DOCSLIB.ORG

Rapporten Van De Zittingen Van De Koloniale Raad

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Rapporten Van De Zittingen Van De Koloniale Raad 1 Algemene Inleiding Als voormalige kolonie heeft Congo, en bij uitbreiding Ruanda en Burundi, steeds een speciale plaats ingenomen in de Belgische geschiedenis. Reeds van op de schoolbanken werd er ons geleerd dat de Belgen de Congolezen de beschaving hebben gebracht. Vooral de uitbouw van een, volgens de Belgen, ‘modelkolonie’ was onze nationale trots. Of zoals de jonge koning Boudewijn het op 30 juni 1960 stelde: “Le Congo a été doté de chemins de fer, de routes, de lignes maritimes et aériennes qui, en mettant vos populations en contact les unes avec les autres, ont favorisé leur unité et ont élargi le pays aux dimensions du monde. Un service médical, dont la mise au point a demandé plusieurs dizaines années, a été patiemment organise et vous a délivré de maladies combien dévastatrices […] L'agriculture a été améliorée et modernisée. […] . Des entreprises industrielles ont mis en valeur les richesses naturelles du sol. […] Grâce aux écoles des missions, comme à celles que créèrent les pouvoirs publics, l'éducation de base connaît une extension enviable. […].” 1 De perceptie van de Congolezen verschilde van de visie van koning Boudewijn en de algemene Belgische publieke opinie. De Congolezen vonden deze situatie alles behalve ideaal, wat tot uiting kwam in de repliek van Lumumba op de toespraak van koning Boudewijn: “Ce que fut notre sort en 80 ans de régime colonialiste, nos blessures sont trop fraîches et trop douloureuses encore pour que nous puissions les chasser de notre mémoire. Nous avons connu le travail harassant exigé en échange de salaires qui ne nous permettaient ni de manger à notre faim, ni de nous vêtir ou de nous loger décemment, ni d'élever nos enfants comme des êtres chers. Nous avons connu les ironies, les insultes, les coups que nous devions subir matin, midi et soir, parce que nous étions des nègres. […] Nous avons connu nos terres spoliées au nom de textes prétendument légaux, qui ne faisaient que reconnaître le droit du plus fort. Nous avons connu que la loi n'était jamais la même, selon qu'il s'agissait d'un blanc ou d'un noir, accommodante pour les uns, cruelle et inhumaine pour les autres.” 2 Uit deze woorden bleek duidelijk dat Congo lang niet zo een modelkolonie was voor de Congolezen als beweerd werd door de Belgische overheid. Deze verschillende visies over de zogenaamde modelkolonie, komen eveneens tot uiting in de bestaande literatuur betreffende dit onderwerp. 1 ETAMBALA, Congo 55/65: Van Koning Boudewijn tot president Mobutu, p. 157. 2 ETAMBALA, Congo 55/65: Van Koning Boudewijn tot president Mobutu, p. 159. 2 1. Historiografisch bilan Voor de standaardwerken die de volledige geschiedenis van Congo behandelen, verwijzen we voor de Belgische visie op de kolonie onder meer naar: VELLUT, J.L. red., Het geheugen van Congo: de koloniale tijd , Gent, 2005., EYNIKEL, H., Onze Kongo , Leuven, 1997. en STENGERS, J., Congo. Mythes et réalités. 100 ans d'histoire , Brussel, 1989. De visie van de Congolezen, of toch zeker deze van bepaalde antropologen op de koloniale periode, komt onder meer tot uiting in: VANGROENWEGHE, D. en VANDERVELDE, L., Rood rubber: Leopold II en zijn Kongo , Leuven, 1985., CEUPPENS, B., Onze Congo? Congolezen over de kolonisatie , Leuven, 2003., CEUPPENS, B., Congo made in Flanders? Koloniale Vlaamse visies op blank en zwart in Belgisch Kongo , Gent, 2003. en NDAYWEL È NZIEM, I., Histoire générale du Congo: de l'héritage ancien à la République Démocratique , Brussel, 1998. Uit bovenstaande recente literatuur blijkt dat voornamelijk tijdens de laatste twee decennia de Congolese visie sterk naar