Es Erhub Sich Ein Streit Im Himmel

View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE

provided by Jagiellonian Univeristy Repository Vol. 19 Anonim Ariae Vol. 20 Marco Scacchi Opera omnia II: Missae concertatae Vol. 21 o. Just Caspar (SchP) Ariae Vol. 1 Tarquinio Merula Vol. 22 Anonim 32 Satiro e Corisca Missa aestivalis Vol. 2 Bartłomiej Pękiel Vol. 23 Marco Scacchi Dulcis amor Jesu Opera omnia III: Madrigali concertati Vol. 3 Giovanni Francesco Anerio Missa ‘Pulchra es’ Vol. 24 Anonim Pastorelle gidelskie Vol. 5 Kasper Förster Pastorelle di Gidle Dialogus de Judith Christoph et Holoferne Vol. 25 o. Just Caspar (SchP) Psalmi Vol. 6 Marco Scacchi Laudate pueri Vol. 26 Andrzej Siewiński Ave Regina, Motetti, Requiem WERNER Vol. 7 Giovanni Battista Luparini In martirio crudele Vol. 27 Franciszek Lilius Opera omnia I: Missae Vol. 8 Giovanni Francesco Anerio Missa Constantia Vol. 28 Franciszek Lilius Opera omnia II: Motetti, Vol. 9 Album sapieżyńskie / Sapieha Concerti, Aria e Toccata Album Vol. 29 o. Just Caspar (SchP) Vol. 10 Aldebrando Subissati Invitatoria Es erhub sich Sonate Giovanni Francesco Anerio Vol. 30 Jacek Różycki Antiphonae Opera omnia I: Concerti, Salmi e Magnificat Vol. 11 o. Damian Stachowicz (SchP) ein Streit im Himmel Missa Requiem Vol. 31 Marco Scacchi Opera omnia IV: Vol. 12 o. Damian Stachowicz (SchP) Motetti e Concerti Litaniae de Beata Maria Virgine Vol. 32 Christoph Werner Es erhub sich ein Streit Vol. 13 o. Damian Stachowicz (SchP) im Himmel Concerti e Motetti Vol. 33 Crato Bütner Vol. 14 Paweł Sieprawski Te Deum Justus germinavit, Plaudite sidera, Regina caeli Vol. 34 Balthasar Erben Domine Jesu Christe, Vol. 15 Krystian Józef Ruth O Domine Jesu Christe Arie, Mottetti Vol. 16 o. Just Caspar (SchP) Missa Pastoricia Vol. 17 Marco Scacchi Opera omnia I: Missae a cappella Vol. 18 o. Roman Zajączkowski (OSB) Veni Creator Spiritus Missa Rorate caeli MUSICA IAGELLONICA Christoph WERNER

Es erhub sich ein Streit im Himmel

Christoph WERNER

Es erhub sich ein Streit im Himmel

Do wydania przygotowała / Edited by Justyna Szombara

MUSICA IAGELLONICA 2016 SUB SOLE SARMATIAE EARLY MUSIC IN POLAND

Christoph WERNER Es erhub sich ein Streit im Himmel

Redaktorzy serii / General Editors Zygmunt M. Szweykowski, Aleksandra Patalas

Do wydania przygotowała / Edited by Justyna Szombara

Korekta tekstu angielskiego / English copy editor: Jo Clements

Praca naukowa finansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/05/N/HS2/02836

Publikacja finansowana ze środków przeznaczonych na działalność statutową Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

ISMN 979-0-801532-29-9

Księgarnia internetowa Musica Iagellonica www.mi.pl

Musica Iagellonica ul. Westerplatte 10 31-033 Kraków Poland WSTĘP INTRODUCTION

Es erhub sich ein Streit im Himmel to utwór wyróżniający Es erhub sich ein Streit im Himmel is a work that stands in się na tle całego zachowanego dorobku kompozytorskie- contrast to the extant body of compositions by Christoph go Christopha Wernera, kantora kościoła św. Katarzyny Werner, cantor at St Catherine’s in Gdańsk: according to w Gdańsku. Jest to, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, the current state of research, this is the artist’s only large- jedyna zachowana kompozycja wielkoobsadowa tego scale piece, and a work that most fully implemented the twórcy i utwór, w którym w najpełniejszy sposób zreali- characteristics of the baroque stile concertato. zowane zostały założenia barokowego stile concertato. Information concerning the life and activity of Chris- Wiadomości dotyczące życia i działalności Christo- toph Werner (*ca. 1618 Gottleuba near Pirna, † 1650 pha Wernera (*ok. 1618 Gottleubao. Pirny, †1650 Gdańsk) Gdańsk) is highly fragmentary. Nothing certain is known są bardzo fragmentaryczne. Na temat jego młodości about his youth and musical education, yet the artist’s i edukacji muzycznej właściwie nic pewnego nie wiemy, good composition skills and familiarity with the current jednak dobry warsztat kompozytorski artysty oraz zna- tendencies in style suggest that he must have drawn from jomość aktualnych tendencji stylistycznych wskazują, the best models.1 Recent archival research has brought to że czerpać musiał z najlepszych wzorców1. Prowadzone light new information on Werner’s activity in Gdańsk:2 w ostatnim czasie badania archiwalne zaowocowały je- the earliest testimonies of the composer’s stay in the dynie nielicznymi uzupełnieniami danych dotyczących city come from the parish books of St Catherine’s, cur- działalności Wernera w Gdańsku2. Najwcześniejsze świa- rently kept in the State Archive in Gdańsk. Księga ślubów dectwa pobytu kompozytora w mieście pochodzą z ksiąg 1637–1713 [the Wedding Book 1637–1713] includes an en- metrykalnych parafii św. Katarzyny, przechowywanych try from 20 November 1644,3 confirming the marriage of obecnie w Archiwum Państwowym w Gdańsku. W Księ- Christoph Werner and Maria Raupach (H. Christophorus dze ślubów 1637–1713 odnajdujemy wpis z 20 listopada Wernerus mit F. Maria Michel Raupachs Tochter).4 In turn, 1644 roku3, informujący o zawarciu związku małżeńskie- Księga chrztów 1641–1665 [the Register of Baptisms 1641– go przez Christopha Wernera i Marię z domu Raupach („H. Christophorus Wernerus mit F. Maria Michel Rau- 1 The only reference to Werner’s musical education known pachs Tochter”4). Z kolei w Księdze chrztów 1641–1665, today comes from a letter from Prince John George II to his father, Prince Elector of Saxony John George I. In the letter of 30 Decem- ber 1649, John George II presents to his father a candidate for the post of vice-Kapellmeister of an ensemble conducted by Heinrich 1 Jedyna znana dziś wzmianka na temat wykształcenia mu- Schütz: “There is a certain man of over 30, a subject of Your Grace zycznego Wernera pochodzi z listu księcia Johanna Georga II do and a brother to the cornetist Friedrich Werner staying now at my ojca, elektora saskiego – Johanna Georga I. W liście tym, napisanym court (…). He comprehends composition so well that he need not be 30 grudnia 1649 roku, Johann Georg II przedstawia ojcu kandyda- ashamed to have his works performed in Danzig”. Further on the ta na stanowisko wicekapelmistrza w zespole kierowanym przez letter, the candidate is presented as a student of “a distinguished Heinricha Schütza: „Jest pewien trzydziestokilkulatek, poddany composer and musician, an Italian who was Kapellmeister to the Waszej Łaskawości i brat przebywającego teraz u mnie kornecisty late King of Poland, and who is now in Rome”. Without a doubt, the Friedricha Wernera […]. Tak dalece pojął on sztukę komponowania, prince refers here to Marco Scacchi, but although there are a num- że sam nie powinien się jej wstydzić; jego utwory wykonywane są ber of documents that prove the close contact between the two art- teraz w Gdańsku […]”. W dalszej części listu ów kandydat przed- ists, they provide no grounds to believe that the Gdańsk musician stawiony jest jako uczeń „Włocha, dostojnego kompozytora i muzy- received tuition from the royal Kapellmeister. The question of the ka, kapelmistrza niedawno zmarłego króla Polski”. Bez wątpienia relationships between Scacchi and Werner is discussed in detail książę wskazuje tutaj na osobę Marca Scacchiego. I choć istnieje sze- by Aleksandra Patalas in her article “Christoph Werner jako uczeń reg dokumentów świadczących o bliskich kontaktach obu twórców, Marca Scacchiego” [Christoph Werner as a pupil of Marco Scacchi], to jednak na ich podstawie nie możemy wnioskować, że gdański in: Muzyka jest zawsze współczesna. Studia dedykowane Profesor Alicji muzyk kształcił się pod okiem królewskiego kapelmistrza. Zagad- Jarzębskiej [Music is always contemporary: Studies dedicated to Professor nienie relacji M. Scacchiego i Ch. Wernera szczegółowo omówiła Alicja Jarzębska], ed. Małgorzata Woźna-Stankiewicz, Andrzej Sitarz, Aleksandra Patalas w artykule: Christoph Werner jako uczeń Marca Musica Iagellonica, Kraków 2011, pp. 535–548; while the content of Scacchiego, w: Muzyka jest zawsze współczesna. Studia dedykowane Pro- the aforementioned letter from Johann Georg II to his father was fesor Alicji Jarzębskiej, red. Małgorzata Woźna-Stankiewicz, Andrzej published by Mary E. Frandsen in her article “Allies in the Cause of Sitarz, Musica Iagellonica, Kraków 2011, s. 535–548; natomiast treść Italian Music: Schütz, Prince Johann Georg II and Musical Politics wspomnianego listu Johanna Georga II do ojca opublikowała Mary in Dresden”, Journal of the Royal Musical Association 125 (2000), p. 39. E. Frandsen, w artykule Allies in the Cause of Italian Music: Schütz, 2 While studying the biography of Christoph Werner, I con- Prince Johann Georg II and Musical Politics in Dresden, „Journal of the ducted archival research as part of the project “Z badań nad recepcją Royal Musical Association”, 125 (2000), s. 39. włoskiej «musica moderna» w Europie Północnej: koncert kościelny 2 Badania archiwalne m.in. nad biografią Christopha Werne- w twórczości kompozytorów gdańskich” [On the reception of Ital- ra prowadziłam w ramach projektu pt. Z badań nad recepcją włoskiej ian „musica moderna” in Northern Europe: The church concertos of „musica moderna” w Europie Północnej: koncert kościelny w twórczości Gdansk composers], financed by the Polish National Science Centre kompozytorów gdańskich, finansowanego przez Narodowe Centrum (No. UMO–2012/05/N/HS2/02836), conducted at the Institute Musi- Nauki (nr UMO–2012/05/N/HS2/02836), realizowanego w Instytu- cology of the Jagiellonian University. cie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. 3 Given in the source as: “DOM.[inica] 26. P.[ost] TRIN.[ita- 3 W źródle: „DOM.[inica] 26. P.[ost] TRIN.[itatis]”. tis]”. 4 APG, sygn. 353/44, s. 60. 4 State Archive in Gdańsk, cat. No. 353/44, p. 60. 6 pod datą 30 lipca 16455, widnieje wpis poświadczają- 1665], contains an entry dated 30 July 16455 confirming cy chrzest jednego z synów kompozytora, Friedricha the baptism of one of the composer’s sons, Friedrich („Christophorus Wernerus, Maria, Fridericus”)6. (Christophorus Wernerus, Maria, Fridericus).6 W 1646 roku Werner objął stanowisko kantora w ko- In 1646 Werner became the cantor at St Catherine’s, ściele św. Katarzyny, głównej świątyni Starego Miasta7. the main church of the Old City.7 It is highly probable, Najprawdopodobniej jednak z tym kościołem związany however, that he had been connected to the church some- był już nieco wcześniej. Świadczyć o tym mogą wzmianki what earlier: proof of this can be found in references to w utworach poetyckich zamieszczonych w pierwszej the church in poetic pieces in the first work published by autorskiej publikacji młodego muzyka, zbiorze jego kon- the young musician – a collection of his sacred concertos certów religijnych zatytułowanym Praemessa musicalia entitled Praemessa musicalia (literally “a musical prom- (Zapowiedź muzyczna), wydanym w 1646 roku w kró- ise”) printed by the publishing house of Paschalis Mense lewieckiej oficynie Paschalisa Mense (RISM W 803)8. in Königsberg in 1646 (RISM W 803).8 The works from Kompozycje z tego zbioru wykonane były w lutym 1646 this collection were performed in February 1646 at the roku, podczas uroczystego wjazdu do Gdańska przyszłej arrival ceremony of the future Queen of Poland, Louisa polskiej królowej, Ludwiki Marii Gonzagi de Nevers9. Maria Gonzaga de Nevers, in Gdańsk.9 During her visit, W czasie jej wizyty Werner miał okazję podziwiać grę Werner had an opportunity to admire performances by kapeli królewskiej i zapewne spotkał się z jej kapelmi- the royal ensemble, quite probably met its Kapellmeister, strzem, Marco Scacchim. Możliwe, że zaprezentował Marco Scacchi, and might have used the opportunity to

5 W źródle: „DOM.[inica] VII. P.[ost] TRIN.[itatis]”; por. APG, 5 Given in the source as: “DOM.[inica] VII. P.[ost] TRIN.[ita- sygn. 353/41, s.63. tis]”; see State Archive in Gdańsk , cat. No. 353/41, p. 63. 6 Chłopiec jednak wkrótce potem zmarł. Kompozytor poświę- 6 The boy died soon afterwards. The composer devoted the cił mu koncert O du allersüßester, jeden z utworów opublikowanych concerto O du allersüßester to him, one of the pieces published in his w zbiorze Praemessa musicalia z 1646 r. collection Praemessa musicalia of 1646. 7 Stare Miasto (Altstadt) było w pewnym stopniu autonomicz- 7 The Old City (Altstadt) retained a certain degree of auton- ne. Posiadało własną Radę (Rat der Altstadt Danzig), która pełniła omy. It hat a City Council (Rat der Altstadt Danzig), fulfilling ad- funkcje administracyjne, skarbowe i sądownicze. Jej siedzibą był ministrative, financial, and judicial functions. Its seat was the town ratusz, usytuowany w pobliżu kościoła św. Katarzyny – najstarsze- hall situated in the vicinity of St Catherine’s – the oldest church in go kościoła Gdańska. W I poł. XVII w. Rada Starego Miasta Gdań- Gdańsk. In the first half of the 17th century, the Council of the Old ska całkowicie utraciła samodzielność, a jej pięciu rajców weszło City of Gdańsk lost its autonomy, and five of its councillors were w skład Rady Miejskiej (Rady Głównego Miasta). incorporated into the City Council (the Council of the Main City). 8 Na początku księgi oznaczonej jako „Pars secunda” (k. 2r) 8 At the beginning of the book denoted Pars secunda (fol. 2r), znajduje się panegiryk Andreasa Bythnera (1615–1652) poety, du- there is a panegyric by Andreas Bythner (1615–1652): a poet, priest, chownego, konrektora, a następnie rektora szkoły sw. Katarzyny and co-rector and later rector of the School of St Catherine in w Gdańsku. Czytamy w nim: „Teraz rozpowszechniasz słodkie Gdańsk. It reads: “Now you unfolding the sweet melodies of ho- melodie swiętego spiewu, wydane dla Melpomeny, sławnej Bogini ly song, issued for Melpomene, the famous Goddess of music, that muzyki, które niegdys starały się pozyskac niebiański gmach Ka- once tried to win the heavenly house of Catherine, that produce the tarzyny, które wywołują wdzięczną radoś wiernych […]” (Svavia appreciative gratitude of the congregation” (Svavia nunc vulgas Sacri nunc vulgas Sacri Modulamina cantus, Edite Melpomene, Musice Clare, Modulamina cantus, Edite Melpomene, Musice Clare, Dea, Quae permul- Dea, Quae permulserunt Catharinae Caelitis Aedem Olim, quaeq; mo- serunt Catharinae Caelitis Aedem Olim, quaeq; movent gaudia grata Piis). vent gaudia grata Piis). Podobną wzmiankę odnajdujemy w wierszu A similar reference can be found in a poem by Georg Greblinger Georga Greblingera (Greflingera) (ok. 1620-ok. 1677), zamieszczo- (or Greflinger, ca. 1620 – ca. 1677), published in Pars tertia (fol. 2v): nym w księdze „Pars tertia” (k. 2v): „Dobrze, że wyciągacie na “Well you bring to daylight the beautiful things you sweetly sing in swiatło dzienne piękne rzeczy, które ze słodyczą w waszym kosciele your church” (Wo[h]l, daß jhr an das Licht die schönen Sachen bringt, spiewacie” (Wo[h]l, daß jhr an das Licht die schönen Sachen bringt, Die Die jhr mir Liebligkeit in eurer Kirchen singt). jhr mir Liebligkeit in eurer Kirchen singt). 9 The French princess stayed in Gdańsk from 11 to 20 Febru- 9 Francuska księżniczka przebywała w Gdańsku od 11 do 20 ary 1646. Theatre and dance performances, and fireworks shows lutego 1646 r. Z tej okazji organizowano widowiska teatralne, wy- were organised for the occasion, and feasts, balls and merrymaking stępy taneczne oraz pokazy fajerwerków. W domach patrycjuszy took place in noblemen’s houses. See Tadeusz Witczak, Teatr i dra- urządzano przyjęcia, bale i zabawy. Zob. Tadeusz Witczak, Teatr mat staropolski w Gdańsku: przegląd historycznomateriałowy [Theater i dramat staropolski w Gdańsku, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, and Drama in Old Gdańsk: a Review of Historical Material] , Gdańskie Gdańsk 1959, s. 68–85. Również do tych wydarzeń nawiązał w swo- Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1959, pp. 68–85. These were the im utworze Andreas Bythner. Poeta nakreslił obraz wspaniałego events that Andreas Bythner made reference to when painting a pic- wjazdu monarchini, witanej przez mieszkańców miasta: „Dobrymi ture of the magnificent entrance of the monarch, welcomed by the gdańskimi wróżbami ochroniona, Królowa, do Gdańska wkracza- citizens: “Protected with good auguries, the Queen entered Gdańsk ła radosna […]” (Ingrediente bonis avibus Gedanensi Tecta REGINA, in joy” (Ingrediente bonis avibus Gedanensi Tecta REGINA, Gedanum Gedanum tripudiabat ovans). W uroczystosciach tych, zgodnie ze tripudiabat ovans). As the poet testified, Werner actively participat- swiadectwem poety, Werner aktywnie uczestniczył: „Od Ciebie ed in these celebrations: “from you, Werner, comes the invigorating pochodzi ożywcza muzyka, pochwały, które Tobie, Wernerze, tak music, the praise that such wonderful a woman gives you!” (A Te wspaniała kobieta wznosi!” (A Te provenit recreatrix Musica, laudis provenit recreatrix Musica, laudis Quae, Wernere, Tibi femina tanta tu- Quae, Wernere, Tibi femina tanta tulit!). O wykonaniu utworów Wer- lit!). Further proof of Werner’s works being performed at Maria nera podczas uroczystosci powitania Ludwiki Marii swiadczyć Louisa’s welcoming ceremony is provided by an entry in the note- może także wpis w Księdze Kamlarii 1645–1647, z którego wynika, book of the town’s treasury (Kämmerei 1645–1647), which states that że 9 marca 1646 r. wypłacono kompozytorowi z kasy miejskiej 225 on 9 March 1646 the composer was paid 225 marks from the munic- marek („weg. seiner Musikalischen Composicion”); por. APG, sygn. ipal treasury (“weg. seiner Musikalischen Composicion”); see State 300,12/78, s. 111. Archive in Gdańsk, cat. No. 300,12/78, p. 111. 7 wówczas Scacchiemu swoje kompozycje. Jak wiadomo, present his compositions to Scacchi. It is generally known utwory gdańskiego twórcy opublikowane w zbiorze that the works of the Gdańsk artist published in Praemessa Praemessa musicalia zainspirowały królewskiego kapel- musicalia inspired the royal Kapellmeister to create a new mistrza do stworzenia nowej klasyfikacji stylów mu- classification of musical styles, which he described in the zycznych, przedstawionej na kartach słynnego listu „Ad famous letter ‘Ad Excellentiss.: Dn. Ch. Wernerum’.10 Excellentiss.: Dn. Ch. Wernerum”10. Werner may also have taught music at St Catherine’s Być może Werner zajmował się również nauczaniem School, as this was part of the cantor’s duties at that time. muzyki w szkole św. Katarzyny, bowiem to zajęcie wcho- It was also with school use in mind that the composer dziło wówczas w zakres obowiązków kantora. Między published his second collection of works entitled Musi- innymi z myślą o muzykowaniu szkolnym kompozytor calische Arien (Königsberg, 1649).11 The publication result- wydał w 1649 roku w Królewcu drugi zbiór swoich utwo- ed from a collaboration between Werner and well-known rów, zatytułowany Musicalische Arien11. Publikacja ta była Gdańsk poet and pastor at St Catherine’s – Michael Albi- owocem współpracy Wernera ze znanym gdańskim po- nus (1610–1616).12 etą i pastorem kościoła św. Katarzyny – Michaelem Albi- In Gdańsk’s musical circles, Christoph Werner was nusem (1610–1653)12. a respected figure, especially admired by enthusiasts of Christoph Werner był postacią rozpoznawaną the Italian musica moderna. It was he who was entrusted w gdańskim środowisku muzycznym i szczególnie ce- with the duties of the Kapellmeister of the Church of the nioną przez entuzjastów włoskiej musica moderna. To wła- Blessed Virgin Mary13, standing in for the ailing Kaspar śnie jemu powierzono obowiązki kapelmistrza kościoła Förster senior.14 Werner’s personal contact with the Italian Najświętszej Marii Panny13 w okresie choroby Kaspara Kapellmeister of the Polish king was a particular advan- Förstera seniora14. Osobiste kontakty Wernera z włoskim tage to the composer. It was thanks to Scacchi’s letters and kapelmistrzem polskiego króla stanowiły dla kompozy- musical compositions that the name of the young cantor tora swoistą nobilitację. To za sprawą pism i kompozycji from Gdańsk became known to the broader circles of muzycznych Scacchiego nazwisko młodego gdańskiego musicians operating in various European centres.15 Scac- kantora zaistniało w świadomości szerszego grona mu- chi’s authority and his favourable opinions on Werner’s zyków działających w różnych ośrodkach europejskich15. works, might have influenced the decision to nominate Autorytet Scacchiego i jego pochlebne opinie na temat the Gdańsk cantor to the post of vice-Kapellmeister at the twórczości Wernera zapewne nie pozostawały bez wpły- Saxon court in Dresden. A letter from John George II, dat- wu na decyzję o nominacji gdańskiego kantora na sta- ed January 1650, containing information about the nom- nowisko wicekapelmistrza na dworze saskim w Dreźnie. List Johanna Georga II zawierający informację o nomina- 10 More on the subject can be found in: Aleksandra Patalas, cji, datowany na styczeń 1650 roku, przekazany został “Die Kompositionen von Christoph Werner als Quelle der Inspi- ration für Marco Scacchi”, in: Standige Konferenz Mitteldeutsche Ba- 10 Szerzej na ten temat zob. Aleksandra Patalas, Die Kompositi- rockmusik. Jahrbuch 2004: Mitteldeutschland im musikalischen Glanz onen von Christoph Werner als Quelle der Inspiration für Marco Scacchi, seiner Residenzen Sachsen, Bohmen und Schlesien als Musiklandschaften w: Standige Konferenz Mitteldeutsche Barockmusik. Jahrbuch 2004: Mit- im 16. und 17. Jahrhunert, ed. by Peter Wollny, Ortus Musikverlag, teldeutschland im musikalischen Glanz seiner Residenzen Sachsen, Boh- Beeskow 2005, pp. 237–250; Eadem: W kościele, w komnacie i w teatrze. men und Schlesien als Musiklandschaften im 16. Und 17. Jahrhunert, red. Marco Scacchi. Życie, muzyka, teoria [In the church, in the chamber, and Peter Wollny, Ortus Musikverlag, Beeskow 2005, s. 237–250; Eadem: in the theater: Marco Scacchi: His life, music, and musical writings], «Ac- W kościele, w komnacie i w teatrze. Marco Scacchi. Życie, muzyka, teoria, ta Musicologica Universitatis Cracoviensis» XIX, Musica Iagelloni- «Acta Musicologica Universitatis Cracoviensis» XIX, Musica Iagel- ca, Kraków 2010, pp. 362–377. lonica, Kraków 2010, s. 362–377. 11 In the introduction to Musicalische Arien, Werner wrote 11 We wstępie do Musicalische Arien Werner pisał: „pomyśla- “I thought that the young could be treated to some [songs] so that łem, że niektórymi [pieśniami] można uraczyć młodzież, aby się they learn from them and improve” (ich denn vermercket, dass sel- z nich uczyła i polepszała” (ich denn vermercket, dass selbe von einem be von einem und andern beliebet worden, insonderheit, dass die Jugend und andern beliebet worden, insonderheit, dass die Jugend darauss könte darauss könte geübet und gebessert werden). Perhaps the composer geübet und gebessert werden). Być może kompozytor miał na myśli meant his students. swoich uczniów. 12 See Dick van Stekelenburg, Michael Albinus ‘Dantiscanus’ 12 Zob. Dick van Stekelenburg, Michael Albinus ‚Dantiscanus’ (1610–1653). Eine Fallstudie zum Danziger Literaturbarock, «Amster- (1610–1653). Eine Fallstudie zum Danziger Literaturbarock, «Amsterd- damer Publikationen zur Sprache und Literatur» 74, Editions Rodo- amer Publikationen zur Sprache und Literatur» 74, Editions Rodopi pi B.V., Amsterdam 1988, p. 32. B.V., Amsterdam 1988, s. 32. 13 The Church of the Blessed Virgin Mary, considered the 13 Znajdujący się na terenie Głównego Miasta (dawniej okre- most important church in Gdańsk, stood in the Main City, formerly ślanego jako Prawe Miasto (Rechtstadt)) kościół Najświętszej Marii known as the Right City (Rechtstadt). Panny był najważniejszą świątynią Gdańska. 14 In 1650 the Kapellmeister of St Mary’s had to step down from 14 W 1650 r. kapelmistrz kościoła mariackiego musiał przerwać the post due to a progressive eye condition. See Paweł Podejko, “Życie pracę ze względu na postępującą chorobę oczu. Zob. Paweł Podejko, muzyczne w dawnym Gdańsku” [Musical life in early Gdańsk], in: Życie muzyczne w dawnym Gdańsku, w: Życie muzyczne dawnego Gdań- Życie muzyczne dawnego Gdańska, Pomorza i Kujaw [Musical life in early ska, Pomorza i Kujaw, «Kultura Muzyczna Północnych Ziem Polski» Gdańsk, Pomorze, and Kujawy], «Kultura Muzyczna Północnych Ziem 9, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2001, s. 17. Polski» 9, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2001, p. 17. 15 Nb. jeszcze do niedawna w literaturze muzykologicznej naz 15 Until quite recently, the name of Christoph Werner was wisko Christopha Wernera przywoływane było prawie wyłącznie quoted in musicological literature almost solely in the context of w kontekscie słynnej polemiki, jaka toczyła się w latach 40. XVII wie- the famous argument between Scacchi and a Gdańsk organist, Paul ku, pomiędzy Scacchim i gdańskim organistą – Paulem Siefertem. Siefert in the 1640s. 8

