Samson I Dalila Samson Et Dalila
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
OPERA WROCŁAWSKA ~ INSTYTUCJA KULTURY SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA DOLNOSLĄSKIEGO WSPÓŁPROWADZONA PRZEZ MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO EWA MICHNIK DYREKTOR NACZELNY I ARTYSTYCZNY SAMSON I DALILA SAMSON ET DALILA CAMILLE SAINT-SAENS SPEKTAKL OPEROWY W 3 AKTACH W KOPRODUKCJI Z TEATRO COMUNALE Dl BOLOGNA, OPERA ROYAL DE WALLONIE LltGE ORAZ FONDAZIONE TEATRO LIRICO GIUSEPPE VERDI Dl TRIESTE OPERA SPECTACL E IN 3 ACTS IN CO- PRODUCTION WITH TEAT RO COMUNALE Dl BOLOG NA, OPtRA RO YAL DE WALLONI E LIEGE AND FONDAZIONE TEATRO LIRI CO GIUSE PPE VER DI Dl TRIESTE FERDINAND LEMAIRE LIBRETIO WEIMAR, 1877 PREMIERA I PR EMIERE WARSZAWA, 1903 PREMIERA POLSKA I POUSH PREMI ERE PREMIERA OPEROWA Z GW I AZDĄ I OPERA PREMIERE WITH A GUEST STAR J PTI FR 3 IV 2009 I 1900 SO ISA 41V2009 l 1900 ND I su 5 IV 2009 I 1700 CZAS TRWANIA SPEKTAKLU 180 MIN. I DURATION 180 MIN 2 PRZERWY I 2 PAUSE S SPEKTAKL WYKONYVVANY JEST W JĘZYKU FRANCUSKIM Z POLSKIMI NAPISAMI I FRENCH LANGUAGE VERSION WITH POUSH SURTITLES TŁU M ACZENIE LIBRETIA NA TABLICACH ŚWIETLNYCH UBRETIO TRANSLATION ON THE PROJECTION SCREEN - JOLANTA JUCHYMIUK Rembrandt van Rijn I Samson i Dalila I Samson and Dehlah I 1628 SAMSON I DAL I LA I SAMSO N ET DALILA REAL IZATORZY i PROOUCERS REALIZATORZY I PRODUCERS CHIKARA IMAMURA KIERO 'NICTWO MUZYCZN E, DYRYGENT I MUSICAL DIRECTI ON , CONDUCTOR TADEUSZ ZATHEY WSPÓŁPRAC A UZYCZNA I MUSICAL COOPE RATION MICHAŁ ZNANIECKI INSCEN IZACJA I RE ŻY SERIA I STA GE DIRE CTION OBSADA I CAST TIZIANO SANTI DEKORACJE I STAGE DESIG NS SAMSON STARZ EC HEBRAJSKI I AN OLD HEBREW ISABELLE COMTE ANTONELLO PALOMBI* * WIKTOR GORELIKOW KOSTIUMY I COSTUME DESIGNS STEVEN HARRISON ** DAMIAN KONIECZEK ALINE NARI DA LI LA I DE LI LAH P OSE Ł FILISTYNÓW I A PHILISTINE MESSENGER CHO RE OGRAFIA I CHOREOGRAPHY ELŻBIETA KACZMARZYK-JANCZAK ANDRZEJ KALININ EDYTA KULCZAK*' EDWARD KULCZYK MAŁGORZATA ORAWSKA IRYNA ZHYTYNSKA PRZYGOTOWANIE CHÓRU I CH ORUS MASTER DWAJ FILI STYNI I TWO PH ILISTINES ARCYKAPŁAN I THE HIG H PRIEST RAFAŁ MAJ2NER BOGUMIŁ PALEWICZ MARIUSZ GODLEWSKI * TOMASZ RUDNICKI REŻY SER I A $WIATEŁ I LIGHTING DE SIGNS STANI SLAV KUFLYUK JANUSZ ZAWADZ KI ZOFIA DOWJAT, HANNA MARASZ ABIMELECH SOLIŚCI , ORKIESTRA, CHÓR I BALET ASYSTE NT REZYSERA I ASSIS TANT TO THE STAGE DIREC TOR ZBIGNIEW KRYCZKA OPERY WROCŁAWSKIEJ, STATYSC I ŁUKASZ ROSIAK SOLOISTS, ORCHESTRA , CH OIR AND BAL LE T ADAM FRONTCZAK, JULIAN ŻYCHOWICZ OF THEWROO:AW OPERA, SUPERNUMERARIES INSPIC JENT I DEPUTY STAGE MANAG ER * gościnnie I guest RAFAŁ OLBIŃSKI *' gośc specj alny I spe(lal guest PLAKAT I POSTER Dyrekcji! zastrzega sobie prawo do zmian w obsadach . I The current cast are su bjec t to change. 