Ministerstwo Ochrony Środowiska

MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Zleceniodawca

PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY Generalny Wykonawca Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000

Państwowy Instytut Geologiczny Zakład Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej 00-975 Warszawa ul. Rakowiecka 4

OBJAŚNIENIA DO MAPY HYDROGEOLOGICZNEJ POLSKI w skali 1 : 50 000

Arkusz OSMOLIN (0519)

Opracował: DYREKTOR NACZELNY Państwowego Instytutu Geologicznego ...... dr Zbigniew Nowicki nr upr. V-1282 Państwowy Instytut Geologiczny

Redaktor arkusza:

...... Prof. dr hab. Bronisław Paczyński Państwowy Instytut Geologiczny

Sfinansowano ze środków NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY

ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Praca wykonana na zamówienie Ministra Środowiska Copyright by PIG & MŚ, Warszawa 2000 SPIS TREŚCI

I. Wprowadzenie ...... 4 I.1. Charakterystyka terenu...... 6 I.2. Zagospodarowanie terenu ...... 7 I.3. Wykorzystanie wód podziemnych...... 8 II. Klimat, wody powierzchniowe...... 9 III. Budowa geologiczna...... 10 IV. Wody podziemne...... 11 IV.1. Użytkowe piętra wodonośne ...... 11 IV.2. Regionalizacja hydrogeologiczna ...... 14 V. Jakość wód podziemnych ...... 21 VI. Zagrożenia i ochrona wód podziemnych ...... 24 VII. Literatura i wykorzystane materiały ...... 27

Spis rycin umieszczonych w tekście:

1. Stan realizacji MhP w skali 1:50 000 w rejonie arkusza Osmolin 2. Podział administracyjny na obszarze arkusza Osmolin 3. Obszar arkusza Osmolin na tle wydzielonych GZWP 4. Podstawowe wartości statystyczne wybranych składników wód podziemnych piętra czwartorzędowego 5. Wykresy częstości skumulowanej i histogramy rozkładu częstości wybranych składników występujących w wodach podziemnych czwrtorzędowego piętra wodonośnego 6. Podstawowe wartości statystyczne wybranych składników wód podziemnych piętra trzeciorzędowego 7. Wyniki oznaczeń trytu oraz “wieku” wód podziemnych

Spis załączników umieszczonych w części tekstowej: 1. Przekrój hydrogeologiczny I - I 2. Przekrój hydrogeologiczny II - II 3. Przekrój hydrogeologiczny III - III

4. Głębokość występowania głównego piętra wodonośnego - mapa w skali 1 : 100 000 5. Miąższość i przewodność głównego piętra wodonośnego - mapa w skali 1 : 100 000 6. Mapa dokumentacyjna w skali 1:100 000 7. Wybrane warstwy informacyjne mapy 8. Dokumentacja badań geoelektrycznych (tylko w materiałach archiwalnych NAG)

Spis tabel dołączonych do części tekstowej:

1a. Reprezentatywne otwory studzienne 2. Główne parametry jednostek hydrogeologicznych 3a. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne studnie wiercone 4. Obiekty uciążliwe dla wód podziemnych A. Otwory studzienne pominięte na planszy głównej B. Inne punkty dokumentacyjne pominięte na planszy głównej C1. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - reprezentatywne otwory studzienne C5. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - otwory studzienne pominięte na planszy głównej

Tablice

1. Mapa hydrogeologiczna Polski – plansza główna (materiał archiwalny PIG) 2. Mapa dokumentacyjna (materiał archiwalny PIG).

Wersja cyfrowa mapy w GIS (materiał archiwalny PIG w zapisie elektronicznym) Arkusz Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 – Osmolin (pliki eksportowe MGE – mhp293.mpd) z podziałem na grupy warstw informacyjnych z dołączonym bankiem danych. Do opracowania dołączono “Dokumentację badań geoelektrycznych” wykonanych dla potrzeb realizacji arkusza Osmolin (zał. 8).

I. Wprowadzenie

Arkusz Osmolin (519) Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 opracowano w Zakładzie Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie ul. Rakowiecka 4. Stan realizacji MhP w skali 1:50 000 przedstawiono na ryc.1.

Ryc. 1. Stan realizacji MhP w skali 1:50 000 w rejonie arkusza Osmolin

Obszar arkusza Osmolin należy do dość skomplikowanych pod względem budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych przy czym stan jego rozpoznania jest dość słaby. Na całym obszarze arkusza są 42 otwory studzienne i 12 otworów bez opróbowania hydrogeologicznego. Podstawą realizacji prac był „Program prac geologicznych dla opracowania arkusza Osmolin (519) Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000” , który w listopadzie 1998 r. został zatwierdzony przez K.O.K. Ze względu na niewystarczające rozpoznanie znacznej części tego obszaru, w „Programie prac geologicznych dla opracowania arkusza Osmolin ..”, jako główne zadanie badawcze, zaprojektowano uzupełniające badania geofizyczne metodą elektrooporową. W lipcu i sierpniu 1999 r. Zespół Geofizyczny z SEGI - PBG wykonał badania elektrooporowe w jednym ciągu (łącznie 55 SGE). Głównym zadaniem tych badań było rozpoznanie miąższości, głębokości występowania oraz zmienności wykształcenia litologicznego czwartorzędowych warstw wodonośnych oraz rozpoznanie głębokości występowania stropu osadów trzeciorzędowych. W ramach prac geofizycznych zreinterpretowano również 130 SGE wykorzystując archiwalne prace geofizyczne oraz uwzględniając nowe informacje geologiczne oraz współczesną technikę interpretacji

4 ilościowej SGE. Dokumentację badań geofizycznych wykonanych dla arkusza Osmolin przekazano we wrześniu 1999 r [Zał. 8]. W “Programie prac ...” przewidziano ponadto pobór 20 próbek wody oraz wykonanie w nich oznaczeń fizyczno-chemicznych i izotopowych (7 oznaczeń). Ze względu na brak możliwości poboru z wielu otworów próbek wody nieuzdatnionej ogółem wykonano 12 oznaczeń fizyczno-chemicznych. Oznaczenia izotopowe wykonano w pełnym projektowanym zakresie. W listopadzie 1998 r. podczas wyjazdu terenowego zebrano materiały geologiczne oraz dotyczące ochrony środowiska w Urzędach Wojewódzkich w Płocku i Skierniewicach. W sierpniu 1999 r. przeprowadzono wizję lokalną terenu podczas której sprawdzono lokalizację otworów wiertniczych, dokonano rejestracji ognisk zanieczyszczeń oraz pobrano 12 próbek wód podziemnych do analiz chemicznych oraz 7 próbek do analiz izotopowych. W Urzędach Gmin występujących na obszarze arkusza zebrano wówczas również informacje dotyczące wielkości poboru wody w poszczególnych ujęciach oraz uciązliwości poszczególnych obiektów przemysłowych. Chemiczne analizy wody wykonano w Centralnym Laboratorium Chemicznym PIG, analizy trytu i izotopów stabilnych wykonano w Instytucie Chemii Jądrowej w Warszawie natomiast oznaczenie izotopów chloru 36Cl/Cl w Instytucie Cząstek Elementarnych na Politechnice w Zurychu (bezpłatnie). Przy opracowywaniu mapy wykorzystano następujące materiały dokumentacyjne: - dane z 42 otworów studziennych, z tego 24 uznane jako reprezentatywne umieszczono planszy głównej i w tab. 1a, pozostałe 18 umieszczono na mapie dokumentacyjnej i w tab. A. - dane z 12 otworów bez opróbowania hydrogeologicznego, umieszczone na mapie dokumentacyjnej oraz w tabeli B. - wyniki 12 analiz chemicznych wody wykonanych dla mapy - tabela 3a - wyniki 35 archiwalnych analiz chemicznych wody dotyczących otworów studziennych - tabela C1 i C5 - dane dotyczące ognisk zanieczyszczeń - tabela 4 - wyniki badań geofizycznych - elektrooporowych wykonanych dla mapy (zał 8) Przy opracowywaniu arkusza Osmolin wykorzystano dane z Banku HYDRO, materiały z Centralnego Archiwum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego, materiały archiwalne Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego i Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Ostrołęce. Ponadto wykorzystano dokumentacje hydrogeologiczne zasobów wód podziemnych, publikowane opracowania

5 dotyczące budowy geologicznej (w tym również niepublikowane materiały autorskie do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000 ark. Osmolin) oraz opracowania i publikacje dotyczące stanu środowiska. Wykaz wykorzystanych materiałów zamieszczono w rozdziale VII. Arkusz Osmolin wykonano zgodnie z Instrukcją opracowania Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 [8]. Wykonawcą wersji komputerowej Mapy była mgr inż. Dorota Węglarz.

I.1. Charakterystyka terenu Obszar arkusza Osmolin położony jest pomiędzy współrzędnymi geograficznymi 19O45” – 20O00’ długości geograficznej wschodniej i 52O10’-52O20’ szerokości geograficznej północnej. Jego powierzchnia wynosi 320 km2. Obszar arkusza Osmolin położony jest w obrębie powiatów: gostynińskiego, płockiego i sochaczewskiego należących do województwa mazowieckiego oraz powiatów: kutnowskiego i łowickiego należących do województwa łódzkiego. Podział administracyjny przedstawiono na ryc.2.

Ryc. 2. Podział administracyjny na obszarze arkusza Osmolin

W obrębie województwa mazowieckiego położone są gminy Pacyna, Sanniki, Słubice i Iłów natomiast w obrębie województwa łódzkiego gminy Żychlin, Kiernozia, Zduny, Łowicz, Chąśno i Kocierzew Południowy. Według podziału fizyczno-geograficznego [9] omawiany obszar znajduje się w całości w obrębie mezoregionu Równiny Kutnowskiej wchodzącej w skład Równiny Środkowomazowieckiej. Jest to zdenudowana, niemal płaska wysoczyzna morenowa wykazująca niewielkie nachylenie w kierunku południowym. Znajduje się ona pomiędzy dwoma dolinami rzek Wisły i Bzury, przy czym zachodnią granicę stanowią moreny kutnowskie [9]. W krajobrazie dominuje płaska wysoczyzna, której powierzchnia rozciąga się na wysokości 105-115 m.n.p.m. Znaczną część zajmuje równina zastoiskowa (wys. ok. 95 m.n.p.m.) są też grupy kemów, ozy i obniżenia wytopiskowe [3]. Deniwelacje są niewielkie i nie przekraczają kilkunastu metrów. Wysoczyzna morenowa przecięta jest dolinami trzech rzek: Słudwi i jej dopływu, Przysowy oraz Nidy. Dolina Słudwi jest stosunkowo wąska a jej dno przebiega na wysokości 100-115 m.n.p.m. Znacznie bardziej rozległa jest dolina Przysowy, której dno przebiega na wysokości 87-90 m.n.p.m.

1.2. Zagospodarowanie terenu

Obszar objęty arkuszem Osmolin ma charakter typowo rolniczy. Zadecydowały o tym sprzyjające warunki glebowe i klimatyczne. Występują tu głównie gleby brunatne właściwe i wyługowane [24] na których uprawiane są przede wszystkim pszenica i żyto, rozwinięte jest również warzywnictwo i sadownictwo. Dotyczy to zwłaszcza gminy Kiernozia gdzie występują gleby o najwyższym wskażniku bonitacji. W gminie Pacyna funkcjonuje kilka gospodarstw ekologicznych z których największymi są gospodarstwa w Osmolinie i Sielicach. Na niewielką skalę prowadzony jest również chów bydła, trzody chlewnej, owiec i drobiu. Największą miejscowością na obszarze objętym arkuszem jest wieś Sanniki licząca około 1700 mieszkańców, będąca jednocześnie największym ośrodkiem usługowo- handlowym. Do większych wsi można zaliczyć również miejscowości Kiernozia, Osmolin i Luszyn liczące po około 1000 mieszkańców każda. Na omawianym obszarze nie ma zakładów przemysłowych a jedynym nieco większym zakładem pracy jest Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sannikach.