Wernerowi za pośrednictwem Detloffa Wedelbuscha, ofi- ination was delivered to Werner via Detloff Wedelbusch, cera wojskowego z Gdańska. Tenże pośredniczył w kon- a military officer from Gdańsk. Detloff Wedelbusch acted taktach saksońskiego księcia z Christophem Wernerem as an intermediary between the Saxon Prince and Chris- co najmniej do maja 1650 roku16. Nie znajdujemy infor- topher Werner until May 1650 at least.16 No information macji na temat dalszego przebiegu rozmów, ani żadnych concerning further discussion can be found, nor are there dokumentów potwierdzających wizytę gdańskiego mu- any documents confirming that the Gdańsk musician zyka w Dreźnie. Najprawdopodobniej Werner Gdańska went to Dresden. It is highly probable that Werner never nie opuścił. Przyczyną takiego stanu rzeczy mogła być left Gdańsk, possibly as a result of the severe illness that poważna choroba, która ostatecznie doprowadziła do finally led to the premature death of the composer.17 His przedwczesnej śmierci kompozytora17. Jego pogrzeb od- funeral took place on 9 November 1650 in Gdańsk.18 był się 9 listopada 1650 roku w Gdańsku18. The surviving works composed by Christoph Werner Zachowana spuścizna kompozytorska Christopha include: Wernera obejmuje: 1. Collection Praemessa musicalia in quibus motetae 1. Zbiór Praemessa musicalia in quibus motetae sin- singulae vel unà vel duabus Vocibus, & duobus vel tribus in- gulae vel unà vel duabus Vocibus, & duobus vel tribus instrumentis musicis modulandae una cum basso ad organum, strumentis musicis modulandae una cum basso ad organum, Königsberg 1646 (print, Universitetsbiblioteket i Oslo Königsberg 1646 (druk, Universitetsbiblioteket i Oslo (Pars Secunda); Västerås, Stifts-och Lands- biblioteket (Pars Secunda); Västerås, Stifts-och Lands- biblioteket (Pars Secunda – incomplete, Pars Tertia, Pars Quarta); (Pars Secunda — niekompletna, Pars Tertia, Pars Quarta); manuscript, Ratsbücherei Lüneburg, cat. No. Mus. ant. rękopis, Ratsbücherei Lüneburg, sygn. Mus. ant. pract. pract. KN 206); contains 15 pieces19 KN 206); zawiera 15 utworów19 16 On 8 March 1650, Wedelbusch informed the Prince that Werner was ready to accept the offer, nonetheless he asked for de- 16 8 marca 1650 roku Wedelbusch przekazał księciu informa- tails concerning Werner’s future remuneration. In his answer of 5 cję, że Werner gotów jest posłusznie przyjąć ofertę, jednak prosi April, John George II gave assurances, somewhat indirectly, that o szczegóły dotyczące wysokości jego przyszłego honorarium. W Werner’s salary would be equal to or higher than his current pay odpowiedzi z 5 kwietnia Johann Georg II nieco wymijająco za- and insisted that the musician arrive at his earliest convenience at pewniał, że wynagrodzenie Wernera będzie równe bądź wyższe the court of John George I and negotiate the conditions of his em- od obecnego i nalegał, by muzyk jak najprędzej przybył na dwór ployment himself (while the Prince offered assistance in the matter). Johanna Georga I i sam negocjował warunki zatrudnienia (książę In a letter of 6 May 1650, Wedelbusch stated the Prince that Werner oferował swoją pomoc w tym zakresie). W liście z 6 maja 1650 roku was ready to obey the Prince’s suggestion. Nonetheless, he empha- Wedelbusch donosił, że Werner gotów jest poddać się sugestii księ- sised that Werner’s departure from Gdańsk could prove impossible cia, jednak zaznacza, że w najbliższym czasie jego wyjazd z Gdań- in the near future due to his duties related to the approaching Feast ska może okazać się niemożliwy z uwagi na obowiązki związane ze of the Pentecost (which occurred on 5 June in 1650), see Mary E. zbliżającym się świętem Zesłania Ducha Św. (które w 1650 r. przy- Frandsen, op. cit., pp. 32–33. padło na dzień 5 czerwca), zob. Mary E. Frandsen, op. cit., s. 32–33. 17 On 25 January 1651 an application for financial aid for 17 25 stycznia 1651 roku wpłynęła do gdańskiej Rady Miasta Christoph Werner’s widow was received by Gdańsk City Council. suplika wdowy po Christophie Wernerze, w której czytamy: „Wo- It reads: “In the face of the illness due to which my late husband bec choroby, z powodu której mój nieboszczyk mąż zakończył ży- ended his life, and which he fought against for a long time, nearly cie, z którą długi czas walczył, niemal wszystko co mielismy, spo- everything we had was spent for ministrations to him; therefore, żytkowane zostało na posługi dla niego; przeto niewiele już zostało little has been left for me and my child for the most moderate suste- dla mnie i mojego dziecka na najnędzniejsze utrzymanie” (Denn nance” (Denn weil es mit der Kranckheit, in welcher mein Seliger Mann weil es mit der Kranckheit, in welcher mein Seliger Mann sein leben ge- sein leben geendet, eine geraume Zeit gewehrt, daß darüber, was verhanden endet, eine geraume Zeit gewehrt, daß darüber, was verhanden gewest, gewest, und ihm sein Dienst getragen, fast gäntzlich verzehret worden: und ihm sein Dienst getragen, fast gäntzlich verzehret worden: so sind nu so sind nu mehr Zu meinem und meines Kindes nohttürftigen un-terhalt mehr Zu meinem und meines Kindes nohttürftigen unterhalt sehr gerin- sehr geringe mittel übrig). “With respect to the request concerning her ge mittel übrig). Rada „z uwagi na suplikantki męża nieboszczyka husband’s death” the Council decided to pay the widow 100 Prus- i jej niedostatek” postanowiła wypłacić wdowie z kasy miejskiej sian marks from the municipal treasury (State Archive in Gdańsk, 100 marek pruskich (APG, sygn. 300,42/207, s. 81–82). Syn kompo- cat. No. 300,42/207, pp. 81–82). Initially, the composer’s son, Chri- zytora, Christoph Werner (młodszy) początkowo przebywał pod stoph Werner (junior) remained in the care of his mother, but from opieką matki, a prawdopodobnie od 1662 roku pod opieką stryja 1662 he was probably in the custody of his uncle, Friedrich Werner, Friedricha Wernera w Dreźnie, gdzie miał się kształcić. W Archi- in Dresden, where he was to receive his education. A letter from wum Państwowym w Gdańsku zachował się list Friedricha Wer- Friedrich Werner to the Gdańsk City Council of 12 January 1664 nera do gdańskiej Rady Miasta z 12 stycznia 1664 roku, w którym has been preserved in the State Archive in Gdańsk. The Dresden drezdeński muzyk prosi o obiecane środki na utrzymanie chłopca musician asks for the promised funds for the boy’s sustenance or lub o podjęcie decyzji w sprawie jego dalszego losu (APG, sygn. a decision concerning his future (State Archive in Gdańsk, cat. No. 300,36/57). Jak podaje Hermann Rauschning (Geschichte der Musik 300,36/57). According to Hermann Rauschning (Geschichte der Mu- und Musikpflege in Danzig. Von den Anfängen bis zur Auflösung der sik und Musikpflege in Danzig. Von den Anfängen bis zur Auflösung der Kirchenkapellen, «Quellen und Darstellungen zur Geschichte West- Kirchenkapellen, «Quellen und Darstellungen zur Geschichte West- preußens» 15, Kommissions-Verlag der L. Saunierschen Buch- und preußens» 15, Kommissions-Verlag der L. Saunierschen Buch- und Kunsthandlung, Danzig 1931, s. 178) Christoph Werner (mł.) został Kunsthandlung, Danzig 1931, p. 178) Christoph Werner (jr) became muzykiem miejskim i działał w Gdańsku w latach 1671–1701. a city musician and was active in Gdańsk from 1671–1701. 18 Zob. Hermann Rauschning, op. cit., s. 178. 18 See Hermann Rauschning, op. cit., p. 178. 19 Opublikowane współcześnie jako: Christoph Werner, Prae- 19 Published in a contemporary edition as: Christoph Werner, messa musicalia in quibus Motetae singulae vel unà vel duabus Voci- Praemessa musicalia in quibus Motetae singulae vel unà vel duabus Voci- bus, & duobus vel tribus Instrumentis musicis modulandae unà cum Basso bus, & duobus vel tribus Instrumentis musicis modulandae unà cum Basso 9

2. Glück-Wüntschung (Göttin, deren weisses Licht) an 2. Glück-Wüntschung (Göttin, deren weisses Licht) an den [...] Michael Behm [...] und [...] Jungfrau Anna Maria des den [...] Michael Behm [...] und [...] Jungfrau Anna Maria des [...] Heinrich Melman [...] Tochter als dieses 1648 […] Iren [...] Heinrich Melman [...] Tochter als dieses 1648 […] Iren hochzeitlichen Ehren Tag gehalten aus schuldiger Freund- hochzeitlichen Ehren Tag gehalten aus schuldiger Freundschaft schaft […] auffgesetzt von Joh. Cunr. Hedeno, 4 gł., bc., Dan- […] auffgesetzt von Joh. Cunr. ,Hedeno 4 v, b.c., Danzig zig 1648 (druk, Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii 1648 (print, Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk Nauk, sygn. Oe 6 20 adl. 303) [Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences], cat. 3. Zbiór Musicalische Arien Oder Melodeyen über No. Oe 6 20 adl. 303) etliche Heilige Lieb- und Lob- Lieder Herrn Michael Albini, 3. Collection Musicalische Arien Oder Melodeyen über Mit 4. Stimmen zu singen und spielen gesetzt, Königsberg etliche Heilige Lieb- und Lob- Lieder Herrn Michael Albini, 1649 (druk, Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, sygn. Mit 4. Stimmen zu singen und spielen gesetzt, Königsberg Mus.ant.pract. W 270; Bayerische Staatsbibliothek, 1649 (print, Biblioteka Jagiellońska w Krakowie [Jagiel- sygn. 2 Mus. pr. 99 Beibd. 16, egzemplarz zdigitalizo- lonian Library in Kraków], cat. No. Mus. ant. pract. W wany: http://stimmbuecher.digitale-sammlungen.de/ 270; Bayerische Staatsbibliothek, cat. No. 2 Mus. pr. 99 view?id=bsb00084953 [dostęp: luty 2016]); zawiera 17 Beibd. 16, digitised copy: http://stimmbuecher.digitale- utworów sammlungen.de/view?id=bsb00084953 [accessed in 4. Es erhub sich ein Streit im Himmel, 3 chóry February 2016]); contains 17 pieces (CATB), 2 Tpti (clarini), Tbn, 2 Ctini, Vne, bc. (rękopis, 4. Es erhub sich ein Streit im Himmel, 3 choirs (CATB), Ratsbücherei Lüneburg, sygn. Mus. ant. pract. KN 206) 2 Tpti (clarini), Tbn, 2 Ctini, Vne, bc. (manuscript, Rats- 5. Morti tuae tam amare, T/C solo, bc. (rękopis, bücherei Lüneburg, cat. No. Mus. ant. pract. KN 206) Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz zu Berlin, 5. Morti tuae tam amare, T/C solo, b.c. (manuscript, sygn. Bohn Ms. mus. 205) Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz zu Berlin, cat. 6. Weil mir seinen lautern Blick, 3 gł., bc. (pieśń opu- No. Bohn Ms. mus. 205) blikowana w zbiorze Deutsche Sappho Christopha Kal- 6. Weil mir seinen lautern Blick, 3 v, b.c. (song pub- denbacha20) lished in Christoph Kaldenbach’s collection Deutsche Wykaz kompozycji Wernera należy uzupełnić Sappho)20 o utwory okolicznościowe, z których zachował się tylko This list of Werner’s compositions needs supple- tekst słowny, a także o dzieła zaginione, wzmiankowa- menting with occasional pieces of which only the lyrics ne w katalogu rękopisów gdańskiej Biblioteki Miejskiej21 have been preserved, as well as the lost works mentioned oraz w inwentarzu Michaelisschule w Lüneburgu22: in the catalogue of manuscripts of the Municipal Library 1. Christliche Klag-Ode über hochempfindliches Ablei- in Gdańsk,21 and the inventory of the Michaelisschule in ben Unsers weyland Allergnädigsten Königs und Herrn Vla- Lüneburg.22 dislai IV. [...] auffgesetzet von Mich. [lbino]A. [...] musicalisch 1. Christliche Klag-Ode über hochempfindliches Ablei- praesentiret von C.[hristoph] W.[erner] im Jahr 1648, Dan- ben Unsers weyland Allergnädigsten Königs und Herrn zig 1648 (tekst Michaela Albinusa, Biblioteka Gdańska Vladislai IV. [...] auffgesetzet von Mich. [lbino]A. [...] musi- Polskiej Akademii Nauk, sygn. N1 4 80 adl. 62) calisch praesentiret von C.[hristoph] W.[erner] im Jahr 1648, Danzig 1648 (text by Michael Albinus, Biblioteka Gdańs- ka Polskiej Akademii Nauk [Gdańsk Library of the Polish Academy of sciences], cat. No. N1 4 80 adl. 62)

ad Organum, «Materiały do historii muzyki XVI i XVII wieku» 1, ed. ad Organum, «Materiały do historii muzyki XVI i XVII wieku» 1, oprac. by Justyna Szombara, Musica Iagellonica, Kraków 2012. Justyna Szombara, Musica Iagellonica, Kraków 2012. 20 Christoph Kaldenbachs Deutsche Sappho, Oder Musicalische Get- 20 Christoph Kaldenbachs Deutsche Sappho, Oder Musicalische ichte So wol mit lebendiger Stimme, als unter allerhand I[nstru]mente, auch Getichte So wol mit lebendiger Stimme, als unter allerhand I[nstru]mente, wol von einer Person allein zugleich zu spielen und singel gesetzt, Königs- auch wol von einer Person allein zugleich zu spielen und singel gesetzt, berg, Gedruckt bey Pasche Mensen, Im Jahr 1651 (Jagiellonian Library in Königsberg, Gedruckt bey Pasche Mensen, Im Jahr 1651 (Biblioteka Ja- Kraków, cat. No. Mus.ant.pract. K 50). Besides 27 songs by Kalden- giellońska w Krakowie, sygn. Mus.ant.pract. K 50). Obok 27 pieśni bach, the print contains single works by Christoph Werner, Heinrich Kaldenbacha w druku znajduje się po jednej kompozycji Christo- Albert, and Johannes Weichmann. See Aleksandra Patalas, Katalog pha Wernera, Heinricha Alberta i Johannesa Weichmanna, zob. starodruków muzycznych z XVI i XVII w. ze zbiorów byłej Pruskiej Bib- Aleksandra Patalas, Katalog starodruków muzycznych z XVI i XVII w. lioteki Państwowej w Berlinie, przechowywanych w Bibliotece Jagiellońskiej ze zbiorów byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej w Berlinie, przechowywa- w Krakowie [Catalogue of early music prints from the collections of the for- nych w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, Musica Iagellonica, mer Preussische Staatsbibliothek in Berlin, kept at the Jagiellonian Library Kraków 1999, pozycja nr 1094, s. 190. in Cracow], Musica Iagellonica, Kraków 1999, p. 190 (item No. 1094). 21 Zob. Otto Günther, Katalog der Handschriften der Danziger 21 See Otto Günther, Katalog der Handschriften der Danziger Stadtbibliothek, Bd. IV, Die musikalischen Handschriften der Stadtbib- Stadtbibliothek IV, Die musikalischen Handschriften der Stadtbibliothek liothek und der in ihrer Verwaltung befindlichen Kirchenbibliotheken von und der in ihrer Verwaltung befindlichen Kirchenbibliotheken von St. St. Katharinen und St. Johann in Danzig, Kommissions-Verlag der L. Katharinen und St. Johann in Danzig, Kommissions-Verlag der L. Sau- Saunierschen Buch- und Kunsthandlung, Danzig, 1911, s. 59. nierschen Buch- und Kunsthandlung, Danzig 1911, p. 59. 22 Zob. Max Seiffert, Die Chorbibliothek der St. Michaelisschule 22 See Max Seiffert, “Die Chorbibliothek der St. Michaeliss- in Lüneburg zu Seb. Bach’s Zeit, „Sammelbände der Internationalen chule in Lüneburg zu Seb. Bach’s Zeit”, Sammelbände der Internation- Musikgeschellschaft“ IX 1907/1908, s. 620. alen Musikgeschellschaft IX 1907/1908, p. 620. 10

2. Christlicher Freuden-Gesang oder die hocherfreuli- 2. Christlicher Freuden-Gesang oder die hocherfreuli- che Krönung unsers allergnädigsten König [...] Joh. Casimiri che Krönung unsers allergnädigsten König [...] Joh. Casimiri [...] auffgesetzet von Mich. [lbino]A. [...] Krönungs Tage den [...] auffgesetzet von Mich. [lbino]A. [...] Krönungs Tage den 17. Jan. dieses 1649 Jahrs in der Pfarr-Kirche zu S.Marien 17. Jan. dieses 1649 Jahrs in der Pfarr-Kirche zu S.Marien allhier in Danzig [...] musicalisch praesentiren von C.[hris- allhier in Danzig [...] musicalisch praesentiren von C.[hristoph] W.[erner], Danzig 1649 (tekst Michaela Albinusa, toph] W.[erner], Danzig 1649 (text by Michael Albinus, Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk, sygn. N1 5 Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk [Gdańsk 80 adl. 2) Library of the Polish Academy of sciences], cat. No. N1 3. An den Wassern zu Babel sassen, 8 gł., 6 instr (za- 5 80 adl. 2) giniony, przed II wojną w zbiorach rękopisów gdańskiej 3. An den Wassern zu Babel sassen, 8 v, 6 instr. (lost, Biblioteki Miejskiej, sygn. Ms Cath. q 25) formerly in the collection of the Municipal Library in 4. Ich bin eine Blume von Saron, 2 Corn., 2 Viol., Fag., Gdańsk, cat. No. Ms Cath. q 25) Violon au Diorb., 5 Voc. CCATB con Cap. (utwór wymie- 4. Ich bin eine Blume von Saron, 2 Corn., 2 Viol., Fag., niony w inwentarzu Michaelisschule w Lüneburgu) Violon au Diorb., 5 Voc. CCATB con Cap. (a piece men- Z racji sprawowanej funkcji kantora Werner two- tioned in the inventory of the Michaelisschule in Lüneburg) rzył przede wszystkim muzykę religijną. Kompozycje Owing to holding the position of cantor, Werner ze zbioru Praemessa musicalia mogły być wykonywane composed primarily religious music. The works from podczas nabożeństwa (po Ewangelii – jako komentarz do the collection Praemessa musicalia could be performed niej, po kazaniu lub w trakcie communio), bądź na jego during a service (after the Gospel, as a commentary to it; zakończenie. Utwory z tekstami o charakterze pochwal- after the sermon; and/or during the communion) or after nym lub dziękczynnym mogły również rozbrzmiewać a service. Although the works of a laudatory and thanks- podczas uroczystosci miejskich23. Twórczość Wernera giving nature could also have been performed at munic- odpowiadała również zapotrzebowaniom środowiska ipal festivities.23 Werner’s works also fulfilled the needs mieszczańskiego. W jego dorobku wskazać można kilka of the burghers. His oeuvre includes a number of pieces utworów okolicznościowych, napisanych dla gdańskich written for the patricians of Gdańsk to celebrate private patrycjuszy z okazji uroczystości prywatnych (np. utwór occasions (e.g., a wedding piece, Glück-Wüntschung) and weselny Glück-Wüntschung) oraz ku czci królów polskich for the Polish kings (Christliche Klag-Ode, a mourning ode (oda żałobna na cześć zmarłego w 1648 roku Władysła- eulogising Ladislaus [Władysław] IV, who died in 1648, wa IV Christliche Klag-Ode, a także utwór skomponowany and Christlicher Freuden-Gesang, a song composed to com- dla upamiętnienia koronacji Jana Kazimierza Christlicher memorate the crowning of King John Casimir [Jan Ka- Freuden-Gesang). Utwory Wernera wzbogacają także re- zimierz]). Werner’s pieces also added to the repertoire of pertuar niemieckiej pieśni protestanckiej, przydatny za- German Protestant songs used for liturgy, home prayer, równo w liturgii, modlitwie domowej, jak i w kształceniu and education of the young. His Musicalische Arien are młodzieży. Jego Musicalische Arien to proste, czterogłoso- simple four-voice songs composed of stanzas, and main- we piesni o budowie zwrotkowej, utrzymane w fakturze tained in homorhythmic texture. Werner envisaged three homorytmicznej. Werner przewidział realizację utworów ensembles for the performance of his works: 1) four voic- w trzech wariantach obsadowych: 1) przez czterogłos es with basso continuo, 2) solo voice (soprano or tenor) wokalny z basso continuo, 2) przez głos solowy (sopran with an ensemble of violas, and 3) by a solo voice with lub tenor) z zespołem viol, 3) przez głos solowy z instru- a bass instrument providing the basso continuo. In case of mentem fundamentalnym, realizującym basso continuo. solo performances of songs, the composer allowed mod- Ponadto, w przypadku solowego wykonania piesni, ification of the rhythmical score to improve the form and kompozytor dopuszczał modyfikację zapisu rytmiczne- emphasise the expressive values of the poetic lyrics. In go w celu lepszego wydobycia formy i podkreslenia wa- their general concept, Werner’s Arien are akin to Heinrich lorów wyrazowych tekstu poetyckiego. Arien Wernera Schütz’s Psalmen Davids, hiervor in deutsche Reime gebracht zbliżone są w swej ogólnej koncepcji do Psalmen Davids, Durch D. Cornelim Beckern.24 hiervor in deutsche Reime gebracht Durch D. Cornelim Be- Musicalische Arien are works that grew out of Protes- ckern Heinricha Schütza24. tant cultural tradition, while the Gdańsk cantor’s enthu- Musicalische Arien to utwory wyrosłe na gruncie pro- siasm for modern Italian music found its expression in testanckiej tradycji kulturowej, natomiast w solowych the concertos for solo and small numbers of voices in the

