Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 37/2021 Wójta Gminy Szczurowa z dnia 7 kwietnia 2021 r.
Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Kraków, Szczurowa, Marzec 2021
Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Projekt z dnia 07.04.2021 r.
Dokument powstał na zlecenie Urzędu Gminy Szczurowa, a jego głównymi autorami są eksperci i interesariusze lokalni oraz konsultanci FRDL Małopolskiego Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji z Krakowa, którzy prowadzili proces strategiczny.
Serdecznie podziękowania dla wszystkich zaangażowanych w proces opracowania niniejszego dokumentu – za poświęcony czas, rzetelność, merytoryczne podejście, profesjonalizm oraz odwagę w proponowaniu rozwiązań korzystnych dla gminy Szczurowa oraz jej mieszkańców.
1 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Spis treści
Wprowadzenie ...... 3 Wnioski z diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Szczurowa ...... 6 Analiza strategiczna (SWOT) gminy Szczurowa ...... 21 Wizja rozwoju gminy Szczurowa w perspektywie 2030 roku ...... 26 Obszary, cele i kierunki działań Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 oraz oczekiwane efekty realizacji ...... 28 GOSPODARKA LOKALNA ...... 30 OBSZARY WIEJSKIE...... 41 MIESZKAŃCY ...... 60 Inwestycje kluczowe w kontekście osiągnięcia założonych celów strategicznych ...... 76 Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Szczurowa wraz z ustaleniami i rekomendacjami w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie ...... 84 Uwarunkowania i Prawo wodne a Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 ...... 84 Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy ...... 92 Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie ...... 99 Obszary strategicznej interwencji ...... 105 Obszary strategicznej interwencji określone w strategii rozwoju województwa wraz z zakresem planowanych działań ...... 105 Obszary strategicznej interwencji kluczowe dla gminy Szczurowa wraz z zakresem planowanych działań ...... 107 Zgodność Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 z wytycznymi i założeniami zawartymi w dokumentach wyższego rzędu ...... 109 System realizacji Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 ...... 112 System wdrażania ...... 112 Wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych ...... 116 Monitoring, ewaluacja i aktualizacja dokumentu ...... 123 Ramy finansowe i potencjalne źródła finansowania Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 ...... 128 Ramy finansowe ...... 128 Potencjalne źródła finansowania ...... 133
2 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wprowadzenie
Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 obejmuje obszar gminy w jej administracyjnych granicach i stanowi naturalną kontynuację polityki rozwoju określonej w Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2014-2020. Dokument został sporządzony z inicjatywy Wójta Gminy Szczurowa, opracowany w Urzędzie Gminy w Szczurowej, przy współudziale urzędników i przedstawicieli instytucji publicznych, przedsiębiorców, reprezentantów organizacji pozarządowych, mieszkańców i liderów społecznych. Wsparcie eksperckie świadczyli konsultanci FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji z Krakowa (zespół tworzyli m.in.: Dawid Hoinkis, Wojciech Odzimek, Jan Cieplak i Tomasz Machowski). Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 jest najważniejszym dokumentem samorządu gminnego, diagnozującym podstawowe uwarunkowania i potrzeby rozwojowe oraz potencjał gminy, opisującym podejście zintegrowane, określającym obszary, cele i kierunki działań polityki rozwoju, prowadzonej w przestrzeni gminy w perspektywie najbliższych lat, w tym przy szerokiej partycypacji interesariuszy i partnerów. W systemie zarządzania polityką rozwoju strategia pełni kluczową rolę jako generalny plan postępowania władz lokalnych – we współpracy z innymi samorządami, administracją państwową oraz partnerami społecznymi i prywatnymi. Dokument strategii rozwoju pełni nadrzędną rolę nad branżowymi planami rozwoju gminy. Koordynuje różne terytorialnie, sektorowo i technicznie plany oraz dokumenty strategiczne na szczeblu lokalnym. Kluczowym jej założeniem jest zintegrowanie polityki środowiskowej, gospodarczej, przestrzennej i społeczno- kulturowej – dla poprawy warunków życia i jakości usług publicznych na terenie gminy. Potrzeba budowy nowej Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 wynikała z wielu przesłanek wewnętrznych i zewnętrznych. Do tych pierwszych należały szeroko rozumiane zmiany rzeczywistości lokalnej, m.in.: stopniowe zmiany w strukturze demograficznej wspólnoty gminnej, nowe potrzeby, problemy, oczekiwania i aspiracje mieszkańców, zmiany dotykające lokalnej gospodarki i rynku pracy, a także przestrzeni i środowiska. Za główne przesłanki natury zewnętrznej należy z kolei uznać: projektowanie nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2021- 2027 na szczeblu krajowym i regionalnym oraz zintegrowane z tym zmiany prawne oraz dostosowanie dokumentów strategicznych wyższego rzędu, zmiany społeczne i gospodarcze w bliższym i dalszym otoczeniu gminy, czy też zmiany technologiczne i cywilizacyjne. W odpowiedzi na te przesłanki, strategia formułuje wizję rozwoju, rozumianą jako pożądany stan rzeczywistości, a także stawia długo i krótkookresowe cele do osiągnięcia przez całą wspólnotę lokalną. Strategia powstała w oparciu o nowe przepisy dotyczące polityki rozwoju, wprowadzone ustawą z dnia 15 lipca 2020 roku o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw. Poprzez te zmiany strategia rozwoju gminy po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie zyskała podstawę prawną oraz wytyczne realizacyjne w ramach ustawy. Procedura dotycząca opracowania Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 uwzględniała wszystkie akty prawne mające wpływ na jej przebieg, w tym ustawę z dnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, ustawę z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, ustawę z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dokument strategii został opracowany zgodnie z przepisami art. 10e ust. 2-4 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym.
3 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 nie ogranicza się w swych zapisach wyłącznie do zadań realizowanych bezpośrednio przez Urząd Gminy Szczurowa i jednostki gminne. Strategia proponuje przede wszystkim zadania stanowiące wyzwania dla całej społeczności lokalnej oraz wszystkich interesariuszy i podmiotów działających na terenie gminy. Tworzenie partnerstw na etapie wdrażania zapisów strategii będzie miało kluczowe znaczenie również ze względu na nowe instrumenty rozwojowe, które wymagają zacieśnienia współpracy i skoordynowania działań podejmowanych przez samorządy oraz podmioty prywatne i pozarządowe w zakresie realizacji usług publicznych na rzecz mieszkańców, turystów, inwestorów, przedsiębiorców i innych klientów. Okres realizacji Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 przyjęto na dziesięć lat, co jest zgodne z okresem kolejnej perspektywy budżetowej UE (2021-2027) wraz z dodatkowym okresem rozliczania projektów. Strategia została sformułowana w ścisłej korelacji z dostępnymi na tę chwilę, kluczowymi dokumentami planistycznymi szczebla krajowego, regionalnego i subregionalnego, m.in. Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą 2030 roku), Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030 oraz Strategią Rozwoju Województwa „Małopolska 2030”. Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 stanowi efekt szerokich prac badawczych, analitycznych, ewaluacyjnych, planistycznych i programowych oraz uwzględnia wnioski i rekomendacje sformułowane w ramach szerokiej debaty publicznej, której elementem były w szczególności: spotkania warsztatowe z interesariuszami i konsultacje społeczne. Cały proces obejmował następujące działania: • Opracowanie diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Szczurowa, w ujęciu dynamicznym i porównawczym, wraz z podsumowaniem,
• Podjęcie Uchwały nr XXIV/184/2020 Rady Gminy Szczurowa z dnia 26 listopada 2020 roku w sprawie: przystąpienia do sporządzenia Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021- 2030 oraz określenia szczegółowego trybu i harmonogramu opracowania projektu strategii, w tym trybu konsultacji, • Opracowanie wniosków dla długofalowej polityki rozwoju wynikających z diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Szczurowa, • Wypracowanie – we współpracy ekspertów FRDL MISTiA i zespołu roboczego składającego się z przedstawicieli wspólnoty lokalnej – założeń Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030, • Opracowanie projektu dokumentu strategii o zakresie i treści zgodnej z art. 10e ust. 2-4 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym,
• Realizacja konsultacji społecznych dotyczących strategii w szczególności z: sąsiednimi gminami i ich związkami, lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi, mieszkańcami gminy oraz z właściwym dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, wraz z ich podsumowaniem, • Realizacja procedury opiniowania dokumentu strategii przez zarząd województwa małopolskiego (w celu wydania przez zarząd województwa opinii dotyczącej sposobu uwzględnienia ustaleń i rekomendacji w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w województwie określonych w strategii rozwoju województwa),
4 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• Przeprowadzenie uprzedniej ewaluacji trafności, przewidywanej skuteczności i efektywności realizacji strategii – przed jej przyjęciem,
• Opracowanie wersji strategii po zmianach wynikających z konsultacji, opiniowania i ewaluacji;
• Realizacja procedury w trybie przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w tym uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska oraz państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym;
• Opracowanie finalnej wersji Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030, przedstawienie pod obrady i uchwalenie przez Radę Gminy Szczurowa. Dzięki takiemu podejściu dokument stanowi syntezę świadomych wyborów i rekomendacji przedstawicieli różnych społeczności tworzących wspólnotę samorządową gminy oraz efektywne narzędzie prowadzenia polityki rozwoju w perspektywie 2030 roku. Jednocześnie jest zaproszeniem do współpracy dla wszystkich partnerów zainteresowanych przyszłością gminy Szczurowa. Z uwagi na ograniczenia możliwości organizacji otwartych spotkań z interesariuszami strategii w czasie pandemii COVID-19, wszelkie kierunki działań lub inne elementy strategii, które mówią o spotkaniach i innych wydarzeniach gromadzących ludzi, należy rozumieć również jako spotkania i konsultacje realizowane z konieczności w formie on-line.
5 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wnioski z diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy Szczurowa
Ogólny obraz gminy
Analiza danych statystycznych z ostatnich kilku lat, odnoszących się do najważniejszych aspektów funkcjonowania gminy Szczurowa, pozwala na stwierdzenie, że jest to jednostka nie wyróżniająca się znacząco spośród nadwiślańskich gmin położonych na północy Małopolski, z ciągle jeszcze istotną funkcją rolnictwa, nieznacznym udziałem przemysłu i znaczącą rolą drobnych usług, problemami demograficznymi i infrastrukturalnymi oraz pewnym potencjałem rekreacyjno-turystycznym. Z racji dość dużej odległości od większych ośrodków miejskich, jak Kraków czy Tarnów, procesy przekształcania się w „sypialnię” dużego miasta, w ostatnich latach nasilone w tzw. „gminach obwarzankowych”, w gminie Szczurowa nie występują. Ma to swoje przełożenie zarówno na zjawiska korzystne i pożądane, jakim jest chociażby stabilność tkanki społecznej, jak również powoduje większe narażenie na negatywne zjawiska wynikające chociażby z sytuacji demograficznej (np. wyludnianie się wsi i mniejszych ośrodków miejskich) i gospodarczej (np. wyższe bezrobocie i ryzyko utraty pracy, niższy poziom wynagrodzeń), obserwowane na terenie całego kraju.
Rysunek 1. Lokalizacja gminy Szczurowa oraz gmin porównawczych oraz Krakowa, Brzeska i Tarnowa.
Źródło: opracowanie własne
6 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Większość z zaobserwowanych zjawisk i trendów, wyrażonych danymi statystycznymi, ma swoje odbicie tak w pozostałych sześciu gminach powiatu brzeskiego, jak i w niektórych jednostkach, które przyjęto za tło porównawcze dla Szczurowej – stanowiły je gminy: Drwinia i Rzezawa (powiat bocheński), Borzęcin i Dębno (powiat brzeski) oraz Koszyce (powiat proszowicki). Najważniejsze uwarunkowania wpływające na rozwój gminy
a) wynikające z położenia gminy Szereg inwestycji, zrealizowanych w ciągu kilkunastu ostatnich lat, zwłaszcza na obydwu drogach wojewódzkich, przecinających gminę Szczurowa (południkowo i równoleżnikowo), wpłynął na znaczącą poprawę jej dostępności komunikacyjnej. Pomimo to, zarówno usprawnienie transportu na terenie gminy, jak również podniesienie poziomu bezpieczeństwa jej mieszkańców, wymaga dalszych prac, z których inwestycje dotyczące obwodnic miejscowości: Szczurowa (w ciągu DW 964) i Rudy- Rysie (w ciągu DW 768) wydają się mieć najistotniejsze znaczenie. Dostępność komunikacyjną analizowanej gminy należy określić jako zadowalającą – większe ośrodki miejskie (Tarnów, aglomeracja krakowska) dostępne są w czasie nie dłuższym niż kilkadziesiąt minut jazdy, z możliwością skorzystania z autostrady A4 (węzeł „Brzesko” zlokalizowany około 8 kilometrów od granic gminy). Dużym wyzwaniem w zakresie dostępności transportowej może być natomiast organizacja transportu zbiorowego, który właściwie zanika poza tzw. „godzinami szczytu” w dniach roboczych, a ponadto dostęp do niego jest utrudniony dla osób niepełnosprawnych, starszych czy rodziców z dziećmi w wózkach.
Rysunek 2: Schemat przebiegu dróg wojewódzkich na obszarze gminy Szczurowa (wraz z odcinkami planowanymi).
Źródło: Opracowanie własne
7 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Gmina Szczurowa leży na terenach sprzyjających produkcji rolnej, co może zostać uznane za jej duży potencjał. W strukturze zagospodarowania powierzchni gminy Szczurowa dominują grunty do wykorzystania rolniczego – orne, a także łąki, pastwiska i sady. W 2019 roku stanowiły one nieco ponad 81% powierzchni jednostki. Dodatkowym atutem w tym zakresie jest niska podatność gleb na suszę (IV, najniższa kategoria w czterostopniowej skali), czemu sprzyja położenie w dolinie Wisły oraz bogato rozwinięta sieć wodna – rzek, potoków i strumieni. Jednocześnie analizowana gmina jest obszarem dużego zagrożenia powodziowego w przypadku zniszczenia wałów przeciwpowodziowych. Scenariusz taki zrealizował się podczas powodzi w 2010 roku wskutek przerwania wałów na Uszwicy. W gminie Szczurowa pod wodą znalazło się wówczas 5,3 tys. ha, co stanowiło blisko 40% jej obszaru.
Rysunek 3: Zagrożenie powodziowe na terenie gminy Szczurowa.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie map zagrożenia powodziowego ISOK KZGW
Blisko 35% gminy pokryte jest planami zagospodarowania przestrzennego i odsetek ten nie uległ zmianie w ciągu ostatnich kilku lat.
Konsekwencje: Wyzwania: • Dobra dostępność komunikacyjna – sieć dróg • Rozwijanie dostępności komunikacyjnej wojewódzkich, niewielka odległość od gminy, szczególnie w zakresie obwodnic magistrali kolejowej i autostrady; miejscowości oraz dostosowywania • Ograniczenie kursów komunikacji publicznej transportu zbiorowego do potrzeb do dni roboczych i utrudnione korzystanie mieszkańców; z niej przez osoby o ograniczonej mobilności; • Rozbudowa sieci dróg lokalnych, zwiększenie • Potencjał jednostki w zakresie produkcji ich przepustowości oraz ułatwienie dojazdu rolnej, w tym upraw ekologicznych; do pól; • Duże zagrożenie powodziowe; • Podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia negatywnych skutków klęsk • Większe zagrożenie związane z innymi żywiołowych; klęskami żywiołowymi (np. nawalne deszcze, przymrozki) w porównaniu do gmin o profilu • Promocja gminy w oparciu o produkcję innymi niż rolniczy; rolniczą, z akcentowaniem zagadnień
8 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
2 • Brak pokrycia ok. /3 obszaru gminy planami związanych ze zdrowym trybem życia; zagospodarowania przestrzennego. • Podniesienie atrakcyjności osadniczej i inwestycyjnej gminy poprzez intensyfikację prac planistycznych.
b) wynikające z procesów demograficznych Analiza procesów demograficznych zachodzących w ostatnich kilku latach pokazuje, że gmina Szczurowa powoli ale sukcesywnie wyludnia się – w przeciwieństwie do powiatu brzeskiego oraz całej Małopolski. Ma na to wpływ przede wszystkim ujemny przyrost naturalny (-2,84) oraz ujemne saldo migracji (-2,31, obie wartości wskaźnika z 2019 roku i w przeliczeniu na 1000 mieszkańców). W obydwu przypadkach były to jedne z najniższych wartości spośród wszystkich gmin powiatu brzeskiego odnotowane w 2019 roku. Co więcej, faktyczna liczba mieszkańców gminy Szczurowa jest jeszcze niższa od tej sporządzanej w oparciu o listy meldunkowe. Według deklaracji odbioru odpadów z 2019 roku, każdą z miejscowości w gminie zamieszkuje ok. 70-80% liczby ujętej w raportach meldunkowych. Łączna liczba mieszkańców analizowanej jednostki wynosiła zatem w 2019 roku, w zależności od sposobu liczenia, 9 482 lub 7 138 osób (dane nieprecyzyjne ze względu na ułomność statystyczną w składanych deklaracjach śmieciowych). Nie zaobserwowano przy tym znaczących różnic w tempie zmian liczby ludności w odniesieniu do poszczególnych miejscowości czy rejonów gminy.
Rysunek 4: Liczba mieszkańców na koniec 2019 roku oraz przyrost liczby mieszkańców w latach 2015-2019 w poszczególnych sołectwach gminy Szczurowa.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG Szczurowa
9 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Gmina Szczurowa charakteryzuje się także niekorzystną strukturą demograficzną. W porównaniu do wszystkich gmin powiatu brzeskiego posiada jeden z niższych odsetków ludności w wieku przedprodukcyjnym (17,7% w 2019 roku) oraz największy udział osób w wieku poprodukcyjnym (20,3%). Zwraca uwagę także wartość wskaźnika starości, czyli odsetka osób w wieku 65 lat i starszych w ogólnej liczbie ludności. W gminie Szczurowa w 2019 roku wyniósł on 17,1 – co także stanowiło najwyższy wynik w skali powiatu. Można prognozować, że w najbliższych latach liczebność tej ostatniej grupy będzie sukcesywnie wzrastać. Fakt ten powinien być brany pod uwagę w programowaniu rozwoju gminy na najbliższe lata, ze szczególnym uwzględnieniem polityki dostarczania odpowiednich usług publicznych. Jednym z czynników pośrednio wpływających na sytuację demograficzną i mogących przynajmniej w części łagodzić jej negatywne skutki jest atrakcyjność osadnicza – skłonność do osiedlania się na terenie danej jednostki. Jeśli za miernik przyjąć liczbę udzielanych pozwoleń na budowę i zgłoszeń budowy obiektów mieszkalnych, gmina Szczurowa na tle powiatu wypada niekorzystanie – w 2018 i 2019 roku odsetek wszystkich udzielonych zgód administracyjnych w analizowanej jednostce wynosił odpowiednio 6,0 i 8,3%, co stanowiło ostatnią oraz przedostatnią pozycję. Wydaje się, że taki stan rzeczy warunkowany jest przede wszystkim brakiem atrakcyjnych miejsc pracy na terenie gminy. Warto wspomnieć, że w skali kraju w 2019 roku stopa przyrostu rocznego ludności na wsi wyniosła 0,04%, a ubytek w miastach sięgnął -0,15%. Kierunek zmian liczby ludności w miastach i na wsi jest niezmienny, tj. od końca lat 90. ubiegłego wieku maleje liczba ludności w miastach i rośnie na wsi – szczególnie w gminach podmiejskich skupionych wokół dużych miast. Gmina Szczurowa nie ma udziału w tych procesach. Jednocześnie w 2019 roku liczba ludności w Polsce zwiększyła się tylko w 4 województwach: pomorskim (stopa przyrostu wyniosła 0,45%), mazowieckim (0,37%), małopolskim (0,30%) oraz wielkopolskim (0,14%). Na korzystny wynik Małopolski ma wpływ zarówno dodatni przyrost naturalny, jak i saldo migracji, czyli właśnie procesy odwrotne niż obserwowane w przypadku Szczurowej. Konsekwencje: Wyzwania: • Powolne choć sukcesywne wyludnianie się • Podejmowanie działań zmierzających do gminy, widoczne zwłaszcza w porównaniu do wstrzymania lub spowolnienia negatywnych pozostałych jednostek z powiatu brzeskiego, trendów demograficznych (m.in. wsparcie powodowane negatywnymi procesami dla tworzenia nowych atrakcyjnych miejsc demograficznymi (ujemne zarówno przyrost pracy na terenie gminy, atrakcyjnych naturalny, jak i saldo migracji); terenów pod budownictwo mieszkaniowe); • Niższa faktyczna liczba ludności od • Łagodzenie skutków zmiany struktury deklarowanej na listach meldunkowych; demograficznej ludności gminy, m.in. za • Wzrost odsetka najstarszych mieszkańców sprawą dostarczania odpowiednich usług w ogólnej liczbie ludności gminy i związane publicznych, dostosowanych do wieku z tym konsekwencje społeczne i możliwości percepcyjnych mieszkańców; i gospodarcze; • Kreowanie pozytywnego, atrakcyjnego • Niska atrakcyjność osadnicza gminy, wizerunku gminy dla potencjalnych nowych zwłaszcza w porównaniu z gminami ze mieszkańców. środkowej części powiatu brzeskiego; • Brak zagrożeń związanych z intensywnym zabudowywaniem dostępnych terenów oraz gwałtowną zmianą tkanki społecznej, typowych dla gmin podmiejskich przekształcających się w „sypialnie” dużych miast. c) wynikające z sytuacji gospodarczej
10 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
W latach 2014-2019 liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w REGON, a działających na terenie gminy Szczurowa nieznacznie wzrosła, wynosząc na koniec analizowanego okresu 603. Zdecydowaną większość z nich stanowiły przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób (95,2%). Przeliczenie liczby zarejestrowanych przedsiębiorstw na 10 tysięcy mieszkańców stawia gminę Szczurowa na przedostatnim miejscu w powiecie z wartością 636 podmiotów (2019 roku), choć należy także dodać, że przyrost wartości wskaźnika na przestrzeni lat 2014-2019, wynoszący 32,7%, był najwyższy spośród wszystkich gmin tworzących powiat brzeski.
Wykres 1: Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w REGON w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców.
120
110
100
90
80 80
70 70
60 57 53 50 49 40 2015 2016 2017 2018 2019
Małopolska powiat brzeski Szczurowa
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Przeszło połowa firm działających w 2019 roku na terenie gminy Szczurowa należała, według PKD, do sekcji F (Budownictwo – 30,68%), G (Handel hurtowy i detaliczny oraz naprawa samochodów – 16,58%) oraz C (Przetwórstwo przemysłowe – 9,45%). Nie uległa ona znaczącym zmianom w całym analizowanym okresie, a przy tym jest zbliżona do tej obserwowanej na obszarze całego powiatu brzeskiego i Małopolski. Należy przy tym pamiętać, że dla wielu mieszkańców gminy podstawowym źródłem dochodu jest produkcja i sprzedaż płodów rolnych. Na uwagę zasługuje wysoki odsetek zarejestrowanych firm z sekcji budownictwa (niemal co 3 firma), co może wskazywać na pewną specjalizację branżową gospodarki lokalnej, jednak należy pamiętać, że działalność tych często małych i mikro firm koncentruje się poza gminą Szczurowa – szczególnie w większych miastach i ich sąsiedztwie. Okres 2015-2019 zaznaczył się spadkiem liczby zarejestrowanych bezrobotnych, zamieszkujących gminę Szczurowa, do poziomu 146 osób. W strukturze bezrobocia na terenie analizowanej jednostki wyróżniają się wzrosty odsetka bezrobotnych powyżej 50 roku życia (27,4% w 2019 roku) oraz bezrobotnych posiadających co najmniej jedno dziecko do 6 roku życia (20,5%). To drugie zjawisko może mieć swoje wytłumaczenie we wprowadzeniu programu socjalnego „Rodzina 500+”, co jednak nie przesądza o braku konieczności podjęcia działań nakierowanych na ich aktywizację zawodową. Na niskim, choć stałym poziomie utrzymuje się także odsetek niepełnosprawnych bezrobotnych, oscylując pomiędzy 3 a 5%. Z danych statystycznych wynika, że w 2019 roku przeciętny bezrobotny z terenu gminy Szczurowa był kobietą (58% ogółu), nie posiadał pracy od 1 do 3 miesięcy (26%
11 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 ogółu), miał pomiędzy 26 a 34 lat (26% ogółu), wykształcenie zasadnicze zawodowe (38,4%) i przepracował dotychczas od 1 do 5 lat (27,4%).
Wykres 2: Struktura bezrobotnych w gminie Szczurowa wg wieku w okresie 2015-2019.
100.0% 4.6% 6.4% 6.2% 8.5% 10.3% 7.6% 9.2% 8.1% 11.0% 8.2% 80.0% 15.6% 15.2% 15.8% 15.9% 14.4% 13.8% 60.0% 13.1% 18.7% 18.3% 22.6%
30.6% 40.0% 33.0% 29.2% 28.7% 26.0% 20.0% 27.8% 23.0% 22.0% 17.7% 18.5% 0.0% 2015 2016 2017 2018 2019
18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 >60
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP Brzesko Opisywane pozytywne tendencje na rynku pracy mogą zostać załamane w wyniku negatywnych konsekwencji pandemii COVID-19. Różne analizy dotyczące prognozowanego bezrobocia pokazują różne dane. Szacowana przez MRPiT stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w lutym 2021 roku 6,6%, co oznacza, że w porównaniu do poprzedniego miesiąca zwiększyła się o 0,1 punktu proc., a rok do roku wzrost wyniósł 1,1 punktu proc. W obliczu trudności w jakich funkcjonuje gospodarka w związku z pandemią sytuacja jest relatywnie nienajgorsza, jednak przyszłość jest wciąż niepewna ze względu na brak informacji, jak zachowają się firmy, które dostały wsparcie od państwa. Najprawdopodobniej wiele firm (zwłaszcza w gastronomii, hotelarstwie, branży eventowej i turystyce), będzie musiało się restrukturyzować, a to może prowadzić do wzrostu bezrobocia. Sytuacja wymaga wdrażania mechanizmów łagodzących skutki kryzysu społeczno-gospodarczego na szczeblu centralnym, ale jednocześnie zaangażowania i współpracy na poziomie lokalnym samej gminy. To samo zalecenie można odnieść do obecnego na obszarze gminy Szczurowa sektora produkcji rolniczej, narażonego nie tylko na skutki spowolnienia gospodarczego, ale i klęski żywiołowe.
Konsekwencje: Wyzwania: • Umiarkowana, ale dynamicznie rosnąca, • Łagodzenie skutków gospodarczych konkurencyjność gminy w stosunku do związanych z epidemią koronawirusa pozostałych jednostek z powiatu; i wypracowanie mechanizmów reagowania • Występujące zjawisko emigracji za edukacją na podobne wydarzenia w przyszłości; i zarobkowej, przekładające się na odpływ • Podniesienie poziomu atrakcyjności gminy kadr oraz szereg innych konsekwencji dla inwestorów, np. poprzez tworzenie towarzyszących temu zjawisku; i rozwijanie SAG; • Potencjał w zakresie rozwoju usług, w tym • Zwiększanie udziału miejsc pracy oferujących związanych z rolnictwem ekologicznym, relatywnie wyższe wynagrodzenia od dostarczaniem zdrowej żywności i promocją obecnej średniej dla gminy; zdrowego stylu życia; • Zwiększenie udziału przedsiębiorstw • Ryzyko załamania gospodarczego zaliczanych do grupy małych i średnich
12 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
i wystąpienia negatywnych zjawisk w strukturze gospodarczej jednostki; społecznych w związku z pandemią • Wsparcie procesu profesjonalizacji działania koronawirusa. przedsiębiorstw z terenu gminy oraz promocja ich produktów i usług; • Monitorowanie i obejmowanie wsparciem lub współpraca w tym zakresie grup bezrobotnych wymagających najpilniejszej interwencji.
d) wynikające ze stopnia rozwoju infrastruktury technicznej Najistotniejsze braki, jakie analiza danych statystycznych uwidoczniła na obszarze gminy Szczurowa w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, dotyczą dostępu jej mieszkańców do sieci kanalizacyjnej – w 2019 roku posiadało go zaledwie 11,9% ludności. Wynik ten znacząco odstaje od średniej wartości tego parametru notowanej w tym samym czasie dla powiatu brzeskiego (37%) oraz województwa (63,9%), choć w tym pierwszym odnotowano również gminy całkowicie pozbawione takiej infrastruktury. Wiele do zrobienia pozostaje także w zakresie dostępu do gazociągu – w 2019 roku posiadało go 50,4%, co wśród gmin powiatu brzeskiego stanowiło najgorszy rezultat. Z kolei dostęp do wodociągu posiadało 85,6% mieszkańców, co pozwoliło na przekroczenie średnich wartości wskaźnika notowanych zarówno dla powiatu (75,7%), jak i Małopolski (82%). Działania zmierzające do rozbudowy sieci, zwłaszcza kanalizacyjnej i gazowej, wydają się być priorytetowe ze względu na podniesienie jakości życia mieszkańców, wzrost atrakcyjności osadniczej i gospodarczo- inwestycyjnej gminy oraz poprawę stanu powietrza poprzez ograniczenie niskiej emisji – likwidacja kotłów opalanych węglem czy drewnem w dużej mierze uzależniona jest od łatwej dostępności paliwa gazowego.
Konsekwencje: Wyzwania: • Obniżenie jakości życia mieszkańców; • Intensyfikacja działań w zakresie rozwoju • Mniejsza atrakcyjność osadnicza sieci infrastruktury technicznej na obszarze i inwestycyjno-gospodarcza gminy gminy, ze szczególnym uwzględnieniem Szczurowa, zwłaszcza w porównaniu do kanalizacji oraz gazociągu; jednostek z centralnej części powiatu • Podnoszenie jakości usług związanych brzeskiego; z infrastrukturą techniczną i dostosowanie • Negatywny wpływ na jakość środowiska ich do zmieniających się warunków naturalnego – m.in. zanieczyszczenie wód osadniczych oraz potrzeb gospodarczych; powierzchniowych i podziemnych, smog. • Analiza innych rozwiązań technicznych i modeli usług, które mogłyby zafunkcjonować na niektórych obszarach gminy, w miejsce kosztownej infrastruktury sieciowej.
e) wynikające z potrzeb polityki społecznej i ochrony zdrowia Ochrona zdrowia jest jedną z tych dziedzin, dla których ogólnodostępne dane statystyczne nie diagnozują w pełni potrzeb i wyzwań. Można zakładać, że na poczucie bezpieczeństwa wśród mieszkańców gminy Szczurowa, poza ofertą dostępną na terenie jednostki, wpływa bliskość Brzeska i Tarnowa, zapewniająca jeszcze szersze możliwości w zakresie usług medycznych. Zawężenie tej kwestii do samej gminy winno skupić się na problemach typowych, diagnozowanych w skali całego kraju – zapewnienia wysokich standardów podstawowej obsługi medycznej, zapobiegania odpływowi
13 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 wysoko wykwalifikowanej kadry lekarskiej i pielęgniarskiej, dostarczenia niezbędnego wyposażenia placówkom medycznym (zwłaszcza na czas kryzysowy, czego uczy chociażby przebieg pandemii koronawirusa czy powódź sprzed dekady), jak również realizacji działań profilaktycznych. Ważnym ogniwem w zapewnieniu bezpieczeństwa mieszkańcom gminy są ochotnicze straże pożarne – w 2019 roku funkcjonowało 16 takich jednostek, z czego trzy – w Szczurowej, Uściu Solnym i Zaborowie – zaliczone do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W zakresie bezpieczeństwa publicznego największym problemem wydają się być zagrożenia związane z natężeniem ruchu drogowego, o czym może świadczyć utrzymująca się liczba wypadków oraz wzrost liczby kolizji w okresie 2015-2019. Konieczna jest także intensyfikacja działań zmierzających do minimalizacji opisywanego wcześniej zagrożenia powodziowego (w tym zakresie konieczna jest współpraca z właściwymi instytucjami ponadlokalnymi).
Rysunek 5: Rozmieszczenie jednostek OSP w gminie Szczurowa oraz orientacyjna odległość 5 km (w linii prostej) od miejsca stacjonowania Zespołu Ratownictwa Medycznego Szczurowa.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG Szczurowa Na przestrzeni analizowanego okresu spadała liczba zarówno osób, jak i rodzin obejmowanych wsparciem z zakresu pomocy społecznej – w 2019 roku było ich odpowiednio 255 i 144, co oznaczało spadki o odpowiednio 70% i 43% w stosunku do początku analizowanego okresu. Wśród trendów, ujawnionych w analizie danych statystycznych, zwraca jednak uwagę nieznaczny, ale zauważalny wzrost odsetków dwóch grup, do których w latach 2015-2019 kierowane było wsparcie: osób poniżej 18 roku życia oraz ludności w wieku poprodukcyjnym. Wyróżnić należy także spory odsetek osób i rodzin, do których wsparcie kierowane jest długotrwale, tj. powyżej roku. W 2019 roku wynosił on odpowiednio 89,4% i 85%, co może świadczyć o uzależnieniu tej części mieszkańców od wsparcia w ramach pomocy społecznej. Jednocześnie w rejestrach figuruje zapewne wiele osób, które korzystają ze wsparcia, mimo, że nie jest im ono niezbędne - np. pracują w tzw. „szarej strefie”, choć trudno to wykazać statystycznie ze względu na brak danych. Warto natomiast nadmienić, że według statystyk Głównego Urzędu Statystycznego liczba osób korzystających z różnorodnych form wsparcia
14 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 w gminie Szczurowa była jedną z niższych wśród wszystkich gmin powiatu brzeskiego – zarówno w ujęciu bezwzględnym (352 w 2019 roku), jak i w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców (370 osób w 2019 roku).
Konsekwencje: Wyzwania: • Powolny choć nieunikniony wzrost • Przeciwdziałanie spodziewanym na terenie zapotrzebowania na opiekę zdrowotną, całego kraju problemom związanym w tym na usługi specjalistyczne, związany z funkcjonowaniem służby zdrowia na ze zmianami w strukturze demograficznej; poziomie lokalnym; • Zmiana liczebności oraz struktury grup • Zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom wymagających wsparcia w zakresie pomocy gminy poprzez poprawę wyposażenia społecznej; sprzętowego i podnoszenie kwalifikacji • Duży przyrost niektórych grup ludności miejscowych placówek służących ratowaniu wymagających wsparcia (osoby w wieku zdrowia i życia (w tym OSP); poprodukcyjnym, korzystający z pomocy • Skierowanie dodatkowego wsparcia społecznej długotrwale) pomimo obniżenia z zakresu pomocy społecznej do grup osób się ogólnej liczby osób objętych pomocą tego potrzebujących; społeczną – konieczność zdiagnozowania • Monitorowanie i reagowanie na zmiany zjawiska oraz wdrożenia mechanizmów w zakresie liczebności i struktury ludności pomocowych; objętej pomocą społeczną; • Porównywalny, przewidywalny katalog • Dostosowanie celów i działań, problemów, przekładających się na wyznaczanych lokalnymi programami konieczność udzielenia wsparcia z zakresu rozwiązywania problemów społecznych do pomocy społecznej. dokumentów wyższego rzędu; • Walka z negatywnymi społecznymi i zdrowotnymi skutkami pandemii, w szczególności o oddziaływaniu długofalowym.
f) wynikające ze stanu oraz potencjału środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego
Potencjał turystyczny gminy Szczurowa można określić jako umiarkowany – zwłaszcza na tle Małopolski, jednego z najczęściej odwiedzanych regionów kraju. Jednostka nie posiada zasobów na tyle cennych, aby mogłyby się stać „magnesem” przyciągającym większą liczbę turystów czy gości – jak ma to miejsce chociażby w przypadku nieodległej gminy Olesno posiadającej Zalipie, znane w skali ponadregionalnej jako „malowana wieś”. Wydaje się, że produktem najłatwiejszym do stworzenia i wypromowania może być szeroko pojęta rekreacja, szczególnie rowerowa – tym bardziej, że gmina Szczurowa posiada odpowiednie warunki terenowe do jej uprawiania, zwłaszcza dla osób o obniżonej sprawności, słabszej kondycji czy nieco bardziej zaawansowanym wieku. Atutem może także stać się przyroda doliny Wisły (objęta powstałym w 1996 roku Obszarem Chronionego Krajobrazu Doliny Wisły) oraz nieco więcej przestrzeni i spokoju w porównaniu do tłumnie odwiedzanych atrakcji turystycznych regionu. Do silnych stron gminy w tym zakresie należy położenie na Wiślanej Trasie Rowerowej, poprowadzonej wzdłuż największej polskiej rzeki, zazwyczaj po koronie wału przeciwpowodziowego, dzięki czemu już teraz możliwy jest komfortowy dojazd do analizowanej jednostki rowerem z Krakowa. Oferta powinna ponadto uwzględniać materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe gminy. A przede wszystkim być zintegrowana w skali sąsiednich gmin lub subregionalnej.
15 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rysunek 6. Obiekty wpisane do rejestru zabytków na terenie gminy Szczurowa.
Źródło: Opracowanie własne Innym wyzwaniem stojącym przed gminą Szczurowa jest utrzymanie oraz poprawa stanu środowiska naturalnego. Bardzo wiele do zrobienia w tym zakresie jest w przypadku niskiej emisji, pochodzącej z kotłów ogrzewających domów prywatnych. Radykalne działania Krakowa z ostatnich kilku lat, które przyniosły znaczącą poprawę jakości powietrza w stolicy Małopolski, uwypukliły skalę problemu na obszarach wiejskich. Działanie to winno być skoordynowane z aktywnością podejmowaną przez sąsiednie jednostki, podobnie zresztą jak wszelkie ruchy zmierzające do poprawy czystości rzek przepływających przez teren gminy. Ponadto, gmina powinna zintensyfikować działania zmierzające do poprawienia wydolności systemu selektywnej zbiórki odpadów i podniesienia świadomości ekologicznej mieszkańców. Z rezultatem 24,9% odpadów zebranych selektywnie w 2019 roku, gmina wypada co najwyżej przeciętnie na tle pozostałych jednostek w powiecie.
Konsekwencje: Wyzwania: • Niska atrakcyjność turystyczna gminy oraz • Określenie, stworzenie i promowanie umiarkowany potencjał na zmiany w tym produktów gminy, połączone zakresie, skupiony przede wszystkim na z wykorzystaniem obecności na szlakach walorach przyrodniczych i możliwościach i trasach turystycznych o znaczeniu dotyczących rozwoju infrastruktury i rozpoznawalności ponadlokalnej; rowerowej; • Współpraca z gminami ościennymi • Możliwe kolizje pomiędzy planami w zakresie tworzenia jednolitej oferty inwestycyjnymi a regulacjami dotyczącymi rekreacyjnej; ochrony przyrody (Dolina Wisły); • Tworzenie i utrzymywanie w odpowiednim • Zagrożenie dla mieszkańców związane stanie infrastruktury sportowej, rekreacyjnej z zanieczyszczeniem powietrza – także ze i wypoczynkowej; względu na brak miarodajnych, • Poprawa stanu środowiska naturalnego, analizowanych na bieżąco pomiarów; w szczególności powietrza (wsparcie • Wzrost kosztów gospodarowania odpadami likwidacji prywatnych kotłów węglowych) i zagrożenia związane z nieefektywnym oraz rzek: Raby, Gróbki, Uszwicy i Uszewki; systemem odbioru i utylizacji śmieci (m.in. • Podnoszenie świadomości ekologicznej powstawanie dzikich wysypisk śmieci). wśród mieszkańców gminy;
16 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• Ochrona i wykorzystanie w procesach rozwojowych kultury i dziedzictwa kulturowego gminy i subregionu.
g) wynikające z poziomu rozwoju kapitału społecznego Spośród analizowanych wskaźników dotyczących rozwoju kapitału społecznego na terenie gminy Szczurowa warto wyróżnić fakt wzrastającej frekwencji w wyborach, zarówno dotyczących szczebla centralnego, jak i samorządowego. Trend ten wpisuje się w sytuację obserwowaną na terenie całego powiatu i województwa, choć udział mieszkańców gminy Szczurowa jest znacznie niższy – np. w ostatnich wyborach do Sejmu RP z 2019 roku głosowało 51,36% uprawnionych, co oznacza różnicę w stosunku do frekwencji w powiecie i województwie o odpowiednio 7,93 oraz 12,42 punktów procentowych. Pod względem uczestnictwa w wyborach analizowana jednostka odstaje także od pozostałych sześciu gmin tworzących powiat brzeski.
Wykres 3: Porównanie frekwencji wyborczej [%] w wybranych głosowaniach w gminach powiatu brzeskiego w latach 2014, 2015, 2018 i 2019.