Mimo rolniczego charakteru tego obszaru w większych wsiach znaczna część mieszkańców utrzymuje się głównie ze źródeł pozarolniczych. Pewna grupa ludzi pracuje w urzędach gmin w Sannikach i Kiernozi, w szkołach oraz w sektorze usługowo-handlowym. Dzięki połączeniu kolejowemu część osób dojeżdża do pracy do Łowicza. Na obszarze tym nie ma składowisk odpadów komunalnych a odpady wywożone są na składowisko w gminie Słubice. Z danych dostępnych w urzędach gmin wynika, że około 50% miejscowości na obszarze arkusza jest zwodociągowana. Bardzo źle wygląda sytuacja jeśli chodzi o stopień skanalizowania. Odprowadzenie ścieków bytowych posiada tylko ok. 5% domów i to jedynie w obrębie miejscowości Sanniki i Kiernozia. Powierzchnia lasów nie przekracza kilku procent obszaru objętego arkuszem. Niewielkie skupiska leśne występują na północny wschód od miejscowości Luszyn, na północ od Aleksandrowa oraz w rejonie Czerniewa.

1.3. Wykorzystanie wód podziemnych

Wody podziemne stanowią jedyne źródło zaopatrzenia ludności, rolnictwa i przemysłu. Większe miejscowości oraz zakłady przemysłowe i rolne są zaopatrywane z lokalnych ujęć bazujących na studniach wierconych.. W większości są to ujęcia jedno- lub dwuotworowe, rzadko wielootworowe. W gospodarstwach rodzinnych rozproszonych po całym terenie woda pobierana jest ze studni kopanych. Na obszarze objętym arkuszem Osmolin największym ujęciem jest czwartorzędowe, dwuotworowe (nr st. 4 i 109 – północna część arkusza) ujęcie w Sannikach. Zatwierdzone zasoby wynoszą 121 m3/h przy depresji 12,0 m natomiast średni pobór wynosi 70 m3/h. Nieopodal, w miejscowości Działy, znajduje się drugie ujęcie czwartorzędowe (nr st. 2 i 102) zaopatrujące częściowo Sanniki. Jego zasoby zatwierdzono na poziomie 90 m3/h przy depresji 12,5 m – średni pobór wynosi również 70 m3/h. W części centralnej arkusza zlokalizowane jest ujęcie czwartorzędowe zaopatrujące w głównej mierze wieś Kiernozię. Dwuotworowe ujęcie w Chruślach (nr st. 12 i 110) ma zatwierdzone zasoby w wysokości 110 m3/h przy depresji 6,5 m a wielkość poboru jest na poziomie zatwierdzonych zasobów. Drugie, czterootworowe (nr st. 10, 11, 108 i 109) ujęcie w Kiernozi miało zasoby zatwierdzone w wysokości 40 m3/h przy depresji 11 m – obecnie jest nieczynne.

W południowej części arkusza największe ujęcia zlokalizowane są w następujących miejscowościach: - Jackowice – trzeciorzędowe ujęcie dwuotworowe (nr st. 19 i 117); zatwierdzone zasoby wynoszą 93 m3/h przy depresji 15 m. Średni pobór wynosi ok. 50 m3/h. - Wyborów - trzeciorzędowe ujęcie dwuotworowe (nr st. 23 i 118); zatwierdzone zasoby wynoszą 53 m3/h przy depresji 11,5 m. Średni pobór wynosi ok. 25 m3/h. - Retki - czwartorzędowe ujęcie dwuotworowe (nr st. 21 i 22); zatwierdzone zasoby wynoszą 37 m3/h przy depresji 25 m. Średni pobór wynosi ok. 15 m3/h. - Złaków Borowy - trzeciorzędowe ujęcie dwuotworowe (nr st. 16 i 113); zatwierdzone zasoby wynoszą 25 m3/h przy depresji 6,3 m. Średni pobór wynosi ok. 10 m3/h.

Ponadto na omawianym obszarze jest zlokalizowanych kilka ujęć jednootworowych o niewielkich zatwierdzonych zasobach i niewielkich poborach, które, wg informacji uzyskanych w urzędach gmin, przeznaczone są do likwidacji. W miejscowości Luszyn, w byłym PGR wydzierżawionym obecnie przez p. Krzysztofa Zembskiego, znajduje się Rozlewnia Wód Niegazowanych w której eksploatowane są wody z utworów kredowych.

II. Klimat, wody powierzchniowe

Klimat Obszar objęty arkuszem Osmolin położony jest w wielkopolsko-mazowieckim regionie klimatycznym, który charakteryzuje się niedoborem opadów w stosunku do średniej krajowej. Roczne sumy opadu w zlewni Bzury z lat 1991-95 wyniosły 470 mm z tendencją zmniejszającą w następnych latach [25]. Tak niskie opady, przy wysokich wartościach parowania terenowego dochodzących tu do 470 mm, są przyczyną rozpoczęcia procesów stepowienia w wyniku deficytu wody w glebie. To niepokojące zjawisko obserwowane jest na tym terenie od ok. 10 lat [23, 24]. W ciągu roku należy się tu spodziewać ok. 148 dni z opadem powyżej 0,1 mm, w tym 34 dni z opadem śniegu. W rocznym rozkładzie wielkości opadów wyraźnie zaznacza się maksimum lipcowe natomiast najmniejsze opady są w marcu i w październiku. Średnie roczne temperatury powietrza wynoszą na omawianym terenie 7,5-8,0OC przy czym najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą 19,7OC natomiast najzimniejszy jest grudzień ze średnią temperaturą –5,7OC [21].

Dominują wiatry zachodnie o prędkościach średnich nie przekraczających 5 m/s.

Wody powierzchniowe

Cały obszar w obrębie arkusza znajduje się w zlewniach II rzędu rzek Bzury i Skrwy będących dopływami Wisły. Wyznaczony na planszy dział wodny II rzędu rozdziela zlewnie wymienionych rzek w północno-wschodniej części arkusza. Dział III rzędu rozdziela zlewnie dopływów Bzury: Słudwi, Witonii i kilku bezimiennych cieków . Do Bzury na jej 60,6 km biegu uchodzi Słudwia (zlewnia III rzędu), zaś do Słudwi wpadają mniejsze dopływy: Przysowa i Nida [25]. Długość rzeki Słudwi, największego lewostronnego dopływu Bzury, wynosi 46,1 km [25] . Wszystkie wymienione rzeki płynące przez obszar objęty arkuszem są pozaklasowe w tzw. szerokim zakresie [23].

III. Budowa geologiczna

Obszar objęty arkuszem Osmolin położony jest w obrębie dużej jednostki strukturalnej - niecki warszawskiej – w pobliżu wału kujawskiego [4]. Granicą pomiędzy tymi jednostkami jest dyslokacja przebiegająca w utworach górnego albu wzdłuż linii Oporów - Zleszyn – Józefów przebiegająca przez sąsiadujący od zachodu arkusz Żychlin. Jest ona związana z główną prekambryjską dyslokacją Teisseyr’a - Tornquista. Główne ruchy tektoniczne powodujące wyniesienie wału kujawskiego i utworzenie południowo-zachodniego skrzydła niecki warszawskiej miały miejsce w okresie od dolnej kredy do trzeciorzędu. To wówczas powstały główne struktury blokowo-zrębowe podłoża. Czwartorzędowe systemy dyslokacyjne wynikające z pionowych ruchów, spowodowanych zmianami obciążenia powierzchni ziemi podczas kolejnych nasunięć lądolodów, powstały w neotektonicznych fazach małopolskiej, mazowieckiej i kujawskiej [2]. W obrębie omawianego arkusza są one widoczne np. w postaci zrębu w rejonie miejscowości Zduny (przekrój I – I, zał. 1) jak również wschodniego fragmentu rowu Przysowy o przebiegu NW-SE [4, 5] widocznego na południe od Luszyna (przekrój III – III). Najstarszymi utworami nawierconymi na obszarze objętym arkuszem Osmolin są osady kredy dolnej stwierdzone w otworze nr 20 w miejscowości Zduny w południowo- zachodniej części arkusza. Występują na głębokości 192 m i wykształcone są w postaci drobnoziarnistych piaskowców. Nie zostały one przewiercone, można zatem jedynie

10 powiedzieć, że ich miąższość przekracza 70 m. Nad nimi i jednocześnie bezpośrednio pod czwartorzędem zalega niemal stumetrowa warstwa margli, wapieni, wapieni marglistych i sporadycznie iłowców należacych do kredy górnej. Osady tego samego wieku tj. kredy górnej stwierdzono również w otworach nr 5 i 6 usytuowanych w odległości ok. 8 km na północ, w miejscowości Luszyn. Występują na głębokości 140 m a więc o ok. 50 m głębiej niż na południu arkusza natomiast wykształcone są identycznie. Trzeciorzęd na obszarze objętym arkuszam Osmolin reprezentują osady miocenu i pliocenu, które występują niemal na całym omawianym obszarze. Wyjątkami są doliny pra- Przysowy i pra-Słudwi, gdzie zostały one całkowicie wyerodowane. Występowania osadów oligocenu nie stwierdzono. Utwory miocenu to przede wszystkim piaski z wkładkami iłów, mułków i sporadycznie węgli brunatnych o zmiennej miąższości. Utwory pliocenu reprezentowane są głównie przez iły pstre zawierające miejscami wkładki piasków pylastych i drobnoziarnistych. Osady czwartorzędowe na obszarze arkusza Osmolin tworzą ciągłą pokrywę o bardzo zmiennej miąższości - od ok. 3 m do 110 m. Najmniejsze miąższości występują w obrębie doliny Nidy w rejonie miejscowości Wyborów (przekrój I – I, zał. 1) natomiast największe związane są z czwartorzędowymi pradolinami widocznymi na wszystkich załączonych przekrojach. Oprócz miąższości osadów czwartorzędowych także ich parametry hydrogeologiczne są bardzo zróżnicowane. Obok struktur pradolin rzecznych bardzo perspektywicznych w aspekcie eksploatacji wód podziemnych, występują tu również strefy praktycznie bezwodne.

IV. Wody podziemne

W oparciu o podział hydrogeologiczny Polski (14, 15) obszar arkusza położony jest w obrębie regionu mazowieckiego makroregionu północno-wschodniego oraz regionu kutnowskiego makroregionu centralnego. Położenie obszaru arkusza w stosunku do wydzielonych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych [7] przedstawiono na ryc. 3.

IV.1. Użytkowe piętra wodonośne

Na obszarze objętym arkuszem Osmolin użytkowe poziomy wodonośne występują w obrębie utworów czwartorzędowych, trzeciorzędowych i kredowych.