23 Por. przypis 9. 23 See footnote 9. 24 W przedmowie do Musicalische Arien Werner bezposrednio 24 In the foreword to Musicalische Arien, Werner made a direct nawiązuje do kompozycji Schütza: „Tak,mogą być Arie wykonywa- reference to Schütz’s composition: “Yes, the arias can be performed ne zupełnie bez taktu, tylko według słów prowadzone, jak to napi- absolutely without any cadence, following the words only, as Schütz sał do dobrodusznego czytelnika Schütz o Psalmach Beckera” (Ja, wrote to the gentle reader about Becker’s Psalms” (Ja, es können auch es können auch solche und dergleichen Arien gantz ohne Tact, viel anmu- solche und dergleichen Arien gantz ohne Tact, viel anmutiger, nach an- tiger, nach anleitung der Worte gesungen werden, wie Herr Schütz über leitung der Worte gesungen werden, wie Herr Schütz über H. D. Beckers H. D. Beckers Psalmen, an den guthertzigen Leser,schreibet ). Znamienne Psalmen, an den guthertzigen Leser, schreibet). It is also significant that jest także, że tytuł zbioru Wernera Musikalische Arien jest cytatem the title of Werner’s collection – Musikalische Arien – is a quotation z przedmowy do zbioru psalmów Schütza. from the foreword to the collection of Schütz’s Psalms. 11 i małogłosowych koncertach ze zbioru Praemessa musica- Praemessa musicalia collection. A fundamental feature of lia znalazł wyraz entuzjazm gdańskiego kantora wobec Werner’s concertos, determining their place among the nowoczesnej muzyki włoskiej. Podstawową cechą kon- seconda pratica, is the close link between the verbal and certów Wernera, determinującą ich przynależnoś do musical layers. The semantic layer finds its reflection nurtu seconda pratica, jest scisły związek pomiędzy war- in formal structure, the musical phrasing as well as in stwą słowną i muzyczną. Cechy prozodyczne tekstów the harmony. Praemessa musicalia made Werner the first odzwierciedlone zostały w rysunku melodyczno-ryt- Gdańsk composer to apply clear musical rhetoric and micznym, zaś warstwa semantyczna znalazła odbicie za- the Italian type of vocal decoration.25 Within it, we find równo w budowie formalnej, w sposobie konstruowania numerous examples of rhetorical musical figures repre- frazy muzycznej, jak i w doborze współbrzmień. W Prae senting the categories of emphasis and hypotyposis, and messa musicalia Werner, jako pierwszy twórca gdański, a range of embellishments (including trillo, accento and zastosował wyrazistą retorykę muzyczną i włoski typ passaggi). zdobnictwa wokalnego25. Odnajdujemy tu liczne przy- The composer’s fascination with the Italian musica kłady figur retoryczno-muzycznych, reprezentujących moderna also found expression in the concerto Es erhub kategorie emphasis i hypotyposis oraz szereg figur ozdob- sich ein Streit im Himmel. The text of the Revelation of St nych (m.in. trillo, accento, biegniki gamowe, passaggi). John (chapter 12, lines 7–12), which provided the lyrics, Fascynacja kompozytora włoską musica moderna zna- contains a description of a battle in the skies, and the tri- lazła wyraz także w koncercie Es erhub sich ein Streit im umph of the Archangel Michael and his angels over Sa- Himmel. Tekst utworu, zaczerpnięty z Apokalipsy św. tan, present in the form of “the great dragon” and “that Jana (rozdział 12, wersety 7–12), zawiera opis bitwy na old serpent”: niebie oraz triumfu Archanioła Michała i jego aniołów nad szatanem, występującym pod postacią „wielkiego smoka”, „węża starodawnego”:

7 Es erhub sich ein Streit im Himmel, 7 I stała się bitwa na niebie. 7 And there was war in heaven: Michael und seine Engel stritten mit dem Drachen, Michał i Aniołowie jego potykali się z smokiem, Michael and his angels fought against the dragon; und der Drache streit und seine Engel, smok się też potykał i aniołowie jego. and the dragon fought and his angels, 8 Und siegten nicht, auch ward ihre Stette 8 Ale nie przemogli, ani miejsce ich 8 And prevailed not; neither was their place found nicht mehr gefunden im Himmel. dalej znalezione jest na niebie. any more in heaven. 9 Und es ward ausgeworffen der große Drache, 9 I zrzucony jest smok wielki, 9 And the great dragon was cast out, die alte Schlange, die da heißet der Teufel und Satanas, wąż on starodawny, którego zowią dyjabłem i szatanem, that old serpent, called the Devil, and Satan, der die ganze Welt verführet, który zwodzi wszystek okrąg świata; which deceiveth the whole world: und ward geworffen auff die Erden, zrzucony jest na ziemię he was cast out into the earth, und seine Engel wurden auch dahin geworffen. i aniołowie jego z nim są zrzuceni. and his angels were cast out with him. 10 Und ich höret eine große Stimme, die sprach im Himmel: 10 I słyszałem głos wielki mówiący na niebie: 10 And I heard a loud voice saying in heaven, Nun ist das Heil, und die Kraft, und das Reich, Terazci się stało zbawienie i moc, Now is come salvation, and strength, und die Macht unsers Gottes, seines Christus i królestwo Boga naszego, i zwierzchność Chrystusa and the kingdom of our God, and the power of his worden, jego, Christ: weil der verworffen iż zrzucony jest oskarżyciel braci naszych, który for the accuser of our brethren is cast down, ist, na nich which accused them der sie verklaget Tag und Nacht für Gott. skarżył przed oblicznością Boga naszego we dnie i w nocy. before our God day and night. 11 Und sie haben ihn überwunden durch 11 Ale go oni zwyciężyli przez krew 11 And they overcame him by the blood des Lammes Blut, Baranka, of the Lamb, und durch das Wort ihres Zeugnis, i przez słowa świadectwa swego, and by the word of their testimony; und haben ihr Leben nicht geliebet biß an den Tod. a nie umiłowali duszy swojej aż do śmierci. and they loved not their lives unto the death. 12 Darumb frewet euch ihr Himmel und die darinen 12 Przetoż rozweselcie się nieba i wy, którzy 12 Therefore rejoice, ye heavens, and ye that wohnen. mieszkacie na nich*. dwell in them.*

Przekład według: Biblia Święta: To jest Księgi Starego English translation: THE HOLY BIBLE, Containing y Nowego Przymierza z Żydowskiego y Greckiego Języ- the Old Testament, AND THE NEW: Newly Trans- ka na Polskie pilnie y wiernie przetłumaczone, Gdańsk: lated out of the Original tongues: & with the former w drukarni Andrzeja Hunefelda, 1632. Translations diligently compared and revised, by his Majesties special Commandment, Oxford 1611.

Ten barwny opis walki i ostatecznego zwycięstwa sił This colourful description of the fight and the final dobra nad złem, dokonanego przez krew Baranka, sta- victory of the forces of good over evil, achieved by the nowił inspirację dla wielu twórców epoki baroku. Zna- blood of the Lamb, inspired many artists of the baroque mienne jest jednak, że większość muzycznych interpre- period. It is, however, significant that most musical inter-

25 Zob. Aleksandra Patalas, Werner Christoph, w: Die Musik 25 See Aleksandra Patalas, “Werner Christoph”, [in:] Die Musik in Geschichte und Gegenwart, Personenteil 17, red. Ludwig Finscher, in Geschichte und Gegenwart, Personenteil 17, ed. by Ludwig Finscher, Bärenreiter-J.B. Metzler, Kassel 2007, s. 788. Bärenreiter-J.B. Metzler, Kassel 2007, p. 788. 12 tacji tego tekstu powstała na potrzeby kościoła luterań- pretations of the text were composed for the needs of the skiego26. Lutheran Church.26 W utworze Es erhub sich ein Streit im Himmel, przezna- In his Es erhub sich ein Streit im Himmel, scored for czonym na trzy zróżnicowane barwowo chóry wokalne, three choirs of different tone colours, a wind section, zespół instrumentów dętych, violone oraz organy reali- violone, and organ playing basso continuo, Werner made zujące basso continuo, Werner wykorzystał szeroką pale- use of a broad range of musical means of interpreting tę środków muzycznej interpretacji tekstu. Już wstępna lyrics. The introductory Sinfonia, played by two cornets, Sinfonia grana przez dwa kornety, violone oraz organy violone, and organ introduces the mood of the battle by, wprowadza w nastrój bitwy, m.in. poprzez użycie ryt- among others, using a dotted rhythm, repetition, and mu punktowanego, repetycji oraz drobnych wartości short notes. The dictum of the battle (Es erhub sich ein St- rytmicznych. Dictum bitwy („Es erhub sich ein Streit”), reit) is introduced by the tenor of the second choir in bar wprowadza w 16 takcie tenor drugiego chóru, następ- 16; the phrase is subsequently repeated in the choral tutti. nie fraza ta powtórzona zostaje w chóralnym tutti. Po tej This short promise of further development is followed krótkiej zapowiedzi dalszych wydarzeń następuje instru- by an instrumental fanfare section, closely matching the mentalny ustęp fanfarowy, do złudzenia przypominają- initial fragment of Claudio Monteverdi’s Domine ad adju- cy początkowy fragment Domine ad adjuvandum me festina vandum me festina from Vespro della Beata Vergine (1610).27 z Vespro della Beata Vergine (1610) Claudia Monteverdie- Later in the piece, Werner uses devices typical of the con- go27. W dalszej części utworu Werner stosuje rozwiązania certato technique, including frequent changes of scoring typowe dla techniki koncertującej, takie jak częste zmia- (the vocal solos and duos are juxtaposed with tutti sec- ny obsady (w przebiegu utworu wyłącza ustępy solowe tions) and changes of metre. The diversity in the use of i duety głosów, zestawiając je na zasadzie kontrastu z od- voices, textures, and metres is a function of the changes cinkami tutti) oraz zmiany metrum. Różnorodna dyspo- taking place in the meaning of the text. The noise, chaos, zycja środków obsadowo-fakturalnych oraz metrycz- and dynamics of the events described in the first verses of nych jest wynikową zmian zachodzących w warstwie the text are rendered through, for example, short phrases presented by individual choirs, following the principle of a dialogue. Other characteristic of this section of the piece 26 Wspomnienie Archanioła Michała, przypadające na dzień 29 września, było ważnym świętem w tradycji luterańskiej. Triumf Archanioła przedstawiony w Księdze Objawienia był ściśle związany 26 Michaelmas, honouring St Michael the Archangel (29 Sep- ze zwycięstwem Chrystusa, dokonanym przez Jego najwyższą ofia- tember), was an important festival in the Lutheran tradition. The rę na krzyżu, stąd bardzo uroczysty, dziękczynny charakter tego triumph of the archangel presented in the Book of Revelation was święta. W przypadku takich miast jak Lipsk, czy Hamburg, szcze- closely connected to the victory of Christ in His greatest sacrifice gólnie uroczysta oprawa tego święta wynikać mogła także z nieco on the cross, hence the very solemn and thankful character of the innych przesłanek. Na ten dzień przypadała bowiem inauguracja holiday. In cities such as Leipzig and Hamburg, the especially grand dorocznych targów (Messe). Tego dnia na porannym nabożeństwie celebration of the festival may also have been the result of some- gromadzili się lokalni dostojnicy i znamienici goście, była to więc what different reasons: on that day the annual fairs (Messe) began, okazja do zaprezentowania najwyższego poziomu sztuki muzycz- so the morning service gathered the local notables and illustrious nej. Z przewodnika po muzyce kościelnej w Hamburgu z 1657 r. guests, and therefore was an opportunity to present the art of music dowiadujemy się m.in., że w dzień św. Michała w każdym z czte- of the highest order. A guide to Hamburg’s music of 1657 states that rech głównych kościołów miasta rozbrzmiewała uroczysta muzyka each of the city’s four main churches resounded with solemn choral chóralna, zob. Frederick K. Gable, The reconstruction of a Hamburg music on the Day of St Michael, see Frederick K. Gable, “The recon- ’Hauptgottesdienst’ in 1660, w: Proceedings of the Weckmann Sympo- struction of a Hamburg ‘Hauptgottesdienst’ in 1660”, in:Proceedings sium. Göteborg, 30 August - 3 September 1991, red. Sverker Jullander, of the Weckmann Symposium. Göteborg, 30 August - 3 September 1991, Departament of Musicology, Göteborgs University, Göteborg 1993, ed. by Sverker Jullander, Departament of Musicology, Göteborgs s. 107. Tekst przypadającego na ten dzień czytania (Es erhub sich ein University, Göteborg 1993, p. 107. Beside Christoph Werner, the text Streit im Himmel), obok Christopha Wernera, opracowali m.in.: Hie- of the readings designed for the day (Es erhub sich ein Streit im Him- ronimus Praetorius (1560–1629), Michael Altenburg (1584–1640), mel) was set to music by Hieronimus Praetorius (1560–1629), Mi- prawdopodobnie Heinrich Schütz (1585–1672), Thomas Selle (1599– chael Altenburg (1584–1640), probably Heinrich Schütz (1585–1672), 1663), Andreas Hammerschmidt (ok.1611–1675), Matthias Weck- Thomas Selle (1599–1663), Andreas Hammerschmidt (ca. 1611–75), mann (ok.1616–1674), Johann Rosenmüller (ok.1619–1684), Martin Matthias Weckmann (ca. 1616–74), Johann Rosenmüller (ca. 1619– Coler (Köler) (ok.1620-ok.1703), Tobiasz Zeutschner (1621–1675), 84), Martin Coler (Köler) (ca. 1620 – ca. 1703), Tobiasz Zeutschner Johann Christoph Bach (1642–1703), Georg Philipp Telemann (1681– (1621–75), Johann Christoph Bach (1642–1703), Georg Philipp Tele- 1767), czy wreszcie – Johann Sebastian Bach (1685–1750). mann (1681–1767), and Johann Sebastian Bach (1685–1750). 27 Jak wiadomo, w tym fragmencie nieszporów Monteverdi 27 As it is well known, Monteverdi made use of the music from wykorzystał materiał muzyczny słynnej „Toccaty” z L’Orfeo (1607). the famous “Toccata” from L’Orfeo (1607) for this fragment of his Na podobieństwo utworu Wernera z Vespro della Beata Vergine Mon- Vespers. The similarity of Werner’s piece to Monteverdi’s Vespro teverdiego zwrócił uwagę Goeffrey Webber, North German Church della Beata Vergine was observed by Goeffrey Webber, North Ger- Music in the Age of Buxtehude, Oxford University Press, Oxford 2001, man Church Music in the Age of Buxtehude, Oxford University Press, s. 166. Nawiązanie do utworu Monteverdiego jest w koncercie Oxford 2001, p. 166. The link to Monteverdi’s work is sufficiently Wernera na tyle wyraźne, że nie pozostawia wątpliwości, iż gdań- clear in Werner’s concerto to leave no doubt that the Gdańsk can- ski kantor znał dzieło weneckiego mistrza. Być może zapoznał się tor knew the work of the Venetian master. He might have become z nim za pośrednictwem niemieckiej antologii Georga Grubera – Re- familiar with it through a German anthology compiled by Georg liquiae sacrorum concentuum […], Normibergae: Typis & sumptibus Gruber, Reliquiae sacrorum concentuum […], Normibergae: Typis & Pauli Kauffmanni, 1615 (RISM, 1615/2), zawierającej dwie części sumptibus Pauli Kauffmanni, 1615 (RISM, 1615/2), whichcontained (Domine ad adjuvandum oraz Dixit Dominus) z rzeczonych nieszpo- two movements (Domine ad adjuvandum and Dixit Dominus) from rów Monteverdiego. Monteverdi’s Vespers. 13 semantycznej tekstu. Zgiełk, chaos i dynamika wydarzeń are single chords separated by pauses, repetition, the dot- opisanych w pierwszych wersetach tekstu oddane zosta- ted rhythm (in the vocal parts), as well as the rhythm of ły m.in. za pomocą krótkich fraz prezentowanych w po- the violone accompaniment referencing the Montiverdi- szczególnych chórach, na zasadzie dialogu. Charaktery- an stile concitato. The variations in the ensembles are also styczne dla tej części utworu są także pojedyncze akordy linked to the quantitative categories present in the text. oddzielone pauzami, repetycje oraz rytm punktowany The solo-tutti juxtaposition corresponds to the image of (w partiach wokalnych), a także akompaniament nawią- the Dragon (und der Drache stritt) and the legions of his zujący do Monteverdiańskiej koncepcji stile concitato (w angels (und seine Engel). A solo arrangement also accom- partii violone). Różnicowanie obsady pojawia się także panies the statement Und ich höret eine große Stimme, die w związku z występującymi w tekście kategoriami kwan- sprach im Himmel (And I heard a loud voice saying in heaven). tytatywnymi. Zestawienie solo-tutti odpowiada obrazowi Contrast to the lively and ‘mosaic’ battle section comes in smoka („und der Drache stritt”) i zastępów jego aniołów the sublime, homorhythmic tutti by the whole ensemble („und seine Engel”). Solowe opracowanie towarzyszy on the words Nun ist das Heil, und die Kraft, und das Reich, także subiektywnemu stwierdzeniu „Und ich höret eine und die Macht unsers Gottes, seines Christus worden (Now is große Stimme, die sprach im Himmel” („I słyszałem głos come salvation, and strength, and the kingdom of our God, and wielki na niebie mówiący”). Przeciwwagę dla ożywionej the power of his Christ). This is how the most important i mozaikowej części batalistycznej stanowi podniosłe, ho- message of the text is emphasised.28 The triple metre, dia- morytmiczne tutti całego zespołu, na słowach „Nun ist logue between the choirs, and finally the homorhythmic das Heil, und die Kraft, und das Reich, und die Macht tutti by the whole ensemble emphasise the joyful nature unsers Gottes, seines Christus worden” („Terazci się stało of the last verse of the lyrics – Darum frewet euch ihr Him- zbawienie i moc, i królestwo Boga naszego, i zwierzch- mel und die darinen wohnen (Therefore rejoice, ye heavens, and ność Chrystusa jego”). W ten sposób wyeksponowane ye that dwell in them). Reflecting the character and mood zostało najważniejsze przesłanie opracowanego tekstu28. of the lyrics in music seems to have been the compos- Metrum trójdzielne, dialogowanie chórów i wreszcie – er’s overarching purpose. Nonetheless, the presence of homorytmiczne tutti całego zespołu, podkreślają radosny a number of conventional methods of word-painting is charakter ostatniego wersetu tekstu „Darum frewet euch also worth mentioning. They include the rising melody ihr Himmel und die darinen wohnen” („Przetoż rozwe- correlated with the word Himmel, a melisma in the style selcie się nieba i wy, którzy mieszkacie na nich”). Wydaje of 16th-century diminution to illustrate speech (sprach), się, że nadrzędnym celem kompozytora było odzwiercie- and the emphasis on the opposition between life and dlenie w muzyce charakteru i nastroju tekstu słownego. death through the contrast between the dotted rhythms Warto jednak wspomnieć także o obecności kilku kon- and short notes of the melisma on the word Leben, and wencjonalnych rozwiązań z zakresu malarstwa dźwię- the longer notes on the word Tod. kowego. Są to m.in.: wznosząca melodyka, skorelowana ze słowem „Himmel”, melizmat w typie XVI-wiecznych * * * diminucji dla zilustrowania mowy („sprach”), uwypu- The editor of this volume expresses her gratitude to Dr. klenie opozycji życia i śmierci za pomocą melizmatu wy- Thomas Lux, the Director of the Ratsbücherei Lüneburg, korzystującego rytm punktowany i drobne wartości na for his kind consent to the publication of the composition słowie „Leben” oraz dłuższą wartość rytmiczną na sło- preserved at the Library, as well as Dr. Habil. Aleksandra wie „Tod”. Patalas for her valuable advice in preparing this edition. * * * Autorka opracowania dziękuje Dr. Thomasowi Lux- owi, Dyrektorowi Ratsbücherei w Lüneburgu za uprzejmą zgodę na publikację kompozycji znajdującej się w zbiorach Biblioteki, a także dr hab. Aleksandrze Patalas za cenne uwagi, pomocne w przygotowaniu wydania.

