muziek

Le Concert Lorrain & olv. Christoph Prégardien

wo 20 dec 2017 / Grote podia / Blauwe zaal

20 uur / pauze ± 21.05 uur / einde ± 22.25 uur inleiding 19.15 uur / Blauwe foyer / Kevin Voets Bach & Hoogdagen 2017-2018

Ensemble 1700 olv. Dorothee Oberlinger blokfluit di 28 nov 2017

Le Concert Lorrain & Dresdner Kammerchor olv. Christoph Prégardien wo 20 dec 2017

Barokorkest B’Rock & Vokalconsort Berlin olv. Benjamin Bayl vr 22 dec 2017

Koor & Orkest Collegium Vocale Gent olv. Philippe Herreweghe za 24 mrt 2018

Barokorkest B’Rock & Balthasar Neumann Chor olv. Ivor Bolton wo 9 mei 2018

D/2017/5.497/127 teksten programmaboekje Kevin Voets coördinatie programmaboekje deSingel Le Concert Lorrain & Dresdner Kammerchor Christoph Prégardien muzikale leiding Joanne Lunn sopraan Margot Oitzinger alt Markus Schäfer tenor (evangelist) Peter Kooij bas

Johann Sebastian Bach (1685-1750) Weihnachtsoratorium, BWV248: Cantates I, IV, V & VI

Cantate I: Jauchzet, frohlocket, auf, preiset die Tage 29’ Am ersten Weihnachtsfeiertage (Eerste Kerstdag)

Cantate IV: Fallt mit Danken, fallt mit Loben 29’ Am Feste der Beschneidung Christi (Nieuwjaarsdag)

pauze

Cantate V: Ehre sei Dir, Gott, gesungen 29’ Am Sonntage nach Neujahr (Zondag na Nieuwjaar)

Cantate VI: Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben 23’ Am Feste der Erscheinung Christi (Driekoningen)

Gelieve uw GSM uit te schakelen De inleidingen kan u achteraf beluisteren via Reageer en win www.desingel.be Op www.desingel.be kan u uw visie, opinie, commentaar, Selecteer hiervoor voorstelling / concert / appreciatie, … betreffende het programma van deSingel tentoonstelling van uw keuze. met andere toeschouwers delen. Selecteer hiervoor voorstelling / concert / tentoonstelling van uw keuze. Grand café deSingel drankjes / hapjes / snacks Neemt u deel aan dit forum, dan maakt u meteen kans uitgebreid tafelen / open alle dagen: 9-24 uur om tickets te winnen. informatie en reserveren: +32 (0)3 237 71 00 of www.grandcafedesingel.be Concertvleugels Met bijzondere dank aan Ortwin Moreau voor het stemmen en het onderhoud van de Cd-verkoop Bij onze concerten worden occasioneel concertvleugels van deSingel cd’s te koop aangeboden door Moreau Pianoservice / Kapucinessenstraat 32 / 2000 La Boite à Musique / Coudenberg 74 / Brussel / +32 Antwerpen / +32 (0)486 83 63 98 (0)2 513 09 65 / www.classicalmusic.be www.moreau-pianoservice.be Johann Sebastian Bach: Weihnachtsoratorium, BWV248

In het achttiende-eeuwse Leipzig werden de geboorte van Jezus en de omringende wonderbaarlijke gebeurtenissen niet met één feest gevierd, maar met een waar minifestival met zes speciale muzikale vieringen tussen Kerstdag en Driekoningen. Het kerstseizoen begon met de geboorte van Jezus op 25 december, gevolgd door de aankondiging aan de herders door de Engel op 26 december, dan de aanbidding van het Kind door de herders op 27 december, vervolgens de besnijdenis en naamgeving van Jezus op Nieuwjaarsdag, dan de komst van de Wijzen uit het Oosten die het Kind “geboren als koning van de Joden” vinden op de zondag na Nieuwjaar, en tenslotte de aanbidding van het Kind door de Wijzen met hun geschenken op 6 januari. Op elk van deze dagen werd de Leipzigse geloofsgemeen- schap, voor wie Johann Sebastian Bach muziek compo- neerde, geïnspireerd door een feestelijke cantate die het verhaal vertelde en commentaar en bezinning verschafte bij de gebeurtenissen en hun betekenis voor de individuele gelovige en de Lutheraanse gemeenschap. Het ‘Weihnachtsoratorium’ (BWV248), afgewerkt in de kerstperiode van 1734, is geen oratorium in de gebruike- lijke zin van het woord. Het bezit daarentegen de vorm van een verzameling aparte cantates. Gelijkaardig aan de Matthäuspassie en de Johannespassie treedt er een tenor op als Evangelist, die het verhaal vertelt van de geboorte van Christus overeenkomstig de Bijbelverzen in Lukas 2:1 - 21 en Matthäus 2:1 - 12. Om een duidelijk onderscheid te ma- ken tussen het narratief en de commentaren, werden al de recitatieven van de Evangelist ‘secco’ gehouden - ‘droog’, ondersteund door eenvoudige akkoorden van de conti- nuo-instrumenten cello en orgelpositief. De andere reci- tatieven worden versierd door solo-instrumenten of door strijkersbegeleiding. Deze recitatieven worden afgewisseld met lyrische meditaties in de aria’s. De rijke, verbeeldings- volle zettingen van de tien koralen reflecteren de stem van het volk, en bevatten allen hymnen en melodieën die goed

Eerste bladzijde uit het manuscript van het ‘Weihnachtsoratorium’, 1734 © Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz Berlin Kulturbesitz Preussischer © Staatsbibliothek 1734 ‘Weihnachtsoratorium’, het van manuscript bladzijde uit het Eerste bekend waren bij de congregaties van de Nicolaikerk en