Ryc. 3. Obszar arkusza Osmolin na tle wydzielonych GZWP (skala 1:50 000) [7] Czwartorzędowe piętro wodonośne

Na obszarze objętym arkuszem Osmolin w obrębie czwartorzędowego piętra wodonośnego największe znaczenie, z użytkowego punktu widzenia, mają poziomy związane z utworami pradolinnymi. Ich lokalizacja i przebieg nie są jednak jeszcze wystarczająco rozpoznane. Według obecnego stanu wiedzy największa z pradolin ma przebieg N – S i występuje na linii wyznaczonej przez miejscowości Chąśno Nowe – Skowroda – Chruśle (widoczna na wszystkich załączonych przekrojach). Miąższość utworów piaszczystych w obrębie tej pradoliny jest zmienna i wynosi od ok. 20 m w części południowej do 50 m w części północnej. Dość dużą zmienność wykazują również współczynniki filtracji, które wynoszą od ok. 1 m/24h (st. nr 18) do 20 m/24h (st. nr 12). Najkorzystniejsze parametry hydrogeologiczne występują w północnym skraju tej pradoliny w rejonie miejscowości Chruśle. Zlokalizowane jest tam jedno z większych ujęć na obszarze arkusza. Drugą dużą strukturą pradolinną jest głębokie wcięcie czwartorzędowe, niemal w całości wypełnione piaskami, położone w południowo-zachodnim skraju obszaru arkusza, na zachód od wsi Łaźniki (przekrój II-II, zał. 2). Na omawianym arkuszu występuje tylko niewielki fragment tej pradoliny, natomiast podstawowa jej część położona jest w obrębie arkuszy Żychlin, Sobota i Łowicz. Struktura ta, pod względem hydrogeologicznym, jest niemal nierozpoznana. Niewielkie pradoliny występują również w rejonach miejscowości Zduny i Władysławów. Na pozostałym obszarze objętym arkuszem Osmolin wody podziemne w utworach czwartorzędowych występują w tzw. poziomach międzyglinowych (rejon Kiernozi, Łaźnik i Luszyna) lub podglinowych (północno-wschodnia część arkusza). Poziomy te, zwykle niewielkiej miąższości, charakteryzują się z reguły słabymi parametrami hydrogeologicznymi. Znaczną część obszaru objętego arkuszem Osmolin (ok. 35%) zajmują obszary na których w utworach czwartorzędowych nie występują użytkowe poziomy wodonośne.

Trzeciorzędowe piętro wodonośne

Piętro to związane jest z utworami piaszczystymi miocenu, których strop występuje na głębokości od kilku do ponad stu metrów poniżej powierzchni terenu. Kwarcowe,

13 drobnoziarniste piaski wodonośne i piaski pylaste, zawierające pył węgla brunatnego, mają miąższość kilku-kilkudziesięciu metrów. Są one czasami przeławicone warstewkami węgla brunatnego o miąższości do 20 cm. Nawiercone zwierciadło wody występuje na zróżnicowanej głębokości: od ok. 40 do 110 m, stabilizuje się zaś z reguły kilka metrów poniżej powierzchni terenu, choć lokalnie, np. w dolinie Słudwi, stabilizuje się powyżej powierzchni terenu (przekrój II-II, zał. 2). Współczynniki filtracji określone podczas próbnych pompowań są niewielkie i zazwyczj wynoszą od 1 m/24h do 9 m/24h. Wody z utworów trzeciorzędowych charakteryzują się podwyższonymi zawartościami żelaza, manganu i chlorków oraz dość wysoką suchą pozostałością.

Kredowe piętro wodonośne

Na obszarze objętym arkuszem piętro kredowe rozpoznane jest tylko trzema otworami. Dwa z nich (nr 5 i 6) usytuowane są w miejscowości Luszyn natomiast trzeci (nr 20) w miejscowości Zduny. W Zdunach ujęto wartstwę drobnoziarnistego piaskowca występującego od głębokości 192 m. Podczas próbnego pompowania uzyskano 69,3 m3/h wody przy depresji 8,4 m. Wyznaczony na podstawie pompowania współczynnik filtracji wynosi 8,6 m/24h. Występują tu wody o niskiej suchej pozostałości (326 mg/dm3) i małej zawartości chlorków (8 mg/dm3). stężenia żelaza wynoszą ok. 1 mg/dm3 natomiast manganu ok. 0,1 mg/dm3. Występujące w przedziale głębokości od 94 do 192 m margle i wapienie należące do kredy górnej nie zostały przebadane hydrogeologicznie. W Luszynie wody z utworów kredy górnej, wykształconych w postaci wapieni marglistych, wapieni i margli, zostały ujęte dwoma otworami. Wydajność ok. 32 m3 osiągnięto przy depresji 61,5 m. Współczynnik filtracji wyznaczony na podstawie próbnego pompowania jest niski i wynosi 1 m/24h. Pod względem chemicznym są to wody o podwyższonej suchej pozostałości (>700 mg/dm3), zawierające stosunkowo dużą ilość chlorków (>180 mg/dm3). Stężenia żelaza i manganu są niewielkie i wynoszą, odpowiednio, 0,2 mg/dm3 i 0,05 mg/dm3.

IV.2. Regionalizacja hydrogeologiczna

Podstawowymi kryteriami decydującymi o wydzieleniu jednostek hydrogeologicznych były warunki hydrostrulturalne, zróżnicowana izolacja oraz wielkości modułów zasobowych.

Moduły zasobów odnawialnych wyznaczono na podstawie wielkości przepływów przez przekroje jednostkowe GPU. Moduły zasobów dyspozycyjnych stanowiły z reguły 60-80% wielkości modułów odnawialnych. Ze względu na bardzo skomplikowaną budowę geologiczną oraz bardzo słabe jej rozpoznanie zdecydowano się na zgeneralizowanie niektórych fragmentów arkusza.

bQ I Jednostka 1 ------Tr-Cr

Położona jest w północno-zachodniej części arkusza w rejonie miejscowości Anatolin i Podczachy. Obejmuje obszar 26,8 km2. Jednostka ta kontynuuje się na sąsiedni, jeszcze nie opracowany arkusz Słubice oraz na opracowany arkusz Żychlin (518) na którym ma numer 5. Główny użytkowy poziom wodonośny występuje na głębokości ok 20 m. Tworzą go średnioziarniste piaski czwartorzędowe występujące pod glinami zwałowymi. Izolacja poziomu wodonośnego utworami słabo przepuszczalnymi jest średnia. Średnia miąższość głównego użytkowego poziomu wodonośnego wynosi ok. 10 m.. Średnia wartość przewodności wynosi 80 m2/24h przy współczynniku filtracji 8 m/24h. Wydajności potencjalne studzien winny wynosić od 30 do 50 m3/h. Średnie moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych wynoszą odpowiednio 130 m3/24h.km2 i 80 m3/24h.km2.

abQ II Jednostka 2 ------Tr - Cr

Ta niewielka jednostka o powierzchni 2,5 km2 położona jest w północnej części arkusza w rejonie miejscowości Sanniki i kontynuuje się na sąsiedni arkusz Słubice. Główny użytkowy poziom wodonośny występuje na głębokości 12 m. i związany jest z warstwą czwartorzędowych piasków średnio- i drobnoziarnistych o miąższości ok. 24 m. Przewodność wynosi od 174 do 338 m2/24h – przyjęto wartość średnią wynoszącą 250 m2/24h. Wydajności potencjalne studzien są stosunkowo wysokie i przekraczają wartość 70 m3/h. W obrębie omawianej jednostki, w miejscowości Sanniki, zlokalizowane jest największe ujęcie w obrębie arkusza Osmolin w którym zatwierdzone zasoby eksploatacyjne wynoszą 121 m3/h. Przyjęto, że moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych wynoszą, odpowiednio, 220 i 150 m/24h/km2.

baQ I Jednostka 3 ------Tr - Cr

Zajmuje północno-wschodnią część arkusza przechodząc na północy na sąsiedni arkusz Słubice, na wschodzie na opracowany arkusz Sochaczew (nr 1 baQI/Tr) oraz na południu na arkusz Łowicz. Powierzchnia jej wynosi 68 km2. Główny użytkowy poziom wodonośny występuje w obrębie utworów czwartorzędowych na głębokości od kilku do 25 m. W północnej części jednostki jest słabo izolowany od powierzchni kilkumetrową warstwą glin piaszczystych natomiast w częściach zachodniej i południowej izolacja jest nieco lepsza. Średnia miąższość głównego użytkowego poziomu wodonośnego wynosi 8 m. Przewodność jest b. mała i wynosi ok. 20 m2/24h choć lokalnie może osiągać wartości > 300 np. w rejonie otworu nr 14. Wydajności potencjalne studzien w północnej części jednostki są bardzo niskie i nie przekraczają 10 m3/h natomiast w części zachodniej są nieco wyższe i mieszczą się w przedziale 10 – 30 m3/h. Mimo, że jest to jednostka typu „ba” moduł zasobów odnawialnych oszacowano na 80 m3/24h/km2, natomiast moduł zasobów dyspozycyjnych na 60 m3/24h/km2.

Jednostka 4 cTr – Cr I

Jednostka ta położona jest w centralnej części obszaru arkusza i przedzielona jest czwartorzędowymi jednostkami nr 7 i 8. Całkowita jej powierzchnia wynosi 118,5 km2. Jednostka ta kontynuuje się na sąsiadujący od zachodu arkusz Żychlin na którym ma symbol 7 cTr I/Cr. Główny użytkowy poziom wodonośny wykształcony w postaci piasków drobno- i średnioziarnistych występuje tu w obrębie utworów trzeciorzędowych na głębokości około 120 m pod kilkudziesięciometrowym nadkładem iłów plioceńskich i czwartorzędowych glin zwałowych o zmiennej miąższości od kilku do niemal 80 m. Jego średnia miąższość wynosi 20 m natomiast średnia przewodność ok. 60 m2/24h. Współczynniki filtracji są z reguły niskie i zazwyczaj mieszczą się w przedziale 1-7 m/24h. Wydajności potencjalne studzien mieszczą się w przedziale 30-50 m3/h. Moduł zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych oszacowano na, odpowiednio, 50 i 40 m3/24h/km2.

bQ II Jednostka 5 ------Tr - Cr

Ta niewielka jednostka o powierzchni 2,2 km2 położona w północno-zachodniej części obszaru arkusza w rejonie miejscowości Działy. Granice tej jednostki wyznaczone zostały na podstawie szczegółowej analizy zreinterpretowanych profili geoelektrycznych (zał. 8). Główny użytkowy poziom wodonośny stanowią utwory czwartorzędu wykształcone w postaci piasków średnio- i gruboziarnistych zawierających otoczaki występuje na głębokości 15 m. Miąższość utworów wodonośnych wynosi 22 m, przewodność hydrauliczna - 198 m2/24h przy średnim współczynniku filtracji wynoszącym ok. 9 m/24h. Wydajności potencjalne studzien są dość wysokie i powinny wynosić powyżej 70 m3/h. W obrębie omawianej jednostki zlokalizowane jest w miejscowości Działy ujęcie o zatwierdzonych zasobach wynoszących 90 m3/h. Moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych oszacowano na, odpowiednio 150 i 120 m3/24h/km2.

abQ I Jednostka 6 ------Tr - Cr

Położona jest w rejonie Woli Stępowskiej niemal w centralnej części arkusza zajmując niewielką powierzchnię 4,2 km2. Granice tej jednostki również zostały wyznaczone w oparciu o szczegółową analizę wyników badań geoelektrycznych wykonanych dla potrzeb realizacji mapy. W obrębie omawianej jednostki główny użytkowy poziom wodonośny związany jest z piaszczystymi utworami czwartorzędu. We północno-wschodniej części jednostki są to przede wszystkim piaski gruboziarniste natomiast na pozostałej części występują frakcje zdecydownie mniejsze, dominują tu piaski drobno- i średnioziarniste. Poziom ten zalega na głębokości ok. 20 m i tylko w części północno- zachodniej na głębokości ok. 10-12 m. Jego miąższość również jest zmienna – w części wschodniej wynosi ok. 23 m natomiast we wschodniej nie przekracza 10 m. Jako średnią miąższość przyjęto wartość 15 m. Rożnice w litologii mają odzwierciedlenie we współczynnikach filtracji, które zmieniają się w obrębie jednostki od 8 do 28 m/24h. Przy dużej zmienności przewodności hydraulicznej przyjęto wartość średnią wynoszącą 270 m2/24h.

