Hetpulvermaar
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Vulkaneifel EUROPEAN GEOPARK Veranderen Maaren in de loop der tijd? Wat zal de toekomst brengen? Het De Maaren waren in het begin onherbergzame wateren tussen rauwe, Het vulkanisme in de Eifel is nog slechts op enkele plekken actief. Spectaculair vulkanische gesteenten. Ze waren opgesloten tussen wallen van tufsteen en is de spuitende bron in Wallenborn. Zoals bij de Ijslandse geisers vinden ook Feriendorf Pulvermaar Lapilli. De bodem was onvruchtbaar, karig en zonder humus, het water koud, hier water-gas-explosies plaats waarbij het water enkele meters hoog de Pulvermaar diep en doortrokken van opstijgende gassen. Leven in het meer kwam dus lucht in wordt geslingerd. Het diepste oog van de Eifel -werbeagentur.de Camping op de vulkaan niet via de bodem of het water maar door de lucht, waarschijnlijk door vogels. Ook zijn er diverse plaatsen waar gas van vulkanische oorsprong uit de grond bik direct naast de Duitse vulkaan route In recenter tijden zijn er door toedoen van de mens palingen en kreeften in komt, in het bijzonder het dodelijke kooldioxide (CO2); soms droog („Mofetten“ de Maaren terechtgekomen. De steilte van de trechters veroorzaakte een genoemd), soms als koolzuurhoudend bronwater (zgn. „Drees“). Bekend zijn sterke afkalving naar het midden toe, waardoor de hellingen langzaam maar de Eifeler Sauerbrunnen met water dat rijk is aan ijzer, natrium of chloor, zeker vervlakten en de Maaren meer en meer verlandden. Slechts langzaam en de thermische bron Bad Bertrich. raakten de hellingen begroeid. Vanwege de karige losse, droge grond waren Ook al staat de Eifel nu niet meer in het teken van lava, vuur en aswolken, dat vooral eiken en beuken. Aan de moderne bosbouw is het te wijten, dat dat betekent nog niet dat het vulkanisme gedoofd zou zijn. In de Eifel liggen er tegenwoordig voornamelijk beuken, dennen en lariksen zijn te vinden. veel vulkanen en Maaren op een relatief klein gebied bij elkaar. De vulkanische activiteiten hebben hier verspreid over een heel lang tijdperk plaatsgevonden: 600 uitbarstingen in 600.000 jaar - dus ongeveer eens per duizend jaar is er een eruptie geweest. Weliswaar is het nu tienduizend jaar lang rustig geweest - toch zal er ooit in de verre toekomst weer een ijstijd komen en zal er ooit weer een vulkaan in de Pulvermaar Eifel uitbarsten. Want de Eifel-gaspluimen in de aardkorst zijn nog steeds heet en de Camping Kiosk wetenschap kan noch verklaren noch voorspellen Bungalows Restaurant hoe en waar deze hitte zich weer een weg naar Caravan plaatsen dagelijkse verse broodjesservice het oppervlak zal banen. Er zijn in ieder geval Fiets- en wandelkaarten Speeltuin Immerather Maar Lavabombe in Strohn nog steeds hete stromen die op onregelmatige Toeristeninformatie Voetbalveld Quelle: Archiv Eifel Tourismus GmbH tijdstippen een weg naar het oppervlak zoeken geopend 1.3. – 1.12. 