nordhausen

Roland am Rathaus GB. Roland at the town hall I F. Roland a la mairie I. statua di Roland sul municipio I NL. Roland bij het stadhuis J. 市庁舎のローラント像

www.thueringer-staedte.de Besuchen Sie Nordhausen am – GB. Visit Nordhausen in the Harz – at the top of I F. Visitez Nordhausen dans le Harz – Tout en haut en Thuringe I I. Visitate Nordhausen ai piedi dell’Harz, nella in Thüringen ganz oben. Turingia settentrionale I NL. Bezoek Nordhausen bij de Harz – in Thüringen aan de top J. チューリンゲン地方の最北 - ハルツ山地のノルトハウゼンを訪ねましょう

Architektonische Kostbarkeiten im Jugendstil: Fachwerkhäuser der Altstadt Kunsthaus Meyenburg mit garten GB. Half-timbered buildings in the old quarter I F. maisons a GB. Gems of Art Nouveau: Meyenburg Art Museum and Garden colombages de la vieille ville I I. Case a graticcio nel centro storico F. tresors architecturaux de l’art nouveau: maison de l’art Meyenburg NL. VakwerkHuizen in het oude centrum I J. 旧市街の木骨組みの家 et son jardin I I. Capolavori architettonici in stile liberty: il Kunsthaus Meyenburg con giardino NL. Architectonische juweeltjes in Jugendstil: Flohburg “Kunsthaus Meyenburg” met tuin J. ユーゲントシュティール様式の貴重な建物: Das Nordhausen Museum マイエンブルク美術館と庭園 n o r d h a u s e n

Nordhausen, die tausendjährige Nordhausen (population 44,000) Nordhausen est une ville millé­ Nordhausen, città millenaria con Nordhausen, de duizendjarige stad 千年の歴史を誇るノルトハウゼ Stadt mit 44.000 Einwohnern, ist is Thuringia’s gateway to the naire de 44.000 habitants; c’est 44.000 abitanti, è la porta della met 44.000 inwoners, is de poort ンは人口44,000人、ハルツ山 das Thüringer Tor zum Harz. Harz. It has a history going back one thou­ la porte thuringeoise du Harz. Turingia verso la zona montuosa dell’Harz. van Thüringen tot de Harz. 地のチューリンゲン側の入口となる町です。 Die neue Stadtmitte, die herrliche Umge­ sand years and a charm all of its own. There Le nouveau centre ville, des environs enchan­ Il nuovo centro cittadino, gli splendidi din­ Door het nieuwe stadscentrum, de fantasti­ 新しい町の中心、素晴らしい郊外、様々な bung, das breite Freizeit­angebot, die Viel­ is a new town centre, beautiful local scenery, teurs, de larges possibilités de loisirs, richesse torni, l’ampia offerta di attività per il tempo sche omgeving, het ruime aanbod aan recrea­ レジャー、多様な芸術と文化がノルトハウ falt an Kunst und Kultur verleihen der Stadt plenty of art and culture and a wide choice culturelle et artistique confèrent à la ville un libero, le ricchezze artistiche e culturali con­ tiemogelijkheden en de vele mogelijkheden ゼンを魅力的な町にしています。 einen besonderen Charme. of things to do. charme particulier. feriscono alla città un fascino particolare. op het gebied van kunst en cultuur heeft deze stad z’n bijzondere charme gekregen. 2 3 GB. Discover history at every turn I F. Découvrez l’histoire à chaque pa Entdecken Sie Geschichte I. Scoprite la storia a ogni passo I NL. Ontdek de geschiedenis auf Schritt und Tritt. op elke plek I J. いたるところで歴史を発見。

rathausplatz bei Nacht GB. Evening on town hall square I F. place de l’hotel de ville la nuit I. Piazza del municipio di notte NL. Nordhäuser jenever I J. 夜の市庁舎広場