voor is gekomen. Onder de oudere literatuur omtrent Congo, die tijdens en juist na de koloniale periode werd geschreven, is er echter weinig sprake van tegengestelde visies op het koloniaal beleid en betreft het voornamelijk verheerlijkende nationalistische werken. Naast standaardwerken die de gehele geschiedenis beschrijven, bestaan er eveneens overzichtswerken die een bepaalde periode van de hedendaagse geschiedenis van Congo behandelen. Het betreft de volgende vier tijdspannes: vooreerst de periode vanaf het congres van Berlijn in 1884-1885 tot en met 1908, zijnde het Congo van Leopold II, Congo Vrijstaat , ten tweede de periode 1908-1960, zijnde Belgisch Congo , en ten derde de periode vanaf 1960, onafhankelijk Congo, later Zaïre. Vandaag de dag kan er nog een vierde periode toegevoegd worden, namelijk de periode die begint bij de machtsovername van Kabilla senior in 1996. Of er op 31 juli 2006 een vijfde periode begint, met de ‘democratische’ verkiezingen, valt nog af te wachten. Voor de periode van Congo Vrijstaat, kunnen we onder meer informatie vinden in de volgende werken: HOCHSCHILD, A., King Leopold's Ghost. A Story of Greed, 3 Terror and Heroism in Colonial Africa , New York, 1998. STENGERS, J., Belgique et Congo: l'élaboration du charte coloniale , Brussel, 1989. Over Congo tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er eveneens afzonderlijke werken geschreven, zo bijvoorbeeld: HEYSE, T., Grandes lignes du régime des terres du Congo Belge et du Ruanda-Urundi et leurs applications (1940-1946), Brussel, 1947. of nog Le Congo belge durant la Seconde guerre mondiale: recueil d’étude , Brussel, 1983 . en CRISP (Centre de recherche et d’information socio-politiques)., Le Congo dans la guerre : les accords tripartites Belgique, Grande-Bretagne, Etats-Unis , Brussel, 1977. Verder behoorden VAN BILSEN, J ., Kongo, 1945-1965. Het einde van een Kolonie , Leuven, 1993., ETAMBALA, Z.A., Du Congo belge au Congo indépendant, 1940-1960 , Kinshasa, 1998. en RENO, W., Congo: from state collapse to absolutism, to state failure , Abingdon, 2006. tot de basiswerken betreffende onafhankelijk Congo. Informatie over de recente periode, vinden we onder andere in: BRAECKMAN,C., GASIBIREGE RUGEMA, S. en GERARD- LIBOIS, J., Congo – Zaïre: la colonisation, l’indépendence, le régime Moubutu, et demain? , Brussel, 1990. Deze lijsten zijn natuurlijk alles behalve exhaustief. Buiten de algemene werken die chronologisch afgebakend werden, blijkt uit de heuristiek dat er daarenboven werken bestaan die zich niet toespitsen op een bepaalde periode maar op een bepaald thema, zoals bijvoorbeeld gezondheid, onderwijs, missionering, of economie: Enkele voorbeelden hiervan zijn: LYONS, M., The Colonial Disease: A social History of Sleeping Sickness in northern Zaire, 1900-1940 , Cambridge, 1992., DEPAEPE, M. en VAN ROMPAEY, L., In het teken van de bevoogding. De educatieve actie in Belgisch-Kongo (1908-1960), Leuven, 1995., MARKOWITZ, M.D., Cross and Sword: The Political Role of Christian Missions in Belgian Congo, 1908-1960Stanford, 1993 ., en VANDEWALLE, G., De conjuncturele evolutie in Kongo en Ruanda-Urundi van 1920 tot 1939 en van 1949 tot 1958 , Gent, 1966. Ook deze lijst is natuurlijk weer alles behalve uitputtend. Uit bovenstaand historiografisch bilan blijkt duidelijk dat voor de periode van Belgisch Congo (1908-1960), en dan voornamelijk voor het interbellum, het koloniaal beleid nauwelijks onderzocht werd. Bestaande werken omtrent het koloniaal beleid zijn: GANN, L.H. en DUIGNAN, P., The Rulers of Belgian Africa, 4 1884-1914 , Princeton, N.J., 1979. en VANTHEMSCHE, G. Genèse et portée du Plan décennal du Congo belge (1949-1959), Brussel, 1994. Het proefschrift van Ingeborg Vijgen, waarin de geschiedenis van de