VAN FORT AAN DE KLOP NAAR FORT VECHTEN Nieuwe Bestemming

Stelling van Utrecht Fietstocht Stelling van Utrecht

U etst via een prachtige, groene route door het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Welkom De ondernemers, eigenaren, huurders en gebruikers van de forten van de Stelling van Utrecht heten u van harte welkom. Kijk voor openingstijden bij de routebeschrijving of op: www.stellingvanutrecht.nl

Onderweg is er van alles te ontdekken dat herinnert aan de Waterlinie: Groepsschuilplaatsen, van gewapend beton die vooral vlak vóór WO II zijn gebouwd om militairen te beschermen tegen inkomend vuur: overal rondom De Stelling van Utrecht bestaat uit 16 forten de forten ten noorden en oosten van de stad en vormt Inundatiekanalen waarmee gebieden een onderdeel van de Nieuwe Hollandse onder water werden gezet: Klopvaart Waterlinie. Na de Tweede Wereldoorlog verloor ’Asperges’: stalen balken in de grond de Waterlinie zijn functie en raakten de forten, om oprukken van tanks te sluizen en inundatiekanalen in verval. Pas vanaf voorkomen: Fort Blauwkapel het einde van de 20ste eeuw kwam er nieuwe Reduit: laatste toevluchtsoord als rest belangstelling voor dit militair erfgoed. De meeste van het fort al gevallen was: eiland forten worden gerestaureerd en krijgen een met wachthuis aan zuidzijde Fort VAN FORT AAN DE KLOP NAAR FORT VECHTEN nieuwe bestemming. Eigenaren, exploitanten, Blauwkapel huurders en gebruikers van de 16 forten rond Artillerieloodsen: houten loodsen Utrecht hebben zich verenigd in de Stichting voor geschut en manschappen: Fort Stelling van Utrecht. De stichting wil de Nieuwe aan de Klop Hollandse Waterlinie en de Stelling van Utrecht Kringenwethuizen: houten huizen die meer bekendheid geven bij een breed publiek. snel afgebroken/afgebrand konden www.stellingvanutrecht.nl worden voor een vrij schootsveld: Voordorpsedijk en Biltsestraatweg Inundatiesluizen: met deze sluizen kon het gebied onder water worden gezet: sluis in Kanonsdijk bij Fort Ruigenhoek Schotbalkenloodsen: opslag van balken die in de sluizen werden geplaatst om het water op het Colofon gewenste niveau te krijgen: zwarte Uitgave: Stichting Stelling van Utrecht, loods, Kapelweg, Fort Blauwkapel Utrecht, augustus 2013 Bomvrije wachthuizen: gebouwen van Concept en tekst: Anton van Emst, zwaar metselwerk die bestand waren gemeente Utrecht tegen 19e eeuwse projectielen: forten Vormgeving: RedMatters , Zeewolde Aan de Klop, de Gagel, Blauwkapel,

Oplage: 3000 exemplaren Rijnauwen, Vechten

Nieuwe Hollandse Waterlinie geopend. Waterlinie Hollandse Nieuwe fort. het op verzetsstrijders fort. het van bestemming

Liniecentrum: museum en infocentrum over de de over infocentrum en museum Liniecentrum: van fusilleren het aan herinnert monument toekomstige een zoekt Staatsbosbeheer

plaats. Begin 2015 wordt hier het Nationaal Nationaal het hier wordt 2015 Begin plaats. Een Toekomst. de voor Herinneringscentrum Ruigenhoeksedijk. de van bescherming

bedrijfsbijeenkomsten en evenementen evenementen en bedrijfsbijeenkomsten het in basisscholen ontvangt Vredeseducatie als gebouwd 1870 rond werd fort Dit

3. Fort Ruigenhoek Fort 3. Fort Vechten vinden tegenwoordig feesten, feesten, tegenwoordig vinden Vechten Fort Stichting De getrokken. fort het door dwars

Op Op verdedigen. Arnhem-Utrecht spoorlijn de Biltsestraatweg de werd 1930 Rond Bilt.