65.00
60.00
55.00 51.36 50.00 48.94
45.00 41.77 40.00 37.31 35.00 Rady gmin, 2014 Sejm RP 2015 Rady gmin 2018 Sejm RP 2019
Borzęcin Brzesko Czchów Dębno Gnojnik Iwkowa Szczurowa
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane PKW O ile frekwencja wyborcza jest wartością mierzalną, możliwą do porównania, o tyle nie sposób zmierzyć zaangażowania mieszkańców w działalność w ramach organizacji pozarządowych i społecznych, ponieważ sam fakt zapisania się do organizacji czy ich liczba nie zawsze przekłada się na aktywność i efektywność działania. Niemniej, liczba fundacji i stowarzyszeń w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (4,43 w 2019 roku) stawia gminę Szczurowa na pierwszej lokacie spośród gmin powiatu. Wśród wiodących organizacji z terenu gminy wskazywane są głównie te, których działania skupiają się na rozwoju lokalnym, kultywowaniu tradycji oraz zagospodarowywaniu czasu wolnego. Podobne wnioski można wyciągnąć z analizy działalności i zaangażowania w kulturę na obszarze jednostki. Co ciekawe, na terenie gminy Szczurowa działa placówka muzealna – dwór w Dołędze, stanowiąca filię Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Nawet pomimo faktu, że organizatorem instytucji jest Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, warto go zaznaczyć, gdyż obecność muzeów na terenie gmin wiejskich leżących poza regionami wybitnie turystycznymi jest rzadkością.
17 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rysunek 7: Szkoły podstawowe, ich filie oraz obwody szkolne w gminie Szczurowa w 2019 roku.
Źródło: Opracowanie własne
Nieznacznie, ale sukcesywnie malejąca liczba mieszkańców gminy Szczurowa może w nieodległej przyszłości wywołać dyskusję o konieczności przeanalizowania i ewentualnej reorganizacji siatki przedszkoli i szkół podstawowych. Z danych statystycznych wynika, że póki co liczba dzieci w wieku 3- 5 lat przypadająca na jedno miejsce w przedszkolu przekracza wartość 1 (1,28 w 2019 roku), co przynajmniej w teorii świadczy o niedoborach oferty, może być też związana np. ze zwyczajowym opiekowaniem się dziećmi przez dziadków i niepracujących rodziców, choć praktyka ta w ostatnich latach wydaje się być coraz mniej powszechna. Z kolei szkół podstawowych w 2019 roku w gminie Szczurowa funkcjonowało 9, z czego 3 były filiami. Współczynnik skolaryzacji netto w 2019 roku wynosił 88,2%, co oznacza, że mniej więcej co 9 uczeń wybiera placówkę położoną poza granicami gminy. Zjawiskiem alarmującym są złe wyniki ogólnopolskich egzaminów, osiągane przez uczniów szkół z terenu gminy – tyczy się to zarówno uczniów gimnazjów zlikwidowanych w 2019 roku, jak i szkół podstawowych i „egzaminu ósmoklasisty”. Średnie procentowe wyniki osiągane przez uczniów z gminy Szczurowa przez cały okres 2015-2019, niezależnie od analizowanego przedmiotu, były o kilka, a nawet kilkanaście punktów procentowych niższe od analogicznych w pozostałych gminach powiatu, jak również średniej powiatowej i wojewódzkiej. Wskazuje to na duże problemy w zakresie poziomu nauczania i zdaje się wymagać pilnej, wielowymiarowej interwencji.
Konsekwencje: Wyzwania: • Niskie, pomimo rosnącej frekwencji, • Wykorzystanie potencjału w zakresie zaangażowanie mieszkańców gminy kapitału społecznego i organizacyjnego w wybory - zarówno ogólnopolskie, jak wśród mieszkańców gminy; i samorządowe; • Kultywowanie oraz promocja kultury • Niewielkie ryzyko zaburzenia tkanki i tradycji lokalnej - kontynuacja; społecznej gminy ze względu na procesy • Diagnoza przyczyn niskich wyników migracji wewnętrznej;
18 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• Potencjał oraz zaplecze instytucjonalne z egzaminów szkolnych w placówkach (ośrodek kultury, muzeum) w zakresie z terenu gminy, wdrożenie działań służących ciągłości kultywowania lokalnej tradycji; podniesieniu poziomu nauczania; • Potencjał zaangażowania społecznego • Promocja oferty edukacyjnej i utrzymanie i współpracy międzysektorowej (duża liczba infrastruktury przedszkoli i szkół na NGO); odpowiednim poziomie; • Niska atrakcyjność miejscowych szkół • Wspieranie tworzenia i rozwoju oferty podstawowych dla uczniów z terenu gminy, spędzania wolnego czasu, ze szczególnym ryzyko ich odpływu w poszukiwaniu uwzględnieniem potrzeb dzieci i młodzieży; wyższego poziomu nauki; • Optymalizacja oferty edukacyjnej • Gorszy start uczniów z terenu gminy z uwzględnieniem zmian i trendów spowodowany niskim poziomem nauczania demograficznych – w szczególności w miejscowych szkołach. dotyczącej liczebności szkół podstawowych na terenie gminy.
h) wynikające ze stanu finansów publicznych Analizowany okres w przypadku gminy Szczurowa charakteryzował się wzrostem poziomu dochodów oraz wydatków z budżetu gminy, przy czym te pierwsze rosły w tempie 55,5% (2019 do 2014 roku), wzrost wysokości tych drugich osiągnął dynamikę na poziomie 53,6%. Poziom zadłużenia w 2019 roku w gminie Szczurowa wynosił 15,9% i był najniższy spośród wszystkich jednostek tworzących powiat brzeski. Za jedyny mankament można uznać jego wzrost w stosunku do roku poprzedniego o przeszło 5 punktów procentowych. Pomimo to można mówić o stabilnym, zrównoważonym budżecie jednostki i jej dobrej kondycji finansowej. Poziom dochodów i wydatków budżetu gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca nie wyróżniał Szczurowej spośród gmin powiatu brzeskiego. Osiągnięty w 2019 roku rezultat dochodów na mieszkańca (5 022 zł) był niższy dla średniej wartości parametru dla wszystkich gmin powiatu (5 384 zł). Inaczej przedstawiały się wyliczenia dotyczące wydatków – kwota przypadająca na 1 mieszkańca gminy Szczurowa (5 321 zł) była wyraźnie niższa od średniej wartości notowanej dla całego powiatu (5 773,79 zł). W strukturze dochodów zwraca uwagę fakt pozyskania przez analizowaną gminę blisko 23,5 mln zł z zewnętrznych źródeł finansowania (europejskich i rządowych) w okresie 2014-2019, co było zdecydowanie wyróżniającym się rezultatem spośród gmin powiatu brzeskiego – druga w zestawieniu gmina Iwkowa zaabsorbowała w tym samym okresie ok. 2,7 mln zł mniej, a trzecia Dębno, ok. 10 mln mniej. Warto wyodrębnić też wydatki inwestycyjne, które w 2019 roku wyniosły 12,5 mln zł (24,6% budżetu) i były jednymi z najwyższych wśród jednostek tworzących powiat. Struktura dochodów i wydatków gminy Szczurowa w ostatnich latach została zaburzona transferem pieniędzy przeznaczonych na wypłaty świadczeń w ramach programu „Rodzina 500+”. Wskutek tego największy udział spośród wpływów do budżetu mają te zaliczane do działów 758 – Różne rozliczenia obejmujący przede wszystkim subwencje z budżetu centralnego (32,9% w 2019 roku), 855 – Rodzina (25,0%) oraz 756 – Dochody od osób fizycznych, prawnych i nieposiadających osobowości prawnej (20,9%). Najwięcej środków z gminnego budżetu pochłaniają wydatki klasyfikowane w działach 801 – Oświata i wychowanie (26,0%), 855 – Rodzina (23,6%) oraz 900 – Gospodarka komunalna i ochrona środowiska (17,2%).
19 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Konsekwencje: Wyzwania: • Stabilność finansów gminy, wpływająca na • Optymalizacja wydatków gminy przy sprawność jej funkcjonowania; jednoczesnym podniesieniu poziomu • Bardzo duża sprawność w pozyskiwaniu dochodów; i wydawaniu środków europejskich, • Utrzymanie efektywności w zakresie przekładająca się na poprawę jakości życia realizacji inwestycji finansowanych ze mieszkańców gminy; środków zewnętrznych w nowej • Niski poziom zadłużenia jednostki, zwłaszcza perspektywie programowania UE; w porównaniu do pozostałych gmin powiatu • Partycypacyjne mechanizmy wydatkowania brzeskiego. niektórych środków; • Bieżąca kontrola poziomu zadłużenia gminy.
20 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Analiza strategiczna (SWOT) gminy Szczurowa
Analiza SWOT stanowi jedną z najpopularniejszych metod diagnostycznych. Służy porządkowaniu i segregacji informacji, stanowi użyteczną pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów i otoczenia, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju. Polega na grupowaniu czynników odnoszących się do gminnej polityki społecznej na cztery kategorie, nazwane z j. ang.: strengths – mocne strony, weaknesses – słabe strony, opportunities – szanse i threats – zagrożenia.
Tabela 1. Analiza strategiczna SWOT gminy Szczurowa. SILNE STRONY SŁABE STRONY UWARUNKOWANIA LOKALIZACYJNE I KOMUNIKACYJNE • Dobra dostępność komunikacyjna: • Brak obwodnicy Szczurowej w kierunku o Niewielka odległość do autostrady wschód-zachód; A4 (ok. 8 km od granic gminy do • Duże natężenie ruchu na głównych drogach węzła Brzesko), gminy, spowodowane m.in. transportem o Usytuowanie na szlaku Warszawa - ciężkim, w tym związanym z wydobyciem Busko-Zdrój – Szczurowa – Krynica- kruszyw w okolicy (niszczenie infrastruktury Zdrój – granica państwa, biegnącej drogowej, ujemne oddziaływanie na przez most na Wiśle, znajdujący się budynki, uciążliwości dla środowiska w odległości 15 km od zjazdu i mieszkańców, w tym hałas z autostrady A4, i zanieczyszczenie powietrza, negatywny o Droga wojewódzka nr 964 wpływ na bezpieczeństwo drogowe); (Dąbrowa Tarnowska – • Problem transportu wewnątrzgminnego. Niepołomice) oraz droga • Duże zagrożenie powodziowe (szczególnie wojewódzka nr 768 (Brzesko - w przypadku zniszczenia wałów Kazimierza Wielka), przeciwpowodziowych). o Bliskość drogi krajowej nr 79 Kraków – Sandomierz; • Bliskość dużych aglomeracji miejskich, takich jak Kraków i Tarnów, a także ośrodków subregionalnych, jak Brzesko, Bochnia, Niepołomice: o Rynek pracy i zbytu, o Możliwość kształcenia, o Dostęp do usług publicznych itd. USŁUGI I KAPITAŁ SPOŁECZNY • Bogata historia i tradycja, żywa kultura • Niekorzystne wskaźniki demograficzne, ludowa, folklor, patriotyzm lokalny wykazujące tendencje spadkowe na (2 orkiestry: Szczurowa i Uście Solne, przestrzeni ostatnich lat: zespoły folklorystyczne itp.); o Malejąca liczba ludności, • Dostępna, szeroka i dynamicznie o Jednocześnie mniejsza faktyczna rozwijająca się w ostatnim czasie oferta liczba ludności (liczona na kulturalna; podstawie złożonych deklaracji • Wysoki stopień partycypacji mieszkańców śmieciowych) od tej wynikającej z w kulturze (liczba zajęć i wydarzeń ewidencji gminnej, kulturalnych na terenie gminy i frekwencja); o Ujemny przyrost naturalny • Lokalne zasoby materialnego dziedzictwa (w okresie ostatnich lat liczba
21 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
kulturowego – 11 obiektów wpisanych do zgonów stale przewyższała liczbę rejestru zabytków, w tym kościoły (Strzelce urodzeń), Wielkie, Szczurowa, Uście Solne), cmentarze o Ujemne saldo migracji (dotyczące wojenne z I wojny światowej (Rudy-Rysie, szczególnie wyjazdów całych Uście Solne, Zaborów), zespoły dworskie gospodarstw domowych oraz (Dołęga, Szczurowa, Zaborów); młodzieży licealnej i starszej), • Szlaki kulturowe (m.in. Szlak Architektury o Niekorzystna struktura Drewnianej, Bursztynowy Szlak Greenways, demograficzna gminy (niski odsetek Szlak Solny św. Kingi), trasy rowerowe osób w wieku przedprodukcyjnym i spacerowe; i wysoki w wieku poprodukcyjnym), • Piknik lotniczy na lądowisku w Strzelcach o Postępujący proces starzenia się Małych – jako znana impreza o charakterze społeczeństwa (faktyczny ponadlokalnym, wykorzystująca własny i prognozowany wzrost wartości zasób, jakim jest lądowisko; wskaźnika starości); • Duża liczba aktywnie działających fundacji, • Wysokie niedoszacowanie populacji stowarzyszeń i organizacji społecznych mieszkańców w gminnych statystykach, (kluby sportowe, koła gospodyń wiejskich, stanowiące barierę opracowania ochotnicze straże pożarne, organizacje i prowadzenia adekwatnej polityki senioralne, koło wolontariackie); przestrzennej czy w zakresie usług • Aktywne środowisko młodych mieszkańców publicznych; skupionych wokół Centrum Kultury, • Przeciętna atrakcyjność osadnicza gminy - Czytelnictwa i Sportu w Szczurowej; niewielka w skali powiatu liczba udzielanych • Rozbudowana i zmodernizowana baza zgód i pozwoleń na budowę budynków sportowo-rekreacyjna (m.in. boiska, hale mieszkalnych; sportowe, place zabaw); • Słabsze wyniki uczniów szkół gminnych, • Wysoka aktywność rekreacyjna i sportowa szczególnie z matematyki (w porównaniu do mieszkańców; średnich dla powiatu oraz województwa) – • Dobry stan infrastruktury społecznej trend utrzymujący się na przestrzeni kilku i usługowej, estetyczne i funkcjonalne ostatnich lat (także w przypadku przestrzenie publiczne we wszystkich egzaminów po gimnazjum); sołectwach; • Zbyt mało młodych kadr w oświacie • Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego (znaczna część nauczycieli zbliża się do (m.in. ochotnicze straże pożarne, Policja); wieku emerytalnego); • • Wysoki poziom bezpieczeństwa Duży odsetek osób długotrwale zdrowotnego (m.in. 4 Zakłady Opieki korzystających ze wsparcia w ramach Zdrowotnej, stacjonowanie karetki, pomocy społecznej (uzależnienie od możliwość rehabilitacji, badania pomocy); profilaktyczne itp.); • Najczęstsze powody udzielania pomocy • Nowoutworzony Klub Senior+. społecznej: niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, a także bezrobocie; • Słaba dywersyfikacja oferty rekreacyjno- sportowej (dominacja piłki nożnej); • Ograniczona dostępność oferty w zakresie kultury elitarnej i szeroko pojętej sztuki.
22 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
GOSPODARKA I RYNEK PRACY • Strefa Aktywności Gospodarczej • Niewielki obszar gminy pokryty planami w Szczurowej (wpisana do Krakowskiej zagospodarowania przestrzennego; Specjalnej Strefy Ekonomicznej): • Niskie wskaźniki rozwoju przedsiębiorczości o Powstające nowe miejsca pracy, - mała liczba podmiotów, w tym nowych o Większe wpływy z podatków do oraz w przeliczeniu na liczbę mieszkańców budżetu lokalnego, (w stosunku do średniej powiatowej o Potencjał dla dalszego i regionalnej); zagospodarowania i rozbudowy; • Niski poziom innowacyjności gospodarki • Lokalna specjalizacja gospodarcza – lokalnej; budownictwo (firmy z tej branży stanowią • Problemy w rolnictwie: około 1/3 ogółu podmiotów gospodarki o Rozdrobnienie (szczególnie gminnej); w kontekście trudnych, koszto- • Aktywni zawodowo mieszkańcy – niski i czasochłonnych procesów odsetek zarejestrowanych bezrobotnych w scaleniowych), liczbie ludności w wieku o Starzejące się środowisko osób produkcyjnym (sytuacja przed pandemią żyjących z rolnictwa, COVID-19); o Brak perspektyw przejęcia przez • Dobre warunki do uprawy rolniczej: młode pokolenia; o Gleby potencjalnie żyzne i bogate • Brak oferty skierowanej do rowerzystów w składniki pokarmowe, (gastronomia, punkty małych napraw, o Niska podatność na suszę. miejsca do odpoczynku itp.) – mimo funkcjonowania istotnych szlaków rowerowych. ŚRODOWISKO I TURYSTYKA • Inicjatywy proekologiczne: • Sezonowy problem zanieczyszczenia o program budowy przydomowych powietrza (smog) oraz pojawiających się oczyszczalni ścieków, cyklicznie zapachów produkcyjnych; o stanowisko obsługi programu • Problemy z czystością wód; Czyste Powietrze w urzędzie itp. • Niski odsetek mieszkańców posiadających • Wysoki wskaźnik zwodociągowania gminy dostęp do sieci kanalizacyjnej (sieć (wszystkie sołectwa); kanalizacyjna obejmująca tylko 2 sołectwa: Szczurowa i Niedzieliska); • Atrakcyjne walory przyrodniczo- krajobrazowe (zakole Raby i Dolina Wisły); • Niski odsetek mieszkańców posiadających dostęp do sieci gazowej; • Dobrze zachowane środowisko naturalne, przejawiające się wysoką różnorodnością • Niewystarczająca świadomość ekologiczna biologiczną pomimo niemal w całości mieszkańców (m.in. spalanie śmieci), płaskiego terenu i niewielkiej lesistości, • Brak punku selektywnego zbierania a także ponad połową obszaru gminy objętą odpadów komunalnych; różnymi formami ochrony prawnej • Dysproporcja w zakresie atrakcyjności przyrody; turystycznej względem okolicznych gmin, • Bociania Wioska w Niedzieliskach; posiadających m.in. sanktuaria • Punkt Informacji Turystycznej w Szczurowej, (Szczepanów, Wał-Ruda), muzea dostępne materiały informacyjno- (Wierzchosławice) czy ośrodki kultury promocyjne dla turystów i gości, tym mapy ludowej (Zalipie) o rozpoznawalności w skali z oznaczonymi atrakcjami, także aplikacja ponadregionalnej; mobilna. • Brak bazy noclegowej na terenie gminy
23 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
(funkcjonuje jedynie pole namiotowe w Dołędze) – deficyt wskazany już w diagnozie dla Strategii Gminy na lata 2014-2020; • Bardzo nieliczna baza gastronomiczna. ZARZĄDZANIE I FINANSE SAMORZĄDOWE • Dobre wskaźniki finansowe: o Wysoka dynamika wzrostu budżetu gminy, jednocześnie wzrost dochodów szybszy niż wydatków, o Wieloletnie duże sukcesy w zakresie pozyskiwania środków z Unii Europejskiej, o Optymalna struktura wydatków, w tym niski odsetek wydatków na oświatę i wychowanie w ogóle wydatków, o Niski poziom zadłużenia (dobra pozycja wyjściowa dla pozyskiwania środków w kolejnej perspektywie budżetowania Unii Europejskiej na lata 2021-2027); • Doświadczenie i sukcesy gminy w zakresie scalania gruntów; • System komunikacji i promocji wewnętrznej, m.in. gazeta lokalna: NASZA GMINA. Biuletyn Informacyjny Gminy Szczurowa. SZANSE ZAGROŻENIA • Dostępność zewnętrznych źródeł • Biurokracja hamująca procesy rozwojowe, finansowania, w tym m.in. perspektywa w tym związana z pozyskiwaniem środków finansowa Unii Europejskiej na lata 2021- zewnętrznych; 2027; • Rozciągłość oraz rosnące koszty • Rozwój współpracy terytorialnej, przygotowania i realizacji inwestycji, międzysektorowej i międzyorganizacyjnej; w szczególności w kontekście niskiej • Nowe kierunki polityki państwa gęstości zaludnienia i rozproszenia w odniesieniu do osób starszych, osób zabudowy; z niepełnosprawnościami oraz całych rodzin • Pewne uzależnienie gminy w zakresie – dedykowane programy i systemy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego od finansowe; decyzji oraz działań / zaniechań innych • Planowane inwestycje poprawiające podmiotów; zewnętrzną dostępność komunikacyjną • Społeczne i gospodarcze skutki pandemii gminy – południowa obwodnica Szczurowej COVID-19, m.in.: i w dalszej perspektywie obejście wsi Rudy- o Spowolnienie gospodarcze, Rysie; o Spadek wpływów podatkowych dla • Rozwój Strefy Aktywności Gospodarczej budżetu centralnego i samorządów, w Szczurowej, w tym centrów logistycznych o Ograniczenie inwestycji, i magazynowych, wykorzystujących
24 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
znaczenie tranzytowe gminy; o Wzrost bezrobocia, • Prawdopodobny powrót szerokiej oferty o Zubożenie społeczeństwa, programów aktywizacyjnych dla o Problemy społeczne; bezrobotnych wobec niestabilnej sytuacji • Duży fiskalizm państwa – wysokie stawki na rynku pracy; podatkowe, wysokie koszty pracy; • Planowane inwestycje w zakresie rozwoju • Rosnące koszty gospodarki odpadami; sieci gazowej; • Brak przekonującej koncepcji powrotu do • Polityczny i społeczny priorytet związany rynkowego rolnictwa w warunkach z czystym powietrzem i rozwojem OZE oraz rozdrobnienia i wysokich nakładów pracy. środki finansowe przeznaczone na ten cel; • Moda na zdrowy i aktywny tryb życia, rekreację, turystykę jednodniową oraz weekendową; • Potencjał gminy w zakresie rozwoju turystyki rowerowej: o Położenie gminy Szczurowa na Wiślanej Trasie Rowerowej, łączącej Oświęcim ze Szczucinem, z możliwością przedłużenia dalej w kierunku Sandomierza, o Dogodne warunki do uprawiania rekreacyjnej turystyki rowerowej (płaski teren, obszary niezabudowane); o Niezagospodarowany dotąd popyt na sezonowy biznes skierowany do rowerzystów (punkt małych napraw i odpoczynku, gastronomia); • Potencjał turystyczny wyremontowanego Dworu w Dołędze oraz pałacu Kempińskich w Szczurowej. Źródło: Opracowanie własne na podstawie warsztatu diagnostycznego
25 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wizja rozwoju gminy Szczurowa w perspektywie 2030 roku
WIZJA ROZWOJU Wizja rozwoju stanowi projekcję, opis pożądanego stanu gminy Szczurowa w perspektywie roku 2030. Określa stan docelowy, do którego dążyć będą władze samorządowe i wszyscy zaangażowani partnerzy. Wskazuje ona zasadniczy kierunek wspólnie podejmowanych interwencji. W roku 2030 gmina Szczurowa jest postrzegana jako miejsce atrakcyjne do życia, pracy i spędzania czasu wolnego. Realizacja działań wskazanych w strategii pobudziła rozwój gospodarczy oraz społeczny, szczególnie w obszarze kultury i rekreacji, a jednocześnie podniosła jakość zagospodarowania przestrzeni. Kreatywność i coraz lepsza organizacja pracy kadr Gminnego Centrum Kultury Czytelnictwa i Sportu stanowią od lat podstawowy silnik wydarzeń kulturalnych i społecznych organizowanych w zadbanych, reprezentacyjnych lokalizacjach na terenie całej gminy. Z kolei biblioteki, świetlice i LOWE wzmocniły swoją funkcję jako miejsc integracji i aktywizacji lokalnych społeczności. Spotykają się młodzi, dorośli i starsi mieszkańcy, poszerzając swoje kontakty, wiedzę i doświadczenie, inspirując się wzajemnie i pobudzając do samorozwoju oraz działania. Pomaga w tym system wspierania indywidualnych talentów oraz zacieśniona współpraca międzysektorowa i międzyorganizacyjna, m.in. szkół gminnych z dobrze funkcjonującymi w powiecie placówkami szkolnictwa branżowego oraz środowiskiem pracodawców, czy szkół i instytucji kultury oraz organizacji społecznych. Aktywność szkół w tym obszarze uruchomiła dodatkowe środki finansowe krajowe i zagraniczne, które przeznaczone zostały na inwestycje, innowacyjne projekty i podwyższenie jakości nauczania. Infrastruktura rowerowa i obsługowa jest obecna niemal w całej gminie, a liczba korzystających z niej osób wciąż rośnie. Udało się z sukcesem wykorzystać potencjał rekreacyjny rzeki Wisły. Powstały nowe obiekty sportowe i rekreacyjne. Dzięki tej ofercie, także współpracy z klubami, organizacjami, szkołami i podmiotami prywatnymi, gmina chwali się aktywnością fizyczną mieszkańców i wysokim poziomem zdrowia publicznego. Widać to również przez pryzmat aktywności starszych osób integrujących się latem i zimą w grupach, którymi opiekują się lokalne instytucje i organizacje. Rola organizacji jest w tym niebagatelna i cieszy, że ich możliwości działania rosną na bazie zaufanej i długofalowej współpracy z samorządem. Oferta aktywnego spędzania czasu wolnego przyciąga turystów i gości, których liczba rośnie z roku na rok, kreując w tej sposób przed gminą, mieszkańcami i środowiskiem biznesu nowe pozytywne wyzwania. Udało się też zaktywizować działalność lądowiska, które stało się ważnym elementem życia gospodarczego i społecznego. Podstawową rolę miała w tym komunikacja społeczna – uzgodnienie ram dla tej działalności z trzema stronami: mieszkańcami, biznesem i instytucją koordynującą rozwój lądowiska ze strony gminy. Efekty są widoczne i odczuwalne dla wszystkich: działa wiele firm, z oferty lądowiska coraz aktywniej korzystają mieszkańcy i organizacje, a organizowane tu wydarzenia, zawody i rajdy podniosły prestiż gminy oraz sprowadziły turystów i gości, którzy korzystają z oferty gminy. Mieszkańcy, w tym osoby młode, dostrzegają i wykorzystują swoją szanse na rozwój biznesu. Turystyka w różnych odmianach, rekreacja, usługi rehabilitacyjne i medyczne czy gastronomia to branże, które rosną dzięki ich pomysłowości i zaangażowaniu. W gminie osoby przedsiębiorcze znajdują konkretne miejsca do rozwoju swojej działalności – w strefach koncentracji działalności
26 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 gospodarczej i inwestycyjnej, w odnowionych centrach miejscowości, punktach koncentracji szlaków rowerowych, przy nowo zaaranżowanych nabrzeżach i plażach. Dzięki temu powstają nowe atrakcyjne miejsca pracy. Rozwija się branża rolnicza, w czym spory udział miały programy scalania gruntów, kompleksowego wsparcia informacyjnego, szkoleniowego i doradczego, organizowane w gminie wydarzenia, w tym targi produktów lokalnych. Cieszy fakt, że widać młode osoby zainteresowane rozwijaniem technologii ekologicznego rolnictwa, a także specjalistycznych gospodarstw agroturystycznych. Ambitne i konsekwentne podejście do wdrażania w życie wytycznych programu ochrony powietrza, a także standardowe, jak i nieszablonowe działania z zakresu ochrony przyrody i poprawy jakości wód sprawiły, że ekologia jest postrzegana jako powód do dumy lokalnych władz i mieszkańców. Dowodem na to są m.in. zadbane tereny obszarów Natura 2000, których flora i fauna przyciągają przyrodników, wycieczki szkolne i spacerowiczów, a także oraz bezpieczne i czyste kąpieliska. W gminie żyje się zdrowo, aktywnie wypoczywa i a dobra kondycja dotyczy również środowiska i przestrzeni wokół. Rozwijana jest sieciowa infrastruktura wodno-kanalizacyjna, ale udało się również zrealizować szereg inwestycji dotyczących rozwiązań indywidualnych i sąsiedzkich, np. w zakresie przydomowych oczyszczalni ścieków. Inwestycje te okazały się korzystne pod względem kosztów, jak i jakości środowiska oraz komfortu mieszkańców. Na wzrost atrakcyjności osadniczej, gospodarczej i turystycznej mają też wpływ zrealizowane i postępujące inwestycje drogowe, które pozwalają na sprawne i bezpieczne przemieszczanie się i transport. Kluczowe znaczenie miały też realizowane we współpracy z odpowiedzialnymi podmiotami inwestycje i działania podnoszące poziom bezpieczeństw przeciwpowodziowego. Sukcesy te nie byłyby możliwe bez dobrze zorganizowanych kadr samorządowych pracujących w poczuciu misji i odważnie patrzących w przyszłość. To one były odpowiedzialne za najważniejsze decyzje, zdyscyplinowaną politykę finansową, konsekwentną komunikację społeczną i położenie zaufania w kluczowych jednostkach, lokalnych liderach i organizacjach, bez których realizacja większości zadań byłaby niemożliwa. Zaangażowana postawa każdej ze stron zaowocowała sukcesem, ale również ambitnymi planami na kolejne lata.
MISJA Misja wskazuje naczelny cel polityki rozwoju gminy Szczurowa, wokół którego powinny koncentrować się działania władz samorządowych i wszystkich zaangażowanych partnerów. Stanowi przesłanie, będące podstawą i określeniem kierunku współpracy na szczeblu lokalnym. Misją władz samorządowych gminy Szczurowa jest wykorzystanie narzędzi i możliwości przysługujących im z tytułu pełnionej funkcji do budowania konkurencyjnej pozycji gminy i przeciwdziałania barierom jej rozwoju. Misja ta będzie realizowana poprzez współpracę z organizacjami, przedsiębiorcami, mieszkańcami, administracją samorządową i państwową oraz partnerami zewnętrznymi, przy wykorzystaniu lokalnych potencjałów takich jak: walory środowiskowe, bogactwo kultury i dziedzictwa, potencjał rozwojowy obszarów wiejskich, lądowisko czy rosnąca oferta rekreacyjna.
27 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Obszary, cele i kierunki działań Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 oraz oczekiwane efekty realizacji
Wieloaspektowość zmian zachodzących w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i przestrzennym wymaga od samorządu lokalnego opracowania zintegrowanej interwencji publicznej, która będzie stanowić skuteczną odpowiedź na wyzwania będące ich następstwem. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w strukturze strategii, której podstawę stanowią 3 obszary strategiczne, w ramach których dokonano koncentracji różnych działań wokół wyznaczonych celów.
Schemat 1. Obszary strategicznego rozwoju gminy Szczurowa do roku 2030.
GOSPODARKA OBSZARY LOKALNA WIEJSKIE
MIESZKAŃCY
W ramach każdego z obszarów zdefiniowano cele rozwojowe w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym. Cele strategiczne mają charakter długofalowy, wskazują generalny kierunek postępowania w realizacji założonej wizji rozwoju gminy. Cele operacyjne dotyczą średniego horyzontu czasowego, określają narzędzia i sposoby realizacji celów strategicznych. Następnie określono kierunki działań, które wskazują przyjętą strategię postepowania, służą realizacji założonych celów, a tym samym stanowią podstawę wdrażania strategii. Kierunki działań oznaczają kierunki koncentracji wspólnych wysiłków (aktywności programowej, finansowej i organizacyjnej) podejmowanych przez samorząd oraz jego partnerów publicznych, społecznych i gospodarczych. Wydzielono też konkretne przedsięwzięcia rozwojowe (projekty), najczęściej o charakterze inwestycyjnym, których realizacja będzie miała kluczowe znaczenie dla powodzenia prowadzonej polityki rozwoju gminy w perspektywie roku 2030. Strategia określa również oczekiwane rezultaty planowanych działań, w tym w wymiarze przestrzennym, oraz wskaźniki ich osiągnięcia. Interwencje planowane w ramach poszczególnych obszarów nie są rozłączne, lecz wzajemnie się przenikają i uzupełniają, dzięki czemu możliwe będzie uzyskanie efektu synergii, kluczowego dla ich powodzenia.
28 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Schemat 2. Schemat celów Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030.
GOSPODARKA OBSZARY WIEJSKIE MIESZKAŃCY LOKALNA
Cel strategiczny 2. Cel strategiczny 1. Zrównoważony Cel strategiczny 3. Konkurencyjna gospodarka i perspektywiczny rozwój Kapitał ludzki i społeczny, wykorzystująca potencjały obszarów wiejskich, w oparciu kształtowany przez wysokiej strategiczne gminy, o ich walory przyrodniczo- jakości usługi publiczne, przedsiębiorczość lokalną krajobrazowe i dziedzictwo wzajemną pomoc i współpracę. i wsparcie samorządu gminnego. kulturowe oraz zaangażowane społeczności wiejskich.
Cel operacyjny 1.1. Cel operacyjny 2.1. Cel operacyjny 3.1. Rozwój infrastruktury Zwiększenie konkurencyjności Edukacja odpowiadająca gospodarczej. gospodarstw rolnych i wyzwaniom współczesności oraz dywersyfikacja działalności potrzebom rynku pracy. rolniczej. Cel operacyjny 1.2.
Promocja walorów Cel operacyjny 3.2. gospodarczych gminy. Cel operacyjny 2.2. Rozwój i upowszechnianie Ochrona, promowanie i sportu oraz aktywności zachowanie kultury oraz ruchowej. Cel operacyjny 1.3. dziedzictwa lokalnego. Rozwój przedsiębiorczości
lokalnej. Cel operacyjny 3.3 Cel operacyjny 2.3. Efektywna polityka społeczna. Rozwój i promocja oferty Cel operacyjny I.4. rekreacyjnej i turystycznej. Rozbudowa i modernizacja Cel operacyjny 3.4.
układu komunikacyjnego na Nowoczesne zarządzanie terenie gminy. Cel operacyjny 2.4. publiczne. Dbałość o stan środowiska naturalnego.
Cel operacyjny 2.5. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego.
Źródło: Opracowanie własne
Obszary, cele i kierunki działań zostały zidentyfikowane na bazie wniosków z pogłębionej diagnozy społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy, a także uzgodnień poczynionych w ramach szerokiej debaty publicznej i konsultacji społecznych, w kontekście przyjętej wizji rozwoju gminy w perspektywie 2030 roku
29 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
OBSZAR STRATEGICZNY 1. GOSPODARKA LOKALNA
Cel strategiczny 1. Konkurencyjna gospodarka wykorzystująca potencjały strategiczne gminy, przedsiębiorczość lokalną i wsparcie samorządu gminnego.
Cele operacyjne:
1.1. Rozwój infrastruktury gospodarczej.
1.2. Promocja walorów gospodarczych gminy.
1.3. Rozwój przedsiębiorczości lokalnej.
1.4. Rozbudowa i modernizacja układu komunikacyjnego na terenie gminy.
30 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
1.1. Rozwój infrastruktury gospodarczej. Strategia postępowania: Jednym z filarów polityki kształtowania rozwoju gospodarczego gminy Szczurowa są polityka przestrzenna i doradztwo prowadzące do tworzenia atrakcyjnych terenów inwestycyjnych oraz inwestycje publiczne i prywatno-publiczne w ich uzbrajanie. Wyodrębnionym polem działań władz gminy w ramach celu 1.1. będzie rozwijanie strefy aktywności ekonomicznej w Szczurowej (dozbrajanie, powiększenie w ramach możliwości inwestycyjnych). Władze będą działały na rzecz kreowania w gminie atrakcyjnych terenów inwestycyjnych przy wykorzystaniu dwóch podstawowych narzędzi. Pierwsze z nich stanowią narzędzia polityki przestrzennej umożliwiające otwieranie i porządkowanie terenów inwestycyjnych w przestrzeni gminy. W oparciu o ramy planistyczne gmina zaangażuje się we wsparcie właścicieli działek w scalaniu i przekształcaniu gruntów na cele inwestycyjne oraz rozwoju produkcji rolniczej (wedle strategii postępowania dla celu operacyjnego 2.1). Podstawową rolą gminy w tym zakresie będzie wspieranie relacji właścicieli i inwestorów ze Starostwem Powiatowym w Brzesku. Drugie narzędzie gminy będzie stanowić aktywność inwestycyjna i możliwości jej wzmacniania w oparciu o środki organizowane np. przez Nadwiślańską Grupę Działania „E.O.CENOMA”. W miarę możliwości inwestycyjnych, władze będą współpracowały z właścicielami działek i inwestorami w zakresie uzbrajania działek przeznaczonych pod inwestycje (media, drogi dojazdowe, przy wykorzystaniu narzędzi np. PPP, inicjatywa lokalna). Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań (oczekiwany trend) / partnerzy realizacji Wdrożenie planowania Perspektywiczne dostosowywanie przestrzennego Wydział Inwestycji, dokumentacji planowania uwzględniającego cele Liczba uchwalenia/ Planowania 1.1.1. przestrzennego pod potrzeby gospodarcze zmian MPZP/SUiKZP Przestrzennego i Inwestorzy 2021-2030 Gospodarki Mieniem i plany inwestycyjne inwestorów Wzrost lokalnych i zewnętrznych. zainteresowania Komunalnym inwestorów obszarem gminy Liczba/powierzchnia uzbrojonych terenów Wydział Inwestycji, Rozwój infrastruktury technicznej w Zwiększenie areału inwestycyjnych w Planowania wyznaczonych strefach aktywności uzbrojonych terenów 1.1.2. ofercie gminy Przestrzennego i Inwestorzy 2021-2030 gospodarczej i na innych terenach inwestycyjnych w skierowanej do Gospodarki Mieniem gminie inwestycyjnych. inwestorów Komunalnym
31 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Liczba/powierzchnia nowo utworzonych Wspieranie prywatnych właścicieli terenów Wydział Inwestycji, Zwiększenie Właściciele gruntów, gruntów w tworzeniu terenów inwestycyjnych przez Planowania powierzchni terenów Inwestorzy, 1.1.3. inwestycyjnych (pomoc podmioty prywatne Przestrzennego i 2021-2030 inwestycyjnych w bądź we współpracy z Gospodarki Mieniem Starostwo Powiatowe w merytoryczno-organizacyjna, gminie scalanie gruntów). podmiotami Komunalnym Brzesku prywatnymi
Liczba inwestorów/przedsię biorców, którzy skorzystali ze Zapewnione wsparcie wsparcia pracowników Urzędu Małopolska Agencja Rozwoju dla przedsiębiorców Wydział Inwestycji, Regionalnego S.A., zamierzających Gminy obsługujących Planowania Doskonalenie standardów obsługi Tarnowska Agencja Rozwoju 1.1.4. inwestować w gminie inwestycje prywatne Przestrzennego i 2021-2030 inwestorów. Regionalnego S.A., Poprawa jakości Poziom zadowolenia Gospodarki Mieniem obsługi inwestorów/ klientów z obsługi Komunalnym Krakowski Park przedsiębiorców (ankieta w ramach Technologiczny procesu wsparcia inwestorów/przedsię biorców)
1.2. Promocja walorów gospodarczych gminy. Strategia postępowania: Starając się o kompleksowe wsparcie aktywności inwestycyjnej w gminie, władze zadbają w kolejnych latach o promocję jej terenów inwestycyjnych i walorów gospodarczych. Potrzeby w obszarze promocji są różnej skali i dotyczą różnych obszarów aktywności ekonomicznej w gminie. Nie wykluczają się jednak nawzajem. Stąd, kluczowym wyzwaniem dla władz gminy będzie opracowanie polityki promocji i wspierania przepływu informacji między lokalnymi i zewnętrznymi interesariuszami. Do najważniejszych obszarów aktywności ekonomicznej, które wymagają wsparcia promocyjnego, zaliczają się istniejące i nowopowstające tereny inwestycyjne (m.in. których dotyczy cel operacyjny 1.1.). Promocja tych terenów będzie prowadzona lokalnie (na stronie internetowej gminy i za pomocą
32 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 tzw. marketingu szeptanego) oraz ponadlokalnie w ramach targów, przy wykorzystaniu platform internetowych i mediów regionalnych, współpracy z regionalnymi instytucjami promocji gospodarczej. Promocja lokalna odegra osobną, istotną rolę w kontekście wspierania przez gminę rozwoju rolnictwa oraz sektora usług rekreacyjnych i okołoturystycznych – napędzi obieg informacji od lokalnych sprzedawców, do lokalnych przedsiębiorców i inwestorów. Inicjatywą, która ma bardzo duży potencjał promocji gminy w regionie, jest wspieranie aktywności ekonomicznej gminnego lądowiska i organizowanie na nim wydarzeń gminnych i imprez lotniczych. Poprzez swoją atrakcyjność, wydarzenia te stanowią okazje do odwiedzania gminy przez środowiska inwestorskie, dziennikarskie czy polityczne, których obecność można wykorzystać do promocji walorów gminy i jej oferty inwestycyjnej. Szeroko pojęte lokalne wydarzenia również będą stanowiły okazje do promocji gminy również w innych obszarach. Dadzą przestrzeń do promocji towarów lokalnych producentów, w tym przede wszystkim rolnych i hodowców, jak również zabytków, krajobrazów i działalności lokalnych organizacji. O ile koloryt lokalnego życia społecznego nie stanowi najważniejszego argumentu inwestycyjnego dla inwestorów, to tworzy gościnny i bezpieczny wizerunek gminy, który władze chciałyby promować w regionie. Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań realizacji (oczekiwany trend) / partnerzy Gminy z terenu powiatu brzeskiego oraz w ramach Wzrost Opracowanie gminnego systemu Liczba ofert Wydział Nadwiślańskiej Grupy zainteresowania promocji gospodarczej w tym oferty inwestycyjnych Organizacyjno- Działania “E.O.CENOMA”, inwestorów ofertą inwestycyjnej – atrakcyjna opracowanych razem Prawny, Starostwo Powiatowe w gminy z innymi JST wizualizacja, wykorzystywanie Wydział Inwestycji, Brzesku, 1.2.1. Pogłębienie 2021-2030 nowoczesnych instrumentów Liczba inwestorów Planowania Małopolska Agencja Rozwoju współpracy z innymi promocyjnych i marketingu zainteresowanych Przestrzennego Regionalnego S.A., jednostkami ofertą i Gospodarki Mieniem terytorialnego, współpraca z innymi samorządu Tarnowska Agencja Rozwoju Komunalnym JST. terytorialnego Regionalnego S.A., Krakowski Park Technologiczny Współpraca z podmiotami Liczba targów i Wydział Gminy z terenu powiatu wystaw, na których Organizacyjno- organizującymi kooperację Promocja oferty brzeskiego oraz w ramach promowana była Prawny, międzynarodową oraz mediami inwestycyjnej gminy Nadwiślańskiej Grupy oferta inwestycyjna 1.2.2. w zakresie uczestnictwa w targach przez zewnętrzne Wydział Inwestycji, Działania “E.O.CENOMA”, 2021-2030 gminy Planowania Starostwo Powiatowe w i misjach gospodarczych oraz instytucje promocji Przestrzennego i Brzesku, nawiązywania kontaktów gospodarczej Liczba inwestorów na terenie gminy, którzy Gospodarki Mieniem Polska Agencja Inwestycji gospodarczych. dowiedzieli się o jej Komunalnym Zagranicznych,
33 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
ofercie wskutek Małopolska Agencja Rozwoju współpracy z Regionalnego S.A., partnerami Tarnowska Agencja Rozwoju zewnętrznymi Regionalnego S.A., Krakowski Park Technologiczny 1.3. Rozwój przedsiębiorczości lokalnej. Strategia postępowania: Prócz rozwoju infrastruktury i szeroko pojętej promocji potencjałów gospodarczych gminy, władze będą dbały o dobry kontakt z lokalnymi przedsiębiorcami oraz współpracowały z instytucjami otoczenia biznesu w regionie na rzecz wsparcia lokalnego rynku pracy. Integracja z przedsiębiorcami przewidziana jest na trzech polach. Po pierwsze, w ramach spotkań informacyjnych nt. dostępnego dofinansowania na wsparcie ich działalności oraz zebrań w odpowiedzi na zgłaszane potrzeby (zarówno ze strony przedsiębiorców jak i gminy). Po drugie, do integracji środowiska biznesowego władze będą starały się wykorzystać zaproszenia na lokalne imprezy i wydarzenia kulturalne, sportowe i spotkania nt. spraw ważnych dla gminy. Umożliwią one nie tylko kontakt (choćby nieformalny) przedsiębiorców ze sobą, lecz również poznanie potrzeb i gustów społeczności, w której funkcjonują. Trzecim polem dbania o dobry kontakt z przedsiębiorcami będą spotkania z instytucjami otoczenia biznesu i powiatowym urzędem pracy nt. wsparcia lokalnego rynku pracy. Będą to okazje do podzielenia się przedsiębiorców obserwacjami z rynku pracy (jego deficytami, potencjałami), na które mogą odpowiedzieć usługi doradcze i wsparcie finansowe tych instytucji. Informacje te posłużą do kształtowania oferty szkoleniowej dla osób chcących przebranżowić się bądź dokształcić. Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań realizacji (oczekiwany trend) / partnerzy Poprawa warunków Fundusze Europejskie w zakładania Liczba Małopolsce, Współpraca z Instytucjami i prowadzenia przedsiębiorców, Otoczenia Biznesu i instytucjami Małopolska Agencja Rozwoju działalności którzy skorzystali z Regionalnego S.A., publicznymi w zakresie poszerzania oferty IOB Wydział Inwestycji, gospodarczej na Tarnowska Agencja Rozwoju oferty szkoleń, informacji Liczba nowych Planowania terenie gminy Regionalnego S.A., 1.3.1. i doradztwa dla osób chcących Zwiększenie podmiotów Przestrzennego i 2021-2030 rozpocząć i rozwijać działalność kompetencji wpisanych do rejestru Gospodarki Mieniem Urząd Marszałkowski gospodarczą – głównie nowa lokalnych REGON na 1 tys. Komunalnym Województwa Małopolskiego, perspektywa finansowa UE 2021- przedsiębiorstw mieszkańców w 2027. w zakresie korzystania gminie Nadwiślańska Grupa Działania “E.O.CENOMA”, z finansowego wsparcia w ramach Gminne Centrum Kultury
34 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
środków unijnych Czytelnictwa i Sportu, Instytucje szkoleniowe i doradcze Liczba osób dorosłych (z wyszczególnieniem osób powyżej 50. roku życia), które skorzystały ze szkoleń i kursów GOPS, PUP, LGD Liczba osób dorosłych Gminny Ośrodek Placówki oświatowe, (z wyszczególnieniem Pomocy Społecznej, Wzrost aktywności osób powyżej 50. Organizacje pozarządowe, Wspieranie kształcenia edukacyjnej osób roku życia), które Gminne Centrum Nadwiślańska Grupa ustawicznego oraz zdobywania dorosłych Kultury Czytelnictwa 1.3.2. podjęły pracę wskutek Działania “E.O.CENOMA”, 2021-2030 nowych kwalifikacji przez Wzrost aktywności udziału w szkoleniach i Sportu, Wydział Inwestycji, mieszkańców gminy. zawodowej wśród i kursach GOPS, PUP, Publiczna Szkoła Planowania Przestrzennego i mieszkańców LGD Podstawowa Gospodarki Mieniem Odsetek osób w w Zaborowie Komunalnym wieku 25–64 lata uczących się i dokształcających się w ludności ogółem w tej samej grupie wiekowej
Współpraca z urzędem pracy i IOB Wzrost poziomu Liczba osób Wojewódzki Urząd Pracy w w zakresie wspierania zatrudnienia zatrudnienia na Krakowie, bezrobotnych z Gminny Ośrodek terenie gminy i aktywizacji zawodowej osób terenu gminy Pomocy Społecznej Urząd Marszałkowski Woj. pozostających bez pracy (zwłaszcza Wzrost liczby objętych wsparciem w Małopolskiego, 1.3.3. Nadwiślańska Grupa 2021-2030 z grup znajdujących się w przedsiębiorstw na ramach aktywizacji Działania Małopolska Agencja Rozwoju terenie gminy zawodowej szczególnej sytuacji na rynku pracy), “E.O.CENOMA” Regionalnego i inne a także powstawania Wzrost wpływów do Liczba objętych Instytucje Otoczenia Biznesu, mikroprzedsiębiorstw i nowych budżetu gminy z wsparciem mikro-, Powiatowy Urząd Pracy w
35 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
miejsc pracy. tytułu udziału w małych i średnich Brzesku, podatku PIT i CIT przedsiębiorstw (w Wydział Inwestycji, tym przedsiębiorstw Planowania Przestrzennego i spółdzielczych i Gospodarki Mieniem przedsiębiorstw Komunalnym, ekonomii społecznej) Organizacje pozarządowe Liczba nowych podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 1 tys. mieszkańców w gminie
1.4. Rozbudowa i modernizacja układu komunikacyjnego na terenie gminy. Strategia postępowania: Jednym z najważniejszych obszarów, wymiernie oddziałującym na atrakcyjność gminy jako miejsca do życia, pracy czy spędzania czasu wolnego, są inwestycje podnoszące dostępność komunikacyjną gminy i bezpieczeństwo na drogach. W tym obszarze władze gminy będą kontynuowały procesy inwestycyjne mające na celu usprawnienie ruchu komunikacyjnego w kierunku autostrady A4 (przede wszystkim budowę południowej obwodnicy miejscowości Szczurowa). W celu zapewnienia drożności ruchu a zarazem dostępności do nowotworzonych terenów inwestycyjnych niezbędne będą prace modernizacyjne dróg dojazdowych do tras wojewódzkich (DW 768 i DW 964). W miarę potrzeb w obszarze infrastruktury drogowej, władze będą zacieśniały współpracę z sąsiednimi gminami i starostwem powiatowym. Współpraca ta będzie również towarzyszyła inwestycjom podnoszącym bezpieczeństwo na drogach (instalacji oświetlenia i świetlików, „odgięć” toru jezdni przez wyspy, modernizacji zatok autobusowych) oraz rozwojowi komunikacji publicznej. W tym celu władze zaangażują się w ponadlokalny proces planowania rozwoju transportu zbiorowego w kierunku Brzeska i Radłowa-Tarnowa przy wykorzystaniu środków unijnych i krajowych (m.in. z Funduszu Rozwoju Transportu Autobusowego, Funduszu Niskoemisyjnego Transportu). W perspektywie rozwoju połączeń komunikacji zbiorowej wymagane będzie zaplanowanie punktów przesiadkowych w sposób, który umożliwi sprawne przemieszczanie się podróżujących z jednego środka transportu do drugiego. Służyć temu będzie budowa parkingów park&ride oraz rozbudowa bezpiecznych ciągów rowerowych wzdłuż kluczowych tras komunikacyjnych w gminie.
Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań realizacji (oczekiwany trend) / partnerzy
36 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Finalizacja budowy obwodnicy Szczurowej Współpraca międzygminna Wzrost dostępności w zakresie optymalnego komunikacyjnej Strefy Finalizacja budowy skomunikowania lokalnej sieci obwodnicy m. Rudy- Aktywności Generalna Dyrekcja Dróg drogowej z autostradą A4 oraz Gospodarczej Rysie Wydział Inwestycji, Krajowych i Autostrad, drogami krajowymi i wojewódzkimi Poprawa Planowania Zarząd Dróg Wojewódzkich w – w tym budowa południowej bezpieczeństwa w Dzienna liczba 1.4.1. Przestrzennego i Krakowie, 2021-2030 obwodnicy miejscowości Szczurowa ruchu drogowym w pojazdów oraz liczba Gospodarki Mieniem Zarząd Dróg Powiatowych w w ciągu drogi wojewódzkiej nr 964, gminie zdarzeń drogowych Komunalnym Brzesku, kontynuacja budowy obwodnicy Zmniejszenie w ciągu dróg DW964 Gminy sąsiednie miejscowości Szczurowa w ciągu uciążliwości ruchu i DW768 na terenie drogi wojewódzkiej nr 768 Rudy- drogowego dla miejscowości Szczurowa i Rudy- Rysie. mieszkańców Rysie
Liczba zdarzeń drogowych na terenie gminy w ciągu roku
Poprawa wewnętrznej dostępności
komunikacyjnej Budowa, modernizacja Długość Zarząd Dróg Powiatowych w Poprawa Wydział Inwestycji, i przebudowa dróg gminnych do wybudowanej i Brzesku, bezpieczeństwa w Planowania parametrów normatywnych, w tym zmodernizowanej Inni zarządcy dróg, 1.4.2. ruchu drogowym w Przestrzennego i 2021-2030 poprawa dostępności infrastruktury gminie Gospodarki Mieniem Gminy sąsiednie Właściciele komunikacyjnej terenów drogowej gruntów, Otwarcie nowych lub Komunalnym zagospodarowania inwestycyjnego. Powierzchnia nowo wzrost atrakcyjności Inwestorzy utworzonych terenów istniejących terenów inwestycyjnych przez inwestycyjnych podmioty prywatne bądź we współpracy z podmiotami prywatnymi
37 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Liczba inwestycji drogowych zrealizowanych i realizowanych we współpracy z Współpraca z samorządem powiatu Wydział Inwestycji, Zarząd Dróg Powiatowych w Poprawa samorządem powiatu brzeskiego oraz innymi zarządcami Planowania Brzesku, bezpieczeństwa brzeskiego i innymi 1.4.3. dróg w zakresie poprawy standardu Przestrzennego i Zarząd Dróg Wojewódzkich w 2021-2030 kierowców i pieszych zarządcami dróg Gospodarki Mieniem Krakowie, dróg i ciągów pieszych na terenie na terenie gminy Komunalnym gminy. Gminy sąsiednie Liczba zdarzeń drogowych na terenie gminy w ciągu roku
Liczba osób korzystających z punktów przesiadkowych (tzn. korzystających z Zapewnienie alternatywnych form Wydział Inwestycji, Remont i budowa parkingów, mobilności transportu względem Planowania Właściciele gruntów, 1.4.4. punktów przesiadkowych typu mieszkańców samochodu) Przestrzennego i 2021-2030 Zarządcy dróg park&ride oraz bike&ride. Integracja różnych Liczba nowo Gospodarki Mieniem form transportu wybudowanych Komunalnym punktów przesiadkowych integrujących różne formy transportu
Podejmowanie współpracy Zapewnienie Liczba/kierunki Wydział Inwestycji, Urząd Marszałkowski Woj. z partnerami samorządowymi Małopolskiego, 1.4.5. mobilności nowych połączeń Planowania 2021-2030 i prywatnymi na rzecz rozwoju mieszkańców, komunikacyjnych w Przestrzennego i Starostwo Powiatowe w transportu zbiorowego. przeciwdziałanie transporcie Gospodarki Mieniem Brzesku,
38 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
wykluczeniu zbiorowym w gminie Komunalnym Przewoźnicy, komunikacyjnemu Gminy sąsiednie
Budowa i modernizacja ciągów Właściciele i zarządcy dróg, rowerowych o charakterze Gminy sąsiednie, Rozwój infrastruktury Długość zbudowanych komunikacyjnym (w tym rowerowej na terenie Organizacje pozarządowe i i zmodernizowanych Wydział Inwestycji, opracowanie koncepcji i analizy gminy ciągów rowerowych nieformalne, Gminne Planowania Centrum Kultury wykonalności dla wyznaczania Poprawa Liczba miejscowości 1.4.6. Przestrzennego i Czytelnictwa i Sportu, 2021-2030 pasów rowerowych na drogach bezpieczeństwa w połączonych ciągami Gospodarki Mieniem lokalnych, kontrapasów ruchu drogowym i rowerowymi Komunalnym Nadwiślańska Grupa rowerowych i innej infrastruktury komfortu komunikacji Działania “E.O.CENOMA” ułatwiającej komunikację rowerowej w gminie Organizacje i kluby sportowe, rowerową). Policja Udział punktów zwiększonego ryzyka wypadków, w których zrealizowano Wydział Inwestycji, Poprawa inwestycje Planowania Poprawa bezpieczeństwa w ruchu bezpieczeństwa w poprawiające Przestrzennego i drogowym – m.in. inwestycje ruchu drogowym w bezpieczeństwo Gospodarki Mieniem zwiększające bezpieczeństwo, w gminie wśród wszystkich Komunalnym, tym pieszych, oraz działania takich punktów Wydział Właściciele i zarządcy dróg, 1.4.7. Zwiększenie 2021-2030 profilaktyczne ze szczególnym świadomości zlokalizowanych na Organizacyjno- Gminy sąsiednie naciskiem na edukację dzieci mieszkańców w terenie gminy Prawny, i młodzieży w zakresie zakresie Placówki oświatowe, bezpieczeństwa na drogach. bezpieczeństwa na Służby drogach Liczba zdarzeń odpowiedzialne za drogowych na terenie bezpieczeństwo gminy w ciągu roku
Budowa i modernizacja zatok i Poprawa Liczba przystanków Wydział Inwestycji, Zarząd Dróg Wojewódzkich w 1.4.8. komunikacji zbiorowej Krakowie, 2021-2030 przystanków autobusowych. bezpieczeństwa w Planowania ruchu drogowym i w gminie Przestrzennego i Zarząd Dróg Powiatowych w
39 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
komfortu Gospodarki Mieniem Brzesku,
podróżowania Komunalnym Gminy sąsiednie
Udział Wydział Inwestycji, Zarząd Dróg Wojewódzkich w nieoświetlonych dróg Krakowie, Modernizacja oświetlenia Poprawa Planowania 1.4.9. bezpieczeństwa wśród dróg w gminie Przestrzennego i Zarząd Dróg Powiatowych w 2021-2030 ulicznego. mieszkańców ogółem Gospodarki Mieniem Brzesku, Komunalnym Mieszkańcy
40 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
OBSZAR STRATEGICZNY 2. OBSZARY WIEJSKIE
Cel strategiczny 2. Zrównoważony i perspektywiczny rozwój obszarów wiejskich, w oparciu o ich walory przyrodniczo-krajobrazowe i dziedzictwo kulturowe oraz zaangażowane społeczności wiejskich.
Cele operacyjne:
2.1. Zwiększenie konkurencyjności gospodarstw rolnych i dywersyfikacja działalności rolniczej.
2.2. Ochrona, promowanie i zachowanie kultury oraz dziedzictwa lokalnego.
2.3. Rozwój i promocja oferty rekreacyjnej i turystycznej.
2.4. Dbałość o stan środowiska naturalnego.
2.5. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego.
41 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
2.1. Zwiększenie konkurencyjności gospodarstw rolnych i dywersyfikacja działalności rolniczej. Strategia postępowania: Rolnictwo pozostaje znaczącą gałęzią gospodarki lokalnej. 81% powierzchni gminy wykorzystywana jest rolniczo, a prawie połowa to grunty orne. Jakość gleb jest dobra, a koszty upraw są relatywnie niskie. Sektor ten stanowi podstawę wiejskiego charakteru gminy, a jego wsparcie będzie ważnym czynnikiem rozwoju obszarów wiejskich. Gmina, jako jednostka samorządowa, posiada niewielkie kompetencje w zakresie bezpośredniego wsparcia dla rolników. Wiele może jednak zdziałać na rzecz otoczenia, w którym rozwija się lokalne rolnictwo. Najważniejszym działaniem władz gminy w tym obszarze będzie sondowanie potrzeb wśród rolników oraz identyfikowanie rozwiązań, które administracja może wspomóc w realizacji. Z jednej strony, oznacza to działania polegające na poprawie dostępu do rzetelnej informacji dla właścicieli gruntów nt. obowiązujących wycen działek oraz dla inwestorów/rolników poszukujących ziemi w celu powiększenia produkcji. Z drugiej strony, starając się o podnoszenie standardów upraw i hodowli wśród producentów, administracja będzie dążyła do integrowania ich środowiska z podmiotami promującymi wiedzę ekspercką – skierowaną zarówno do dużych producentów (np. Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego) jak i mniejszych (np. Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej w gminie Pleśna, Lokalna Grupa Działania). W miarę integrowania środowiska rolników gminy, władze będą wspierać promocję ich towarów i metod produkcji. Podstawowym ku temu narzędziem będą lokalne targi i targowiska w ramach lokalnych świąt, stanowiące okazje do nagradzania i promowania produktów czy wyróżniania dobrych praktyk. Poprzez takie działania, tradycje rolnicze dodają kolorytu lokalnemu życiu społecznego i potwierdzają swoje miejsce w lokalnej tożsamości. Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań (oczekiwany trend) / partnerzy realizacji Inwestorzy i lokalni Poziom dochodów Wspieranie inicjatyw przedsiębiorcy, Rozwój sektora gminy z CIT z sekcji A wykorzystujących gospodarczo rolniczego na terenie wg PKD2007 Ośrodek Doradztwa potencjał rolniczy gminy – gminy Urząd Gminy Rolniczego, 2.1.1. (Rolnictwo, leśnictwo, 2021-2030 nowoczesne metody Wzrost łowiectwo Szczurowa Agencja Restrukturyzacji i gospodarowania, przetwórstwo, konkurencyjności i rybactwo) Modernizacji Rolnictwa, magazynowanie itp. działalności rolniczej Nadwiślańska Grupa
Działania “E.O.CENOMA”
Promocja i wsparcie rolników oraz Pielęgnowanie tradycji Liczba producentów, Urząd Gminy Szczurowa, przedsiębiorców rolniczych obszaru w zakresie których produkty Inwestorzy i lokalni promowane są Ośrodek Doradztwa 2.1.2. w zakresie wprowadzania hodowli produkcji i przedsiębiorcy, 2021-2030 podczas targów i Rolniczego ras lokalnych i lokalnych odmian przetwórstwa Agencja Restrukturyzacji i produktów rolnych wystaw w ramach upraw, przywracania starych ras oferty gminy Modernizacji Rolnictwa,
42 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Nadwiślańska Grupa i odmian. Działania “E.O.CENOMA” Zwiększenie liczby Wspieranie rozwoju ekologicznego gospodarstw Liczba gospodarstw Wydział Inwestycji, Urząd Gminy Szczurowa, rolnictwa i przetwórstwa oraz produkujących ekologicznych w Planowania Inwestorzy i lokalni marketingu produktów lokalnych ekologiczną żywność gminie Przestrzennego przedsiębiorcy, i Gospodarki Mieniem 2.1.3. (np. organizacja sprzedaży Wzrost obrotów pośród Agencja Restrukturyzacji i 2021-2030 Komunalnym, produktów rolnych w miastach lokalnych Funkcjonujący lokalny Modernizacji Rolnictwa, typu „kupuj prosto od rolnika” producentów, targ dla producentów Ośrodek Doradztwa Nadwiślańska Grupa i inne). hodowców i i przetwórców Rolniczego Działania “E.O.CENOMA” sprzedawców Poprawa struktury Średnia wielkość obszarowej powierzchni gruntów Wydział Inwestycji, Starostwo Powiatowe Inicjowanie i wspieranie projektów gospodarstw rolnych rolnych w Planowania 2.1.4. Przestrzennego w Brzesku 2021-2030 z zakresu scalania gruntów. gospodarstwie Wzrost i Gospodarki Mieniem rolnym (w hektarach) Właściciele gruntów konkurencyjności Komunalnym gospodarstw Liczba producentów zrzeszonych w ramach Urząd Gminy Szczurowa, Rozwój współpracy stowarzyszeń Rolnicy lokalni, Wspieranie i inicjowanie łączenia rolników funkcjonujących się rolników w grupy producenckie, Agencja Restrukturyzacji i Wzrost w gminie Ośrodek Doradztwa Modernizacji Rolnictwa, 2.1.5. stowarzyszenia, spółdzielnie, 2021-2030 konkurencyjności Liczba stowarzyszeń Rolniczego Nadwiślańska Grupa a także wspieranie przetwórstwa gospodarstw producentów i specjalizacji w rolnictwie. Działania “E.O.CENOMA” Rozwój przetwórstwa i przetwórców funkcjonujących Urząd Marszałkowski Woj. w gminie Małopolskiego
Promowanie przedsiębiorczości Wzrost Liczba uczestników Wydział Organizacyjno- w gospodarstwach rolnych, w tym przedsiębiorczości projektów mających Ośrodek Doradztwa Prawny, 2.1.6. na celu podniesienie 2021-2030 wsparcie dla pozyskiwania środków mieszkańców obszarów Rolniczego Rolnicy lokalni, wiejskich poziomu zewnętrznych, podwyższanie przedsiębiorczości Agencja Restrukturyzacji
43 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
kwalifikacji i doradztwo. wśród mieszkańców i Modernizacji Rolnictwa, obszarów wiejskich Nadwiślańska Grupa Wzrost dochodów Działania “E.O.CENOMA” gminy z CIT z sekcji A Urząd Marszałkowski Woj. wg PKD2007 Małopolskiego (Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo)
2.2. Ochrona, promowanie i zachowanie kultury oraz dziedzictwa lokalnego. Strategia postępowania: Budowaniu konkurencyjnej pozycji gminy pośród innych jednostek sprzyja oparcie jej rozwoju na wartościowych i niepowtarzalnych potencjałach. Jednym z nich, występującym zarazem w każdej gminie (choć w różnym stopniu), są lokalne tradycje, dziedzictwo, twórczość i koloryt życia społecznego. Nie każdy samorząd potrafi atrakcyjnie opowiedzieć o wartościach lokalnych, a następnie wykorzystać te elementy jako przewagę konkurencyjną w rozwoju gminy. W ramach celu 2.2. władze gminy Szczurowa będą wspierały twórczość, inicjatywy społeczne i kulturalne mieszkańców, rozwijały ofertę kulturalną gminnych jednostek oraz inwestowały w rozwój miejsc, które wzbogacają lokalne życie społeczne. Wsparcie, jak i inwestycje, będą dotyczyły szeregu kwestii. Władze gminy będą dążyły do współpracy z organizacjami, stowarzyszeniami, kołami i zespołami na rzecz realizacji i promocji wydarzeń oraz by wesprzeć i promować ich aktywność. Z jednej strony, będzie to miało szczególne znaczenie w kontekście edukacji kulturalnej, w obszarze której działa gminny ośrodek LOWE i Gminne Centrum Kultury, Czytelnictwa i Sportu. Pobudzanie zainteresowania przeszłą i obecną historią gminy oraz inspirowanie do działania tworzy potrzeby. Stanowi je popyt na atrakcje, usługi czy infrastrukturę. Jego pobudzenie daje okazję lokalnej inicjatywie gospodarczej, której wsparcie uwzględnia pierwszy cel strategiczny. Z drugiej strony, praca z organizacjami integruje mieszkańców, tworzy okazje do poznawania się mieszkańców i podnoszenia wśród nich poziomu zaufania. Bezpieczne, zintegrowane i współdziałające środowisko lokalnej społeczności to sedno wizji gminy i jej pozytywnego, atrakcyjnego wizerunku. Gmina będzie pracować na rzecz restauracji zabytków, rozbudowy infrastruktury służącej integracji i rozwojowi mieszkańców (dotyczy to w szczególności zespołów dworsko-parkowych w Szczurowej i Strzelcach Wielkich oraz sieci bibliotek publicznych) oraz pomocy finansowej, organizacyjnej i promocyjnej przy tworzeniu oferty tych miejsc. Kluczową rolę w organizacji życia kulturalnego i społecznego ze strony władz będzie pełniło Gminne Centrum Kultury, Czytelnictwa i Sportu oraz Lokalny Ośrodek Wiedzy i Edukacji. Będą one rozwijały procesy współpracy międzysektorowej i międzyorganizacyjne, w tym z podmiotami prywatnymi.
44 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań (oczekiwany trend) / partnerzy realizacji Rozwój bazy, zwiększenie Zwiększenie oferty atrakcyjności oraz różnorodności Poziom zadowolenia kulturalnej, mieszkańców z oferty oferty instytucji i podmiotów dopasowanie do działających w sferze kultury, m.in. kulturalnej w gminie preferencji Placówki oświatowe, cykliczne badanie potrzeb i Liczba uczestników Gminne Centrum mieszkańców Organizacje pozarządowe, 2.2.1. oczekiwań odbiorów, Zwiększenie integracji wydarzeń Kultury Czytelnictwa 2021-2030 wprowadzanie nowych zajęć społeczności lokalnej organizowanych i Sportu Nadwiślańska Grupa i warsztatów, propozycji wspólnych Wzrost poziomu przez GCKCiS i jego Działania “E.O.CENOMA” (sieciowanie), interdyscyplinarnych uczestnictwa jednostki mieszkańców w oraz wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych. kulturze Zwiększenie oferty rozrywkowej Zwiększenie integracji Liczba seansów w społeczności lokalnej w kinie plenerowym Gminne Centrum Uruchomienie kina plenerowego ramach nowych Liczba uczestników Krajowa Izba Gospodarcza 2.2.2. Kultury Czytelnictwa 2021-2030 lub w ramach idei Kino za Rogiem. przestrzeni spędzania seansów w kinie Elektroniki i Telekomunikacji. wolnego czasu plenerowym i Sportu Wzrost poziomu uczestnictwa mieszkańców w kulturze Liczba czytelników i Zwiększenie i wypożyczeń z Rozwój działalności bibliotek jako zróżnicowanie oferty księgozbioru, w tym Wydział Inwestycji, nowoczesnych centrów GCKCZiS w przeliczeniu na 1 Gminne Centrum Planowania Przestrzennego i tys. mieszkańców 2.2.3. informacyjnych i multimedialnych Wzmacnianie Kultury Czytelnictwa Gospodarki Mieniem 2021-2030 Liczba wydarzeń i oraz ośrodków życia społecznego potencjału i Sportu Komunalnym, uczestników integracyjnego Organizacje pozarządowe (m.in. inwestycje, doposażenie). organizowanych bibliotek publicznych przez GBP w ciągu roku
45 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wzmocnienie tożsamości lokalnej Promowanie i Gminne Centrum Kultury upowszechnienie Liczba podmiotów zaangażowanych we Czytelnictwa i Sportu, Wzmocnienie edukacji kulturalnej materialnego i współpracę przy Organizacje pozarządowe, oraz regionalnej, wiedzy o lokalnym niematerialnego 2.2.4. organizacji wydarzeń i Placówki oświatowe 2021-2030 dziedzictwie kulturowym dziedzictwa Różne zespoły, twórcy i kulturalnego gminy projektach edukacji artyści, społeczności gminy. kulturalnej oraz walorów Właściciele i zarządcy przyrodniczo- zabytków krajobrazowych we współpracy ze znawcami tematów Liczba wydarzeń organizowanych przez lokalne Wzmocnienie stowarzyszenia, Wsparcie finansowe i tożsamości lokalnej organizacje i zespoły Gminne Centrum Kultury Czytelnictwa i Sportu, pozafinansowe stowarzyszeń i Zachowanie i Liczba osób organizacji społecznych, zespołów promowanie należących do Wójt, Placówki oświatowe, 2.2.5. folklorystycznych i artystycznych, niematerialnego lokalnych zespołów Urząd Gminy Organizacje pozarządowe, 2021-2030 twórców lokalnych i depozytariuszy dziedzictwa folklorystycznych, Szczurowa Nadwiślańska Grupa niematerialnego dziedzictwa kulturalnego gminy orkiestr, chórów i Działania “E.O.CENOMA”, innych form kulturowego. Zwiększenie integracji Media społeczności lokalnej kultywujących dziedzictwo kulturowe gminy
Eksponowanie lokalnej spuścizny Promowanie i Liczba lokalnych Placówki oświatowe, kulturowej w ramach organizacji Gminne Centrum 2.2.6. upowszechnienie stowarzyszeń i Kultury Czytelnictwa Organizacje pozarządowe, w 2021-2030 imprez kulturalnych i materialnego i organizacji i Sportu tym zespoły folklorystyczne, rozrywkowych na terenie gminy. niematerialnego działających w orkiestry i Koła Gospodyń
46 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
dziedzictwa gminie, w tym Wiejskich, kulturalnego gminy i lokalnych zespołów Nadwiślańska Grupa regionu folklorystycznych, Działania “E.O.CENOMA”, orkiestr, chórów i Zwiększenie oferty Media spędzania wolnego innych form czasu i edukacji kultywujących kulturalnej dziedzictwo kulturowe Liczba wydarzeń i inicjatyw społecznych organizowanych przez lokalne stowarzyszenia, organizacje i zespoły
Poszerzenie oferty Liczba wydarzeń z Poszerzenie oferty wydarzeń kulturalnej zakresu kultury Muzeum Okręgowe w kulturalnych gminy o propozycje elitarnej i szeroko Gminne Centrum 2.2.7. Wzrost poziomu Kultury Czytelnictwa Tarnowie, 2021-2030 w zakresie kultury elitarnej i uczestnictwa rozumianej sztuki i Sportu Media szeroko rozumianej sztuki. mieszkańców w oraz ich uczestników kulturze Liczba wydarzeń Zwiększenie oferty kulturalnych o Placówki oświatowe, wydarzeń skierowanej charakterze Kontynuacja organizacji oraz do mieszkańców, jak ponadlokalnym Gminne Centrum Organizacje pozarządowe, 2.2.8. rozwój wydarzeń kulturalnych również do turystów i odbywających się na Kultury Czytelnictwa Nadwiślańska Grupa 2021-2030 o zasięgu ponadlokalnym. gości terenie gminy i ich i Sportu Działania “E.O.CENOMA”, Promocja walorów uczestników Media kulturalnych gminy
Wydział Inwestycji, Ochrona i opieka nad zabytkami Ochrona krajobrazu Liczba zabytków Wojewódzki Konserwator Planowania nieruchomymi i ruchomymi, w tym kulturowego gminy pozostających w złym Zabytków, 2.2.9. Przestrzennego i 2021-2030 stanie Gminne Centrum Kultury podejmowanie prac Poprawa stanu Gospodarki Mieniem Czytelnictwa i Sportu, konserwatorskich, restauratorskich technicznego obiektów technicznym Komunalnym,
47 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
i robót budowlanych przy zabytkowych Właściciele i zarządcy Organizacje pozarządowe, zabytkach. Zwiększenie Liczba odnowionych obiektów Parafie, zabytkowych dostępności zabytków zabytków, które Sołtysi i rady sołeckie Zwiększenie oferty udostępniono do turystycznej gminy zwiedzania lub w których zorganizowano wydarzenia kulturalne
Liczba zasobów Urząd Gminy Szczurowa i zdigitalizowanych i jednostki gminne, Digitalizacja i udostępnianie Zachowanie oraz udostępnionych w cyfrowych zasobów lokalnego promocja materialnego sieci Gminne Centrum Organizacje pozarządowe, 2.2.10. dziedzictwa kulturowego, w tym na i niematerialnego Liczba pobrań lub Kultury Czytelnictwa Różne zespoły, twórcy i 2021-2030 stronie gminy i jednostek dziedzictwa wejść na stronę z i Sportu artyści, gminnych. kulturowego gminy zasobami Właściciele i zarządcy zabytków
Wykorzystanie Liczba i częstotliwość potencjału parku wydarzeń przypałacowego i kulturalnych włączenie przestrzeni w odbywających się na życie kulturalne i terenie parku społeczne gminy przypałacowego. Gminne Centrum Organizacja muszli koncertowej w Wojewódzki Konserwator 2.2.11. Zwiększenie oferty Liczba uczestników Kultury Czytelnictwa 2021-2030 parku przypałacowym. Zabytków spędzania wolnego wydarzeń i Sportu czasu i edukacji kulturalnych kulturalnej odbywających się na Wzrost poziomu terenie parku uczestnictwa przypałacowego mieszkańców w kulturze
48 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
2.3. Rozwój i promocja oferty rekreacyjnej i turystycznej. Strategia postępowania: Równoległym celem wobec wykorzystania potencjału kultury i dziedzictwa jest rozwój i promocja oferty rekreacyjnej i turystycznej. Rekreacja, a w szczególności turystyka rowerowa, łączy ze sobą ofertę turystyczną, kulturalną i kontakt z dziedzictwem. Stąd, wsparcie dla rozwoju turystyki rowerowej będzie jednym z najważniejszych pól działań władz w kolejnych latach. Przesłanką ku temu są walory krajobrazowe gminy, łagodne ukształtowanie terenu oraz istniejące plany i szlaki rowerowe (przede wszystkim Wiślana Trasa Rowerowa). Ponadto, nowe, wyodrębnione i bezpieczne ciągi pieszo-rowerowe będą stanowić istotny czynnik poprawy możliwości komunikacyjnych w gminie. Będą one planowane pod priorytetem stworzenia alternatywy komunikacyjnej dla ruchu samochodowego oraz łączenia miejsc ważnych dla integracji mieszkańców, turystyki i WTR oraz otwarcia dostępu do najpiękniejszych krajobrazowo miejsc na terenie gminy. Również w przypadku rekreacji kluczową rolę odegra współpraca z organizacjami i klubami sportowymi w obszarze rozwijania i promocji ich oferty oraz edukacji i promocji aktywności fizycznej. Zachęcanie mieszkańców do ruchu ma walory zdrowotne (w tym profilaktyczne) i ekonomiczne. Budzi popyt na usługi rekreacyjne i okołorekreacyjne (spływy kajakowe po Uszwicy i Rabie, serwisy rowerowe, ćwiczenia wspólne dla seniorów itd.). Biznesy posiadające oparcie w lokalnym popycie posiadają zabezpieczoną część dochodów, dzięki którym mogą rozwijać swoją ofertę i kierować ją do szerszej grupy klientów z zewnątrz. By uzupełnić ofertę usług rekreacyjnych, gmina będzie starała się tworzyć dogodne warunki do rozwoju gastronomii i infrastruktury wypoczynkowej (m.in. pola namiotowego). Szczególnym wyzwaniem dla władz w nadchodzących latach jest rozwój lądowiska w Szczurowej. Gmina będzie dążyła do wykorzystania jego niezaprzeczalnego potencjału w oparciu o doświadczenia podobnych realizacji, lecz przede wszystkim – poprzez budowanie kompromisu z mieszkańcami i przedsiębiorcami. Lądowisko stanowi wyjątkową szasnę na podniesienie konkurencyjności gminy w wymiarze jej atrakcyjności rekreacyjnej, rozwoju lokalnej gospodarki czy promocji inwestycyjnej poprzez stworzenie miejsca integracji wielu różnych środowisk. Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań realizacji (oczekiwany trend) / partnerzy Liczba punktów Rozwój infrastruktury rowerowej Rozwój infrastruktury usługowych związanych Wydział Inwestycji, wraz z zapleczem, tworzenie miejsc rowerowej wraz z z obsługą rowerzystów Urząd Marszałkowski Woj. obsługi rowerzystów, integracja zapleczem Planowania Małopolskiego, 2.3.1. Liczba miejscowości Przestrzennego i 2021-2030 Sąsiednie gminy, tras, oznakowanie, promocja, Poszerzenie oferty połączonych ciągami Gospodarki Mieniem w szczególności w odniesieniu do aktywnego spędzania rowerowymi Komunalnym Organizacje pozarządowe Wiślanej Trasy Rowerowej. czasu wolnego
Wsparcie rozwoju działalności Liczba miejsc Starostwo Powiatowe w 2.3.2. Wsparcie i promocja Wydział 2021-2030 podmiotów wzmacniających ofertę lokalnej noclegowych w gminie Organizacyjno- Brzesku,
49 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
turystyki i rekreacji w gminie, wyspecjalizowanej Liczba podmiotów Prawny Gminne Centrum Kultury szczególnie gospodarstw przedsiębiorczości gastronomicznych na Czytelnictwa i Sportu agroturystycznych, branży Zwiększenie otwartych portalach Ośrodek Doradztwa gastronomicznej i miłośników dostępności miejsc informacji Rolniczego, przestrzennej (Google wędkarstwa. noclegowych w gminie Sanepid, Maps, Open Street Wzrost dostępności i Map) Nadwiślańska Grupa popularności bazy Działania “E.O.CENOMA”, gastronomicznej w Liczba wydanych Organizacje pozarządowe gminie zezwoleń wędkarskich na wody w granicach Organizacje i kluby Wykorzystanie gminy wędkarskie potencjału wędkarstwa w ofercie rekreacyjnej gminy Promocja oferty gminy w obszarze Urząd Gminy Szczurowa, Liczba turystów i gości Poprawa Gminne Centrum Kultury turystyki, rekreacji, rozrywki wizytujących gminę i wypoczynku (m.in. produkcja rozpoznawalności Czytelnictwa i Sportu, gminy jako miejsca Poziom dochodów filmów promocyjnych, wydarzenia Organizacje pozarządowe, atrakcyjnego dla gminy z sekcji R wg Wydział 2.3.3. o charakterze lokalnym spędzenia czasu PKD2007 (Działalność Organizacyjno- Nadwiślańska Grupa 2021-2030 i ponadlokalnym, udział w targach, wolnego związana z kulturą, Prawny Działania “E.O.CENOMA”, wydanie map i informatorów, Zwiększenie ruchu rozrywką i rekreacją) Organizacje i kluby wydawnictwa, tablice informacyjne turystycznego sportowe,
itp.). Media Liczba miejsc parkingowych przy Zagospodarowanie przestrzeni atrakcjach wokół oryginalnych walorów Rozwój bazy Urząd Gminy Szczurowa, turystycznych i ich Wydział Inwestycji, przyrodniczo-krajobrazowych turystycznej obłożenie Gminne Centrum Kultury i kulturowych – parkingi, ścieżki Planowania Czytelnictwa i Sportu, 2.3.4. Zwiększenie ruchu Poziom dochodów Przestrzennego i 2021-2030 spacerowe i edukacyjne, miniparki, turystycznego i gminy z sekcji R wg Gospodarki Mieniem Organizacje pozarządowe, miejsca odpoczynku, mała poprawa jakości PKD2007 (Działalność Komunalnym Nadwiślańska Grupa infrastruktura, węzły sanitarne, obsługi związana z kulturą, Działania “E.O.CENOMA” informacja. rozrywką i rekreacją)
50 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Ulokowanie pola namiotowego na Rozwój infrastruktury, mapach turystycznych poprawa jakości oferty gminy i otwartych Gminne Centrum i promocja pola portalach informacji Kultury Czytelnictwa namiotowego przestrzennej (Google i Sportu, Rozwój i promocja oferty pola Rozwój tanich form Maps, Open Street Muzeum Okręgowe w 2.3.5. Wydział Inwestycji, 2021-2030 namiotowego. turystyki pobytowej w Map) Planowania Tarnowie gminie Liczba korzystających Przestrzennego i Zwiększenie liczby Ocena usług i Gospodarki Mieniem korzystających z pola wyposażenia pola Komunalnym namiotowego namiotowego przez gości w ramach ankiety
Wykorzystanie lądowiska w obiegu Wartość inwestycji na gospodarczym i obszarze lądowiska w Gminne Centrum społecznym gminy Strzelcach Małych Kultury Czytelnictwa Stworzenie Liczba umów i Sportu, dotyczących Rozwój i zaktywizowanie lądowiska charakterystycznego Mieszkańcy, 2.3.6. korzystania z lądowiska Wydział Inwestycji, 2021-2030 w Strzelcach Małych. produktu o charakterze Liczba imprez oraz ich Planowania Partnerzy zewnętrzni rekreacyjnym uczestników Przestrzennego i Poszerzenie oferty i zorganizowanych na Gospodarki Mieniem wzmocnienie lądowisku Komunalnym potencjału
turystycznego gminy Gminne Centrum Kultury Wykorzystanie rzek Liczba firm Czytelnictwa i Sportu, i wyrobisk pożwirowych obsługujących rekreację Wydział Inwestycji, Organizacje pozarządowe, w obiegu na rzekach Zagospodarowanie turystyczno- Planowania Nadwiślańska Grupa gospodarczym Liczba publicznych 2.3.7. rekreacyjne rzek oraz wyrobisk Przestrzennego i Działania “E.O.CENOMA”, 2021-2030 i społecznym gminy kąpielisk na terenie pożwirowych. Gospodarki Mieniem Organizacje i kluby Poszerzenie oferty gminy i liczba Komunalnym sportowe, aktywnego spędzania korzystających Inwestorzy i lokalni czasu wolnego przedsiębiorcy
51 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
2.4. Dbałość o stan środowiska naturalnego.
Strategia postępowania: W ramach celu władze wyróżniają działania ukierunkowane na modernizację i rozbudowę infrastruktury sieciowej i systemu gospodarki odpadami oraz szeroko pojętą poprawę jakości powietrza i kondycji środowiska w gminie. Do najważniejszych wyzwań dotyczących stanu infrastruktury technicznej należy rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenach zurbanizowanych, przede wszystkim poza Szczurową. Kluczowym przy tym zadaniem będzie przeprowadzenie inwestycji budowy/rozbudowy oczyszczalni ścieków, która uwzględni potrzeby rozbudowywanej infrastruktury kanalizacyjnej oraz asenizacyjnej. Poza terenami zurbanizowanymi nacisk zostanie położony na wsparcie organizacyjne i finansowe dla renowacji i budowy przydomowych oczyszczalni. Problem ich nieszczelności stanowi ważny czynnik jakości wód w gminie, których stan chemiczny jest „zły” lub „poniżej dobrego”. Wobec rozwiniętej sieci wodociągowej, władze będą kontynuowały jej monitoring i stopniową modernizacje. Jednocześnie przez odpowiednie podmioty rozwijana będzie sieć gazociągowa. Ważną inwestycją będzie budowa Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). Jednocześnie, władze gminy będą współpracowały z właściwymi służbami w zakresie identyfikacji i likwidacji nielegalnych wysypisk śmieci, które nie tylko zanieczyszczają gleby, wody i krajobraz, lecz obniżają walory turystyczne gminy i psują wizerunek lokalnej społeczności jako dobrych gospodarzy. Oddzielny obszar działań administracji w kolejnych latach będzie stanowiła poprawa kondycji środowiska. Dotyczy to środowiska zarówno w obszarach zurbanizowanych, jak i poza nimi. Gmina nie posiada dokładnych informacji nt. stanu jakości powietrza na jej terenie. Głównymi zadaniami w tym obszarze będzie zdobycie tej wiedzy (współpraca z prywatnymi podmiotami na rzecz instalacji systemów pomiarowych i prowadzenie monitoringu) i promowanie wymiany „kopciuchów” w oparciu o dofinansowanie ze szczebla regionalnego i ministerialnego. Tak jak w poprzednich latach, kontynuowane będzie wsparcie dla inwestycji termomodernizacyjnych oraz w OZE. Starając się dbać o krajobraz miejscowości, władze we współpracy ze społecznością będą kształtować zieleń publiczną. Szczególna uwaga dotyczyć będzie cieków wodnych – rzek Uszwicy i Raby. Krajobraz rzeczny jest największym walorem przyrodniczym i krajobrazowym gminy, której ponad połowę powierzchni obejmuje Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wisły. Stanowi on dobro lokalne, a równocześnie posiada potencjał rekreacyjny i wypoczynkowy. Wszelkie działania środowiskowe i proekologiczne będą wymagały współpracy z mieszkańcami, z sąsiednimi samorządami, instytucjami wyższego szczebla oraz organizacjami pozarządowymi. Działaniem horyzontalnym pozostaje edukacja ekologiczna.
