Ideeën Van Burgers, Vertaald in 4 Modellen
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Toekomst van de Ruïne van Teylingen Ideeën van burgers, vertaald in 4 modellen Rapport - Maart 2015 Sassenheim / Voorhout / Warmond Inhoud 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 Toekomst van de Ruïne van Teylingen van de Ruïne Toekomst 1.2 Werkproces 6 2 Korte beschouwing op de historische ontwikkeling 8 2.1 Geschiedenis met vele tijdslagen 8 2.2 Zichtbaarheid van historische sporen 9 2.3 Verandering van landschap 9 2.4 Recente ontwikkeling 1924 - 2004 11 3 Kenschets huidige situatie 15 4 Van ingrediënten naar modellen 18 Model 1 Heerlijkheid Teylingen 19 Model 2 Ruïnetuin Teylingen 23 Model 3 Middeleeuws bouwspektakel 27 Model 4 Kasteel en congrespark Teylingen 31 5 Aandachtspunten 35 5.1 Opmerkingen bij de modellen 35 5.2 Expertadviezen 36 Literatuur 39 Bijlage 1 Een overzicht van ideeën 40 Bijlage 2 Thematisch overzicht van ideeën 43 bijlage 3 Reacties op modellen per poster 47 2/54 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Voor de gemeente Teylingen zijn er, Nederlanden’. Het Rijksmonument Teylingen van de Ruïne Toekomst Op verzoek van de gemeente Teylingen naast de eigendomsoverdracht, verdient daarom een omgeving en in opdracht van de provincie Zuid verschillende aanleidingen om een waarin de monumentale waarde beter Holland wordt gezocht naar een toe- visie te ontwikkelen op de Ruïne: tot zijn recht komt. Het landschap komstperspectief voor de Ruïne van rond de Ruïne wordt echter in toe- Teylingen. De Ruïne van Teylingen is 1. De huidige entree van de Ruïne is nemende mate gedomineerd door een rijksmonument uit de 12e eeuw en onduidelijke en onoverzichtelijk. bedrijven, woningen en infrastructuur. is naamgever van de (fusie)gemeente Daarmee is de vindbaarheid en de De zichtbaarheid van de Ruïne Teylingen. De Ruïne is eigendom van het toegankelijkheid laag. Met name vanuit de omgeving is beperkt. Rijksvastgoedbedrijf. Momenteel loopt bezoekers van buiten de gemeente, Een investering in de omgeving, een proces van overdracht van 30 rijks- die de lokale situatie niet kennen, die de beleving van de Ruïne monumenten, waarbij bij de Nationale kunnen de Ruïne slecht vinden. versterkt, is wenselijk. Monumentenorganisatie (NMO) de 2. Het beheer van de Ruïne kost veel 4. De Ruïne, de Ringburcht en met name nieuwe eigenaar wordt. Deze over- geld. Mede om financiële redenen de Donjon, zijn in zeer slechte bouw- dracht staat gepland rond de zomer van vindt de wisseling van eigendom kundige staat. Ingrijpen is dringend 2015, waarbij er nu reeds afspraken zijn plaats van Rijksvastgoed naar nodig om te voorkomen dat de gemaakt over een eenmalig rijksbudget het NMO. De doelmatige inzet van Ruïne verder in verval raakt. dat NMO krijgt voor het beheer van (beperkte) beheergelden en beschik- Maatregelen zijn waarschijnlijk de Ruïne van Teylingen en de andere bare subsidies vraagt om een herover- ingrijpend. Een dak over de donjon rijksmonumenten die ze in eigendom weging van de huidige exploitatie en is een serieuze optie en het krijgt. De overdracht leidt mogelijk tot om een verkenning van alternatie- besluit daartoe wordt in 2015 een nieuwe koers voor beheer en ont- ven die mogelijk meer geld voor het genomen door de eigenaar. wikkeling van de Ruïne van Teylingen. beheer kunnen opleveren. Dit biedt mogelijkheden De gemeente grijpt dit moment aan 3. De Ruïne heeft een unieke geschie- voor nieuwe vormen van gebruik en om met haar burgers een visie op de denis en bijzondere betekenis voor vraagt derhalve om heroverweging INHOUD toekomst van de Ruïne te formuleren. de gemeente, provincie en zelfs ‘de van het huidige gebruik van de Ruïne. 3/54 5. De Ruïne gaat veel bewoners van Teylingen aan het hart. Door de naam STAPPENPLAN Teylingen te kiezen bij de gemeente- lijke fusie van Voorhout, Sassenheim INTERVIEWS MET BETROKKENEN en Warmond, kreeg de Ruïne een nog grotere rol in de regionale identiteit. 3 ONTWIKKELINGSRICHTINGEN Vanuit de voorgaande aanleidingen wil Oud Teylingen, Ruïnetuin Teylingen, Nova Teylingen de gemeente Teylingen een toekomst- Teylingen van de Ruïne Toekomst perspectief opstellen voor de Ruïne. De gemeente formuleert dit toekomst- perspectief op basis van een interactief DAG VAN RUÏNE VAN TEYLINGEN proces met haar inwoners en met andere 10 december 2014 betrokkenen zoals de Provincie, het Rijk, Verzamelen ideeën die leven onder de Teylingers historische verenigingen en de Stichting Kasteel Teylingen die op dit moment het beheer van de Ruïne 4 MODELLEN uitvoert, namens het Rijk. Het toekomst- Heerlijkheid Teylingen perspectief wordt als advies aangeboden Ruïnetuin Teylingen aan de toekomstige eigenaar, namelijk Middeleeuws bouwspektakel Teylingen de NMO. Het advies bestaat niet Kasteel en congrespark Teylingen uit een beoogde blauwdruk, maar uit meerdere ontwikkelingsrichtingen