Kunsthaus Meyenburg

Das Nordhäuser Kunsthaus ist das Zentrum für Kunst und Kultur in Nordthüringen und im Harz. Es vermittelt seinen Besuchern ein kom­ plexes Kunsterlebnis auf hohem Niveau. Rathausbrunnen Die 1907 im historischen Stil erbaute Villa GB. Town hall fountain I F. Fontaine de l’hôtel de ville I I. Fontana del municipio dient heute als Sitz der „Ilsetraut Glock-Gra­ NL. Fontein bij het stadhuis I J. be-Stiftung“, der Städtischen Kunstsamm­ lung­ ノルトハウゼンの旧市街 so­wie der Jugendkunstschule Nordhausen­ e.V. Dom zum Heiligen Kreuz Nordhäuser Doppelkorn Der Wechsel von regional und überregional GB. Cathedral of the Holy Cross I F. cathedrale de la ste croix GB. Nordhausen Doppelkorn I F. Nordhäuser bedeutenden Sonderausstellungen im Kunst­ I. Duomo di santa croce I NL. Dom “zum Heiligen Kreuz”I Doppelkorn I I. Acquavite di Nordhausen haus findet immer mehr Bedeutung. Anfassen und Ausprobieren ist hier ausdrück­­ KZ-Gedenkstätte Mittelbau-Dora Die einmal­ im Jahr stattfindende Ausste­­ lich erlaubt. Die in Nordhausen produzierte J. 聖十字架大聖堂 NL. Nordhäuser jenever I J. 名産ドッペルコルン焼酎 llung be­kannter Künstler – wie Barlach oder große Fernmeldeanlage­ aus DDR-Zeiten kann Die Gedenkstätte erinnert an die über Hun­dert­­wasser – die als Werkschau präsen­ man in Betrieb setzen oder Filme im histori­­ 20.000 Menschen, die im KZ ermordet wur­ tiert wird, zieht Besucher nicht nur aus der schen Kinosaal zum Laufen bringen. den. „Mittelbau-Dora“ war das letzte von Region an. den Nationalsozialisten gegründete KZ-Haupt­ In der Villa mit Aussichtsturm und wunder­ Stadttheater lager. Es wurde als Außenlager des KZ Bu­ schö­nem Park, finden regelmäßig Veran­ chen­­wald im August 1943 eingerichtet. Die Nicht nur in der historischen Stadt Nicht weit entfernt – mitten in der Stadt – sich der neue Rathausplatz und gleich gegen­ staltun­ gen,­ wie Konzerte und das jährliche Keine Selbstverständlichkeit: Nordhausen Häftlinge wurden gezwungen, riesige Stollen begegnet man auf Schritt und Tritt steht die Blasii-Kirche mit den markanten über auf dem Petersberg die sonnigen Nordh­ Kunst­­fest, statt. leis­tet sich ein eigenes Drei-Sparten-­Theater. im Kohnstein-Massiv zu einer unterirdischen Ge­schichte. Da sind die markanten Kirchen: schiefen Türmen. Beein­druckend ist die äuser Terrassengärten, von denen man einen Im Herbst 1917 standen hier zum ersten Raketenfabrik auszubauen und die sogenann­ Der Dom „Zum Heiligen Kreuz“ und die Blasii- Renaissance-Kanzel von 1592. Die gotische faszinierenden Blick über die Stadt hat. Museum Tabakspeicher Mal Schauspieler auf der Bühne. Neben dem ten „Wunderwaffen“ V1 und V2 herzustellen. Kir­che geben der Stadt ihr unverwechselbares Kirche beherbergt auch die Kopie des Ge­ Der „Nordhäuser Doppelkorn“ hat die Stadt klassi­schen Repertoire finden sich im Spielplan­ Die ehemaligen Produktions­stollen sind heute Profil. Der Dom entstand aus dem Damenstift, mäl­des „Aufersteh­ung des Lazarus“ von berühmt gemacht. Er wird hier seit Genera­ Das Gebäude des Tabakspeichers entstand des eleganten Hauses immer wieder Aufsehen­ den Besuchern geöffnet. das Königin Mathilde 961 gegründet hat. Lucas Cranach d. J. aus dem Jahre 1558. tionen gebrannt und auf seinen Spuren lässt im 18. Jahrhundert. Seit 1994 ist es Museum erregende Stücke und Urauf­füh­rungen. Die Mitarbeiter der Gedenkstätte unterbrei­ Beson­ ders­­ sehenswert sind die romanische Um diese beiden Kirchen liegt die Altstadt sich erlebnisreich die Stadt entdecken. In der mit Aus­stel­lungen zu Handwerk, Gewerbe, Der neue Platz vor dem Theater ist ein be­lieb­ ten pädagogische Angebote; eine Doku­men­ Kryp­ta aus dem 12. Jahrhundert, das handge- mit ihren Cafes, Geschäften und Galerien, Nordhäuser Traditions­brennerei, lebt die Tra­ Industrie­ und Archäologie. In den beiden ter Ort für Freiluft-Aufführungen­ der Bühne, tationsstelle und eine Bibliothek sollen zur ­schnitz­ te­ Chorgestühl aus dem 15. Jahr­hun­ die zum Einkaufen, Bummeln und Genießen di­tion fort. Fachwerkgebäuden sind die wirtschaftlichen für „Italienische Nächte“, für den Kinder-­ Auseinandersetzung mit der NS-Vergangen­ dert und die Stifterfiguren im Chor der Kirche. einladen. Nicht weit davon entfernt ­befindet Wurzeln Nordhausens doku­mentiert. Zirkus, Jazzkonzerte oder Feste. heit anregen. 4 5 Finden Sie die Markenzeichen der Stadt. GB. Look for the town’s hallmarks I F. Trouvez le symbole de la ville I. Scoprite le caratteristiche peculiari della città I NL. Vind de karakteristieke plekjes van de stad I J. 町の名所を見ましょう。

Nordhausen School of Art. The changing special exhibitions with both regional and supra-regional significance at the Art Mu­ seum are steadily gaining in importance. An exhibition of famous artists, such as Barlach­ or Hundertwasser, is presented once per year as a retrospective and attracts visitors from well beyond the local area. In the mansion with its lookout tower and beautiful gardens, regular events are also held, such as concerts and the annual Art Festival.

Tobacco Warehouse Museum

The tobacco warehouse was built in the 18th century. Since 1994 it has been a museum comprising two timber-framed buildings with exhibitions documenting Nordhausen’s com­ mercial history. Trades and crafts are illus­ trated, as are industry and archaeology. With visitors encouraged to try things out for themselves, this is very definitely a hands-on experience. Old, East German-era telephone equipment produced in Nordhausen can still be operated and films can still be shown in the historical screening room.

Municipal Theatre

Surprisingly perhaps for a town of its size, Nordhausen has its own triple-genre theatre, where actors first trod the boards back in autumn 1917. The programme at this fine harzquerbahnhof Harzer Schmalspurbahn Die Blasii-Kirche theatre includes the classical repertoire and GB. Harzquerbahnhof station IF. Gare du Harz GB. Harz narrow-gauge railway I F. Petit train du Harz GB. Church of St. Blasius I F. Eglise St Blasii also plays and premieres that provoke plenty I. Stazione del trenino dell’Harz NL. Harz- I. Il trenino a scartamento ridotto dell’Harz NL. Harzer I. La chiesa di S. Biagio NL. De Blasii-kerk I J. プラズィ教会 of critical discussion. Dwarsstation J. マイエンブルク美術館の庭園 smalspoortreintje I J. ハルツ狭軌鉄道 The new square in front of the theatre is a popular venue for open-air stage perfor­ mances, „Italian soirées“, a children’s circus, jazz concerts and other festivities.

