Wstępna Diagnoza Gminy Iwanowice Pod Kątem Wyznaczenia Obszaru Zdegradowanego I Obszaru Rewitalizacji
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Załącznik nr 7 do Gminnego Programu Rewitalizacji 2017-2023 Rewitalizacja Doliny rzeki Dłubni Wstępna diagnoza Gminy Iwanowice pod kątem wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Opracowanie eksperckie w ramach przygotowania Gminnego Programu Rewitalizacji w Gminie Iwanowice Kraków, sierpień 2016 Spis Treści WSTĘP....................................................................................................................................................3 1 INFORMACJE PODSTAWOWE NA TEMAT GMINY IWANOWICE.................................................7 1.1 POŁOŻENIE I HISTORIA.....................................................................................................................7 1.2 LUDNOŚĆ......................................................................................................................................9 1.3 WARUNKI PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI...........................................................................................12 1.4 UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE....................................................................................................14 2 STATYSTYCZNA ANALIZA UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH GMINY IWANOWICE....................................................................................................................................18 2.1 METODYKA PROWADZENIA BADAŃ..................................................................................................18 2.1.1 Ankiety............................................................................................................................18 2.1.2 Dane statystyczne...........................................................................................................20 2.1.3 Wnioskowanie – partycypacja społeczna.......................................................................20 2.2 ANALIZA DANYCH ANKIETOWYCH.....................................................................................................21 2.3 ANALIZA DANYCH STATYSTYCZNYCH..................................................................................................24 2.4 WNIOSKI....................................................................................................................................27 3 PROPOZYCJA OBSZARU REWITALIZACJI..................................................................................29 3.1 WYZNACZENIE OBSZARU REWITALIZACJI............................................................................................29 3.2 WSTĘPNA CHARAKTERYSTYKA ZAPROPONOWANEGO OBSZARU..............................................................31 3.3 PLANOWANA REWITALIZACJA..........................................................................................................33 ZAKOŃCZENIE..................................................................................................................................34 ZAŁĄCZNIK NR 1 WZÓR ANKIETY.....................................................................................................35 ZAŁĄCZNIK NR 2 OBSZAR O NIEKORZYSTNYCH ZJAWISKACH SPOŁECZNYCH I GOSPODARCZYCH ORAZ FUNKCJONALNO-UŻYTKOWYCH – OBSZAR ZDEGRADOWANY...............................................39 ZAŁĄCZNIK NR 3 OBSZAR O POTENCJALE FUNKCJONALNYM MOŻLIWYM DO POBUDZENIA – OBSZAR REWITALIZACJI...................................................................................................................39 SPIS TABEL..........................................................................................................................................40 Spis Rysunków..................................................................................................................................40 2 Wstęp W ciągu ostatnich lat zaobserwowano bardzo duże zróżnicowanie rozwoju terytorialnego zarówno na poziomie państwa jak również na najniższym szczeblu podziału administracyjnego. Zróżnicowania te mają wiele przyczyn na wielu płaszczyznach. Przyczyny o charakterze historycznym, socjologicznym, demograficznym, gospodarczym można rozpatrywać w kontekście społecznym, ekonomicznym, czy geograficznym. Badanie i identyfikacja obszarów, które wzmagają szczególnej troski rozpoczęło się kilkadziesiąt lat temu na terenach zdominowanych przez przemysł – dzielnice przemysłowe i przemysłowo mieszkaniowe w większych miastach. W fazie konwersji gospodarki opartej na przemyśle