die de bandbreedte van de mogelijkheden aangeven waarvoor draagvlak is bij bewoners en betrokkenen. OPENBARE DISCUSSIEBIJEENKOMST RAADSDISCUSSIE Medio maart 28 januari 2015 Verwachtingen van Rijk en Provincie Voor rijk, provincie en gemeente is Adviezen per scenario, randvoorwaarden en aanbevelingen de Ruïne van Teylingen erg belangrijk, vanuit historisch perspectief. De geschie- denis van de Ruïne is gerelateerd aan ADVIES VAN TEYLINGEN AAN NATIONALE MONUMENTEN ORGANISATIE INHOUD De stappen die doorlopen zijn. (nieuwe eigenaar) 4/54 de staatsvorming van Holland. Met haar Voorgeschiedenis en verwachtingen belangwekkende geschiedenis kan de in Teylingen Ruïne een grotere rol vervullen binnen Het huidige traject om tot ideeën te de identiteit van de regio. De provincie komen voor de Ruïne heeft een lange Zuid Holland heeft daarvoor het concept voorgeschiedenis. Al in de 19e eeuw van erfgoedlijnen ontwikkeld, waarin waren er verschillende ideeën over de de Ruïne gezien wordt in een regionale omvang van het terrein dat door het en historische samenhang. Hierbij is Rijk moesten worden aangekocht. In het ondermeer de samenhang belangrijk afgelopen decennium is er twee maal Teylingen van de Ruïne Toekomst met huis Dever en kasteel Brederode. een proces geweest om tot een betere inrichting rond de Ruïne te komen. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed In 2006 is er een studie gemaakt in (RCE) heeft haar beleid voor ruïnes opdracht van de gemeente Voorhout geformuleerd in de notitie ‘een toekomst (studie H+N+S). Dit is in 2011 nogmaals voor kasteelruïnes’. Hierin wordt gespro- gedaan door bureau Copijn, in opdracht ken over de cultuurhistorische waarde, van de gemeente Teylingen. In beide de informatiewaarde, de situationele gevallen waren hier grondeigenaren bij en ensemblewaarde, de gaafheid, betrokken. Deze plannen hebben niet herkenbaarheid en conservering, geleid tot daadwerkelijke uitvoering. zeldzaamheid en ten slotte represen- De rapporten zijn ook niet openbaar tativiteit. Veel nadruk wordt gelegd op verspreid. Deze voorgeschiedenis maakt goed onderzoek en zorgvuldige omgang sommige betrokkenen sceptisch. met de waarden. Er wordt vervolgens Zicht op de Donjon vanuit de ringburcht. niet veel uitgesloten. De rijksdienst Ondanks deze voorgeschiedenis zijn er noemt gehele of gedeeltelijke recon- diverse openingen bij grote partijen in structie nadrukkelijk als optie bij het de omgeving om mee te denken en te zijn bij de Ruïne. Een belangrijke groep bepalen van toekomstige ontwikkeling. werken aan verfraaiing van de omgeving. is de stichting Kasteel Teylingen die In een mondelinge toelichting stelde Financiën spelen daarbij een grote rol. nu het beheer voert en die coördinatie RCE, dat de Ruïne van Teylingen in een De situatie kan nu (februari 2015) heeft over vrijwilligers. Ook omwonen- onaantrekkelijke omgeving ligt waardoor zelfs dynamisch worden genoemd den tonen zich betrokkenen bij de Ruïne. hier begrip is voor een grondige heront- want er staat veel grond, actief of passief, In de afgelopen jaren zijn er enkele wikkeling, mits het zorgvuldig gebeurt. te koop. controverses ontstaan tussen een deel Ook zijn er verwachtingen bij mensen van de omwonenden en de beherende INHOUD die nu reeds actief of passief betrokken stichting. 5/54 1.2 Werkproces Opdrachtgevers Het opdrachtgeverschap in dit project was opgedeeld in 2 fases. In de eerste fase, van november tot begin januari, was de provincie Zuid Holland opdracht- gever en stelde financiële middelen ter beschikking. De provincie heeft samen Teylingen van de Ruïne Toekomst met de gemeente deze fase inhoudelijk begeleid. In de tweede fase, vanaf januari, was de gemeente opdrachtgever. De rapportage wordt in het voorjaar 2015 behandeld door de gemeenteraad van Teylingen. In het stappenplan op pagina 4 is zicht- baar welke stappen zijn door lopen om tot dit toekomstperspectief te komen. Dag van de Ruïne, bron van ideeën Om ideeën te verkrijgen is op 10 decem- ber 2014 de dag van de Ruïne van Teylingen georganiseerd. Gedurende de dag kon iedereen zijn mening geven over de toekomst van de Ruïne. De dag werd door circa 100 mensen bezocht. Er werd tevens afzonderlijk gesproken met enkele doelgroepen: omwonen- den, historici, ondernemers, stichting Kasteel Teylingen, etc. Voorafgaand aan de dag van de Ruïne van Teylingen werd al gesproken met direct betrokkenen en beleidsmatig betrokkenen bij de Ruïne Beelden van 10 december en 28 januari. INHOUD 6/54 tweede bijeenkomst zijn de modellen Expertreacties Detail van de muren van de donjon, aangescherpt. Alle reacties van beide De modellen zijn voorgelegd aan een die in slechte staat zijn. dagen zijn te vinden in de bijlagen. expertgroep om ze te toetsen op hun specifieke expertises. De groep bestond De diversiteit in de ideeën en reacties uit: Fred Vogelzang (Kastelenstichting),