28 Zabieg polegający na stosowaniu odcinków homorytmicz- nych, wyodrębnionych z polifonicznego kontekstu, mający na celu 28 In rhetorical musical nomenclature, a figure based on the uwypuklenie szczególnie ważnego tekstu, w nomenklaturze reto- application of homorhythmic sections singled out from a polyphon- ryczno-muzycznej określany jest mianem figury noema (myśl, ro- ic context to emphasise the especially important excerpt is defined zum). as noema (thought). 14

KOMENTARZ REWIZYJNY EDITORIAL NOTES

Koncert Es erhub sich ein Streit im Himmel Christopha Christoph Werner’s Concerto Es erhub sich ein Streit Wernera wchodzi w skład rękopiśmiennej antologii na- im Himmel is part of the manuscript anthology that be- leżącej niegdyś do niemieckiego kompozytora i organi- longed to the German composer and organist, Matthias sty Matthiasa Weckmanna29, a obecnie przechowywanej Weckmann,29 and is currently stored at the Ratsbücherei w Ratsbücherei w Lüneburgu30. Antologia ta powstawała in Lüneburg.30 The anthology was compiled in the 1640s, w latach 40. XVII wieku w trakcie pobytu Weckmanna while Weckmann was resident in Nykøbing (between w Nykøbing (między 1643 i 1647), zaś ukończona zosta- 1643 and 1647), and was finished on 15 June 1647 in Ham- ła 15 czerwca 1647 roku w Hamburgu, o czym świad- burg, as attested by the inscription at its end.31 Consisting czy inskrypcja zamieszczona na końcu rękopisu31. To of one hundred and sixty folio size sheets (31×20cm), it cenne źródło, liczące sto sześdziesiąt kart formatu folio is a precious source containing a total of seventy-three (o wymiarach 31x20 cm), zawiera łącznie siedemdziesiąt works by Italian (among others Claudio Monteverdi, trzy utwory autorstwa kompozytorów włoskich (m.in. Alessandro Grandi, Tarquinio Merula, Giovanni Rovet- C. Monteverdiego, A. Grandiego, T. Meruli, G. Rovetty ta, and Giovanni Valentini) and German (among others i G. Valentiniego) i niemieckich (m.in. H. Schütza, G. We- Heinrich Schütz, Georg Weber, and Christoph Werner) bera, Ch. Wernera)32. Koncert Es erhub sich ein Streit im composers.32 Werner’s concerto Es erhub sich ein Streit im Himmel Wernera to jedenasta z kolei kompozycja w źró- Himmel is the eleventh of the compositions, recorded on dle, zapisana na kartach 21v–34r33. W nagłówku k. 21v pages 21v–34r.33 The header of page 21v reads “Motetto widnieje zapis: „Motetto à 12 Voci, con liTrombe, Tambu- à 12 Voci, con li Trombe, Tamburo, e cornetti. Christoff ro, e cornetti. Christoff Werner”. Kompozycję poprzedza Werner”. The composition is preceded by an alternative alternatywna wersja jednego z koncertów opublikowa- version of one of the concertos published in the collection nych w zbiorze Praemessa musicalia (Exaudi Deus, k. 20r– Praemessa musicalia (Exaudi Deus, pages 20r–21r). More- –21r). Ponadto, na kartach 105v–124r widnieją wszystkie over, folios 105v–124r include all compositions from the kompozycje z tejże publikacji (uporządkowane według publication (following the order in the printed version). kolejności w druku). It is hard to be certain how the anthologist obtained Trudno z całą pewnością stwierdzić, w jaki sposób the works of the Gdańsk cantor. It seems probable that it twórca antologii pozyskał utwory gdańskiego kantora, was Friedrich Werner who entrusted the musician with jednak prawdopodobne wydaje się, że to Friedrich Wer- the compositions of his brother.34 From June 1643 to April ner przekazał muzykowi kompozycje swojego brata34.

29 Matthias Weckmann was born ca. 1616 in Niederdorla 29 Matthias Weckmann urodził się ok. 1616 w Niederdorla nie- near Mühlhausen (Thuringia), and died on 24 February 1674 in daleko Mühlhausen (Turyngia), zmarł 24 II 1674 w Hamburgu. Był Hamburg. He was one of the most excellent students of Heinrich jednym z najwybitniejszych uczniów Heinricha Schütza, członkiem Schütz, a member of the Dresden court ensemble, and organist at drezdeńskiej kapeli dworskiej, organistą w kościele św. Jakuba the Church of St James in Hamburg, see Alexander Silbiger, “Weck- w Hamburgu, zob. Alexander Silbiger, Weckmann, Matthias, w: The mann, Matthias”, [in:] The New Grove Dictionary of Music and Musi- New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. 27, red. Stanley cians 27, ed. by Stanley Sadie, John Tyrrell, Oxford University Press, Sadie, John Tyrrell, London 2001, s. 199–202. London 2001, pp. 199–202. 30 Sammel-Bd: K.N. 206: 73 geistl. Vokalwerke zu 1–16 Stimmen 30 Sammel-Bd: K.N. 206: 73 geistl. Vokalwerke zu 1–16 Stimmen und Bc., mit oder ohne Instrumente, sygn. Mus. ant. pract. KN 206. und Bc., mit oder ohne Instrumente, cat. No. Mus. ant. pract. KN 206. 31 „Hamburgi 15 Julij A. 1647”. 31 “Hamburgi 15 Julij A. 1647”. 32 Szczegółowy wykaz utworów zamieszczonych w antologii 32 A detailed list of the works contained in the anthology, wraz z zestawieniem XVII-wiecznych publikacji poszczególnych together with the listing of 17-century publications of individual dzieł widnieje w pracy Alexandra Silbigera, The Autographs of Matth- pieces is provided in Alexander Silbiger’s “The Autographs of Mat- ias Weckmann: A Reevaluation, w: Heinrich Schütz und die Musik in Dä- thias Weckmann: A Reevaluation”, in: Heinrich Schütz und die Musik nemark zur Zeit Christians IV. Bericht über die wissenschaftliche Konfe- in Dänemark zur Zeit Christians IV. Bericht über die wissenschaftliche renz in Kopenhagen, 10.–14. November 1985, red. Anne Ørbaek Jensen Konferenz in Kopenhagen, 10.–14. November 1985, ed. by Anne Ørbaek i Ole Kongsted, Engstrøm & Sødring, Kopenhagen 1989, s. 130–135. Jensen and Ole Kongsted, Engstrøm & Sødring, Kopenhagen 1989, 33 Numery kolejnych utworów zostały wpisane ołówkiem pp. 130–135. w kwadratowej klamrze na początku każdej kompozycji; numera- 33 The numbers of the successive pieces were written in pencil cja kart, również zapisana ołówkiem, widnieje w prawym dolnym in a square bracket at the beginning of each composition; the num- rogu kart recto. bering of the sheets, also in pencil, is visible in the bottom right- 34 Friedrich Werner (1621–1667), młodszy brat Christopha. Po hand corner of the sheets recto. śmierci ojca, w 1629 r. przybył do Drezna, gdzie zdobywał pierw- 34 Friedrich Werner (1621–1667), was Christoph’s young- sze szlify muzyczne pod kierunkiem Valentina Arnolda. Po trzech er brother. After his father’s death, he arrived in Dresden in 1629. latach nauki został zaangażowany jako chłopiec-chórzysta w drez- There he honed his musical skills under Valentin Arnold. After three deńskiej kapeli dworskiej i pozostawał pod opieką dworskiego years’ education, he became a chorister boy in the Dresden court organisty Christopha Kittela. W 1637 roku został zatrudniony jako ensemble, and remained in the care of the court organ master Chris- kornecista w tejże kapeli, a od roku 1639 również jako śpiewak (alt). toph Kittel. In 1637, he was engaged as a cornetist in the ensemble, W latach 1643–1647, wraz z dwoma innymi muzykami – Matthia- and from 1639 also as a singer (alto). From 1643 to 1647, with two sem Weckmannem i Philipem Stolle, przebywał w Nykøbing, na other musicians, Matthias Weckmann and Philip Stolle, he stayed in dworze księcia-elekta Christiana (1603–1647) i saksońskiej księż- Nykøbing, in the court of Prince Christian I of Saxony (1603–1616) niczki, Magdaleny Sybilli (1617–1668). Zob. Mary E. Frandsen, op. and Magdalene Sibylle of Saxony (1617–1668). See Mary E. Frand- cit., s. 27; Jerold C. Baab, Klaus P. Koch, Werner Christoph, w: The sen, op. cit., p. 27; Jerold C. Baab, Klaus P. Koch, “Werner Chris- 15

Christoph Werner, Es erhub sich ein Streit im Himmel, Ratsbücherei w Lüneburgu, sygn. Mus. ant. pract. KN 206, k. 21v Christoph Werner, Es erhub sich ein Streit im Himmel, Ratsbücherei Lüneburg, call number Mus. ant. pract. KN 206, fol. 21v 16

Christoph Werner, Es erhub sich ein Streit im Himmel, Ratsbücherei w Lüneburgu, sygn. Mus. ant. pract. KN 206, k. 22r Christoph Werner, Es erhub sich ein Streit im Himmel, Ratsbücherei Lüneburg, call number Mus. ant. pract. KN 206, fol. 22r 17

Od czerwca 1643 do kwietnia 1647 roku Friedrich Wer- 1647, Friedrich Werner and Mathias Weckmann lived at ner i Mathias Weckmann przebywali na dworze księcia the court of Prince Christian in Nykøbing. It is known, Christiana w Nykøbing. Wiadomo, że w kwietniu 1645 that, following the orders of the prince, Frederick trav- roku Friedrich udał się, zgodnie z wolą księcia, w podróż elled to Gdańsk in April 1645.35 Thus he had an opportu- do Gdańska35. Miał więc okazję by spotkać się z bratem nity to meet his brother and come into possession of his i pozyskać jego kompozycje. Być może wrócił do Danii compositions. He might have returned to Denmark with z rękopisami utworów Exaudi Deus oraz Es erhub sich ein the manuscripts of Exaudi Deus and Es erhub sich ein Streit Streit im Himmel36. Nie wiemy, czy w kolejnych latach im Himmel.36 Whether Friedrich travelled to Gdańsk in Friedrich podróżował do Gdańska37, i czy to on dostar- later years,37 and whether he provided Weckmann with czył Weckmannowi pozostałe dzieła brata. Możliwe jed- the remaining works of his brother remains unknown. It nak, że druk Praemessa musicalia przesłał do Nykøbing is also possible that it was the composer himself who sent sam kompozytor. a printed copy of Praemessa musicalia to Nykøbing. Koncert Wernera, podobnie jak pozostałe utwo- Werner’s concerto, like the remaining music in the ry wchodzące w skład antologii, wpisano w układzie anthology, was recorded in score using a system that is partyturowym (układ ten odzwierciedlono w niniejszym refl ected in this publication. The musical notation is close wydaniu). Sposób zapisu muzycznego zbliżony jest do to the contemporary, yet it retains traces of mensural no- współczesnego, jednak zawiera pozostałości notacji men- tation, as att ested, for example, by ligatures cum opposita zuralnej, o czym świadczą m.in. ligatury cum opposita pro- proprietate (recorded as ) and colorations. The names prietate (zanotowane w następujący sposób ) i kolora- of voices present in the source were left in their original cje. Występujące w źródle nazwy głosów pozostawiono form, with the exception of Bassus (I), Cantus (III), and w oryginalnej postaci, z wyjątkiem Bassus (I), Cantus Altus (III), which were replaced by modern terms for (III), Altus (III), które zamieniono na adekwatne wzglę- voices that are adequate for the register of the given part, dem rejestru danej partii (nazwy odnotowano w nawia- provided in square brackets. The voices were writt en sie kwadratowym). Głosy zanotowano w kluczach: G2 out in the following clefs: G2 (2 Trombett i, 2 Cornett ini, (2 Trombett i, 2 Cornett ini, Cantus (I)), C1 (Altus (I), Can- Cantus (I)), C1 (Altus (I), Cantus (II)), C3 (Tenor (I), Altus tus (II)), C3 (Tenor (I), Altus (II), Altus (III)), C4 (Barito- (II), Altus (III)), C4 (Baritonus (I), Tenor (II), Tenor I (III), nus (I), Tenor (II), Tenor I (III), Tenor II (III)), F4 (Violone, Tenor II (III)), F4 (Violone, Bassus (II), Bassus (III), Basso Bassus (II), Bassus (III), Basso continuo) oraz F5 (Trom- continuo), and F5 (Trombone maggiore). The manuscript bone maggiore). W rękopisie zastosowano następujące makes use of the following time signatures: C, 3/1, 3/2; oznaczenia metryczne: C, 3/1, 3/2, trzy rodzaje znaków three types of accidentals: sharps, fl ats, and naturals akcydencyjnych: krzyżyk, bemol i kasownik (ten ostat- (with the last appearing only occasionally); and regularly ni pojawia się sporadycznie) i regularnie rozmieszczone placed bar separators (all retained without changes in kreski taktowe (w niniejszym wydaniu pozostawiono je this edition, while additional ones were added to make bez zmian, ponadto wprowadzono dodatkowe kreski, the score more legible for contemporary readers). The dzięki którym zapis muzyczny staje się bardziej czytelny dynamic indications entered below the staves assume dla współczesnego odbiorcy). Oznaczenia dynamiczne the forms forte and piano (abbreviated to f and p in this zapisane pod pięciolinią przybierają postać: forte, piano edition). The basso continuo indications are entered above (w wydaniu zastosowano skróty f, p). Oznaczenia basso the lowest staff . The lyrics were writt en below the staff continuo, zanotowane ponad najniższą pięciolinią, wy- of the basso continuo part, and in a few cases also below stępują z reguły w postaci cyfrowania pojedynczego the vocal part (this is usually connected to the presence lub podwójnego. Tekst słowny wpisany został poniżej of short melismas). The copyist refrained from the use pięciolinii zawierającej partię basso continuo, a w bardzo of punctuation, and introduced haphazard capital let- nielicznych przypadkach także pod nutami danej partii ters as a rule. To correct spelling and punctuation, this wokalnej (głównie w związku z występującymi krótki- edition makes use of the New Testament translated by mi melizmatami). Kopista z reguły nie stosował znaków interpunkcyjnych, a wielkie litery wprowadzał w sposób niekonsekwentny. W obecnym wydaniu w celu skorygo- wania ortografi i oraz interpunkcji sięgnięto do Nowego

toph”, [in:] The New Grove Dictionary of Music and Musicians 27, ed. New Grove Dictionary of Music and Musicians, wyd. 2, vol. 27, red. by Stanley Sadie, John Tyrrell, Oxford University Press, London Stanley Sadie, John Tyrrell, London 2001, s. 292; Aleksandra Pata- 2001, p. 292; Aleksandra Patalas, “Werner Christoph”, [in:] Encyk- las, Werner Christoph, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, t. w-ż, red. lopedia Muzyczna PWM, W-Ż, ed. by Elżbieta Dziębowska, Polskie Elżbieta Dziębowska, Kraków 2012, s. 135–136; Bjarke Moe, Heinrich Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2012, pp. 135–136; Bjarke Moe, Schütz as European cultural agent at the Danish court, Schütz -Jahrbuch “Heinrich Schütz as European cultural agent at the Danish court”, 33, Jg 2011 (2012), s. 141. Schütz -Jahrbuch 33, Jg 2011 (2012), p. 141. 35 Zob. Bjarke Moe, op. cit., s. 141. 35 See Bjarke Moe, op. cit., p. 141. 36 Christoph mógł wówczas przekazać bratu pierwszą wersję 36 It is possible that at that time Christoph presented the fi rst kompozycji Exaudi Deus, a następnie – dokonać w niej zmian na po- version of his Exaudi Deus to his brother, and later subjected it to trzeby publikacji Praemessa musicalia. changes necessary for publication in Praemessa musicalia. 37 Bjarke Moe, op. cit., s. 141. 37 Bjarke Moe, op. cit., p. 141. 18

Testamentu w przekładzie Marcina Lutra38. Powtarzające Martin Luther.38 Repeated words and longer excerpts of się słowa lub większe fragmenty tekstu w źródle wpisane the text were recorded as ij in the source, while in this zostały skrótowo, za pomocą symbolu ij (w wydaniu wy- edition they are presented in their full version, in italics. pisane zostały w całosci – kursywą). Wszystkie ingeren- All the interventions of the editors are recorded in the cje redakcyjne odnotowano w komentarzu krytycznym, critical commentary, with the exception of the additions z wyjątkiem tych uzupełnień, które podano w transkryp- added to the transcription in square brackets. Addition- cji w nawiasach kwadratowych. Dodatkowo wprowa- ally, a square brace connecting two notes was introduced dzono kwadratową klamrę łączącą dwie nuty, na ozna- to denote the ligature present in the source. czenie występującej w źródle ligatury. Today, Weckmann’s anthology is the only known Antologia Weckmanna jest jedynym znanym source containing Werner’s Es erhub sich ein Streit im Him- dziś źródłem utworu Es erhub sich ein Streit im Himmel mel, yet it is worth emphasising that the composition was Wernera, jednak warto zaznaczyć, że kompozycja ta była also recorded in the inventory of the St Michaelisschule także odnotowana w inwentarzu St. Michaelisschule in Lüneburg (along with Ich bin eine Blume von Saron, an- w Lüneburg (obok Ich bin eine Blume von Saron, nieznane- other large-scale score by the Gdańsk cantor, unknown go dziś, również wielkoobsadowego, dzieła gdańskiego today).39 kantora)39.

WYKAZ KOREKTUR LIST OF CORRECTIONS

W uwagach szczegółowych pierwsza liczba oznacza In the detailed remarks, the first numeral indicates numer taktu, po kropce następuje nazwa głosu (ozna- the number of the bar; the part is indicated after a dot; czenie chóru zapisano w nawiasie okrągłym), liczba po a digit after a semicolon indicates the note in the bar; the średniku oznacza kolejną nutę w takcie, po dwukropku notes or other remarks following a colon are marked as podana jest sytuacja w źródle. such in the original source.

Zastosowane skróty / Abbreviations:

A – Altus B – Bassus Bar – Baritonus Bc – Basso continuo C – Cantus Ctino – Cornettino T – Tenor Tbt – Trombetta Trb – Trombone maggiore Vlne – Violone

3. Ctino I; nad / over 9: # 28. Tbt I, Tbt II, Trb, Ctino I, Ctino II, T (I), Bc; nad / 4. Vlne; przed / before 4: # , przed / before 7: $ over 1: Tutti 16. Vlne, T (I), Bc; nad / over 1: Solo 40. T (I); 4: h1 17. Tbt I, Tbt II, Trb, Ctino I, Ctino II, C (I), A (I), Bar 41. Tbt I, Trb, Vlne, Bc; nad / over 1: Tutti (I), A (II), T (II), T I (III), T II (III), Bc; 5–6:  B (III), Bc; nad / over 1: Tutti 48. Vlne, Bc; nad / over 1: Solo 19. Tbt I; nad / over 1: Solo 49. Bar (I); nad / over 1: Solo Trb, Vlne, Bc; nad / over 1: Trombe 52. C (II), A (II), B (II); nad / over 1–2: 

38 Das Newe Testament unsers Herrn Jesu Christi, verdeutscht von D. Martino Luthero, Lüneburg: Gedruckt und verlegt durch die 38 Das Newe Testament unsers Herrn Jesu Christi, verdeutscht Sternen, 1660, s. 170v. von D. Martino Luthero, Lüneburg: Gedruckt und verlegt durch die 39 W tym samym inwentarzu odnotowane zostały także m.in. Sternen, 1660, p. 170v. utwóry: Es erhub sich ein Streit im Himmel à 7 (4 Violini CCB (D#)) 39 The same inventory also makes note of Martina Coler’s Martina Colera (Kölera), Es erhube sich ein Streit im Himmel à 9 (5 (Köler’s) Es erhub sich ein Streit im Himmel à 7 (4 Violini CCB (D#)), Strom. TTBB (in C)) oraz Es erhube sich ein Streit à 9 ou 13 (2 Corn. 2 Es erhube sich ein Streit im Himmel à 9 (5 Strom. TTBB (in C)), and Es Tromb. Fag. CATB Conc. con Cap. à 4 (in C)) Johanna Rosenmüllera, erhube sich ein Streit à 9 ou 13 (2 Corn. 2 Tromb. Fag. CATB Conc. con Es erhub sich ein Streit à 5 (in F) Johanna Sebastianiego oraz Es erhub Cap. à 4 (in C)) by Johann Rosenmüller, Johann Sebastiani’s Es erhub sich ein Streit im Himmel à 14 (5 Strom. 5. Voc. Conc. CCATB con sich ein Streit à 5 (in F), and Matthias Weckmann’s Es erhub sich ein Cap. CATB (in C)) Matthiasa Weckmanna, zob. Max Seiffert, op. cit., Streit im Himmel à 14 (5 Strom. 5. Voc. Conc. CCATB con Cap. CATB s. 603, 614, 618, 620. (in C)), see Max Seiffert, op. cit., pp. 603, 614, 618, 620. 19

53. T (I), Bar (I); nad / over 1–2:  180. C (I); nad / over 1–2:  55. T I (III), T II (III), B (III); nad / over 1–2:  185. C (I); przed / before 4: # 61. Tbt II, Trb, Vlne, Bc: nad / over 1: Tutti 186. A (I); nad / over 1: Solo A (I); 1: c2 187. Bar (I); nad / over 1: Solo 64. Vlne, Bar (I); nad / over 1: Solo 189. Vlne: nad / over 1: Sinf. 68. C (I); nad / over 1–2, 3–4:  Bc; nad / over 1: Cornetti A (I); nad / over 1–2, 3–4, 5–6:  199. Vlne, C (I), Bc; nad / over 1: Solo T (I); nad / over 2–3:  201. Tbt, Vlne, Bc; nad / over 1: Trombe Bar (I); nad / over 1–4:  211. T (I), Bar (I), Bc; nad / over 1: Solo 75. B (III), Bc; nad / over 1: Solo 212. Tbt II, Bc; nad / over 1: Tutti 76. Ctino I; przed / before 2: $ 224. T (II); nad / over 1–2:  Bar (I); nad / over 1: Solo Ctino II, A (I); przed / before 3: # 83. Bar (I); nad / over 1–2:  232. T (II); przed / before 1: $ Trb, Vlne; nad / over 1: Tutti 247. Vlne, C (I), Bc; nad / over 1: Solo Bc; przed / before 4: # 251. C (I); 1–2: zaczernione / black notes Bc; przed / before 4: # 252. Tbt I, Trb, Vlne, Bc; nad / over 1: Tutti 93. A (I); nad / over 5–6:  256. T II (III); przed / before 3: $ 95. T II (III); nad 5–6:  257. C (I); 3: e2 99. Trb, Vlne, Bc; nad / over 1: Tutti 258. Bc; nad / over 1: 2 Cori 101. C (II); nad / over 1–2:  260. Ctino I; przed / before 6: $ 104. Tbt I, Tbt II; nad / over 1: Solo Ctino II; przed / before 4: $ Vlne, Bc; nad / over 1: Trombe Bc; nad / over 1: Tutti 114. Ctino I, Ctino II; nad / over 1: Sinf. 261. A (II); przed / before 4: # Vlne; nad / over 1: Viol. e Cornett. A (III); przed / before 4: # Bc; nad / over 1: Cornetti 262. Ctino II; przed / before 4: $ 124. Vlne, T (I), Bc; nad / over 1: Solo 264. Bc; nad / over 1: à 8 126. Vlne; 1:  266. Bc; nad / over 1: 2 Cori 128. T (I); nad / over 1–4, 5–8, 9–12:  267. B (II); przed / before 1: $ 129. T (I); nad / over 1–4, 5–8, 9–12:  268. Bc; nad / over 1: Tutti Vlne, Bc; 1–2: zaczernione / black notes 272. Bc; nad / over 1: à 8 133. Ctino II, C (I), Bar (I), S (II), Bc; nad / over 1: Tutti 276. Bc; nad / over 1: Tutti 149. A (I), T (I), T I (III): nad / over 1–2:  280. T I (III); nad / over 3–4:  151. Vlne, C (I), T (I), Bc; nad / over 1: Solo 282. T I (III); nad / over 3–4:  152. Ctino I, Ctino II; nad / over 1: Solo 284. Tbt II, Ctino II, Trb, Vlne, A (I), Bar (I), C (II), A (II), 155. C (I); nad / over 1–2:  T (II), B (II), A (III), T II (III), B (III), Bc; 1–2: zaczer- 160. C (I); przed / before 4: # nione / black notes 162. Tbt I, Tbt II, Ctino II, Vlne, C (I), A (I), T (I), Bc; nad 286. Ctino I, Bc; nad / over 1: Tutti / over 1: Tutti 290. A (I), T (II); nad / over 1–2:  174. A (I), T (I), T I (III); nad / over 1–2:  T II (III); 1: zaczerniona / black note 176. T (I), Bc; nad / over 1: Solo 292. T (I); nad / over 1–2, 3–4:  177. Ctino I, Ctino II; nad / over 1: Solo 296. A (I), T (II); nad / over 1–2:  T II (III); 1: zaczerniona / black note ES ERHUB SICH EIN STREIT IM HIMMEL