Wydajności potencjalne studzien zmieniają się w dość szerokim zakresie, od wartości mieszczących się w przedziale 10-30 m3/h w zachodniej części jednostki, aż do wartości powyżej 70 m3 /h w części wschodniej. Moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych oszacowano na, odpowiednio, 180 i 140 m /24h/km2.

baQ I Jednostka 7 ------Tr - Cr

Jednostka ta o powierzchni 7,5 km2 położona jest w części centralnej obszaru arkusza w rejonie miejscowości Sokołów i Złaków Borowy. Główny użytkowy poziom wodonośny związany jest z czwartorzędowymi utworami piaszczystymi występującymi na głębokości od 10 do 23 m pod przykryciem glin zwałowych. Średnia miąższość utworów piaszczystych wynosi 10 m. Przewodności są niewielkie i zmieniają się w przedziale od 17 do 90 m2/24h – przyjęto wartość średnią wynoszącą 50 m2/24h. Współczynniki filtracji są również małe (ok. 2 m/24h) choć lokalnie mogą mieć wyższe wartości (np. otwór nr 113). Wydajności potencjalne studzien mieszczą się w przedziale 10-30 m3/h. Moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych wynoszą, odpowiednio, 140 i 80 m3/24h/km2.

cQ I Jednostka 8 ------Tr - Cr

Położona jest w centralnej części arkusza w rejonie miejscowości Kiernozia i zajmuje powierzchnię 7,5 km2. Główny użytkowy poziom wodonośny, który stanowią drobno- i średnioziarniste piaski czwartorzędowe występuje na głębokości ok. 28 m. Poziom ten jest przykryty kilkunastometrową warstwą glin zwałowych oraz 10 metrową warstwą iłów. Miąższość piaszczystych utworów czwartorzędowych wynosi ok. 8 m. średnią przewodność oszacowano na 60 m2/24h. Wydajności potencjalne studzien powinny nieznacznie przekraczać 30 m3/h. Moduł zasobów odnawialnych oszacowano na 80 m3/24h/km natomiast moduł zasobów dyspozycyjnych na 60 m3/24h/km2.

cTr II Jednostka 9 ------Cr

Położona jest w południowo-zachodniej części obszaru objętego arkuszem a jej powierzchnia wynosi 25 km2. Jednostka ta kontynuuje się na południe na jeszcze nie opracowany arkusz Łowicz. Główny użytkowy poziom wodonośny tworzą piaski trzeciorzędowe występujące na głębokości ok. 70 m. Pod względem tektonicznym jest to najprawdopodobniej południowy fragment zrębu Skrzeszewy – Wiskiennica występującego na sąsiadującym od zachodu arkuszu Żychlin. Średnia miąższość wodonośnych utworów trzeciorzędu wynosi 40 m natomiast przewodność ok. 150 m2/24h przy współczynniku filtracji zmieniającym się w przedziale od 3 do 16 m/24h. Wydajności potencjalne studzien na przeważającej części jednostki mieszczą się w przedziale 30-50 m3/h natomiast w części południowej, w rejonie ujęcia w Jackowicach (nr st. 19 i 117), są większe od 70 m3/h. Moduł zasobów odnawialnych oszacowano na 130 m3/24h/km natomiast moduł zasobów dyspozycyjnych na 110 m3/24h/km2. W obliczeniach uwzględniono możliwość znaczącego dopływu z czwartorzędowej jednostki nr 12 (poprzez trzeciorzędowe utwory piaszczyste jednostki nr 11).

abQ II Jednostka 10 ------Tr - Cr

To największa jednostka hydrogeologiczna w obrębie obszaru objętego arkuszem - jej powierzchnia wynosi 89,2 km2. Położona jest w centralnej i południowej części arkusza. Główny użytkowy poziom wodonośny tworzy czwartorzędowa, piaszczysta warstwa poziomu międzymorenowego. Występuje pod warstwą glin zwałowych na głębokości 25-35 m a jej średnia miąższość wynosi ok. 20 m. Średnia przewodność wynosi 90 m2/24h. Wydajności potencjalne studzien są zmienne - we wschodniej i zachodniej części jednostki wynoszą od 10 do 30 m3/h natomiast w części centralnej przekraczają wartość 70 m3/h. Moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych oszacowano na , odpowiednio, 150 i 110 m3/24h/km2.

bQ I Jednostka 11 ------Tr

Jednostka ta położona jest w południowo-zachodniej części arkusza i stanowi kontynuację jednostki 11 bQ I/Tr występującej na arkuszu Żychlin. Jej powierzchnia wynosi 14,5 km2. Na głębokości ok. 24 m od powierzchni terenu występują tu różnoziarniste piaski czwartorzędowe (zawierające otoczaki) tworzące główny użytkowy poziom wodonośny. Miąższość warstwy piaszczystej wynosi 7,5 m natomiast przewodność 45 m2/24h. Wydajności potencjalne studzien powinny wynosić od 10 do 30 m3/h. Moduł zasobów odnawialnych określono na 110 m3/24h/km, natomiast moduł zasobów dyspozycyjnych na 80 m3/24h/km2.

Jednostka 12 bQ - Tr II

Położona jest w południowo-zachodnim skraju obszaru objętego arkuszem i stanowi kontynuację jednostki o symbolu 19 bQ II/Tr z arkusza Żychlin. Na obszarze arkusza Osmolin w obrębie tej jednostki nie ma otworów wiertniczych. Powierzchnia tej jednostki wynosi 2,1 km2. Opis jednostki przedstawiono na podstawie danych z arkusza Żychlin. Główny użytkowy poziom wodonośny tworzą piaski różnoziarniste, miejscami ze żwirem, wypełniające dolinę pra-Słudwi. Występują one na głębokości ok. 40 m a ich maksymalna miąższość wynosi 90 m. Przyjęto, że średnia miąższość poziomu użytkowego wynosi 50 m natomiast przewodność 550 m2/24h. Współczynniki filtracji w górnej części poziomu użytkowego są zbliżone do 5 m/24h natomiast głębiej, w strefie występowania żwirów, są przypuszczalnie zdecydowanie wyższe. Wydajności potencjalne studzien mogą osiągać wartości powyżej 120 m3/h – w częściach peryferyjnych jednostki są prawdopodobnie niższe. Moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych oszacowano na, odpowiednio, 140 i 120 m3/24h/km2.

cQ I Jednostka 13 ------Cr

Jednostka ta o powierzchni 7,5 km2 położona jest w południowo-zachodnim części arkusza i kontynuuje się na południu na arkusz Łowicz. Tektonicznie jest to dalszy ciąg zrębu Skrzeszewy – Wiskiennica (patrz jednostka nr 3) z tym, że osady trzeciorzędowe zostały tu całkowicie wyerodowane. Główny użytkowy poziom wodonośny tworzą, występujące na głębokości ok. 60 m piaski i żwiry czwartorzędowe o średniej miąższości ok. 25 m. Ich występowanie związane jest z niewielką pradoliną o przebiegu S-N. Przewodność określono na ok. 90 m2/24h, natomiast wydajności potencjalne studzien winny mieć wartości w przedziale 10-30 m3/h. Moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych przyjęto, odpowiednio, 90 i 60 m3/24h/km2.

bQ I Jednostka 14 ------Cr

Jest to najmniejsza jednostka na obszarze objętym arkuszem Osmolin a jej powierzchnia zajmuje 1,5 km2. Położona jest w południowej części arkusza w rejonie miejscowości Retki. Główny użytkowy poziom wodonośny stanowią czwartorzędowe utwory piaszczyste występujące na głębokości 21 m w obrębie małej pradoliny. Średnia miąższość poziomu użytkowego wynosi ok. 25 m. Przewodność jest niewielka i wynosi 40 m2/24h. Wydajności potencjalne studzien mieszczą się w przedziale 30-50 m3/h. Moduły zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych oszacowano na, odpowiednio, 110 i 80 m3/24h/km2.

V. Jakość wód podziemnych

Oceny jakości wód podziemnych na obszarze objętym arkuszem Żychlin dokonano na podstawie 12 analiz fizyczno-chemicznych wykonanych w 1999 r. dla potrzeb mapy oraz 35 wyników analiz z materiałów archiwalnych uzyskanych z banku HYDRO oraz od użytkowników ujęć. Wyniki oznaczeń wybranych składników chemicznych wód podziemnych występujących w utworach czwartorzędowych poddano podstawowej analizie statystycznej. W przypadku zbioru zawierającego wyniki oznaczeń w wodach z utworów

21 trzeciorzędowych, ze względu na małą jego liczebność, obliczono jedynie podstawowe wartości arytmetyczne. W obrębie utworów czwartorzędowych występują wody o odczynie obojętnym lub słabo zasadowym w których sucha pozostałość zmienia się najczęściej w przedziale od 300 do 600 mg/dm3. Niemal na całym obszarze arkusza wody te pod względem jakości należą do klasy II (średniej jakości) a więc takich, które wymagają prostego uzdatniania. Przynależność do tej klasy wynika głównie z podwyższonych zawartości żelaza i manganu. W obrębie jednostki nr 5 w utworach czwartorzędowych występują wody należące do klasy Ib. Są to wody o dobrej jakości, nie wymagające uzdatniania, jednakże jakość ta może być nietrwała ze względu na możliwość dopływu zanieczyszczeń z powierzchni terenu. W rejonie Sannik, w obrębie jednostki nr 2, wody podziemne głównego poziomu użytkowego występujące w utworach czwartorzędowych zakwalifikowano pod względem jakości do klasy III ze względu na podwyższone zawartości Fe, Mn oraz jonu siarczanowego. Również do III klasy jakości zakwalifikowano wody podziemne w utworach czwartorzędowych w obrębie jednostki nr 6. Podstawą tego wydzielenia były wysokie stężenia żelaza (maksymalna wartość wynosiła 6,56 mg/dm3) oraz manganu. Wody te wymagają skomplikowanego uzdatniania. Podstawowe parametry statystyczne oraz histogramy rozkładów częstości przedstawiono na ryc. 5 i 6. Nie analizowano rozkładów zawartości azotu azotanowego i azotynowego ponieważ ich stężenia w wodach w zdecydowanej większości przypadków są zbliżona do zera. Nie obliczono również współczynnika zmienności oraz nie określono tła hydrochemicznego ze względu na małą liczebność zbioru (< 30)

-2 - + Cecha statystyczna SO4 Cl N-NH4 Fe Mn mg/dm3 Liczba oznaczeń 18 23 24 22 22 Wartość max. 42,0 99,0 0,42 6,6 0,50 Wartość min. 0,1 7,0 0,01 0,2 0 Rozstęp 41,9 92,0 0,41 6,4 0,50 Średnia artymetyczna 24,6 24,6 0,14 2,8 0,21 Odchylenie std. 12,407 21,056 0,123 1,877 0,104

Ryc. 4. Podstawowe wartości statystyczne wybranych składników wód podziemnych piętra czwartorzędowego