moest de ‘Houtense Vlakte’ afgrendelen en en afgrendelen Vlakte’ ‘Houtense de moest De vanuit stad de van toegang oostelijke 2015? in Opening infocentrum.

vroegere Romeinse castellum Fectio. Het Het Fectio. castellum Romeinse vroegere de verdedigde (1816-1819) fort Het en outdoor horeca, met Noorderpark het tot

6. Fort De Bilt De Fort 6. zuidwesten van Bunnik, op de plaats van het het van plaats de op Bunnik, van zuidwesten Poort de wordt Gagel de Fort artillerieloods.

Fort Vechten werd gebouwd (1867-1870) ten ten (1867-1870) gebouwd werd Vechten Fort houten een en fortwachterswoning originele de WO II. WO

9. Fort Vechten Fort 9. toegevoegd. Buiten het forteiland staan nog nog staan forteiland het Buiten toegevoegd. Waterlinie is in gebruik geweest tot aan aan tot geweest gebruik in is Waterlinie

een bomvrije kazerne (1879) werden later later werden (1879) kazerne bomvrije een Utrecht vormen. De Nieuwe Hollandse Hollandse Nieuwe De vormen. Utrecht

aangelegd. Een bomvrij wachthuis (1850) en en (1850) wachthuis bomvrij Een aangelegd. kringen, die samen de Stelling van van Stelling de samen die kringen,

Fort de Gagel werd tussen 1819 en 1821 1821 en 1819 tussen werd Gagel de Fort Rondom Utrecht zijn dat er 16 in twee twee in 16 er dat zijn Utrecht Rondom

2. Fort de Gagel de Fort 2. en sluizen, werden forten gebouwd. gebouwd. forten werden sluizen, en

gelegen delen en bij wegen, spoorlijnen spoorlijnen wegen, bij en delen gelegen

paarden en kanonnen. Op hoger hoger Op kanonnen. en paarden

liepen zo vast in de modder met hun hun met modder de in vast zo liepen

water gezet. De vijandelijke legers legers vijandelijke De gezet. water

Zuiderzee tot aan de Biesbosch, onder onder Biesbosch, de aan tot Zuiderzee

van 85 km. lang, van de voormalige voormalige de van lang, km. 85 van

Bij oorlogsdreiging werd een strook strook een werd oorlogsdreiging Bij

evenementenlocatie. tegen aanvallers uit het oosten. het uit aanvallers tegen

Het fort is in gebruik als congres- en en congres- als gebruik in is fort Het het westen van ons land beschermen beschermen land ons van westen het

Staatsbosbeheer rondleidingen op het fort. het op rondleidingen Staatsbosbeheer beschermen. Amersfoort naar spoorlijn de De Nieuwe Hollandse Waterlinie moest moest Waterlinie Hollandse Nieuwe De

Op woensdag, zaterdag en zondag geeft geeft zondag en zaterdag woensdag, Op en sluizen de moest inundatiegebieden,

bouw van een bomvrije kazerne en remises. remises. en kazerne bomvrije een van bouw de middenin (1869-1870), fort Dit

5. Fort Voordorp Fort 5. Rond 1877 werd het fort verbeterd door de de door verbeterd fort het werd 1877 Rond overnachtingsruimten. en vergader- en camping

moest de ‘Houtense Vlakte’ helpen verdedigen. verdedigen. helpen Vlakte’ ‘Houtense de moest kleine een terras, met brasserie een woordig

Dit grootste fort van de Waterlinie (1868-1871) (1868-1871) Waterlinie de van fort grootste Dit gerecreëerd. en gewerkt gewoond, tegen- biedt Klop de aan Fort toegevoegd.