Mittelbau Dora concentration Harzer Schmalspurbahn Rüdigsdorfer Schweiz – Anfang Juni findet jedes Jahr das traditionelle There are reminders of the past for a spot of browsing, shopping and generally camp memorial Orchideen im Harz Rolandsfest statt. Es ist das bedeutendste wherever you look, especially in unwinding. A stone’s throw away is the new In Nordhausen startet der „Quirl“, der mit Fest der Stadt. Der „Roland“ wird für drei the historical part of town, where two strik­ town hall square and, on the Petersberg op­ The site is a memorial to the more than 132 km Streckenlänge die längste Schmal- In unmittelbarer Umgebung von Nord­hau­sen Tage „lebendig“ und liest gemeinsam mit ing churches – the Cathedral of the Holy posite, Nordhausen’s sunny terraced gardens 20,000 people who died in Mittelbau Dora. spurbahn­ ist. Mit gemütlichen 25 km/h und befindet sich die europaweit einmalige Gips­ Brocken­hexe und zwei weiteren „Nord­häu­ Cross and the Church of St. Blasius – are un­ with their delightful views of the town. It was the last of the National Socialists’ auf einer Spurbreite von einem Meter geht es karstlandschaft­ der „Rüdigsdorfer Schweiz“. ser Originalen“ den Bürgern und Politikern mistakable features on the skyline. Doppelkorn, a widely known rye schnapps, large-scale concentration camps to be built bis hinauf zum Brocken. 17 Dampf­loko­mo­ Sie genießt aufgrund ihrer hervorragenden die Leviten. Ganz Nordhausen ist auf den Bei­ In the cathedral, a development from the is a local product that has been distilled here and was established in August 1943 as a tiven aus den 50er Jahren und acht histo­ri­sche Naturausstattung und Artenvielfalt weltweite nen, um drei Tage lang zu feiern. nunnery church founded by Queen Mathilde for generations. The Doppelkorn tradition satellite camp of Buchenwald. Prisoners Dampf­loks stehen für die Personen­ beför­ de­­ Bedeutung. Der Wechsel von genutztem Mit der im Jahr 2004 in Nordhausen ausge­ in 961, the 12th-century Romanesque crypt, lives on in Nordhausen’s historical distillery. here were forced to convert vast tunnels in rung bereit. Grünland,­ Hecken, Magerrasen und Wald­ rich­teten Landesgartenschau bekam die Stadt the handcarved 15th-century choir stalls and Looking around for places with Doppelkorn the Kohnstein massif into an underground Ab 2004 kann man auch mit der Nordhäuser flächen auf kleinster Fläche bietet den unter­ ein neues Gesicht und nicht nur sprichwörtlich­ the figures of the founders in the chancel are connections is an interesting way to discover rocket factory and to produce the V1 and V2 Straßenbahn auf dem Gleisnetz des „Quirl“ schiedlichen Arten von Flora und Fauna, zum eine neue Mitte. Der Historische Stadtrund­­ especially worth seeing. the town. „vengeance weapons“. The tunnels where direkt von Nordhausen bis in den Harz reisen. Beispiel Fledermäusen und Orchideen, und gang und die Wasserachse verbinden­ den the rockets were built are now a memorial Das Gesicht Nordhausens ist geprägt durch vielen vom Aussterben bedrohten Pflanzen Petersberg mit seinen Terrassengärten,­ den Not far away, and also in the heart of the Meyenburg Art Museum open to visitors. Staff now offer an educa­ viele Treppen und Brunnen. Besonders ein­ und Tieren Lebensraum. vielen Spielstationen, dem Hoch­seil­garten town, is the Church of St. Blasius, a Gothic tion programme, and a documentary exhibi­ drucksvoll, nicht nur für Geschichts-Lieb­ha­ber: und Kletterfelsen mit der In­nen­stadt. Das church with strikingly uneven towers. It has a The Nordhausen Art Museum represents the tion and library encourage reflection about Der historische Rundwanderweg ent­lang der entstandene­ Gartengelände ist heute Bürger­ particularly impressive Renaissance pulpit dat­ centre of art and culture in North Thuringia ’s Nazi past. Altstadt-Mauer. park mit wechselnden Be­pflanzungen­ und ing from 1592 and a copy of the 1558 paint­ and the Harz region. It offers visitors a so­ Austra­gungs­ort vieler jähr­lich stattfindender ing „The Raising of Lazarus“ by Lucas Cranach phisticated and high-level art experience. The Großver­an­staltungen, wie Osterfest, Lichter­ the Younger. These two churches are at the mansion built in historic style in 1907 today fest oder den Sommerkino-Aufführungen. hub of Nordhausen’s old quarter, which has houses the Ilsetraut Glock-Grabe Founda­ a wealth of cafés, shops and galleries, perfect tion, the Municipal Art Collection and the 6 7 GB. Experience living traditions I F. Vivez des traditions bien vivantes Erfahren Sie lebendige Tradition. I. Venite a conoscere tradizioni ancora vive I NL. Ervaar de levendige traditie J. 息づく伝統を体験しましょう。

Vous ferez des rencontres histo­ Le „Nordhäuser Doppelkorn“ a fait la célébrité Musee „TABAKSPEICHER“ riques à chaque pas et ce, pas seu­ de la ville. Cet alcool est fabriqué ici depuis lement dans la vieille ville. Vous y trouverez des générations et vous pourrez découvrir la Ce bâtiment date du 18e s. C’est un musée d’importantes églises: la cathédrale de la Ste ville en marchant sue ses traces. La tradition depuis 1994 où sont reconsttuées des expo­ croix, l’église St Blasii donnent à la ville une est encore bien présente. sitions sur l’artisanat, l’industrie, l’archéolo­ image incomparable. giie. Ces bâtiments à colombages renferment La cathédrale a été fondée par la reine Ma­ maison des arts Meyenburg toute l’histoire économique de la ville. thilde en 961. A ne pas manquer: la crypte Ici, vous avez le droit d’essayer et de toucher. romane du 12e s., les bancs du chœur sculp­ La Maison de l’Art de Nordhausen est le centre Les installations de télécommunication qui tés à la main (15e s.) et les figurines dans le de l’art et de la culture de la Thuringe­ du Nord était produites sous le régime de la RDA à chœur de l’église. et du Harz. Elle offre à ses visiteurs un événe­ Nordhausen peuvent être remises en route ; Non loin de là – au centre ville – s’élève l’église ment artistique complexe de haut niveau. des fiims peuvent être projetés dans une salle St Blasii-Kirche avec ses imposantes tours pen­ La villa construite en 1907 en style historique de cinéma historique. chées. Le cabinet renaissance datant de 1592 est aujourd‘hui le siège de la fondation «Ilse­ est très impressionnant. L’église gothique traut Glock-Grabe», de la collection d’art theatre municipal abrite la copie du tableau «la résurrection de de la ville ainsi que de la Jugendkunstschule St Lazare» de Lucas Cranach de 1558. Nordhausen­ e.V. Les expositions spéciales Ca n’est pas une évidence: Nordhausen s’est Autour de ces 2 églises s’étend la vieille ville changeantes de portée régionale et supraré­ offert son propre théâtre. A l’automne 1917 avec ses cafés, commerces et galleries, qui gionale dans la Maison de l’Art prennent de des comédiens jouèrent pour la première invitent aux achats et à la flânerie. A 2 pas se plus en plus d’importance. fois. En plus d’un répertoire classique, cette trouve la nouvelle place de l’hôtel de ville et L’exposition annuelle d’artistes connus tels élégante maison propose régulièrement des juste en face, sur le Petersberg, les jardins en que Barlach ou Hundertwasser, présentée pièces qui suscitent l’engouement ou des terrasse ensoleillés de Nordhäusen, d’où on comme œuvre, attire de nombreux visiteurs premières. peut profiter d’une vue fascinante sur la ville. venant aussi d’autres régions. La nouvelle place du théâtre est un lieu ap­ Cette villa, avec son belvédère et son mer­ précié pour les représentations en plein air, veilleux parc, accueille régulièrement des pour les «nuits italiennes», le cirque pour en­ manifestations comme des concerts et la fants, les concerts de jazz ou les fêtes. fête annuelle de l’art. le camp de concentration Mittelbau-Dora