0 20 40 60 80 100 0 10 20 30 40 50 100 100 80 80 60 60 40 40

ęstość skum. (%) 20 20 Cz Częstość skum. (%) 0 0 6 8

6 4 4

2 2 Liczebność Liczebność

0 0 0 10 20 30 40 50 0 20 40 60 80 100 -2 3 - 3 SO4 (mg/dm ) 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 Cl (mg/dm ) 100

20 Częstość skum (%) 0 10

Liczebność 2

0 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 + 3 N_NH4 (mg/dm ) 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0 1 2 3 4 5 6 7 8 100 100 80 80 60 60 40 40 20 20 Częstość skum. (%) 0 Częstość skum. (%) 0 10 6 8 5

4 6

3 4 2

Liczebność 2

Liczebność 1 0 0 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0 1 2 3 4 5 6 7 8 2+ 3 Fe2+(mg/dm3) Mn (mg/dm )

Ryc. 5. Wykresy częstości skumulowanej i histogramy rozkładu częstości dla wybranych składników występujących w wodach podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego

Wody w utworach trzeciorzędowych są również wodami o odczynie obojętnym lub słabozasadowym lecz posiadają znacznie wyższe wartości suchej pozostałości, często przekraczające 1000 mg/dm3, w porównaniu z wodami z utworów czwartorzędowych. Niemal wszystkie wody podziemne występujące w utworach trzeciorzędowych należą do klasy III a więc są wodami złej jakości i wymagają skomplikowanego uzdatniania. Przynależność do tej klasy wynika z podwyższonych stężeń żelaza, manganu i chlorków jak również z dość wysokich wartości suchej pozostałości. Jedynie w południowej części jednostki nr 9, w rejonie miejscowości Jackowice (st. nr 19 i 117), w utworach trzeciorzędowych występują wody w których jedynie żelazo wykazuje nieznaczne przekroczenie wartości dopuszczalnej dla wód pitnych. Podstawowe parametry arytmetyczne zbiorów dotyczących wyników oznaczeń chemicznych przedstawiono na ryc. 6. Nie analizowano rozkładów zawartości azotu azotanowego i azotynowego ponieważ ich stężenia w wodach w zdecydowanej większości przypadków jest zbliżona do zera.

-2 - + Cecha statystyczna SO4 Cl N-NH4 Fe Mn

mg/dm3 Liczba oznaczeń 11 11 11 11 11 Wartość max. 51,0 886,0 27,0 8,0 0,20 Wartość min. 0,5 6,0 0 0,1 0 Rozstęp 50,5 880,0 27,0 7,9 0,20 Średnia artymetyczna 7,8 286,3 2,9 2,8 0,11

Ryc. 6. Podstawowe dane arytmetyczne wybranych składników wód podziemnych występujących w utworach trzeciorzędu

VI. Zagrożenie i ochrona wód podziemnych

Poziomy użytkowe na obszarze objętym arkuszem Osmolin mają bardzo zróżnicowany stopień zagrożenia. Podstawowymi kryteriami wydzieleń stopnia zagrożenia głównego poziomu użytkowego zanieczyszczeniami antropogenicznymi była miąższość utworów słaboprzepuszczalnych w nadkładzie, rodzaj zagospodarowania powierzchni terenu oraz, dla niektórych obszarów, „wiek” wód podziemnych obliczony na podstawie stężeń trytu. Wyniki tych obliczeń przedstawiono na ryc. 7.

Nr studni Miejscowość Zawartość „Wiek” wód Uwagi trytu [TU] [lata] 2 Działy (Q) 10,8 <10 4 Sanniki (Q) 11,1 <10 8 Stępów (Q) 10,4 <10 12 Chruśle (Q) 6,3 12-16 18 Skowroda (Q) 7,8 10-14 Uwaga: W zależności od badanej struktury przyjmowano różne modele obliczania „wieku” wód.

Ryc. 7. Wyniki oznaczeń trytu oraz „wiek” wód podziemnych

Ze względu na dobrą izolację od powierzchni terenu bardzo niski stopień zagrożenia przyjęto na obszarze jednostki nr 4 w obrębie której główny poziom użytkowy występuje w utworach trzeciorzędu. W przypadku drugiej jednostki trzeciorzędowej (nr 9) zdecydowano się na niski stopień zagrożenia ze względu na możliwość ewentualnego dopływu zanieczyszczeń o charakterze konserwatywnym z jednostki nr 12. Średni stopień zagrożenia obejmuje wody występujące w czwartorzędowych jednostkach o izolacji typu b (nr 1, 11, 12, 14 i w dużej części 11). Najważniejszym, potencjalnym źródłem zanieczyszczeń głównego użytkowego poziomu wodonośnego jest na tych obszarach intensywne rolnictwo. Obszary jednostek w obrębie których występuje izolacja typu ab lub ba ( nr 6, północna część jednostki 3 i zachodnia część jednostki 10) zaklasyfikowano jako strefy o wysokim stopniu zagrożenia. Dodatkowym czynnikiem, który brano tu pod uwagę były oznaczenia trytu i „wieku” wód podziemnych. Wysoki stopień zagrożenia występuje również w obrębie jednostki nr 6 ze względu na bardzo krótki czas dopływu wód infiltracyjnych (kilka lat). Bardzo wysoki stopień zagrożenia wyznaczono dla wód występujących w obrębie czwartorzędowej jednostki nr 2 obejmującej miejscowość Sanniki i jej okolice. W obrębie tej jednostki izolacja jest słaba (typu ab) a czasy dopływu wód infiltracyjnych do warstwy wodonośnej wyznaczone na podstawie stężeń trytu są bardzo krótkie i nie przekraczają kilku lat. Jest to obszar dość gęsto zabudowany a większość budynków nie posiada kanalizacji. Przypuszczalnie czwartorzędowe piętro wodonośne zostało już zanieczyszczone o czym świadczy wysokie stężenie siarczanów.

Odrębnym problemem przy rozpatrywaniu zagrożenia jakości wód podziemnych występujących na obszarze objętym arkuszem Osmolin jest dopływ chlorków do poziomów wodonośnych występujących w utworach trzeciorzędu. W ramach realizacji mapy wykonano oznaczenie składu izotopowego wody podziemnej pochodzącej z ujęcia w Luszynie (nr 133) oraz składu izotopów chloru w występujących w tych wodach chlorkach. Uzyskano następujące wyniki: - skład izotopowy δ18O = -9,9‰, δD = - 72‰, - skład izotopów chloru 36Cl/Cl = 10,2 (x 10-15), 36Cl = 32 (x 106) - zawartość chlorków w próbce wynosiła 185 mg/dm3 Wyniki te pozwalają wnioskować, że są to z całą pewnością chlorki typu ascenzyjnego. Nie można wykluczyć, że procesy ascenzji mogą zachodzić również współcześnie. Oznacza to, że na obszarze arkusza Osmolin występują również zagrożenia geogeniczne. Podobny mechanizm ascenzji opisywany był we wcześniejszych opracowaniach dla obszaru zachodniej części niecki mazowieckiej [10].

VIII. Wykorzystane materiały

1. „Atlas stanu i zagrożeń środowiska województwa płockiego” PIOŚ, WIOŚ w Płocku, Płock 1997 2. Baraniecka M. D., „Geneza elementów wklęsłych powierzchni podłoża czwartorzędu na obszarze wału kujawskiego i niecki warszawskiej”. Biul. Inst. Geol. 1980 r. 3. Brzeziński M. „Czwartorzędowe kopalne doliy rzeczne Równiny Kutnowskiej.” Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, materiały autorskie, 1998 r. 4. Brzeziński M. „Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1 : 50 000. Arkusz Osmolin.” Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, materiały autorskie, 1998 r. 5. Fabianowski W., Olczak H. „Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1 : 200 000. Arkusz Płock.”. Wydawnictwa Geologiczne, 1985 r. 6. Kazimierski B., Przytuła E., Modliński P., Cabalska J., Nowicki Z., - „Dokumentacja hydrogeologiczna regionu mazowieckiego centralnej części niecki mazowieckiej”. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1998 r. 7. Kleczkowski A. (redakcja)- „Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych GZWP w Polsce wymagających szczególnej ochrony. AGH Kraków 1990 r. 8. „Instrukcja opracowania Mapy hydrogeologicznej w skali 1 : 50 000”. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 1999. 9. Kondracki J. „Geografia fizyczna Polski”. PWN, Warszawa 1998 r 10. Macioszczyk A. „Chemizm wód trzeciorzędowych i kredowych oraz jego geneza w zachodniej części niecki mazowieckiej” Prace hydrogeologiczne - seria specjalna IG, Warszawa 1979. 11. Marciniak W. 1977 – Dokumentacja badań geoelektrycznych dla zaopatrzenia wsi w wodę, rejon Mocarzewo - Osmolin. „Bipromel”. Nr arch. Bp 482 12. Marciniak W. 1977 – Dokumentacja badań geoelektrycznych dla zaopatrzenia wsi w wodę, rejon Osmolin - Mocarzewo. „Bipromel”. Nr arch. Bp 483 13. Marciniak W. 1978 – Dokumentacja badań geoelektrycznych dla zaopatrzenia wsi w wodę, rejon Gąbin, część B. „Bipromel” Nr arch. Bp 508 14. Paczyński B. - (redakcja) - „Atlas hydrogeologiczny Polski 1:500 000” Część I - Systemy zwykłych wód podziemnych. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1993 r. 15. Paczyński B. (redakcja) - „Atlas hydrogeologiczny Polski 1: 500 000”. Część II - Zasoby, jakość i ochrona zwykłych wód podziemnych, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1995 r.

16. Pilaciński T. 1975 – Dokumentacja badań geoelektrycznych dla zaopatrzenia wsi w wodę, rejon Złaków Borowy. „Bipromel” nr arch. Bp 309 17. Pilaciński T. 1978 – Dokumentacja badań geoelektrycznych dla zaopatrzenia wsi w wodę, rejon Słubice, część B. „Bipromel” nr arch. Bp 498 18. Radomski J. 1978 – Dokumentacja badań geoelektrycznych dla zaopatrzenia wsi w wodę, rejon Kiernozia E. „Bipromel” nr arch. Bp 509 19. „Raport o stanie środowiska w województwie skierniewickim w latach 1995-1996”. Ossowska Z.-red. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Skierniewice 1997 20. „Raport o stanie środowiska w województwie płockim. Rok 1997.” Biblioteka Monitoringu Środowiska, Płock 1998 21. Ruhle E. (red.) „Mapa geologiczna Polski, skala 1:500 000”. PIG Warszawa 1986 r 22. „Stan czystości Bzury i jej zlewni w województwie płockim.” Biblioteka Monitoringu Środowiska, Płock 1997. 23. „Stan środowiska przyrodniczego w województwie płockim. Część II: Wody. 1994/95.” Biblioteka Monitoringu Środowiska, Płock 1995. 24. Stan środowiska przyrodniczego w województwie płockim. Część IV: Ziemia.” Biblioteka Monitoringu Środowiska, Płock 1996 25. Stachy J. (red.) „Atlas hydrologiczny Polski” Wyd. Geol. Warszawa 1986 r.

Zał. 8. Iciek A., Jagodziński A. „Dokumentacja badań geoelektrycznych – Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Osmolin” , SEGI PBG, 1999 r.