Christoph Werner (ca 1618-1650) Sinfonia Trombetta I   Q Clarino & c    ∑∑ & c ∑ ∑ ∑ ∑

Trombetta II   Q Clarino & c    ∑∑ & c ∑ ∑ ∑ ∑

Trombone ?   maggiore c    ∑∑ & c ∑ ∑ ∑ ∑ _q œ œ œ œ œ. œ Cornettino I œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ & c  Q & c ‰ œ œ ‰ ∑∑

Cornettino II ∑∑ œ œ œ œ œ  œ & c ∑  q & c Ó ‰ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ Ó ‰ œ œ œ. œ

Violone œ œ œ œ œ. ? c ? c œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ q œœœ œ œ œ œ œ œ œ

Cantus   E & c    & c ∑ ∑ ∑ ∑ S

O   Altus  E H c   & c ∑ ∑ ∑ ∑ C

B S

I  Tenor  R B c  ∑  E c ∑ ∑ ∑ ∑ P V

[Baritonus] B   c   E V c ∑ ∑ ∑ ∑

Cantus   c   E & c ∑ ∑ ∑ ∑ S B U

  H

Altus B c   E & c ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N Tenor   U B c   E c ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

Bassus   ? c   e ? c ∑ ∑ ∑ ∑

[Altus]   E B c   & c ∑ ∑ ∑ ∑ S

  O [Tenor I] B  E

H  c V c ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [Tenor II]   R B c   c ∑ ∑ ∑ ∑ E e V T

Bassus   ? c   e ? c ∑ ∑ ∑ ∑

     Basso œ  œ œ continuo ? c q ? c œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ œ œ

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

œ œ œ . Ctino I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ J œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

Ctino II j œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ Œ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ œ J œ œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

Vlne ? œœ. œ œœ. œ œœ. œ œœ. œ œœ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

R A O ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ H & C

M T I

R ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

   Bc j ? ˙œ. œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ œ

MI 0066 22

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ‰ œ œ œ & œ œ œ œ œ

Ctino II œ œ œ œ. ˙ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ Ó ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ J

œ œ Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

R A O ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ H & C

M T I

R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ E V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

     œ Bc ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

MI 0066 23

15 Clno I œ œ œœœ w & ∑ ∑ Œ 31

Clno II œ œ œœœ 3 & ∑ ∑ Œ w 1

Trb 3 & ∑ ∑ Œ 1 œ œ œ œ œ w

Ctino I œ. œ œ. œ œ œ œ œœœ w 3 & œ ∑ Œ 1

Ctino II œ œœœ w 3 & œ œ œ œ. œ œ œ ∑ Œ œ 1

Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ. 3 œ œ œ Œ œ œ œœ œœœ œœœ 1 œ œ w

C œ œ œ œ œ w 3 & ∑ ∑ Œ J J J J 1 Es erhub sich ein Streit S

R A O ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ w 3 H & J J J J 1 C

Es erhub sich ein Streit S

M œ

I T œ œ œ œ w 3 R V ∑ Œ J J ∑ 1 P J J Es erhub sich ein Streit

[Bar] ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ w 3 V J J J J 1 Es erhub sich ein Streit

C j j j j 3 & ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ w 1 S Es erhub sich ein Streit U

H A 3 & ∑ ∑ Œ j j j j 1

S C œ œ œ œ œ w Es erhub sich ein Streit U

N T U ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ 3 C V J J J J w 1 E Es erhub sich ein Streit S

B j j j j ? ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ w 31 Es erhub sich ein Streit

[A] j j j j 3 & ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ w 1 S Es erhub sich ein Streit U

O [T I]

H 3 œ œ œ œ œ w V ∑ ∑ Œ J J J J 1

S C Es erhub sich ein Streit

R [T II] j j j j 3 E V ∑ ∑ Œ 1 T œ œ œ œ œ w Es erhub sich ein Streit

B ? j j j j 3 ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ w 1 Es erhub sich ein Streit

  Bc ? œ œ œ Œ 3 œ œ œ œœœ w w 1

MI 0066 24

19 Clno I œ œ ˙. œ ˙. œ w. ˙ œ œ ˙. œ ˙. œ w. ˙ œ œ ˙. œ ˙. œ & 31 œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ

Clno II 3 œ œ œ ˙. œ ˙. œ w. ˙ ˙ ˙ œ œ œ ˙. œ ˙. œ w. ˙ ˙ ˙ & 1 ∑ ∑ ∑ œ œ

Trb 3 & 1 W. W. W. W. W.

Ctino I 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne ? 3 1 w ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙

C 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

R A O 3 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ H & 1 C

M T I 3 R V 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] 3 V 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O A H 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U 3 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V 1 E

B ? 31 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I]

H 3 V 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R 3

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V 1 T

B ? 3 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Bc ? 3 1 w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙

MI 0066 25

24 Clno I w. ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙. œ & ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ c

Clno II ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙. & w. ˙ œ c

Trb & c W. W. W. W.

Ctino I & ∑ ∑ ∑ ∑ c

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ c

Vlne ˙ ? w ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ c

C & ∑ ∑ ∑ ∑ c S

R A O ∑ ∑ ∑ ∑ c H & C

M T I

R V ∑ ∑ ∑ ∑ c P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ c

C & ∑ ∑ ∑ ∑ c S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ c S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ c C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ c

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ c S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ c S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ c V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ c

Bc ? w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ c

MI 0066 26

28 Clno I œ œ œ œœœ w & c ∑ ∑ ∑

Clno II œ œ œœœ & c œ w ∑ ∑ ∑

Trb & c ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ œ w

Ctino I œ œ œœœ œ œ œ. œ œ. œ œ ˙ ˙ & c Œ ∑ Ó Œ œ

œ Ctino II œ œœœ œ œ œ œ ˙ & c Œ œ œ œ. œ. ˙ ∑ Ó Œ

˙ Vlne ? ˙ œ œ c œœœ œœœ ˙. œ ˙ Ó Œ œ

C œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ & c Œ J J J J Œ œ. œ. ∑ Ó Œ œ Es erhub sich ein Streit im Him ---mel, Mi - S

R A O c Œ œ œ œ œ œ ˙ Œ œ œ œ œ œ œ ∑ Ó Œ H & J J J œ. œ. œ

C J Es erhub sich ein Streit im Him ---mel, Mi - S

I T œ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ R V c Œ J J J J Œ ∑ Ó Œ P Es erhub sich ein Streit im Him - mel, Mi -

[Bar] c Œ œ œ œ œ œ ˙ Œ ∑ Ó Œ V J J J J ˙ ˙ œ Es erhub sich ein Streit imœ Him - mel, Mi -

C j j j j œ ˙ & c Œ œ œ œ œ œ w Ó Œ ˙ ∑ S Es erhub sich ein Streit im Him - mel, U

H A j j j j & c Œ Ó Œ œ œ œ œ ∑

S C œ œ œ œ œ w œ Es erhub sich ein Streit im Him ---œ œ œ œ mel,œ U

N T œ œ U c Œ œ œ œ œ œ Ó Œ œ. œ œ. œ œ ∑ C V w œ

E J J J J Es erhub sich ein Streit im Him ---mel, S

B j j j j ˙ ? c Œ œ œ œ œ œ w Ó Œ œ ˙ ∑ Es erhub sich ein Streit im Him - mel,

[A] Œ j j j j ∑ Ó Œ & c œ œ œ œ œ w œ œ. œ œ. œ œ œ œ

S Es erhub sich ein Streit im Him ---mel, U

O [T I] œ ˙ ˙ H V c Œ œ œ œ œ œ w ∑ Ó Œ EsJ erJ - hub sichJ einJ Streit im Him - mel, S C

T [T II]

R j j j j c Œ ∑ Ó Œ œ ˙ ˙ E V œ œ œ œ œ w T Es erhub sich ein Streit im Him - mel,

B j j j j ˙ ˙ ? c Œ œ œ œ œ œ w ∑ Ó Œ œ Es erhub sich ein Streit im Him - mel,

  Bc ˙ ˙ ˙ ? c œœœ œœœ ˙. œ ˙ ˙ ˙

MI 0066 27

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I ˙ œ œ & œ œ ∑ ∑ Œ œ ˙ ˙

Ctino II œ œ ˙ œ œ œ ˙ ˙ & ∑ ∑ Œ

Vlne œ ? ˙ ∑ Œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ ˙

C ˙ œ œ & œ .œ ∑ ∑ Œ œ ˙ ˙ --chael und seine En- gel S

R A O ∑ ∑ Œ

H œ œ ˙ œ œ & œ ˙ ˙

C --chael und seine En- gel

M T 

I ˙ œ œ œ œ œ ˙ ˙ R V ∑ ∑ Œ P --chael und seine En- gel

[Bar] ∑ ∑ Œ V œ œ ˙ œ œ œ ˙ ˙ --chael und seine En- gel

C œ & Ó Œ œ œ œ ˙ ˙ Ó ∑ Ó Œ S und sei-- ne En gel Mi - U

H A & Ó Œ œ œ œ Ó ∑ Ó Œ œ

S C ˙ ˙ und sei-- ne En gel Mi - U

N T U Ó Œ œ œ œ Ó ∑ Ó Œ œ C V ˙ ˙ E und sei-- ne En gel Mi - S

B œ ? Ó Œ œ œ ˙ ˙ Ó ∑ Ó Œ und sei-- neœ En gel Mi -

[A] ∑ ∑ Œ j Ó ∑ & œ œ œ. œ ˙ S

Mi ---cha -el U

O [T I] H V ∑ ∑ Œ œ ˙ ˙ Ó ∑ Mi-- cha el S C

T [T II] R ∑ ∑ Œ Ó ∑ E V œ

T ˙ ˙ Mi-- cha el

B ? ˙ œ ∑ ∑ Œ ˙ ∑ Mi --cha el

       Bc ? ˙ ˙ œ œ w ˙ œ œ ˙ ˙ ˙

MI 0066 28

38 œ Clno I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & ∑ ∑ ∑ œ œ œ Œ œ Clno II œ œ œ & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó

Trb & ∑ ∑ ∑ ˙. œ ˙. œ

œ œ Ctino I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & ∑ ∑ œ œ Œ Œ œ Ctino II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & ∑ ∑ Œ œ œ ∑

Vlne ? Ó Œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ . J

C œ. œ œ. œ œ. œ & ∑ ∑ J œ œ œ. œ œ œ stritten mit demJ Dra-- chen strit tenJ mit demJ Dra- chen S

R A O ∑ ∑ œ. œ œ œ œ j H & J œ œ œ œ. œ œ œ C

stritten mit dem Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen S

M T I œ. œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ R V ∑ ∑ J

P J stritten mit dem Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen

[Bar] ∑ ∑ j j V . œ œ œ . œ œ œ stritœ - ten mit dem Draœ -- chenœ stritœ ten mit dem Draœ - chenœ

C œ œ ˙ & ∑ Ó œ œ œ. œ œ œ œ œ œ. œ S J J

U - chael stritten mit dem Dra- chen stritten mit dem

H A j j & œ œ ˙ ∑ Ó . . S C

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ - chael stritten mit dem Dra- chen stritten mit dem U

N T U ˙ j j

C œ œ ∑ Ó V œ œ œ. œ œ œ œ œ œ. œ E

S - chael stritten mit dem Dra- chen stritten mit dem

B œ œ j œ œ ? ˙ ∑ Ó œ. œ œ. J œ œ œ. œ œ - chael stritten mit dem Dra- chen strit - tenJ mit dem

[A] Ó Œ Ó j Œ & œ œ œ ˙ ˙ œ œ œ. œ œ œ œ

S und sei-- ne En gel stritten mit dem Dra-- chen strit

O [T I] H V Ó Œ œ œ œ ˙ ˙ Ó œ œ œ. œ œ œ Œ œ und sei-- ne En gel stritten mit demJ Dra-- chen strit S C

T [T II]

R j Ó Œ Ó Œ E V œ œ œ ˙ ˙ œ. œ œ œ

T œ œ œ und sei-- ne En gel stritten mit dem Dra-- chen strit

B ? œ œ Ó Œ œ œ ˙ ˙ Ó œ. œ œ œ Œ œ und sei-- neœ En gel strit - tenJ mit dem Dra-- chen strit

 Bc ? ˙ ˙ œ œ œ œ œ œœœ œœœ œœœ œœœ ˙ œ œ . J

MI 0066 29

43 œ œ Clno I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & ∑ œ œ œ Œ Œ Ó œ Clno II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & œ œ ŒÓ Ó œ œ Ó

Trb & j Ó ˙. œ ˙. œ ˙. œ œ œ. œ œ œ œ œ œ

œ œ Ctino I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & œ œ Œ œ œ Ó Ó œ œ Ctino II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & Œ œ œ Œ œ œ œ œ Ó

Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ Ó

C & œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ Ó stritten mit dem Dra - chen stritstritJ -- tenJ mitJ demR DraJ chenJ mitJ demJ Dra- chen, S

R A O Œ Œ Œ Œ Œ Œ j j j r j j j j Ó H & œ œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ

C œ

stritten mit dem Dra - chen strit-- ten mit dem Dra chen mit dem Dra- chen, S

I T œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ R V Œ Œ Œ Œ Œ Œ J J J R J J J J Ó P stritten mit dem Dra - chen strit-- ten mit dem Dra chen mit dem Dra- chen,

[Bar] œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ Ó V J J J R J J J J stritten mit dem Dra - chen strit-- ten mit dem Dra chen mit dem Dra- chenœ ,

C œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ & œ œ œ. œ œ J œ. œ œ œ J œ. œ œ œ J œ. œ œ œ Ó

S J J J J R J J J J J J J Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen stritten mit demR Dra -- chen strit ten mit demR Dra-- chen strit ten mit demR Dra- chen, U

H A j j j r j j j r j r & . œ œ. œ œ œ j j . œ œ j j . j j j j . œ œ Ó

S C œ œ œ œ œ œ œ œ œ Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen stritœ - tenœ mit dem Dra -- chen stritœ tenœ mit dem Draœ -- chenœ stritœ tenœ mit dem Dra- chen, U

N T

U j j j j j j j j j j j j j j j j r œ œ Ó C V œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ . œ œ œ

E œ œ R R Dra-- chen strit ten mit dem Draœ - chen stritten mit dem Dra -- chen strit ten mit dem Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen, S

B j j j j r j j j j j r j j j j j r ? œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ . œ œ œ Ó Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen stritten mit dem Dra -- chen strit ten mit dem Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen,

[A] Œ Œ Œ Œ Œ Œ j j j r j j j j j r Ó & œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ . œ œ œ - ten mit dem Dra - chen stritten mit dem Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen, S

O [T I] œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ. œ œ œ H Œ Œ Œ Ó V Œ Œ Œ J J J J J J J J - ten mit dem Dra - chen stritten mit demR Dra-- chen strit ten mit demR Dra- chen, S C

T [T II] j j j r j j j j j r R Œ Œ Œ Œ Œ Œ . . Ó E

V œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

T - ten mit dem Dra - chen stritten mit dem Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen,

B j r j r j j j j j r ? Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ Œ œ . œ œ . œ œ œ œ œ œ . œ œ œ Ó - ten mit dem Dra - chen stritten mit dem Dra-- chen strit ten mit dem Dra- chen,

 Bc ? œœœ œœœ œœœ œœœ œœœ œœœ œœœ œœœ œ œ Ó

MI 0066 30

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb j & ˙. œ ˙. œ œ. œ œœœ ˙ Ó ∑ p

Ctino I ‰ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ ŒÓ Ó Œ œ & œ œ œ œ œ

Ctino II & Œ‰ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ ‰ œ œ œ Ó Ó Œ œ œ œ œ œ J œ

Vlne ? j Ó Ó Œ œ œ. œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

C & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó Œ œ und S

R A O ∑ ∑ ∑ ∑ Ó Œ H &

C œ

und S

I T œ R V ∑ ∑ ∑ ∑ Ó Œ P und

[Bar] j œ j j œ j œ V œ. œ œ œ . r ˙ Ó œ. œ œ œ . r ˙ Ó Ó Œ und der Dra - cheœ streit und der Dra - cheœ streit und

C œ & ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ œ ˙ S

U und seine En- gel,

A & ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ ˙ S C und seine En- gel, U

N T U œ ˙ ˙

C ∑ ∑ ∑ Œ V œ œ E und seine En- gel, S

B ? ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ œ œ ˙ und seine En- gel,

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T œ B ? œ. œ œ œ. r w ∑ J J œ ∑ ∑ und der Dra- che streit       Bc œ ? ˙ œ œ œ ˙ ˙. œ ˙. œ w

MI 0066 31

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb ∑ Œ œ ∑ ∑ & œ œ œ œ ˙

Ctino I œ œ ˙ œ w & œ œ ˙ ˙Ó Ó Œ œ œ

Ctino II j & œ ˙ œ ˙ Ó Ó Œ œ œ. œ ˙ w

Vlne œ ? œ œ œ œ œ ˙ œ. œ ˙ w œ œ œ œ J

C œ œ. œ œ w & œ œ ˙ ˙Ó Ó Œ œ œ œ J sei-- ne En gel, Und sie ----ge ten nicht S

R A O Ó Ó Œ j

H œ ˙ & œ œ œ ˙ œ œ. œ w

C sei-- ne En gel, Und sie --ge ten nicht

M T I œ œ œ œ ˙ œ œ R V Ó Ó Œ œ ˙ w P sei-- ne En gel, Und sie-- ge ten nicht

[Bar] œ œ œ Ó Ó Œ j V œ ˙ œ œ. œ ˙ w sei-- ne En gel, Und sie --ge ten nicht

C ˙ & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó S Und U

A & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó ˙ S C Und U

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ Ó ˙ C V E Und S

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ Ó ˙ Und

[A] ∑ Œ ∑ ∑ & œ œ œ ˙ ˙ S

und seine En - gel, U

O [T I] œ œ œ  ˙ H V ∑ Œ œ œ ∑ ∑ und seine En - gel, S C

T [T II] R ∑ Œ œ œ œ ∑ ∑ E V œ œ ˙ T und seine En - gel,

B œ ? ∑ Œ œ œ œ œ ˙ ∑ ∑ und seine En - gel,              Bc ? ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ w œ œ œ œ ˙

MI 0066 32

58 Clno I ˙ œ. œ & ∑ ∑ ∑ Ó J ˙

Clno II ˙ œ. œ ˙ & ∑ ∑ ∑ Ó J

Trb j & ∑ Ó ˙ ˙ œ. œ ˙ ˙ ˙ ˙

Ctino I ˙ œ. œ ˙ & ∑ ∑ ∑ Ó J

Ctino II œ. œ ˙ & ∑ ∑ ∑ Ó ˙ J

Vlne ? ˙ œ. œ ˙ ˙ ˙ ∑ Ó J ˙ ˙

C ˙ œ. œ ˙ & ∑ ∑ ∑ Ó J und sie-- ge ten S

R A O ∑ ∑ ∑ Ó ˙ œ. œ ˙ H & J

C und sie-- ge ten

M T I œ R V ∑ ∑ ∑ Ó ˙ œ ˙ P und sie-- ge ten

[Bar] j V ∑ ∑ ∑ Ó ˙ œ. œ ˙ und sie-- ge ten

C œ. œ ˙ & J w ∑ Ó ˙ œ. œ ˙ S J

U sie --ge ten nicht und sie-- ge ten

H A j j & œ œ. œ .œ w ∑ Ó . ˙ S C

œ ˙ œ œ sie ----ge ten nicht und sie-- ge ten U

N T U œ. œ ˙ w j

C ∑ Ó V ˙ œ. œ ˙

E J

S sie --ge ten nicht und sie-- ge ten

B ? j j œ. œ ˙ w ∑ Ó ˙ œ. œ sie --ge ten nicht und sie-- ge ten˙

[A] ∑ Ó j j & ˙ œ. œ ˙ ˙ ˙ œ. œ ˙ S Und sie-- ge ten nicht und sie-- ge ten U

O [T I] .

H  œ œ œ  ˙ ˙ V ∑ Ó ˙ œ J œ ˙ œ. œ Und sie - --ge ten nicht und sie-- geJ ten S C

T [T II]

R j ˙ j

E ∑ Ó V œ. œ ˙ ˙ ˙ œ. œ ˙ T Und sie-- ge ten nicht und sie-- ge ten

B ˙ j ? ∑ Ó œ. œ ˙ ˙ ˙ J œ. œ ˙ Und sie-- ge ten nicht und sie-- ge ten        Bc ˙ ? ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

MI 0066 33

Clno I & w ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II w & ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ w

Ctino I w & ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II & w ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne œ œ œ œ ˙ ? w ˙ œ ˙ œ ˙ ˙

C w œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ & ∑ ‰ J J œ œ œ J œ nicht, auch ward ihre Stet- te nicht mehr fun-- denJ im Him S

R A O w ∑ œ ‰ j œ œ. œ œ j œ œ œ œ H & œ œ œ œ œ œ

C J J

nicht, auch ward ihre Stet- te nicht mehr fun-- den im Him S

M œ œ œ. œ œ

I T œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ R V w ‰ J ŒJJ J P nicht, auch ward ihre Stet-- te ih re Stet- te nicht mehr fun - den

[Bar] œ ‰ j œ œ œ Œ j j œ. œ V œ œ œ œ J œ œ ˙ œ œ nichtw , auch ward ihre Stet-- te ih re Stet- te nicht mehr fun - den im

C & w ∑ ∑ ∑ ∑ S nicht, U

A & w ∑ ∑ ∑ ∑ S C nicht, U

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ C V w E nicht, S

B ? w ∑ ∑ ∑ ∑ nicht,

[A] & w ∑ ∑ ∑ ∑ S nicht, U

O [T I] w H V ∑ ∑ ∑ ∑ nicht, S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ V w T nicht,

B ? w ∑ ∑ ∑ ∑ nicht,   Bc œ œ œ œ ˙ ? w ˙ œ ˙ œ ˙ ˙

MI 0066 34

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb ˙. & ∑ ∑ ∑ Ó œ œ œ œ

Ctino I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne œ ? œ œ œ w ∑ ∑ ∑

C œ œ œ œ œ œ œ w & ∑ ∑ ∑ -----mel. S

O A œ œ œ œ œ œ œ w

H ∑ ∑ ∑ & C

-----mel. S

I T

R V Œ œ œ œ w ∑ ∑ ∑ P im Him - mel.

[Bar] ∑ ∑ ∑ V œ œ œ œ w Him ----mel.

C & ∑ Ó œ œ ˙. œ œ œ œ Ó ∑ S J J Und es ward aus-- ge worf- fen U

H A j j & ∑ Ó œ œ ˙. œ œ œ œ Ó ∑ S C Und es ward aus-- ge worf- fen U

N T U ∑ Ó œ œ ˙. œ œ Ó ∑ C V J J œ œ E Und es ward aus-- ge worf- fen S

B j j ? ∑ Ó œ œ ˙. œ œ œ œ Ó ∑ Und es ward aus-- ge worf- fen

[A] ∑ ∑ ∑ Ó j j & œ œ ˙. œ œ S

Und es ward aus-- ge U

O [T I]  ˙. œ œ H V ∑ ∑ ∑ Ó œ œ J J Und es ward aus-- ge S C

T [T II] R ∑ ∑ ∑ Ó œ œ E V œ œ ˙. T Und es ward ausJ -- geJ

B ? ∑ ∑ ∑ Ó ˙. j j œ œ œ œ Und es ward aus-- ge        Bc œ ? œ œ œ w ˙. ˙ ˙. œ ˙ œ

MI 0066 35

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & œ œ Ó ∑ ∑ ∑ ∑

œ œ œ œ Ctino I œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & Ó œ œ ˙.