Le mémorial est dédié au plus de 20.000 vic­ times qui ont trouvé la mort ici. „Mittel­bau- Dora“ fut le dernier des camps importants à être construit par les Nazis Il fut utilisé à partir d’aout 1943 comme camp secondaire de Buchenwald. traditionelles Rolandsfest museum tabakspeicher Les prisonniers étaient obligés de construire GB. Traditional Roland Festival I F. Fête de roland I I. La tradizionale festa di Roland GB. Tobacco Warehouse Museum I une fabrique sous terraine de missiles et de produire «l’arme magique», les fameux V1 NL. traditioneel Rolands-feestI J. 伝統あるローラント祭り F. Musee tabakspeicher I. Museo del et V2. Les lieux de leur production sont au­ deposito tabacchi NL. Museum jourd’hui ouverts au public. tabak-speicherI J. タバコ倉庫博物館 Les employés du mémorial proposent des activités pédagogiques; il existe aussi une bi­ bliothèque qui devrait permettre de réflêchir sur les agissements des nationaux-socialistes. Harz narrow-gauge Rüdigsdorf Switzerland – and two other Nordhausen folkloric figures railway Orchids in the Harz – „reads the riot act“ to the town’s citizens le petit train du harz and politicians. Throughout the three days Nordhausen is the start of the „Quirl“, the Just outside Nordhausen is an area known as of the festival, the whole of Nordhausen is A Nordhausen le „Quirl“ débute son par­ longest narrow-gauge railway (132 km), Rüdigsdorf Switzerland, Europe’s only gypsum in festive mood. cours. Il s’agit du plus long trajet en petit train with trains that climb the Brocken peak at karst landscape, whose outstanding natural The State Garden Show held in Nordhausen de toute l’Allemagne: 132 km. A quelques a leisurely 25 km/h up a metre-wide track. features and diversity of species are of global in 2004 lent the town a new face and a 25 km/h et sur des voies d’un mètre de large Passenger services are provided by 17 steam significance. The existence of managed grass­ new centre – not only metaphorically. The vous atteindrez le Brocken grâce à 17 trains à locomotives from the 1950s and eight his­ land, hedgerows, nutrient-poor grassland Historic Town Walk and the Water Axis link vapeur des années 50 qui n’attendent que de torical steam engines. and forest in such a compact area provides a Peters­berg, which has terraced gardens, vous transporter. From 2004, the town’s trams will also run on habitat for a great diversity of flora and fauna, many play areas, a high-rope course and A partir de 2004 le tramway sera même relié the „Quirl“ network, taking visitors straight including bats, orchids and many plants and climbing rocks, with the town centre. The directement au parcours du „Quirl“ poirre­ from Nordhausen into the Harz. animals threatened with extinction. new gardens created for the Show are today lier Nordhausen au Harz. Escaliers et fon­ Nordhausen has many fountains and sets of The traditional Roland Festival, an annual a public park with changing flower beds and taines caractérisent également Nordhausen. steps that are enjoyable discoveries for visi­ event held in early June, is Nordhausen’s big­ are the venue for many major annual events, A conseiller – et pas seulement pour les ama­ tors. The rather impressive walk around the gest celebration. Roland, the symbol of mu­ such as the Easter Festival, Light Festival and teurs d’histoire – une balade historique le old town walls is also something for every­ nicipal authority, „comes to life“ for three summer film shows. long des murs d’enceinte de la ville. one, not just serious history fans. days and – together with the Brocken witch 8 9 Genießen Sie die vielen Parklandschaften… GB. Enjoy the many parks… I F. Profitez des nombreux paysages de parc… I I. Visitate i numerosi parchi e giardini… I NL. Geniet van de vele parklandschappen… J. たくさんの庭園景観をお楽しみください

La Suisse de RüdigsDorf – Ex campo di concentramento trenino a scartamento ridotto la svizzera di Rüdigsdorf – le pays des orchidees Mittelbau-Dora dell’Harz Orchidee nell’Harz