Załąc

PAŃS INSTYTUT GEOLOGICZNY MAPA GŁĘBOKOŚ� GŁÓWNEGO POZI�

Opra� Zbigniew Nowicki, 2000 r. ( N-34-136-B ) 519 - OSMOLIN

44 44 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 19� 20� 52� 52�

58 01

Tr-Cr 58 00 00

15-50 98

5-15 Q Q 97

96 >100

95 Tr-Cr

Tr-Cr Tr-Cr Tr-Cr 5-15 15-50

Q 15-50 93

15-50

5-15 91

Tr-Cr Q 90

90 Tr

89 89 50-100

Tr-Cr 88

>100 87

87 Q

15-50 Tr

Q 85 85

Q-Tr 50-100 15-50 84

57 83

52� 52� 19� 20� 44 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 44 31

1000 m 0 1 2 3 4 km Tr Q Granica między dwoma głów 5-15, 15-50, 50-100, >100 Przedziały g�

Q, Tr, Q-Tr, Tr-Cr Główne pozi Granica zasi� Załąc

PAŃS INSTYTUT GEOLOGICZNY MAPA MIĄŻSZOŚC� GŁÓWNEGO POZI�

Opra� Zbigniew Nowicki, 2000 r. ( N-34-136-B ) 519 - OSMOLIN

44 44 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 19� 20� 52� 52�

58 01 20-40 3

Tr-Cr 58 00 00

99 1

1 98

98 2

Q 10-20 Q 1 97 97 20-40 <10

96 96 20-40

95 95 Tr-Cr 4 3

Tr-Cr Tr-Cr Tr-Cr 20-40 1

Q 93

93 <10

<10 92

10-20 1 91 91 10-20

Tr-Cr

1 Q 90

90 Tr

2 1 89 20-40 89 >40 1

Tr-Cr 88 10-20

10-20

10-20 Q Tr

86 1

85 1 Q 85 2

Q-Tr

4 84 84 20-40

10-20

>40 57 3 83

57 83

52� 52� 19� 20� 44 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 44 31

1000 m 0 1 2 3 4 km

2 <10, 10-20, 20-40, >40 Przedziały m� Przewodnoś

1 < 100 Granica zasi� 2 100 - 200

3 200 - 500 Tr Q Granica między dwoma głów 4 500 - 1000

Q, Tr, Q-Tr, Tr-Cr Główne pozi Granica zasię� Y T U T S T I N G Załąc E O PAŃS Y

L O W O

INSTYTUT GEOLOGICZNY G

I C

Y A M

P E O N E T L E AL E T M

MAPA DOKUMENTACYJNA 1 9 1 9

Opra� Zbigniew Nowicki, 2000 r. ( N-34-136-B ) 519 - OSMOLIN

44 44 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 19� 20� 52� 52� 103 II 58 01 4 101 1

G13 G 17 58 00

00 OBJAŚ 104

105

99 Reprezentatywne otwory wiertnicze (n G 12 zlokalizowane na

102 2 Otwór wiertniczy, w którym zbadano� 98 2 98 3 czwart�

3 trzeci� 101 97 5 mezozoiczne 97 111 Pozostałe otwory wiertnicze (numery o

96 dokumentacyjne (numery od 101 zgodne z� III 96 102 Otwór wiertniczy, w którym zbadano�

102 czwart� 112 III 95 107 110 12 106 trzeci� 95 107 14 6 101 5 Otwór wiertniczy bez opró 8 11 94 10 G 18 109 94 Dodatkowe oznaczenia doty� 108 G 14 studni kopanych i innych�

103 93 Punkty opróbowania wód pod�

7 104 Inne oznaczenia występując

9 92 13 Dokumentacja geofizyczna (numer oznacza G13 92

G Lokalizacja badań geofizyczny 106

114 91 Linia przekroju hydrogeologicznego 17 I I 91

G 16

113 16 90

90 15 112

89 105 G I

88 18

107 115

87 108

G 116 109 86 86

24 85 II 118 85 G 23

84 G 84 22

117 21 19 57 83 110 57 83 111 I 52� 52�

19� 20� 44 44 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Położenie ar� Podział adm SKALA 1 : 100 000 1 : 200000 3 WOJ. MAZOWIECKIE WOJ. � 1000 m 0 1 2 3 4 km

2 Powiat Gostynin Powiat Kutno Wł Staro- Dob Pł 4 ła źr 1 1.gm. Pacyna 5.gm.

2.gm. Sanniki Powiat Lubie Gosty- Wyszo- 6 Gą Słu Powia� 6.gm. Kiernozia Kujawski nin g� 5 10 3.gm. 7.gm. Zduny Powiat Sochaczew 8.gm.� Kr Socha- Redaktor arkusza: Bronisław Kutno Życ Osmolin niewice czew 7 9 4.gm� 9.gm.� Główny ko Zenobiusz � 10.gm. Kocier 8 Łęc Pi� Sobota Ło� Bol

Tabela 1a. Reprezentatywne otwory studzienne Numer otworu Numer Miejscowość Otwór Poziom wodonośny Filtr** Pompowanie Współ- Przewodność Zatwierdzone Rok planszy ------pomiarowe czynnik warstwy zasoby zatwierdzenia głównej Użytkownik filtracji wodonośnej [m3/h] zasobów (końcowy ------Zgodny zgodny z Rok Głębokość Wysokość Straty- Strop Miąższość bez Głębokość Średnica stopień) [m/24h] [m2/24h] Depresja Uwagi z mapą bankiem wykona- [m] [m n.p.m.] Grafia ------przewarstwień zwierciadła [mm] [m] HYDRO lub nia ------Spąg słaboprze- wody ------Wydajność innym źródłem Stratygrafia [m] puszczalnych [m] przelot* [m.3/h] informacji* spągu [m] ** ------od - do Depresja [m] [m] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 1 UG Sanniki Anatolin 1993 35,0 112,0 Q 19,0 10,0 5,2 195 27,0 8,5 85 27,0 1993 ------Wodociąg Q 29,0 19,7- 8,1 8,1 wiejski 28,9 2 PL26/219 Działy 1978 42,0 112,4 Q 15,0 24,0 3,0 356 92,8 8,04 193 90,0 1980 Ujęcie 2 st. ------nr 2 i 102 Wodociąg Q 39,0 20,7- 12,5 12,5 wiejski 37,9 3 PL27/103 Osmólsk 1976 166,0 107,0 Tr 143,0 21,0 20,3? 194 52,0 1,3 27 59,0 1976 Studnia ------zlikwidowan SKR Osmólsk Tr 164,0 143- 53,5 60,0 a 163,4 4 PL27/66 Sanniki 1971 41,0 112,5 Q 13,0 23,0 3,5 407 121,2 14,7 338 121,0 1971 Ujęcie 2 st. ------nr 4 i 103 Wodociąg Q 36,0 22,9- 12,0 12,0 wiejski 36,0* 5 PL26/75 Luszyn 1977 182,0 107,1 Cr3 148,0 >34,0 15,0 244 31,8 1,0 >34 20 1978 ------Rozlewnia Wód Cr3 >182 148,0- 61,5 40 Niegazow. 182,0 6 PL26/74 Luszyn 1963 187,0 106,4 Tr 120,5 20,5 ------Rozlewnia Wód Cr3 140,0 Niegazow. ------160,0 - - 96 - 3,0 >81 -- - Cr3 ---- >27,0 15,3 ---- 18,5 - - >187 170,0- ---- 185,0 3,4

7 Pl26/178 Stępów 1967 35,5 96,4 Q 28,0 7,0 3,1 154 20,4 6,7 47 14,4 1967 ------Wodociąg Tr (pliocen) 35,0 30,5- 13,4 8,4 wiejski 34,5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 8 UG Sanniki Wola 1984 48,0 110,0 Q 24,0 22,5 13,0 300 104 28,4 640 106 1984 Stępowska ------Q 46,5 28,5- 4,4 4,45 Prywatny 46,0

9 PL27/173 Sokołów- 1992 33,0 101,0 Q 19,0 12,0* +0,3 215 18,0 1,57 19 12,0 1992 Towarzystwo ------Q 32,0 22,0- 20,0 13,4 Wodociąg 31,0 wiejski 10 UG Sanniki Kiernozia 1986 38,0 102,9 Q 27,5 9,5 3,4 350 24,0 4,67 44,3 40,0 1986 Ujęcie 4 st. ------nr 10,11,108 Wodociąg Q 37,0 28,5- 19,0 11,0 i 109 wiejski 36,5 nieczynne 11 PL27/176 Kiernozia 1986 37,0 102,9 Q 27,5 >9,5 3,4 356 24,0 4,67 >44,3 20,0 1986 Ujęcie 4 st. ------nr 10,11,108 Wodociąg Q >37 28,5- 19,0 15,9 i 109 wiejski st. 3 36,0 nieczynne 12 PL27/171 Chruśle 1992 62,5 100,8 Q 10,0 >47,0* 0,5 315 48,0 20,1 >940 110,0 1992 Ujęcie 2 st. ------nr 12 i 110 Wodociąg Q >62,5 28,5- 2,0 6,5 wiejski st. 1 58,5* 13 PL27/174 Brodne 1992 26,0 97,5 Q 6,0 13,5* 0,3 225 17,0 5,2 70 17,0 1992 Towarzystwo ------Q 22,0 7,0-14,5 6,7 6,7 Wodociąg wiejski 14 Pl27/170 Tydówka 1994 26 105,3 Q 19,8 5,2 4,0 168 6,8 66,5 346 6,8 1994 ------Gosp. Rolne Q 25,0 19,7- 0,5 0,5 24,5 15 PL12/304 Złaków 1961 122,0 99,0 Tr 77,0 43,5 7,8 203 31,1 2,7 118 31,1 nieczynna Borowy ------Tr 120,5 109,3- 18,2 18,2 Wodociąg 119,3 wiejski 16 PL12/320 Złaków 1969 35,0 104,8 Q 23,0 10,0 6,8 244 12,6 1,7 17 12,0 1969 ujęcie 2 st. Borowy ------nr 16 i 113 ---- Q 33,0 20,7- 14,7 13,8 Wodociąg 32,0 wiejski 17 PL13/115 Czerniew 1971 143,0 97,0 Tr 123,0 <20,1 10,0 219 51,6 1,7 >34 44,0 1971 nieczynna ------Dom Pomocy Tr >143,1 123,8- 43,4 37,4 Społecznej 138,5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 18 PL13/423 Skowroda 1992 46,0 101,2 Q 7,7 34,3 2,5 298 27,9 0,78? 27? 18,6 1992 Południowa ------Tr 42,0 27,9- 7,8 5,8 Wodociąg 40,7 wiejski 19 PL12/324 Jackowice 1971 91,0 99,0 Tr 58,0 31,0 7,0 219 79,3 8,9 276 93,0 1971 ujęcie 2 st. ------nr 19 i 117 Wodociąg Tr 89,0 71,5- 12,28,9 15,0 wiejski 88,5 20 PL12/310 Zduny 1976 260,5 95,0 Cr 192,0 >68,5 4,8 96 69,3 8,6 >588 ------Wodociąg Cr3 >260,5 225,5- 8,4 wiejski 255,5 21 PL13/6 Retki 1973 55,0 92,4 Q 34,0 22,0 5,6 244 53,3 1,7 38 37,0 1973 ujęcie 2 st. ------nr 21 i 22 Wodociąg Q 52,0 39,6- 28,1 25,0 wiejski 50,4 22 PL13/5 Retki 1971 56,0 92,5 Q 21,0 34,0 6,0 244 40,0 1,2 40 37,0 1973 ujęcie 2 st. ------nr 21 i 22 Wodociąg Q 55,0 36,3- 25,0 25,0 wiejski 52,6 23 PL13/132 Wyborów 1974 141,0 97,3 Tr 120,0 18,0 7,6 219 61,0 6,8 122 53,0 1974 ujęcie 2 st. ------nr 23 i 118 Wodociąg Tr 138,0 124,0- 13,2 11,5 wiejski 137,0 24 PL13/172 Chąśno 1974 31,0 97,0 Q 5,7 13,3 5,7 168 6,5 - - 6,0 1974 Rura ------międzyfiltr. GM. Spółdz. Q 19,0 12,0- 4,3 4,1 dł. 2,2 m 19,0* * - występują przewarstwienia utworów słabo przepuszczalnych