300m tot Pulvermaar & zwembad Ook al is het Pulvermaar nog steeds heel diep – toch is de verlanding al lang en deze stromen zijn relatief dichtbij. Hoe dan ook is de meest waarschijnlijke geleden ingezet. Meer dan de helft van de oorspronkelijke trechterdiepte is gevarenzone voor nieuwe uitbarstingen daar, waar de aarde al eerder ook Feriendorf „Pulvermaar“ eigenaar Frank G. Fetten reeds afgekalfd of ingeklonken. Over duizenden jaren zal ook hier nog slechts is opengebroken. Over een periode van vele duizenden jaren was de driehoek D-54550 Gillenfeld (Vulkaneifel) · Vulkanstrasse een ondiep meer overblijven, zoals reeds met andere Maaren is gebeurd. Het Gillenfeld-Strohn-Immerath door vulkanisme bepaald - en dat zal ook in Telefon: (0049) 65 73 / 287 · tel. mobiel: (0049) 172 / 88 79 345 Strohner Maarchen en het Dürre Maar achter Gillenfeld met hun zeldzame verre toekomst weer zo zijn! e-Mail: [email protected] · www.feriendorf-pulvermaar.de GPS-coördinaten = 50 7´50´´N / 6 55´59´´O hoogveenvegetatie laten het tussenstadium tussen Maar en verlanding zien. Het Immerather Maar was eind negentiende, begin twintigste eeuw tijdelijk drooggevallen en werd als aardappelveld gebruikt. Om toeristische redenen Keulen heeft de mens hier de verlanding een halt toegeroepen. NL Rijn Alle stadia van de Maaren: van ’n diep kratermeer tot een allang verlande Aken vallei is op indrukwekkende manier te zien tijdens een prachtige wandeling Bonn vanaf het Pulvermaar - langs de Römerberg, een berg bestaande uit vulkanische lavaslakken - naar het Strohner Trockenmaar en verder naar het Immerather B Maar resp. Immerather Risch. Koblenz Vulkaan- De informatieborden bij station 22 van de Deutsche Vulkanstraße vindt u eifel op het terrein van het Feriendorf Pulvermaar (bij de parkeerstrook). Vulkaneifel L Moezel Text: Frank G. Fetten EUROPEAN GEOPARK Bedankt voor de vertaling Nathalie & Arthur Schipper en Wim Verstege! Vakantie op de vulkaan Trier Maaren: de blauwe „ogen“ van de Eifel In een storingszone heeft zich een dal gebouwd Hoe oud zijn Maaren? Hoe ontstonden Maaren? In de volksmond van de Eifel noemde men een meer van vulkanische Het oudste vulkanisme in de Eifel vond in de jongste era uit de geologische De vulkanen van de Eifel waren niet met de Etna te vergelijken. Daar pruttelt oorsprong „Maar“. Dat deze meren hun ontstaan te danken hadden aan grondwater geschiedenis van de aarde plaats (het Cenozoïcum). Preciezer: in het Paleogeen en gloeit een magmahaard openlijk en van buitenaf zichtbaar, terwijl lava langs storingszone een bijzondere geologische situatie was vroeger natuurlijk niet bekend. - het derde geologische tijdperk (ook wel het Tertiair genoemd) - zo‘n 40 de hellingen omlaag stoomt. In de Eifel was het vulkanisme op grote diepten Maar de mensen raakten er al vroeg bewust van dat er iets bijzonders aan tot 50 miljoen jaar geleden toen de dinosaurussen al verdwenen waren en in de aarde verborgen; onzichtbaar voor de mens. Het gebied dat we de Vulkaneifel Bij contact de hand was, ten eerste omdat er zovéél Maaren dicht bij elkaar gelegen met grondwater basisgebergte de eerste landzoogdieren de aarde bevolkten. Daarvan getuigen fossielen uit noemen, van Bad Bertrich tot bijna de Belgische grens, vormt een regio waarin komt het tot een explosie waren en ten tweede door hun opvallende (meestal) ronde vorm en diepte. het Eckfelder Maar, waaronder het slechts 50 centimeter grote oerpaardje tot een diepte van minstens 400 kilometer de gesteenten zijn verhit door Pas de moderne mens kon vanuit ’n vliegtuig of heteluchtballon het geheim opstijgende magma en de oudste honingbij. Deze Maar is 45 miljoen jaar geleden ontstaan en opstijgende hete gassen (Eifel-gaspluimen). Zodra deze hete gasstromen in van de Eifel ontdekken: de Maaren zijn de „ogen“ van de Eifel! in de loop der tijd verland. Voor wie hierover meer wil weten, is een bezoek aanraking kwamen met het