6 7 de Thomaskerk van Leipzig. Tot op vandaag is niet met de eerste en laatste cantate, het feit dat alle openingskoren zekerheid geweten wie de librettist was van het oratori- in een maat van drie staan - een verwijzing naar de Heilige um, al nemen de meeste onderzoekers aan dat Christian Drievuldigheid - en het feit dat het oratorium begint en Friedrich Henrici alias Picander, een Duitse dichter die vele eindigt in D-groot. Maar er is geen sprake van een consis- van Bachs cantates van tekst voorzag, de woorden heeft tent structureel patroon doorheen de zes kerstcantates. Vijf geschreven en het libretto heeft gearrangeerd. Picander van hen beginnen met een spetterend koor in een grote nam deze tekst echter niet op in zijn eigen vijfdelige verza- tertstoonaard, één met een sinfonia. Alle cantates behalve meld werk. Mogelijk heeft een te grote invloed van Bach op één eindigen met een koraal, maar er is geen homogeniteit de teksten hem hiervan weerhouden. in de manier waarop ze worden gepresenteerd, variërend Bach had bijna al zijn cantates reeds opgeleverd voor hij van de onversierde vierstemmige zetting aan het einde van ertoe kwam het ‘Weihnachtsoratorium’ samen te stellen. de Vijfde Cantate tot de luisterrijke koraalfantasie die de Verschillende van de bewegingen bevatten zeer herken- Zesde Cantate afsluit. bare herwerkingen van twee wereldlijke cantates die hij in In elk geval werd het ‘Weihnachtsoratorium’ nooit onder 1733, een jaar voor de compositie van zijn oratorium, had leiding van Bach zelf uitgevoerd op de manier dat het van- geproduceerd. Hij recycleerde materiaal uit de Cantate daag de dag doorgaans wordt geprogrammeerd, waarbij ‘Laßt uns sorgen, laßt uns wachen’ (BWV213), ook bekend de zes dagen en zes cantates in één enkele uitvoering onder de titels ‘Die Wahl des Herkules’ en ‘Hercules am worden samengebracht. De autograaf van het werk geeft Scheidewege’, dat was gecomponeerd voor de elfde ver- aanwijzingen over de plaatsen en locaties waar de can- jaardag van Friedrich Christian, de keurprins van Saksen, tates werden uitgevoerd. Deel I werd “Frühe” in de ochtend en uit de Cantate ‘Tönet, ihr Pauken! Erschallet, Trompeten’ uitgevoerd “zu St. Nicolai”, de hoofdkerk van Leipzig waar (BWV214), dat werd geschreven voor de verjaardag van de hoofddominee predikte. In de namiddag weerklonk de koningin van Polen, Maria Josepha. Deze parodieën op het nog een keer: “nachmittage zu St. Thomae”, de kerk eerder materiaal leverden allerminst een ‘tweedehands’ of waarvan Bach cantor was. Tijdens de volgende dag werd minderwaardig resultaat op, wel integendeel. Vaak werden deel II eerst in de Thomaskerk uitgevoerd, om ’s middags er nog merkbare verbeteringen in de orkestratie of com- naar de Nicolaikerk te verhuizen. Delen III en V verliepen positie ten opzichte van de originele versies gerealiseerd. overeenkomstig de gewone zondagen, met telkens één uit- De profane voorgeschiedenis van vele muzikale passages voering in de Nicolaikerk. Delen IV en VI, op de feestdagen leverden evenmin een probleem op, daar het statuut van van Nieuwjaar en Driekoningen, werden opnieuw twee regerende vorsten door God werd verleend, en dus los keer uitgevoerd, ’s morgens in St. Thomas, ’s middags in St. stond van de concrete titularissen en hun handelingen. Nicolai. Voor koningen geschreven muziek kon dus zonder pro- bleem gebruikt worden voor Christus. Vanuit deze her- Deel I: Jauchzet, frohlocket, auf, preiset die Tage komst stonden hofdansen in drieledige maat, passepied en Cantate voor Kerstdag – Am ersten menuet, dikwijls model voor verschillende koor- en aria- Weihnachtsfeiertage (Lukas 2, 1 en 3 - 7) delen van het oratorium. (Koor, soli, drie trompetten, pauken, twee fluiten, twee hobo d’amores, twee violen, altviool en continuo) Waarschijnlijk had Bach bij het schrijven en samenstel- Het openingskoor van het ‘Weihnachtsoratorium’ is een len van zijn kerstwerk als inspiratiebronnen onder meer parafrase van het begin van de verjaardagscantate voor de populaire ‘Historie der Geburt Christi’ (SWV435) van Maria Josepha, BWV214, waaruit Bach herhaaldelijk Heinrich Schütz uit 1664 voor ogen, en kende hij allicht putte voor verschillende oratoriumdelen. Het originele ook het recentere ‘Oratorium in Festum Nativitatis Christi’ muzikale materiaal verzocht om trommels, trompetten en (1722) van Carl Heinrich Graun. Het valt moeilijk in te strijkers. De transformatie van deze basis door Bach tot de schatten in welke mate Bach zijn oratorium zelf als één wonderlijke idiomatische kerstmuziek is verbluffend. Het geheel beschouwde. Er zijn zeker verenigende factoren te openingskoor vangt aan met paukengeroffel, gevolgd door identificeren, zoals het verschijnen van hetzelfde koraal in een machtige wervelwind van strijkers en houtblazers en

8 9 een schitterende binnenkomst van de trompetten. Onder begeleiding van de twee hobo d’amores drukt de reciteren- de alt solo tevredenheid uit over de nakende geboorte, wat leidt tot de eerste aria, een herwerking van BWV213, een wereldlijke cantate oorspronkelijk opgedragen aan het huis van Saksen. De originele tekst, een aanklacht tegen lust en de serpenten van de zonde, wordt hier een oproep tot actie (“Bereite dich Zion”). De eerste en laatste koralen van het oratorium bevatten een zetting die we herkennen uit de passiekoralen, en daarom associëren met de Vasten. Maar de geloofsge- meenschap rond Bach zou er eerder mee vertrouwd zijn geweest vanuit vroeger gehoorde cantates, vooral dan BWV135 ‘Ach Herr, mich armen Sünder’. De beweging die volgt voor bas solo en de sopranen van het koor behoren tot de interessantste passages uit heel het cantate-oeuvre van Bach. De componist geeft de sopranen vier koraalzin- nen, elk in een andere toonaard, en elk ingeleid en uitge- leid door een instrumentaal ritornello dat de hele bewe- ging omkadert. De verklaringen in het koraal worden door de bas van commentaar voorzien. Deze unieke hybride structuur mondt uit in de krachtige basaria ‘Großer Herr und stärker König’, opnieuw een recyclage van BWV214, waarin de muziek oorspronkelijk een hommage was aan de koningin van Polen.