koloniale politiek over de mandaatgebieden Ruanda-Urundi in de periode 1916-1932 onder de loep wordt genomen: VIJGEN, I., Tussen mandaat en kolonie. Rwanda, Burundi en het Belgische bestuur in opdracht van de Volkenbond (1916-1932) , Leuven, 2005. is zeker het vermelden waard voor het ‘koloniaal beleid’ van België tijdens het interbellum. Dit proefschrift behandelt echter enkel de Belgische mandaatgebieden Ruanda-Urundi, en niet de Congolese kolonie. We zullen in ons onderzoek deze lacune trachten op te vullen, door het koloniaal beleid te bespreken voor het interbellum, meer bepaald voor de beperkte periode 1919-1929. Door het aparte karakter van de oorlogssituatie gedurende de periode 1914-1918, waarbij de kolonie afgezonderd was van het moederland, is er voor geopteerd om het onderzoek te laten starten in 1919 en niet 1914. Na de Eerste Wereldoorlog zou er bovendien een nieuwe minister van Koloniën aangesteld worden. Gezien de overvloed aan bronnen, is het echter niet mogelijk om binnen het bestek van een licentiaatsverhandeling het hele Interbellum te beschrijven. We zullen ons bijgevolg beperken tot de jaren 1920. Bovendien fungeert het jaar 1929 als een belangrijk scharniermoment. De grote crisis, die zich in het Congo van het begin van de jaren 1930 begon te manifesteren, nam immers een aanvang op donderdag 24 oktober 1929 met de beurskrach van Wall Street. Voor een bespreking van het koloniaal beleid in de vlak hieraan voorafgaande periode verwijzen we naar de eindverhandeling van Domien Piens: PIENS, D ., Il faut à la Belgique une colonie modèle: de Belgische koloniale politiek met betrekking tot Belgisch Congo (1908-1914) , Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, departement Geschiedenis, 2006. Naast de historiografische lacune omtrent dit onderwerp, is de te onderzoeken periode eveneens interessant, aangezien de situatie waarin de kolonie verkeerde in 1960, die zo gelauwerd werd door koning Boudewijn in zijn toespraak, niet enkel het gevolg was van de ontwikkelingen sinds de Tweede Wereldoorlog, maar eveneens werd bepaald door evoluties uit het interbellum en uit de daaraan voorafgaande periodes. 5 2. Bronnen en vraagstelling Om het koloniaal beleid van België
Load more

Recommended publications
  • Générales Du Royaume Archives Géné
    I 39 ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME 2 I 39 AGRA 2 rchives généDÉPÔT JrOSEPHales CUVELIER duInventaire R des archivesoy du aumeMinistère des Colonies et successeurs en droit Administration métropolitaine RoInspecteury généralaume de l’hygiène et prédécesseurs en droit yaume Arch1888iv – es1966 générales ÉDITION REVUE ET AUGMENTÉE PAR MARIE VAN EECKENRODE néralesAVEC LA COLLABORATION du DE FAISSAL R BEDDIoyaum Inventaire des archives du Ministère des Colonies – Inspecteur général de l’hygiène des Colonies – Inspecteur général du Ministère des archives Inventaire rchives gé générales du Royaume Archives géné 6117 nérales du R ISBN 978-94-6391-118-4 Illustration de couverture : Projet de quinisation préventive. AGR2, Ministère des Colonies EECKENRODE VAN rchives générales du Royau et successeurs en droit. Administration métropolitaine. Inspecteur général de l’hygiène (1888-1966), n°281. Marie 9789463911184 Archives gé INVENTAIRE DES ARCHIVES DU MINISTÈRE DES COLONIES ET SUCCESSEURS EN DROIT ADMINISTRATION MÉTROPOLITAINE INSPECTEUR GÉNÉRAL DE L’HYGIÈNE ET PRÉDÉCESSEURS EN DROIT 1888 − 1966 ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME 2 DÉPÔT JOSEPH CUVELIER INVENTAIRES 39 Naamsvermelding - Niet Commercieel - Geen Afgeleide Werken CC BY-NC-ND http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl/ Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Pas de Modification CC BY-NC-ND http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/fr/ ISBN : 978 94 6391 118 4 Archives générales du Royaume D/2020/531/054 Numéro de commande: Publ. 6117 Archives générales du Royaume 2 rue