52 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań (oczekiwany trend) / partnerzy realizacji Liczba zlikwidowanych pieców na paliwo stałe Wzmacnianie świadomości Wzrost świadomości i kształtowanie Liczba lokalnych NFOŚiGW, WFOŚiGW, ekologicznej mieszkańców Placówki oświatowe, proekologicznych organizacji działających Urząd Marszałkowski Woj. (m.in. w zakresie ograniczania Organizacje 2.4.1. postaw mieszkańców na rzecz szeroko pojętej Małopolskiego, 2021-2030 niskiej emisji, segregacji odpadów), pozarządowe, Zwiększenie liczby ekologii Urząd Gminy Szczurowa w tym współpraca z partnerami Ekodoradca prywatnych rozwiązań Odsetek odpadów Media publicznymi i pozarządowymi. proekologicznych zbieranych selektywnie
Odsetek mieszkańców posiadających dostęp do sieci kanalizacji Zwiększenie sanitarnej dostępności usług Liczba zlikwidowanych kanalizacyjnych Rozbudowa systemu szamb Wydział Inwestycji, NFOŚiGW, WFOŚiGW, Zwiększenie Planowania kanalizacyjnego na obszarach Poziom przepustowości Urząd Marszałkowski Woj. 2.4.2. przepustowości Przestrzennego i 2021-2030 zurbanizowanych w gminie oraz oczyszczalni Małopolskiego, oczyszczalni ścieków Gospodarki Mieniem budowa oczyszczalni ścieków. Mieszkańcy Zabezpieczenie wód Komunalnym gruntowych przed zanieczyszczeniem Poziom zanieczyszczenia wód
Zwiększenie dostępności usług Odsetek mieszkańców Wydział Inwestycji, NFOŚiGW, WFOŚiGW, Budowa przydomowych Planowania kanalizacyjnych korzystających z usług Urząd Marszałkowski Woj. 2.4.3. oczyszczalni ścieków na terenach Przestrzennego i 2021-2030 Zabezpieczenie wód asenizacyjnych Małopolskiego, o rozproszonej zabudowie. Gospodarki Mieniem gruntowych przed Komunalnym Mieszkańcy zanieczyszczeniem
53 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Poziom wydajności Zwiększenie wydajności stacji stacji Odsetek mieszkańców Wydział Inwestycji, Rozbudowa i remont stacji Poprawa jakości wody korzystających z sieci Planowania 2.4.4. pitnej Przestrzennego i NFOŚiGW, WFOŚiGW 2021-2030 uzdatniania wody. wodociągowej Gospodarki Mieniem Zwiększenie Jakość wody w sieci Komunalnym dostępności usług wodociągowej wodociągowych
Wydział Inwestycji, Zwiększenie Odsetek mieszkańców NFOŚiGW, WFOŚiGW, Modernizacja istniejącej sieci Planowania dostępności i jakości korzystających z sieci Urząd Marszałkowski Woj. 2.4.5. wodociągowej oraz budowa sieci Przestrzennego i 2021-2030 usług w zakresie wodociągowej Małopolskiego, Gospodarki Mieniem na nowych terenach budowlanych. dostarczania wody Komunalnym Mieszkańcy Poziom zanieczyszczenia powietrza Rozbudowa infrastruktury OZE, Zwiększenie Wydział Inwestycji, NFOŚiGW, WFOŚiGW, Planowania zarówno w budynkach użyteczności wykorzystania OZE Urząd Marszałkowski Woj. 2.4.6. Przestrzennego i 2021-2030 publicznej, jak i w prywatnych Małopolskiego, Poprawa jakości Gospodarki Mieniem gospodarstwach domowych. powietrza Wytworzona energia Komunalnym Mieszkańcy odnawialna ogółem
Poprawa stanu Wydział Inwestycji, środowiska Liczba dzikich wysypisk Organizacje pozarządowe, Inwentaryzacja i likwidacja dzikich naturalnego Planowania 2.4.7. na terenie gminy Przestrzennego i Mieszkańcy, 2021-2030 wysypisk śmieci. Poprawa wizerunku Gospodarki Mieniem Placówki oświatowe gminy w oczach Komunalnym mieszkańców Doskonalenie systemu gospodarki Wzrost poziomu Utworzenie PSZOK Wydział Inwestycji, Planowania NFOŚiGW, WFOŚiGW, odpadami, m.in. organizacja segregacji śmieci Odpady zebrane 2.4.8. Przestrzennego i Urząd Marszałkowski Woj. 2021-2030 Punktu Selektywnego Zbierania Wzrost poziomu selektywnie w relacji do Gospodarki Mieniem Małopolskiego Odpadów Komunalnych (PSZOK). recyklingu odpadów ogółu odpadów Komunalnym
54 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wdrażanie założeń Odpady poddane gospodarki o obiegu recyklingowi zamkniętym
Liczba obiektów użyteczności publicznej, poddanych Wydział Inwestycji, Poprawa efektywności termomodernizacji Planowania NFOŚiGW, WFOŚiGW, Termomodernizacja obiektów energetycznej 2.4.9. Przestrzennego i 2021-2030 budynków użyteczności Urząd Marszałkowski Woj. użyteczności publicznej. Gospodarki Mieniem publicznej Małopolskiego Komunalnym Wskaźniki straty ciepła
Wydział Inwestycji, Wsparcie inwestycji służących Poprawa retencji, NFOŚiGW, WFOŚiGW, Poziom zużycia wody w Planowania gromadzeniu i wykorzystywaniu zagospodarowanie Urząd Marszałkowski Woj. 2.4.10. gminie Przestrzennego i 2021-2030 wody opadowej w gospodarstwach wody opadowej przez Małopolskiego, Gospodarki Mieniem gospodarstwa domowe domowych. Komunalnym Mieszkańcy Liczba zlikwidowanych pieców na paliwo stałe Ograniczanie niskiej emisji poprzez Likwidacja Wydział Inwestycji, NFOŚiGW, WFOŚiGW, promocję i wsparcie wymiany nieekologicznych źródeł Planowania Urząd Marszałkowski Woj. 2.4.11. źródeł grzewczych w ciepła na terenie gminy Przestrzennego i 2021-2030 Poziom Małopolskiego, gospodarstwach domowych na Poprawa jakości Gospodarki Mieniem zanieczyszczenia Mieszkańcy nowoczesne i ekologiczne. powietrza Komunalnym powietrza
Poprawa warunków Wydział Inwestycji, Kształtowanie systemu terenów aerosanitarnych Powierzchnia terenów Planowania Mieszkańcy, 2.4.12. zieleni publicznej w formie parków, powietrza zieleni publicznej Przestrzennego i 2021-2030 Gospodarki Mieniem Organizacje pozarządowe skwerów itp. Poprawa estetyki przestrzeni publicznych Komunalnym
55 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Poprawa warunków mieszkaniowych w Odsetek mieszkańców gminie korzystających z sieci Poprawa jakości gazociągowej Urząd Gminy Szczurowa, powietrza poprzez 2.4.13. Rozbudowa sieci gazowej. PGNiG Mieszkańcy, 2021-2030 ograniczenie niskiej emisji w wyniku Przedsiębiorcy wymiany pieców na Poziom zużycia gazu paliwo stałe na piece w gminie gazowe
2.5. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego. Strategia postępowania: Bezpieczeństwo jest dobrem publicznym, za które odpowiada administracja publiczna, ale także każdy mieszkaniec i podmiot funkcjonujący na terenie gminy. Kompetencje władz w sferze bezpieczeństwa dają możliwość wpływu na takie kluczowe obszary jak współpraca ze służbami i ich integracja oraz wsparcie, rozwój infrastruktury podnoszącej poziom bezpieczeństwa czy budzenie świadomości i edukowanie społeczności lokalnej. Konsekwentne doskonalenie i doposażenie służb sprawia, że rośnie poziom jakości prewencji i ratownictwa. Konieczne są ponadto dalsze inwestycje gminne, jak również podmiotów zewnętrznych. Dotyczą one poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w tym pieszych i rowerzystów (m.in. lokalizowanie punktów krytycznych dla bezpieczeństwa, wdrażanie rozwiązań minimalizujących zagrożenie), a także bezpieczeństwa przeciwpowodziowego (gmina Szczurowa jest zagrożona i była wielokrotnie doświadczona klęskami podtopień i powodzi). Z perspektywy unijnych standardów zarządzania publicznego, pogłębianie współpracy ze służbami nie powinno mieć miejsca jedynie na poziomie relacji kierowniczych. Wtedy, kiedy jest to zasadne, współpraca powinna odbywać się między pracownikami komórek gminnych i np. policjantami, strażakami pracującymi w terenie. Takie podejście do współpracy umożliwia wzmocnienie przepływu informacji niezbędnych jednej i drugiej stronie do podejmowania decyzji i przeciwdziałania problemom. Władze gminy będą dążyły do aranżowania warunków, które umożliwią konsekwentną integrację środowisk odpowiedzialnych za porządek i bezpieczeństwo. Prócz współpracy przy projektowaniu interwencji wobec zagrożeń, okazje do integracji służb z lokalną społecznością dają praktykowane od wielu lat kampanie edukacyjne. Każda z gminnych jednostek obcuje z zagadnieniami bezpieczeństwa w swoim obszarze i większość ma potencjał wzbogacenia kampanii swoimi doświadczeniami. Integracja środowiska pracowników gminy i służb ma wymiar edukacyjny nie tylko wobec mieszkańców czy uczniów szkół, lecz każdej ze stron. Współpraca z sąsiadującymi samorządami, Starostwem Powiatowym w Brzesku i instytucjami wyższych szczebli przyczyni się do wzmocnienia potencjału działań w każdym z obszarów. W szczególności, w ramach systemu koordynowania działań służb i jednostek w wypadkach kryzysowych. Ponadto, współpraca stanowi pole do wzmocnienia zdolności operacyjnych służb poprzez wspólne inwestycje w obszarach ratownictwa (np. Zespołu Ratownictwa Medycznego, którego zasięg aktywności obejmuje również gminę Borzęcin) czy zwiększania odporności środowiska naturalnego w warunkach kryzysowych (np. poprzez inwestycje retencyjne lub w odtwarzanie rozlewisk rzek na wypadek częstotliwych opadów nawalnych).
56 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań (oczekiwany trend) / partnerzy realizacji Liczba jednostek OSP zdolnych do współpracy z jednostkami KSRG (Uście Solne, Poprawa gotowości Szczurowa, Zaborów) Urząd Marszałkowski Woj. interwencyjnej służb Kompleksowe wsparcie przy najcięższych Małopolskiego, pożarniczych Ochotniczych Straży Pożarnych – akcjach ratowniczych OSP, Zwiększenie remont i rozbudowa remiz, Odczuwalny przez PSP, bezpieczeństwa Wydział tworzenie infrastruktury mieszkańców poziom 2.5.1. strażaków w trakcie Organizacyjno- Starostwo Powiatowe w 2021-2030 rozwijającej umiejętności oraz bezpieczeństwa akcji ratowniczo- Prawny Brzesku, publicznego sprawność fizyczną strażaków, gaśniczych Wydział Inwestycji, doposażenie w sprzęt gaśniczy Poprawa Planowania Przestrzennego i i ratowniczy. bezpieczeństwa Gospodarki Mieniem publicznego Czas dojazdu Komunalnym ratowniczych na miejsce zdarzenia
Inwestycje ukierunkowane na zapobieganie katastrofom i Państwowe Poprawa NFOŚiGW, WFOŚiGW, klęskom żywiołowym oraz Wielkość strat w Gospodarstwo bezpieczeństwa Urząd Marszałkowski Woj. ograniczanie ich skutków, w wyniku wystąpienia Wodne Wody Polskie 2.5.2. związanego z Małopolskiego, 2021-2030 szczególności rozbudowa i podtopień i powodzi - Regionalny Zarząd występowaniem modernizacja infrastruktury Gospodarki Wodnej Wydział Organizacyjno- powodzi Prawny ochrony przeciwpowodziowej na w Krakowie terenie gminy. Kształtowanie i promocja postaw Liczba dzieci, które w Placówki oświatowe, Wydział Organizacyjno- Wzrost świadomości właściwych w odniesieniu do szkołach przeszły kursy i Prawny, Organizacje mieszkańców Służby 2.5.3. sytuacji kryzysowych i szkolenia z zakresu pozarządowe, 2021-2030 w zakresie unikania odpowiedzialne za szeroko pojętego Media, różnorodnych zagrożeń, edukacja zagrożeń porządek w zakresie pierwszej pomocy. bezpieczeństwa i bezpieczeństwo, w Parafie
57 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Liczba zorganizowanych tym Policja i OSP szkoleń dla mieszkańców gminy w zakresie zagrożeń
Współpraca z instytucjami uczestniczącymi w systemie zarządzania bezpieczeństwem i Wydział Lepsza współpraca Organizacyjno- zarządzania kryzysowego (m.in. Liczba wspólnych akcji służb odpowiedzialnych Prawny, wdrażanie nowoczesnych rozwiązań i i ćwiczeń z zarządzania WFOŚiGW, technologii, rozwój systemów za bezpieczeństwo Służby 2.5.4. kryzysowego i obrony Urząd Marszałkowski Woj. 2021-2030 monitoringu i wczesnego ostrzegania, Poprawa odpowiedzialne za cywilnej Małopolskiego integracja systemów ratownictwa, bezpieczeństwa porządek wspólne akcje i ćwiczenia z zarządzania publicznego i bezpieczeństwo, w kryzysowego i obrony cywilnej, tym OSP wspólne projekty inwestycyjne, doposażeniowe i miękkkie). Pojemność obiektów Poprawa lokalnej retencji, w tym Poprawa retencji retencji Wydział Inwestycji, realizacja inwestycji gminnych, Planowania Poprawa Przestrzennego i zmniejszających ryzyko nagłych bezpieczeństwa NFOŚiGW, WFOŚiGW, Gospodarki Mieniem 2.5.5. podtopień, a w czasie suszy publicznego Urząd Marszałkowski Woj. 2021-2030 Wielkość strat w Komunalnym pozwalających na efektywne Przeciwdziałanie Małopolskiego wyniku wystąpienia Wydział wykorzystywanie zgromadzonej skutkom suszy i katastrof Organizacyjno- wody opadowej. powodzi Prawny
Aktualizacja procedur Poprawa Liczba jednostek wewnętrznych na wypadek bezpieczeństwa gminnych i oddziałów Administracja państwowa, wystąpienia różnorodnych sytuacji publicznego w gminie służb, których Wydział Urząd Gminy Szczurowa i procedury 2.5.6. kryzysowych, w tym Podwyższenie poziomu Organizacyjno- jednostki gminne, 2021-2030 bezpieczeństwa na organizacji współpracy Prawny epidemiologicznych (m.in.: wybór wypadek sytuacji Służby odpowiedzialne za służb i jednostek miejsc kwarantanny i ich kryzysowych zostały bezpieczeństwo gminnych wyposażenie, wyposażenie zaktualizowane
58 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 magazynów w środki i uspójnione dezynfekcyjne i ochronne, zasady pracy Urzędu i jednostek gminnych, zasady pomocy osobom potrzebującym z wykorzystaniem jednostek gminnych, wolontariuszy i organizacji pozarządowych, funkcjonowanie komunikacji z mieszkańcami, zasady zdalnej edukacji w gminie, zasady i procedury zamykania przestrzeni publicznych, dezynfekcje, wsparcie dla przedsiębiorców itp.).
59 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
OBSZAR STRATEGICZNY 3. MIESZKAŃCY
Cel strategiczny 3. Kapitał ludzki i społeczny, kształtowany przez wysokiej jakości
usługi publiczne, wzajemną pomoc i współpracę.
Cele operacyjne:
3.1. Edukacja odpowiadająca wyzwaniom współczesności oraz potrzebom rynku pracy.
3.2. Rozwój i upowszechnianie sportu oraz aktywności ruchowej.
3.3. Efektywna polityka społeczna.
3.4. Nowoczesne zarządzanie publiczne.
60 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
3.1. Edukacja odpowiadająca wyzwaniom współczesności oraz potrzebom rynku pracy. Strategia postępowania: Najważniejszym wyzwaniem dla władz gminy w sferze oświaty w kolejnych latach będzie podwyższenie jakości i efektywności kształcenia w szkołach samorządowych. Wyniki egzaminów uczniów z gminy w porównaniu do rezultatów ich rówieśników w pozostałych jednostkach powiatu brzeskiego wypadają przeciętnie. Wyniki te nie odzwierciedlają faktycznego poziomu wykształcenia czy samorozwoju młodych ludzi, lecz mają istotny wpływ na ich możliwości podjęcia nauki w szkołach plasujących się wyżej w rankingach edukacyjnych. Ma to szczególne znaczenie dla młodzieży maturalnej, starającej się o miejsce na uczelniach w Tarnowie, Krakowie czy w innych dużych ośrodkach edukacji. Stąd gmina, we współpracy z dyrektorami szkół i środowiskiem nauczycielskim, stawia sobie za cel poszerzenie oferty zajęć dodatkowych, które umożliwią uczniom uzupełnienie i podniesienie poziomu swojej wiedzy i warsztatu egzaminacyjnego oraz w zakresach, na które zostanie zgłoszone zapotrzebowanie. Oferta będzie skierowana również do tych uczniów, którzy chcą pogłębiać swoją wiedzę ponadprogramowo. Dla nich przeznaczone było i będzie gminne wsparcie stypendialne. Uzupełnieniem zajęć dodatkowych dla uczniów będą inicjatywy realizowane przez lokalne instytucje kultury (przed wszystkim biblioteki, GCKCiS, LOWE), organizacje i kluby sportowe. Starając się poszerzać horyzonty młodzieży i budować wśród niej zdolność do podejmowania się odpowiedzialności za siebie i innych, gmina będzie wspierać inicjatywy integrujące młodzież i aktywizujące ją na rzecz lokalnej społeczności, kształcące w nich zaradność i przedsiębiorczość oraz będzie kontynuować dotychczasową współpracę zagraniczną (m.in. w ramach programu Erasmus+). Edukacja będzie dostosowana do indywidualnych potrzeb uczniów, co oznacza podejmowane działań zarówno rozwijających zainteresowania, uzdolnienia i kompetencje uniwersalne uczniów, jak również wspierających w zakresie pojawiających się trudności edukacyjno- wychowawczych, w tym adresowanych do uczniów o specjalnych potrzebach. Wychodząc naprzeciw wyzwaniom XXI wieku władze będą dążyły do zapewnienia dzieciom i młodzieży opieki psychologicznej. Kluczową przy tym rolę będzie pełnić współpraca szkół z właściwymi instytucjami publicznymi, organizacjami pozarządowymi i prywatnymi podmiotami. Z jednej strony podniesienie poziomu wyników egzaminacyjnych, a z drugiej faktyczna nauka o świecie wymaga należytego wsparcia dla nauczycieli, by mogli aktualizować i poszerzać swoją wiedzę i umiejętności. System podnoszenia ich kwalifikacji zostanie usprawniony we współpracy ze środowiskiem nauczycielskim oraz dyrektorami szkół. Ich głosy posłużą również w identyfikacji najpilniejszych inwestycji w modernizacje i rozwój infrastruktury szkolnej. Równoległym, podstawowym zadaniem władz gminy pozostaje monitorowanie sieci szkół i przedszkoli pod kątem efektywności organizacyjnej i finansowej. Obecna skala wydatków z budżetu przeznaczanych na oświatę stabilizuje się na optymalnym poziomie. W celu jego utrzymania niezbędne jest monitorowanie trendów demograficznych w gminie oraz rozplanowanie na lata finansowania rozwoju oferty edukacyjnej, systemu podnoszenia kompetencji nauczycieli i inwestycji infrastrukturalnych. Monitoring dotyczy również stanu kadr nauczycielskich (i rosnącej średniej wieku wśród nauczycieli) oraz współpracy ze szkołami przy wymianach kadrowych wśród nauczycieli.
61 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wskaźniki oceny Oczekiwane rezultaty Podmioty zaangażowane Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność planowanych działań (oczekiwany trend) / partnerzy realizacji Rozwój różnych form opieki Podniesienie jakości Liczba dzieci żłobkowej oraz wychowania i usług i poprawa korzystających z edukacji przedszkolnej na terenie dostępności opieki opieki żłobkowej gminy, w tym obejmujących dzieci z żłobkowej i edukacji Odsetek dzieci w Zespół Obsługi Szkół i Placówki oświatowe, 3.1.1. dysfunkcjami rozwojowymi i z przedszkolnej 2021-2030 wieku 3-5 lat objętych Przedszkoli Podmioty prywatne niepełnosprawnościami - zgodnie Ułatwienie wychowaniem z zapotrzebowaniem społecznym, aktywności przedszkolnym również we współpracy z kapitałem zawodowej młodym prywatnym. rodzicom Monitorowanie sieci szkół i Zapewnienie efektywności przedszkoli pod kątem Udział wydatków na Władze samorządowe organizacyjno- Zespół Obsługi Szkół i 3.1.2. efektywności organizacyjno- oświatę w ogólnej puli gminy, 2021-2030 finansowej systemu Przedszkoli wydatków gminy finansowej i dostosowywania do oświatowego w Urząd Gminy Szczurowa zmian demograficznych. gminie Wsparcie infrastruktury (edukacyjnej i sportowej) oraz wyposażenia ukierunkowane na Poziom skolaryzacji netto (odsetek poprawę warunków nauki, w tym Zespół Obsługi Szkół i uczniów Przedszkoli, dzieci i młodzieży ze specjalnymi Poprawa warunków kształcenia w uczęszczających do 3.1.3. potrzebami edukacyjnymi Placówki oświatowe Wydział Inwestycji, 2021-2030 placówkach szkół w gminie w Planowania Przestrzennego i i z niepełnosprawnościami, w oświatowych ogólnej liczbie osób w Gospodarki Mieniem szczególności placówek tym wieku w gminie) Komunalnym efektywnych pod kątem ekonomicznym i z perspektywą demograficzną. Rozwój oferty szkół pod kątem Rozwój zróżnicowanej Liczba placówek Publiczna Szkoła Zespół Obsługi Szkół i oferty placówek Przedszkoli, 3.1.4. pełnienia przez nie funkcji oświatowych Podstawowa 2021-2030 lokalnych ośrodków wiedzy i oświatowych włączonych w w Zaborowie oraz Gminny Ośrodek Pomocy edukacji, aktywizujących również Wzrost integracji aktywizacje lokalnej inne placówki Społecznej,
62 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
osoby dorosłe i społeczności społecznej w gminie społeczności (w oświatowe Wydział Inwestycji, lokalne na rzecz rozwoju Zaktywizowanie ramach własnego Planowania Przestrzennego umiejętności stanowiących dorosłych i projektu bądź i Gospodarki Mieniem podstawę dla uczenia się przez całe społeczności gminnego) Komunalnym, życie. lokalnych na rzecz Liczba zajęć w ramach Gminne Centrum Kultury ciągłego samorozwoju oferty oraz Czytelnictwa i Sportu, korzystających z nich Organizacje pozarządowe osób, w tym dorosłych
Edukacja dostosowana do Liczba zajęć w ramach indywidualnych potrzeb uczniów oferty dodatkowej oraz współczesnych wyzwań zajęć pozalekcyjnych społecznych i zawodowych, w tym Rozwój zróżnicowanej Wyniki egzaminu różnorodna oferta zajęć oferty placówek ósmoklasisty Gminne Centrum Kultury 3.1.5. dodatkowych, zarówno oświatowych Placówki oświatowe Czytelnictwa i Sportu, 2021-2030 rozwijających zainteresowania Wzrost jakości Organizacje pozarządowe i uzdolnienia, jak i wspierających w kształcenia młodzieży zakresie pojawiających się potrzeb Liczba uczniów i trudności. Skuteczne wyposażanie objętych pomocą psychologiczno- uczniów w kompetencje pedagogiczną uniwersalne. Wzrost motywacji do uzyskiwania wysokich wyników w nauce Liczba uczniów Wsparcie uczniów o objętych stypendiami wybitnych motywacyjnymi i Kontynuacja programów osiągnięciach socjalnymi Placówki oświatowe, 3.1.6. edukacyjnych i Wójt 2021-2030 stypendialnych. Przeciętna wartość Organizacje pozarządowe sportowych udzielonego wsparcia Poprawa sytuacji finansowego uczniów wymagających dodatkowego wsparcia
63 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wsparcie młodzieży w procesie Liczba uczniów podejmowania decyzji objętych wsparciem Rozwój poradnictwa edukacyjno- edukacyjno- doradczym Powiatowy Urząd Pracy zawodowego w szkołach 3.1.7. zawodowych Poziom zadowolenia Placówki oświatowe w Brzesku, 2021-2030 podstawowych, w tym realizowanego Zwiększenie rodziców z jakości Organizacje pozarządowe w niestandardowych formach. rozeznania rodziców kształcenia w kwestii kierunkowania edukacji dziecka Kształtowanie postaw Liczba działalności Wdrażania atrakcyjnych form przedsiębiorczych gospodarczych kształcenia przedsiębiorczości wśród młodzieży założonych przez Pracodawcy, 3.1.8. w szkołach podstawowych. Poprawa jakości i Placówki oświatowe osoby fizyczne do 30 Organizacje pozarządowe Współpraca międzyorganizacyjna zwiększenie oferty roku życia i międzysektorowa w tym zakresie. edukacyjnej dla dzieci i młodzieży Współpraca z powiatem brzeskim w Kształcenie w zakresie zakresie rozwoju i promocji oferty Liczba umów i/lub kwalifikacji Starostwo Powiatowe kształcenia zawodowego, w tym na projektów współpracy poszukiwanych na w Brzesku, rzecz lepszego współdziałania rynku pracy między Wójt, 3.1.9. środowiska oświatowego z przedsiębiorcami i Powiatowy Urząd Pracy 2021-2030 Wzrost atrakcyjności Placówki oświatowe w Brzesku, pracodawcami, kształcenia na absolwentów szkół szkołami kierunkach dostosowanych do Pracodawcy zawodowych na rynku rynku pracy, odbudowy prestiżu pracy szkół branżowych. Podniesienie Małopolskie Centrum System aktualizacji oraz kompetencji Liczba nauczycieli Doskonalenia Nauczycieli, podnoszenia kompetencji nauczycieli dyplomowanych Kuratorium Oświaty w 3.1.10. nauczycieli, szczególnie w zakresie Podniesienie jakości Wyniki egzaminu Placówki oświatowe 2021-2030 kształcenia w Krakowie, kształcenia kompetencji ósmoklasisty placówkach uniwersalnych. Zespół Obsługi Szkół i oświatowych w Przedszkoli gminie
64 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rozwój współpracy Liczba projektów Rozwój współpracy krajowej międzyszkolnej międzynarodowej wymiany uczniów 3.1.11. i międzynarodowej szkół, w tym Zwiększenie Placówki oświatowe Partnerzy zagraniczni 2021-2030 atrakcyjności oferty oraz liczba w ramach programu Erasmus +. edukacyjnej dla dzieci uczestników i młodzieży szkolnej Aktywizacja ruchowa Liczba osób oraz poprawa uczestniczących w kondycji fizycznej cyklicznych Organizowanie konkursów, dzieci i młodzieży konkursach i Gminne Centrum Kultury zawodów i imprez międzyszkolnych Kształtowanie i zawodach szkolnych Czytelnictwa i Sportu, 3.1.12. aktywizujących dzieci i młodzież, oraz międzyszkolnych Placówki oświatowe 2021-2030 promocja postaw Kluby sportowe, w szczególności w zakresie rekreacji zdrowej rywalizacji Liczba członków i sportu. Wykorzystanie sportu młodzieżowych Organizacje pozarządowe i rekreacji w celu klubów sportowych integracji młodzieży w w gminie gminie 3.2. Rozwój i upowszechnianie sportu oraz aktywności ruchowej. Strategia postępowania: Wykorzystanie potencjału rekreacyjnego gminy oraz działania na rzecz promocji poruszania się rowerem nierozerwalnie łączą się z dywersyfikacją i popularyzacją oferty rekreacyjno-sportowej, w której każdy mieszkaniec odnajdzie coś dla siebie. W tym celu gmina będzie wspierała kluby sportowe i ich kadry w poszerzaniu oferty uprawianych dyscyplin zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet, chłopców i dziewczynek. Towarzyszyć temu będą inwestycje w infrastrukturę sportową poprzedzone konsultacjami z klubami, szkołami i organizacjami. Dzięki ich rozeznaniu, gmina będzie w stanie rozwijać bazę dopasowaną do potrzeb osób młodych, dorosłych jak i najstarszego pokolenia, w tym również osób profesjonalnie zajmujących się sportem. Władze samorządowe rozumieją, iż nie tylko twarde inwestycje stanowią bodziec do promocji uprawiania sportu. Kluczową do tego motywacją są ludzie integrujący się wokół sportu i energia środowiska sportowego. Trudno znaleźć lepszy sposób niż organizowanie i promowanie dedykowanych różnym dyscyplinom wydarzeń. Stanowią one z szansę do sprawdzenia umiejętności i nauki zdrowej rywalizacji, a dla całej społeczności gminy okazje do integracji, rozrywki i budowania poczucia dumy z miejsca zamieszkania. Oddzielne działanie w ramach celu zostało poświęcone zweryfikowaniu zapotrzebowania na instytucję gminną odpowiedzialną za rozwój sportu, rekreacji i promocji turystycznej gminy. Kluczowym czynnikiem tej decyzji, prócz możliwości ekonomicznych samorządu, będą faktyczne potrzeby gminy, klubów, sportowców, mieszkańców, przedsiębiorców oraz wyzwania rozwojowe określone dla tych dziedzin, we współpracy wspomnianych interesariuszy lokalnych.
65 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wskaźniki oceny Podmioty Oczekiwane rezultaty Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność zaangażowane / planowanych działań realizacji (oczekiwany trend) partnerzy Urząd Gminy Szczurowa, Zweryfikowanie zasadności oraz Gminne Centrum Kultury ewentualne powołanie Usprawnienie Przeprowadzenie zarządzania rozwojem oceny zasadności Czytelnictwa i Sportu, samodzielnej instytucji Wydział 3.2.1. sportu, rekreacji i powołania jednostki Organizacje pozarządowe, 2021-2030 odpowiedzialnej za rozwój sportu Organizacyjno-Prawny promocji turystycznej oraz jej ewentualne i rekreacji oraz promocję Organizacje i kluby gminy powołanie sportowe, turystyczną. Mieszkańcy Liczba klubów sportowych i ich Profesjonalizacja członków, działalności klubów prowadzonych przez sportowych nie sekcji oraz Wydział Wsparcie klubów i organizacji Zróżnicowanie oferty ćwiczących w ramach Organizacyjno-Prawny Urząd Gminy Szczurowa, sportowych – w zakresie inwestycji, sportowej na terenie poszczególnych sekcji w infrastrukturę profesjonalizacji, gminy Liczba dyscyplin Wydział Inwestycji, Gminne Centrum Kultury 3.2.2. Planowania Czytelnictwa i Sportu, 2021-2030 ale też poszerzania oferty o nowe Wzrost aktywności sportowych Przestrzennego dyscypliny i nowe grupy docelowe ruchowej uprawianych w Organizacje i kluby klubach sportowych i Gospodarki Mieniem sportowe (np. lekkoaatletyka). mieszkańców na terenie gminy Komunalnym Modernizacja i rozbudowa bazy Odsetek kobiet wśród sportowej członków lokalnych klubów sportowych
Modernizacja i Rozwój i modernizacja Liczba miejsc Gminne Centrum Kultury rozbudowa bazy rekreacji, z której Wydział Inwestycji, ogólnodostępnej infrastruktury Czytelnictwa i Sportu, rekreacyjnej regularnie korzystają Planowania rekreacyjnej, np. siłownie na Organizacje pozarządowe, 3.2.3. Rozwój oferty szkoły i/lub kluby Przestrzennego 2021-2030 wolnym powietrzu, skateparki, tory rekreacyjnej w gminie sportowe i Gospodarki Mieniem Nadwiślańska Grupa pumptrackowe, punkty biwakowe, Działania “E.O.CENOMA”, dla różnych grup Poziom zadowolenia Komunalnym parki linowe, place zabaw, w tym odbiorców mieszkańców dostępu Organizacje i kluby
66 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
łączone z miejscami rekreacji dla do miejsc rekreacji sportowe dorosłych.
Aktywizacja ruchowa i Organizacja i współorganizacja poprawa kondycji fizycznej dzieci i masowych imprez sportowych Liczba imprez młodzieży Inne samorządy, i rekreacyjnych o zasięgu lokalnym i sportowych i Urząd Gminy Szczurowa, ponadlokalnym, o różnym Lepsze wykorzystanie rekreacyjnych Placówki oświatowe, infrastruktury Gminne Centrum Kultury 3.2.4. charakterze (współzawodnictwo - organizowanych w Organizacje i kluby 2021-2030 sportowej na terenie gminie oraz ich Czytelnictwa i Sportu, zawody, turnieje, ligi itp., ale gminy sportowe i imprezy rodzinne i integracyjne), uczestników Organizacje pozarządowe, Stworzenie Media w tym np. rajdy rowerowe i biegi atrakcyjnej oferty ekstremalne. spędzania wolnego czasu
3.3. Efektywna polityka społeczna. Strategia postępowania: Dla zapewnienia dostępności oraz wysokiej jakości usług społecznych i zdrowotnych w gminie kluczowe będzie stworzenie optymalnych warunków infrastrukturalnych i kadrowych w placówkach, które znajdują się w sferze oddziaływania samorządu, jak również wzmocnienie współpracy samorządu z sektorem biznesu czy organizacjami pozarządowymi. Polityka społeczna i zdrowotna gminy będzie opierała się na pogłębionej diagnozie i efektywnym wsparciu osób potrzebujących. W ramach usług związanych z ochroną zdrowia wyróżniono wsparcie dla Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Szczurowej oraz innych placówek ochrony zdrowia. Ważne będzie zapewnienie usług specjalistycznych, opiekuńczych, pielęgnacyjnych i medycznych, dedykowanych osobom starszym i z niepełnosprawnościami. Ponadto zwrócono uwagę na kontynuowanie i intensyfikowanie akcji profilaktycznych dla mieszkańców gminy, organizowanych wspólnie z partnerami zewnętrznymi – badania, konsultacje, programy profilaktyczne itp. Strategia postępowania w obszarze bezpieczeństwa społecznego opierać będzie się na racjonalnej, adekwatnej do potrzeb i nowoczesnej polityce społecznej. Akcent położono na kompleksowe wsparcie osób i rodzin, w szczególności znajdujących się w trudnej sytuacji lub dotkniętych poważnymi problemami i dysfunkcjami (ubóstwo, choroba, niepełnosprawność, uzależnienia, przemoc domowa, problemy wychowawcze itp.). Gmina rozwinie współprace z lokalnymi i ponadlokalnymi organizacjami pracującymi z grupami wymagającymi szczególnego wsparcia i narażonymi na wykluczenie (zawodowe, zdrowotne, społeczne, informacyjne i cyfrowe, transportowe) w tym m.in. z osobami starszymi, młodzieżą w kryzysie, długotrwale nieaktywnymi na rynku pracy, z osobami z niepełnosprawnościami i ich rodzinami czy opiekunami. W celu zapewnienia wymiany informacji i wiedzy między jednostkami tworzone będą dogodne warunki do integracji środowiska organizacji z pracownikami GOPS, właściwych komórek Urzędu i służbami
67 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
(przede wszystkim ratowniczymi i policją). Wsparcie dla mieszkańców zmagających się z trudnościami w procesie usamodzielniania oraz dla rodzin w kryzysie będzie prowadzone we współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Brzesku i innymi wyspecjalizowanymi instytucjami, aby zapewnić efekt synergii a mieszkańcom najwyżej jakości pomoc.