Tabela 2. Główne parametry jednostek hydrogeologicznych Numer jednostki Symbol jednostki Piętro Miąższość Współczynnik Przewodność Moduł zasobów Pow. Jednostki Moduł zasobów hydrogeologicznej hydrogeologicznej wodonośne filtracji poziomu odnawialnych hydrogeologicznej dyspozycyjnych [m] [m/24h] wodonośnego [m3/24h/km2] [km2] [m3/24h/km2] [m2/24h] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 b 1 bQ I ------Q 10 8,0 80 130 26,8 80 Tr-Cr

abQ II 2 ------Q 24 10,5 250 220 2,5 150 Tr-Cr

baQ I 3 ------Q 8 2,5 20 80 68,0 60 Tr-Cr

4 cTr-Cr I Tr 20 3,0 60 50 118,5 40

bQ II 5 ------Q 22 9,0 198 150 2,2 120 Tr-Cr

abQ I 6 ------Q 15 16,0 270 180 4,2 140 Tr-Cr

baQ I 7 ------Q 10 5,0 90 140 7,5 80 Tr-Cr

cQ I 8 ------Q 8 7,5 60 80 7,5 60 Tr-Cr

cTr II 9 ------Tr 40 3,7 150 130 25,0 110 Cr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 abQ II 10 ------Q 20 4,5 90 150 89,2 110 Tr-Cr

bQ I 11 ------Q 7,5 6,0 45 110 14,5 80 Tr

12 bQ-Tr II Q 50 11,0 550 140 2,1 120

cQ I 13 ------Q 25 3,6 90 90 7,5 60 Cr

bQ I 14 ------Q 25 1,6 40 110 1,5 80 Cr

Tabela 3a. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych wykonanych dla mapy - reprezentatywne studnie wiercone

-2 - Numer Data Miejscowość Wiek piętra Przewod- Sucha Zasado- Utlenial- SO4 N-NO2 F SiO2 Ca Na Fe Zn Cu Sr Al Klasa Uwagi - zgodny z analizy wodonośnego nictwo pozost. wość ność HC O3 ______jakości - - mapą ______ogólna ______Cl N-NO3 HPO4 N- Mg K Mn Cr Pb Ba B wody + Użytkownik Głębokość pH Minerali- TOC NH4 podziem stropu zacja -nej poziomu ogólna wodonośnego [S/cm] [m] [-] [mg/dm3] [mval/dm3] [mg/dm3] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 1 23.07.99 Anatolin Q 615 277 - 338 27,7 <0,003 0,18 <0,1 110,9 7,2 0,28 0,097 <0,005 0,176 <0,05 II ------Wodociąg 19,0 7,3 16,4 <0,002 <1,0 0,06 16,0 2,0 0,183 <0,005 <0,05 0,103 <0,05 wiejski 2 19.07.99 Działy Q 421 162 198 51,3 <0,003 <0,1 17,30 76,10 4,20 0,10 0,033 <0,0050 0,089 <0,05 Ib ------Wodociąg 15,0 7,59 10,2 0,460 <1,0 <0,02 8,70 1,0 0,093 <0,005 <0,05 0,017 <0,05 wiejski 4 19.07.99 Sanniki Q 1234 348 425 345,0 <0,003 <0,1 17,60 214 28,20 2,51 0,027 <0,005 0,35 <0,05 III ------Wodociąg 13,0 7,11 99,0 0,440 <1,0 0,13 27,6 3,0 0,327 <0,005 <0,05 0,151 <0,05 wiejski 6 23.07.99 Luszyn Cr 1116 393 479 <1,0 <0,003 0,43 30,50 55,7 182,9 0,12 0,154 <0,005 1,565 <0,05 Ia rozlewan ------a Rozlewnia 160,0 7,53 146,0 <0,002 <1,0 0,49 11,6 7,0 0,025 <0,005 <0,05 0,026 0,96 jako Wód woda Niegazow. miner. 8 19.07.99 Wola Q 533 299 365 3,1 <0,003 0,1 23,90 91,8 8,40 6,56 0,025 <0,005 0,175 <0,05 III Stępowska ------24,0 7,36 8,1 0,010 <1,0 0,11 14,7 1,0 0,253 <0,005 <0,05 0,077 <0,05 Prywatny 12 19.07.99 Chruśle Q 624 317 387 16,6 <0,003 0,16 24,90 98,5 14,5 3,37 0,018 <0,005 0,419 <0,05 II ------Wodociąg 10,0 7,23 13,3 0,040 <1,0 0,25 19,7 4,0 0,241 <0,005 <0,05 0,136 <0,05 wiejski st. 1 16 23.07.99 Złaków Q 709 337 411 39,0 <0,003 0,2 23,70 128,2 9,10 4,50 0,013 <0,005 0,401 0,13 II Borowy ------23,0 7,12 23,6 <0,002 <1,0 0,20 18,5 3,0 0,25 <0,005 <0,05 0,126 <0,05 Wodociąg wiejski

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 18 23.07.99 Skowroda Q 49 260 317 21,3 <0,003 <0,1 24,30 84,9 11,40 3,33 0,02 <0,005 0,268 <0,05 II Południowa ------7,7 7,36 7,4 <0,002 <1,0 0,17 12,8 1,0 0,154 <0,005 <0,05 0,163 <0,05 Wodociąg wiejski 21 23.07.99 Retki Q 705 370 451 26,4 <0,003 <0,1 22,40 118,3 12,8 5,02 0,012 <0,005 0,322 <0,05 II ------Wodociąg 21,0 7,09 17,0 <0,002 <1,0 0,21 20,1 3,00 0,249 <0,005 <0,05 0,145 <0,05 wiejski 23 23.07.99 Wyborów Tr 585 308 376 <1,0 <0,003 0,35 14,50 95,0 16,50 3,45 0,009 <0,005 0,861 <0,05 III ------Wodociąg 120,0 7,05 9,9 <0,002 <1,0 0,25 18,2 3,0 0,174 <0,005 <0,05 0,063 0,16 wiejski

Tabela 4. Obiekty uciążliwe dla wód podziemnych Rodzaj uciążliwości Zanieczysz- Zagrożenie wód Numer Źródło Obiekt Ścieki Emisja Materiały i odpady czenie wód podziemnych Uwagi zgodny informacji Miejscowość Rodzaj Objętość Odbiornik Urządzenia pyłowa gazowa Urządzenie Rodzaj Sposób podziemnych z mapą [m3/d] oczyszczające [Mg/r] [Mg/r] oczyszczające składowani + istnieje + istnieje ______+ istnieje a - brak - brak Stan na w roku w roku - brak rok 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 „Raport o stanie Okręgowa Spółdzielnia Przemysłowe, 87 rów BIOX + + + środowiska ... Mleczarska sanitarne ---- 1998 ---- 1999 UW Płock Sanniki Wizja terenowa 2 „Raport o stanie Gospodarstwo komunalne 120 rów Złoże + + środowiska ... Mieszkaniowe Zasobów ---- biologiczne 1998 Własności Skarbu Państwa, 1999 UW Płock osiedle Luszyn Wizja terenowa ---- Luszyn 3 „Raport o stanie Gorzelnia Ścieki w - + środowiska ... ---- obiegu 1998 Luszyn zamkniętym UW Płock Wizja terenowa 4 Wizja terenowa Stacja paliw Etylina, olej Podziemny - + ---- napędowy 2 zb. Kiernozia

Tabela A. Otwory studzienne pominięte na planszy głównej Numer otworu Miejscowość Otwór Poziom wodonośny Filtr** Pompowanie Współ- Przewodność Zatwierdzon Rok Uwagi ------pomiarowe czynnik warstwy e zasoby zatwier- Użytkownik (końcowy filtracji wodonośnej dzenia stopień) [m/24h] [m2/24h] zasobów Zgodny zgodny z Rok Głębokość Wysokość Straty- Strop Miąższość bez Głębokość Średnica [m3/h] ______z mapą bankiem wykona- [m] [m n.p.m.] Grafia przewarstwień zwierciadła [mm] Wydajność ______Spąg ______Depresja Dokum HYDRO lub nia słaboprze- wody [m3/h] Stratygrafia [m] przelot*** ______[m] . innym spągu puszczalnych [m] od - do Depresja źródłem [m] [m] [m] informacji* 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 101 UG Sanniki Anatolin 1993 65 112,0 Q 18,0 9,0 5,0 195 18,0 6,9 62 18,0 1993 ------Wodociąg Tr 27,0 17,7-27,0 7,0 7,0 wiejski 102 PL26/255 Działy 1980 40,0 112,4 Q 16,0 21,0 3,4 356 108,8 9,8 206 90,0 1980 ujęcie 2 st. ------nr 2 i 102 Wodociąg Q 37,0 19,2-36,0 13,5 12,5 wiejski 103 PL27/67 Sanniki 1966 39,0 112,6 Q 12,0 24,0 2,9 244 40,5 7,3 174 121,0 1966 ujęcie 2 st. ------nr 4 i 103 Wodociąg Tr (pliocen) 36,0 26,1-35,9 9,5 12,0 wiejski 104 PL27/69 Brzezie 1974 10 102,0 Q 6,6 3,2 1,0 77 0,8 4,1 >13 8,0 1974 ------SKR Q 9,8 6,6-9,5 7,0 7,0 105 PL27/146 Załusków 1976 30 104,2 Q 26,0 3,5 - 250 2,6 - - 1,3 1976 ------Ośrodek Q 29,5 26,0-29,5 13,0 13,0 Szk.Wych. 106 PL26/56 Luszyn ? 67,1 103,0 Q 52,7 >15,0 7,3 127 6,6 - - - - zlikwidowany ------Rozlewnia Wód Q >67,1 64,0-67,1 16,8 Niegazowanych 107 PL26/57 Luszyn 1948 152,7 107,0 Tr 124,7 24,8 8,0 ------zlikwidowany ------Rozlewnia Wód K2 149,5 Niegazow. 108 PL27/78 Kiernozia 1969 36,5 103,0 Q 27,5 6,5 5,2 244 35,7 12,1 79 40,0 1986 ujęcie 4 st. ------nr 10, 11,108 i Wodociąg Tr 34,0 29,1-33,8 13,1 11,0 109 wiejski st. 2 nieczynne 109 PL27/77 Kiernozia 1963 33,5 101,9 Q 27,5 3,5 2,6 305 12,0 - - 40,0 1986 ujęcie 4 st. ------nr 10, 11,108 i Wodociąg Tr 31,0 27,5-30,5 14,5 11,0 109 wiejski st. 1 nieczynne

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 110 PL27/172 Chruśle 1993 66,0 101,1 Q 13,0 39,5* 0,1 225 84,0 10,4 410 55,0 1993 Ujęcie 2 st. ------nr 12 i 110 Wodociąg Tr (miocen) 64,0 24,0-64,0* 7,4 5,7 Rura międzyfil- wiejski st. 2 trowa dł. 26,5 m