Ctino II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & Ó œ œ ˙œ. œ œ œœ

Vlne ˙. ? Ó œ œ œ œ œ œ ˙ w w

C ˙ œ œ œ œ & Ó œ œ . J J Ó ∑ ∑ Und es ward aus-- ge worf- fen S

R A j j O Ó œ œÓ ∑ ∑ H & œ œ ˙. œ œ C Und es ward aus-- ge worf- fen S

M T  œ œ I œ œ œ œ ˙. R V Ó J J Ó ∑ ∑ P Und es ward aus-- ge worf- fen

[Bar] Ó j j Ó Ó Œ œ ˙. œ V œ œ ˙. œ œ œ œ Und es ward aus-- ge worf- fen der gro ---ße

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & œ œ Ó ∑ ∑ ∑ ∑ S - worf- fen U

O [T I] œ œ H V Ó ∑ ∑ ∑ ∑ - worf- fen S C

T [T II] R œ œ

E Ó ∑ ∑ ∑ ∑ V T - worf- fen ˙ œ B œ œ œ œ ? œ œ Ó ∑ Œ ∑ - worf- fen der gro ---ße Dra - che,      Bc ˙. ? ˙ œ w ˙ w w

MI 0066 36

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

œ. œ œ œ œ Ctino I œœœ œ œ œ œ œ œ w œ œ ˙ & J

Ctino II œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

Vlne œ œ œ œ ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

R A O ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ H & C

I T

R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] Ó Œ œ œ œ œ Œ j j œ œ œ Œ œ œ V œ œ œ œ œ œ J J œ œ œ J J Dra- che, die alte Schlan- ge, die da heiß- et der Teu- fel der Teu- fel und

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B œ œ œ œ œ ? Œ œ œ œ œ œÓ Œ œ œ J J œ Œ œ œ œ ˙ J J J J die alte Schlan- ge, die da heiß- et der Teu- fel der Teu-- fel und Sa             Bc œ œ œ œ ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

MI 0066 37

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb œ œ & ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ œ

w ˙ Ctino I ˙ ˙ ˙ & ˙ ˙ Ó Ó

Ctino II Ó Ó œ œ. œ œ & ˙ ˙ w ˙ œ J œ

Vlne ? ˙ œ œ w w œ œ œ œ œ œ œ œ

C œ œ œ œ œ œ & ∑ ∑ ∑ Ó der die gan-- ze Welt ver S

R A O ∑ ∑ ∑ Ó œ œ. œ œ H & œ œ

C J

der die gan-- ze Welt ver S

I T ˙ ˙ ˙ R V ∑ ∑ ∑ Ó P der die gan -

[Bar] ˙ ˙ ˙ ˙ w œ V Ó œ œ œ œ œ Sa -----ta - nas, der die gan-- ze Welt ver

C œ œ œ œ & ∑ ∑ Ó œ œ œ œ œ 

S œ

U der die gan-- ze Welt ver füh- ret der die

A & ∑ ∑ Ó S C der˙ die˙ gan˙ ---ze˙ Welt˙ U

N T U œ. œ

C ∑ ∑ Ó œ œ V œ œ œ œ œ œ

E J

S der die gan-- ze Welt ver füh- ret der die

B ? ∑ ∑ Ó œ œ œ  œ œ œ œ œ  der dieœ gan-- ze Welt ver füh- ret der dieœ

[A] ∑ ∑ ∑ & œ œ œ œ œ œ œ œ S der die ganze Welt ver-- füh ret U

O [T I] . j

H œ œ œ V ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ S C

der die ganze Welt ver-- füh ret U

R [T II]

E V ∑ ∑ ∑ T der˙ die˙ gan˙ --ze˙

B ? ˙ œ œ ˙. œ w œ œ œ  œ œ œ œ ------ta - nas, der dieœ ganze Welt ver-- füh ret          Bc ? ˙ œ w w œ œ œ œ œ œ œ œ œ

MI 0066 38

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb œ œ & œ œ œ œ œ œ ∑ ∑ ∑

Ctino I ˙ ˙ ˙ ˙ ˙œœ & œ œ Ó ∑ Œ

Ctino II œ œ. œ œ œ Ó ∑ Œ ˙œœ & œ œ œ J œ œ

Vlne ? œ œ œ œÓ ∑ Œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ

C œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ & œ œ Ó ∑ Œ -füh- ret der die gan-- ze Welt ver füh- ret, und wardJ geJ - S

O A œ. œ j j

H œ œ Ó ∑ Œ ˙ & œ œ œ œ œ œ œ

C J -füh- retœ der die gan-- ze Welt ver füh- ret, und ward ge - S

M ˙ œ œ I T ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ R V Ó ∑ Œ J J P - ze Welt ver --füh ret, und ward ge -

[Bar] œ œ œ œ Ó ∑ Œ œ œ V œ œ œ œ œ œ ˙ J J -füh- ret der die gan-- ze Welt ver füh- ret, und ward ge -

C œ ˙ œ œ œ œ j & œ œ œ œ  Ó Œ œ œ œ  ˙ Ó S J J J œ J J œ

U gan-- ze Welt ver füh- ret, und ward ge - worf-- fen auf die Er de,

H A j j & Ó Œ ˙ œ œ j j j j Ó S C ver˙ -- füh˙ ret˙ und ward ge - worfœ -- fenœ aufœ dieœ Er˙ de,˙ U

N T j j U œ. œ j

C œ œ Ó Œ œ œ œ Ó V œ œ ˙ œ œ œ ˙ ˙

E J J J J

S gan-- ze Welt ver füh- ret, und ward ge - worf-- fen auf die Er de,

B ? œ œÓ Œ ˙ œ œ œ œjj ˙ Ó œ œ œ œ J J J J œ œ ˙ gan-- ze Welt ver füh- ret, und ward ge - worf-- fen auf die Er de,

[A] ∑ ∑ ∑ & œ œ œ œ œ œ œ œ S der die ganze Welt ver-- füh ret, U

O [T I] . j

H œ œ œ œ V œ œ œ œ ∑ ∑ ∑ S C

der die ganze Welt ver-- füh ret, U

R [T II]

E V ∑ ∑ ∑ T Welt˙ ver˙ - füh˙ - ret˙

B ? œ œ ∑ ∑ ∑ œ  œ œ œ œ der dieœ ganze Welt ver-- füh ret,       œ Bc ? œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

MI 0066 39

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ œ & ∑ Œ œ œ ˙ Ó Œ

Ctino I œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ œ & Ó ∑ ∑ Œ

Ctino II œ œ œ œ ˙ & ˙ Ó ∑ ∑ Œ œ œ œ

Vlne ˙ ? œ œ œ œ ˙ Ó ∑ ∑ Œ œ œ œ

C œ œ œ œ ˙ œ œ œ & J J J J ˙ Ó ∑ ∑ Œ -worf- fen auf die Er --de, und seine S

O A œ œ œ œ œ ˙

H œ Ó ∑ ∑ Œ & œ œ œ

C J J J J -wor-- fen auf die Er de, und seine S

M œ œ œ œ ˙ I T ˙

R œ œ œ V J J J J Ó ∑ ∑ Œ P -worf- fen auf die Er --de, und seine

[Bar] œ œjj Ó ∑ ∑ Œ V J J œ œ ˙ -worf- fen auf die Er --de,˙ undœ seiœ - neœ

C & ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ ˙ ˙ S und seine En- gel U

A & ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ

S C ˙ ˙ und seine En- gel U

N T U ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ ˙ ˙ C V E und seine En- gel S

B ? ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ ˙ ˙ und seine En- gel

[A] ∑ Œ j j j j j j Ó Œ & ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ œ S und ward ge - worf-- fen auf die Er de, und seine U

O [T I] ˙ œ œ H œ œ œ œ ˙ œ œ œ V ∑ Œ J J J J J J ˙ Ó Œ

S C und ward ge - worf-- fen auf die Er de, und seine

T [T II]

R j j ˙ œ œ j j

E ∑ Œ Ó Œ V œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ T J J œ und ward ge - worf-- fen auf die Er de, und seine

B ? ∑ Œ œ œ œ œjj Ó Œ ˙ J J J J œ œ ˙ œ œ œ und ward ge - worf-- fen auf die Er de,˙ und seine      Bc œ ˙ ? œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ œ . œ ˙ .

MI 0066 40

98 Clno I œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ w w w & ∑ ‰J

Clno II œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ w w & ∑ ‰ J w

Trb œ œ œ œ œ & ˙ ˙ œ ‰ J ˙ w w ˙ w

œ  ˙ Ctino I ˙ ˙ œ œ œ œ œ ˙ w w w & ‰J

Ctino II œ œ œ œ ˙ ˙ w w & ˙ ˙ œ œ ‰ J w

Vlne ? œ œ œ œ ‰ œ w ˙ ˙ œ J ˙ ˙ w w

C ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ w w & ‰ J w En- gel wurJ -- denJ auchJ daJ hin da -hin ge - worf ------fen. S

R A O j j j j ˙ ˙ ‰ j H & œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ w w w C

En- gel wur-- den auch da hin da -hin ge - worf ------fen. S

M œ

I T ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ R V J J J J ‰ J Œ œ w w P En- gel wur-- den auch da hin da -hin ge - worf ------fen.

[Bar] j j j j ‰ j ˙ V ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ w w En- gel wur-- den auch da hin da -hin ge - worf ------fen.w

C j j j j & ∑ œ œ œ œ œ ‰ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w S wur-- den auch da hin daJ -hin ge - worf ------fen. U

H A j j j j j & ∑ œ œ œ œ ‰ w w

S C œ œ ˙ ˙ w wur-- den auch da hin da -hin ge - worf ------fen. U

N T U ∑ œ œ œ œ œ ‰ œ Œ C V J J J J ˙ œ w w w E wur-- den auch da hin daJ -hin ge - worf ------fen. S

B ? ∑ œ œ œ œ ‰ œ œ J ˙ w w w wurJ -- denJ auchJ daJ hin da -hin ge˙ - worf ------fen.

[A] j j j j ‰ j & ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ w w w S En- gel wur-- den auch da hin da -hin ge˙ - worf ------fen. U

O [T I] j œ

H œ œ œ  ˙ V ˙ ˙ J J J œ œ ‰ J ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w

S C En- gel wur-- den auch da hin da -hin ge - worf ------fen.

T [T II] j j j

R j j

E ‰ V ˙ ˙ œ œ œ œ œ . T œ ˙ ˙ ˙ w En- gel wur-- den auch da hin da -hin ge - worf ------œ œ w fen.

B ? œ œ œ œ ‰ œ w ˙ ˙ J J J J œ J ˙ w w En- gel wur-- den auch da hin da -hin ge˙ - worf ------fen.         Bc ? œ œ œ œ ‰ œ w ˙ ˙ œ J ˙ ˙ w w

MI 0066 41

104 Clno I œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

œ Clno II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ & œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ

Trb & ˙. œ w ˙. œ w ˙ œ œ œ

Ctino I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O A

H ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ & C

I T

R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U

C ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

   Bc ? œœœ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ

MI 0066 42

109 Clno I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

œ Clno II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ & œ œ

Trb & œ œ œ œ œ ˙ œ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ ˙

Ctino I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

R A O ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ H & C

M T I

R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

     Bc ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ ˙

MI 0066 43

114

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

œ Ctino II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ & œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ

Vlne ? œœœ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O A

H ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ & C

I T

R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ E V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

   Bc ? ˙. œ w ˙. œ w ˙ œ œ œ

MI 0066 44

119

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 31

Clno II 3 & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1

Trb 3 & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1

Ctino I œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ 3 & œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ ˙ 1

œ Ctino II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ 3 & œ œ 1

Vlne ? œ œ 3 œ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ 1

C 3 & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1 S

O A 3 H & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1 C

I T 3 R ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

P V 1

[Bar] 3 V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1

C 3 & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1 S

H A 3 & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1 S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 3 C V 1 E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 31

[A] 3 & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1 S

O [T I]

H 3 V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1 S C

T [T II] R 3

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V 1 T

B ? 3 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ 1

     Bc ? œ œ œ œ œ œ 3 œ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ 1

MI 0066 45

124

Clno I & 31 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne ? 3 1 w w w W w W. w w w w w w

C 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

R A O 3 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ H & 1 C

I T 3 ww˙ ˙ W w www œ œ œ œ œ œ œ œ R V 1 w w w œ œ œ œ P Und ich hö-- ret ei ne gros -se Stim - me, die sprach

[Bar] 3 V 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U 3

C ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V 1 E

B ? 31 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] 3 & 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] 3 H V 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R 3

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V 1 T

B ? 3 1 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

      Bc ? 3 w w W w W. w w w w w 1 w w

MI 0066 46

129

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ c

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ c

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ c

Ctino I & ∑ ∑ ∑ ∑ c

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ c

Vlne ? w w W. c w w w w w W

C & ∑ ∑ ∑ ∑ c S

R A O ∑ ∑ ∑ ∑ c H & C

I T œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W w ˙ ˙ w. W. R V ˙ c P im Him -----mel:

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ c

C & ∑ ∑ ∑ ∑ c S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ c S C

N T U

C ∑ ∑ ∑ ∑ c V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ c

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ c S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ c S C

T [T II] R ∑ ∑ ∑ ∑ c E V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ c

      Bc w w w w W ? w w w W. c

MI 0066 47

133 Clno I w ˙ œ œ w & c w ∑

Clno II & c w ˙ œ œ w ∑ w

Trb & c w ∑ w ˙ œ œ w

Ctino I w ˙ œ œ w w & c ∑

Ctino II w ˙ œ œ w w & c ∑

Vlne ? c ∑ w ˙ œ œ w w

C w ˙ œ œ w w & c ∑ Nun ist das Heil nun S

R A O c w ˙ ∑ w H & œ œ w C

Nun ist das Heil nun S

M w ˙ w

I T

R V c œ œ w ∑ P Nun ist das Heil nun

[Bar] V c w ∑ Nunw ˙ istœ dasœ Heil nunw

C & c w ˙ œ œ w ∑ w S Nun ist das Heil nun U

A & c ∑

S C w ˙ w œ œ w

U Nun ist das Heil nun D

N T U c ∑ C V w ˙ œ œ w w E Nun ist das Heil nun S

B ? c w ˙ œ œ ∑ w Nun ist das Heilw nun

[A] ∑ & c w ˙ œ œ w w S Nun ist das Heil nun U

O [T I] œ H V c w ˙ œ w ∑ w

S C Nun ist das Heil nun

T [T II] R

E c ∑ V w ˙ œ œ w w T Nun ist das Heil nun

B ? ∑ c w ˙ œ œ w w Nun ist das Heil nun   Bc ? ∑ c w ˙ œ œ w w

MI 0066 48

138 Clno I ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & w Ó

Clno II ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & ˙ œ œ w Ó

Trb & w Ó ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ

Ctino I ˙ œ œ w ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & Ó

Ctino II ˙ œ œ w ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & Ó

Vlne ? ˙ œ œ Ó ˙ œ œ œ œ w ˙ ˙

˙ C ˙ œ œ w ˙ œ œ ˙ œ œ & Ó ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das S

O A ˙ ˙ œ ˙ œ

H Ó ˙ & œ œ w œ œ C ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das S

I ˙ T ˙ œ œ

R ˙ ˙ œ œ w Ó

P V œ œ ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das

[Bar] Ó V w ˙ ˙ œ œ ˙ istœ dasœ Heil das˙ Heil, undœ dieœ Kraft, und das

C ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & ˙ œ œ w Ó S ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das U

A & Ó œ œ œ

S C ˙ œ œ œ w ˙ Kraft, und˙ das

U das ˙ ist das Heil Heil, und die D

N T U Ó œ œ ˙ œ œ ˙ C V ˙ œ œ w œ œ E ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das S

B ? Ó ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ w ˙ œ œ ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das

[A] j Ó Œ j j Œ j œ & ˙ œ œ w œ œ œ œ œ œ ˙ œ S ist das Heil das Heilœ œ und die Kraft, und das U

O [T I] œ

H œ V ˙ œ w Ó ˙ ˙ œ œ ˙ œ

S C ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das

T [T II] R

E Ó V ˙ œ œ w ˙ œ œ

T ˙ œ œ ist das Heil das Heil,˙ und die Kraft, und das

B ? ˙ œ œ Ó ˙ œ œ œ œ w ˙ ˙ ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das   Bc ? ˙ œ œ Ó ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙

MI 0066 49

143 Clno I ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ &

Clno II w ˙ ˙ ˙. œ & ˙ œ œ ˙. œ

Trb & ˙ w ˙ ˙ ˙. œ œ œ ˙. œ

Ctino I ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ &

Ctino II w ˙ ˙ ˙. œ & ˙ œ œ ˙. œ

Vlne ? œ œ ˙ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ

C ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ & Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes S

R A O w ˙ ˙ ˙ ˙ H & ˙ œ œ ˙ ˙ C

Reich, und die Macht unsers Got- tes, sei - nes S

I T ˙ ˙. œ ˙ ˙ œ

R œ œ w ˙. V P Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

[Bar] w ˙ V ˙ œ œ ˙. œ ˙ ˙ . œ Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

C w ˙ ˙ ˙. œ & ˙ œ œ ˙. œ S Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes U

H A & œ ˙ ˙. œ ˙ Œ œ

S C œ w Reich, und die Macht un - sers Got- tes,˙ sei˙ - nes U

N T U ˙ œ œ ˙ C V ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙. œ E Reich, und die Macht un ---sers Got- tes, sei ---nes S

B ˙ w ˙ ˙ ? œ œ ˙. œ ˙. œ Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

[A] ˙ Œ j j Œ & œ œ w ˙. œ œ ˙ œ ˙ S Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei- nesœ U

O [T I] H V ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ

S C Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

R [T II]

E V ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙ ˙ T Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei - nes B ? œ œ ˙ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes    Bc ? ˙ ˙ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ

MI 0066 50

148 Clno I ˙ ˙ w w & ∑ ∑

Clno II ˙ w & ˙ w ∑ ∑

Trb & ˙ w ∑ ∑ ˙ w

Ctino I ˙ ˙ w w œ & ∑ Ó Œ

Ctino II ˙ w & ˙ w ∑ Ó Œ œ

Vlne ? w Ó ˙ ˙ ˙ ˙ w œ œ

˙ C ˙ w w œ & Ó ˙ œ œ œ œ Chris - tus wor ----den, weil der ver-- worfJ fenJ ist, S

O A ˙ œ ˙ w

H Œ ˙ ∑ ∑ & C Chris - tus wor ----den, S

I T ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ

R ˙ V Œ œ w Ó J J P Chris - tus wor ---den, weil der ver-- worf fen ist,

[Bar] V ˙ ˙ w ∑ ∑ Chris - tus wor ----den,w

C ˙ w & ˙ w ∑ ∑ S

U Chris - tus wor ----den,

H A & w w ∑ ∑ S C Chris˙ - tus˙ wor ----den, U

N T U

C ∑ ∑ V ˙ w w E

S Chris - tus wor ----den,

B ? ∑ ∑ ˙ w w Chris - tus˙ wor ----den,

[A] ∑ ∑ & ˙. œ w w S Chris ---tus wor ----den, U

O [T I] H V ˙ ˙ ˙ ˙ w ∑ ∑ tus wor ----den, S C Chris -

T [T II] R

E Ó ∑ ∑ V

T w Chrisœ - tusœ worw ----den,

B ? ∑ ∑ ˙ w w Chris - tus˙ wor ----den,      Bc ? w Ó ˙ ˙ ˙ ˙ w œ œ

MI 0066 51

153

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

œ œ Ctino I œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œœœ & Ó Œ . J œ œ Ó Œ J

Ctino II œ œ œ œ œ œ Ó Œ œ œ Ó Œ œ œ. œ œ œ & œ . J œ œ J

Vlne ? ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙

C œ. œ & Ó Œ œ œ. œ œ œ Ó Œœœ J œ œ ∑ der sie verJ -- kla get der sie ver-- kla get S

O A

H ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ & C

M . œ I T œ œ œ œ œ œ

R œ. V Ó Œ œ œ Ó Œ J ∑ P J der sie ver-- kla get der sie ver-- kla get

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U

C ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

           Bc ? ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙

MI 0066 52

158 Clno I w & ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ w

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ w

Ctino I œ œ œ ˙ w œ œ œ. œ œ œ œ. œ ˙ & J J w

Ctino II œ ˙ w & œ œ œ œ œ ˙ Œ œ ˙ w

Vlne œ œ ? ˙ ˙ œ ˙ w w w

C œ œ œ j w & Ó Œ J J œ. œ œ œ œ œ ˙ w Tag und Nacht für Gott. Nun S

O A ∑ ∑ ∑ ∑ w H & C

Nun S

M w I T œ œ

R ˙ V ∑ Ó Œ J ˙ w P J Tag und Nacht für Gott. Nun

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ Nunw

C ∑ ∑ ∑ ∑ w

S &

Nun R

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ S C w U Nun D

U T

C V ∑ ∑ ∑ ∑ w E

S Nun

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ w Nun

[A] ∑ ∑ ∑ ∑ & w S Nun U

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ w S C

Nun U

[T II] E V ∑ ∑ ∑ ∑ w T Nun

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ w Nun

                Bc ? ˙ ˙ w w œ œ œ ˙ w

MI 0066 53

163 Clno I ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & w Ó

Clno II ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & ˙ œ œ w Ó

Trb & w Ó ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ

Ctino I œ œ w ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & ˙ Ó

Ctino II ˙ œ œ w ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & Ó

Vlne ? ˙ œ œ Ó ˙ œ œ œ œ w ˙ ˙

˙ C ˙ œ œ w ˙ œ œ ˙ œ œ & Ó ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das S

O A ˙ ˙ œ ˙ œ

H Ó ˙ & œ œ w œ œ C

ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das S

M ˙ I T ˙ œ œ

R ˙ ˙ œ œ V œ œ w Ó P ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das

[Bar] Ó V w ˙ ˙ œ œ ˙ istœ dasœ Heil das˙ Heil, undœ dieœ Kraft, und das

C ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ & ˙ œ œ w Ó S ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das U

A & Ó œ œ œ

S C ˙ œ œ œ w ˙ ˙

U ˙

ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das D

N T U Ó œ œ ˙ œ œ ˙ C V ˙ œ œ w œ œ E ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das S

B ? ˙ œ œ Ó ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ ist das Heilw das Heil, und die Kraft, und das

[A] j Ó j Œ j j Œ j œ & ˙ œ œ w œ œ œ œ œ œ ˙ œ S ist das Heil das Heilœ œ und die Kraft, und das U

O [T I] œ

H œ V ˙ œ w Ó ˙ ˙ œ œ ˙ œ

S C ist das Heil Heil, und die Kraft, und das

das U

R [T II]

E V ˙ œ œ w Ó ˙ œ œ T ˙ œ œ ist das Heil das Heil,˙ und die Kraft, und das

B ? ˙ œ œ Ó ˙ œ œ œ œ w ˙ ˙ ist das Heil das Heil, und die Kraft, und das 

Bc ? ˙ œ œ Ó ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙

MI 0066 54

168 Clno I ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ &

Clno II w ˙ ˙ ˙. œ & ˙ œ œ ˙. œ

Trb & ˙ w ˙ ˙ ˙. œ œ œ ˙. œ

Ctino I ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ &

Ctino II w ˙ ˙ ˙. œ & ˙ œ œ ˙. œ

Vlne ? œ œ ˙ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ

C ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ & Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes S

O A w ˙ ˙

H ˙ ˙ & ˙ œ œ ˙ ˙ C Reich, und die Macht unsers Got- tes, sei - nes S

I T ˙ ˙. œ ˙ ˙ œ

R œ œ w ˙. V P Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

[Bar] w ˙ V ˙ œ œ ˙. œ ˙ ˙ . œ Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