Wskaźniki oceny Podmioty Oczekiwane rezultaty Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność zaangażowane / planowanych działań realizacji (oczekiwany trend) partnerzy Poprawa dostępności profilaktyki Liczba akcji i Narodowy Fundusz i diagnostyki na programów Samodzielny Publiczny Zdrowia, Organizowanie i wspieranie akcji terenie gminy oraz programów profilaktycznych, profilaktycznych w Zakład Opieki Urząd Gminy Szczurowa, 3.3.1. Wzrost świadomości Zdrowotnej i inne 2021-2030 badań i konsultacji medycznych dla ciągu roku oraz liczba Organizacje pozarządowe, społecznej w zakresie osób nimi objętych placówki ochrony mieszkańców gminy. zdrowia zdrowia Firmy farmaceutyczne Podniesienie poziomu i medyczne zdrowia publicznego Modernizacja i Doskonalenie bazy rozbudowa infrastrukturalnej, wyposażenia infrastruktury ochrony zdrowia oraz standardu obsługi Poziom zadowolenia w placówkach ochrony zdrowia Zwiększenie Samodzielny Publiczny dostępności do mieszkańców z Zakład Opieki (inwestycje, doposażenie itp.), tym Narodowy Fundusz 3.3.2. placówek działalności ośrodków Zdrowotnej i inne 2021-2030 Zdrowia rozwój usług specjalistycznych, zdrowotnych, w tym ochrony zdrowia placówki ochrony opiekuńczych, pielęgnacyjnych dla osób o zdrowia
i medycznych, dedykowanych specjalnych osobom starszym potrzebach i z niepełnosprawnościami. Poprawa warunków leczenia Wsparcie rodzin w pełnieniu funkcji Promocja i wsparcie Liczba oraz odsetek Gminny Ośrodek opiekuńczo-wychowawczych, rodziny, w tym rodzin osób/rodzin Pomocy Społecznej, Organizacje pozarządowe, 3.3.3. w tym rozwój pracy socjalnej przeżywających korzystających Powiatowe Centrum Placówki oświatowe, 2021-2030 i asystentury rodzin oraz trudności w z pomocy społecznej, Pomocy Rodzinie Parafie prowadzenie placówek wsparcia wypełnianiu funkcji w tym objętych pracą w Brzesku,
68 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
dziennego i zapewnienie w nich opiekuńczo – socjalną i/lub Placówka Wsparcia miejsc dla dzieci. wychowawczych asystenturą Dziennego w Zapewnienie Liczba dzieci Niedzieliskach prawidłowego korzystających rozwoju dzieci, z oferty placówek wyrównywanie szans wsparcia dziennego rozwojowych Wsparcie rodzin w szczególnie trudnej sytuacji ekonomicznej i jego promocja Pomoc finansowa i rzeczowa dla Liczba osób/rodzin Organizacje charytatywne, Poprawa statusu Gminny Ośrodek 3.3.4. rodzin pozostających w trudnej korzystających z Placówki oświatowe, 2021-2030 materialnego rodzin Pomocy Społecznej sytuacji ekonomicznej. pomocy finansowej Parafie Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu Wsparcie osób i rodzin Liczba osób/rodzin w przezwyciężeniu objęta wsparciem Powiatowe Centrum trudnej sytuacji prawnym Pomocy Rodzinie, życiowej Liczba osób/rodzin Poradnia Psychologiczno- Pomoc prawna, psychologiczna, Przeciwdziałanie objęta wsparciem Pedagogiczna w Brzesku, terapeutyczna, rehabilitacyjna oraz marginalizacji Gminny Ośrodek 3.3.5. psychologa Ośrodek Interwencji 2021-2030 inne formy wsparcia dla osób i wykluczeniu Pomocy Społecznej i terapeuty Kryzysowej w Krakowie, i rodzin w kryzysie. społecznemu Liczba osób Placówki ochrony zdrowia, Zapewnienie korzystających ze prawidłowego Placówki oświatowe, wsparcia rozwoju dzieci, Organizacje pozarządowe rehabilitacyjnego wyrównywanie szans rozwojowych Przeciwdziałanie i zwalczanie Przeciwdziałanie i Liczba rodzin objętych Zespół Powiatowe Centrum 3.3.6. dysfunkcji w rodzinie, w tym m.in. zwalczanie dysfunkcji procedurą Niebieskiej Interdyscyplinarny ds. Pomocy Rodzinie, 2021-2030 przeciwdziałanie przemocy w rodzinie Karty Przeciwdziałania Poradnia Psychologiczno-
69 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
w rodzinie i ochrona ofiar (działania Zapewnienie Przemocy w Rodzinie, Pedagogiczna w Brzesku, informacyjno-edukacyjne, profesjonalnej Gminny Ośrodek Ośrodek Interwencji profesjonalna pomoc, ciągłe pomocy osobom i Pomocy Społecznej Kryzysowej w Krakowie, rodzinom dotkniętym doskonalenie kompetencji kadry Placówki ochrony zdrowia, i procesów współpracy). skutkami patologii społecznej, w tym Placówki oświatowe, przemocą w rodzinie Organizacje pozarządowe, Policja, sądy Powiatowe Centrum Przeciwdziałanie Pomocy Rodzinie, uzależnieniom Liczba przypadków Placówki oświatowe, Poradnia Psychologiczno- i ograniczenie Profilaktyka i rozwiązywanie uzależnień wśród Pedagogiczna w Brzesku, skutków patologii Gminna Komisja problemów uzależnień - dzieci i młodzieży Placówki ochrony zdrowia, społecznych Rozwiązywania 3.3.7. informowanie, edukowanie, szkolnej Problemów Gminne Centrum Kultury 2021-2030 Zapewnienie współpraca ze szkołami, pomoc Liczba osób objętych Alkoholowych, Czytelnictwa i Sportu, profesjonalnej leczeniem terapeutyczna itp. pomocy osobom Gminny Ośrodek Organizacje i kluby odwykowym uzależnionym Pomocy Społecznej sportowe, i współuzależnionym Organizacje pozarządowe, Policja Wsparcie osób i rodzin znajdujących Liczba osób się w szczególnie korzystających z usług Rozwój systemu świadczenia usług trudnej sytuacji asystenckich asystenckich, opiekuńczych Rozwój form opieki Liczba osób/rodzin i wytchnieniowych, w tym wytchnieniowej korzystających z usług Urząd Gminy Szczurowa tworzenie miejsc i świadczenie opiekuńczych Gminny Ośrodek i jednostki gminne, 3.3.8. Wsparcie członków 2021-2030 usług w ramach placówek rodzin lub opiekunów Liczba osób Pomocy Społecznej Placówki ochrony zdrowia, zapewniających dzienną opiekę nad sprawujących korzystających z usług Organizacje pozarządowe osobami niesamodzielnymi (np. bezpośrednią opiekę opieki kluby seniora). nad osobami z wytchnieniowej, niepełnosprawnościa w tym w rozbiciu na mi, starszymi, różne formy samotnymi, chorymi,
70 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
niesamodzielnymi itp.
Liczba prowadzonych Wspieranie rozwoju Poprawa warunków dla zakładania na terenie gminy przedsiębiorczości społecznej podmiotów ekonomii i innych form przeciwdziałania i prowadzenia podmiotów ekonomii społecznej Wydział Inwestycji, wykluczeniu społecznemu Gminny Ośrodek Pomocy społecznej Liczba osób Planowania 3.3.9. i zawodowemu, w tym wspieranie Przestrzennego i Społecznej, 2021-2030 Aktywizacja społeczna zatrudnionych różnorodnych form samopomocy w lokalnych Gospodarki Mieniem Organizacje pozarządowe i zawodowa osób Komunalnym oraz stosowanie fakultatywnych zagrożonych podmiotach ekonomii i obligatoryjnych klauzul marginalizacją i społecznej społecznych. wykluczeniem
Przeciwdziałanie wykluczeniu Gminny Ośrodek społecznemu i Pomocy Społecznej, ekonomicznemu Liczba osób, które Wydział Inwestycji, Urząd Gminy Szczurowa 3.3.10. Zabezpieczenie lokalu chronionego. Zapewnienie skorzystały z lokalu Planowania i jednostki gminne, 2021-2030 bezpieczeństwa dla chronionego Przestrzennego i Organizacje pozarządowe osób znajdujących się Gospodarki Mieniem w szczególnie trudnej Komunalnym sytuacji życiowej
71 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
3.4. Nowoczesne zarządzanie publiczne. Strategia postępowania: Sprostanie wyzwaniom opisanym w strategii nie będzie możliwe bez dobrze przygotowanych i zorganizowanych kadr gminnych i całej administracji lokalnej. Poprawa jakości i wartości pracy opierać będzie się na różnych polach. Jednym z nich jest współpraca gminy z organizacjami, instytucjami, mieszkańcami i przedsiębiorcami. Kluczowym działaniem w tym obszarze jest system informowania każdej z tych grup o sprawach ważnych dla nich, dla władz i dla całej społeczności gminy. Działanie to będzie służyło nie tylko przekazywaniu informacji. Poprawa transparentności działań władz, zapraszanie społeczności do współdecydowania, czynne odpowiadanie na zgłaszane przez nią potrzeby – wpłyną pozytywnie na ocenę gminy jako miejsca do życia, zwiększą poczucie wpływu na otoczenie i wzmocnią aktywność mieszkańców na rzecz wspólnych spraw. Poza tym, bardzo ważne będzie również wzmocnienie komunikacji wewnątrz Urzędu, między jego komórkami i innymi jednostkami gminnymi oraz między pracownikami gminy i pozostałymi służbami. Wymiana informacji i komunikacja powinna być płynna i prowadzona pod priorytetem dbałości o dobro publiczne. Istotnym ku temu działaniem będzie integracja pracowników gminy w ramach monitorowania procesu realizacji strategii. Celem poprawy komunikacji jest usprawnienie wymiany informacji i wiedzy między stronami zaangażowanymi przy danym działaniu lub projekcie, usprawnienie procesu podejmowania decyzji, lecz również budowanie poczucia wspólnie dzielonej odpowiedzialności za sprawy gminy. Działaniem równoległym będzie wsparcie szkoleniowe pracowników, w zakresie zgłaszanych potrzeb i identyfikowanych wyzwań. Ponadto, konsekwentnie rozwijane będę usługi cyfrowe (e-administracja) oraz doskonalona baza, wyposażenie i dostępność samych budynków publicznych, aby były przystosowane dla wszystkich mieszkańców, w tym dla osób ze specjalnymi potrzebami, np. z niepełnosprawnościami różnego typu. Ostatnim filarem doskonalenia procesów zarządzania jest współpraca terytorialna oraz z instytucjami wyższego szczebla. Gmina będzie dążyła do realizacji polityki rozwoju wespół z sąsiednimi jednostkami m.in. w obszarze rekreacji, czystości powietrza i wsparcia eksperckiego dla rolników. Z kolei tam, gdzie obszary interwencji zostały wyznaczone przez dokumenty instytucji wyższego rzędu, samorząd będzie dążyć do pełnego wsparcia realizacji planowej odgórnie polityki, w tym dzieląc się swoją wiedzą ekspercką i znajomością lokalnej specyfiki. Wskaźniki oceny Podmioty Oczekiwane rezultaty Okres Kierunki działań osiągnięcia rezultatów Odpowiedzialność zaangażowane / planowanych działań realizacji (oczekiwany trend) partnerzy Poziom zadowolenia Wydział Inwestycji, Remont, przebudowa i rozbudowa Poprawa warunków mieszkańców z pracy Planowania 3.4.1. obiektów gminnych, w tym Urzędu pracy administracji urzędu Przestrzennego i Jednostki gminne 2021-2030 Gminy. samorządowej Gospodarki Mieniem Komunalnym Poziom zadowolenia Systematyczne doskonalenie Wzrost Sekretarz, mieszkańców z pracy Pracownicy Urzędu Gminy 3.4.2. kompetencji pracowników profesjonalizmu kadry Wydział 2021-2030 urzędu i jednostek gminnych samorządowych. urzędniczej w gminie Organizacyjno-Prawny
72 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Liczba uchylonych przez wojewodę decyzji
Wzrost poziomu dostępności do usług publicznych świadczonych Wzrost dostępności i Liczba lub odsetek zdalnie przy wykorzystaniu liczby e-usług spraw załatwianych najnowszych technologii Zwiększenie liczby cyfrowo w urzędzie Wydział Urząd Gminy Szczurowa 3.4.3. (tzw. e-administracji), cyfryzacja spraw załatwianych Poziom zadowolenia 2021-2030 Organizacyjno-Prawny i jednostki gminne oferty instytucji gminnych, elektronicznie mieszkańców z pracy upowszechnianie korzystania przez Podniesienie jakości urzędu mieszkańców z usług cyfrowych usług publicznych w administracji samorządowej.
Poznanie ocen i opinii Poziom zadowolenia mieszkańców na Sukcesywne wprowadzanie mieszkańców z pracy temat dostępnych narzędzi monitorowania usług urzędu mierzony Wydział Urząd Gminy Szczurowa 3.4.4. usług publicznych 2021-2030 publicznych, badania ich jakości metodą ankietową Organizacyjno-Prawny i jednostki gminne Ewaluacja systemu oraz satysfakcji odbiorców. lub sondażową świadczenie usług publicznych Liczba centrów miejscowości, w Poprawa których Urząd Marszałkowski Woj. funkcjonalności i przeprowadzono Małopolskiego, inwestycje lub Wydział Inwestycji, Kontynuacja projektów z zakresu estetyki przestrzeni Urząd Gminy Szczurowa odnowy centrów miejscowości publicznych w inicjatywy na rzecz Planowania 3.4.5. Przestrzennego i i jednostki gminne, 2021-2030 wiejskich oraz rewitalizacji poszczególnych poprawy przestrzeni publicznej i Gospodarki Mieniem Sołtysi i rady sołeckie, przestrzeni publicznych. miejscowościach krajobrazu Komunalnym Integracja wspólnot Liderzy społeczni, lokalnych Poziom oceny gminy Organizacje pozarządowe jako miejsca do życia
73 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Zagospodarowanie Powierzchnia lokali Wydział Inwestycji, Urząd Gminy Szczurowa Opracowanie koncepcji i jednostki gminne, zagospodarowania pustostanów na funkcjonującej przekazanych Planowania 3.4.6. infrastruktury na podmiotom Przestrzennego i Sołtysi i rady sołeckie, 2021-2030 terenie gminy na różne cele terenie gminy na cele społecznych i Gospodarki Mieniem Liderzy społeczni, publiczne i niepubliczne. społecznie użyteczne prywatnym Komunalnym Organizacje pozarządowe Wydział Zapewnienie dostępności Liczba budynków Organizacyjno-Prawny (architektonicznej, cyfrowej, Zwiększenie użyteczności (w zakresie merytoryczno- Urząd Marszałkowski Woj. informacyjno-komunikacyjnej) w dostępności lokalnej publicznej, które nie organizacyjnym), Małopolskiego, administracji lokalnej przez administracji dla zostały jeszcze 3.4.7. mieszkańców gminy, PFRON, 2021-2030 stosowanie uniwersalnego dostosowane dla osób Wydział Inwestycji, w tym tych o Planowania projektowania nowych rozwiązań ze specjalnymi Urząd Gminy Szczurowa specjalnych potrzebami Przestrzennego i i jednostki gminne lub racjonalnych usprawnień w potrzebach Gospodarki Mieniem usuwaniu istniejących barieroku Komunalnym (w zakresie inwestycji) Stworzenie Planowanie nowych obszarów Odsetek powierzchni transparentnych Wydział Inwestycji, mieszkalnych, gospodarczych, gminy objętej Urząd Marszałkowski Woj. i jasnych podstaw dla Planowania zielonych itd. z uwzględnieniem miejscowymi planami Małopolskiego, 3.4.8. decyzji Przestrzennego i 2021-2030 zasad rozwoju zrównoważonego – zagospodarowania przestrzennych Gospodarki Mieniem Starostwo Powiatowe opracowanie i aktualizacja planów przestrzennego w Brzesku Wzrost atrakcyjności Komunalnym zagospodarowania przestrzennego. inwestycyjnej gminy Cykliczne spotkania kadry Liczba spotkań kierowniczej Urzędu Gminy i zrealizowanych jednostek gminnych z liderami w gminie w ciągu roku Urząd Gminy Szczurowa lokalnymi, w tym przedstawicielami Integracja środowiska Liczba działań Wójt, liderów lokalnych i w ramach strategii, i jednostki gminne, 3.4.9. sołectw – wymiana informacji, 2021-2030 kadr urzędniczych w realizacji których Wydział Sołtysi i rady sołeckie, analiza głównych problemów i Organizacyjno-Prawny gminy strona społeczna Liderzy społeczni możliwości działania, wystąpiła jako partner w szczególności w formie realizacyjny współpracy lokalnej.
74 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Liczba działań Partnerzy zagraniczni, w ramach strategii, Rozwój procesów Urząd Marszałkowski Woj. w realizacji których Małopolskiego, współpracy z zaangażowane były Starostwo Powiatowe otoczeniem lokalne w Brzesku, Rozwijanie współpracy i interesariuszami stowarzyszenia 3.4.10. międzysamorządowej administracji i organizacje i/lub Wójt Sąsiednie JST, 2021-2030 i międzyorganizacyjnej. Osiągnięcie efektu przy realizacji których Urząd Gminy Szczurowa i synergii na rzecz nawiązano jednostki gminne, realizacji celów współpracę z innymi Organizacje pozarządowe, Strategii JST Nadwiślańska Grupa Działania “E.O.CENOMA” Liczba umów o realizację zadań publicznych z Powierzanie i wspieranie organizacjami (merytoryczne, organizacyjne i Aktywizacja i samorządowymi, w prawno-księgowe) realizacji zadań partycypacja tym wieloletnich 3.4.11. społeczna Wójt Organizacje pozarządowe 2021-2030 publicznych organizacjom Liczba organizacji pozarządowym, w tym w oparciu o Profesjonalizacja NGO samorządowych umowy wieloletnie. realizujących zadania zlecone przez gminę
Liczba grup wolontariackich w Promocja wśród młodzieży zasad gminie i ich członków Gminne Centrum wolontariatu i uczestnictwa Rozwój różnych form Liczba instytucji i Kultury Czytelnictwa 3.4.12. wolontariatu w Organizacje pozarządowe 2021-2030 w działaniach organizacji organizacji i Sportu, gminie pozarządowych. współpracujących z Placówki oświatowe wolontariuszami
75 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Inwestycje kluczowe w kontekście osiągnięcia założonych celów strategicznych
Tabela 2. Inwestycje kluczowe.
Nazwa lub krótki opis Oczekiwane rezultaty planowanych Wskaźniki oceny osiągnięcia Lp. Lokalizacja inwestycji Okres realizacji inwestycji działań rezultatów (oczekiwany trend)
Cel operacyjny I.4. Rozbudowa i modernizacja układu komunikacyjnego na terenie gminy.
Remonty i przebudowa dróg Poprawa wewnętrznej i zewnętrznej 1. gminnych, powiatowych Wszystkie miejscowości dostępności komunikacyjnej gminy 2021-2030 Liczba wypadków drogowych na i wojewódzkich terenie gminy, w tym z udziałem Budowa południowej Wyprowadzenie ruchu tranzytowego Południowa część miejscowości pieszych 2. obwodnicy Szczurowej poza miejscowości 2021-2030 Szczurowa i Rylowa (partycypacja gminy) [oczekiwany trend: ] Kontynuacja budowy Poprawa bezpieczeństwa połączenia z autostradą A4 – Wschodnia część miejscowości użytkowników ruchu drogowego i 3. Poziom zadowolenia mieszkańców 2021-2030 obwodnica m. Rudy-Rysie Rudy-Rysie mieszkańców z infrastruktury drogowej (partycypacja gminy) [oczekiwany trend: ] Rozbudowa i modernizacja Poprawa warunków życia 4. Wszystkie miejscowości 2021-2030 oświetlenia ulicznego mieszkańców
Cel operacyjny 2.2. Ochrona, promowanie i zachowanie kultury oraz dziedzictwa lokalnego.
Inwestycje i modernizacje Poziom zadowolenia mieszkańców domów ludowych i świetlic, Poprawa jakości bazy kulturalnej z bazy kulturalnej na terenie 5. bibliotek i obiektów Wszystkie miejscowości gminy 2021-2030
kulturalnych w tym izb pamięci Poprawa dostępności bazy [oczekiwany trend: ] kulturalnej, w tym dla osób ze specjalnymi potrzebami Modernizacja obiektu Liczba budynków w ramach bazy Gminnego Centrum Kultury kulturalnej, które nie zostały 6. Szczurowa 2021-2030 Czytelnictwa i Sportu w Optymalizacja kosztów utrzymania jeszcze dostosowane do potrzeb Szczurowej (energia) bazy kulturalnej osób z niepełnosprawnościami
76 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Liczba budynków w ramach bazy kulturalnej, które nie zostały jeszcze poddane termomodernizacji
[oczekiwany trend: ] Renowacje zabytkowych Liczba zabytków pozostających 7. obiektów dworskich i Wszystkie miejscowości Ochrona krajobrazu kulturowego w złym stanie technicznym 2021-2030 kapliczek gminy [oczekiwany trend: ]
Poprawa stanu technicznego obiektów zabytkowych Liczba odnowionych zabytków, Renowacja obiektów Szczurowa, Strzelce Wielkie, Rudy- w tym kapliczek oraz obiektów 8. sakralnych i cmentarzy 2021-2030 Rysie, Uście Solne, Zaborów udostępnionych do zwiedzania lub wojennych Zwiększenie dostępności zabytków w których zorganizowano dla mieszkańców, jak również wydarzenia kulturalne turystów i gości [oczekiwany trend: ]
Cel operacyjny 2.3. Rozwój i promocja oferty rekreacyjnej i turystycznej.
Liczba punktów usługowych związanych z obsługą Zapewnienie miejsc parkingowych dla rowerzystów (serwisów, mieszkańców oraz turystów i gości przystanków gastronomicznych itp.) Budowa parkingów i miejsc 9. Wszystkie miejscowości Rozwój punktów usługowych 2021-2030 obsługi rowerzystów Liczba rowerzystów Rozwój infrastruktury i oferty korzystających z parkingów i/lub rekreacyjnej miejsc obsługi [oczekiwany trend: ] Rozwój infrastruktury rowerowej na Długość ścieżek rowerowych na Budowa, wyznaczanie terenie gminy terenie gminy 10. Wszystkie miejscowości 2021-2030 ścieżek rowerowych Poszerzenie oferty aktywnego Liczba rowerzystów
77 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
spędzania czasu wolnego korzystających ze ścieżek rowerowych
[oczekiwany trend: ] Stworzenie charakterystycznego produktu o charakterze sportowo- rekreacyjnym Rekreacyjne Górka, Kopacze Wielkie, Liczba turystów i gości 11. zagospodarowanie rzeki Popędzyna, Wola Przemykowska, Zagospodarowanie korzystających z przystani 2021-2030 Wisły – budowa przystani Barczków niewykorzystanego terenu rzeki Wisły [oczekiwany trend: ]
Poszerzenie oferty i wzmocnienie potencjału turystycznego gminy Liczba nowych lub zmodernizowanych Modernizacja i rozbudowa Modernizacja i rozbudowa bazy ogólnodostępnych obiektów Szczurowa, Zaborów, Uście Solne, obiektów sportowych – sportowej sportowych w gminie Rudy-Rysie, Górka, Niedzieliska, 12. boiska, place rekreacyjne, 2021-2030 Pojawie, Rylowa, Strzelce Wielkie, sale sportowe wraz z Wola Przemykowska, Zaborów Zwiększenie i zróżnicowanie oferty Poziom zadowolenia mieszkańców infrastrukturą towarzyszącą sportowej na terenie gminy z bazy sportowej na terenie gminy
[oczekiwany trend: ] Poszerzenie oferty lądowiska Liczba umów dotyczących korzystania z lądowiska Stworzenie charakterystycznego 13. Modernizacja lądowiska Strzelce Małe produktu o charakterze rekreacyjnym Liczba imprez oraz ich 2021-2030 uczestników zorganizowanych na lądowisku Poszerzenie oferty i wzmocnienie potencjału turystycznego gminy [oczekiwany trend: ]
Cel operacyjny 2.4. Dbałość o stan środowiska naturalnego.
Zwiększenie dostępności usług 14. Rozbudowa systemu Barczków, Dąbrówka Morska, Odsetek mieszkańców 2021-2030 kanalizacji, w tym budowa Dołęga, Górka, Kopacze Wielkie, kanalizacyjnych posiadających dostęp do sieci
78 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
przydomowych oczyszczalni Księże Kopacze, Kwików, kanalizacji i/lub przydomowych ścieków Niedzieliska, Pojawie, Popędzyna, Poprawa warunków życia oczyszczalni ścieków Rajsko, Rudy-Rysie, Rylowa, mieszkańców Rząchowa, Strzelce Małe, Strzelce Ocena gminy jako miejsca do życia Wielkie, Szczurowa, Uście Solne, Wola Przemykowska, Wrzępia, Ochrona i poprawa stanu środowiska Zaborów Poziom zadowolenia mieszkańców z ochrony środowiska
[oczekiwany trend: ]
Poziom zanieczyszczenia wód
[oczekiwany trend: ] Zwiększenie przepustowości Poziom przepustowości oczyszczalni ścieków, zabezpieczenie oczyszczalni możliwości przyjęcia i oczyszczenia
ścieków z nowych i planowanych odcinków kanalizacji Wielkość rezerwy przepustowości Rozbudowa oczyszczalni Południowa część miejscowości 15. 2021-2030 ścieków Szczurowa [oczekiwany trend: ] Poprawa warunków życia mieszkańców Poziom zanieczyszczenia wód
Ochrona i poprawa stanu środowiska [oczekiwany trend: ] Zwiększenie wydajności stacji Poziom wydajności stacji uzdatniania wody uzdatniania wody
Zwiększenie dostępności usług Odsetek mieszkańców Modernizacja stacji Południowa część miejscowości w zakresie dostarczania wody posiadających dostęp do sieci 16. 2021-2030 uzdatniania wody Szczurowa wodociągowej Poprawa jakości wody pitnej Wskaźniki jakości wody Poprawa warunków życia mieszkańców Ocena gminy jako miejsca do życia
79 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
[oczekiwany trend: ]
Wzrost poziomu segregacji śmieci Odpady zebrane selektywnie w relacji do ogółu odpadów Budowa Punktu Wzrost poziomu recyklingu odpadów 17. Selektywnego Zbierania Szczurowa lub Niedzieliska 2021-2030 Odpadów Komunalnych Odpady poddane recyklingowi Wdrażanie założeń gospodarki o obiegu zamkniętym [oczekiwany trend: ] Liczba gospodarstw domowych, które dokonały poprawy efektywności energetycznej budynku lub mieszkania Likwidacja nieekologicznych źródeł ciepła na terenie gminy [oczekiwany trend: ] Inwestycje w odnawialne
źródła energii oraz 18. zastosowanie ekologicznych Wszystkie miejscowości Zwiększenie wykorzystania OZE przez Liczba gospodarstw domowych 2021-2030 systemów ogrzewania – mieszkańców korzystających z nieekologicznych źródeł ciepła indywidualni mieszkańcy
Poprawa jakości powietrza Poziom zanieczyszczenia powietrza
[oczekiwany trend: ] Modernizacja energetyczna Budynki oświatowe, budynki Poprawa efektywności energetycznej Wskaźniki straty ciepła 19. budynków użyteczności administracyjne, remizy, obiekty 2021-2030 budynków użyteczności publicznej publicznej sakralne, domy ludowe [oczekiwany trend: ] Inwestycje w ramach klastra Zapewnienie lokalnego Koszty energii energii - wytwarzanie, bezpieczeństwa energetycznego konsumpcja, [oczekiwany trend: ] magazynowanie i sprzedaż 20. Wszystkie miejscowości 2021-2030 energii elektrycznej, ciepła, Dywersyfikacja źródeł ciepła, rozwój chłodu, energii elektrycznej energetyki odnawialnej Wytworzona energia odnawialna i w transporcie oraz paliw jej udział w ogólnym bilansie energetycznym gminy (współpraca gminy w ramach Ochrona i poprawa stanu środowiska,
80 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
kastra m.in. w zakresie w tym poprawa jakości powietrza [oczekiwany trend: ] budowy farm PV, kolektorów słonecznych, paneli PV i Zwiększenie konkurencyjności innych OZE) i efektywności ekonomicznej lokalnej gospodarki
Cel operacyjny 2.5. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego.
Odczuwalny przez mieszkańców poziom bezpieczeństwa Dąbrówka Morska, Górka, Dołęga, publicznego Inwestycje w obiekty Rajsko, Kwików, Strzelce Wielkie, Poprawa gotowości interwencyjnej związane z działalnością OSP Strzelce Małe, Rylowa, Uście Solne, służb ratowniczych [oczekiwany trend: ] 21. – remizy, infrastruktura 2021-2030 Niedzieliska, Pojawie, Rylowa, promująca i usprawniająca Szczurowa, Wola Przemykowska, działalność OSP Poprawa bezpieczeństwa publicznego Czas dojazdu służb na miejsce Zaborów, Wrzępia zdarzenia
[oczekiwany trend: ] Rozbudowa i modernizacja infrastruktury ochrony przeciwpowodziowej na terenie gminy Wielkość strat w wyniku Poprawa bezpieczeństwa związanego 22. Wszystkie miejscowości wystąpienia powodzi 2021-2030 (umocnienia, remonty z występowaniem powodzi wałów, które nie są [oczekiwany trend: ] własnością gminy lobbowanie i monitorowanie)
81 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Cel operacyjny 3.1. Edukacja odpowiadająca wyzwaniom współczesności oraz potrzebom rynku pracy.
Liczba zrealizowanych inwestycji oraz liczba dzieci które na nich skorzystały
Poziom zadowolenia rodziców z Podniesienie jakości usług i poprawa bazy oświatowej dostępności opieki żłobkowej i edukacji przedszkolnej [oczekiwany trend: ] Remonty i modernizacje Szczurowa, Zaborów, Strzelce 23. obiektów szkolnych, Wielkie, Strzelce Małe, Uście Solne, Poprawa warunków nauki Liczba budynków oświatowych, 2021-2030 przedszkoli i żłobków Wola Przemykowska, Niedzieliska które nie zostały jeszcze Poprawa dostępności i jakości dostosowane do potrzeb osób infrastruktury edukacyjnej, w tym dla z niepełnosprawnościami osób ze specjalnymi potrzebami Liczba budynków oświatowych, które nie zostały jeszcze poddane termomodernizacji
[oczekiwany trend: ]
Cel operacyjny 3.3 Efektywna polityka społeczna.
Wsparcie oraz poprawa jakości życia Liczba oraz odsetek osób i codziennego funkcjonowania osób korzystających z pomocy starszych, chorych, z społecznej, w tym z powodu niepełnosprawnościami, samotnych, niepełnosprawności Budowa infrastruktury opieki niesamodzielnych itp. 24. dla osób starszych i Jeszcze nie wybrano lokalizacji Liczba osób starszych 2021-2030 niepełnosprawnych Wsparcie członków rodzin lub i z niepełnosprawnościami, które opiekunów sprawujących korzystają z nowej infrastruktury bezpośrednią opiekę nad osobami starszymi, chorymi, z Liczba osób korzystających z usług niepełnosprawnościami, samotnymi, opieki wytchnieniowej, w tym w
82 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
niesamodzielnymi itp. rozbiciu na różne formy
Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu
Cel operacyjny 3.4. Nowoczesne zarządzanie publiczne.
Poprawa dostępności, funkcjonalności Liczba przedsięwzięć oraz i estetyki przestrzeni publicznych powierzchnia terenów poddanych Modernizacja i rewitalizacji lub odnowie
25. zagospodarowanie Wszystkie miejscowości 2021-2030 przestrzeni publicznej Wykorzystanie niezagospodarowanych obszarów Poziom zadowolenia mieszkańców przestrzeni publicznych [oczekiwany trend: ] Powierzchnia uzbrojonych Stworzenie warunków dla rozwoju terenów pod zabudowę mieszkalnictwa mieszkaniową
Tworzenie infrastruktury związanej z budownictwem Zwiększenie możliwości zaspokojenia Liczba nowych mieszkań 26. mieszkaniowym Wszystkie miejscowości podstawowych potrzeb oddanych do użytku 2021-2030 mieszkaniowych (grunty gminne) Liczba mieszkań przypadająca na 1 Poprawa atrakcyjności osadniczej tys. mieszkańców gminy [oczekiwany trend: ] Źródło: opracowanie we współpracy z gminą
83 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Szczurowa wraz z ustaleniami i rekomendacjami w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie Uwarunkowania i Prawo wodne a Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021- 2030 Zgodnie z art. 326 ustawy z dnia 20 lipca 2017 roku Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2020roku, poz. 310 ze zm.), Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 uwzględnia m.in. ustalenia dokumentów planistycznych, o których mowa w art. 315 pkt 1-3 ww. ustawy tj.:
• plany zarządzania ryzykiem powodziowym, • plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza,
• plan przeciwdziałania skutkom suszy. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym Położenie gminy Szczurowa na płaskim terenie, o utrudnionym odpływie wód powierzchniowych oraz przy znacznym zagęszczeniu sieci rzek i potoków biorących początek w terenach górskich powoduje, że wody powierzchniowe stanowią największe zagrożenie powodziowe. Około 60% powierzchni gminy znajduje się w potencjalnej strefie zalewów. Linia zasięgu wody stuletniej (w przypadku przerwania wałów przeciwpowodziowych) obejmuje całą północną, zachodnią i częściowo środkową część gminy. Poza zasięgiem prawdopodobnych zalewów powodziowych znajdują się w całości sołectwa: Pojawie, Dołęga, Rylowa, Niedzieliska oraz Rudy Rysie. Największe pod względem zasięgu katastrofalne powodzie występują w okresie letnim. Szczególnie groźna sytuacja występuje wówczas, gdy ulewne deszcze występują jednocześnie w Karpatach i Kotlinie Sandomierskiej. Wisła wraz z Rabą na obszarze gminy Szczurowa charakteryzuje się dużą zmiennością i nieregularnością przepływów w poszczególnych miesiącach i latach, małą retencją podłoża oraz dużym potencjałem powodziowym. W czasie wezbrań wód nasila się proces erozyjny w obrębie koryt rzecznych, następuje przemieszczanie się i osadzanie z górnych odcinków rzek materiału, co powoduje zamulanie koryt i dolin zalewowych. Mapy przedstawiają zagrożenie powodziowe według dwóch. Pierwsza mapa przedstawia scenariusz w przypadku nienaruszenia wałów. Przy wysokim prawdopodobieństwie powodzi (Q10%) wody utrzymują się w międzywałach rzek. W przypadku powodzi skali średniego prawdopodobieństwa (Q1%) dochodzi do zalania miejscowości między wałami Uszewki i Uszwicy – Górka i Rząchowa oraz wylewów mniejszych cieków wodnych między tymi rzekami (przede wszystkim Stawiska) aż po południową granicę gminy. Druga mapa przedstawia scenariusz całkowitego zniszczenia wałów przeciwpowodziowych. Zasięg rozlewu wody jest taki sam w przypadku prawdopodobieństwa Q1% i Q10% - różnice dotyczą wysokości lustra wody. Mapa przedstawia dramatyczny scenariusz, w którym jedyną miejscowością nietkniętą powodzią są Rudy-Rysie. Obserwuje się, iż największą barierę dla wód stanowią skoncentrowane tereny leśne.
84 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rysunek 8. Obszary szczególnego zagrożenia powodzią w gminie Szczurowa, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi 1% - scenariusz nienaruszonych wałów.
Źródło: Hydroportal
85 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rysunek 9. Scenariusz całkowitego zniszczenia wałów – Tereny szczególnego zagrożenia powodzią w gminie Szczurowa zarówno w przypadku prawdopodobieństwa 1% jak i 10% (na mapie użyto danych dla prawdopodobieństwa 1%).
Źródło: Hydroportal
W przypadku obu map odcienie niebieskiego określają głębokość wody w przypadku wylania rzeki:
• najjaśniejszy niebieski: do 0,5 m wody (m.in. Rylowa), • jasny niebieski: między 0,5 a 2 metry wody (m.in. Strzelce Wielkie, Rajsko, Kwików),
• niebieski: między 2 a 4 metry wody (na zachód od Kopaczy Wielkich),
• ciemny niebieski: powyżej 4 metrów (międzywale Wisły). W Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 w ramach celu operacyjnego 2.5. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego określono m.in. kierunki działania: 2.5.2 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury ochrony przeciwpowodziowej na terenie gminy, a także 2.5.4. Przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych i katastrof – m.in. inwestycje, właściwe zagospodarowanie przestrzeni, wspieranie służb w zakresie modernizacji siedzib oraz doskonalenia kadr, a także wdrażania nowoczesnych rozwiązań i technologii, wdrażanie systemów monitoringu i wczesnego ostrzegania. Przez te działania, w szczególności inwestycje, należy rozumieć m.in. realizację ustaleń Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym przyjętego na mocy rozporządzenia
86 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie przyjęcia Planu zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza Wisły (Dz. U. z 2016r. poz. 1841) wraz z projektem aktualizacji. Są to przede wszystkim działania w odniesieniu do rzeki Wisły, w tym budowa przebudowa wałów przeciwpowodziowych (główna odpowiedzialność: Małopolski ZMiUW w Krakowie). Proces aktualizacji dokumentu nie ma wpływu na powiązanie strategii z planem. Strategia zakłada realizację działań ukierunkowanych na lepsze zarządzanie ryzykiem powodziowym, w szczególności określonych w nadrzędnych dokumentach strategicznych i branżowych. Plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza W odniesieniu do Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, w poniższej tabeli Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 określa informacje na temat jednolitych części wód powierzchniowych (jcwp) oraz jednolitych części wód podziemnych (jcwpd) wydzielonych w granicach gminy (nazwa, status jcwp, informacja o stanie jcwp i jcwpd oraz przypisane im cele środowiskowe), a także działań przypisanych poszczególnym jcwp i jcwpd w aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego kraju (aPWŚK) oraz o stanie realizacji tych działań.
Tabela 3. Charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych oraz jednolitych części wód podziemnych wydzielonych w granicach gminy Szczurowa wraz z przypisanymi celami i działaniami środowiskowymi.