8. Fort Rijnauwen Fort 8. Tegenwoordig wordt op het fort fort het op wordt Tegenwoordig Amersfoort. garageloods een en fortwachterswoning

nam toe met de aanleg van de spoorlijn Utrecht- spoorlijn de van aanleg de met toe nam een artillerieloodsen, drie wachthuis’,

Blauwkapel. De strategische ligging van het fort fort het van ligging strategische De Blauwkapel. ‘bomvrij een werden Later beschermen. te

aangelegd rondom het bestaande dorpje dorpje bestaande het rondom aangelegd Klopvaart de naar sluis de en Vechtdijk de om

In de jaren 1818-1821 werd het huidige fort fort huidige het werd 1818-1821 jaren de In gebouwd 1820 rond werd Klop de aan Fort

4. Fort Blauwkapel Fort 4. Klop de aan Fort 1.

Tuinen van de Universiteit Utrecht gevestigd. Utrecht Universiteit de van Tuinen

Op het fort zijn de Botanische Botanische de zijn fort het Op Hoofddijk. de via

moest de vijand beletten de stad te bereiken bereiken te stad de beletten vijand de moest

Dit kleinere werk is gebouwd in 1877-1879 en en 1877-1879 in gebouwd is werk kleinere Dit

7. Fort Hoofddijk: Botanische Tuinen Botanische Hoofddijk: Fort 7. Waterlinie Waterlinie

De negen forten negen De Hollandse Nieuwe Stelling van Utrecht Fietstocht Stelling van Utrecht

U etst via een prachtige, groene route door het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Oplage: 3000 exemplaren Rijnauwen, Vechten

verzetsstrijders op het fort. fort. het op verzetsstrijders fort. het van bestemming Nieuwe Hollandse Waterlinie geopend. Waterlinie Hollandse Nieuwe

monument herinnert aan het fusilleren van van fusilleren het aan herinnert monument toekomstige een zoekt Staatsbosbeheer Liniecentrum: museum en infocentrum over de de over infocentrum en museum Liniecentrum:

Herinneringscentrum voor de Toekomst. Een Een Toekomst. de voor Herinneringscentrum Ruigenhoeksedijk. de van bescherming plaats. Begin 2015 wordt hier het Nationaal Nationaal het hier wordt 2015 Begin plaats.

Vredeseducatie ontvangt basisscholen in het het in basisscholen ontvangt Vredeseducatie als gebouwd 1870 rond werd fort Dit bedrijfsbijeenkomsten en evenementen evenementen en bedrijfsbijeenkomsten

3. Fort Ruigenhoek Fort 3. De Stichting Stichting De getrokken. fort het door dwars Fort Vechten vinden tegenwoordig feesten, feesten, tegenwoordig vinden Vechten Fort

Bilt. Rond 1930 werd de Biltsestraatweg Biltsestraatweg de werd 1930 Rond Bilt. Op Op verdedigen. Arnhem-Utrecht spoorlijn de

infocentrum. Opening in 2015? in Opening infocentrum. oostelijke toegang van de stad vanuit De De vanuit stad de van toegang oostelijke moest de ‘Houtense Vlakte’ afgrendelen en en afgrendelen Vlakte’ ‘Houtense de moest

tot het Noorderpark met horeca, outdoor en en outdoor horeca, met Noorderpark het tot Het fort (1816-1819) verdedigde de de verdedigde (1816-1819) fort Het vroegere Romeinse castellum Fectio. Het Het Fectio. castellum Romeinse vroegere

6. Fort De Bilt De Fort 6. Fort de Gagel wordt de Poort Poort de wordt Gagel de Fort artillerieloods. zuidwesten van Bunnik, op de plaats van het het van plaats de op Bunnik, van zuidwesten

de originele fortwachterswoning en een houten houten een en fortwachterswoning originele de Fort Vechten werd gebouwd (1867-1870) ten ten (1867-1870) gebouwd werd Vechten Fort WO II. WO