    [Show full text]
  • De Okapi Als Inzet Van En Voor De Koloniale Machtsstructuur Een Sociaalecologische Geschiedenis Van Dierenconservatie in Koloniaal Congo (1885-1960)
    DE OKAPI ALS INZET VAN EN VOOR DE KOLONIALE MACHTSSTRUCTUUR EEN SOCIAALECOLOGISCHE GESCHIEDENIS VAN DIERENCONSERVATIE IN KOLONIAAL CONGO (1885-1960) Aantal woorden: 52.146 Nell Boeykens Studentennummer: 04706670 Promotor: Prof. dr. Christophe Verbruggen Copromotor: Dr. Violette Pouillard Leescommissaris: Prof. dr. Berber Bevernage Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de richting geschiedenis Academiejaar: 2018-2019 Verklaring in verband met de consulteerbaarheid De auteur en de promotor(en) geven de toelating deze studie als geheel voor consultatie beschikbaar te stellen voor persoonlijk gebruik. Elk ander gebruik valt onder de beperkingen van het auteursrecht, in het bijzonder met betrekking tot de verplichting de bron uitdrukkelijk te vermelden bij het aanhalen van gegevens uit deze studie. Het auteursrecht betreffende de gegevens vermeld in deze studie berust bij de promotor(en). Het auteursrecht beperkt zich tot de wijze waarop de auteur de problematiek van het onderwerp heeft benaderd en neergeschreven. De auteur respecteert daarbij het oorspronkelijke auteursrecht van de individueel geciteerde studies en eventueel bijhorende documentatie, zoals tabellen en figuren. De auteur en de promotor(en) zijn niet verantwoordelijk voor de behandelingen en eventuele doseringen die in deze studie geciteerd en beschreven zijn. 2 Okapi (1967)1 Congo faun, thin-lidded and slatted behind, he rolls towards a depth of mahogany, liana vine a foothold in the banded darkness and dreams a lion mincing through savannahs, the great blond croup sashaying under a sun whose rays mirror the beast's ruff. The lion pawing gourds at roots of a Baobob, where he, the okapi stands by him as a brother licking the skin of the moss.
    [Show full text]
  • 1922, Par District Du Katanga
    Pauvres, mais honnêtes, nous paraissons quand nous pouvons, et notamment le dimanche 27 mai 2012 Pourquoi pas toute l‘histoire du Congo ??? A I M O OU Le sort de la main d’œuvre indigène (1908 – 1945) L’histoire coupée en deux … Le Ministre des Colonies Louis Franck et des villageois (+/- 1920) Lorsque j’usais mes culottes sur les bancs de l’école, on nous parlait de la colonisation. En ces jours lointains, le Congo était toujours notre colonie et l’œuvre coloniale de la Belgique était présentée d’un seul bloc, dominé de très haut par la belle barbe patriarcale de Léopold II. Certes, il avait été un « géant solitaire » et la Belgique avait mis du temps à rattraper la Pensée Visionnaire du Roi. Pendant un temps, le Grand Civilisateur avait dû agir seul, mais tout cela se terminait bien, la Belgique avait fini par accepter le Don Généreux de son Grand Souverain et poursuivait la Grandiose Œuvre Civilisatrice commencée... Tout était pour le mieux dans la meilleure des colonies... Le « régime colonial modèle », qui devait être au-dessus de tout soupçon, prévoyait un système hiérarchique et paternaliste contrôlé par Bruxelles pour gérer la colonie de manière efficace et économiquement autonome, se débarrassant chaque fois que possible des tâches non administratives (enseignement, travaux d’infrastructure, médecine). Ce système fut aussi autoritaire : malgré la Charte coloniale, qui fit office de constitution du Congo belge, le travail obligatoire ne fut effectivement pourchassé qu’à partir des années 1930. Les libertés de presse, de réunion, d’association ne furent, elles, effectives qu’à partir de 1959.