Kod JCWP (wody Stan/potencjał Przypisane cele Działania przypisane w Programie Nazwa powierzchniowe) ekologiczny środowiskowe wodnośrodowiskowym kraju Gospodarka komunalna: Modernizacja/rozbudowa oczyszczalni ścieków: Bochnia (IV kw. 2020); Regularny wywóz dobry stan nieczystości płynnych (działanie Gróbka do ekologiczny, ciągłe). RW200016213944 Potoku Umiarkowany dobry stan Działania kontrolne: Okulickiego chemiczny Opracowanie oceny jakości wody wykorzystywanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (działanie ciągłe). Gospodarka komunalna: Regularny wywóz nieczystości płynnych (działanie ciągłe). Działania kontrolne: Kontrola postępowania z zakresie oczyszczania ścieków dobry stan Młynówka przez użytkowników prywatnych Poniżej ekologiczny, RW2000172139469 (Dopływ spod i przedsiębiorstwa oraz dobrego dobry stan Buczkowa) oczyszczania ścieków przez chemiczny użytkowników prywatnych z częstotliwością co najmniej raz na 3 lata (działanie ciągłe). Działania uzupełniające: Monitoring badawczy wód (IV kw. 2017). dobry stan Dobry i Gospodarka komunalna: ekologiczny, RW2000172139489 Uszewka powyżej Regularny wywóz nieczystości dobry stan dobrego płynnych (działanie ciągłe). chemiczny Borowa Poniżej dobry stan Gospodarka komunalna: RW2000172139676 Struga dobrego ekologiczny, Regularny wywóz nieczystości
87 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
dobry stan płynnych (działanie ciągłe); chemiczny Budowa nowych zbiorników bezodpływowych oraz remont istniejących (działanie ciągłe). Działania kontrolne: Kontrola postępowania z zakresie oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych i przedsiębiorstwa oraz oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych z częstotliwością co najmniej raz na 3 lata (działanie ciągłe). Działania uzupełniające: Monitoring badawczy wód (IV kw. 2017). Gospodarka komunalna: Regularny wywóz nieczystości płynnych (działanie ciągłe); dobry stan Dobry i Budowa indywidualnych ekologiczny, RW2000172139989 Kisielina powyżej systemów oczyszczania ścieków dobry stan dobrego (działanie ciągłe); Budowa chemiczny nowych zbiorników bezodpływowych oraz remont istniejących (działanie ciągłe). dobry potencjał Gospodarka komunalna: ekologiczny - Regularny wywóz nieczystości możliwość płynnych (działanie ciągłe); migracji Budowa nowych zbiorników Wisła od organizmów bezodpływowych oraz remont RW200019213799 Podłężanki Słaby wodnych na istniejących (działanie ciągłe). do Raby odcinku cieku Działania organizacyjno-prawne: istotnego - Ustalenie wartości obniżonych Wisła od Raby celów środowiskowych (IV kw. do Podłężanki; 2021) dobry stan chemiczny Gospodarka komunalna: Budowa nowej oczyszczalni ścieków Niedary (IV kw. 2020) dobry stan Regularny wywóz nieczystości ekologiczny - płynnych (działanie ciągłe). możliwość Działania kontrolne: migracji Opracowanie oceny jakości wody organizmów wykorzystywanej do Raba od Zb. wodnych na zaopatrzenia ludności w wodę RW20001921389999 Dobczyce do Umiarkowany odcinku cieku przeznaczoną do spożycia ujścia istotnego - (działanie ciągłe). Raba od ujścia Kształtowanie stosunków do Zbiornika wodnych oraz ochrona Dobczyce; ekosystemów: dobry stan Bełdówka - ekoregulacja - chemiczny kształtowanie przekroju podłużnego i poprzecznego koryta cieku (gmina Poddębice) (IV kw. 2021); Przywrócenie
88 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
drożności cieków istotnych dla zachowania ciągłości morfologicznej (IV kw. 2021); Renaturyzacja cieku wodnego (gminy Dobczyce Raciechowice). Gospodarka komunalna: Gróbka od dobry stan Rozbudowa oczyszczalni ścieków Dobry i Potoku ekologiczny, Bogucice (brak danych dot. RW200019213949 powyżej Okulickiego dobry stan terminu); Regularny wywóz dobrego (bez Potoku) chemiczny nieczystości płynnych (działanie ciągłe). Gospodarka komunalna: dobry stan Regularny wywóz nieczystości Uszwica od ekologiczny, płynnych (działanie ciągłe); RW200019213969 Niedźwiedzia Umiarkowany dobry stan Budowa nowych zbiorników do ujścia chemiczny bezodpływowych oraz remont istniejących (działanie ciągłe). dobry potencjał ekologiczny - możliwość Gospodarka komunalna: migracji Regularny wywóz nieczystości organizmów Wisła od płynnych (działanie ciągłe); wodnych na RW200021213999 Raby do Zły Działania organizacyjno-prawne: odcinku cieku Dunajca Ustalenie wartości obniżonych istotnego - celów środowiskowych (IV kw. Wisła od 2021) Dunajca do Raby; dobry stan chemiczny Gospodarka komunalna: Regularny wywóz nieczystości płynnych (działanie ciągłe). Działania kontrolne: Kontrola postępowania z zakresie oczyszczania ścieków dobry stan Ulga przez użytkowników prywatnych Poniżej ekologiczny, RW2000262139689 Uszewska z i przedsiębiorstwa oraz dobrego dobry stan Kortnicą oczyszczania ścieków przez chemiczny użytkowników prywatnych z częstotliwością co najmniej raz na 3 lata (działanie ciągłe). Działania uzupełniające: Monitoring badawczy wód (IV kw. 2017). Gospodarka komunalna: Regularny wywóz nieczystości płynnych (działanie ciągłe). Działania kontrolne: dobry stan Kontrola postępowania z Kanał Poniżej ekologiczny, RW2000262139949 zakresie oczyszczania ścieków Jadownicki dobrego dobry stan przez użytkowników prywatnych chemiczny i przedsiębiorstwa oraz oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych z częstotliwością co najmniej raz
89 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
na 3 lata (działanie ciągłe). Działania uzupełniające: Monitoring badawczy wód (IV kw. 2017). Kod JCWPd (wody Przypisane cele Działania przypisane w Programie Nazwa Stan (ogólny) podziemne) środowiskowe wodnośrodowiskowym kraju Działania organizacyjno-prawne: opracowanie dokumentacji i wydanie rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP); przegląd pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych (działanie ciągłe); dobry stan wykonanie reambulacji chemiczny; PLGW2000132 132 Słaby dokumentacji dobry stan hydrogeologicznych ilościowy określających warunki hydrogeologiczne w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych (IV kw. 2018). Działania kontrolne: Przeprowadzenie pogłębionej analizy presji w celu ustalenia przyczyn słabego stanu wód (IV kw. 2020). Działania kontrolne: Coroczne raportowanie dobry stan pomiarów ilości chemiczny, PLGW2000149 149 dobry eksploatowanych wód dobry stan podziemnych przez ilościowy właściciela/użytkownika ujęcia (działania ciągłe). Działania organizacyjno-prawne: wydanie rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód dobry stan śródlądowych (GZWP) (IV kw. chemiczny, 2021). PLGW2000161 161 dobry dobry stan Działania kontrolne: ilościowy Coroczne raportowanie pomiarów ilości eksploatowanych wód podziemnych przez właściciela/użytkownika ujęcia (działania ciągłe). Źródło: : Opracowanie własne z wykorzystaniem bazy danych PGW KZGW
Wody powierzchniowe na terenie gminy Szczurowa charakteryzuje umiarkowany stan ogólny, który wymaga działań na rzecz poprawy ich jakości. Najlepiej pod tym względem prezentują się rzeki: Uszewka, Kisielina oraz Gróbka na odcinku od Potoku Okulickiego (bez Potoku) a najgorzej – Wisła. Przypisane wodom powierzchniowym działania dotyczą przede wszystkim kontroli i monitoringu ich jakości, budowy kanalizacji sieciowej (w tym oczyszczalni) oraz stosowania rozwiązań alternatywnych, np. rozwiniętej usługi asenizacyjnej. Jest to zgodne z działaniami określonymi w Strategii Rozwoju
90 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Gminy Szczurowa na lata 2021-2030. Dwie z jednostek wód podziemnych charakteryzuje stan ogólny dobry, zaś jedną - słaby. W przypadku pierwszych JCWPd nadrzędnym zadaniem w kolejnych latach będą działania kontrolne oraz wzmacniające ich odporność na zanieczyszczenia. W przypadku jednostki nr 132 wachlarz działań jest poszerzony o działania organizacyjno-prawne. Plan przeciwdziałania skutkom suszy Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 zakłada i promuje działania minimalizujące skutki suszy, podejmowane zarówno przez samorząd, mieszkańców, jak i organy administracji rządowej. Wskazują na to m.in. następujące kierunki działań: Wsparcie inwestycji służących gromadzeniu i wykorzystywaniu wody opadowej w gospodarstwach domowych – w ramach celu operacyjnego 3.4. Dbałość o stan środowiska naturalnego, czy Poprawa lokalnej retencji, w tym realizacja inwestycji gminnych, zmniejszających ryzyko nagłych podtopień, a w czasie suszy pozwalających na efektywne wykorzystywanie zgromadzonej wody opadowej – w ramach celu operacyjnego 3.5. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego. W tym zakresie Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 jest spójna z Planem Przeciwdziałania Skutkom Suszy (projekt). Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy Prawo wodne, plan przeciwdziałania skutkom suszy obejmuje: 1) analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych; 2) propozycje budowy lub przebudowy urządzeń wodnych; 3) propozycje niezbędnych zmian w zakresie korzystania z zasobów wodnych oraz zmian naturalnej i sztucznej retencji; 4) działania służące przeciwdziałaniu skutkom suszy. Susza, obok powodzi jest jednym z najbardziej dotkliwych zjawisk naturalnych oddziałujących na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę całego kraju, w tym Małopolski. W najbliższych latach spodziewany jest wzrost intensywności i częstotliwości występowania susz. Głównym celem planu jest przeciwdziałanie ich skutkom, co należy odnosić do procesu kształtowania zasobów wodnych oraz do racjonalnego korzystania z zasobów wodnych. Cele szczegółowe Planu dotyczą zidentyfikowanych obszarów ryzyka związanego z suszą: społeczeństwa, gospodarki i środowiska i obejmują: • skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi dla zwiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych na obszarach dorzeczy,
• zwiększanie retencji na obszarach dorzeczy, • edukacja i zarządzanie ryzykiem suszy,
• formalizacja i zaplanowanie finansowania działań służących przeciwdziałaniu skutkom suszy. Strategia postępowania w obszarze przeciwdziałania skutkom suszy zakłada przede wszystkim działania proaktywne, czyli zapobiegające oraz zmniejszające prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków suszy, realizowane niezależnie od faktycznego wystąpienia zjawiska suszy. W praktyce oznacza to wdrażania zarówno działań technicznych, jak i nietechnicznych, służących m.in. kształtowaniu zasobów wodnych, wspartych instrumentami planowania przestrzennego, gospodarowania gruntami i wodami, ochrony ekosystemów wodnych i terenów podmokłych, a także instrumentami służącymi osiąganiu celów środowiskowych. Bardzo ważne są działania retencyjne, służące poprawie i przywracaniu naturalnych warunków obiegu wody. Przeciwdziałanie skutkom
91 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 suszy to w konsekwencji również zmniejszenie niedoborów wody, wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej, czy poprawa stanu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. Podejście proaktywne jest równocześnie działaniem na rzecz ograniczania czynników sprzyjających zmianom klimatu. Zgodnie z założeniami Plany Przeciwdziałania Skutkom Suszy, w odniesieniu do obszaru gminy Szczurowa mowa m.in. o następujących działaniach:
• Zwiększenie ilości i czasu retencji wód na gruntach rolnych (działanie 1), • Realizacja przedsięwzięć zmierzających do zwiększania lub odtwarzania naturalnej retencji (działanie 4),
• Analiza możliwości zwiększania retencji w zlewniach z zastosowaniem naturalnej i sztucznej retencji (działanie 6),
• Budowa oraz przebudowa urządzeń melioracyjnych wodnych dla zwiększania retencji glebowej (działanie 8), • Budowa i przebudowa ujęć wód podziemnych do poboru na cele nawodnień rolniczych oraz budowa i przebudowa wodooszczędnych systemów nawadniania wykorzystujących zasoby wód podziemnych (działanie 10),
• Przeprowadzenie weryfikacji zasad gospodarowania wodą w zbiornikach retencyjnych (działanie 24). Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Wprowadzenie do modelu Model docelowej struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Szczurowa jest zobrazowaniem spodziewanych i zaplanowanych w strategii gminy procesów rozwoju i ich wpływu na kształtowanie się struktur przestrzennych. Z jednej strony, ze względu na ukształtowanie terenu, występujące zasoby naturalne i obszary cenne przyrodniczo, a także obszary występowania potencjalnych zagrożeń, historycznie ugruntowane użytkowanie przestrzeni, powiązania infrastrukturalne i komunikacyjne, a także wiele innych uwarunkowań zastanych, a z drugiej strony w wyniku zdiagnozowanych w strategii problemów, potrzeb i potencjałów rozwojowych, w ramach modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Szczurowa przedstawiono różne funkcje terenów w gminie, a także obszary szczególnej koncentracji działalności inwestycyjnej i planowane zmiany w przestrzeni gminy. Ogólne uwarunkowania modelu Gmina Szczurowa położona jest w północnej części województwa małopolskiego, w powiecie brzeskim, stanowiąc jedną z siedmiu gmin tego powiatu. Odległość między Szczurową a Brzeskiem wynosi około 20 km, natomiast siedzibę gminy od Tarnowa i Krakowa dzieli odpowiednio około 30 i 50 km. Gmina Szczurowa charakteryzuje się poprawną dostępnością komunikacyjną. Przez jej obszar przebiegają dwie drogi wojewódzkie – biegnąca równoleżnikowo DW964, która umożliwia najkrótszy dojazd do Tarnowa i Niepołomic oraz południkowo DW768 prowadząca do Brzeska i zlokalizowanego w jego granicach węzła „Brzesko” na autostradzie A4 oraz na północ, przez most nad Wisłą, w kierunku Buska-Zdrój, Kielc i Warszawy. Drogi krzyżują się pod granicami miejscowości Szczurowa.
92 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Sieć drogową uzupełniają drogi powiatowe i gminne znaczenia lokalnego i miejscowego. Planowane modernizacje układu drogowego mają na celu poprawę przepustowości komunikacji w gminie poprzez wyprowadzenie ruchu tranzytowego ze Szczurowej, Uścia Solnego (DW964) oraz Rudy-Rysie (DW768). Ponad połowa powierzchni gminy (58%) objęta jest prawną formą ochrony przyrody – 4 obszarami chronionego krajobrazu oraz dwoma obszarami NATURA 2000. Krajobraz gminny jest nizinny, występują w nim łagodne wzniesienia podzielone dolinami rzek i potoków. Występują w nim liczne pola uprawne, łąki i pastwiska oraz rzadziej, tereny podmokłe, stawy i starorzecza. Gmina pozbawiona jest większych kompleksów leśnych za wyjątkiem jej południowego oraz wschodniego skraju, które pokrywają relikty dawnego zasięgu Puszczy Niepołomickiej, a zarazem część Lasów Radłowsko-Wierzchosławickich rozciągających się na ponad 20 kilometrach od gmin Szczurowa i Wietrzychowice po Wojnicz. Gmina Szczurowa posiada rozwiniętą sieć rzeczną, stanowiącą o jej bogatych zasobach wody, potencjale rekreacji, a z drugiej strony niosącą za sobą znaczące ryzyko podtopień i powodzi. Jej północną granicę stanowi rzeka Wisła, do której wpadają wody z rzek, potoków i strumieni przecinających jej obszar, m.in. Raby, Gróbki z Uszewką czy Uszwicy. Podtopieniami w wyniku wezbrania dopływów Wisły zagrożona jest przede wszystkim wschodnia część gminy, natomiast jej znaczna część może znaleźć się pod wodą w wypadku zniszczenia wałów przeciwpowodziowych (m.in. Uszwicy, Gróbki z Uszewką), co miało miejsce w 2010 roku. Wolne od tego ryzyka są jedynie południowe i wschodnie skrawki gminy, w rejonie miejscowości: Rudy-Rysie oraz Dołęga. Gmina Szczurowa jest najrzadziej zaludnioną jednostką w powiecie brzeskim. Struktura osadnicza gminy koncentruje się wzdłuż najważniejszych szlaków drogowych – przede wszystkim wzdłuż dróg wojewódzkich oraz powiatowych, często przyjmując formę rozciągniętych ulicówek (z nielicznymi wyjątkami), co nie sprzyja koncentracji infrastruktury i usług oraz utrudnia kształtowanie przyjaznej dla mieszkańców przestrzeni. Najbardziej zwarte obszary zabudowy ciągną się pasem wzdłuż DW 964, od Uścia Solnego przez Strzelce Małe do Szczurowej, a dalej w kierunku Zaborowa – ten główny pas koncentracji zabudowy położony jest równolegle do doliny Wisły w odległości ok. 2-4 km od rzeki. Od niego odchodzą dwie południkowe odnogi intensywniejszej zabudowy: Szczurowa- Niedzieliska-Rudy-Rysie (wzdłuż DW 768) oraz Strzelce Małe-Strzelce Wielkie. W pozostałych miejscowościach – szczególnie w pasie brzegu Wisły – dominuje zabudowa rozproszona i miejscowości liczące kilkudziesięciu mieszkańców, co podwyższa koszty rozwoju infrastruktury sieciowej i dostarczania usług dla mieszkańców tych rejonów. Najwięcej osób zamieszkuje miejscowość Szczurowa oraz miejscowości zachodniej i południowo-zachodniej części gminy. Szczurowa jest jedyną z dwóch miejscowości w gminie, której budynki podłączone są do sieci kanalizacyjnej i w której funkcjonuje zmodernizowana oczyszczalnia ścieków. Uzupełnianie infrastruktury sieciowej planowane jest w najgęściej zabudowanych obszarach gminy, zaś w pozostałych – drogą budowy przydomowych oczyszczalni. W gminie znajduje się 11 zabytków wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego, które koncentrują się wzdłuż głównego pasa zabudowań gminy wzdłuż Wisły: Uście Solne – Strzelce Małe, Strzelce Wielkie – Szczurowa – Zaborów – Dołęga. Należą do nich m.in. 3 zespoły dworsko-pałacowe, 3 kościoły oraz dwa cmentarze z czasów I Wojny Światowej (jeden z nich na południu gminy). Dwór w Dołędze, kościół w Strzelcach Wielkich, zabudowa w Uściu Solnym i dzwonnica w Zaborowie należą do zabytków Szlaku Architektury Drewnianej UNESCO. Nie są one połączone infrastrukturą pieszo-rowerową ani oznakowane szlakami. Wraz z Wiślaną Trasą
93 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rowerową biegnącą po koronie wałów przeciwpowodziowych od Oświęcimia po Szczucin, zabytki gminy stanowią o potencjale turystyki rekreacyjnej, wykorzystanym do tej pory w niewielkim stopniu. Za organizowanie i prowadzenie działalności kulturalnej na terenie gminy odpowiada przede wszystkim Gminne Centrum Kultury, Czytelnictwa i Sportu zlokalizowane w Szczurowej. Gminna Biblioteka Publiczna w Szczurowej posiada swoje filie w Dołędze, Uściu Dolnym, Woli Przemkowskiej i Zaborowie. W ramach GCKCiS funkcjonuje również aż 11 świetlic sezonowych rozsianych po całej gminie, funkcjonujących w piątkowe i weekendowe popołudnia i wieczory. Biorąc pod uwagę również gminne zabytki, dostępność miejsc integracji lokalnej społeczności należy ocenić wysoko. Sieć szkół na terenie gminy tworzy 9 placówek i wszystkie prowadzone są przez gminę. Największe z placówek znajdują się w miejscowościach: Szczurowa, Zaborów, Uście Solne, Wola Przemykowska, Strzelce Wielkie i Niedzieliska. Funkcje terenów w gminie Funkcje terenów w gminie obrazuje poniższy rysunek. Wyodrębniono na nim tereny, na których przewidywany jest rozwój zabudowy wyodrębnione w oparciu o dominujące funkcje: tereny mieszkaniowe, którym mogą towarzyszyć tereny o funkcji usługowej, tereny przemysłowe i eksploatacji kruszywa, a także tereny o innych dominujących funkcjach: tereny rolnicze, lasy i tereny zieleni urządzonej, wody. Wykazano również sieć dróg przebiegających przez teren gminy. Największy udział w powierzchni gminy Szczurowa mają tereny rolnicze o różnym potencjale wykorzystania (grunty orne, łąki i pastwiska, sady oraz nieużytki), które rozlewają się po całym jej obszarze. W południowej i wschodniej części gminy koncentrują się lasy. To kolejno: części Lasu Bratucickiego (na południu, przy miejscowości Rudy-Rysie) i część kompleksu Lasów Radłowsko- Wierzchosławickich (na wschodzie). Osobnym kolorem na mapie oznaczono obszary Natura 2000. Są to rozległe tereny nad rzeką Gróbką (obszar Dolina Rzeki Gróbki) oraz Uszewką (obszar Dębówka na rzeką Uszewką). Objęte są szczególną ochroną – priorytetem tych terenów jest ochrona flory i fauny – i podobnie jak w przypadku obszarów leśnych, możliwość wznoszenia zabudowań na tych terenach je wymiernie ograniczona. Wzdłuż dróg w gminie i wśród pól występują liczne, nieregularne wyspy zabudowań. Są one rozsiane po całym obszarze jednostki. Tereny usługowe (zaznaczone na czerwono) koncentrują się wzdłuż DW768 i odcinka DW964 ze Szczurowej w stronę Tarnowa, a także w swoich naturalnych lokalizacjach – centrach miejscowości. W przypadku terenów usługowych we wschodniej części gminy (okolice Dołęgi), oznaczenie na mapie dotyczy w większej części planowanego rozwoju infrastruktury usługowej. W mniejszym stopniu dotyczy to terenów w centralnej lokalizacji, gdzie znajduje się Strefa Aktywności Gospodarczej. Przemysł w gminie funkcjonuje śladowo – prócz terenu SAG, na mapie oznaczone zostały tereny o przeznaczeniu budowy strefy usługowej i produkcyjnej (dotyczy to zachodniej i wschodniej części gminy, gdzie znajdują się obecnie grunty rolne) oraz tereny wydobycia kruszyw (punktowe lokalizacje w środkowej części jednostki). Na rozmieszczenie nowych terenów zabudowy ma podstawowy wpływ dostępność komunikacyjna głównych ciągów komunikacyjnych – dróg wojewódzkich i dojazdowych, przede wszystkim w kierunku Tarnowa. W zabudowie mieszkaniowej zdecydowanie dominują budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej oraz zagrodowej.
94 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rysunek 10. Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Szczurowa - funkcje terenów w gminie.
Źródło: opracowanie własne z wykorzystaniem dokumentów przestrzennych gminy
95 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Rozmieszczenie planowanych inwestycji i planowane zmiany w przestrzeni gminy
Rysunek 11. Model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy Szczurowa – rozmieszczenie planowanych inwestycji
96 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 i planowane zmiany w przestrzeni gminy.
97 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Krótka charakterystyka wybranych obszarów i kierunków interwencji:
• Planuje się kontynuację modernizacji i rozbudowy infrastruktury sieciowej jako kluczowych inwestycji dla podnoszenia jakości życia mieszkańców i atrakcyjności osadniczej gminy oraz ochrony środowiska naturalnego. Inwestycje te dotyczą rozwiązań dedykowanych wszystkim mieszkańcom bądź ich większym grupom (rozwój sieci, modernizacja stacji uzdatniania wody, rozbudowa oczyszczalni ścieków itp.), jak i pojedynczych gospodarstw domowych (przydomowe oczyszczalnie ścieków itp.). • Kontynuowane będą również remonty dróg oraz inwestycje drogowe. Do najważniejszych z nich należy dokończenie budowy bezpiecznego i drożnego połączenia drogowego Rudy- Rysia wraz obwodnicą miejscowości oraz budowa obwodnicy Szczurowej. Obie inwestycje mają na celu zwiększenie dostępności komunikacyjnej oraz bezpieczeństwa kierowców, pieszych i innych użytkowników ruchu, jak również poprawę komfortu życia mieszkańców. Poza tym, rozwijane będzie oświetlenie uliczne na terenie całej gminy. • Dla zwiększenia oferty aktywnego spędzania czasu wolnego, a jednocześnie rozwoju alternatywnej formy komunikacji i poprawy jakości powietrza, rozwijane będą ścieżki rowerowe, punkty przesiadkowe w postaci parkingów, przy których będzie można zostawić auto/rower, a także inna baza towarzysząca. Ścieżki będą integrowane z infrastrukturą w sąsiednich samorządach.
• Zaplanowana jest także rozbudowa infrastruktury rekreacyjnej i sportowej w celu dywersyfikacji oferty, w tym kreowanej przez lokalne kluby, organizacje sportowe i społeczne.
• Rozwój rekreacji i oferty wypoczynku w gminie to również zwrot w stronę wody: przede wszystkim Wisły, a także Uszwicy, Uszewki, Gróbki i Raby. Największe inwestycje dotyczą nabrzeży Wisły, a planowane są wśród nich budowy terenów rekreacyjnych i przystani (m.in. w Popędzynie, Górce, Woli Przemykowskiej). • Kontynuowane będą działania w zakresie dbałości o lokalne dziedzictwo materialne: zespoły dworskie i ich otoczenie, renowacje obiektów sakralnych i cmentarzy wojennych kapliczek i krzyży przydrożnych. To nie tylko ważny element krajobrazu i tożsamości gminy - będą one stanowić także zasób oferty kulturalnej i rekreacyjnej, pełnić rolę miejsc, przy których spacerowicze lub rowerzyści mogą odpocząć i jednocześnie dowiedzieć się więcej na temat samej gminy. • Oddzielną wagę samorząd przywiązuje do realizacji inwestycji w infrastrukturę społeczną, w tym dostosowywanie jej do potrzeb osób ze specjalnymi potrzebami: modernizacja obiektów szkolnych, przedszkoli i żłobków w miejscowościach; modernizacja budynków jednostek OSP, a także domów ludowych, świetlic i bibliotek oraz obiektu Gminnego Centrum Kultury Czytelnictwa i Sportu w Szczurowej. Poprawa jakości tej infrastruktury – podobnie jak przestrzeni publicznych w miejscowościach gminy – składa się na politykę tworzenia przyjaznych miejsc służących integracji lokalnych społeczności i pobudzania życia społecznego, stanowiąc kontynuację dotychczasowej polityki rozwoju.
• Zdając sobie sprawę z wyzwań wynikających z trendów demograficznych (przede wszystkim starzenia się populacji gminy), lecz i potrzeb rodzin osób potrzebujących asysty w życiu na co
98 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
dzień, założono również budowę infrastruktury opieki dla osób starszych i niepełnosprawnych. • W ramach realizowania obowiązku ustawowego co do prowadzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, gmina planuje jego budowę w Szczurowej bądź Niedzieliskach i rozwój jako elementu gospodarki o obiegu zamkniętym.
• Dbając o poziom zdrowia publicznego w gminie, a także wypełniając zadania nałożone na gminę w ramach Programu Ochrony Powietrza dla województwa małopolskiego, planuje się realizację szeregu inwestycji związanych z transformacją energetyczną. Dotyczą tego programu wsparcia dla wymiany nieekologicznych pieców, poprawę wydajności energetycznej budynków użyteczności publicznej oraz szeroki wachlarz inwestycji w OZE. Zakładana jest także współpraca gminy w ramach kastra m.in. w zakresie budowy farm PV, kolektorów słonecznych, paneli PV i innych OZE. Inwestycje te dotyczą całego obszaru gminy. • Mając w pamięci zagrożenie powodziowe ze strony rzek przepływających przez teren gminy władze samorządowe będą dążyły do maksymalnego ograniczenia ryzyka i skutków katastrof. Oznacza to m.in. wsparcie inwestycji zewnętrznych, współpracę odpowiednich służb, doskonalenie lokalnego systemu jednostek OSP.
• Gmina planuje również modernizację lądowiska w Strzelcach Małych, co pozwoli na poszerzenie jego oferty, stworzenie charakterystycznego produktu o charakterze rekreacyjnym, co przysłuży się rozwojowi oferty i wzmocnieniu potencjału turystycznego gminy. W miarę aktywizacji lądowiska i pojawiających się kolejnych użytkowników, realizowane będą kolejne inwestycji. Nie wyklucza się współpracy w ramach inwestycji PPP. Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie Szczurowa wynikają z przyjętego i opisanego wyżej modelu. Dotyczą kluczowych jednostek funkcjonalno-przestrzennych. Opis uwzględnia krótką charakterystykę każdej z nich oraz określa najważniejsze zalecenia i wskazówki dotyczące polityki przestrzennej w odniesieniu do tych jednostek. 1. Tereny o funkcjach mieszkaniowo-usługowych:
• Charakterystyka: → Obszary mieszkaniowe z przewagą zabudowy jednorodzinnej oraz zabudowy mieszkaniowo-zagrodowej, zlokalizowane w Szczurowej i przede wszystkim wzdłuż istniejących ulic w poszczególnych sołectwach gminy, gdzie charakteryzują się tradycyjnymi dla fizjonomii wsi cechami rozplanowania i sposobem sytuowania zabudowy. Obszary z częściowo obecną funkcją usługową. • Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej:
→ Utrzymanie istniejącej struktury osadniczej z dopuszczeniem uzupełnień i przekształceń, modernizacji oraz wymiany substancji budowlanej; → Ograniczanie rozpraszania zabudowy;
99 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
→ Kreowanie prawidłowych relacji pomiędzy zabudową a terenami otwartymi, rolnymi oraz terenami lasów;
→ Kształtowanie prawidłowych relacji pomiędzy zabudową związaną z produkcją rolną a zabudową mieszkaniową; → Porządkowanie i przekształcanie chaotycznych układów osadniczych w celu tworzenia ładu przestrzennego i funkcjonalnego, harmonijnego powiązania ich z krajobrazem naturalnym i kulturowym oraz zachowania spójnych form architektonicznych dla obiektów danej strefie lub regionie;
→ Realizacja programu rozwoju inwestycji mieszkaniowo-usługowych - zgodnie z aktualnymi potrzebami i możliwościami gminy;
→ Rozwój funkcji usługowych w centrum administracyjnym gminy i dążenie do kształtowania lokalnych przestrzeni usługowych i zwiększenia udziału usług w centrach wsi;
→ Zwiększenie powierzchni terenów zabudowy turystyczno-rekreacyjnej, w tym rekreacji indywidualnej i agroturystyki oraz zróżnicowanych programowo terenów rekreacji i sportu, w tym z obiektami i urządzeniami służącymi obsłudze ruchu turystycznego;
→ Ochrona materialnych elementów dziedzictwa kulturowego i krajobrazu gminy;
→ Powiększanie zasobów bazy noclegowej, np. przekształcanie obiektów mieszkaniowych w mieszkaniowo-pensjonatowe oraz rozwój gospodarstw agroturystycznych na bazie istniejących siedlisk zagrodowych, pod warunkiem pełnego uzbrojenia działek w urządzenia infrastruktury technicznej i komunikacji; → Wykorzystanie istniejących zewidencjonowanych obiektów architektury mieszkaniowej drewnianej (o walorach etnograficznych) dla wzbogacenia bazy letniskowej i usługowej; → Dążenie do tworzenia i utrzymania rezerw terenowych dla różnego rodzaju usług;
→ Realizacja infrastruktury technicznej, społecznej, systemów zieleni urządzonej i komunikacji, w tym ciągów pieszo-rowerowych i miejsc parkingowych w kluczowych lokalizacjach;
→ Przeciwdziałanie degradacji środowiska osadniczego poprzez unikanie przypadkowych lokalizacji oraz ograniczanie wpływu urządzeń technicznych i produkcyjnych degradujących warunki mieszkaniowe;
→ Prowadzenie gospodarki wodno-ściekowej przy pełnej ochronie środowiska - dążenie do zaspokojenia potrzeb ludności poprzez wodociągi zbiorowe i studnie indywidualne, zabezpieczenie odprowadzenia ścieków bytowych i gospodarczych oraz ich oczyszczanie - zbiorczym lub indywidualnymi systemami; → Uwzględnienie ograniczeń w zabudowie terenów zagrożonych powodziami. 2. Tereny o funkcjach przemysłowych, tereny eksploatacji kruszywa:
• Charakterystyka:
100 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
→ Obszary pełniące kluczową rolę dla rozwoju gospodarczego gminy, w tym Strefa Aktywności Gospodarczej w Szczurowej, tereny zarezerwowane pod działki inwestycyjne oraz tereny eksploatacji kruszywa.
• Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej: → Tworzenie układu kompozycyjno-komunikacyjnego zapewniającego dobrą dostępność terenów i ich obsługę;
→ Uzbrojenie działek w infrastrukturę komunikacyjną oraz techniczną, w tym infrastrukturę sanitarną jako warunek realizacji zabudowy i nakaz odprowadzania ścieków poprzez infrastrukturę kanalizacji sanitarnej; → Ograniczenie negatywnego wpływu terenów aktywności gospodarczej na sąsiadującą zabudowę mieszkaniową, środowisko naturalne i krajobraz, w tym możliwość funkcjonowania obiektów pod określonymi w studium warunkami, w tym: organizacji sprawnego systemu utylizacji ścieków i usuwania odpadów, instalacji urządzeń podczyszczających w przypadku ścieków o parametrach przekraczających dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń, szczelnych zabezpieczeń podłoża infrastruktury magazynowo-składowej czy nasadzeń zieleni izolacyjnej;
→ Wszelkie działania inwestycyjne w strefie związane z utrzymaniem, modernizacją, przebudową, rozbudową oraz zmianą sposobu użytkowania istniejącej zabudowy i urządzeń z nią związanych, winny spełniać wymagania ochrony środowiska i krajobrazu;
→ Eksploatacja złóż zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami;
→ Perspektywicznie obszary powyrobiskowe mogą zostać wykorzystanie na cele rekreacyjne. 3. Tereny zielone oraz przestrzenie rekreacyjne:
• Charakterystyka: → Obszary zieleni kluczowe dla systemu przyrodniczego, położone przede wszystkim w południowo-zachodniej i wschodniej części gminy, pełniące role: ekosystemową, biologiczną, krajobrazową, rekreacyjno-społeczną, turystyczną, produkcyjną oraz infrastruktura turystyczna, rekreacyjna i wypoczynkowa.
• Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej: → Przeciwdziałanie degradacji środowiska leśnego dla zapewnienia harmonijnego rozwoju życia mieszkańców gminy oraz prowadzenie inwestycji z uwzględnieniem ochrony lasów przed dewastacją i ekspansją osadnictwa; → Szczególna ochrona terenów leśnych o charakterze wodochronnym i glebochronnym;
→ Bezwzględna ochrona istniejących na obszarach leśnych koncentracji przyrodniczych o randze stanowisk dokumentacyjnych przyrody nieożywionej oraz użytków ekologicznych.
→ Przekształcanie terenów zieleni leśnej zagrożonych ekspansją osadnictwa w parki leśne;
101 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
→ Gospodarka leśna winna być zgodna z obowiązującymi przepisami o lasach, w szczególności w zakresie zasad zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową;
→ Powiększanie obszarów leśnych poprzez zalesianie gruntów rolniczo nieprzydatnych; na obszarze całej gminy należy prowadzić w sposób nie stwarzający konfliktów z istniejącą i projektowaną strukturą funkcjonalno-przestrzenną, a także z uwzględnieniem korzystnych rozwiązań dla retencji wody i ochrony przeciwpowodziowej; → Porządkowanie istniejących i tworzenie nowych zespołów zieleni urządzonej;
→ Wykorzystanie obszarów leśnych oraz ich najbliższego sąsiedztwa dla realizacji programów z zakresu rekreacji (turystyki i sportu) oraz ochrony zdrowia; dopuszcza się wprowadzanie elementów zabudowy związanych z rekreacją tj. szlaki turystyczne, schroniska młodzieżowe budowane w powiązaniu z siecią tras turystycznych, biegowe trasy narciarskie, miejsca biwakowe i zadaszenia, pola namiotowe itp.; → Przestrzeganie aktualnych przepisów o ochronie przyrody w celu zachowania stabilności ekosystemów i utrzymania procesów ekologicznych, różnorodności gatunkowej, dziedzictwa geologicznego, ciągłości istnienia gatunków i ekosystemów oraz właściwego stanu zasobów i składników przyrody;
→ Wykorzystanie terenów nieużytkowanych, obszarów wodnych (stawy, oczka), obszarów zieleni nieurządzonej występujących w centrach miejscowości do tworzenia atrakcyjnych terenów rekreacyjnych i zieleni urządzonej, integrujących społeczności lokalne i podnoszących jakość przestrzeni publicznych. 4. Obszary Natura 2000:
• Charakterystyka:
→ Dwa tereny objęte szczególną formą ochrony przyrody: pierwszy, rozciągający się wzdłuż rzeki Gróbki („Dolina Rzeki Gróbki”) oraz drugi, nad Uszewką („Dębówka nad rzeką Uszewką”).
• Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej: → Podstawowe przedmioty ochrony na tych obszarach stanowią walory przyrodnicze (ekosystemy) i krajobrazowe, a także historyczne i kulturowe; → Zabrania się podejmowania działań (z wyjątkiem nadrzędnego interesu publicznego) pozostających w sprzeczności z celami ochrony obszarów, w tym: pogorszających stan siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar ochrony; negatywnie oddziałujących na kondycję tych gatunków; a także pogarszających integralność tych obszarów lub powiązań z obszarami kluczowymi dla żyjących na nim ekosystemów. 5. Tereny rolnicze:
• Charakterystyka: → Grunty orne, łąki, pastwiska, sady, zabudowa zagrodowa, obiekty usługowe i gospodarcze.
102 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej: → Utrzymanie istniejącej struktury osadniczej z dopuszczeniem uzupełnień i przekształceń w kierunku zagęszczania obszarów zabudowy, wymiany substancji budowlanej oraz odtwarzania siedlisk osadniczych - z wyjątkiem sytuacji szczególnych. → Rozwój systemów osadnictwa w dostosowaniu do lokalnych uwarunkowań przy pełnej ochronie wartościowych kompleksów rolnych, przyrodniczych, lokalnego krajobrazu oraz tradycji kulturowej. → Przeciwdziałanie degradacji środowiska rolnego poprzez ograniczanie stosowania środków chemicznych, preferowanie nawozów naturalnych oraz biologicznych metod walki ze szkodnikami upraw rolnych; ochrona gruntów rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych oraz realizacja planu ochrony gruntów rolnych przed erozją gleb i zalesień gruntów najsłabszych, nieużytków i gruntów rolniczo nieprzydatnych; zakaz lokalizacji obiektów oraz urządzeń degradujących w szerszym zasięgu środowisko w zakresie zdolności produkcyjno-rolniczej. → Realizacja zbiorowych oraz indywidualnych systemów zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków, likwidacja dzikich wysypisk śmieci, system gromadzenia, segregacji i usuwania odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami; → Przeciwdziałanie rozdrobnieniu areału rolnego na rzecz sprzyjania tendencjom powiększania gospodarstw; → Uciążliwość obiektów o charakterze produkcyjno-przetwórczym winna mieścić się każdorazowo w granicach posesji; → Lokalizowanie ośrodków produkcyjnych i infrastruktury technicznej (w tym odnawialnych źródeł energii) na terenach ściśle określonych w studium, poza obszarami ochrony Natura 2000 oraz kompleksami gleb klas I-III), z zachowaniem bezpiecznej strefy ochronnej od zabudowy mieszkaniowej oraz związanej z wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży. 6. Wody: • Charakterystyka: → Cieki wodne w przestrzeni gminy oraz ich bezpośrednia otulina biologiczna – Wisła, Uszwica, Raba, Gróbka z Uszewką wraz z dopływami. • Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej: → Zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do wód i do ziemi oraz składowania substancji niebezpiecznych; → Zachowanie istniejącego systemu cieków wodnych, dążenie do poprawy klas czystości wód na obszarze całej gminy; → Prowadzenie działań zmierzających do zagęszczenia sieci ekologicznej wzdłuż cieków wodnych; → Realizowanie inwestycji w obrębie strefy przy bezwzględnym uwzględnieniu ochrony bezpośredniej otuliny biologicznej rzek i potoków z zakazem zabudowy kubaturowej, zabezpieczeniu dostępu dla korzystania z wód, dopuszczeniu robót konserwacyjno-
103 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
remontowych i przy zabezpieczeniach przeciwpowodziowych oraz inwestycji wynikających z potrzeb gospodarczych i utrzymania infrastruktury gminy; → Wykorzystanie dolin cieków wodnych dla rozwoju funkcji związanych z rekreacją przy pełnej ochronie zieleni łęgowej; dopuszcza się lokalizowanie kąpielisk i miejsc do plażowania; → Strategia postępowania powinna uwzględniać plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, plany zarządzania ryzykiem powodziowym, a także plan przeciwdziałania skutkom suszy.
104 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Obszary strategicznej interwencji Obszary strategicznej interwencji określone w strategii rozwoju województwa wraz z zakresem planowanych działań Terytorialne ukierunkowanie Strategii Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” zakłada dążenie do wykorzystania i wzmocnienia przewag konkurencyjnych regionu (mowa m.in. o potencjale kulturowym, turystycznym i przyrodniczym) oraz zachowania spójności wewnątrzregionalnej. Wdrażany zatem będzie – wskazany w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku) – rozwój terytorialnie wrażliwy i odpowiedzialny. Przejawem polityki rozwoju ukierunkowanej terytorialnie są obszary strategicznej interwencji. Zgodnie z definicją ustawową, obszar strategicznej interwencji (OSI) to określony w strategii rozwoju obszar o zidentyfikowanych lub potencjalnych powiązaniach funkcjonalnych, lub o szczególnych warunkach społecznych, gospodarczych czy przestrzennych, decydujących o występowaniu barier rozwoju lub trwałych, możliwych do aktywowania, potencjałów rozwojowych, do którego jest kierowana interwencja publiczna łącząca inwestycje, w szczególności gospodarcze, infrastrukturalne albo w zasoby ludzkie, finansowane z różnych źródeł, czy też rozwiązania regulacyjne. Samorząd województwa małopolskiego wskazał w swojej strategii, poza OSI określonymi na szczeblu krajowym (miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze i obszary zagrożone trwałą marginalizacją), dodatkowy katalog OSI regionalnych. Ostatecznie w województwie małopolskim wyodrębniono 6 typów obszarów (w rozumieniu zapisów Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030): 3 typy obszarów problemowych (kategoria ta obejmuje zarówno OSI krajowe, jak i OSI regionalne), 2 typy obszarów o wyjątkowym potencjale oraz 1 typ obszarów wzrostu. Wśród nich należy wymienić: • Miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze 6 miast wskazanych w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku) oraz Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030: Tarnów, Nowy Sącz, Gorlice, Nowy Targ, Zakopane, Chrzanów. Obszary te będą wspierane z poziomu kraju i regionu za pomocą specjalnie dedykowanych instrumentów. Z poziomu regionalnego przewiduje się objęcie wskazanych OSI krajowych dodatkową interwencją, np. w postaci specjalnych preferencji lub premiujących kryteriów wyboru projektów w RPO WM 2021– 2027. Szczegółowy zakres wsparcia zaproponowany zostanie w tymże programie. • Miejskie obszary funkcjonalne (MOF) Za obszary wzrostu, o wyjątkowych możliwościach rozwojowych, uznano miasta i obszary funkcjonalne wokół nich. Przeprowadzono analizę dotyczącą delimitacji optymalnych zasięgów MOF w Małopolsce, w kontekście realizacji zintegrowanych inwestycji terytorialnych na lata 2021-2027, dla stolicy regionu oraz 6 miast średnich tracących funkcję społeczno-gospodarcze. W konsekwencji w strategii wskazano 6 miejskich obszarów funkcjonalnych w Małopolsce: MOF Krakowa, MOF Tarnowa, MOF Nowego Sącza, MOF Gorlic, MOF Podhala, MOF Chrzanowa. Województwo małopolskie będzie wspierać gminy współpracujące w ramach MOF – z założeniem, że kluczowe znaczenie będzie miała (zawiązana formalnie) współpraca i inicjatywa oddolna. Jedną z form wparcia będzie możliwość realizacji wspomnianego instrumentu ZIT na obszarze wybranych MOF.