2 3 SAMSON I DALILA I SAMSON FT DALI LA ODWIECZ NY KON FLIKT DWÓCH KU LTU R I THE ETERNAL CLASH OF TWO CULTURES ODWIECZNY KONFLIKT DWÓCH KULTUR bo nie odnalazłem go w muzyce. Jest to czas mordu na Hebrajczykach, którym Samson nie jest w stanie pomóc, ponieważ utracił swą siłę. Prag THE ETER NAL CLA)H OF TWO CULTU RE S nąłem też uszanować oratoryjny charakter dzieła. Dotyczy to zwłaszcza 51:.0WO OD INSCEN IZATORA MICHAl:.A ZNAN IECKIGO scen chóralnych. Pewna dramaturgiczna statyczność jest tu uzasadniona, A WORD FROM THE STAGE DIRECTOR M I CHAŁ ZNANIECKI bo nic nie powinno odbierać przyjemności słuchania muzyki Saint-Saensa. Kiedy pracowałem nad tym przedstawieniem w Bolonii z Jose Curą, który śpiewał Samsona, obaj mieliśmy to samo skojarzenie - jest to opowieść When I was wo rki ng on th1 s pe rfo rma nce in Bologna w1th Jose Cura, wh o sang o terroryście. Jak wielu fanatycznych fundamentalistów Samson ginie, ale Samson, we both made the same associa t1on , that this is the tale of a terrorist zabija przy tym swoich wrogów. As is the case wi th man y fanatical fund am enta lists, Samson dies, yet in do 1n g W operze Saint-Saensa nie szukam jednak nachalnych aluzji do współ so he kills hi s ene mie s. czesności. Spektakl rozgrywa się na dwóch poziomach, gdyż opowiada I do not, however, in the op era of Sa int-Sa en s seek blatant allusi ons to the o konflikcie dwóch kultur. Najeźdżcy Filistyni są przedstawicielami nowej presen t The spectac le works on two leve ls, si nce it te l Is of a conflid between cywilizacji, Hebrajczycy reprezentują kulturę prostych wartości. Filistyni two cultures. The in vad1ng Ph ilist 1n es are rep re sen tat1ves of a new civi lis ati on, są koturnowo podwyższeni, ich stroje świadczą o rozwiniętej technologii, the Hebrews of a culture of si mp le val ues Human history has seen civilisat 1ons w ubraniach Hebrajczyków zastosowałem proste wiązania, biel i czerń lnu. more developed than th is tha t desired stili to subo rdi nate tho se considered Poprzez metafory i cytaty sugeruję, iż zdarzenia mogły rozgrywać się barbarians. So it wa s at the dawn of history in ancient Rom e, so too in the colo w różnym czasie. W historii ludzkości cywilizacje bardziej rozwinięte ciągle n1al eras and so too now. pragnęły podporządkować sobie tych, których uważały za barbarzyńców. I have created a world fo llowing the extermin ation of a civil1sat1on , and frag Tak było u zarania dziejów i w starożytnym Rzymie, epokach kolonialnych ments of that Jewish cu lture destroyed appear in every act The scene in whic h i tak jest teraz. Można też spojrzeć na tę opowieść jak na futurologiczną Sam son is seduced take s pla ce 1n a ritual pool used by Jewish women Del ilah przepowiednię science-fiction. rnak es use too of the remains of a wed d1ng baldach 1n , wi nning Samson the more Stworzyłem świat po cywilizacyjnej zagładzie, a fragmenty zniszczonej eas 1l y for 1t. She does so in a rnan ner mocking , though he is unawa re of this kultury żydowskiej pojawiają się we wszystkich aktach. Scena uwiedzenia Del il ah is a woman calculating and col d and takes a cruel revenge fo r the woun Samsona odbywa się w rytualnym basenie używanym przez kobiety żydow ding of her heart The bacchanal ia scene of the fina! act sh ows the defeat of skie. Dalila wykorzystuje też szczątki ślubnego baldachimu, dzięki czemu Samson I deprived th1s of debauche ry for I found none in the mus ic. Th is is a time łatwiej zdobywa Samsona. Robi to w sposób prześmiewczy, ale on tego of murd er for the Hebrews, whom Samson is in no condition to a1d, his strength nie zauważa. Dalila to kobieta wyrachowana i zimna, mści się okrutnie, lost I w ished to res pect too the cha ra