A proximité de Nordhausen se trouvent les car­ Qui si ricordano le oltre 20.000 persone uc­ A Nordhausen inizia il percorso del „Quirl“, Nelle immediate vicinanze di Nordhau­ sen­ rières de gypse les plus importantes d’Europe, cise nel campo di concentramento. „Mittel­ la ferrovia a scartamento ridotto che coi suoi si trova un paesaggio carsico di terreno celles de la Suisse de Rüdigsdorf. bau-­Dora“ fu l’ultimo lager costruito dai 132 km è la più lunga del genere. A una velocità gessoso unico in Europa detto „Svizzera di Cette région naturelle privillégiée jouit d’une nazisti. Fu allestito nell’agosto del 1943 come di 25 km/h e su rotaie di 1 metro si arriva fino Rüdigs­dorf“. célébrité mondiale. L’alternance entre verts reparto esterno di quello di Bu­chen­wald. sul monte Brocken. 17 locomotive a vapore Le eccezionali caratteristiche naturali e la va­ paysages, haies, herbes rases et forêts permet I detenuti erano costretti a scavare enormi degli anni ´50 e 8 locomotori storici a vapore rietà di specie hanno conferito a questa zona à nombre d’espèces animales et florales de s’y gallerie nel massiccio del Kohnstein per una sono a disposizione per il trasporto­ persone. un’importanza internazionale. L’alternarsi di épanouir: chauves souris, orchidées et beau­ fabbrica sotterranea di missili, e a fabbricare Dal 2004 si potrà raggiungere anche l’Harz aree coltivate, siepi, prati magri e boschi su coup d’espèces menacées de disparition. le cosiddette „Wunderwaffen“ („armi por­ direttamente da Nordhausen con il tram citta­ una superficie ridotta offre un habitat natu­ Début juin de chaque année se déroule la tentose“) V1 e V2. Queste gallerie sono oggi dino che circolerà sui binari del „Quirl“. rale alle più diverse specie di flora e fauna, fête traditionnelle de Roland. C’est la plus im­ aperte al pubblico. Nordhausen è caratterizzata da molte scale dalle orchidee ai pipistrelli, e a molte piante portante fête de la ville. Roland revit durant All’interno dell’ex lager si trovano un centro e fontane. Particolarmente interessante, non e animali in via di estinzione. 3 jours et fait la morale en compagnie de la di documentazione e una biblioteca che of­ solo per gli appassionati di storia, è il giro a Con l‘Esposizione regionale di floricoltura al­ sorcière du Brocken et de 2 autres originaux frono spunti pedagogici per confrontarsi con piedi lungo le antiche mura cittadine. lestita nel 2004, Nordhausen ha acquistato de Nordhäusen à tous les habitants et les il passato del nazionalsocialismo. un nuovo volto e, come recitava il motto hommes politiques. Tout Nordhausen fait la ­dell‘evento, un nuovo centro. La circonvalla­ fête pendant 3 jours. zione del centro storico e il percorso d‘acqua L’exposition horticole du Land organisée en collegano la collina Petersberg con i suoi giar­ 2004 à Nordhausen conféra à la ville un nou­ dini a terrazza, le numerose stazioni di gioco, veau visage et aussi un nouveau centre. La il parco avventura e la palestra di roccia al visite historique guidée de la ville et le canal centro città. I giardini realizzati in occasione d’agrément relient le Petersberg, avec ses dell‘esposizione sono oggi un parco cittadino jardins en terrasses, les nombreuses stations con svariate specie di piante e ospitano ogni de jeux, le parcours d’aventure et les rochers Wasserachse und Petersberggarten anno grandi manifestazioni come la Festa di d’escalade, au centre-ville. Ce paysage hor­ Pasqua, la Festa delle Luci o la rassegna di ci­ GB. Water Axis and Petersberg Nordhäuser weihnachtsmarkt ticole ainsi créé est devenu aujourd‘hui un nema estivo. parc pour tous avec des plantations toujours Gardens I F. Axe d’eau et jardins du GB. Nordhausen Christmas marketI différentes et un endroit où ont lieu tous les Petersberg I I. Percorso d‘acqua e F. Marché de Noël de NordhäusenI ans de grandes manifestations comme la giardini sul Petersberg I NL. Wateras en I. Mercatino di Natale di Nordhausen fête d’octobre, la fête des lumières ou les Petersbergtuin I J. 水のプロムナードとペー NL. Nordhäuser kerstmarktI Niet alleen in de historische bin­ séances estivales de cinéma. タースベルグガーデン J. クリスマスマーケット nenstad kom je de overal de ge­ schiedenis tegen. Zo zijn er de opvallende kerken: de dom „Zum Heiligen Kreuz“ en de La storia si incontra a ogni passo Blasii-Kerk maken deze stad zo bijzonder. non solo nel centro storico. Qui ci Museo del deposito tabacchi De dom kwam voort uit het sticht voor adel­ sono le imponenti chiese: il duomo „di Santa lijke dames dat koningin Mathilde 961 had Croce“ e la chiesa di S. Biagio che danno alla L’edificio del deposito tabacchi risale al 18° opgericht. Zeker de moeite waard om te città il suo aspetto inconfondibile. secolo. Dal 1994 è sede del Museo dell’ar­ gaan bekijken zijn de Romaanse crypte uit Il duomo trae origine dalla chiesa fatta costru­ tigianato, del commercio, dell’industria­ e de 12e eeuw, handgesneden koorbanken ire della regina Matilde nel 961. Di particolare dell’archeologia. In entrambi gli edifici a gra­ uit de 15e eeuw en de stichterfiguren in het pregio sono la cripta romanica del 12° secolo, Kunsthaus Meyenburg ticcio sono documentate le origini economi­ koor van de kerk. gli stalli intagliati a mano del 15° secolo e le che di Nordhausen. Niet ver hiervandaan, midden in de stad, staat figure dei fondatori nel coro della chiesa. Il Kunsthaus di Nordhausen, fulcro dell‘arte Qui è permesso toccare e provare. Si può far de Blasii-Kerk met z’n markante scheve torens. Poco distante – nel centro cittadino – sorge la e della cultura della Turingia settentrionale e funzionare il grande impianto di telecomu­ Indrukwekkend is de renaissancekansel­ uit chiesa di S. Biagio con le possenti torri incli­ dell‘Harz, offre ai suoi visitatori un‘esperienza nicazioni fabbricato a Nordhausen ai tempi 1592. In de gotische kerk bevindt zich ook nate. Straordinario è il pulpito rinascimentale artistica articolata e di alto livello. della DDR oppure proiettare un film nella de kopie van het schilderij „Opwekking van del 1592. Nella chiesa gotica si trova anche La villa, costruita nel 1907 in stile liberty, è storica sala cinematografica. Lazarus“ van Lucas Cranach d. j. uit 1558. una copia del dipinto „Risurrezione di Laz­ oggi sede della „Fondazione Ilsetraut Glock- Rond deze beide kerken ligt de oude stad met zaro“ di Lucas Cranach il giovane del 1558. Grabe“, della collezione d‘arte cittadina e della teatro cittadino z’n cafés, winkels en galerietjes waar je kunt Attorno a queste due chiese si estende il Scuola d‘arte giovanile di Nordhausen. winkelen, rondslenteren en genieten. Niet zo centro storico con caffè, negozi e gallerie L‘avvicendamento di mostre temporanee di Non è cosa ovvia, ma Nordhausen può per­ ver daarvandaan ligt het nieuwe raadhuis­ che invitano a fare shopping, a passeggiare interesse regionale e sovraregionale nel museo mettersi un teatro con un programma che plein en er tegenover op de Peters­berg liggen e a svagarsi. Poco lontano si trova il munici­ acquista sempre più rilievo. tocca tre generi: teatro musicale, di prosa de zonnige terras-tuinen, van waaruit je een pio nuovo e proprio di fronte, sulla collina L‘esposizione di opere di artisti celebri come e balletto. Gli attori calcarono per la prima schitterend uitzicht hebt op de stad. Petersberg, i soleggiati giardini a terrazza di Barlach o Hundertwasser, organizzata una volta le scene di quest’elegante teatro De „Nordhäuser Doppelkorn“ (jenever) heeft Nordhausen, dai quali si gode un’incante­vole volta l‘anno e presentata sotto forma di ras­ nell’autunno del 1917. Oltre al repertorio de stad beroemd gemaakt. Deze wordt hier vista sulla città. segna, richiama visitatori non soltanto dalla classico sono in cartellone lavori che hanno al generaties lang gestookt en in de sporen L’„acquavite di Nordhausen“ ha reso famosa regione. sempre molta risonanza e prime. ervan kun je de stad op een avontuurlijke la località. Viene distillata qui da generazioni Nella villa, con la sua torre panoramica e il La nuova piazza antistante il teatro è molto manier leren kennen. In de “Traditions­ e seguirne le tracce è un modo originale per meraviglioso parco, si svolgono regolarmente apprezzata per rappresentazioni all’aperto, brennerei”, de stokerij in Nordhausen, leeft scoprire la città. Nell’antica di­stilleria di Nord­ manifestazioni quali concerti e l‘annuale Festa „Notti italiane“, per gli spettacoli del circo deze traditie voort. hausen la tradizione continua. dell‘arte. dei bambini, per concerti jazz o feste. 10 11 Lassen Sie sich von den Menschen GB. Meet local people, enjoy the surroundings I F. Faîtes vous choyer par les habitants et le paysage I I. LasciateVi stupire dalla gente e dai dintorni I NL. Laat je verrassen und der Umgebung begeistern. door de mensen en de omgeving I J. 人との出会い、美しい郊外。