C w ˙ ˙ ˙. œ & ˙ œ œ ˙. œ S

U Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

A & œ ˙ ˙. œ ˙ Œ œ S C

œ w Macht un - sers Got- tes,˙ sei˙ - nes U

Reich, und die D

N T U ˙ œ œ ˙ C V ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙. œ E Reich, und die Macht un ---sers Got- tes, sei ---nes S

B ˙ w ˙ ˙ ? œ œ ˙. œ ˙. œ Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes

[A] ˙ Œ j j Œ & œ œ w ˙. œ œ ˙ œ ˙ S Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei- nesœ U

O [T I] H V ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes S C

T [T II] R

E V ˙ œ œ w ˙. œ ˙ ˙ ˙ ˙ T Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei - nes B ? œ œ ˙ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ Reich, und die Macht un - sers Got- tes, sei ---nes    Bc ? ˙ ˙ w ˙. œ ˙ ˙ ˙. œ

MI 0066 55

173 Clno I ˙ ˙ w w & ∑ ∑

Clno II ˙ w & ˙ w ∑ ∑

Trb & ˙ w ∑ ∑ ˙ w

Ctino I ˙ ˙ w w œ & ∑ Ó Œ

Ctino II ˙ w & ˙ w ∑ Ó Œ œ

Vlne ? w Ó ˙ ˙ ˙ ˙ w œ œ

˙ C ˙ w w œ & Ó ˙ œ œ œ œ Chris -tus wor ----den, weil der ver- worfJ - fenJ ist, S

R A O Œ ˙ œ ˙ ˙ w ∑ ∑ H & C

Chris - tus wor ----den, S

I T ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ

R ˙ V Œ œ w Ó J J P Chris - tus wor ---den, weil der ver-- worf fen ist,

[Bar] V ˙ ˙ w ∑ ∑ Chris - tus wor ----den,w

C ˙ w & ˙ w ∑ ∑ S

U Chris - tus wor ----den,

H A & w w ∑ ∑ S C Chris˙ - tus˙ wor ----den, U

N T U

C ∑ ∑ V ˙ w w E

S Chris - tus wor ----den,

B ? ∑ ∑ ˙ w w Chris - tus˙ wor ----den,

[A] ∑ ∑ & ˙. œ w w S Chris ---tus wor ----den, U

O [T I] H V ˙ ˙ ˙ ˙ w ∑ ∑

S C Chris - tus wor ----den,

T [T II] R

E Ó ∑ ∑ V

T w Chrisœ - tusœ worw ----den,

B ? ∑ ∑ ˙ w w Chris - tus˙ wor ----den,      Bc ? w Ó ˙ ˙ ˙ ˙ w œ œ

MI 0066 56

178

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

œ œ Ctino I œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œœœ & Ó Œ . J œ œ Ó Œ J

Ctino II œ œ œ œ œ œ Ó Œ œ œ Ó Œ œ œ. œ œ œ & œ . J œ œ J

Vlne ? ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙

C œ. œ & Ó Œ œ œ. œ œ œ Ó Œœœ J œ œ ∑ der sie verJ - kla- get der sie ver- kla- get S

O A

H ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ & C

I . œ T œ œ œ œ œ œ

R œ Ó Œ . œ œ Ó Œ J ∑

P V J der sie ver-- kla get der sie ver-- kla get

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

           Bc ? ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙

MI 0066 57

183

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I œ œ œ ˙ w œ œ œ. œ œ œ œ. œ ˙ ∑ & J J

Ctino II œ ˙ & œ œ œ œ œ ˙ Œ œ ˙ w ∑

Vlne ? œ œ œ j ˙ ˙ ˙ œ. œ œ œ. w w œ

C œ œ œ j & Ó Œ J J œ. œ œ œ œ .œ œ œ w ∑ Tag und Nacht für Gott. S

O A j j j j j j j j j j

H ∑ ∑ ∑ Ó & œ œ œ œ C œ œ œ œ œ œ œ Und sie haben ihn ü--- ber wun den ü-- ber S

I T œ œ R ∑ Ó Œ ˙ ˙ w ∑ P V J J Tag und Nacht für Gott.

[Bar] ∑ ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ œ œ V J J J J J J Und sie haben ihn ü-- ber

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

            Bc œ œ ? ˙ ˙ œ ˙ œ. œ œ . j w w œ œ

MI 0066 58

188

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I œ œ œ œ & ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙

Ctino II œ œ & ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ ˙

Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œœ œ œ œ œ w ˙ ˙

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O A j œ œ

H œ œ œ ∑ ∑ ∑ ∑ & œ

C J - wunJ - denJ ü -- ber wun - den S

T R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] j œ œ j œ j œ œ œ œÓ ∑ ∑ ∑ V J J œ œ J œ J J -wun- den ü--- ber wun den ü - ber -wun - den

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ E V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

 Bc ? w œœœ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ ˙

MI 0066 59

193

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

Ctino II œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

Vlne œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O A

H ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ & C

T R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U

C ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

         Bc œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ? œœœ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ ˙ œ

MI 0066 60

198 Clno I œ œ œ œ œ œ. œ ˙ & ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ œ

Clno II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. & ∑ ∑ ∑ œ œ ˙

Trb & ∑ ∑ ∑ ˙. œ w

Ctino I & œ œ œ. œœ˙ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II œ œ. & œ œ ˙ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne œ ˙ ? œ w w œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & ∑ J J J J J J J J J J ∑ ∑ und sie haben ihn ü- ber --wun-- den ü- ber wun den S

O A œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

H Ó œ œ œ œ ∑ ∑ & J J J J J C J J J J J undJ sieJ haJ - benJ ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü-- ber wun - den S

T R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ C V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

   Bc ? œ œ ˙ w w œœœ œ œ œ œ œ œ ˙

MI 0066 61

203 Clno I œ œ œ œ œ œ. œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙

œ Clno II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ & œ œ ˙ œ œ

Trb & œ ˙. œ w ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ ˙

Ctino I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ œ

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O A

H ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ & C

T R V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ P

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

A & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U

C ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V E

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

R [T II]

E V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

              Bc ? œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ œ ˙ œœœ œ œ œ œ œ œ ˙

MI 0066 62

208 Clno I œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ∑ Ó œ

œ Clno II œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ. œ ˙ & œ œ ∑ Ó œ œ œ œ

Trb & œ ∑ Ó ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ ˙ œ œ œ œ

Ctino I œ œ œ & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó œ

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó œ œ œ œ

Vlne ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙. œ ˙œœ œ œ

C œ œ œ œ & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó J J J J und sie haben S

O A j j j

H œ & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó œ œ œ C undJ sie haben S

I T œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ R ∑ ∑ ∑ J J J P V J J J J J J J und sie haben ihn ü -- ber wun- den ü-- ber wun - den

[Bar] ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ V J J J J J J J J J J und sie haben ihn ü -- ber wun- den ü-- ber wun - den

C j & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó œ œ œ œ S J J J

U und sie haben

H A & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó j j j j S C

œ œ œ œ und sie haben U

N T U

j j j j

C ∑ ∑ ∑ ∑ Ó V œ œ œ œ E

S und sie haben

B j j j j ? ∑ ∑ ∑ ∑ Ó œ œ œ œ und sie haben

[A] ∑ ∑ ∑ ∑ Ó j j j j & œ œ œ œ S und sie haben U

O [T I] H œ œ œ œ V ∑ ∑ ∑ ∑ Ó J J J J

S C und sie haben

R [T II] j j j j E V ∑ ∑ ∑ ∑ Ó œ œ œ œ T und sie haben

B j j j j ? ∑ ∑ ∑ ∑ Ó œ œ œ œ und sie haben     Bc ? œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œœœ œ œ

MI 0066 63

213 Clno I œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ & ∑ ∑ ∑

Clno II œ œ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

Ctino I œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. œ & ∑ ∑

Ctino II & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ ∑ ˙. œ

Vlne ˙ ? œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ ∑ . œ

C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. œ & J J J J J J J J J J ∑ ∑ ihn ü-- ber- wun--- den ü ber --wun den ü- ber wun den durch des S

O A œ j œ j j j j j œ j . œ

H ∑ ∑ ˙ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

C J J J ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den durch des S

I ˙. œ T R œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ ∑ P V J J J J J J J J J J und sie haben ihn ü-- ber wun- den ü -- ber wun - den durch des

[Bar] j j j j j j j j j j ∑ ∑ V œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. œ und sie haben ihn ü-- ber wun- den ü -- ber wun - den durch des

C œ œ & œ J œ œ œ œ œ œ œ J œ œ œ ˙. œ ˙  ˙ Ó

S ˙ J J J J J J J J ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den durch des Lam- mes Blut, U

H A j j j j j j j j j j & ˙. œ Ó S C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den durch des Lam- mes˙ Blut,˙ U

N T

U j j j j j j j j j j ˙. œ ˙ ˙Ó C V œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ E ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den durch des Lam- mes Blut, S

B j j j j j ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. œ ˙ ˙ Ó ihn ü--- berJ wunJ den ü - berJ -wunJ - den ü -- berJ wun - den durch des Lam- mes Blut,˙

[A] j j j j j j j j j j ∑ ∑ ∑ & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ S

ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den U

O [T I] H

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ V J J J J J J J J J J ∑ ∑ ∑ ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den S C

T [T II] R

j j j j j j j j j j

E ∑ ∑ ∑ V œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ T ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den

B j j j j j ? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ∑ ∑ ∑ J J J J J ihn ü--- ber wun den ü - ber -wun- den ü -- ber wun - den              Bc ? ˙. œœœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙. œ ˙ ˙ œ

MI 0066 64

218

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb ˙ ˙ œ œ œ & ∑ . œ ˙ ˙ Ó Œ

Ctino I ˙ ˙ ˙ œ œ œ & Ó ∑ ∑ Œ

Ctino II & ˙ ˙ ˙ Ó ∑ ∑ Œ œ œ œ

Vlne ˙ ? ˙ ˙ ˙ Ó Œ œ œ œ . œ ˙ ˙

C ˙ ˙ œ œ œ & ˙ Ó ∑ ∑ Œ Lam- mes Blut, und durch das S

O A ˙ ˙ œ œ œ

H ˙ Ó ∑ ∑ Œ & C Lam- mes Blut, und durch das S

M ˙ ˙ I T ˙

R œ œ œ V Ó ∑ ∑ Œ P Lam- mes Blut, und durch das

[Bar] V ˙ ˙ Ó ∑ ∑ Œ Lam- mes Blut,˙ undœ durchœ dasœ

C & ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ ˙ Ó S

U und durch das Wort

H A & ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ Ó S C

˙ und durch das Wort U

N T U œ œ œ ˙

C ∑ ∑ ∑ Œ Ó V E

S und durch das Wort

B ? ∑ ∑ ∑ Œ œ œ œ ˙ Ó und durch das Wort

[A] ∑ Ó Œ & ˙. œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ S durch des Lam- mes Blut, und durch das U

O [T I]

H ˙ V ∑ ˙. œ ˙ ˙ Ó Œ œ œ œ

S C durch des Lam- mes Blut, und durch das

R [T II]

E Ó V ∑ ˙. œ ˙ ˙ ˙ Œ T œ œ œ durch des Lam- mes Blut, und durch das

B ? ∑ ˙. œ ˙ ˙ Ó Œ œ œ œ durch des Lam- mes Blut,˙ und durch das        Bc ˙ ? ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ . œ ˙ ˙ .

MI 0066 65

223

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb œ w ∑ ∑ & ˙ œ w

Ctino I ˙. œ œ œ. œ & œ w ˙. œ œœœ œ. œ. œ œ. œ œ. œ

Ctino II j ˙ & œ. œ œ ˙ œ ˙. œ œ œ œ œ. œ œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ

Vlne ˙ ? œ w ˙ ˙ ˙ œ w ˙

C ˙ œ œ œ œ. œ & œ w ˙ ˙ œ œ œ œ. œ. œ œ. œ œ. œ Wort ihres Zeug ---nis, und ha- benJ ihrJ Le ------S

O A j j

H ˙ & œ œ œ ˙ œ ˙. œ œ œ œ œ. œ œ . œ . œ œ. œ œ. œ œ

C œ œ Wort ihres Zeug ----nis, und haben ihr Le ------S

I T ˙ œ œ œ ˙ ˙. œ œ œ œ œ œ. œ œ. œ

R œ. œ. œ. œ V Œ J J œ œ. œ œ P Wort ih - res Zeug - nis, und haben ihr Le ------

[Bar] j j V ˙ œ œ w ˙. œ œ œ œ ˙ œ œ ˙ Wort ihres Zeug ---nis, und haben ihr Le ---ben ihr Le ---

C & Ó œ œ w w ∑ ∑ S ihres Zeug ---nis, U

A & Ó œ ∑ ∑ S C

œ w w ihres Zeug ---nis, U

N T U Ó œ ˙ ∑ ∑ C V œ

E ˙ w ihres Zeug ---nis, S

B ? Ó œ œ w w ∑ ∑ ihres Zeug ---nis,

[A] Ó ∑ ∑ & ˙ œ œ ˙ w S Wort ihres Zeug - nis, U

O [T I] œ w H V ˙ œ w ∑ ∑

S C Wort ihres Zeug ---nis,

R [T II] j E V ˙ œ. ∑ ∑ T œ w w Wort ihres Zeug ---nis,

B ? œ w ∑ ∑ ˙ œ w Wort ihres Zeug ---nis,     Bc ˙ ? œ w ˙ ˙ ˙ œ w ˙

MI 0066 66

228

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I œ œ œ. œ ˙ ˙ ∑ ∑ ∑ & J

Ctino II j & œ œ œ. œ ˙ ˙ ∑ ∑ ∑

Vlne ˙ ? ˙ ˙ ˙ ∑ ∑ ∑

C œ œ œ. ˙ ˙ & œ ∑ ∑ ∑ - ben nicht geJ - lie- bet S

O A

H ∑ ∑ ∑ & œ œ œ. œ ˙ ˙ C

- ben nicht ge - lie- bet S

M  I T œ œ œ. œ ˙ ˙ R V J ∑ ∑ ∑ P - ben nicht ge - lie- bet

[Bar] j ∑ ∑ ∑ V ˙ œ. œ ˙ ˙ - ben nicht ge - lie- bet

C ˙ œ. œ œ œ œ. œ & ∑ Ó œ œ œ œ œ œ. œ œ. œ œ. œ. œ œ

S J J J und haben ihr Le ------ben nicht ge - U

H A j j & ∑ Ó œ. œ œ. œ œ. œ œ . œ . œ ˙ œ S C œ œ œ œ œ und˙ haben ihr Le ------benœ nicht ge - U

N T j j j U ∑ Ó œ œ C V ˙ œ œ œ œ. œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ

E œ œ œ und haben ihr Le ------œ. ben nicht ge - S B ? j j ∑ Ó ˙ œ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ œ. œ und haben ihr Le ---ben ihr Le ---ben nicht geJ -

[A] & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] H V ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V T

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

     Bc ? ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

MI 0066 67

233

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ & Ó ˙ ˙ w

Ctino I ˙ & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó

Ctino II & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó ˙

Vlne ? Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w

C ˙ & ∑ ∑ ∑ ∑ Ó biß S

O A ˙

H ∑ ∑ ∑ ∑ Ó & C

biß S

I ˙

T R ∑ ∑ ∑ ∑ Ó

P V biß

[Bar] V ∑ ∑ ∑ ∑ Ó ˙ biß

C & ˙ ˙ ∑ ∑ ∑ ∑ S

U - lie- bet

H A & ˙ ˙ ∑ ∑ ∑ ∑ S C - lie- bet U

N T U

C ∑ ∑ ∑ ∑ V ˙ ˙ E

S - lie- bet

B ? ∑ ∑ ∑ ∑ ˙ ˙ - lie- bet

[A] j Ó j j . . & ˙ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ S und haben ihr Le ------ben nicht ge - lie- bet U

O [T I] œ œ . ˙ ˙

H ˙ œ œ œ œ œ œ œ V Ó J J œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ œ. œ. J und haben ihr Le ------ben nicht ge - lie- bet S C

T [T II]

R j j . œ . œ œ. œ ˙ ˙ ˙

E Ó ˙ œ œ œ œ œ œ V œ œ œ œ. œ. œ T und haben ihr Le ------ben nicht ge - lie- bet

B ˙ ˙ œ œ œ œ ? Ó œ œ œ ˙ ˙ . ˙ ˙ J J J und haben ihr Le ---ben ihr Le ---ben nicht ge - lie- bet     Bc ? ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ w

MI 0066 68

238

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb ˙ ˙ & ∑ ∑ Ó ˙ ˙ ˙

Ctino I w ˙ ˙ & w ∑ ∑

Ctino II & ˙ ˙ ˙. œ w ∑ ∑

Vlne ? ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙

C & ˙ ˙ ˙. œ w ∑ ∑ an den Tod S

O A w ˙

H ∑ ∑ &

C ˙ w an den Tod S

I T w ˙ ˙ 

R w V ∑ ∑ P an den Tod

[Bar] V ˙ ˙ ˙ ˙ w ∑ ∑ an den Tod

C & ∑ ∑ Ó ˙ w ˙ ˙ S biß an den U

A & ∑ ∑ Ó ˙ . S C

˙ ˙ ˙ œ biß an den U

N T U ∑ ∑ Ó ˙ ˙ C V ˙ w E biß an den Tod S

B ˙ ? ∑ ∑ Ó ˙ ˙ ˙ ˙ biß an den

[A] ∑ ∑ Ó & ˙ ˙ ˙ w S biß an den U

O [T I] j H j V ∑ ∑ Ó ˙ œ. œ œ. ˙ biß an œ ˙ den S C

T [T II] R

E ∑ ∑ Ó V w ˙ ˙

T ˙ biß an den B ? ∑ ∑ Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ biß an den             Bc ? ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙

MI 0066 69

243

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ 23

Clno II 3 & ∑ ∑ ∑ ∑ 2

Trb w 3 & w ˙ ˙ w 2

Ctino I ˙ ˙ ˙ ˙. œ 3 & Ó w 2

Ctino II ˙ ˙ w 3 & Ó ˙ ˙ ˙ 2

Vlne ? w 3 w ˙ ˙ w 2

C ˙ ˙ ˙ ˙. œ 3 & Ó w 2 biß an den Tod. S

O A 3

H Ó & ˙ w ˙ ˙ w 2 C

biß an den Tod. S

I T ˙ œ 3

R œ V Ó œ œ œ œ w w 2 P biß an den Tod.

[Bar] Ó 3 V ˙ w ˙ ˙ 2 biß an den Todw.

C ˙ 3 & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w 2 S Tod biß an den Tod. U

H A 3 & 2

S C w Tod˙ biß˙ an˙ ˙ ˙. denœ Tod. U

N T U ˙ 3 C V ˙ ˙ ˙ w w 2 E biß an den Tod. S

B ? ˙ ˙ w 23 Tod biß anw ˙ den˙ Tod.

[A] 3 & ˙ ˙ ˙ ˙ w w 2 S

Tod biß an den Tod. U

O [T I] 3 H V w ˙ ˙ ˙ ˙ 2 Tod biß an den Todw. S C

T [T II] R 3 E V œ ˙ ˙ ˙ w 2

T œ Tod˙ biß˙ anœ den Tod.

B ? ˙ ˙ 3 w ˙ ˙ w 2 Tod biß an den Tod.

      Bc ? w 3 w ˙ ˙ w 2

MI 0066 70

247

Clno I & 23 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II 3 & 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb 3 & 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino I 3 & 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Ctino II 3 & 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Vlne ? 3 2 w. . w ˙ w w ˙ w W w w. ˙ w w w w. C 3 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W w ww˙ ˙ œ œ w w W & 2 ˙ Da-- rumb frew et euch ihr Him -mel da-- rumb frew et euch ihr Him ---- S

O A 3

H ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ & 2 C

I . T 3 ˙ ˙ ww˙ ˙ w œ œ

R ˙ ˙ w w ww V 2 ˙ ˙ W w P Da-- rumb frew et euch ihr Him -mel da-- rumb frew et euch ihr Him ----

[Bar] 3 V 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

C 3 & 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

H A 3 & 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

N T U 3

C ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V 2 E

B ? 23 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

[A] 3 & 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S

O [T I] 3 H V 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ S C

T [T II] R 3

E ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ V 2 T

B ? 3 2 ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

     Bc w. w ? 3 ˙ w . ˙ w W w 2 w. ˙ w w w w

MI 0066 71

252 Clno I ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ w & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ∑

˙ ˙ Clno II ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ & ˙ w ∑

Trb & w W w W w W w W w W

˙ ˙ Ctino I ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ w. ˙w & ˙ ˙

˙ ˙ Ctino II ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ w & ˙ w w. ˙

Vlne ? ˙ ˙w ˙ ˙ WwWw W w W w

C W. Ww˙ ˙w w Www. ˙w & - mel da ---rumb frewet euch ihr Him --mel frew et euch S

O A Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. w H & ˙ C Dar ---umb frewet euch frewet euch ihr Him - mel frewet euch S

I w T Ww˙ ˙w w Ww R

W. w. ˙

P V - mel da ---rumb frewet euch ihr Him - mel frewet euch

[Bar] Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwW V w. ˙w Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - melw frewet euch

C Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw & ∑ S

U Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

H A & Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw ∑ S C Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel U

N T U Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw

C ∑ V E

S Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

B ? Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw ∑ Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

[A] & Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ w S Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel frewet euch U

O [T I] H V Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ w Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel frewet euch S C

T [T II] R w E V Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ T Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel frewet euch

B ? Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw w ˙ w Da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew. - et euch

 Bc ? WwWwWwWw W w

MI 0066 72

257

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb W ∑ ∑ & w WwWw

˙ ˙ w. Ctino I w. ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ & ∑ ∑

˙ ˙ ˙ Ctino II w. w ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ & ˙ ∑ ∑

Vlne ? W ∑ ∑ WwW ˙ ˙ w

C w. ˙ w W w ˙ ˙w ˙ ˙ & ∑ ∑ frewet euch da ---rumb frewet euch frewet S

O A w. ˙ w

H ∑ ∑ & Ww˙ ˙w ˙ ˙ C

frewet euch dar ---umb frewet euch frewet S

I  T w. ˙ w Ww˙ ˙w ˙ ˙ R ∑ ∑

P V frewet euch da ---umb frewet euch frewet

[Bar] ∑ ∑ V w. ˙ w Ww˙ ˙w ˙ ˙ frewet euch da ---rumb frewet euch frewet

p f C ∑ w. ˙ w w. ˙ w Ww˙ ˙w ˙ ˙

S &

frewet euch frewet euch da ---rumb frewet euch frewet R

O p f H A & ∑  

S C w. ˙w . W w ˙ ˙w ˙ ˙ w ˙ frewet euch frewet euchw da ---rumb frewet euch frewet U

N p T f U

C V ∑ w. ˙w w. ˙w Ww˙ ˙w ˙ ˙ E

S frewet euch frewet euch da ---rumb frewet euch frewet p . f B ? ∑ w. ˙ w w ˙ w Ww˙ ˙w ˙ ˙ frewet euch frewet euch da ---rumb frewet euch frewet

[A] & w. ˙w ∑ ∑ W w ˙ ˙w ˙ ˙ S frewet euch da ---rumb frewet euch frewet U

O [T I] w.

H Ww˙ ˙w ˙ ˙ V ˙w ∑ ∑ frewet euch da ---rumb frewet euch frewet S C

T [T II] R

E ∑ ∑ V w. ˙ w Ww˙ ˙w ˙ ˙ T frewet euch da ---rumb frewet euch frewet

B ? w. ˙ w ∑ ∑ Ww˙ ˙w ˙ ˙ frewet euch da ---rumb frewet euch frewet

     Bc ? W W W w w w WwWw p f

MI 0066 73

262

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb W ∑ & WwWwW w w

˙ ˙ w. Ctino I ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w w. ˙w w. ˙ w & ∑

˙ ˙ ˙ Ctino II ˙ ˙ ˙ w. ˙ w w. ˙ w w. ˙ w & ∑

Vlne ? WwWw W w ∑ W w

C W w W w w. ˙w w. ˙ w & ∑ euch ihr Him --mel frew et euch frewet euch S

O A w w. ˙ w .