9. Fort Vechten Fort 9. toegevoegd. Buiten het forteiland staan nog nog staan forteiland het Buiten toegevoegd. Waterlinie is in gebruik geweest tot aan aan tot geweest gebruik in is Waterlinie

een bomvrije kazerne (1879) werden later later werden (1879) kazerne bomvrije een Utrecht vormen. De Nieuwe Hollandse Hollandse Nieuwe De vormen. Utrecht

aangelegd. Een bomvrij wachthuis (1850) en en (1850) wachthuis bomvrij Een aangelegd. kringen, die samen de Stelling van van Stelling de samen die kringen,

Fort de Gagel werd tussen 1819 en 1821 1821 en 1819 tussen werd Gagel de Fort Rondom Utrecht zijn dat er 16 in twee twee in 16 er dat zijn Utrecht Rondom

2. Fort de Gagel de Fort 2. en sluizen, werden forten gebouwd. gebouwd. forten werden sluizen, en

gelegen delen en bij wegen, spoorlijnen spoorlijnen wegen, bij en delen gelegen

paarden en kanonnen. Op hoger hoger Op kanonnen. en paarden

liepen zo vast in de modder met hun hun met modder de in vast zo liepen

water gezet. De vijandelijke legers legers vijandelijke De gezet. water

Zuiderzee tot aan de Biesbosch, onder onder Biesbosch, de aan tot Zuiderzee

van 85 km. lang, van de voormalige voormalige de van lang, km. 85 van

Bij oorlogsdreiging werd een strook strook een werd oorlogsdreiging Bij

evenementenlocatie. tegen aanvallers uit het oosten. het uit aanvallers tegen

Het fort is in gebruik als congres- en en congres- als gebruik in is fort Het het westen van ons land beschermen beschermen land ons van westen het

de spoorlijn naar Amersfoort beschermen. beschermen. Amersfoort naar spoorlijn de Staatsbosbeheer rondleidingen op het fort. het op rondleidingen Staatsbosbeheer De Nieuwe Hollandse Waterlinie moest moest Waterlinie Hollandse Nieuwe De

inundatiegebieden, moest de sluizen en en sluizen de moest inundatiegebieden, Op woensdag, zaterdag en zondag geeft geeft zondag en zaterdag woensdag, Op

Dit fort (1869-1870), middenin de de middenin (1869-1870), fort Dit bouw van een bomvrije kazerne en remises. remises. en kazerne bomvrije een van bouw

5. Fort Voordorp Fort 5. camping en vergader- en overnachtingsruimten. en vergader- en camping Rond 1877 werd het fort verbeterd door de de door verbeterd fort het werd 1877 Rond

woordig een brasserie met terras, een kleine kleine een terras, met brasserie een woordig moest de ‘Houtense Vlakte’ helpen verdedigen. verdedigen. helpen Vlakte’ ‘Houtense de moest

Fort aan de Klop biedt tegen- biedt Klop de aan Fort toegevoegd. gewoond, gewerkt en gerecreëerd. en gewerkt gewoond, Dit grootste fort van de Waterlinie (1868-1871) (1868-1871) Waterlinie de van fort grootste Dit

8. Fort Rijnauwen Fort 8. fortwachterswoning en een garageloods garageloods een en fortwachterswoning Tegenwoordig wordt op het fort fort het op wordt Tegenwoordig Amersfoort.

wachthuis’, drie artillerieloodsen, een een artillerieloodsen, drie wachthuis’, nam toe met de aanleg van de spoorlijn Utrecht- spoorlijn de van aanleg de met toe nam

te beschermen. Later werden een ‘bomvrij ‘bomvrij een werden Later beschermen. te Blauwkapel. De strategische ligging van het fort fort het van ligging strategische De Blauwkapel.

om de Vechtdijk en de sluis naar de Klopvaart Klopvaart de naar sluis de en Vechtdijk de om aangelegd rondom het bestaande dorpje dorpje bestaande het rondom aangelegd

Fort aan de Klop werd rond 1820 gebouwd gebouwd 1820 rond werd Klop de aan Fort In de jaren 1818-1821 werd het huidige fort fort huidige het werd 1818-1821 jaren de In

1. Fort aan de Klop Klop de aan Fort 1. 4. Fort Blauwkapel Fort 4.