Kunsthuis Meyenburg te produceren. De vroegere productiemijnen slechts een kleine oppervlakte treft men er ノルトハウゼンではいたる所で マイエンブルク美術館 強制収容所 ミッテルバウ・ドラ zijn tegenwoordig toegankelijk voor publiek. de meest verschillende dier- en plantensoor­ 歴史に出会います。例えば教会 展望タワーと潅木の庭園を持つ1907年に歴 この強制収容所で死亡した2万人を越える Het Nordhäuser Kunsthaus is het centrum De medewerkers van het herdenkingsoord ten aan, bijvoorbeeld vleermuizen en orchi­ ですが、聖十字架大聖堂およびプラズィ教 史主義様式で立てられたヴィラは、イルゼ 犠牲者を追悼する記念館。ミッテルバウ・ voor kunst en cultuur in Nordthüringen en kunnen voor verantwoord lesmateriaal zor­ deeën, maar ook veel planten en dieren die 会が町の景観の特色となっています。 トラウト・グロック・グラーベ芸術財団の ドラはナチが建てた最後の主要収容所でし in de Harz. Het verschaft haar bezoekers een gen; een documentatiecentrum en een bib­ met uitsterven worden bedreigd. 大聖堂は女王マティルデが961年に開いた 本部と市美術館となっています。 た。1943年の8月にブーヘンヴァルト強 complexe kunstbelevenis op hoog niveau. lio­theek moeten aanzetten tot intensieve Elk jaar begin juni vindt het traditionele Ro­ 尼僧院に起源があります。見所は12世紀の ヨーロッパの19、20世紀の芸術全般を見通 制収容所の補助収容所として建てられまし De in 1907 in de historische stijl gebouwde discussies over het nazi-verleden. lands-feest plaats: het belangrijkste feest in ロマネスク様式の教会堂地下室や15世紀の すオリジナルのグラフィック作品を常設展 た。囚人は岩山の巨大な坑道に地下ロケッ villa dient vandaag de dag als zetel van de Nordhausen. De „Roland“ komt drie dagen 手彫り聖職者席、内陣の寄進者像です。 示しています。一部作品は自筆署名があり ト工場を建てるため、あの奇跡の武器であ „Ilsetraut Glock-Grabe-Stiftung“, van de Ste­ Harzer Schmalspurbahn lang tot „leven“ en leest samen met de ほど近いところ、町の中心に斜めの目立つ ます。バルラッハ、ウォルホール、スレフ るV1とV2ロケットの製造工場建設のた delijke Kunstcollectie en ook van de Jugend­ Brocken-­heks en nog twee andere „Nord­ 塔のあるプラズィ教会があります。1592 ォークト、マックス・エルンスト、ミロ、 めに強制労働させられました。当時の坑道 kunstschule Nordhausen e.V. De afwisseling Vanaf Nordhausen vertrekt de „Quirl“; met häuser Originale“, typische persoonlijkhe­ 年のルネサンス様式のすばらしい説教壇が インメンドルフといった同時代芸術家の作 をビジターは訪れることができます。記念 van regionaal en supraregionaal vooraan­ een lengte van 132 km is dit de langste smal­ den uit Nordhorn, de burgers en politici de あります。このゴチック様式の教会には小 品、様々なテクニックやジャンルの作品が 館の職員は教育のためのプログラムを用意 staande bijzondere exposities in het Kunst­ spoortrein. In een lekker rustig tempo van les. Heel Nordhausen is op de been om drie ルカス・クラナッハ1558年作の複製絵画 展示されています。 しています。ナチの過去を説明する記録展 haus wint meer en meer aan belang. 25 km per uur en op een spoor dat maar één dagen lang feest te vieren. ラザロの復活もあります。この二つの教会 示室と図書館があります。 De één keer per jaar plaatsvindende expositie meter breed is, rijdt het treintje de “Brocken” Met de in het jaar 2004 in Nordhausen ge­ を中心にショッピングや散策、娯楽に適し タバコ倉庫博物館 van bekende kunstenaars – zoals Barlach of omhoog. Voor het vervoer van reizigers staan organiseerde Landesgartenschau (tuinbouw­ た旧市街が広がり、カフェ、商店、オフィ タバコ倉庫は18世紀に建てられました。 ハルツ狭軌鉄道 Hundertwasser – die als werktentoonstelling 17 stoomlocomotieven uit de jaren 50 en acht tentoonstelling) kreeg de stad een nieuw ス、アーケードがあります。近くには新し 1994年から手工業、商業、工業、考古学 ノルトハウゼンは132Kmの最長を誇る楽 gepresenteerd wordt, trekt bezoekers niet historische stoomlocomotieven gereed. gezicht en niet enkel spreekwoordelijk een い市庁舎広場があり、その向かいのペータ の博物館展示館となっています。二つの木 しい狭軌鉄道の出発点です。ゆったりとし enkel uit de regio aan. Vanaf 2004 is het mogelijk om met de Nord­ nieuw centrum. De Historische Stadsrondlei­ ースベルクには陽光いっぱいのノルトハウ 骨組み建物ではノルトハウゼンの経済基盤 た時速25キロで軌道1メートルの線路をブ In de villa met uitkijktoren en prachtig park häuser tram op de rails van de „Quirl“ direct ding en de Wateras verbinden de Petersberg ゼン・テラスガーデンがあり、そこから町 に関する記録が見られます。展示物に触れ ロッケン山へと登ります。50年代製の17 vinden er regelmatig evenementen, zoals van Nordhausen naar de Harz reizen. Het met zijn terrastuinen, de vele speelstations, 全体を眺望できます。 たり試したりできる博物館です。