111 Zamiary ? 23,0 Ok. 104,0 Q 6,0 10,0 3,0 350 ------Wodociąg Q 16,0 10,0-16,0 wiejski 112 Niedzieliska 1986 58,0 102,9 Q 15,0 33,0* 5,0 300 ------Wodociąg Tr 52,0 39,0-51,5 wiejski 113 PL12/319 Złaków 1962 22,0 102,0 Q 15,5 5,0 1,5 268 21,5 18,1 90 25,0 1962 ujęcie 2 st. Borowy ------nr 16 i 113 ---- Q 20,5 16,0-20,5 5,5 6,3 Wodociąg wiejski 114 PL13/114 Czerniew 1959 139,5 96,0 Tr 124,0 >15,5 13,0 89 2,5 - - - - Zlikwidowana ------Dom Pomocy Tr <139,5 128,0-136,8 43,0 Społecznej 115 PL13/126 Mastki 1968 138,0 90,0 Tr 126,0 6,0 2,5 154 33,0 3,2 19 20,8 1968 nieczynny ------Wodociąg Tr 132,0 126,0-131,8 57,0 30,5 wiejski 116 PL12/325 Łaźniki 1961 32,0 90,6 Q 23,5 7,5 2,0 305 11,0 1,6 12 - - nieczynny ------Wodociąg Q 31,0 24,0-30,0 22,3 wiejski 117 PL12/323 Jackowice 1960 90,0 98,0 Tr 57,5 >32,5 6,2 - 37,8 15,6 508 25,0 1960 ujęcie 2 st. ------nr 19 i 117 Wodociąg Tr >90,0 78,3-87,6 7,6 3,6 wiejski 118 PL13/131 Wyborów 1962 139,0 97,3 Tr 118,5 19,5 6,7 203 50,4 7,0 137 37,5 1962 ujęcie 4 st. ------nr 23 i 118 Wodociąg Tr 137,0 124,0-134,0 11,7 8,7 wiejski * - występują przewarstwienia utworów słabo przepuszczalnych Tabela B. Inne punkty dokumentacyjne pominięte na planszy głównej (otwory bez opróbowania hydrogeologicznego) Numer punktu Miejscowość Punkt dokumentacyjny Poziom wodonośny Uwagi Użytkownik Zgodny z zgodny z Rodzaj punktu Rok wyko- Głębokość Wysokość Straty- Strop Głębokość Wydajność ______mapą bankiem nania [m] [m n.p.m.] grafia zwierciadła [m3/h] Spąg ______HYDRO lub [m] wody Depresja innym źródłem [m] [m] informacji* 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 101 PL27/35 Osmolin Otwór badawczy 19..? 59,5 105,0 Tr 24,0 ------37,0 102 PL26/38 Luszyn Otwór badawczy 1967 146,0 97,0 Q 19,0 ------31,0 103 Pl26/39 Kolce Stępowskie Otwór badawczy 1966 999,8 90,0 Q/Tr ------

104 PL27/175 Wiśniewo Otwór rozpoznawczy dla 1985 40,0 97,0 - - - - Negat ujęcia wiejskiego - negat 105 PL12/304 Złaków Borowy Otwór badawczy 1959 131,0 98,0 Tr 76,0 ------120,0 106 PL12/303 Władysławów Otwór badawczy 1959 161,2 107,0 Tr 13,7 ------47,8

K2 147,8 ---- n.p. 107 PL13/48 Mastki Otwór badawczy 1968 170,0 93,0 Tr 87,2 ------144,0

K2 160 --- n.p 108 PL12/305 Łaźniki Otwór badawczy 1959 110,0 90,0 Tr 75,3 ------95,3

K2 97,0 ---- n.p. - - - - 109 PL12/326 Łaźniki Otwór rozpoznawczy dla 1962 30 89,0 ujęcia wiejskiego - negat

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 110 PL12/307 Zduny Otwór badawczy 1959 98,2 85,0 Q 7,0 ------25,0

53,0 ---- 87,0

111 PL13/52 Goleńsko Otwór badawczy 1968 172,0 96,0 Tr 70,1 ------128,0 112 PL13/36 Różyce Otwór badawczy 56,0 99,0 Q 19,0 ---- 38,0

Tabela C1. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - reprezentatywne otwory studzienne Numer Data Miejscowość Wiek piętra Przewod- Sucha pozost. Zasado-wość Utlenial- SO4+2 N- F SiO2 Ca Na Fe Zn Cu Sr Al Klasa U- zgodny analizy wodonośnego nictwo ogólna ność HCO3 _____ NO2- ______jakości wa- - z mapą ______- Cl _____ HPO4- N- Mg K Mn Cr Pb Ba B wody gi

Użytkownik Głębokość pH Mineralizacja TOC N- NH4+ podziem

stropu ogólna NO3- nej poziomu

wodonośnego (μS/cm] 3 [m] [-] [mg/dm ] [mval/dm3] [mg/dm3] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 1 25.11.93 Anatolin Q ---- 3,3 ---- 0 ------3 ------10 ---- 0,03 ---- Wodociąg 19 0,1 0,2 wiejski st.2 2 17.03.78 Działy Q ------34 ------81 0,2 ------0 ------Wodociąg 15 9 71 0,02 wiejski st.2 3 16.12.76 Osmólsk Tr 7,2 1169 6,5 90,6 29 0 ------3 ------27 ---- SKR st.1 143 455 0 0,5 4 12.11.71 Sanniki Q 7,5 ---- 4,4 2,4 ---- 0 ------1,4 ------13,7 ---- 0,04 ---- Wodociąg 13 0 0,13 wiejski st.1 5 22.03.77 Luszyn Cr 7,3 730 7,3 3,3 6,6 0 ------0,2 ------0,05 ---- Rozlewnia 148 184 0 0,05 wód st.2

6 19..? Luszyn Cr ------0,4 ------Rozlewnia 160 0,05 wód st.1

7 25.01.67 Stępów Q 7 473 8,1 3,1 8 0 ---- 104 5,2 ------0,4 ------Wodociąg 28 14 0 19,5 0,25 wiejski st.1

8 27.02.84 Wola Q 7,5 312 ------2,2 Stępowska ------18,9 0,12 ------24 0,28 Prywatny

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 9 22.01.92 Sokołów Q 7,4 ---- 7,5 ---- 0 ------0,5 Towarzystwo ------14 ---- 0,15 ------19 0 0,5 Wodociąg wiejski st.1 10 10.05.86 Kiernozia Q 7,5 ------19,3 ------3 ------0,03 ---- Wodociąg 27,5 28,5 0,17 wiejski 11 14.05.86 Kiernozia Q 7,5 250 6,4 1,4 19,3 0 ------3 ------0,03 ---- Wodociąg 27,5 28,5 0 0,17 wiejski st.3 12 17.08.92 Chuśle Q 7,4 ---- 3 ---- 0 ------2 ------0,12 ---- Wodociąg 10 0 0,1 wiejski st.1 15 24.06.61 Złaków Tr 7,1 820 6,8 16,5 0 0 ---- 68 1,4 Borowy ------0,75 ------77 326 0 18,3 0,16 Wodociąg wiejski st.1 16 29.01.69 Złaków Q 7,1 433 7,2 5 16 0 ---- 102 4,4 Borowy ------0,03 ------23 14 0 2,4 0,2 Wodociąg wiejski st.2 17 28.10.71 Czerniew Tr 7 1220 7,6 17,8 0 ------3,2 ------0,9 ---- PGR 123 730 0,18

18 10.12.92 Skowroda Q 7 246 5,3 ---- 18 0 ---- 57,3 2,7 Południowa ------0,15 ------7,7 10 0 32 0,1 Wodociąg wiejski 19 03.06.71 Jackowice Tr 7,2 260 4,2 2,7 0 0 ---- 40 1,2 ------0,54 ------Wodociąg 58 14 0 11 0,08 wiejski st.2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 20 19.12.76 Zduny Cr 7,6 326 6,5 1,4 15 0,002 ---- 60 1 ------0,9 ------Wodociąg 192 8 0 13,4 0,1 wiejski st.1

21 28.06.73 Retki Q 7,2 366 6,2 3 ------4 ------8 0,2 0,07 ---- Wodociąg 34 0,2 wiejski st.2 22 18.05.71 Retki Q 7 344 6,2 2,4 10 ------4,4 ------0 0,06 ---- Wodociąg 21 14 0,2 wiejski st.1 23 21.06.74 Wyborów Tr 6,9 274 6,2 7 0 0 ------4 ------0,25 ---- Wodociąg 120 16 0 0,2 wiejski

Tabela C5. Wyniki analiz chemicznych wód podziemnych - materiały archiwalne - otwory studzienne pominięte na planszy głównej Numer Data Miejscowość Wiek piętra Przewod- Sucha Zasado- Utlenial- SO NO F SiO Ca Na Fe Zn Cu Sr Al Klasa Uwagi 4 2 2 zgod- analizy ______wodonośnego nictwo pozost. wość ność HCO3 ______jakości ny z Użytkownik ______ogólna ____ Cl NO3 HPO4 NH4 Mg K Mn Cr Pb Ba _ wody mapą Głębokość pH Minerali- TOC B pod- stropu poziomu zacja ogólna ziemnej wodonośnego [μS/cm] [m] [-] [mg/dm3] [mval/dm3 [mg/dm3] ] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 101 19.10.93 Anatolin Q 358 18 0 0,24 112 2,2 ------Wodociąg 18,0 12 0 0 14 0,23 wiejski 102 28.10.80 Działy Q 264 2,9 7,0 42 0,01 64 0,2 ------Wodociąg 16,0 7,4 19 0,05 0 14 0 wiejski 103 14.11.71 Sanniki Q 4,2 0,02 1,8 ------Wodociąg 12,0 7,4 13 0 0,12 0,12 wiejski 104 19.03.74 Brzezie Q 3,3 8,0 0,01 0,4 ------SKR 6,6 7,8 39 0,03 0,25 0,08 105 20.05.92 Załusków Q 4,2 0 5,0 ------Ośrodek 26,0 7,4 30 0 0,13 0,2 Szk.Wych. 108 18.12.69 Kiernozia Q 5,4 3,1 0 2,8 ------Wodociąg 27,5 7,5 34 0 0,15 wiejski st. 2 109 13.12.69 Kiernozia Q 547 6,1 3,5 18 0 132 4,0 ------Wodociąg 27,5 7,2 68 0 0,04 18 0,3 wiejski st. 1

110 7.10.93 Chruśle Q/Tr 447 6,0 1,4 37 0 101 2,2 ------Wodociąg 13,0 7,4 18 0,05 0,42 18,5 0,23 wiejski st. 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 113 10.08.73 Złaków Q 400 6,2 2,4 0 0 0,8 Borowy ------15,5 7,2 24 0 0,06 0,25 Wodociąg wiejski 114 12.11.71 Czerniew Tr 1264 7,2 19,6 0 0 128 8,0 ------Dom Pomocy 124,0 7,0 690 0 0,47 36 0,1 Społecznej 115 30.08.68 Mastki Tr 1405 6,8 14,9 0 0 2,8 ------Wodociąg 126,0 7,1 886 0 1,1 0 wiejski 116 22.12.61 Łaźniki Q 514 8,6 3,3 7 0 134 4,4 ------Wodociąg 23,5 7,1 22 0 0,39 11 0,24 wiejski 117 05.12.60 Jackowice Tr 274 2,9 2 0 0,6 ------Wodociąg 57,5 7,2 6 0 0.47 0,07 wiejski 118 03.09.62 Wyborów Tr 348 6,2 6,0 0 0 2,7 ------Wodociąg 118,5 6,8 6 0 0,7 0,17 wiejski