Deel II: Und es waren Hirten in derselben Gegend Cantate voor Tweede Kerstdag - Am zweiten Weihnachtsfeiertage (Lukas 2, 8 - 14) (Koor, soli, twee fluiten, twee hobo d’amores, twee Engelse hoorns, twee violen, altviool en continuo) Dit is de enige van de zes cantates die niet begint met een feestelijke koorintrede, maar met een uitgebreide instrumentale Sinfonia. De herders worden belichaamd door de vier hobo’s, de fluiten en strijkers verbeelden het hemelse engelenkoor. Het zacht golvende ritme zorgt voor een weelderige, pastorale sfeer. De Evangelist schetst het beeld van de herders in de velden wanneer de Engel, gezonden door God, verschijnt. De ongekunstelde parel van een koraal ‘Brich an, o schönes Morgenlicht’ verzin- nebeeldt de goddelijke glans van het kind. Twee korte recitatieven treden op als bruggen naar de eerste aria van de cantate, het eerste begeleid door strijkers, het tweede door het hobokoor. In het eerste recitatief voor

‘Maagd en Kind.’ Schilderij van Alessio Baldovinetti, ca. 1460 © Musée du Louvre, Parijs © Musée du Louvre, ca. 1460 Alessio Baldovinetti, Schilderij van ‘Maagd en Kind.’ tenor kondigt de Engel, omgeven door een aureool van

10 11 sostenuto strijkers, de geboorte van de Heiland aan. In een sopraan en bas, begeleid door twee hobo d’amores, wordt reciterend antwoord herinnert de bas aan de oude belofte, het goddelijke kind rechtstreeks aangesproken, en worden geruggesteund door bevestigende houtblaasakkoorden. liefde en toewijding benadrukt. De Evangelist vertelt dan De daaropvolgende aria voor tenor en fluit solo bevat een verder het verhaal van de herders die Maria, Jozef en het oproep aan de Engel en de herders om zich te haasten zelf kind vinden. Dan zingt de alt solo een aria met vioolsolo het kind te gaan aanschouwen, dat in staat is om lichaam waarin de diepste gevoelens van Maria over het mirakel en geest te verkwikken, zoals afgeschilderd door de van de geboorte worden beschreven. De herders treden weidse omspelingen in de stem en fluit. Dan beschrijft de terug terwijl ze God prijzen om de gebeurtenis waarvan ze Evangelist het kindje Jezus in de kribbe. Het koraal ‘Schaut getuige zijn geweest. De Derde Cantate sluit af met een hin, dort liegt im finstern Stall’ schetst treffend de sfeer herneming van het openingskoor ‘Herrscher des Himmels’. rond het kind in de donkere stal, en zet de toon voor een prachtige sluimeraria van de alt, fluitsolo en strijkers. De Deel IV: Fallt mit Danken, fallt mit Loben fluit zweeft als het ware rond de alt als een stralenkrans. Cantate voor Nieuwjaar - Am Neujahrstage (Lukas, 2, Zonder instrumentale voorbereiding valt het koor binnen 21) met een energiek ‘Ehre sei Gott in der Höhe’, tot tweemaal Koor, soli, twee hoorns, twee hobo’s, twee violen, altviool toe opvallend onderbroken wanneer om “vrede op aarde” en continuo wordt verzocht, en het koor met gedempte stemmen zingt De vierde cantate werd geschreven voor het feest van de terwijl de continuo tijdelijk ophoudt met spelen. In het slot- besnijdenis. Het is in zekere zin de volmaaktste en meest koraal ‘Wir singen dir in deinem Heer’ weerklinkt dezelfde symmetrisch opgebouwde sectie van het zesdelige orato- melodie als in het vorige koraal ‘Schaut hin’, maar nu een rium. De dankzeggingen zijn nu direct gericht aan Jezus in kwint hoger om uiting te geven aan de verhevenheid van plaats van aan God, en de hele cantatetekst is gewijd aan de situatie. Ook de melodielijn uit de beginsinfonia komt de naamgeving van de baby. De twee hoorns verlenen een hier terug. onaardse, vredevolle kwaliteit aan het openingskoor, een herwerking van BWV213. Nadat de Evangelist vertelt over Deel III: Herrscher des Himmels, erhöre das Lallen de naam van Jezus, volgt een opeenvolging van prachtige Cantate voor Derde Kerstdag - Am dritten recitatieven door de bas, waarbij de sopranen van het Weihnachtsfeiertage (Lukas 2, 15 - 20) koor een koraal intoneren, één van de mooiste koralen uit (Koor, soli, drie trompetten, pauken, twee fluiten, twee het hele ‘Weihnachtsoratorium’. Interessant is dat in deze hobo’s, twee hobo d’amores, twee violen, altviool en passage alle koraalmelodieën door Bach zelf werden ge- continuo) componeerd, en dus allicht niet algemeen bekend waren De Derde Cantate vervolledigt het verhaal waarin de bij de congregatie. Het lijkt erop dat Bach hier de poëzie herders en anderen zich naar de kribbe haasten om het en muziek wou laten primeren over de gemeenschap- kindje Jezus te aanbidden. Het begint met een briljant koor, pelijke, liturgische beleving. Vervolgens heft de sopraan opnieuw hergebruikt materiaal uit een vroegere wereldlijke de beroemde “echo” aria ‘Flößt, mein Heiland, flößt dein cantate, met trompetten en slagwerk. De Evangelist vertelt Namen’ in dialoog met de hobo aan, opnieuw een parafra- over de herders die naar Bethlehem trekken. Zijn woor- se van BWV213. Hoewel de aria eenvoudig, bijna populair den gaan over in een ‘turba’ koor dat de zich haastende overkomt, verloopt de relatie tussen de stem en de echo herders belichaamt. Hier is één van Bachs typische ener- (de stem van de mensheid) complex en onvoorspelbaar. gieke baslijnen te horen die beslistheid uitdrukt, terwijl de Nadien verschijnt opnieuw het arioso recitatief van de bas vloeiende fluit- en vioolmelodie een veelheid aan activiteit met de koorsopranen die de koraal verklanken. De cantate uitdrukken. mondt uit in een levendig en een, in ritmisch opzicht on- Dan volgt een langgerekte, contemplatieve passage. In het weerstaanbare, tenoraria in duet met de vioolsolo, en sluit eerste van de drie eenvoudig geharmoniseerde koralen schitterend af met het koraal ‘Jesu richte mein Beginnen’, ‘Dies hat er alles uns getan’ wordt dank betuigd voor de waaraan de hoorns opnieuw hun glans verlenen. daden van Christus. In het vrolijke, rustieke duet voor