旧東ドイ 台と歴史的な8台の蒸気機関車が乗客を運 concerten en het jaarlijkse Kunstfeest, plaats. gezicht van Nordhausen wordt gekenmerkt de klimtuin en klimrotsen met de binnenstad. “ノルトハウゼン・ドッペルコルン焼酎”は ツの時代にノルトハウゼンで製造された大 んでいます。2004年からノルトハウゼン door vele trappen en fonteinen. Erg indruk­ Het tot stand gekomen tuinlandschap is te­ この町を有名にしました。幾世代にも渡っ きな通信設備を動かしたり、歴史的な映画 の市電でハルツ狭軌鉄道の路線を使ってハ Museum Tabakspeicher wekkend, niet alleen voor geschiedenis­ genwoordig Burgerpark met wisselende be­ て造り続けています。その歴史を辿れば町 ホールでフィルムを映写したりすることが ルツ山地に入れるようになります。 liefhebbers: de historische route langs de plantingen en locatie van heel wat jaarlijks の歴史が良くわかります。ノルトハウゼン できます。 ノルトハウゼンの顔の特徴は多くの階段と De “Tabakspeicher”, het tabakpakhuis, werd muur van de oude stad. plaatsvindende massabijeenkomsten, zoals の昔の蒸留所では伝統が生きています。 噴水にあります。歴史愛好者のみならず誰 in de 18e eeuw gebouwd. Sinds 1994 is het Paasfeest, Chanoeka of de zomerbioscoop­ 市劇場 にでも面白いと思われるのは旧市街の城壁 een museum met exposities over ambacht, Rüdigsdorfer Schweiz – vertoningen. 珍しいことにノルトハウゼンは自前で3部門 に沿って一周するハイキングコースでしょ nijverheid, indus­trie en archeologie. In beide Orchideeën in de Harz の劇場を持っています。1917年の秋に初舞 う。 vakwerkgebouwen komt de economische 台がありました。このエレガントな劇場で geschiedenis van Nordhausen aan de bezoe­ Vlakbij Nord­hau­sen ligt het voor Europa unieke は古典的な出しものの他にもセンセーショ リューディックスドルフのスイス ker voorbij. Vastpakken en uitproberen is uit­ karstgebied van de „Rüdigsdorfer Schweiz“. ナルな作品が上演されたり、初演が行われ ハルツ山地の蘭 drukkelijk toegestaan. Het is mogelijk de in Dit staat wereldwijd hoog in aanzien van­ たりします。劇場前の新広場では野外劇が ノルトハウゼンのすぐ近くに欧州でも珍し Nordhausen­ gebouwde grote radiozendin­ wege zijn geweldige natuur en diversiteit しばしば開催され、イタリアンナイト、子 い石膏カルスト地形の“リューディックスド stallatie uit de DDR-tijd aan te zetten of in aan soorten. Door de afwisseling van weide­ 供サーカス、ジャズコンサート、お祭りも ルフのスイス”があります。すばらしい自然 de historische bioscoopzaal films te draaien. land, heggen, heidegrond en stukken bos op 開かれます。 景観と種類の多さで世界的に重要なものと されています。狭い面積に草地、生垣、芝 Stadstheater 草、森が交互にあり、こうもりと蘭、ある いは絶滅に瀕した植物や動物が観察できま Het is niet zo vanzelfsprekend dat Nordhau­ theater nordhausen rathausplatz Roland am Rathaus す。 sen zich een eigen theater met toneel, opera GB. Nordhausen Theatre I GB. Town Hall Square F. Place de GB. Roland at the town hallI F. Roland en ballet kan veroorloven. In de herfst van F. Théâtre Nordhausen II. Teatro di l’Hôtel de ville I. Piazza del a la mairie II. statua di Roland sul 毎年6月の初旬に伝統のローラント祭りが 1917 stonden hier voor het eerst acteurs op Nordhausen NL. Theater Nordhausen municipio NL. RaadhuispleinI municipio NL. Roland bij het stadhuis 開催されます。町の最も大切な祭りです。 het podium. Naast het klassieke repertoire “騎士ローラント”は3日の間生き返り、ブ J. ノルトハウゼン劇場 J. 市庁舎広場 J. 市庁舎のローラント像 staan er in dit chique theater ook steeds op­ ロッケンの魔女とあと二人のノルトハウゼ zienbarende stukken en premières op het ンの奇人とともに市民や政治家を厳しく叱 programma. るのです。ノルトハウゼンの人はみな3日 Het nieuwe plein voor het theater is een 間の祭りに出かけます。 geliefde plek voor openluchtvoorstellingen, 2004年はノルトハウゼンでチューリンゲ voor „Italiaanse nachten“, voor het kinder­ ン州ガーデンショーが開かれます。“新し circus, jazzconcerten of feesten. い中央”をモットーに市内におけるアウト ドア・イベントは、お客様を植物の色とり Concentratiekamp どりの世界へと誘うことでしょう。美しい Mittelbau-Dora ガーデン、印象的なテラスガーデンを見な がら、古い市場壁に沿った牧歌的な散策路 Hier worden de 20.000 mensen herdacht die in を散歩しましょう。163日間続く州ガーデ het concentratiekamp zijn vermoord. „Mittel­ ンショーではビジターを満足させるテーマ bau-­Dora“ was het laatste grote kamp dat ガーデンや12のフラワーショー、エンタ door de nationaal-socialisten was gebouwd. ーテイメント、カルチャープログラムが用 Het werd in augustus 1943 ingericht­ als een 意されています。 nevenvestiging van het kamp Bu­chen­wald. De gevangenen werden gedwongen­ reusachtige mijngangen in het Kohnstein-Massief te ver­ bouwen tot een ondergrondse raketfabriek en de zogenaamde “wonderwapens“ V1 en V2 12 13 Wir freuen uns auf Sie!