ciężkim do dominacji usług zaczęły się pojawiać problemy na obszarach dotychczas dobrze rozwijających się, jednak wskutek zaprzestania działalności dużych zakładów przemysłowych pojawiły się problemy degradacji terenów w ujęciu infrastrukturalnym, środowiskowym i społecznym. Obszary takie noszą miano zdegradowanych, czyli takich na których konieczne jest wsparcie ze strony administracji samorządowej, inwestorów prywatnych oraz lokalnej społeczności w celu przywrócenia tego terenu do życia – rewitalizacji (vitae – łac. życie). Z biegiem czasu zauważono, że degradacji podlegając nie tylko tereny miast oraz tereny przemysłowe. Pokazuje się bowiem, że również na obszarach wiejskich można dopatrzeć się syndromów degradacji. Może ona być spowodowana tradycyjną, nieefektywną gospodarką rolną przy przeroście zatrudnienia w rolnictwie, czy przeciwnie niszczeniem terenów rolnych pozostawionych ugorowi z braku właścicieli, bądź zainteresowania właścicieli nieruchomościami rolnymi. Tego typu degradacja przekłada się dalej na jakość życia na obszarach wiejskich. Ze względów ekonomicznych brak jest środków na poprawę infrastruktury, a wizerunek obszaru wiejskiego nie zachęcał do prowadzenia działalności gospodarczej, czy chęci pozostania na wsi (ucieczka do miasta), czy osiedlania się. Po akcesji Polski do struktur Unii Europejskiej wraz z wdrożeniem rozwojowych programów finansowanych z funduszy strukturalnych1 w latach 2004-20062 problem obszarów zdegradowanych został uwypuklony. Wskazano również pewne sposoby i środki finansowe mogące pomagać jednostkom terytorialnym wyprowadzać niektóre tereny z kryzysu. Był to pierwszy duży impuls, który skłonił władze miast i gmin do zajęcia się problemem obszarów, które ucierpiały na skutek transformacji ustrojowej i gospodarczej. Lata 2007-2013 (kolejna perspektywa finansowego planowania w UE), to rozwój instrumentów wsparcia rewitalizacji miast oraz włączenie w procesy odnowy obszarów wiejskich. Natomiast obecny okres realizacji polityki spójności (2014-2020) to dalszy rozwój 1Fundusze wspierające finansowo realizację unijnej polityki spójności społecznej gospodarczej i terytorialnej. 2 ZPORR (Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego) – zarządzany centralnie, a wdrażany regionalnie program operacyjny, na podstawie którego jednostki samorządu terytorialnego mogły ubiegać się o dofinansowanie projektów m.in. w zakresie rewitalizacji obszarów miejskich, poprzemysłowych i powojskowych. 3 wsparcia procesów rewitalizacyjnych w szczególności w oparciu o politykę urbanizacyjną. Kładzie się szczególny nacisk na problemy rewitalizacji upatrując wykorzystanie różnych instrumentów, między innymi partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) w rozwiązywaniu problemów obszarów zdegradowanych. W dniu 3 listopada 2015 r. Sejm RP przyjął ustawę o rewitalizacji3 (w dalszych częściach dokumentu - ustawa). Ustawa ta uporządkowała kwestie związane z: zdefiniowaniem czym jest rewitalizacja, wyznaczaniem obszarów zdegradowanych, zagadnieniami upodmiotowienia rewitalizacji, partycypacją społeczną oraz umocowaniem w prawie miejscowym. Nie oznacza to jednak braku możliwości podejmowania przez jednostki samorządu terytorialnego decyzji o innym podejściu do rewitalizacji. Uwarunkowania ustawowe mają na celu określenie terenów oraz działań, które będą mogły uzyskać wsparcie z różnych środków publicznych w tym funduszy Unii Europejskiej. Dla przejrzystości opracowania Gminnego Programu Rewitalizacji konieczne jest przedstawienie na wstępie podstawowych elementów regulacji. Opracowany bowiem GPR dla Gminy Iwanowice będzie stanowił dokument bazowy umożliwiający ubieganie się gminy o środki w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na projekty, których podstawowym celem będzie wsparcie procesu rewitalizacji. 1. Rewitalizacja Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. (Art. 2, ust. 1 ustawy). 2. Obszar zdegradowany Obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Dodatkowym czynnikiem wskazującym na degradację terenu jest występowanie co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: Gospodarczych; Środowiskowyc;h Przestrzenno-funkcjonalnych; Technicznych (Art. 9 ustawy). 3 Dz. U. 2015 poz. 1777 4 Obszar o zidentyfikowanych problemach zostaje wyznaczony jako obszar rewitalizacji, przy spełnieniu dodatkowo dwóch warunków ograniczających: nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy (Art. 10). 3. Udział społeczeństwa Partycypacja społeczna obejmuje przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji w sposób zapewniający aktywny udział interesariuszy, w tym poprzez uczestnictwo