12 13 Deel V: Ehre sei dir, Gott, gesungen als duizelingwekkend is, waarbij regelmatig heel plots van Cantate voor de Zondag na Nieuwjaar - Am Sonntage richting wordt veranderd, en die passend is bij de tekst die nach Neujahr (Matthäus 2, 1 - 6) gaat over het verraad van Herodes. Na een korte situatie- (Koor, soli, twee hobo d’amores, twee violen, altviool, schets brengt de sopraan een begeleide aria met recitatief continuo) waarin de daden van Herodes worden veroordeeld en de In 1734-1735 viel er geen zondag tussen Kerst en macht van God verheerlijkt. De aria is een wonderlijk stuk Nieuwjaar, maar wel tussen Nieuwjaar en Driekoningen. muziek, vol van de meest verraderlijke fraseringen en on- De vorm van deze Vijfde Kerstcantate wordt geheel be- verwachte wendingen, daarin aansluitend bij het opzet van paald door de emotionele lading van de vertelling. Hoewel het openingskoor. Na verdere vertelling en een koraaltus- dit deel van het oratorium de meest bescheiden orkestratie senzang, verlaat Bach de Drie Wijzen, en concentreert hij bevat, slechts twee hobo d’amores en strijkers, is het toch zich met een tenorrecitatief en aria opnieuw op het verraad één van de levendigste delen. Ze begint met de meest van Herodes. Het onooglijke, dertig seconden durende re- gemoedelijke en opgewekte koorzang. De Evangelist citatief in kwartetvorm is pure muzikale magie, en leidt tot vertelt over de komst van de Wijzen uit het Oosten, terwijl een verbluffend slotkoor, een triomfantelijk trompetten- en het koor de rol van de Drie Koningen opneemt, en de alt paukengeschal, waarin het passiekoraal op een feestelijke reciterend commentaar verleent. Het koraal ‘Dein Glanz all manier wordt verwerkt. Finsternis verzehrt’ geeft de reactie van de gemeenschap Bachs ‘Weihnachtsoratorium’ begint en eindigt heel be- weer, en schetst de vlekkeloze aanbidding van het kind tekenisvol met het passiekoraal, een symboliek die verge- alvorens onvermijdelijk de menselijke zondige gedachten lijkbaar is met het gebruik in vele kerstschilderijen uit die en handelingen zich manifesteren. In een poëtische afwij- periode om op de achtergrond van het kersttafereel een king van de Bijbeltekst geeft de basaria de reactie van één jonge boom weer te geven, die zou uitgroeien tot de boom van de Drie Wijzen op de merkwaardige situatie weer. De waarvan het kruis zou worden vervaardigd. Evangelist gaat verder met een beschrijving van de hyste- rie van Herodes. In een apart trio tussen sopraan, alt en tenor, onder begeleiding van een soloviool, worden twijfels over wanneer de Messias zal komen door de alt, in de rol van Maria, beslist en geruststellend terzijde geschoven. De cantate eindigt als enige van de zes met de eenvoudige zetting van een onbewerkt koraal, kort en symmetrisch, bijna rustiek van karakter.

Deel VI: Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben Cantate voor Driekoningen - Am Feste der Erscheinung Christi (Matthäus 2, 7 - 12) (Koor, soli, drie trompetten, pauken, twee hobo’s, twee hobo d’amores, twee violen, altviool en continuo) Het feest van Driekoningen, traditioneel de twaalfde dag na Kerstmis, vervolledigt het verhaal van de Drie Wijzen en de openbaring van de komst van de redder van de mensheid. Om dit gegeven luister bij te zetten, zet Bach de grote muzi- kale middelen in met drie trompetten en slagwerk. Hoewel de vertelling grotendeels handelt over de aankomst van de Wijzen uit het Oosten, krijgt veel van de muziek een donker karakter dat vooruit doet blikken naar de Vastenperiode. Het openingskoor baadt in een sfeer die zowel passioneel

14 15 Johann Sebastian Bach Arie / Alt Weihnachtsoratorium, BWV248 Bereite dich, Zion, mit zärtlichen Trieben, den Schönsten, den Liebsten teksten: vermoedelijk Christian Friedrich Henrici (Picander), bald bei dir zu sehn! naar Lukas 2, 1 en 2, 3-21, Matthäus 2, 1-12, vrije gedichten en kerkliederen Deine Wangen müssen heut viel schöner prangen, eile, den Bräutigam sehnlichst zu lieben! Cantate I: Jauchzet, frohlocket, auf, preiset die Tage Erster Teil / Am ersten Weihnachtstage Choral Wie soll ich dich empfangen Chor und wie begegn’ ich dir? Jauchzet, frohlocket, auf, preiset die Tage, O aller Welt Verlangen, rühmet, was heute der Höchste getan! o meiner Seelen Zier! Lasset das Zagen, verbannet die Klage, O Jesu, Jesu, setze stimmet voll Jauchzen und Fröhlichkeit an! mir selbst die Fackel bei, Dienet dem Höchsten mit herrlichen Chören, damit, was dich ergötze, laßt uns den Namen des Herrschers verehren! mir kund und wissend sei!

Rezitativ / Evangelist (Lukas II, 1-6) Rezitativ / Evangelist (Lukas II, 7) Es begab sich aber zu der Zeit, Und sie gebar ihren ersten Sohn daß ein Gebot von dem Kaiser Augusto ausging, und wickelte ihn in Windeln daß alle Welt geschätzet würde. und legte ihn in eine Krippen, Und jedermann ging, daß er sich schätzen ließe, denn sie hatten sonst keinen Raum in der Herberge. ein jeglicher in seine Stadt. Da machte sich auch auf Joseph aus Galiläa, Choral / Sopran aus der Stadt Nazareth, Er ist auf Erden kommen arm, in das jüdische Land zur Stadt David, daß er unser sich erbarm, die da heißet Bethlehem; und in dem Himmel mache reich darum, daß er von dem Hause und Geschlechte David war; und seinen lieben Engeln gleich. auf daß er sich schätzen ließe mit Maria, seinem vertrauten Weibe, die war schwanger. Rezitativ / Baß Und als sie daselbst waren, Wer will die Liebe recht erhöhn, kam die Zeit, daß sie gebären sollte. die unser Heiland vor uns hegt? Ja, wer vermag es einzusehen, Rezitativ / Alt wie ihn der Menschen Leid bewegt? Nun wird mein liebster Bräutigam, Des Höchsten Sohn kömmt in die Welt, nun wird der Held aus Davids Stamm weil ihm ihr Heil so wohl gefällt, zum Trost, zum Heil der Erden so will er selbst als Mensch geboren werden. einmal geboren werden. Nun wird der Stern aus Jakob scheinen, Sopran sein Strahl bricht schon hervor; Kyrieleis! auf Zion, und verlasse nun das Weinen, dein Wohl steigt hoch empor.

16 17 Arie / Baß Cantate IV: Fallt mit Danken, fallt mit Loben Großer Herr und starker König, Vierter Teil / Am Feste der Beschneidung Christi liebster Heiland, o wie wenig achtest du der Erden Pracht! Chor Der die ganze Welt erhält, Fallt mit Danken, fallt mit Loben ihre Pracht und Zier erschaffen, Vor des Höchsten Gnadenthron! muß in harten Krippen schlafen. Gottes Sohn Will der Erden Choral Heiland und Erlöser werden, Ach mein herzliebes Jesulein, Gottes Sohn mach dir ein rein sanft Bettelein, Dämpft der Feinde Wut und Toben. zu ruhn in meines Herzens Schrein, daß ich nimmer vergesse dein! Rezitativ / Evangelist Und da acht Tage um waren, dass das Kind beschnitten würde, da ward sein Name genennet Jesus, welcher genennet war von dem Engel, ehe denn er im Mutterleibe empfangen ward.