105 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• Obszar transformacji energetycznej – Małopolska Zachodnia Kolejne OSI są konsekwencją wyzwań związanych z procesem transformacji gospodarki w kierunku uzyskania neutralności klimatycznej. Transformacja będzie wymagać dedykowanych interwencji i wsparcia na rzecz tych obszarów, które będą najsilniej dotknięte jej skutkami. W Małopolsce takim obszarem są tereny w najbardziej zurbanizowanej zachodniej części województwa – 4 powiaty: chrzanowski, olkuski, oświęcimski i wadowicki, gdzie gospodarka oparta jest w znacznej mierze na dużych zakładach, w tym związanych z działalnością górniczą. Kopalnie węgla kamiennego funkcjonują w Brzeszczach i w Libiążu. Obszar Małopolski Zachodniej rekomendowany jest do wsparcia w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (Just Transition Fund). Dostępność środków w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027 będzie wymagało przygotowania Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji, który określi cele oraz będzie koordynował działania i współpracę różnych partnerów. • Gminy zmarginalizowane Gminy dotknięte problemami i barierami rozwojowymi zostały wyznaczone na podstawie wskaźnika syntetycznego, złożonego z wybranych mierników przedstawiających zagadnienia społeczne, ekonomiczne i środowiskowe. Ostatecznie, jako obszary zmarginalizowane w Małopolsce wskazano gminy, zlokalizowane głównie w południowej i wschodniej części regionu oraz częściowo na północy województwa, wśród których znajduje się gmina Szczurowa – w wyniku wartości wskaźnika społecznego i środowiskowego określających gminę jaką zmarginalizowaną. Do tych jednostek zostanie skierowane szczególne wsparcie w celu wyrównania ich szans rozwojowych. • Miejscowości uzdrowiskowe Z uwagi na specyfikę województwa, za regionalne OSI uznano miejscowości uzdrowiskowe. Są to obszary o szczególnych walorach: przyrodniczych, krajobrazowych, klimatycznych, rekreacyjnych, turystycznych, zdrowotnych, o uznanej marce, tradycjach i bogatej historii, manifestującej się często w zabytkowej architekturze. Miejscowości te zlokalizowane są głównie na obszarach górskich, które są obszarami o utrudnionym dostępie komunikacyjnym i ograniczonych możliwościach rozwoju przemysłu. Z uwagi na istotne znaczenie rozwoju branży uzdrowiskowej oraz dużą koncentrację jednostek tego typu w Małopolsce, samorząd regionalny w kolejnych latach utrzyma wsparcie dla obecnych, jak i przyszłych uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej. Do tej grupy nie zalicza się gmina Szczurowa. • Obszary prawnie chronione Specjalnym wsparciem objęte zostaną objęte ponadto obszary prawnie chronione, np. parki narodowe, parki krajobrazowe czy obszary Natura 2000. Są to obszary szczególnie cenne pod względem przyrodniczym, co powoduje konieczność objęcia ich dodatkową ochroną i wsparciem z poziomu regionu. Jednocześnie ich obecność na danym obszarze wprowadza pewne ograniczenia związane z użytkowaniem terenów i realizacją inwestycji. Stąd wsparcie dla terenów chronionych będzie związane nie tylko z kwestiami ochrony środowiska, ale interwencja z poziomu województwa będzie również formą rekompensaty dla gmin, które dotykają bariery wywoływane przez obostrzenia środowiskowe. Ponad połowa terenu gminy Szczurowa objęta jest dwoma formami ochrony przyrody: obszarami chronionego krajobrazu (Bratucicki, Doliny Wisły, Radłowsko-Wierzchosławicki oraz graniczący z gminą Koszycki OCHK) oraz obszarami NATURA 2000 (Dolina Rzeki Gróbki oraz Dębówka nad rzeką
106 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Uszewką). Ponadto, od zachodu graniczy z gminą zespół przyrodniczo-krajobrazowy „W widłach Wisły i Raby”. Dodatkowo, samorząd regionalny będzie wyróżniać gminy, które wykazują się aktywnością w zakresie działań środowiskowych. Będą one mogły uzyskać preferencje w programach konkursowych finansowanych ze środków budżetu województwa oraz w ramach konkursów wspieranych z RPO WM 2021-2027. Obszary strategicznej interwencji kluczowe dla gminy Szczurowa wraz z zakresem planowanych działań W ramach prac nad strategią, zarówno na etapie diagnostycznym, jak i planistycznym, analizowano możliwość wyznaczenia w gminie Szczurowa lokalnych obszarów strategicznej interwencji. Specyfika gminy oraz rozpoznane zasoby endogeniczne i potencjały gminy, które można wykorzystać do rozwoju zgodnego z przyjętą wizją gminy, zadecydowały o wyodrębnieniu kluczowych obszarów wsparcia. Dotyczą one rozwoju działalności gospodarczej i oferty rekreacyjnej na terenie Lądowiska w Strzelcach Małych oraz włączenia do obiegu rekreacyjnego i wypoczynkowego terenów nad wodami oraz poprawy jakości wód (przede wszystkim rzek i strumieni). Tym samym należy je rozumieć jako obszary wzrostu, które w wyniku zaplanowanej interwencji mają stanowić w najbliższych latach przewagi konkurencyjne gminy.
• Lądowisko Gminne Strzelce Małe-Szczurowa Lądowisko Gminne powstało w miejscowości Strzelce Małe w 2010 roku i pozostaje dziś w zarządzie Gminnego Centrum Kultury, Czytelnictwa i Sportu w Szczurowej. W porównaniu do innych tego typu obiektów w regionie wyróżnia się bardzo atrakcyjnymi uwarunkowaniami lotniczymi – jego strefa powietrzna nie jest zakłócona przez strefy innych obiektów ani ważniejsze drogi powietrzne. Daje to możliwość latania częstego, regularnego i bez zakłóceń, co dostrzega wiele firm gotowych do rozpoczęcia działalności komercyjnej i rekreacyjnej na lądowisku. Najważniejszą barierą rozwoju lądowiska jest hałas silników samolotowych oraz brak zgody okolicznych mieszkańców na częste loty. Porozumienie wynegocjowane z okolicznymi mieszkańcami, godzące interesy każdej ze stron, jest kluczem do długofalowego rozwoju biznesu na lądowisku. Stąd, kluczowe będzie uregulowanie zasad rozwoju działalności na lądowisku, pilnowanie ich przestrzegania oraz zadbanie o zminimalizowanie kosztów hałasu ponoszonych przez mieszkańców (stałe godziny lotów, aranżacja infrastruktury wyciszającej itd.). W następnej kolejności do najważniejszych wyzwań związanych z lądowiskiem będzie dofinansowanie infrastruktury bezpieczeństwa na jego terenie, wykorzystanie go jako narzędzia promocji gminy (przede wszystkim poprzez organizacje wydarzeń na wolnym powietrzu). Ustanowienie OSI na terenie lądowiska gminnego w Strzelcach Małych w gminie Szczurowa wpisuje się w politykę działań samorządu województwa małopolskiego obejmującego wsparciem gminy mierzące się z problemem marginalizacji ekonomicznej.
• Środowisko wodne gminy, jej rzeki i zbiorniki wodne – włączenie w obieg gospodarczy (rekreacyjno-turystyczny). Wykorzystanie potencjału rekreacyjnego rzek i zbiorników wodnych oraz poprawa jakości wód powierzchniowych stanowią naturalne wyzwania dla gminy Szczurowa zarówno ze względu na jej atuty (walory krajobrazowych i bogate zasoby wodne), jak i problemy (marginalizacja ekonomiczna w regionie). Na aranżację terenów wodnych i rekreacyjnych w
107 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 gminie składają się w pierwszej kolejności zarówno działania inwestycyjne (budowa przystani na Wiśle, aranżacja kąpielisk, aranżacja ścieżek przyrodniczych na obszarach Natura 2000, zagospodarowanie wyrobisk żwirowych po zakończeniu ich eksploatacji itd.) jak i prośrodowiskowe (filtracja cieków wodnych, wzmacnianie bioróżnorodności terenów nad wodami). W drugiej kolejności działania gminy będą dotyczyć wsparcia i promocji działalności gospodarczej w obszarze rekreacji i wypoczynku na tych terenach (rekreacja kajakowa, wypożyczalnie sprzętu, rozwój pola namiotowego, gastronomii itp.). Kluczowym elementem rozwoju oferty rekreacji wodnej będzie połączenie jej z ofertą rowerową poprzez wykorzystanie lokalizacji Wiślanej Trasy Rowerowej i kierowanie ruchu do obiektów kulturowych i innych ciekawych miejsc na terenie gminy. Posłużyć ma temu współpraca z sąsiednimi samorządami w takich obszarach jak sieć przystani, wspólne trasy wycieczkowe, informacja turystyczna itp. Ustanowienie OSI poświęconego terenom nad wodami gminy wpisuje się zarówno w priorytety OSI województwa małopolskiego poświęcone wsparciu gmin zmarginalizowanych (społecznie i środowiskowo) oraz wsparciu dla jednostek o ponadprzeciętnym udziale obszarów prawnie chronionych w ich powierzchni (Natura 2000).
108 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Zgodność Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 z wytycznymi i założeniami zawartymi w dokumentach wyższego rzędu
Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 jest spójna z dokumentami strategicznymi szczebla krajowego, regionalnego i ponadlokalnego, m.in.: • Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), • Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030, • Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego (współdziałanie, kultura, kreatywność) 2030, • Strategią Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2030, • Strategią Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku, • Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030, • Polityką ekologiczną państwa 2030 – strategią rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej, • Strategią Rozwoju Województwa „Małopolska 2030”. Tabela 4. Zgodność Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021- 2030 z wytycznymi i założeniami zawartymi w wybranych dokumentach wyższego rzędu
Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 2. Cel strategiczny 3. Cele strategiczne Konkurencyjna gospodarka Zrównoważony i perspektywiczny rozwój obszarów Kapitał ludzki i społeczny, Strategii Rozwoju wykorzystująca potencjały wiejskich, w oparciu o ich walory przyrodniczo- kształtowany przez wysokiej strategiczne gminy, Gminy Szczurowa krajobrazowe i dziedzictwo kulturowe oraz jakości usługi publiczne, wzajemną przedsiębiorczość lokalną na lata 2021-2030 zaangażowane społeczności wiejskich. pomoc i współpracę.
i wsparcie samorządu gminnego.
-
2030
Gminy Gminy
Strategii Strategii
Rozwoju
Szczurowa
na lata 2021 lata na
Cele operacyjne Celeoperacyjne
.
.4. .5.
Cele i priorytety
z z dziedzictwa lokalnego.
nadrzędnych odpowiadającawyzwaniom
dokumentów
strategicznych operacyjnyI.4.
Cel operacyjny Cel 1.1. infrastruktury Rozwój gospodarczej. operacyjny Cel 1.2. Promocjawalorów gospodarczych gminy. operacyjny Cel 1.3. Rozwój przedsiębiorczościlokalnej. Cel Rozbudowai modernizacja układu komunikacyjnego terenie na gminy. operacyjny Cel 2.1. Zwiększenie konkurencyjności gospodarstwrolnych i dywersyfikacja działalności rolniczej. operacyjny Cel 2.2. Ochrona, promowanie zachowanie i kulturyora operacyjny Cel 2.3. i Rozwój promocja oferty rekreacyjnej i turystycznej. operacyjny Cel 2 Dbałośćśrodowiska o stan naturalnego. operacyjny Cel 2 Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego. operacyjny Cel 3.1. Edukacja współczesnościoraz potrzebom rynku pracy. operacyjny Cel 3.2. i Rozwój upowszechnianie sportu oraz aktywnościruchowej. operacyjny Cel 3.3 Efektywna politykaspołeczna. operacyjny Cel 3.4 Nowoczesnezarządzanie publiczne. I. Trwały wzrost
gospodarczy oparty coraz
silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną.
II. Rozwój społecznie
wrażliwy i terytorialnie zrównoważony. III. Skuteczne państwo i
Strategia na rzecz na Strategia instytucje służące
wzrostowi oraz włączeniu
Odpowiedzialnego Rozwoju Odpowiedzialnego społecznemu i gospodarczemu. Cel 1. Zwiększenie spójności rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym,
środowiskowym i przestrzennym
1.1 Wzmacnianie szans
rozwojowych obszarów słabszych gospodarczo. 1.2 Wykorzystywanie
potencjału Strategia Rozwoju Rozwoju Strategia
rozwojowego miast
Regionalnego 2030 Regionalnego średnich tracących funkcje społeczno- Krajowa Krajowa gospodarcze.
109 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
1.3 Przyspieszenie
transformacji profilu gospodarczego Śląska.
1.4 Przeciwdziałanie
kryzysom na obszarach zdegradowanych. 1.5 Rozwój infrastruktury
wspierającej dostarczanie
usług publicznych i podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów. Cel 2. Wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych
2.1 Rozwój kapitału
ludzkiego i społecznego. 2.2 Wspieranie
przedsiębiorczości na
szczeblu regionalnym i lokalnym. 2.3 Innowacyjny rozwój regionu i doskonalenie
podejścia opartego na
Regionalnych Inteligentnych Specjalizacjach. Cel 3. Podniesienie jakości zarządzania i wdrażania polityk ukierunkowanych terytorialnie 3.1 Wzmacnianie
potencjału administracji
na rzecz zarządzania rozwojem. 3.2 Wzmacnianie współpracy
i zintegrowanego podejścia
do rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym.
3.3 Poprawa organizacji
świadczenia usług publicznych.
3.4 Efektywny i spójny
system finansowania polityki regionalnej. Rozwój społecznie wrażliwy, sprzyjający rodzinie
Kierunek działań 1:
Małopolskie rodziny.
Kierunek działań
2:Opieka zdrowotna.
Kierunek działań 3:
Bezpieczeństwo.
Kierunek działań 4:Sport
i rekreacja.
Kierunek działań 5:
Kultura i dziedzictwo.
Kierunek działań 6:
Edukacja.
Kierunek działań 7:
Rynek pracy. Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
Kierunek działań 1:
Innowacyjność.
Kierunek działań 2:
Konkurencyjność i przedsiębiorczość.
Kierunek działań 3:
Turystyka.
Kierunek działań 4:
Transport.
Strategia Rozwoju Województwa „Małopolskiego 2030” „Małopolskiego Województwa Rozwoju Strategia Kierunek działań 5:
Cyfrowa Małopolska. Kierunek działań 6:
Gospodarka o obiegu
zamkniętym.
110 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wysoka jakość środowiska i dążenie do neutralności klimatycznej
Kierunek działań 1
Ograniczanie zmian klimatycznych.
Kierunek działań 2:
Gospodarowanie wodą.
Kierunek działań 3:
Bioróżnorodność i krajobraz.
Kierunek działań 4:
Edukacja ekologiczna. System zarządzania strategicznego rozwojem dostosowany do wyzwań dekady 2020-2030 Kierunek działań 1:
System zarządzania
strategicznego rozwojem.
Kierunek działań 2:
Współpraca i partnerstwo.
Kierunek działań 3:
Promocja Małopolski. Zrównoważony i trwały rozwój oparty na endogenicznych potencjałach
Kierunek działań 1: Ład
przestrzenny.
Kierunek działań 2:
Wsparcie miast.
Kierunek działań 3:
Rozwój obszarów wiejskich. Kierunek działań 4:
Spójność
wewnątrzregionalna i dostępność. Źródło: opracowanie własne
111 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
System realizacji Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021- 2030 System wdrażania Instytucjonalna struktura systemu realizacji strategii Systemu realizacji Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 tworzą: • Wójt Gminy Szczurowa, • Rada Gminy Szczurowa, • Wydział Inwestycji, Planowania Przestrzennego i Gospodarki Mieniem Komunalnym Urzędu Gminy w Szczurowej, pełniący rolę centrum koordynacyjnego, • inne stanowiska/komórki/wydziały Urzędu Gminy w Szczurowej oraz jednostki gminne, • wykonawcy i partnerzy realizacyjni określeni w strategii. Za wdrażanie strategii, podobnie jak i innych dokumentów o charakterze strategicznym i długofalowym, odpowiada Wójt Gminy Szczurowa. Jego odpowiedzialność należy rozumieć poprzez strategiczną rolę organu wykonawczego samorządu gminnego w stymulowaniu i koordynacji działań podejmowanych przez różnorodne podmioty i środowiska, jak również w mobilizowaniu oraz integrowaniu zasobów pozostających w ich dyspozycji – na rzecz realizacji celów i kierunków działań określonych w strategii. Ważna rola przypada również Radzie Gminy Szczurowa, reprezentującej różnorodne środowiska lokalne. Będzie ona wsparciem merytorycznym dla centrum koordynacyjnego, a do jej zadań należy w szczególności proponowanie nowych kierunków działań i rozwiązań realizacyjnych, bazujących na opiniach przedstawicieli społeczności lokalnych z poszczególnych części gminy, podejmowanie uchwał w zakresie aktualizacji dokumentu, w szczególności na bazie wniosków z monitoringu i ewaluacji. Kluczowym elementem powyższej struktury jest Wydział Inwestycji, Planowania Przestrzennego i Gospodarki Mieniem Komunalnym Urzędu Gminy w Szczurowej, pełniący rolę centrum koordynacyjnego. Jest to podmiot, który z jednej strony prowadzi sprawozdawczość na potrzeby monitoringu i ewaluacji, przygotowując podsumowania i raporty dla Wójta Gminy Szczurowa, a z drugiej stanowi „węzeł koordynacyjno-informacyjny” dla wykonawców i partnerów realizacyjnych. Niezbędna jest współpraca innych stanowisk/komórek/wydziałów Urzędu Gminy w Szczurowej oraz jednostek gminnych ze wskazanym centrum koordynacyjnym. Strategia uwzględnia ponadto zadania wykraczające poza bezpośrednie kompetencje gminy, stąd potrzeba włączenia w system realizacji i współpracy partnerów, jak: administracja rządowa, inne jednostki samorządu terytorialnego, przedstawiciele biznesu, organizacji pozarządowych i grup nieformalnych, mieszkańców, partnerów zagranicznych. Tym samym, efektywność realizacji celów wyodrębnionych w strategii w dużej mierze będzie zależeć od koordynowania i monitorowania tego procesu. Dlatego też do zadań Wydziału Inwestycji, Planowania Przestrzennego i Gospodarki Mieniem Komunalnym Urzędu Gminy w Szczurowej, jako centrum koordynacyjnego, należeć będzie w szczególności: • realizacja przypisanych mu zadań i projektów, • koordynacja współpracy oraz ciągłe pozyskiwanie nowych partnerów do realizacji zadań zapisanych w strategii,
112 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• kreowanie i przyjmowanie propozycji nowych zadań od partnerów realizacyjnych i odbiorców działań strategii,
• monitorowanie i ewaluacja procesu realizacji zadań określonych w strategii, przygotowywanie sprawozdań, koordynacja procesu jej aktualizacji, • poszukiwanie wraz z innymi podmiotami zaangażowanymi pozabudżetowych źródeł finansowania realizacji zadań i projektów,
• zapewnienie działań w zakresie informacji i promocji strategii. Mechanizmy i instrumenty realizacji strategii Projekty i zadania w ramach Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 będą realizowane w różnych okresach czasowych: od akcji jednorazowych, poprzez działania realizowane przez kilka tygodni, miesięcy, rok, kilka lat, aż do zadań ciągłych. Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 będzie wdrażana przy wykorzystaniu zróżnicowanych instrumentów, m.in.: • finansowych – coroczne uchwały budżetowe Rady Gminy Szczurowa, wieloletnia prognoza finansowa oraz inne dokumenty finansowe, określające krótko- i długofalowe kierunki koncentracji środków finansowych, a także projekty realizowane przy wykorzystaniu funduszy zewnętrznych, głownie europejskich, otwarte konkursy ofert i inne formy współpracy finansowej z organizacjami pozarządowymi,
• prawnych – uchwały Rady Gminy Szczurowa, zarządzania Wójta Gminy Szczurowa, regulacje w postaci aktów prawa miejscowego, decyzje administracyjne itp.,
• wdrożeniowych – gminne strategie sektorowe/branżowe itp., uszczegóławiające strategie postępowania w ramach konkretnych obszarów rozwojowych, określone w szczególności w rozdziale dotyczącym wytycznych do sporządzania dokumentów wykonawczych,
• planowania przestrzennego - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, procedury zapewniające udział mieszkańców w planowaniu przestrzennym itp.,
• organizacyjno-zarządczych i koordynacyjnych – aktualizacje regulaminów, statutów i procedur, tworzenie zespołów zadaniowych i projektowych, powoływanie dedykowanych ciał o charakterze opiniodawczo-doradczym, zawiązywanie partnerstw itp.,
• kadrowych – praca i zaangażowanie władz samorządowych, kadry kierowniczej i pracowników wydziałów oraz jednostek gminnych, koordynatorów programów i projektów, w tym realizowanych z funduszy europejskich, liderów lokalnych, a także system doskonalenia kadr, wymiany doświadczeń i poznawania dobrych praktyki itp., • kontrolnych - aktualizacja ewidencji i rejestrów, monitoring stanu zagospodarowania przestrzennego, kontrola jakości itp.
• społecznych – działania edukacyjne, informacyjne i promocyjne, konsultacje wewnętrzne, konsultacje społeczne, strona internetowa gminy i jednostek gminnych, profile w mediach społecznościowych, media lokalne i ponadlokalne, system informacji przestrzennej gminy itp.
113 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Poziom społeczny Poziom społeczny dotyczy upowszechniania zapisów Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 wśród społeczności lokalnej oraz pozyskiwania partnerów (lokalnych i zewnętrznych) dla realizacji zaplanowanych działań. Głównym adresatem zapisów dokumentu są mieszkańcy gminy, a w szczególności: • radni, pracownicy Urzędu Gminy w Szczurowej i gminnych jednostek organizacyjnych,
• posłowie i senatorowie reprezentujący w parlamencie region oraz radni sejmiku wojewódzkiego, związani z regionem,
• przedsiębiorcy, przedstawiciele sektora gospodarczego, instytucje otoczenia biznesu, instytucje szkoleniowe z regionu, • wyższe uczelnie z terenu regionu,
• sektor finansowy – banki, instytucje pożyczkowe i kredytowe, • podmioty turystyczne,
• Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku i inne instytucje rynku pracy,
• organizacje pozarządowe z terenu gminy, placówki edukacyjne. Ważnym adresatem Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 jest również otoczenie jednostki, szczególnie: • sąsiednie gminy,
• powiat brzeski,
• zarząd województwa małopolskiego, • wojewoda małopolski,
• administracja rządowa, • organizacje samorządu gospodarczego o ponadlokalnym zasięgu,
• organizacje pozarządowe o ponadlokalnym zasięgu • potencjalni inwestorzy zainteresowani inwestycjami w gminie,
• zagraniczni partnerzy samorządowi gminy Szczurowa. Upowszechnienie zapisów strategii ma na celu: • poinformowanie o zakończeniu prac nad opracowaniem strategii,
• objaśnienie dalszych etapów procesu zintegrowanego planowania rozwoju w gminie – realizacja zapisów strategii, zaproszenie do współpracy, tworzenie partnerstw,
• prezentację lokalnego potencjału społecznego, gospodarczego, środowiskowego, przestrzennego gminy, priorytetów i kierunków rozwoju w najbliższych latach (obszary strategiczne i cele strategiczne i operacyjne, kierunki interwencji), • objaśnienie roli funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w finansowaniu rozwoju lokalnego i sposobu ich pozyskiwania poprzez przygotowanie projektów wynikających ze strategii,
114 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• zachęcenie do współrealizacji z jednostkami samorządowymi Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030, a także jej stałego monitorowania i aktualizacji, zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami i nowymi wyzwaniami. W celu upowszechnienia treści strategii rekomenduje się przeprowadzić proponowane działania: • opracowanie krótkiego materiału (broszury informacyjnej) przybliżającego treść Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2020,
• umieszczenie go do pobrania w wersji elektronicznej na stronie internetowej gminy i w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP),
• przekazanie pełnej i/lub skróconej wersji strategii wskazanym interesariuszom lokalnym i ponadlokalnym,
• udzielanie przez władze samorządowe gminy wywiadów dla prasy lokalnej i regionalnej na temat zakończenia prac nad Strategią Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 oraz rozpoczęcia procesu jej wdrażania i poszukiwania partnerów.
115 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych
Tabela 5. Wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych.
Obszar tematyczny Rodzaj dokumentu Dokument gminny Uchwała Wytyczne wynikające z działań planu operacyjnego Studium zgodne z modelem struktury funkcjonalno- przestrzennej gminy, określonym w strategii.
Uchwała Nr XXXI/255/2014 Rady Aktualizacja studium oparta na nowo Studium uwarunkowań Studium uwarunkowań i Gminy Szczurowa z dnia 28 stycznia zidentyfikowanych terenach służących działaniom i kierunków kierunków zagospodarowania 2014 roku w sprawie: uchwalenia prowadzącym do zwiększenia i wykorzystania zagospodarowania przestrzennego gminy Studium uwarunkowań i kierunków potencjału gospodarczego, rekreacyjnego przestrzennego gminy Szczurowa zagospodarowania przestrzennego i atrakcyjności osadniczej gminy oraz rozbudowy jej gminy Szczurowa infrastruktury społecznej i komunalnej. Aktualizacja uwzględniająca założenia modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz ustaleń i rekomendacji dla polityki przestrzennej w gminie. Aktualizacja obowiązujących planów jako Planowanie konsekwencja aktualizacji studium i/lub na nowo i zagospodarowanie zidentyfikowanych terenach służących działaniom przestrzenne prowadzącym do zwiększenia i wykorzystania potencjału gospodarczego, rekreacyjnego i atrakcyjności osadniczej gminy oraz rozbudowy jej Miejscowy plan Uchwała Nr XVI/102/2016 Rady infrastruktury społecznej i komunalnej. Aktualizacja zagospodarowania Gminy Szczurowa z dnia 8 czerwca Miejscowe plany uwzględniająca założenia modelu struktury przestrzennego gminy 2016 roku w sprawie: uchwalenia zagospodarowania funkcjonalno-przestrzennej gminy oraz ustaleń Szczurowa (Górka, Rząchowa, zmiany „Miejscowego planu przestrzennego i rekomendacji dla polityki przestrzennej w gminie. Rajsko, Niedzieliska, Rylowa, zagospodarowania przestrzennego
Rudy-Rysie, Szczurowa) gminy Szczurowa – Etap I” Objęcie gminy miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego – w szczególności terenów urbanizujących się, ważnych z perspektywy ochrony interesu lokalnej społeczności, wykorzystania potencjałów gminy oraz ochrony przyrody i krajobrazu. Uchwała Nr XXXII/266/2014 Rady Aktualizacja założeń w oparciu o bilans energetyczny Założenia do planu Założenia do planu zaopatrzenia Gminy Szczurowa z dnia 06 marca gminy, ewaluację dokumentu i postępy osiągnięte zaopatrzenia w ciepło, w ciepło, energię elektryczną i Energetyka 2014 roku w sprawie: przyjęcia w wyniku zrealizowanych inwestycji oraz w świetle energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Założeń do planu zaopatrzenia w działań planowanych w ramach strategii, m.in. paliwa gazowe Szczurowa na lata 2013-2030 ciepło, energię elektryczną i paliwa w zakresie termomodernizacji, modernizacji i
116 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
gazowe dla gminy Szczurowa na lata instalacji nowych indywidualnych źródeł ciepła oraz 2013-2030 wydajności sieci przesyłowych. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lat, zgodnie z zakresem określonym w ustawie. Uchwała Nr XVIII/142/2020 Rady Wieloletnie plany Wieloletnie programu Gminy Szczurowa z dnia 13 marca gospodarowania gospodarowania 2020 roku w sprawie: przyjęcia Program aktualny, zgodny z zapisami strategii i je mieszkaniowym zasobem mieszkaniowym zasobem wieloletniego programu uszczegóławiający. gminy Gminy Szczurowa gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Szczurowa Zgodnie z Ustawą z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, wieloletni plan rozwoju i Gospodarka modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń komunalna kanalizacyjnych opracowuje przedsiębiorstwo Wieloletni plan rozwoju wodociągowo-kanalizacyjne. Przez to i modernizacji urządzeń Brak Brak przedsiębiorstwo rozumie się przedsiębiorcę, jeżeli wodociągowych i prowadzi działalność gospodarczą w zakresie urządzeń kanalizacyjnych zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność. Plan powinien być zgodny z kierunkami rozwoju gminy. Uchwała Nr XXVI/205/2020 Rady Ochrona i opieka nad Gminy Szczurowa z dnia 29 grudnia Gminny Program Opieki nad zabytkami oraz Gminny program opieki 2020 roku w sprawie: przyjęcia Program aktualny, zgodny z zapisami strategii i je Zabytkami Gminy Szczurowa na zarządzanie nad zabytkami Gminnego Programu Opieki nad uszczegóławiający. lata 2020-2023 dziedzictwem Zabytkami Gminy Szczurowa na lata 2020-2023 Uchwała Nr XX/152/2016 Rady Opracowanie raportu z realizacji programu oraz jego Program Ochrony Środowiska Gminy Szczurowa z dnia 30 listopada aktualizacja lub opracowanie nowego dokumentu, z Gminny program ochrony dla Gminy Szczurowa na lata 2016 roku w sprawie: uchwalenia Ochrona środowiska uwzględnieniem treści zawartych w strategii, w środowiska 2016-2019 z perspektywą do Programu Ochrony Środowiska dla i adaptacja do zmian szczególności w ramach celu operacyjnego 2.4. roku 2023 Gminy Szczurowa, na lata 2016-2019 Dbałość o stan środowiska naturalnego. klimatu z perspektywą do roku 2023 Plan gospodarki Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Uchwała Rady Gminy Szczurowa z Opracowanie raportu z realizacji programu oraz jego niskoemisyjnej dla Gminy Szczurowa do 2020 dnia 29 marca 2018 roku w sprawie: aktualizacja lub opracowanie nowego dokumentu,
117 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
roku przyjęcia i wdrożenia do realizacji z uwzględnieniem treści zawartych w strategii, „Planu Gospodarki Niskoemisyjnej w szczególności w ramach celu operacyjnego 2.4. dla Gminy Szczurowa do roku 2020”. Dbałość o stan środowiska naturalnego. Dokument stanowi instrument pozyskiwania środków zewnętrznych m.in. na działania w zakresie termomodernizacji budynków, rozwoju transportu publicznego i ścieżek rowerowych czy wdrażania OZE. Program usuwania azbestu oraz Program usuwania Program aktualny, zgodny z zapisami strategii i je odpadów zawierających azbest Brak azbestu uszczegóławiający. z terenu gminy Szczurowa. Ewentualne opracowanie w celu prewencyjnym – o ile gmina nie cierpi obecnie na dotkliwe skutki suszy, istnieje tego ryzyko w związku z postępującymi zmianami klimatu. Ponadto retencja odnosi się również do zjawisk związanych z podtopieniami i powodziami, na które obszar niemal całej gminy jest szczególnie podatny. Tworzenie naturalnych polderów zalewowych, dbałość o ich niezabudowywanie, renaturalizacja sztucznie zmienionych obszarów podmokłych i bagiennych (np. w wyniku melioracji, a obecnie będących nieużytkami), nasadzenia zabezpieczające i buforujące od terenów zabudowań, małe zbiorniki Program małej retencji Brak Brak retencyjne – to działania ochronne przed wystąpieniem niekorzystnych zjawisk przyrodniczych. Działania związane z programem są finansowane w ramach środków zewnętrznych - na inwestycje retencyjne, dodatkowo wykorzystywane jako instrument wzbogacania bioróżnorodności np. poprzez działania renaturalizacji obszarów nieużytków, co na obszarach o zanikającej funkcji drobnego rolnictwa jest szczególnie istotne. Strategia uwzględnia retencję w ramach celów operacyjnych: 2.4 Dbałość o stan środowiska naturalnego i 2.5. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego.
Strategia rozwoju Ewentualne opracowanie w związku z postępującymi Transport Brak Brak elektromobilności trendami rozwoju rynku elektromobilności,
118 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
dostępnością środków publicznych na rozwój niskoemisyjnej komunikacji indywidualnej i zbiorowej, deficytami transportu publicznego w gminie oraz uwzględnieniem zadania jego uzupełniania w ramach celu operacyjnego 1.4. Rozbudowa i modernizacja układu komunikacyjnego na terenie gminy. Plany rozwoju sieci Zgodnie z Ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach drogowej wraz planami Brak Brak publicznych, do zarządcy drogi należy w szczególności finansowania w zakresie opracowywanie planów rozwoju sieci drogowej. dróg gminnych Uchwała Nr XXVIII/216/2021 Rady Strategia Rozwiązywania Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Gminna strategia Problemów Społecznych w 2021 roku w sprawie: przyjęcia Dokument aktualny, zgodny z zapisami strategii i je rozwiązywania problemów Gminie Szczurowa na lata 2021 Gminnej Strategii Rozwiązywania uszczegóławiający. społecznych – 2027 Problemów Społecznych w Gminie Szczurowa na lata 2021 – 2027 Uchwała Rady Gminy Szczurowa z dnia 29 maja 2017 roku w sprawie: zmiany Uchwały Nr XXIV/180/2017 Gminny Program Rewitalizacji Program zgodny z zapisami strategii i je Gminny program Rady Gminy Szczurowa z dnia 30 dla Gminy Szczurowa na lata uszczegóławiający. Rekomendowana ewaluacja rewitalizacji marca 2017 roku w sprawie: 2016-2024 i ewentualna aktualizacja. przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Szczurowa na lata 2016 -2024 Polityka społeczna Uchwała Nr V/30/2019 Rady Gminy Szczurowa z dnia 25 stycznia 2019 Gminny program Gminny Program roku w sprawie: uchwalenia przeciwdziałania Przeciwdziałania Przemocy w Gminnego Programu Program aktualny, zgodny z zapisami strategii i je przemocy w rodzinie oraz Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przeciwdziałania Przemocy w uszczegóławiający. ochrony ofiar przemocy w Przemocy w Rodzinie na lata Rodzinie oraz Ochrony Ofiar rodzinie 2019 – 2023 Przemocy w Rodzinie na lata 2019 – 2023 Uchwała NR XXV/191/2020 Rady Gminy Szczurowa z dnia 11 grudnia Gminny program Gminny Program Wspierania 2020 roku w sprawie: uchwalenia Program aktualny, zgodny z zapisami strategii i je wspierania rodziny Rodziny na lata 2021-2023 uszczegóławiający. Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2021 - 2023.
119 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Gminny program Uchwała Nr XXV/186/2020 Rady profilaktyki Gminny Program Profilaktyki i Gminy Szczurowa z dnia 11 grudnia i rozwiązywania Rozwiązywania Problemów 2020 roku w sprawie: przyjęcia Program przyjmowany corocznie. Dokument problemów alkoholowych Alkoholowych oraz Gminnego Programu Profilaktyki i powinien być spójny ze strategią i ją uszczegóławiać, oraz Przeciwdziałania Narkomanii na Rozwiązywania Problemów głównie w odniesieniu do działań w ramach celu Gminny program terenie Gminy Szczurowa na rok Alkoholowych oraz Przeciwdziałania operacyjnego 3.3. Efektywna polityka społeczna. przeciwdziałania 2021 Narkomanii na terenie Gminy narkomanii Szczurowa na rok 2021 Program przyjmowany corocznie. Rekomenduje się opracowanie programu wieloletniej współpracy Program współpracy z z organizacjami pozarządowymi. Obszary współpracy Uchwała Nr XXIV/178/2020 Rady organizacjami Roczny program współpracy finansowej i niefinansowej powinny uwzględniać Gminy Szczurowa z dnia 26 listopada pozarządowymi oraz Gminy Szczurowa z szczególnie te pola, które strategia uznaje za 2020 roku w sprawie: przyjęcia podmiotami organizacjami pozarządowymi i kluczowe oraz gdzie samorząd nie ma możliwości rocznego programu współpracy wymienionymi w art. 3 innymi podmiotami pełnego zaspokojenia potrzeb społecznych lub gdzie Gminy Szczurowa z organizacjami ust. 3. Ustawy o prowadzącymi działalność aktywność organizacji może istotnie podnieść poziom pozarządowymi i innymi podmiotami działalności pożytku pożytku publicznego na rok usług społecznych dostarczanych społeczności prowadzącymi działalność pożytku publicznego i o 2021 lokalnej (np. w ramach polityki społecznej). Program publicznego na rok 2021 wolontariacie wieloletni pozwala na wdrożenie umów wieloletnich z organizacjami zapewniając im długofalowe ramy działania i niezbędne finansowanie. Uchwała Nr XXIV/199/2013 Rady Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Rozwój lokalny Szczurowa na lata 2013-2020 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości Szczurowa na lata 2013-2020” Ocena realizacji planów oraz ewentualna aktualizacja w oparciu o bilans realizacji i prac pozostających do Uchwała Nr XXIV/198/2013 Rady wykonania, w tym zadań wynikających z celów Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca operacyjnych składających się na wykorzystanie Programy odnowy Kwików na lata 2013-2020 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia potencjału turystycznego i rekreacyjnego gminy oraz miejscowości „Planu Odnowy Miejscowości wzmocnienia oferty kulturalnej – cele operacyjne: Kwików na lata 2013-2020” 2.2. Ochrona, promowanie i zachowanie kultury oraz dziedzictwa lokalnego oraz 2.3. Rozwój i promocja Uchwała Nr XXIV/197/2013 Rady oferty rekreacyjnej i turystycznej. Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Barczków na lata 2013-2020 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości Barczków na lata 2013-2020”
120 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Uchwała Nr XXIV/201/2013 Rady Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Rudy-Rysie na lata 2013-2020 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości Rudy- Rysie na lata 2013-2020”
Uchwała Nr XXIV/204/2013 Rady Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Zaborów na lata 2013-2020 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości Zaborów na lata 2013-2020”
Uchwała Nr XXIV/203/2013 Rady Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Niedzieliska na lata 2013-2020 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości Niedzieliska na lata 2013-2020”
Uchwała Nr XXIV/200/2013 Rady Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Wrzępia na lata 2013-2020 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia „Planu Odnowy Miejscowości Wrzępia na lata 2013-2020”
Uchwała Nr XXIV/202/2013 Rady Plan Odnowy Miejscowości Gminy Szczurowa z dnia 26 marca Strzelce Wielkie na lata 2013- 2013 roku w sprawie: zatwierdzenia 2020 „Planu Odnowy Miejscowości Strzelce Wielkie na lata 2013-2020” Uchwała Nr XXII/164/2020 z dnia 14 sierpnia 2020 roku w sprawie: Plan sieci publicznych zmiany planu sieci publicznych szkół Dokument aktualny, strategia nie przewiduje wprost Plan sieci publicznych szkół szkół podstawowych podstawowych prowadzonych przez zmian w sieci publicznych szkół podstawowych. Oświata podstawowych prowadzonych prowadzonych przez Gminę Szczurowa (zmiana zw. była z Ewentualne działania w tym zakresie warto przez Gminę Szczurowa gminę likwidacją szkoły filialnej w m. poprzedzić audytem oświaty. Strzelce Małe i włączenia ww. miejscowości do granic obwodu
121 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Szkoły Podstawowej w Szczurowej) Zarządzenie Nr 15 Wójta – Szefa Obrony Cywilnej Gminy Szczurowa z Rekomendowana aktualizacja dokumentu, m.in. Zarządzanie Gminny plan zarządzania Plan Zarządzania Kryzysowego dnia 02 października 2013 roku w wykorzystująca doświadczenia kadr zarządzających kryzysowe kryzysowego Gminy Szczurowa sprawie wprowadzenia do użytku gminą z czasu pandemii COVID-19. „Planu Zarządzania Kryzysowego Gminy Szczurowa” Uchwała Nr XXVII/207/2020 Rady Wieloletnia Prognoza Gminy Szczurowa z dnia 27 stycznia Wieloletnia prognoza Dokument aktualny, zgodny z zapisami strategii. Finanse publiczne Finansowa Gminy Szczurowa na 2021 roku w sprawie: Wieloletniej finansowa Aktualizacja zgodnie z potrzebami. lata 2021-2032 Prognozy Finansowej Gminy Szczurowa na lata 2021- 2032 Źródło: opracowanie własne
122 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Monitoring, ewaluacja i aktualizacja dokumentu Podstawą kontroli kierunku rozwoju gminy zaprogramowanego w strategii jest dysponowanie obiektywną wiedzą na temat osiąganych postępów oraz zdolność do reagowania na pojawiające się rozbieżności pomiędzy przyjętymi założeniami a uzyskiwanymi efektami. W dokumencie określono procesy i zaproponowano wskaźniki, by na ich podstawie móc monitorować i weryfikować, czy prace idą zgodnie z planem i czy obecne kierunki działań prowadzą do osiągnięcia wyznaczonych celów. Sprawozdawczość z realizacji strategii będzie realizowana w oparciu o analizę wskaźnikową (i fakultatywnie opis postępów w zakresie realizacji kierunków działań) w ramach raportu rocznego o stanie gminy. Analiza wskaźnikowa będzie opracowywana przez Wydział Inwestycji, Planowania Przestrzennego i Gospodarki Mieniem Komunalnym Urzędu Gminy Szczurowa, pełniący funkcję centrum koordynacyjnego, na podstawie własnych danych i informacji, statystyk wewnątrzgminnych, statystyki publicznej (w szczególności generowanej przez Główny Urząd Statystyczny w ramach Banku Danych Lokalnych), a także statystyk realizatorów i partnerów realizacyjnych. Analiza powinna uwzględniać wskaźniki określone w strategii, z których kluczowe znaczenie mają wskaźniki zgromadzone w poniższej w tabeli, którym przypisano wartości bazowe i docelowe. Mogą one być poszerzane lub zamieniane, zgodnie z potrzebami systemu monitorowania i ewaluacji. Analiza powinna być realizowana każdorazowo z wykorzystaniem jednego źródła danych, prowadzona w sposób dynamiczny, wskazując zmianę, jej zakres i kierunek, a także – w przypadku niepożądanych tendencji – rekomendacje zmierzające do poprawy funkcjonowania systemu wdrażania. Analiza może być również prowadzona w sposób porównawczy. Analiza wskaźnikowa realizowana jest cyklicznie, najlepiej raz do roku.