cter of oratorio the work possesses, this gdyż jej miłość została zraniona. Walczy o władzę, jest bardziej kochanką parti cularly in the choral sce nes A certain dramatic stabili ty 1s here 1ust1fied as Arcykapłana niż Samsona. Udaje namiętność, by osiągnąć cel, a jej przesadną nothing should detract from the pleasure of listening to the music of Saint-Saens. emocjonalność, udawaną erotykę dobrze oddaje muzyka. Scena bachanalii z ostatniego aktu pokazuje zaś klęskę Samsona. Pozbawiłem ją wyuzdania, Redak cja I Ed1te d by Jace k Marczyński 4 5 SAMSON I DALILA I SA SO N ET DALILA KOBIETA ZlA, ALE JAKŻE POCIĄGAJĄCA I A WOMAN MALICIOUS OF MUCH ALLURE klanu - ojciec, Manuel Garcia tenorem, siostra - KOBIETA ZŁA, ALE JAKŻE POCIĄGAJĄCA był zmarła przedwcześnie i tragicznie Maria Malibran to najwspanialszy sopran epoki, a brat Manuel A WOMAN MALICIOUS OF MUC H ALLURE Garcia Jr. to sławny baryton. Nazwisko Viardot otrzymała po mężu, dyrek· JACEK MARCZYŃSK I torze Theatre-ltalien w Paryżu. Saint-Saens nie był pierwszym kompozyto rem, który uległ urokowi jej mezzosopranu. Berlioz opracował dla niej „Sądzę, że DALILA pozostanie moim głównym dziełem" - napisał Camille na nowo Orfeusza i Eurydykę Glucka, Meyerbeer stworzył postać Fides Saint-Saens w liście do jednej z genewskich gazet po zakończonym sukce w operze Prorok, Gounod skomponował Sapho, a Chopin, u którego brała sem wystawieniu jego opery w 1891 roku. Dodał także znamienne zdanie: lekcje gry, zgodził się, by na koncertach śpiewała jego mazurki ozdobione „Więksi ode mnie też mają swoje szczytowe pozycje, których poziomu tekstami trzeciorzędnego poety, Louisa Pomeya. „Rola Dalili była dla nigdy nie powtórzyli". Istotnie, spośród 13 oper Saint-Saensa wszystkie niej wymarzona" - napisał Camille Saint-Saens. Niestety, gdy po licznych - z wyjątkiem Samsona i Dalili- szybko zniknęły ze sceny. Z całego zaś boga perturbacjach zaczęły konkretyzować się projekty prapremiery Samsona tego i zróżnicowanego dorobku kompozytorskiego popularnością cieszą i Dalili, Pauline Viardot zakończyła już k arierę sceniczną. się głównie utwory drobniejsze jak wirtuozowski popis dla skrzypków Najsłynniejsza opera Saint-Saensa rodziła się długo. Do pierwszych Introdukcja i rondo capricioso, również Taniec szkieletów oraz Karnawał szkiców kompozytor zabrał się w latach 60. Miał 33 lata, ale był j uż we zwierząt, z którego pochodzi umierający na scenie łabędź. Od stu laty Francji ważną postacią. Ja k ż e zresztą mogło być inaczej w przypadku wcielają się w niego najsłynniejsze primabaleriny. kogoś, kto w paryskiej Sal le Pleyel z recitalem wystąpił w wieku 1O lat. Od dziecka objawiał zresztą rozliczne talenty. Urodził się w 1835 roku, ROLA WYMARZONA DLA VIARDOT wychowany był przez matkę i ciotkę, ojciec zmarł, gdy syn miał zaledwie Nieprzypadkowo pisząc o swej najlepszej operze Camille Saint-Saens użył trzy miesiące. Gry na pianinie uczył się od drugiego roku życia; Francuska tylko imienia Dalili. Korzystając z XVI rozdziału Księgi Sędziów, skąd Biblioteka Narodowa ma w zbiorach utwór skomponowany w 1839 roku zaczerpnął najważniejsze epizody z dziejów Samsona, najważniejszą boha przez czteroletniego Camille'a Saint-Saensa. Jako siedmiolatek władał terką uczynił jednak Dalilę.