GB. We look forward to your visit! I F. Nous nous réjouissons de votre visite! I. Vi aspettiamo! I NL. Wij hopen u spoedig te zien! I J. お待ちしています!

stadtinformation Öffnungszeiten: Markt 1 D-99734 Nordhausen Montag bis Freitag: 9.00 bis 18.00 Uhr Samstag: 10.00 bis 13.00 Uhr Tel. + 49 (0) 36 31 - 69 67 97 Fax + 49 (0) 36 31 - 69 67 99

Internet: www.nordhausen.de www.thueringer-staedte.de e-mail: [email protected]

Übernachtungen I Accommodation I Nuitées I Pernottamenti I Overnachtingen 宿泊

Stadtführungen I Guided tours I Visites guidées I visite guidate della città I rondleidingen 市内観光

Ausflüge in die Umgebung I Excursions I Excursions dans la région I escursioni nei dintorni I 近郊小旅行 excursies in de omgeving 博物館ガイド Führungen in den Museen I Guided museum tours I Visites de musées I visite guidate nei musei I rondleidingen in musea お土産とチケット販売

Verkauf von Souvenirs und Eintrittskarten I Souvenir and ticket sales I Vente de souvenirs et 滞在プログラム企画 de billets de spectacle I vendita di souvenir e di biglietti d’ingresso I verkoop van souvenirs en toegangskaartjes

Organisation des Aufenthaltsprogrammes für unsere Gäste I Organisation of visitor itineraries I Organisation du programme du séjour pour nos hôtes I organizzazione di soggiorni per i nostri ospiti I organisatie van het programma tijdens verblijf

Verkehrsanbindung Verein GB. Travel information I F. Moyens d’accès I I. Come si arriva I NL. Bereikbaarheid I J. 交通 Städtetourismus in Thüringen e.V. UNESCO-Platz 1, 99423 Weimar +49 (0) 36 43 – 745 314 [email protected] www.thueringer-staedte.de

Autobahn I Autobahns I Autoroute I Autostrada I Autosnelweg アウトバーン: A 38 A38

Bundesstraßen I Major roads I nationales I Strade statali I rijkswegen 国道: B 4 B4 B 80 B80 B 243 B243

Eisenbahn I Rail I chemin de fer I Treno I Trein 鉄道: Leipzig/Halle – Nordhausen – Kassel/Göttingen ライプツィヒとハレ-ノルトハウゼン-カッ Nordhausen – Sondershausen – Erfurt セルとゲッティンゲン Erfurt – Nordhausen – Ellrich – Northeim/Göttingen ノルトハウゼン-ゾンダーハウゼン-エアフ Nordhausen – Wernigerrode ルト エアフルト-ノルトハウゼン-エルリッヒ- Flugzeug I Air I Avion I Aereo I Vliegtuig ノルトハイムとゲッティンゲン Flughafen Erfurt-Bindersleben ノルトハウゼン-ヴェルニゲローデ

空港: エアフルト-ビンダーズレーベン空港 14 15 Markt 1 / D-99734 Nordhausen nordhausen Tel. + 49 (0) 36 31 - 69 67 97 / Fax + 49 (0) 36 31 - 69 67 99 Information [email protected] www.nordhausen.de / www.thueringer-staedte.de Im pressu m H erausgeber: Verein Städtetourismus in Thüringen e.V., c/o weimar GmbH Gesellschaft für Wirtschaftsförderung, Kongress - und Tourismusservice, UNESCO Platz 1, 99423 Weimar | Gestaltung und Gesamtherstellung: Gudman Design, Weimar | D ruck: Multicolor F otos: Archiv der Stadt Nordhausen

Kirche Theater Parkplatz 1 Rathaus mit Roland 6 Denkmal IFA-Museum Parkhaus 2 Dom zum Heiligen Kreuz 7 Aussichtspunkt FLOHBURG Touristinformation 3 Kunsthaus Meyenburg 8 Post Das Nordhausen Museum Museum 4 Museum Tabakspeicher Straßenbahn 9 Harzer Schmalspurbahnen Wichtige Gebäude Echter Nordhäuser Haltestelle 5 Traditionsbrennerei 10 KZ-Gedenkstätte Mittelbau-Dora Juli 2018