Tabela 6. Oczekiwane rezultaty planowanych działań oraz wskaźniki ich osiągnięcia.*,**
OBSZAR STRATEGICZNY 1. GOSPODARKA LOKALNA
Cel strategiczny 1. Konkurencyjna gospodarka wykorzystująca potencjały strategiczne gminy, przedsiębiorczość lokalną i wsparcie samorządu gminnego. Wartość Wartość Źródło bazowa docelowa Cele operacyjne: Rezultaty Wskaźnik rezultatu pozyskiwania wskaźnika wskaźnika informacji w 2020 w 2030 roku roku Wydział Wdrożenie Inwestycji, planowania Liczba Planowania przestrzennego uchwalenia/zmian Przestrzennego 2 10 uwzględniającego MPZP/SUiKZP i Gospodarki Mieniem Cel operacyjny 1.1. cele gospodarcze Komunalnym Rozwój infrastruktury Liczba Wydział Zapewnione gospodarczej. inwestorów/przedsi Inwestycji, wsparcie dla ębiorców, którzy Planowania przedsiębiorców skorzystali ze Przestrzennego 0 50 zamierzających wsparcia i Gospodarki inwestować pracowników Mieniem w gminie Urzędu Gminy Komunalnym obsługujących
123 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
inwestycje prywatne Wydział Inwestycji, Wzrost Liczba ofert Planowania zainteresowania inwestycyjnych Przestrzennego 0 5 inwestorów opracowanych i Gospodarki ofertą gminy razem z innymi JST Cel operacyjny 1.2. Mieniem Promocja walorów Komunalnym gospodarczych Promocja oferty Wydział gminy. inwestycyjnej Liczba targów i Inwestycji, gminy przez wystaw, na których Planowania zewnętrzne promowana była Przestrzennego 0 8 instytucje oferta inwestycyjna i Gospodarki promocji gminy Mieniem gospodarczej Komunalnym
Liczba osób Gminny dorosłych (z Ośrodek Wzrost wyszczególnieniem Pomocy aktywności osób powyżej 50. Społecznej 0 100 edukacyjnej osób roku życia), które dorosłych skorzystały ze Nadwiślańska szkoleń i kursów Grupa Działania “E.O.CENOMA” Cel operacyjny 1.3. GOPS, PUP, LGD Rozwój Liczba objętych przedsiębiorczości wsparciem mikro-, Gminny lokalnej. małych i średnich Ośrodek przedsiębiorstw Wzrost liczby Pomocy (w tym przedsiębiorstw Społecznej 0 30 przedsiębiorstw na terenie gminy spółdzielczych Nadwiślańska i przedsiębiorstw Grupa Działania ekonomii “E.O.CENOMA” społecznej) Wydział Inwestycji, Poprawa Finalizacja budowy Planowania bezpieczeństwa w obwodnicy Przestrzennego 0 1 ruchu drogowym Szczurowej i Gospodarki Cel operacyjny I.4. w gminie Rozbudowa i Mieniem modernizacja Komunalnym układu Wydział komunikacyjnego Wzrost Inwestycji, na terenie gminy dostępności Finalizacja budowy Planowania komunikacyjnej obwodnicy Przestrzennego 0 1 Strefy Aktywności m. Rudy-Rysie i Gospodarki Gospodarczej Mieniem Komunalnym
OBSZAR STRATEGICZNY 2. OBSZARY WIEJSKIE
Cel strategiczny 2. Zrównoważony i perspektywiczny rozwój obszarów wiejskich, w oparciu o ich walory przyrodniczo-krajobrazowe i dziedzictwo kulturowe oraz zaangażowane społeczności wiejskich.
Cele operacyjne: Rezultaty Wskaźnik rezultatu Źródło Wartość Wartość pozyskiwania bazowa docelowa
124 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
informacji wskaźnika wskaźnika
Poziom dochodów gminy z CIT z sekcji Rozwój sektora A wg PKD2007 39 178,01 47 013,61 rolniczego na (Rolnictwo, Urząd Gminy Cel operacyjny 2.1. zł zł Zwiększenie terenie gminy leśnictwo, konkurencyjności łowiectwo gospodarstw i rybactwo) rolnych i Wydział Średnia wielkość dywersyfikacja Poprawa Inwestycji, powierzchni działalności struktury Planowania gruntów rolnych w rolniczej. obszarowej Przestrzennego 3,63 ha 5,00 ha gospodarstwie gospodarstw i Gospodarki rolnym (w rolnych Mieniem hektarach) Komunalnym Zwiększenie Liczba uczestników Gminne oferty kulturalnej, wydarzeń Centrum Cel operacyjny 2.2. dopasowanie do organizowanych Kultury 100 2000 Ochrona, preferencji przez GCKCiS i jego Czytelnictwa promowanie i mieszkańców jednostki i Sportu zachowanie kultury Gminne oraz dziedzictwa Centrum Zwiększenie Liczba seansów w lokalnego. Kultury 0 1 oferty kinie plenerowym rozrywkowej Czytelnictwa i Sportu Wydział Liczba punktów Inwestycji, Rozwój usługowych Planowania infrastruktury związanych z Przestrzennego 6 8 rowerowej wraz z obsługą i Gospodarki Cel operacyjny 2.3. zapleczem rowerzystów Mieniem Rozwój i promocja Komunalnym oferty rekreacyjnej i turystycznej. Stworzenie Gminne charakterystyczne Centrum Liczba imprez oraz go produktu o Kultury 0 1 ich uczestników charakterze Czytelnictwa rekreacyjnym i Sportu Wydział Inwestycji, Planowania Wzrost poziomu Utworzenie PSZOK Przestrzennego 0 1 segregacji śmieci i Gospodarki Cel operacyjny 2.4. Mieniem Dbałość o stan Komunalnym środowiska Wydział Poprawa naturalnego. Liczba obiektów Inwestycji, efektywności użyteczności Planowania energetycznej publicznej, Przestrzennego 19 24 budynków poddanych i Gospodarki użyteczności termomodernizacji Mieniem publicznej Komunalnym Placówki Cel operacyjny 2.5. Wzrost Liczba dzieci, które 0 50 Wysoki poziom świadomości w szkołach przeszły oświatowe,
125 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 bezpieczeństwa mieszkańców kursy i szkolenia z Służby publicznego w zakresie zakresu szeroko odpowiedzialne unikania zagrożeń pojętego za porządek bezpieczeństwa i bezpieczeństw o, w tym Policja i OSP Wydział Organizacyjno- Lepsza Liczba wspólnych Prawny, współpraca służb akcji i ćwiczeń z Służby odpowiedzialnych zarządzania 0 2 odpowiedzialne za kryzysowego i za porządek bezpieczeństwo obrony cywilnej i bezpieczeństw o, w tym OSP
OBSZAR STRATEGICZNY 3. MIESZKAŃCY
Cel strategiczny 3. Kapitał ludzki i społeczny, kształtowany przez wysokiej jakości usługi publiczne, wzajemną pomoc i współpracę. Źródło Wartość Wartość Cele operacyjne: Rezultaty Wskaźnik rezultatu pozyskiwania bazowa docelowa informacji wskaźnika wskaźnika Podniesienie jakości usług i poprawa Liczba dzieci Zespół Obsługi dostępności korzystających z Szkół i 0 17 opieki żłobkowej i opieki żłobkowej Przedszkoli Cel operacyjny 3.1. edukacji Edukacja przedszkolnej odpowiadająca wyzwaniom Liczba placówek współczesności oświatowych Publiczna włączonych w Szkoła oraz potrzebom Rozwój aktywizacje lokalnej Podstawowa rynku pracy. zróżnicowanej społeczności (w w Zaborowie 1 4 oferty placówek ramach własnego oraz inne oświatowych projektu bądź placówki gminnego) oświatowe
Wydział Liczba miejsc Inwestycji, rekreacji, z której Modernizacja i Planowania regularnie rozbudowa bazy Przestrzennego 13 17 korzystają szkoły Cel operacyjny 3.2. rekreacyjnej i Gospodarki i/lub kluby Rozwój i Mieniem sportowe upowszechnianie Komunalnym sportu oraz Liczba imprez aktywności Aktywizacja sportowych i Placówki ruchowej. ruchowa i rekreacyjnych oświatowe, poprawa kondycji 0 3 organizowanych w fizycznej dzieci i Organizacje i gminie oraz ich młodzieży kluby sportowe uczestników Liczba dzieci Placówka Cel operacyjny 3.3. Zapewnienie korzystających Wsparcia Efektywna polityka prawidłowego 0 30 z oferty placówek Dziennego w społeczna. rozwoju dzieci, wyrównywanie wsparcia dziennego Niedzieliskach
126 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
szans rozwojowych Wydział Aktywizacja Liczba Inwestycji, społeczna i prowadzonych na Planowania zawodowa osób terenie gminy Przestrzennego 0 1 zagrożonych podmiotów i Gospodarki marginalizacją i ekonomii Mieniem wykluczeniem społecznej Komunalnym Aktywizacja Liczba osób społeczna i zatrudnionych zawodowa osób w lokalnych Urząd Gminy 0 5 zagrożonych podmiotach marginalizacją i ekonomii wykluczeniem społecznej Odsetek Wydział Inwestycji, Wzrost powierzchni gminy Planowania atrakcyjności objętej Przestrzennego 34,6% 37,5% inwestycyjnej miejscowymi planami i Gospodarki Cel operacyjny 3.4. gminy zagospodarowania Mieniem Nowoczesne przestrzennego Komunalnym zarządzanie publiczne. Integracja środowiska Liczba spotkań Wójt, liderów lokalnych zrealizowanych Wydział 0 15 i kadr w gminie w ciągu Organizacyjno- urzędniczych roku Prawny gminy
*w niektórych wartościach bazowych wskaźnika rezultatu wskazano wartość 0 ze względu na to, że rok bazowy (2020) jest rokiem pandemicznym
**wartości wskazane w kolumnie Wartość docelowa wskazują wartości wskaźników, które osiągnięte zostaną w roku 2030, a nie wartości kumulowane za lata 2021-2030 Sprawozdawczość zostanie skoordynowana z nałożonym na gminy, zgodnie z dyspozycją art. 28aa. Ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, obowiązkiem opracowania i przedstawienia w terminie do dnia 31 maja każdego roku raportu o stanie gminy. Raport powinien obejmować odniesienie się do stanu realizacji strategii. Ponadto, w połowie okresu obowiązywania i wdrażania Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 oraz po jej zakończeniu rekomendowana jest realizacja ewaluacji, rozumianej jako ocena interwencji według jej rezultatów oraz potrzeb, które miała spełnić. Ewaluacja ma na celu podniesienie jakości działań poprzez zwiększenie ich adekwatności, skuteczności, użyteczności, efektywności i trwałości. Tym odróżnia się od monitoringu, który prowadzony jest stale w celu zapewnienia prawidłowości i efektywności działań strategii, że pozwala wykryć zagrożenia i ewentualną konieczność modyfikacji planowanych do realizacji zadań lub podmiotów odpowiedzialnych/współpracujących przy realizacji zadań. Ewaluacja może zostać zrealizowana w formie spotkania strategicznego z udziałem władz samorządowych oraz najważniejszych interesariuszy lokalnych i partnerów realizacyjnych. Jego docelowym efektem powinna być lista proponowanych zmian do strategii.
127 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wyżej wymienione materiały i informacje będą podstawą dla Wójta Gminy Szczurowa oraz Rady Gminy Szczurowa do podejmowania oceny realizacji strategii, wprowadzania uzupełnień oraz dokonywania niezbędnych i uzasadnionych zmian (reagowanie na zmieniające się uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne).
Ramy finansowe i potencjalne źródła finansowania Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 Ramy finansowe Ramy finansowe wskazują wielkości środków finansowych szacowanych na realizację strategii, a jednocześnie potwierdzają możliwość realizacji przez gminę zaplanowanych działań. Ramy finansowe są uzależnione od zakresu przedmiotowego i horyzontu czasowego podejmowanych działań, kondycji finansowej gminy oraz jej możliwości inwestycyjnych, w tym założeń długofalowej polityki finansowej i inwestycyjnej. Przy jej konstruowaniu wykorzystano doświadczenia zebrane w wyniku działań podejmowanych w ostatnich latach, w tym przede wszystkim związane z wdrażaniem poprzedniej strategii na lata 2014-2020, a także dostępności potencjalnych zewnętrznych źródeł finansowania. Finansowanie działań rozwojowych, określonych w Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030, będzie się odbywać przy wykorzystaniu środków, które pozostają w dyspozycji samorządu lub o które gmina może skutecznie zabiegać. Wśród nich najistotniejsze są środki publiczne, wspomagane funduszami prywatnymi w ramach zawiązywanych partnerstw. Środki pochodzące z budżetu gminy będą zapewniały niezbędne współfinansowanie projektów w ramach programów operacyjnych i innych finansowanych ze źródeł krajowych i międzynarodowych. Analizując zdolność gminy Szczurowa do realizacji zadań wynikających z zapisów strategii, należy odnieść się do danych historycznych przedstawiających stan finansów gminnych, a także dokonać próby określenia potencjału inwestycyjnego gminy w perspektywie objętej strategią, opierając się przy tym na danych prognostycznych. W analizowanym okresie 2010-2019 z roku na rok rosły dochody budżetu gminy, zwiększając się z ok. 44,1 mln zł w roku 2010 do ponad 47,8,1 mln zł w roku 2019, w tym również dochody własne – z 7,1 mln do 12,7 mln zł. Wzrosły także dochody budżetu gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca – na początku analizowanego okresu było to ok. 4513 zł, na końcu ponad 5021 zł. Z punktu widzenia struktury budżetu gminy istotnym źródłem dochodów były subwencje przekazywane z budżetu państwa. W analizowanym okresie wartość subwencji spada z poziomu ok. 17 mln zł do ok. 15,6 mln zł. Wymiarem aktywności samorządu terytorialnego w kreowaniu podstaw rozwoju lokalnego są przede wszystkim wydatki budżetowe. Należy wskazać wyraźny wzrost wydatków budżetowych ponoszonych przez gminę Szczurowa. W analizowanym okresie 2010-2019 wzrosły one z ok. 42,4 mln zł do ok. 50,7 ml zł. Podobnie w całym okresie wzrastały wydatki gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W roku 2010 było to ok. 4335 zł, a w 2019 już ok. 5321 zł, od roku 2011 nie spadały poniżej 3000 zł. Szczególnym rodzajem wydatków są wydatki inwestycyjne, które służą kreowaniu nowej jakości życia mieszkańców gminy, tworząc podstawy trwałego rozwoju społecznego, gospodarczego, środowiskowego i przestrzennego. W okresie analizowanych ostatnich 10 lat inwestycje pochłaniały średniorocznie blisko 9 mln złotych, przekraczając ten pułap jedynie 4 razy.
128 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Wyjątkowymi latami pod kątem inwestycyjnym był rok 2011 (ok. 23 mln) i 2016 (niespełna 1,5 mln), od czasu którego gmina wydała 28 mln zł w ciągu kolejnych trzech lat. Wraz ze zwiększającymi się wydatkami, w tym wydatkami inwestycyjnymi, gmina z powodzeniem realizowała swoje zobowiązania z zakresu obsługi zadłużenia. Od 2015 roku widoczny jest trend zmniejszania się obciążeń budżetu gminy z tytułu obsługi długu – ze 193 tys. do 150 tys. w 2019 roku. Przeprowadzona analiza wykazała, że okresie 2010-2019 gmina Szczurowa prowadziła intensywną, lecz zrównoważoną politykę budżetową (w sposób odpowiedzialny gospodarowano środkami budżetowymi, prowadząc skuteczną politykę zwiększania dochodów gminy przy jednoczesnym zwiększaniu wydatków, w tym wydatków inwestycyjnych), a jednocześnie potwierdza możliwość wykorzystania wsparcia funduszy zewnętrznych w realizacji projektów zapisanych w strategii. Tworząc ramy finansowe planowanej działalności związanej z realizacją projektów ujętych w strategii, należy wziąć pod uwagę prognozy dotyczące źródeł i wysokości finansowania projektów w ramach unijnych Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027, prognozy dotyczące stanu finansów publicznych, kluczowe wskaźniki makroekonomiczne, przy uwzględnieniu sytuacji w jakiej znajdować się będzie budżet gminy Szczurowa w perspektywie najbliższych lat. Założenia przyjęte w analizie dotyczą m.in.:
• Wieloletniego planowania finansowego, w szczególności powiązania Strategii z: Wieloletnią Prognozą Finansową Gminy Szczurowa na lata 2021-2030, Strategią Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” i Regionalnym Programem Operacyjnym, Wieloletnim Planem Finansowym Państwa, Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030, Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku) itp.;
• Utrzymującej się nadal dużej liczby podmiotów publicznych, których środki mogą być wykorzystywane dla realizacji celów zapisanych w strategii w sposób bezpośredni – np. jako element kontraktów terytorialnych, środków w ramach RPO lub pośredni – jako element programów sektorowych, których instrumenty są koordynowane dla osiągnięcia celów rozwoju wyznaczonych w odniesieniu do określonego terytorium, co oznacza w konsekwencji możliwość skorzystania z dużej liczby rozproszonych źródeł finansowania przedsięwzięć ujętych w strategii;
• Rosnącej roli środków prywatnych, za pomocą których można realizować cele rozwojowe ujęte w strategii, w tym funduszy pożyczkowych, gwarancji i poręczeń kredytowych, bankowych usług finansowych, jak i mechanizmów oraz form partnerstwa publiczno- prywatnego; • Dużej wysokości środków wydatkowanych przez budżet UE, budżet państwa i inne podmioty publiczne na realizację przedsięwzięć wspierających rozwój społeczny, gospodarczy, środowiskowy i przestrzenny oraz kreujących konkurencyjność w wymiarze lokalnym i regionalnym.
Tabela 7. Inwestycje kluczowe wraz z szacowanymi ramami i potencjalnymi źródłami finansowania.
Potencjalne źródło Lp. Określenie inwestycji Lokalizacja inwestycji Szacowane koszty finansowania Rozbudowa systemu Barczków, Dąbrówka Morska, PROW 2014-2020 1. kanalizacji w tym Dołęga, Górka, Kopacze 55 000 000,00 zł PROW 2021-2027 budowa przydomowych Wielkie, Księże Kopacze, RPO WM 2021-2027
129 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
oczyszczalni ścieków Kwików, Niedzieliska, Pojawie, środki własne Popędzyna, Rajsko, Rudy- WFOŚiGW Rysie, Rylowa, Rząchowa, NFOŚiGW Strzelce Małe, Strzelce Wielkie, Szczurowa, Uście Solne, Wola Przemykowska, Wrzępia, Zaborów RFIL środki własne Modernizacja stacji Południowa część PROW 2021-2027 2. 2 000 000,00 uzdatniania wody miejscowości Szczurowa RPO WM 2021-2027 WFOŚiGW NFOŚiGW PROW 2021-2027 RPO WM 2021-2027 Rozbudowa oczyszczalni Południowa część 3. 8 000 000,00 WFOŚiGW ścieków miejscowości Szczurowa NFOŚiGW środki własne RPO WM 2021-2027 Budowa Punktu WFOŚiGW 4. Selektywnego Zbierania Szczurowa lub Niedzieliska 3 500 000,00 NFOŚiGW Odpadów Komunalnych środki własne Inwestycje w odnawialne PROW 2021-2027 źródła energii oraz RPO WM 2021-2027 zastosowanie WFOŚiGW 5. Wszystkie miejscowości 5 000 000,00 ekologicznych systemów NFOŚiGW ogrzewania – środki mieszkańców indywidualni mieszkańcy środki własne Budynki oświatowe, budynki Modernizacja administracyjne, remizy, RPO WM 2021-2027 6. energetyczna budynków 20 000 000,00 obiekty sakralne, domy PROW 2021-2027 użyteczności publicznej ludowe Inwestycje w ramach klastra energii - wytwarzanie, PROW 2021-2027 konsumpcja, RPO WM 2021-2027 magazynowanie i WFOŚiGW 7. Wszystkie miejscowości 10 000 000,00 sprzedaż energii NFOŚiGW elektrycznej, ciepła, środki mieszkańców chłodu, energii środki własne elektrycznej w transporcie oraz paliw Remonty i przebudowa FDS dróg gminnych, 8. Wszystkie miejscowości 8 000 000,00 PROW 2021-2027 powiatowych i środki własne wojewódzkich Południowa część środki ZDW Budowa południowej 9. miejscowości Szczurowa i 60 000 000,00 środki własne obwodnicy Szczurowej Rylowa RPO WM 2021-2027 Kontynuacja budowy połączenia z autostradą Wschodnia część środki ZDW 10. 50 000 000,00 A4 – obwodnica m. miejscowości Rudy-Rysie środki własne Rudy-Rysie
130 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Budowa parkingów i RPO WM 2021-2027 11. miejsc obsługi Wszystkie miejscowości 3 000 000,00 PROW 2021-2027 rowerzystów środki własne RPO WM 2021-2027 Budowa, wyznaczanie 12. Wszystkie miejscowości PROW 2021-2027 ścieżek rowerowych środki własne Rekreacyjne Górka, Kopacze Wielkie, RPO WM 2021-2027 zagospodarowanie rzeki 13. Popędzyna, Wola 2 000 000,00 PROW 2021-2027 Wisły – budowa Przemykowska, Barczków środki własne przystani Dąbrówka Morska, Górka, Inwestycje w obiekty Dołęga, Rajsko, Kwików, związane z działalnością Strzelce Wielkie, Strzelce WFOŚiGW OSP – remizy, Małe, Rylowa, Uście Solne, 14. 5 500 000,00 programy krajowe infrastruktura promująca Niedzieliska, Pojawie, Rylowa, środki własne i usprawniająca Szczurowa, Wola działalność OSP Przemykowska, Zaborów, Wrzępia Szczurowa, Zaborów, Strzelce Remonty i modernizacje RPO WM 2014-2020 Wielkie, Strzelce Małe, Uście 15. obiektów szkolnych, 8 000 000,00 RPO WM 2021-2027 Solne, Wola Przemykowska, przedszkoli i żłobków środki własne Niedzieliska Inwestycje i modernizacje domów RPO WM 2014-2020 ludowych i świetlic, RPO WM 2021-2030 16. Wszystkie miejscowości 12 000 000,00 bibliotek i obiektów PROW 2021-2027 kulturalnych w tym izb środki własne pamięci Modernizacja obiektu Gminnego Centrum RPO WM 2014-2020 17. Szczurowa 5 000 000,00 Kultury Czytelnictwa i środki własne Sportu Renowacje zabytkowych PROW 2021-2027 18. obiektów dworskich i Wszystkie miejscowości 4 000 000,00 środki krajowe kapliczek środki własne Renowacja obiektów Szczurowa, Strzelce Wielkie, środki krajowe 19. sakralnych i cmentarzy Rudy-Rysie, Uście Solne, 3 000 000,00 środki własne wojennych Zaborów środki prywatne Modernizacja i rozbudowa obiektów Szczurowa, Zaborów, Uście RPO WM 2021-2027 sportowych – boiska, Solne, Rudy-Rysie, Górka, RFIL 20. place rekreacyjne, sale Niedzieliska, Pojawie, Rylowa, 10 000 000,00 środki krajowe sportowe wraz z Strzelce Wielkie, Wola środki własne infrastrukturą Przemykowska, Zaborów towarzyszącą
RPO WM 2021-2027 21. Modernizacja lądowiska Strzelce Małe 500 000,00 środki własne środki inwestorów
Rozbudowa i WFOŚiGW 22. modernizacja Wszystkie miejscowości 500 000,00 środki własne oświetlenia ulicznego
131 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Modernizacja i RPO WM 2021-2027 23. zagospodarowanie Wszystkie miejscowości 3 000,00 PROW 2021-2027 przestrzeni publicznej środki własne Tworzenie infrastruktury związanej z środki prywatne 24. Wszystkie miejscowości 5 000 000,00 budownictwem programy rządowe mieszkaniowym Rozbudowa i RPO WM 2021-2027 modernizacja Brak możliwości WFOŚiGW 25. infrastruktury ochrony Wszystkie miejscowości oszacowania NFOŚiGW przeciwpowodziowej na WZMiUW terenie gminy Budowa infrastruktury RPO WM 2021-2027 26. opieki dla osób starszych Brak wybranej lokalizacji 2 500 000,00 środki własne i niepełnosprawnych Źródło: opracowanie przez gminę
Zasada dodatkowości środków finansowych w realizacji projektów zapisanych w strategii oznacza, że to od potencjału inwestycyjnego jednostki samorządu terytorialnego zależy, w jakim czasie i ile środków finansowych będzie mogła przeznaczyć na działania związane z rozwojem, czyli przede wszystkim na realizację strategii rozwoju gminy. Dlatego tak istotne jest oszacowanie potencjału inwestycyjnego gminy. Wskaźniki do szacowania potencjału inwestycyjnego gminy zaczerpnięto z prognoz finansowych zawartych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 przyjętej Uchwałą nr XXVII/207/2021 Rady Gminy Szczurowa z dnia 27 stycznia 2021 roku. Przyjęto w nich z dużą ostrożnością prognozowaną wysokość wydatków gminy ogółem rocznie na poziomie ok 48,7 mln zł. Określając potencjał inwestycyjny gminy Szczurowa, posłużono się metodologią opartą na algorytmie obejmującym założenie, że:
PI = Wog. x Wi gdzie: PI= potencjał inwestycyjny jednostki samorządu terytorialnego
Wog.=Wydatki budżetowe ogółem
Wi = średni procentowy udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem jednostki samorządu terytorialnego. Potencjał inwestycyjny gminy stanowi iloczyn jego prognozowanych wydatków w okresie objętym prognozą i średniego procentowego udziału wydatków inwestycyjnych w wydatkach w okresie poprzednim do prognozowanego. Tak wyliczony potencjał inwestycyjny gminy można uznać za podstawę przyszłej aktywności inwestycyjnej gminy. Analizując dane historyczne, ustalono że średnia wartość procentowego udziału wydatków inwestycyjnych ponoszonych przez gminę w okresie 2010-2019 wynosiła 22,1%. Dzięki temu możliwe było oszacowanie potencjału inwestycyjnego gminy Szczurowa w okresie realizacji strategii. Wykorzystując wskazany wyżej algorytm oszacowano go na ok. 107,8 mln zł. Średniorocznie gmina może zatem przeznaczyć na inwestycje ok 10,7 mln zł. Należy to zestawić z wynikami
132 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 przeprowadzonej analizy projektów inwestycyjnych, określonych w WPF, która wskazuje, że w okresie 2021-2030 gmina Szczurowa planowała wydać na inwestycje ponad 78 mln zł, z czego ponad 11 mln zł już w roku 2021 i ok 13,5 mln zł w 2022 roku. Jak wykazano wcześniej, w latach 2010-2019 gmina Szczurowa wydatkowała na inwestycje ok 8-10 mln zł rocznie. Szacowana wyższa kwota rocznie na inwestycje w okresie 2021-2030 jest możliwa do osiągnięcia pod warunkiem prowadzenia perspektywicznej i rozsądnej polityki finansowej. Potencjalne źródła finansowania Niniejsza strategia określa cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki działania gminy Szczurowa w perspektywie roku 2030. Chcąc zrealizować konkretne zamierzenia wynikające ze strategii, oprócz adekwatnych zasobów ludzkich, organizacyjnych i rzeczowych, niezbędne jest posiadanie odpowiednich środków finansowych. Wyzwaniem dla samorządu będzie zatem zabezpieczenie i pozyskiwanie odpowiednich środków na realizację zaplanowanych we wskazanym czasie przedsięwzięć. Budżet lokalny jest ograniczony względem potrzeb oraz stale rosnącej liczby zadań gminy. W związku z tym koniecznością staje się sięganie do innych, zewnętrznych źródeł finansowania. Dla prowadzenia efektywnej i skutecznej polityki rozwoju gminy Szczurowa będą wykorzystywane wszystkie dostępne środki finansowe. Biorąc to pod uwagę, a także zakładany okres obowiązywania strategii, należy wyszczególnić następujące potencjalne źródła finansowania:
• środki własne gminy, • środki budżetu innych jednostek samorządu terytorialnego: województwa i powiatu,
• środki pochodzące z budżetu państwa,
• środki funduszy celowych, np. pochodzące z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• fundusze europejskie dostępne w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Społecznego, Inicjatyw Wspólnotowych oraz Wspólnej Polityki Rolnej,
• inne fundusze ze źródeł europejskich jak np. fundusze norweskie i fundusze EOG, • środki sektora prywatnego, w tym formuła partnerstwa publiczno-prywatnego oraz fundusze sektora pozarządowego, • kredyty bankowe, pożyczki oraz inne instrumenty finansowe. Z punktu widzenia dostępnych środków zewnętrznych, najistotniejszym źródłem finansowania, zarówno w zakresie zadań inwestycyjnych, jak i tzw. „projektów miękkich”, czyli projektów ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich, są fundusze europejskie. Mając na względzie okres obowiązywania Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030, należy przyjąć, iż finansowanie działań w niej określonych będzie przypadało na końcówkę perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020, ale przede wszystkim obejmie już okres Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 oraz wsparcie w ramach nowego Europejskiego Funduszu Odbudowy (Next Generation EU). Podsumowując ogólną realizację programów, zgodnie z informacją Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, do 21 marca 2021 roku podpisano z beneficjentami 88 129 umów o dofinansowanie
133 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 projektów. Łączna wartość tych inwestycji wynosi 519,2 mld zł. W tej kwocie udział funduszy UE to 316,3 mld zł, czyli 91,3 procent całej dostępnej alokacji środków UE1. Nowy siedmioletni budżet Unii Europejskiej (wieloletnie ramy finansowe) zaplanowano na 1 074,3mld euro, a antykryzysowy pakiet odbudowy skumulowany w pierwszych latach ma wynieść 750 mld euro, w tym 390 mld euro w formie dotacji. Łącznie oznacza to kwotę 1 824,3 mld euro. Środki te mają wspierać odbudowę państw po pandemii Covid-19 oraz inwestycje w transformację ekologiczną i cyfrową. Tematyczne kierunki wydatkowania środków określono następująco:
• Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa: 143,4 mld euro (z tego 10,6 mld euro w ramach Next Generation EU), w tym: Horyzont Europa i Fundusz InvestEU;
• Spójność, odporność i wartości: 1 099,7 mld euro (721,9 mld euro - fundusz odbudowy), w tym: fundusze polityki spójności, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Unijny Mechanizm Ochrony Ludności – RescEU, program działań w dziedzinie zdrowia;
• Zasoby naturalne i środowisko: 373,9 mld euro (17,5 mld euro - fundusz odbudowy), w tym: wspólna polityka rolna, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji;
• Migracja i zarządzanie granicami: 22,7 mld euro, w tym: Fundusz Azylu i Migracji oraz Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami; • Bezpieczeństwo i obrona: 13,2 mld euro, w tym: Europejski Fundusz Obronny i Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
• Sąsiedztwo i świat: 98,4 mld euro, w tym Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej oraz Instrument Pomocy Humanitarnej;
• Europejska administracja publiczna: 73,1 mld euro2. Zgodnie z określonymi priorytetami, rosną inwestycje w transformację klimatyczną i cyfrową. Zakłada się, że kwestie klimatyczne będą uwzględniane przekrojowo, a łączne wydatki na ten cel osiągną 30% łącznych wydatków ze wszystkich programów. Podobnie cyfryzacja ma być traktowana przekrojowo - wydatki na transformację cyfrową znajdą się we wszystkich programach. Filarem unijnego planu odbudowy ma być Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, zapewniający krajom europejskim wsparcie finansowe, by złagodzić społeczno-gospodarcze skutki pandemii Covid-19. Jego budżet ogółem to 672,5 mld euro (z 750 mld euro w ramach Europejskiego Funduszu Odbudowy), z czego 312,5 mld euro przewidziano w formie dotacji. Środki będą wypłacane państwom członkowskim na podstawie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, w których znajdą się projekty reform i inwestycji publicznych. Plany muszą odzwierciedlać wyzwania krajowe, a jednocześnie być zgodne z priorytetami Unii (wspierać wzrost i zatrudnienie oraz odporność społeczno-gospodarczą, przyczyniać się do ochrony klimatu i równowagi ekologicznej, sprzyjać transformacji cyfrowej). Przykłady dziedzin, których mogą dotyczyć projekty obejmują: • Czyste technologie, • Efektywność energetyczną, • Inteligentny transport, • Łączność elektroniczna,
1 https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/postepy-w-realizacji-programow-na-lata-2014-2020---stan-na-21-marca-2021-roku 2 https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/recovery-plan-mff-2021-2027/
134 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• Usługi cyfrowe, • Badania i innowacje, • Edukację, umiejętności i pracę, • Zdrowie3. Środki na odbudowę i zwiększanie odporności mają zostać rozdysponowane do końca 2023 roku, a reformy i inwestycje muszą zostać wykonane do 2026 roku Aktualnie trwają konsultacje Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, które zapoczątkował cykl trzech konferencji w marcu 2021 roku. Plan zostanie sfinansowany ze środków wspomnianego Europejskiego Instrumentu na Rzecz Odbudowy. Alokacja dla Polski wynosi 23,9 mld EUR, dodatkowo ponad 34 mld EUR z części pożyczkowej funduszu. Celem strategicznym KPO jest odbudowa potencjału rozwojowego gospodarki utraconego w wyniku pandemii oraz wsparcie budowy trwałej konkurencyjności gospodarki i wzrost poziomu życia społeczeństwa w dłuższym horyzoncie czasowym, co będzie odbywać się m.in. poprzez przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym, która w sposób odpowiedzialny wykorzystuje zasoby środowiska, a także rozwój oparty na wykorzystaniu rozwiązań cyfrowych. Oczekiwanym rezultatem realizacji celu strategicznego KPO jest zwiększenie produktywności gospodarki, która będzie zdolna do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, dostępnych dla większej liczby osób. Cele szczegółowe określone w polskim Krajowym Planie Odbudowy to:
• Jakościowy, innowacyjny rozwój gospodarki prowadzący do zwiększenia jej produktywności, uwzględniający transformację cyfrową kraju i społeczeństwa; • Zielona transformacja gospodarki oraz rozwój zielonej, inteligentnej mobilności; • Wzrost kapitału społecznego i jakości życia, w szczególności poprzez zapewnienie poprawy stanu zdrowia obywateli oraz wyższej jakości edukacji i kompetencji dostosowanych do potrzeb nowoczesnej gospodarki. Osiągnięcie tych celów ma być możliwe poprzez realizację pięciu komponentów oraz działań (tj. reform i inwestycji): • Komponent A. Odporność i konkurencyjność gospodarki - 4,133 mld euro, 17,3%; • Komponent B. Zielona energia i zmniejszenie energochłonności - 6,347 mld euro, 26,6%; • Komponent C. Transformacja cyfrowa - 3,034 mld euro, 12,7%; • Komponent D. Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia - 4,262 mld euro, 17,9%; • Komponent E. Zielona, inteligentna mobilność - 6,074 mld euro, 25,5%4. Nowa perspektywa budżetowa Unii Europejskiej to dla Polski około 170 mld euro (w cenach bieżących), w tym: • 72,2 mld euro na politykę spójności, • 3,8 mld euro z funduszu sprawiedliwej transformacji, • 24,9 mld euro dotacji z Funduszu Odbudowy, • 34,2 mld euro pożyczek z Funduszu Odbudowy,
3 https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/20201006-recovery-resilience-rrf/ 4 https://crido.pl/blog-business/krajowy-plan-odbudowy-komponent-a-odpornosc-i-konkurencyjnosc-gospodarki/
135 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• 21,6 mld euro na płatności bezpośrednie dla rolników, • 10,6 mld euro na rozwój obszarów wiejskich, • około 2 mld euro w ramach instrumentu React EU (instrument na rzecz walki z negatywnymi skutkami COVID-195. Zakończyły się konsultacje społeczne Umowy Partnerstwa, która dotyczy inwestowania funduszy europejskich w ramach polityki spójności i funduszu sprawiedliwej transformacji. Zgłoszone uwagi zostaną przeanalizowane przez ekspertów z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Następnie po przyjęciu przez rząd ostatecznej wersji Umowy Partnerstwa oraz projektów programów krajowych, a także projektów programów regionalnych przez zarządy województw, odbędą się negocjacje z Komisją Europejską. Około 60% funduszy z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym, a pozostałe 40% otrzymają programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw. Programy będą funkcjonowały w podobnym układzie, jak w ramach perspektywy na lata 2014-2020. Podział środków na poszczególne programy krajowe przedstawia się następująco:
• Infrastruktura i Środowisko – 25,1 mld euro (między innymi największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska),
• Inteligentny Rozwój – 8 mld euro (między innymi innowacje, współpraca nauki i biznesu), • Wiedza, Edukacja, Rozwój – 4,3 mld euro (między innymi nauka, edukacja, żłobki, sprawy społeczne),
• Polska Cyfrowa – 2 mld euro (między innymi cyfryzacja, sieci szerokopasmowe), • Polska Wschodnia – 2,5 mld euro (specjalna pula wsparcia dla województw Polski Wschodniej), • Pomoc Techniczna – 0,5 mld euro (wsparcie dla instytucji wdrażających fundusze UE),
• Program dotyczący sprawiedliwej transformacji – 4,4 mld euro (pomoc w transformacji dla regionów górniczych: śląskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, łódzkiego i lubelskiego),
• Program Pomoc Żywnościowa – 0,2 mld euro,
• Program Ryby – 0,5 mld euro, • programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – 0,56 mld euro6. Pieniądze na programy regionalne podzielono według algorytmu opartego na danych statystycznych, między innymi na liczbie ludności i PKB na mieszkańca. 75% środków zostało już podzielonych, a 25% przeznaczono na rezerwę programową do podziału na późniejszym etapie programowania w czasie negocjacji kontraktu programowego. Małopolska może liczyć na 1,541 mld euro wsparcia, choć województwo wciąż ma szansę otrzymać dodatkowe środki ze wspomnianej rezerwy, która wynosi ponad 7 mld euro. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej rozpoczęło rozmowy z marszałkami województw dotyczące kontraktów programowych. Spotkania potrwają do maja 2021 roku
5 https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/jak-beda-inwestowane-fundusze-ue-z-nowej-perspektywy-jest-plan-podzialu 6 https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/w-co-zainwestujemy-fundusze-europejskie-rozpoczynamy-konsultacje-umowy-partnerstwa Nazwy programów krajowych nie zostały jeszcze ustalone, ale będą miały podobny zakres tematyczny do dotychczasowych, stąd w zestawieniu użyto nazw programów z okresu 2014-2020.
136 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
Trwają zaawansowane prace nad projektem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Ramowe obszary wsparcia obejmują: • 1. OŚ PRIORYTETOWA INTELIGENTNY REGION [EFRR],
• 2. OŚ PRIORYTETOWA ENERGETYKA I ŚRODOWISKO [EFRR], • 3. OŚ PRIORYTETOWA MOBILNA MAŁOPOLSKA [EFRR],
• 4. OŚ PRIORYTETOWA SPOŁECZNA MAŁOPOLSKA [EFS+ / EFRR], • 5. OŚ PRIORYTETOWA RYNEK PRACY I EDUKACJA [EFS+ / EFRR],
• 6. OŚ PRIORYTETOWA MAŁOPOLSKA BLIŻEJ MIESZKAŃCÓW [EFRR]. Orientacyjny harmonogram prac nad RPO WM 2021 2027 zakłada jego przyjęcie przez Zarząd Województwa Małopolskiego w połowie 2021 roku i realizację negocjacji w terminie do końca roku. Dostępne są jeszcze środki w ramach Regionalnego Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Na realizację programu zostało przeznaczone 2,87 mld euro z funduszy europejskich. Program składa się z 13 jednofunduszowych osi priorytetowych, spośród których największe środki zaplanowano na politykę energetyczną i infrastrukturę transportową. Mimo, że środki są zasadniczo na wyczerpaniu, w niektórych obszarach istnieją jeszcze możliwości pozyskania dofinansowania w ramach ogłaszanych konkursów oraz trybu pozakonkursowego. Po przyjęciu Umowy Partnerstwa przez rząd i projektów programów regionalnych przez zarządy województw odbędą się formalne negocjacje programów i Umowy Partnerstwa z Komisją Europejską. Planuje się, że środki europejskie zostaną uruchomione jeszcze w 2021 roku Podsumowując, potencjalne źródła finansowania kierunków działań określonych w Strategii Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030 obejmują m.in.: • Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 i w ramach nowej perspektywy finansowej UE;
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 i w ramach nowej perspektywy finansowej UE;
• Obecne i przyszłe programy operacyjne na poziomie krajowym, m.in.: o Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, o Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, o Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój, o Program Operacyjny Polska Cyfrowa; • Dodatkowe źródła finansowania, m.in.: o Fundusze norweskie i EOG na lata 2014-2021, o Program Life, o ELENA, o Program ERASMUS +, o Program Interreg Europa Środkowa;
137 Strategia Rozwoju Gminy Szczurowa na lata 2021-2030
• Środki budżetu państwa, m.in.: o Programy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, o Programy Ministerstwa Sportu, o Programy Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, w tym nowy rządowy program na rzecz osób starszych "Aktywni plus", czy Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, o Narodowy oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w tym programy: Moja woda, Czyste powietrze i STOP SMOG, Kangur - Bezpieczna i ekologiczna droga do szkoły, o Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, o Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych, o Fundusz Inwestycji Samorządowych, o Program Mieszkanie +, o Program Maluch +, o Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030;
• Dodatkowe formy finansowania, m.in.: o Partnerstwo Publiczno-Prywatne, o Krajowa i regionalna tarcza antykryzysowa. W kontekście pozyskiwania zewnętrznego finansowania na działania rozwojowe trzeba przypomnieć, że aplikowanie musi być każdorazowo poprzedzone szczegółową analizą konkretnej dokumentacji konkursowej/programowej pod kątem uprawnionych beneficjentów, szczegółowych wymagań oraz wysokości wkładu własnego.
138