Rezitativ / Baß & Choral / Sopran Immanuel, o süßes Wort! Mein Jesus heißt mein Hort, Mein Jesus heißt mein Leben. Mein Jesus hat sich mir ergeben, Mein Jesus soll mir immerfort Vor meinen Augen schweben. Mein Jesus heißet meine Lust, Mein Jesus labet Herz und Brust. Jesu, du mein liebstes Leben, Komm! Ich will dich mit Lust umfassen, Meiner Seelen Bräutigam, Mein Herze soll dich nimmer lassen, Der du dich vor mich gegeben Ach! So nimm mich zu dir! An des bittern Kreuzes Stamm! Auch in dem Sterben sollst du mir Das Allerliebste sein; In Not, Gefahr und Ungemach Seh ich dir sehnlichst nach. Was jagte mir zuletzt der Tod für Grauen ein? Mein Jesus! Wenn ich sterbe, So weiß ich, dass ich nicht verderbe. Dein Name steht in mir geschrieben, Der hat des Todes Furcht vertrieben.

18 19 Aria / Sopran Cantate V: Ehre sei Dir, Gott, gesungen Flößt, mein Heiland, flößt dein Namen Fünfter Teil / Am Sonntage nach Neujahr Auch den allerkleinsten Samen Jenes strengen Schreckens ein? Chor Nein, du sagst ja selber nein. (Nein!) Ehre sei dir, Gott, gesungen, Sollt ich nun das Sterben scheuen? dir sei Lob und Dank bereit’. Nein, dein süßes Wort ist da! Dich erhebet alle Welt, Oder sollt ich mich erfreuen? weil dir unser Wohl gefällt, Ja, du Heiland sprichst selbst ja. (Ja!) weil anheut unser aller Wunsch gelungen, weil uns dein Segen so herrlich erfreut. Rezitativ / Baß & Choral / Sopran Wohlan, dein Name soll allein Rezitativ / Evangelist (Matthäus II, 1-2) In meinem Herzen sein! Da Jesus geboren war zu Bethlehem im jüdischen Lande Jesu, meine Freud und Wonne, zur Zeit des Königes Herodis, Meine Hoffnung, Schatz und Teil, siehe, da kamen die Weisen vom Morgenlande So will ich dich entzücket nennen, gen Jerusalem und sprachen: Wenn Brust und Herz zu dir vor Liebe brennen. Mein Erlösung, Schmuck und Heil, Chor mit Rezitativ / Alt (Matthäus II, 2) Hirt und König, Licht und Sonne, Chor Doch, Liebster, sage mir: Wo ist der neugeborne König der Jüden? wo? wo? Wie rühm ich dich, wie dank ich dir? Ach! wie soll ich würdiglich, Alt Mein Herr Jesu, preisen dich? Sucht ihn in meiner Brust, hier wohnt er, mir und ihm zur Lust! Aria / Tenor Ich will nur dir zu Ehren leben, Chor Mein Heiland, gib mir Kraft und Mut, Wir haben seinen Stern gesehen im Morgenlande Dass es mein Herz recht eifrig tut! und sind kommen, ihn anzubeten. Stärke mich, Deine Gnade würdiglich Alt Und mit Danken zu erheben! Wohl euch, die ihr dies Licht gesehen, es ist zu eurem Heil geschehen! Choral Mein Heiland, du, du bist das Licht, Jesus richte mein Beginnen, das auch den Heiden scheinen sollen, Jesus bleibe stets bei mir, und sie, sie kennen dich noch nicht, Jesus zäume mir die Sinnen, als sie dich schon verehren wollen. Jesus sei nur mein Begier, Wie hell, wie klar muß nicht dein Schein, Jesus sei mir in Gedanken, geliebter Jesu, sein! Jesu, lasse mich nicht wanken! Chor Dein Glanz all Finsternis verzehrt, die trübe Nacht in Licht verkehrt. Leit uns auf deinen Wegen, daß dein Gesicht und herrlichs Licht wir ewig schauen mögen! Arie / Baß Rezitativ / Alt Erleucht auch meine finstre Sinnen, Mein Liebster herrschet schon. erleuchte mein Herze Ein Herz, das seine Herrschaft liebet durch der Strahlen klaren Schein! und sich ihm ganz zu eigen gibet, Dein Wort soll mir die hellste Kerze ist meines Jesu Thron. in allen meinen Werken sein; dies lässet die Seele nichts Böses beginnen. Choral Zwar ist solche Herzensstube Rezitativ / Evangelist (Matthäus II, 3) wohl kein schöner Fürstensaal, Da das der König Herodes hörte, erschrak er, sondern eine finstre Grube; und mit ihm das ganze Jerusalem. doch, sobald dein Gnadenstrahl in denselben nur wird blinken, Rezitativ / Alt wird es voller Sonnen dünken. Warum wollt ihr erschrecken? Kann meines Jesu Gegenwart euch solche Furcht erwecken? O! solltet ihr euch nicht vielmehr darüber freuen, weil er dadurch verspricht, der Menschen Wohlfahrt zu verneuen.

Rezitativ / Evangelist (Matthäus II, 4-6)

Und ließ versammlen alle Hohepriester und Schriftgelehrten unter dem Volk und erforschete von ihnen, wo Christus sollte geboren werden. Und sie sagten ihm: Zu Bethlehem im jüdischen Lande; denn also stehet geschrieben durch den Propheten: Und du Bethlehem im jüdischen Lande, bist mitnichten die kleineste unter den Fürsten Juda; denn aus dir soll mir kommen der Herzog, der über mein Volk Israel ein Herr sei.

Terzett / Sopran, Alt, Tenor Ach, wann wird die Zeit erscheinen, ach, wann kömmt der Trost der Seinen? Schweigt, er ist schon wirklich hier! Jesu, ach so komm zu mir!