H w ˙w ∑ & WwW C

euch ihr Him - mel frewet euch frewet euch S

I T WwWw R V w. ˙w w. ˙w ∑ P euch ihr Him - mel frewet euch frewet euch

[Bar] w w. ˙ ∑ V WwWww. ˙ w euch ihr Him - mel frewet euch frewet euch

p C WwWw w. ˙ w & ∑ ∑ S

U euch ihr Him - mel frewet euch

O p H A & .W w W w ∑ ∑ w. ˙w S C euch ihr Him - mel frewet euch U

N p T U .

C ∑ ∑ w ˙w V WwWw E

S euch ihr Him - mel frewet euch p B ? WwWw ∑ ∑ w. ˙ w euch ihr Him - mel frewet euch

[A] ∑ & .W w W w w. ˙w w. ˙ w S euch ihr Him - mel frewet euch frewet euch U

O [T I] .

H WwWww V ˙w w. ˙ w ∑ euch ihr Him - mel frewet euch frewet euch S C

T [T II] R .

E w ˙w ∑ V WwWw w T euch ihr Him - mel freww. - et˙ euch frewet euch

B ? WwWw w ∑ w. ˙ w. ˙ euch ihr Him - mel frewet euchw frewet euch

        Bc ? WwWw w W w W w W

MI 0066 74

267

Clno I & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Clno II & ∑ ∑ ∑ ∑ ∑

Trb & ∑ WwWwWwWw

Ctino I ˙ ˙ w. ˙ ˙ w. & ∑ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w

Ctino II ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ & ∑ ˙ ˙ ˙ w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ w

Vlne ? ∑ Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw

C Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwW & ∑ w da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel S

O A

H ∑ Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwW & w C dar ---umb frewet euch frewet euch ihr Him - mel S

M Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw I

T R V ∑ P da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

[Bar] V ∑ Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

f C w. ˙ w Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw & S

U frewet euch da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

O f H

A & w. ˙ Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw S C frewet euchw da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel U [ ] D

f T U w.

C ˙w Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw V E frewet euch da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel S [ ] w ˙ f B ? . w Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw frewet euch da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

[A] & ∑ S daW ---rumbw frew˙ - et˙ euchw frew˙ - et˙ euchW ihrw HimW - melw U

O [T I] H V ∑ Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel S C

T [T II] R

E ∑ V T daWw---rumb frew˙ - et˙w euch frew˙ - et˙ euchWwihr HimWw- mel

B ? ∑ Ww˙ ˙w ˙ ˙ WwWw da ---rumb frewet euch frewet euch ihr Him - mel

     W Bc ? w WwWwWwWw

MI 0066 75

272 Clno I ˙ ˙ ˙ ˙ & ∑ ∑ ∑ ∑ ˙ ˙

Clno II ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ & ∑ ∑ ∑ ∑

Trb w. ˙ & w. ˙ w w ∑ ∑ W w

˙ Ctino I ˙ ˙ ˙ ˙ & w. ˙w w. ˙ w ∑ ∑ ˙

Ctino II ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ & w. ˙ w w. ˙ w ∑ ∑

Vlne ? W W w w ∑ ∑ Ww

C Ww & w. ˙w w. ˙ w ∑ ∑ frewet euch frewet euch da ---rumb S

R A O ∑ ∑ Ww H & w. ˙ w w. ˙ w C

frewet euch frewet euch dar ---umb S

M Ww

I T w. ˙w w. ˙w R V ∑ ∑ P frewet euch frewet euch da ---rumb

[Bar] w ∑ ∑ Ww V . w w. ˙ freww - et˙ euch frewet euch da ---rumb

p f C Ww ∑ ∑ w. ˙w w. ˙ w

S &

frewet euch frewet euch da ---rumb R

O p f H A & ∑ ∑

S C . . w ˙w w ˙ w Ww

U frewet euch frewet euch da ---rum

N p f

U T

C V ∑ ∑ w. ˙ w w. ˙ w Ww E

S frewet euch frewet euch da ---rumb p f B ? ∑ ∑ w. ˙ w w. ˙ w Ww frewet euch frewet euch da ---rumb

[A] ∑ ∑ & w. ˙w w. ˙w Ww S

frewet euch frewet euch da ---rumb U

O [T I] w.

H  V w. ˙ w ˙ w ∑ ∑ Ww frewet euch frewet euch da ---rumb S C

T [T II] R

E ∑ ∑ V . . Ww T w ˙w w ˙w frewet euch frewet euch da ---rumb

B ? w ˙ w. ˙ w . w ∑ ∑ Ww frewet euch frewet euch da ---rumb

   Bc ? W W W w w W w w Ww

MI 0066 76

277 Clno I w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ w w. ˙ w w. ˙ w & ˙ ˙ ˙

˙ Clno II w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ w. ˙ & ˙ w w. ˙w w

Trb & W W W w W w W w w w

˙ Ctino I w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ w w. ˙ w w. ˙ w & ˙

˙ Ctino II w. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w. ˙ w. ˙ & ˙ w w. ˙w w

Vlne ? ˙ ˙w ˙ ˙ WwWw w w w. ˙ w. ˙

C ˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ w w. ˙ w & frewet euch frewet euch ihr Him --mel frew et euch frew - et euch S

O A ˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙w w. ˙ w H & C

frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch frew - et euch S

M ˙ ˙w ˙ ˙ WwWw. w w. ˙w I T w ˙ R V P frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch frew - et euch

[Bar] ˙ ˙w ˙ ˙ WwW V w. ˙ w. ˙ frewet euch frewet euch ihr Him - melw frew - et euchw frew - et euchw

C ˙ ˙w ˙ ˙ WwWw & w. ˙w w. ˙ w S frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch frew - et euch U

A & ˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ w w. ˙w S C frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch frew - et euch U

N T

U w ˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙w w C V w E frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch frewet euch S

B ? ˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ w w. ˙ w frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch frew - et euch

[A] & ˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ w w frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch freww. - ˙et euch s u r o [T I] h V ˙ ˙w ˙ ˙ WwWww. ˙ ˙ ˙ w. ˙w s C frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew - et euch frew - et euch u i t r e [T II] T V ˙ ˙w ˙ ˙ WwWwÓ w Ó w ˙w frewet euch frewet euch ihr Him - mel frewet˙ euchw frewet euch

B ? ˙ ˙w ˙ ˙ WwWw w w w ˙ w. ˙ frewet euch frewet euch ihr Him - mel frew. - et euch frew - et euch

  Bc ? WwWwWw w w W W

MI 0066 77

282

Clno I w w. ˙ W. www & ∑ ∑

Clno II wW W. www & ∑ ∑

Trb W & ∑ ∑ w W. www

. . Ctino I w. ˙ w w. ˙ w w w ˙ W www & f Ctino II w. ˙ wW W. www & w. ˙w w f

Vlne ? w w W www w. ˙ w. ˙ w W. f [ ] p f . . C w. ˙ w w. ˙ w w w ˙ W www & frew --et euch frew et euch ihr Him ---mel und die da - S [ ] U

R p f

O A w. ˙w w. ˙ w W. www

H Ó W & ˙ C

frew - et euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da - S

U p f M . w w. ˙w w w w I T w ˙ w W. ww R V P frew - et euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da - p [Bar] f V w. ˙ w. ˙ w W W. frew - et euchw frew - et euchw ihr Him ---mel undw diew daw -

p f C www & w. ˙w w. ˙ w w W W. S frew - et euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da - U

R [ ]

O p f H

A & w. ˙ w w. ˙w Ó . www S C ˙W W frew - et euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da - U

f T p

U w w. ˙w w C V w . ww

E wW W w frew - et euch frewet euch ihr Him ---mel und die da - S p f B ? w. ˙ w. ˙ W w w w W. www frew - et euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da -

f [A] p w. ˙ & w w. ˙ w wW W. www S frew - et euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da - U

R p f O [T I] w  www

H w ˙ ˙ W V Ó ˙ w. ˙w ww . frewet euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da - S C

I p T f [T II] R Ó Ó E V w w ˙w .

T W W www frew- ˙ et euchw frewet euch ihrw Him ---mel und die da - p f B ? w w W www w ˙ w. ˙ w W. frew. - et euch frew - et euch ihr Him ---mel und die da -

     Bc ? w w W www W W w W. f

MI 0066 78

287 Clno I Www w w W w W. W. &

Clno II Wwwww WwW. & W.

Trb www & Ww W w W. W.

Ctino I Www w w W w W. W. &

Ctino II Wwwww WwW. & W.

Vlne ? www Ww W w W. W.

C Www w w W w W. W. & - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nen S

O A www WwW w W.

H Ww & C

- ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nen S

M Ww ˙ w w W. I T w ˙ ww w R V ∑ ∑ P - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ---nen

[Bar] W V Wwwww w W. . - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nenW

C Wwwww WwW. & W. S

U - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nen

H A & W w ww∑ W. W. S C - ri ---nenw undww die da - ri- nen woh ----nen U

N T U WwW

C Ww V www w W. E

S - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nen

B Ww W W ? www w . W. - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nen

[A] & w ww w ww W. W. S - ri ---nen und die da - riW ---nenw woh ----nen U

O [T I] W . W.

H w www W V W w - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nen S C

T [T II] R

E ∑ V Wwwww w W W. T ww - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ---nen

B ? www Ww W w W. W. - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----nen

  Bc ? www Ww W w W. W.

MI 0066 79

292

Clno I wwwWww w w W w W. & c

Clno II wwwWwwww WwW. & c

Trb www & wwwWw W w W. c

Ctino I wwwWww w w W w W. & c

Ctino II wwwWwwww WwW. & c

Vlne ? www c wwwWw W w W.

C wwwWww w w W w W. & c und die da - ri ---nen und die dar - in ---nen woh ---- S

O A www www WwW

H Ww w c & C

und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ---- S

M ˙ w Ww ˙ w w I T ˙ ˙ ˙ w ˙ ww w R V ∑ ∑ c P und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh --

[Bar] c V Wwwww W w W. undw diew daw - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----

C wwwWwwww WwW. & c S

U und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----

H A & wwwW w ww∑ W. c S C und die da - ri ---nenw undww die da - ri- nen woh ---- U

N T U WwW

C Ww c V ww www w

E w

S und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----

B W ? wwwWwwww w W. c und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----

[A] c & wwww ww w ww W. S und die da - ri ---nen und die da - Wri ---nenw woh ---- U

O [T I] www W .

H w www W V W w c und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ---- S C

R [T II]

E V ww Wwwww w ∑ W c T w ww und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh --

B ? www c wwwWw W w W. und die da - ri ---nen und die da - ri ---nen woh ----

 Bc ? Ww c WwWw W w W.

MI 0066 80

297 U Clno I w œ œ œ œ w w w & c Ó ˙

Clno II ˙ œ œ w w U & c w Ó œ œ w

Trb U & c Ó ˙ œ œ œ w w w œ w

U Ctino I w œ œ œ œ w w w & c Ó ˙

Ctino II ˙ œ œ w w U & c w Ó œ œ w

U Vlne ? c w Ó ˙ w œ œ œ œ w w

U C w œ œ œ œ w w w & c Ó ˙ -nen und die da- ri- nen woh ------nen. S

R U

O A w ˙ œ œ œ ˙ ˙ w

H c Ó œ ˙ ˙ & C -nen und die da-- ri nen woh ------nen. S

U U M œ œ

I w w w w T ˙ œ R c Ó œ

P V -nen und die da-- ri nen woh ------nen.

[Bar] U V c Ó œ œ w w -nenw und˙ dieœ da-- riœ nen woh ------nen.w

C ˙ œ œ w w U & c w Ó œ œ w S

U -nen und die da-- ri nen woh ------nen.

O U H A & c w Ó Ó œ w w S C ˙ œ œ œ œ œ œ

U -nen und die da-- ri nen woh -----nen.

N T U U

C c Ó œ V w ˙ œ œ œ w w w E

S -nen und die da-- ri nen woh ------nen. U B ? Ó c w ˙ œ œ œ w w w -nen und die da-- ri nenœ woh ------nen.

U [A] c Ó ‰j & w ˙ œ œ œ w w w S -nen und dieœ da - riœ - nen woh ------nen. U

O [T I] w ˙ œ œ Uw

H w w V c Ó œ œ -nen und die da-- ri nen woh ------nen. S C

T U

R [T II] ˙ œ œ E V c w Ó œ œ w w w T -nen und die da-- ri nen woh ------nen. U B ? Ó c w ˙ œ œ œ w w w -nen und die da-- ri nenœ woh ------nen.

    U Bc ? c w Ó ˙ w œ œ œ œ w w

MI 0066 BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY

Źródła rękopiśmienne i starodruki / Manuscripts and old prints

Archiwum Państwowe, Gdańsk Kämmerei [księgi kasowe], sygn. 300, 12/78 Kämmerei [księgi kasowe], sygn. 300, 12/80 Księga chrztów 1641–1665, sygn. 353/41 Księga ślubów 1637–1713, sygn. 353/44 Listy muzyków do gdańskiej Rady Miejskiej, sygn. 300, 36/57 Szkoła kościelna u Św. Katarzyny 1633–1680, sygn. 300,42/207

Ratsbücherei, Lüneburg Sammel-Bd: K.N. 206: 73 geistl. Vokalwerke zu 1–16 Stimmen und Bc., mit oder ohne Instrumente, sygn. Mus. ant. pract. KN 206.

Universitäts- und Landesbibliothek Sachsen-Anhalt, Halle (Saale) Das Newe Testament unsers Herrn Jesu Christi, verdeutscht von D. Martino Luthero, Lüneburg: Gedruckt und verlegt durch die Sternen, 1660, sygn. AB K 43 (3), egzemplarz zdigitalizowany: http://digitale.bibliothek.uni-halle.de/vd17/ content/titleinfo/5174230 [dostęp: marzec 2016]. THE HOLY BIBLE, Containing the Old Testament, AND THE NEW: Newly Translated out of the Original tongues: & with the former Translations diligently compared and revised, by his Majesties special Commandment, Oxford 1611.

Książki i artykuły / Books and articles

Baab Jerold C., Koch Klaus-Peter, Werner Christoph, [w:] The New Grove Dictionary of Music and Musicians 27, red. S. Sadie, J. Tyrrell, London 2001. Frandsen Mary E., Allies in the Cause of Italian Music: Schütz, Prince Johann Georg II and Musical Politics in Dresden, „Journal of the Royal Musical Association”, 125 (2000). Gable Frederick K., The reconstruction of a Hamburg ’Hauptgottesdienst’ in 1660, [w:] Proceedings of the Weckmann Sympo- sium. Göteborg, 30 August - 3 September 1991, red. Sverker Jullander, Departament of Musicology, Göteborgs Univer- sity, Göteborg 1993. Günther Otto, Katalog der Handschriften der Danziger Stadtbibliothek IV, Die musikalischen Handschriften der Stadtbibliothek und der in ihrer Verwaltung befindlichen Kirchenbibliotheken von St. Katharinen und St. Johann in Danzig, Kommissions- -Verlag der L. Saunierschen Buch- und Kunsthandlung, Danzig, 1911. Heinemann Michael, Die Angst vor dem „Ich“. Christoph Werner und das Paradigma Italien, [w:] Musica Baltica. Im Umkreis des Wandels – von den cori spezzati zum konzertierenden Stil, red. Danuta Szlagowska, «Prace Specialne» 64, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2004. Moe Bjarke, Heinrich Schütz as European cultural agent at the Danish court, „Schütz-Jahrbuch”, 33, Jg 2011 (2012). Patalas Aleksandra, Christoph Werner jako uczeń Marca Scacchiego [Christoph Werner as a pupil of Marco Scacchi], [w:] Muzyka jest zawsze współczesna. Studia dedykowane Profesor Alicji Jarzębskiej [Music is always contemporary: Studies dedicated to Professor Alicja Jarzębska], red. Małgorzata Woźna-Stankiewicz, Andrzej Sitarz, Musica Iagellonica, Kraków 2011. Patalas Aleksandra, W kościele, w komnacie i w teatrze. Marco Scacchi. Życie, muzyka, teoria [In the church, in the chamber, and in the theater: Marco Scacchi: His life, music, and musical writings], «Acta Musicologica Universitatis Cracoviensis» XIX, Musica Iagellonica, Kraków 2010. Patalas Aleksandra, Werner Christoph, [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM, W-Ż, red. Elżbieta Dziębowska, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2012. 82

Patalas Aleksandra, Werner Christoph, [w:] Die Musik in Geschichte und Gegenwart, Personenteil 17, red. Ludwig Finscher, Bärenreiter-J.B. Metzler, Kassel 2007. Patalas Aleksandra, Die Kompositionen von Christoph Werner als Quelle der Inspiration für Marco Scacchi, [w:] Standige Kon- ferenz Mitteldeutsche Barockmusik. Jahrbuch 2004: Mitteldeutschland im musikalischen Glanz seiner Residenzen Sachsen, Bohmen und Schlesien als Musiklandschaften im 16. Und 17. Jahrhunert, red. Peter Wollny, Ortus Musikverlag, Beeskow 2005. Patalas Aleksandra, Myśl teoretyczna Marka Scacchiego w kontekście twórczości kompozytorów niemieckich, [w:] Europejski repertuar muzyczny na ziemiach polskich, red. Elżbieta Wojnowska, współpraca red. Ludwik Bielawski, Katarzyna Da- dak-Kozicka, Związek Kompozytorów Polskich; Biblioteka Narodowa Warszawa 2003, (wersja angielska: Theoretical Ideas of Marco Scacchi in the Context of Works by German Composers, „Musicology Today”, 2006) Patalas Aleksandra, Katalog starodruków muzycznych z XVI i XVII w. ze zbiorów byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej w Berli- nie, przechowywanych w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie [Catalogue of Early Music Prints from the Collections of the For- mer Preussische Staatsbibliothek in Berlin, Kept at the Jagiellonian Library in Cracow], Musica Iagellonica, Kraków 1999. Podejko Paweł, Życie muzyczne w dawnym Gdańsku [Musical Life in Early Gdańsk], in: Życie muzyczne dawnego Gdańska, Pomorza i Kujaw [Musical Life in Early Gdańsk, Pomorze, and Kujawy], «Kultura Muzyczna Północnych Ziem Polski» 9, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2001. Rauschning Hermann, Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig. Von den Anfängen bis zur Auflösung der Kirchen- kapellen, «Quellen und Darstellungen zur Geschichte Westpreußens» 15, Kommissions-Verlag der L. Saunierschen Buch- und Kunsthandlung, Danzig 1931. Seiffert Max,Die Chorbibliothek der St. Michaelis- schule in Lüneburg zu Seb. Bach’s Zeit, „Sammelbände der Internationalen Musikgeschellschaft“ IX 1907/1908. Silbiger Alexander, Weckmann, Matthias, [w:] The New Grove Dictionary of Music and Musicians 27, red. S. Sadie, J. Tyrrell, London 2001. Silbiger Alexander, The Autographs of Matthias Weckmann: A Reevaluation, w: Heinrich Schütz und die Musik in Dänemark zur Zeit Christians IV. Bericht über die wissenschaftliche Konferenz in Kopenhagen, 10.–14. November 1985, red. Anne Ørbaek Jensen i Ole Kongsted, Engstrøm & Sødring, Kopenhagen 1989. Van Stekelenburg Dick, Michael Albinus ‚Dantiscanus‘ (1610–1653). Eine Fallstudie zum Danziger Literaturbarock, «Amster- damer Publikationen zur Sprache und Literatur» 74, Editions Rodopi B.V., Amsterdam, 1988. Szlagowska Danuta, Musica moderna w Gdańsku w pierwszej połowie XVII wieku [Musica Moderna in Gdańsk of the first half of the 17th Century], w: Dzieło muzyczne, jego estetyka, struktura i recepcja (1) [The Musical Work, its Aesthetics, Structure and Reception (1)], red. Anna Nowak, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego, Bydgoszcz 2005. Szombara Justyna, On the reception of Italian ’musica moderna’ in Northern Europe : the sacred concertos in seventeenth-century Gdańsk, w: Musica Baltica: music-making in Baltic Cities various kinds, places, repertoire, performers, instruments, red. Da- nuta Popinigis, Danuta Szlagowska, Jolanta Woźniak, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2015. Szombara Justyna, Word-tone Relations in Christoph Werner’s ‘Praemessa musicalia’, w: Musica Baltica: The Music Culture of Baltic Cities in Modern Times, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku. Prace Specjalne 80, red. Jolanta Woźniak, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2010. Webber Goeffrey, North German Church Music in the Age of Buxtehude, Oxford University Press, Oxford 2001. Witczak Tadeusz, Teatr i dramat staropolski w Gdańsku [Theater and Drama in Old Gdańsk: a Review of Historical Material], Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1959.

MI 0038 SPIS TREŚCI / CONTENTS

Wstęp / Introduction 5 Komentarz rewizyjny / Editorial Notes 14 Wykaz korektur / List of Corrections 16

Es erhub sich ein Streit im Himmel 20

Bibliografia / Bibliography 81

Vol. 19 Anonim Ariae Vol. 20 Marco Scacchi Opera omnia II: Missae concertatae Vol. 21 o. Just Caspar (SchP) Ariae Vol. 1 Tarquinio Merula Vol. 22 Anonim 32 Satiro e Corisca Missa aestivalis Vol. 2 Bartłomiej Pękiel Vol. 23 Marco Scacchi Dulcis amor Jesu Opera omnia III: Madrigali concertati Vol. 3 Giovanni Francesco Anerio Missa ‘Pulchra es’ Vol. 24 Anonim Pastorelle gidelskie Vol. 5 Kasper Förster Pastorelle di Gidle Dialogus de Judith Christoph et Holoferne Vol. 25 o. Just Caspar (SchP) Psalmi Vol. 6 Marco Scacchi Laudate pueri Vol. 26 Andrzej Siewiński Ave Regina, Motetti, Requiem WERNER Vol. 7 Giovanni Battista Luparini In martirio crudele Vol. 27 Franciszek Lilius Opera omnia I: Missae Vol. 8 Giovanni Francesco Anerio Missa Constantia Vol. 28 Franciszek Lilius Opera omnia II: Motetti, Vol. 9 Album sapieżyńskie / Sapieha Concerti, Aria e Toccata Album Vol. 29 o. Just Caspar (SchP) Vol. 10 Aldebrando Subissati Invitatoria Es erhub sich Sonate Giovanni Francesco Anerio Vol. 30 Jacek Różycki Antiphonae Opera omnia I: Concerti, Salmi e Magnificat Vol. 11 o. Damian Stachowicz (SchP) ein Streit im Himmel Missa Requiem Vol. 31 Marco Scacchi Opera omnia IV: Vol. 12 o. Damian Stachowicz (SchP) Motetti e Concerti Litaniae de Beata Maria Virgine Vol. 32 Christoph Werner Es erhub sich ein Streit Vol. 13 o. Damian Stachowicz (SchP) im Himmel Concerti e Motetti Vol. 33 Crato Bütner Vol. 14 Paweł Sieprawski Te Deum Justus germinavit, Plaudite sidera, Regina caeli Vol. 34 Balthasar Erben Domine Jesu Christe, Vol. 15 Krystian Józef Ruth O Domine Jesu Christe Arie, Mottetti Vol. 16 o. Just Caspar (SchP) Missa Pastoricia Vol. 17 Marco Scacchi Opera omnia I: Missae a cappella Vol. 18 o. Roman Zajączkowski (OSB) Veni Creator Spiritus Missa Rorate caeli MUSICA IAGELLONICA