grondwater, of met in spleten doorgesijpeld Het woord Maar is afkomstig van de latijnse uitdrukking „mare“ (zee) aan het Maar-Museum in Manderscheid zeker de moeite waard. regenwater, leidde dit - door het verschil in temperatuur en druk - tot kortstondige respektievelijk „mara“ (meer). Het is een leenwoord uit de tijd van de Een vulkanisme-tijdperk van veel recentere datum heeft het huidige landschap drukontladingen. De kracht van deze explosies was heel divers en dat is nu nog Romeinen en - zoals veel andere woorden in de Moezelstreek - herinnert in de Eifel vormgegeven. Het dateert uit het vierde geologische tijdperk, het te zien aan de verscheidenheid in grootte en diepte van de kleine en grote, het aan het feit dat tot laat in de middeleeuwen latijns de voertaal was Kwartair. De Maaren die nu nóg met water gevuld zijn, stammen alle uit dit vlakke en diepe explosiekraters. Waren deze kraters diep, of stortten onderaardse van de mensen aan beide kanten van de Moezel. tijdperk toen het klimaat schommelde tussen warmere en koudere perioden holle ruimtes achteraf in, dan was het ontstaan van een Maar bijna een gegeven. („ijstijden“). In die tijd kwamen ook de eerste mensen naar Europa. Gedurende Een andere voorwaarde voor het ontstaan van een Maar was de aanwezigheid Wat is ’n Maar? een periode von rond 600.000 jaar was er af en toe enige vulkaan-activiteit, van ondoordringbare aardlagen waardoor het wegsijpelen van water verhinderd explosieschaft In de moderne wetenschap noemt men Maaren slechts díe meren van maar de huidige Maaren zijn ontstaan in de laatste fase van deze periode: werd. Hierdoor kon het grondwater zich langzaam vullen in de explosiekrater vulkanische oorsprong, die door gróndwater worden gevuld. Dat zijn er acht: ze zijn gemiddeld 10.000 tot 30.000 jaar oud. De Neanderthalers waren de en uiteindelijk ’n meer van grote diepte doen ontstaan. Het Maarmuseum in Pulvermaar, Holzmaar, Immenrather Maar, Meerfelder Maar, Schalkenmehrener eerste menselijke getuigen van hun ontstaan. De jongste uitbarsting van de Manderscheid geeft prachtig uitleg over dit Eifel-vulkanisme. Maar, Weinfelder Maar, Gemündener Maar en Ulmener Maar. grondwater Laacher vulkaan – resulterend in de Laacher See (in het oosten van de Eifel) Het Windsborn-Maar (bij Manderscheid) is wetenschappelijk gezien géén - is tamelijk precies gedateerd: deze eruptie was 12.960 jaar geleden. Hierbij Maar; het is een door óppervlaktewater gevuld kratermeer. Ook de Laacher werden massa‘s puimsteen weggeslingerd die het Rijndal vulden en de Rijn deden opstuwen. De as waaide tot naar de landen rond de Oostzee. Het See (het grootste meer van vulkanische oorsprong in de Eifel) is geen echte In het bereik van Maar; het is een met water gevulde „Caldera“: een ingestorte magmakamer de explosiehaard puimsteem begroef een kampement van hertenjagers uit de late ijstijd. Voor ontstaat een holle ruimte ónder de krater zelf. de mensen van toen was dat net zo‘n catastrofe als de uitbarsting in 1980 van Mount St. Helens. Van nog recentere datum, zo‘n 11.200 jaar geleden tufsteenmuur tufsteenmuur (dus nog later dan de Laacher vulkaanuitbarsting), barstte de vulkaan uit Boven de holle ruimte stort het gesteente in en bouwt waardoor het Ulmener Maar ontstond. een trechtervormige instortingskrater wegvloeiend grondwater Holzmaar Trechtervulling Naast de echte Eifel-ogen zijn er nog ontelbare voormalige Maaren.