22 23 Cantate VI: Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben Rezitativ / Evangelist (Matthäus II, 9-11) Sechster Teil / Am Epiphaniasfest Als sie nun den König gehöret hatten, zogen sie hin. Und siehe, der Stern, Chor den sie im Morgenlande gesehen hatten, Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben, ging für ihnen hin, bis daß er kam so gib, daß wir im festen Glauben und stund oben über, da das Kindlein war. nach deiner Macht und Hülfe sehn! Da sie den Stern sahen, wurden sie hoch erfreuet Wir wollen dir allein vertrauen, und gingen in das Haus und funden das Kindlein so können wir den scharfen Klauen mit Maria, seiner Mutter, und fielen nieder des Feindes unversehrt entgehn. und beteten es an und täten ihre Schätze auf und schenkten ihm Gold, Weihrauch und Myrrhen. Rezitativ / Evangelist und Herodes (Matthäus II, 7-8) Evangelist Choral Da berief Herodes die Weisen heimlich Ich steh an deiner Krippen hier, und erlernet mit Fleiß von ihnen, o Jesulein, mein Leben; wenn der Stern erschienen wäre? ich komme, bring und schenke dir, Und weiset sie gen Bethlehem was du mir hast gegeben. und sprach: Nimm hin! es ist mein Geist und Sinn, Herz, Seel und Mut, Herodes / Baß nimm alles hin, Ziehet hin und forschet fleißig nach dem Kindlein, und laß dirs wohlgefallen! und wenn ihrs findet, sagt mirs wieder, daß ich auch komme und es anbete. Rezitativ / Evangelist (Matthäus II, 12) Und Gott befahl ihnen im Traum, Rezitativ / Sopran daß sie sich nicht sollten wieder zu Herodes lenken, Du Falscher, suche nur den Herrn zu fällen, und zogen durch einen andern Weg nimm alle falsche List, dem Heiland nachzustellen, wieder in ihr Land. der, dessen Kraft kein Mensch ermißt, bleibt doch in sichrer Hand. Rezitativ / Tenor Dein Herz, dein falsches Herz ist schon, So geht! Genug, mein Schatz geht nicht von hier, nebst aller seiner List, er bleibet da bei mir, des Höchsten Sohn, ich will ihn auch nicht von mir lassen. den du zu stürzen suchst, Sein Arm wird mich aus Lieb sehr wohl bekannt. mit sanftmutsvollem Trieb und größter Zärtlichkeit umfassen; Arie / Sopran er soll mein Bräutigam verbleiben, Nur ein Wink von seinen Händen ich will ihm Brust und Herz verschreiben. stürzt ohnmächtger Menschen Macht. Ich weiß gewiß, er liebet mich, Hier wird alle Kraft verlacht! mein Herz liebt ihn auch inniglich Spricht der Höchste nur ein Wort, und wird ihn ewig ehren. seiner Feinde Stolz zu enden, Was könnte mich nun für ein Feind o, so müssen sich sofort bei solchem Glück versehren! Sterblicher Gedanken wenden. Du, Jesu, bist und bleibst mein Freund; und werd ich ängstlich zu dir flehn: Herr, hilf! so laß mich Hilfe sehn!

24 25 Arie / Tenor Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken; was könnt ihr mir für Furcht erwecken? Mein Schatz, mein Hort ist hier bei mir. Ihr mögt euch noch so grimmig stellen, droht nur, mich ganz und gar zu fällen, doch seht! mein Heiland wohnet hier.

Rezitativ / Sopran, Alt, Tenor, Baß Was will der Höllen Schrecken nun was will uns Welt und Sünde tun da wir in Jesu Händen ruhn?

Choral Nun seid ihr wohl gerochen an eurer Feinde Schar, denn Christus hat zerbrochen, was euch zuwider war. Tod, Teufel, Sünd und Hölle sind ganz und gar geschwächt; bei Gott hat seine Stelle das menschliche Geschlecht.

26 27 muzikale leiding Le Concert Lorrain internationale pers, wat bleek uit de Christoph Prégardien Le Concert Lorrain heeft zich, sinds vele lofbetuigingen onder andere zijn ontstaan in 2000, met rasse schre- in het tijdschrift ‘Diapason’ en de DRESDNER KAMMERCHOR LE CONCERT LORRAIN den ontwikkeld tot een topuitvoerder bekroning met 5 sterren door de in het domein van de oude muziek. Revue Internationale Goldberg. Hierop Lisa Brigitte Dietrich 1ste viool Het ensemble, geschoeid op Frans- volgde een tweede cd-opname ‘Les Liska Johanna Hoppe Margarete Adorf Duitse leest dankzij hun twee aristiek petitis motets d’Henry Madin’. Ook de Viola Michalski Peronnik Topp directeurs Anne-Catherine Bucher en opname ‘Les Sirènes’ met Cantates Anne Stadler Ignacio Aranzasti Pardo Stephan Schultz, wordt in de meest van Thomas-Louis Bourgeois met Katharina Salden Ildiko Hadhazy prestigieuze concertzalen ter wereld sopraan ontving uitgenodigd en geprezen om zijn veel lof van de internationale mu- Anna-Albertine Selunka 2de viool Maria Viktoria Wilson née Freytag Kumiko Yamauchi sublieme interpretaties en om zijn ziekpers. Het ensemble resideert in Nanor Sibylle Büttiker Lorenz Blaumer originele programma’s. In samenwer- l’Arsenal - Metz en Scènes en enga- Anne Hartmann Ursula Garnier née Rüger kingen met andere artiesten kiezen ze geert zich voor projecten in de regio: Julia Hebecker steevast voor topkwaliteit. Ze werkten elk jaar organiseert het ensemble een Franziska Neumann altviool onder meer samen met Andreas barokmuziekacademie, ontwikkelt Alexander Bischoff Ludwig Hampe Scholl, Christoph Prégardien, James educatieve programma’s voor scholen Keno Hankel Jane Oldham Gilchrist, Joanne Lunn, Katherine en organiseert ‘Cafés Baroques’. Le Markus Klose Fuge, , Peter Kooij, Pierre Concert Lorrain krijgt steun van de cello Andreas Tobias Mäthger Cao, Daniel Reuss, Hans-Christoph Région Lorraine, Conseil Général de Stephan Schultz Rademann en Ralph Otto. Bekende la Moselle, Ministère de la Culture Gustav Gerold Augart Christian Berghoff-Flüel Johannes Hill koren als Arsys Bourgogne, het (DRAC Lorraine) en van de Stad Metz. Alexander Keuk fluit Dresdner Kammerchor, Cappella www.leconcertlorrain.com Georg Michael Preißler Toshiyuki Shibata Amsterdam en het Nederlands Gerard Ramos Pardo Ida Febbraio Kamerkoor hebben eveneens het po- Dresdner Kammerchor dium gedeeld met Le Concert Lorrain. Sinds de oprichting door artistiek hobo In 2012 koos Christoph Prégardien Le leider Hans-Christoph Rademann Susanne Regel Concert Lorrain uit voor zijn eerste in 1985 is het Dresdner Kammerchor Aviad Gershoni tournee als dirigent, met concerten een van de meestgevraagde koren ter corno da caccia in het Musikverein in Wenen, in het wereld. Barokmuziek staat centraal Georg Köhler Concertgebouw Amsterdam, Cité de in het repertoire van het koor met als Hylke Rozema la Musique in Parijs, de Philharmonie zwaartepunt de Saksische hofmu- van Warschau, KKL Luzern en de ziek. In 2009 begon het koor aan de fagot Philharmonie in Luxemburg. Le allereerste integrale opnamen van Dòra Kiràly Concert Lorrain speelde ook in de alle werken van Heinrich Schütz ism. trompet Chapelle de la Trinité in Lyon, de Carus-Verlag. Hun opname van de Alain De Rudder Eglise Saint-Roch in Parijs en op ‘Johannespassion’ van Schütz werd in Steven Bossuyt talrijke festivals als deze van Oslo, 2016 met de Jahrespreis der deut- Jonas Van Hoeydonck , Festival schen Schallplattenkritik bekroond. Oude Muziek Utrecht en het Festival In samenwerking met het Dresdner orgel de la Chaise-Dieu. In 2002 verscheen Barockorchester zorgde het koor voor Sabina Chukurova een debuut-cd bij Harmonia Mundi, herontdekkingen van werken van getiteld ‘Le Manuscrit des Ursulines Johann Adolf Hasse, Johann David pauken de la Nouvelle-Orléans’. Deze eerste Heinichen en , zo- Simon Stierle opname viel erg in de smaak bij de wel op cd als op concerten. Naast de

28 29 barok ligt er ook een focus op a-capel- Schwarzenberg, het Oxford Lieder loftrompet over het album ‘Father and klein’ en Händels ‘’ met de la werken van de 19de en 20ste eeuw, Festival en het Musik Festival Son’ uit 2014 - een samenwerking met Tafelmusik in Toronto, Bachcantates oa. van Brahms, Reger, Messiaen, is hij een graag geziene gast. Als solist zoon Julian - en over de Schubert-cd bij het Wiener Konzerthaus en met Le Poulenc, Schönberg en Herman trad Prégardien op met de Berliner ‘Poetisches Tagebuch’ uit 2016. Sinds Concert Lorrain, recitals in Firenze en Berlinski. Regelmatig voert het koor en de Wiener Philharmoniker, het 2004 is Christoph Prégardien profes- Leipzig en een Europese tournee met wereldcreaties uit van hedendaagse Symphonieorchester des Bayerischen sor zang aan de Musikhochschule het Ensemble Pygmalion. Bach neemt componisten. In 2009 lanceerden Rundfunks, het Concertgebouworkest Köln. een centrale plaats in op Lunns rijke Hans-Christoph Rademann en het Amsterdam, het Philharmonia www.pregardien.com discografie, met opnames van zijn Dresdner Kammerchor de ‘Dresdner Orchestra London en vele andere ‘Osteroratorium’ met Frieder Bernius Chorwerkstatt für Neue Musik’, die in vooraanstaande ensembles. Zijn Joanne Lunn en het Stuttgart Kammerchor, zijn 2018 voor de vierde keer zal plaatsvin- orkestrale repertoire omvat zowel Joanne Lunn studeerde aan het Royal motetten met The Hilliard Ensemble, den. Voor deze bijzondere verdiensten de canonwerken uit de barok, het College of Music in Londen, dat zijn ‘Huwelijkscantates’ met het Bach in de hedendaagse koormuziek mocht classicisme en de romantiek als haar beloonde met de prestigieuze Collegium Japan en de ‘Johannes- het koor de Ernst von-Siemens-Musik- werken uit de zeventiende en de Tagore Gold Medal. Als operazan- Passion’ met het Dunedin Consort. preis in ontvangst nemen. Tot de vaste twintigste eeuw. Als operazanger geres schitterde ze in Brittens ‘A Tijdens Gardiners ‘Bach Pilgrimage’ muzikale partners van het Dresdner vertolkte Prégardien de rollen van Midsummer Night’s Dream’ onder nam Lunn in 2002 bovendien de Kammerchor horen René Jacobs, Tamino in ‘Die Zauberflöte’ van Mozart, leiding van Sir John Eliot Gardiner, Bachcantates op onder leiding van de Sir , Ádám Fischer, Almaviva in Rossini’s ‘Il Barbiere di tijdens een Spaanse tournee van maestro. Behalve werk van Bach prij- Václav Luks, Stefan Parkman, Trevor Siviglia’, Fenton in ‘Fallstaff’ van Verdi Purcells ‘Dido and Aeneas’ en tijdens ken ook Vivaldi’s ‘Laudate Pueri’ met Pinnock, Christoph Prégardien, Jos en Ulisse in Monteverdi’s ‘Ritorno opvoeringen van Monteverdi’s ‘Orfeo’ The King’s Consort en Rutters ‘Mass van Immerseel, , d’Ulisse in Patria’. In zijn rijkgevul- in Parijs en Beijing. Lunns carrière als of the Children’ met de City of London Christian Thielemann, Riccardo de carrière werkte de tenor reeds concertsoliste oogt minstens even Sinfonia op Lunns opnamelijst. Chailly en Reinhard Goebel alsook de samen met maestro’s als Barenboim, internationaal, met samenwerkingen www.hazardchase.co.uk/artists/ Sächsische , Chailly, Gardiner, Harnoncourt en met ondermeer het Orchestra of joanne-lunn Gewandhausorchester Leipzig, Anima Herreweghe. Christoph Prégardien the Age of Enlightenment onder Sir Eterna Brugge, The Orchestra of the maakt eveneens furore als dirigent. Roger Norrington, het Rotterdams Margot Oitzinger Age of Enlightenment, Concerto Köln Hij debuteerde in 2012 met Bachs Philharmonisch Orkest, het London Margot Oitzinger werd geboren en de Akademie für Alte Musik Berlin. ‘Johannes-Passion’; de ‘Matthäus- Symphony Orchestra, het Mozarteum in Graz, Oostenrijk, en studeerde www.dresdner-kammerchor.de Passion’ en het ‘Weihnachtsoratorium’ Orchester in Salzburg, het Royal solozang aan de Universiteit für Musik deSingeldebuut volgden snel. In 2019 voert Duisburger Liverpool Philharmonic Orchestra, und darstellende Kunst in Graz. Ze Philharmoniker onder zijn leiding het BBC National Orchestra, het volgde masterclasses bij Emma Christoph Prégardien Mozarts ‘Requiem’ uit. De band Melbourne Symphony Orchestra, Kirkby en Peter Kooij. Ze was prijswin- Perfecte stembeheersing en uitspraak, tussen dit orkest en Prégardien is Collegium Vocale en het Chorus of naar van de Internationale Johann- muzikale intelligentie en de gave hecht: de tenor was er tijdens sei- Wales geleid door Nicholas Kraemer. Sebastian-Bach Wettbewerb in om tot de kern van de zaak door te zoen 2010-2011 artist in residence en Deze concerten leiden haar naar de Leipzig 2008 en van de Internationale dringen maken Christoph Prégardien vierde in 2016 samen met Duisburger meest gerenommeerde concertza- Barokzangwedstrijd in Chimay 2006. tot een van de beste lyrische tenoren Philharmoniker zijn zestigste verjaar- len, waaronder de Mariinsky Concert Haar repertoire reikt van werken van wereldwijd. Prégardien wordt erg dag op de tonen van een Schubert- Hall in Sint-Petersburg, het Barbican Bach en Händel met het accent op gewaardeerd als liedzanger, met cyclus. Prégardiens discografie Centre in Londen, de Tchaikovsky oratorium, over Mozart en Haydn tot recente concerten in de Wigmore Hall omvat meer dan 130 titels. Zijn cd met Concert Hall in Moskou en de de romantiek en moderne werken. in Londen, Casa da Música in Porto, romantische Duitse liederen rijfde oa. Tonhalle in Zürich. Joanne Lunns Zo was zij onder andere te beluis- Aula Magna in Rome, Concertgebouw de Orphée d’Or van de Académie du agenda voor seizoen 2017-2018 is teren met orkesten en ensembles Amsterdam en Konzerthaus Berlin. Disque Lyrique, de Prix Georg Solti, de stevig gevuld, met uitvoeringen van als Collegium Vocale Gent, Bach Ook op gerenommeerde mu- Edison Award en de Diapason d’Or Händels ‘Chandos Anthems’ met het Collegium Japan, Cantus Cölln, Sette ziekfestivals als de Schubertiade binnen. Critici staken eveneens de Dunedin Consort, Mozarts ‘Mis in C Voci, Concerto Copenhagen, L‘Orfeo

30 31 Barockorchester, Dunedin Consort van Nikolaus Harnoncourt. Schäfers leiding van . Naast & Players en Le Concert Lorrain. radio-opnames getuigen van het bre- zijn concertpraktijk is Peter Kooij Margot Oitzinger was reeds te horen de spectrum van zijn repertoire: van artistiek adviseur van het Ensemble in Kammeroper Graz, Kammeroper werken uit de barok, het classicisme Vocal Europeen en van 1991 tot 2000 Wien, op de Donaufestwochen op slot of de romantiek tot creaties van he- was hij docent aan het Sweelinck Greinburg, op festivals als Styriarte, dendaagse klassieke werken, niet zel- Conservatorium in Amsterdam. Sinds het Händel Festival in Halle, Bach den van de hand van Wolfgang Rihm 2000 is hij gastdocent aan de Tokyo Fest Leipzig, Schützfestival Dresden, en Wilhelm Killmayer. Sinds 2008 is University of Fine Arts and Music en Festival de Saintes, Le Festival de Markus Schäfer professor zang aan sinds 2005 doceert hij ook aan het Musique de La Chaise Dieu en Crete de Hochschule für Musik, Theater und Koninklijk Conservatorium in Den Senesi. Medien in Hannover. Haag. Sinds 2013 is hij tevens do- www.oitzinger.com www.tenor-markus-schaefer.de cent aan de Hochschule für Künste deSingeldebuut Bremen. Verder geeft hij regelmatig Peter Kooij masterclasses in Duitsland, Frankrijk, Markus Schäfer Peter Kooij begon op zesjarige leeftijd Portugal, Spanje, België, Finland en Markus Schäfer schoolde zich in met zingen in het koor van zijn vader. Japan. In 2016 ontving Peter Kooij de kerkmuziek en zang in Karlsruhe Als jongenssopraan maakte hij reeds Bach-medaille van de stad Leipzig. en in Düsseldorf. Verdere studies vele radio-, tv- en plaatopnames. Na www.peterkooij.de brachten hem naar de operastu- zijn viool- en zangstudies aan het dio in Zürich, waar Schäfer na zijn Utrechts Conservatorium behaalde hij debuut ook een vaste positie werd het diploma zang aan het Sweelinck aangeboden. Daarna vervoegde hij Conservatorium te Amsterdam, waar de ensembles van de Staatsoper hij bij Max van Egmond studeerde. Hamburg en de Deutsche Oper am Sindsdien brachten zijn vele concert- Rhein in Düsseldorf. Gastoptredens reizen hem naar de belangrijkste bij vele gerenommeerde orkesten, muziekcentra in de hele wereld zoals operahuizen en festivals volgden al het Concertgebouw Amsterdam, snel. Als lyrische tenor in opera’s Musikverein Wien, Carnegie Hall New van Mozart, de Passies van Bach en York, Royal Albert Hall Londen, Teatro grote 19de-eeuwe oratoria bouwde Colón Buenos Aires, Berliner en Kölner Schäfer een indrukwekkende reputa- Philharmonie, Palais Garnier Parijs, tie uit. Hij kan in dit genre ook bogen Suntory en Casals Hall Tokio, waar op samenwerkingen met dirigenten hij onder anderen onder leiding van als René Jacobs, Sigiswald Kuijken, Philippe Herreweghe, Ton Koopman, Frans Brüggen, Philippe Herreweghe, Frans Brüggen, Gustav Leonhardt, Paul McCreesh, Kent Nagano en René Jacobs, Sigiswald Kuijken, Roger Kirill Petrenko. Als liedzanger behaal- Norrington en Iván Fisher zong. Peter de Schäfer grote successen in het Kooij werkte mee aan meer dan hon- Lincoln Center in New York, in de derd cd’s voor Philips, Sony en Virgin Wigmore Hall in Londen, in Wenen, Classics, Harmonia Mundi, Erato, EMI op de Schubertiade Schwarzenberg en BIS. Door dit laatste label werd en Heidelberger Frühling. Zijn albums hij uitgenodigd alle cantates, pas- werden geregeld bekroond, onder- sies en verdere belangrijke vocale meer met een Grammy voor zijn rol in werken van J.S. Bach op te nemen de ‘Matthäus Passion’ onder de baton met het onder

32 33 Binnenkort in deSingel Hofkapelle München olv. Rüdiger Lotter viool Chouchane Siranossian viool Angel, Devil, Priest

Pietro Antonio Locatelli Introduzione teatrale in C, opus 4 nr 5 Concerto Grosso in Es, opus 7 nr 6 ‘Il pianto d’Arianna’ Concerto voor viool, strijkers en b.c. in D, opus 3 nr 1

Jean-Marie Leclair Airs des Démons uit ‘Scylla et Glaucus’, opus 11 Concerto voor viool, strijkers en b.c. in g, opus 10 nr 6

Antonio Vivaldi Concerto voor 2 violen, strijkers en b.c. in D, RV514 wo 17 jan 2018 / Blauwe zaal / 20 uur € 35, 30, 25 (basis) / € 30, 25, 20 (-25/65+) / € 8 (-19 jaar) gratis inleiding Jan Devlieger / 19.15 uur / Blauwe foyer www.desingel.be T +32 (0)3 248 28 28 Desguinlei 25 B-2018 Antwerpen

deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Overheid mediasponsors