    [Show full text]
  • A. Chronologische Lijst Van De Belangrijkste
    A. CHRONOLOGISCHE LIJST VAN DE BELANGRIJKSTE AMBTSDRAGERS VAN HET NILCO Voorzitter Prins Leopold (tot 23 februari 1934) Pierre Ryckmans Generaal Tilkens Robert Godding (1946-1953) Prins Albert (1953-1962) Directeur-generaal in Europa Jean Claessens (tot 1940) Marcel Van den Abeele (1946-1949) Floribert Jurion (1949-1962) Directeur-generaal in Afrika Floribert Jurion in (1937-1949) Becquet Lecomte Henry Brynaert Secretaris-generaal 1934: Baron Fallon 1939 Jean Lebrun B. GRAFIEK VAN DE EVOLUTIE VAN HET NILCO-PERSONEELSBESTAND IN AFRIKA Evolutie van het Nilco-personeelsbestand in Afrika 400 14000 350 12000 300 10000 250 8000 200 6000 150 Afrikaans personeel Afrikaans Europees personeel Europees 4000 100 50 2000 0 0 1940 1934 1936 1938 1942 1944 1946 1948 1950 1952 1954 1956 1958 Jaar Europees personeel Afrikaans personeel C. ORGANISATIESCHEMA’S VAN HET NILCO IN AFRIKA 1. ORGANISATIESCHEMA 1937 Centrale sector / Secteur Centrale Sectie van Wetenschappelijke onderzoeken / Section de Recherches scientifiques Afdeling Plantkunde / Division Botanique (inclusief Rijksplantentuin van Eala / Jardin Botanique d’Eala) Afdeling Bodemkunde / Division d’Agrologie Afdeling Technologie / Division de Technologie Afdeling Bosbouw / Division Forestière Sectie van Landbouwkundige onderzoeken / Section des Recherches Agronomiques Afdeling Elaeis / Division de l’Elaeis Afdeling Hevea / Division de l’Hevea Afdeling Koffie-Cacao / Division Café-Cacao Afdeling Voedingsgewassen / Division des Plantes Vivrières Sectie van Plantages / Section des Plantations Centrale
    [Show full text]
  • De Politieke Strategie Van Union Minière Du Haut-Katanga Tussen 1945 En 1960
    De politieke strategie van Union Minière du Haut-Katanga tussen 1945 en 1960 Jeroen Laporte Promotor: prof. dr. Eric Vanhaute Copromotor: prof. dr. Geert Castryck Commissaris: Sven Van Melkebeke Masterproef voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het behalen van de graad van Master in de Geschiedenis Academiejaar 2015-2016 Verklaring in verband met consulteerbaarheid De auteur en de promotor(en) geven de toelating deze studie als geheel voor consultatie beschikbaar te stellen voor persoonlijk gebruik. Elk ander gebruik valt onder de beperkingen van het auteursrecht, in het bijzonder met betrekking tot de verplichting de bron uitdrukkelijk te vermelden bij het aanhalen van gegevens uit deze studie. Het auteursrecht betreffende de gegevens vermeld in deze studie berust bij de promotor(en). Het auteursrecht beperkt zich tot de wijze waarop de auteur de problematiek van het onderwerp heeft benaderd en neergeschreven. De auteur respecteert daarbij het oorspronkelijke auteursrecht van de individueel geciteerde studies en eventueel bijhorende documentatie, zoals tabellen en figuren. De auteur en de promotor(en) zijn niet verantwoordelijk voor de behandelingen en eventuele doseringen die in deze studie geciteerd en beschreven zijn. Voorwoord Een masterproef schrijven is geen eenvoudige opdracht. Het afgelopen academiejaar was gevuld met vele lange dagen en nachten van onderzoek, zoektochten naar specifieke literatuur en talloze bezoeken aan het Rijksarchief 2 in Brussel. Door veel tijd door te brengen in het archief, is mijn onderwerp sinds september verschillende keren van focus en periodisering veranderd. Hoewel dit soms frustrerend was, bouwde ik ondertussen wel een betere kennis op van de werking van de Union Minière. Bovendien bleef de invalshoek van mijn thesis door mijn interesse en opleiding in de economie steeds dezelfde: een politieke probleemstelling trachten te beantwoorden vanuit een bedrijfsperspectief.
    [Show full text]
  • Copper, Borders and Nation-Building
    Copper, Borders and Nation-building Copper, Borders and Nation-building The Kantagese Factor in Zambian Political and Economic History Enid Guene African Studies Centre Leiden African Studies Collection, vol. 67 African Studies Centre Leiden P.O. Box 9555 2300 RB Leiden The Netherlands [email protected] www.ascleiden.nl Cover design: Heike Slingerland Cover photos: A coke oven is emptied, Lubumbashi, 1919. Photo E. Gourdine, collection Royal Museum for Central Africa (RMCA) Tervuren; scene from inside the “Prince Léopold” copper mine in Kipushi. This was the only entire- ly subterranean exploitation of the Congo. Photo UMHK, collection RMCA, Tervuren Copyright photos: Collection Royal Museum for Central Africa, Tervuren: Excava- tions Pierre de Maret: fig. 2.1, fig. 2.3 (1975 ); Excavations Pierre de Maret: fig. 2.2, fig. 2.4 (1974); photo UMHK: fig. 4.1 (1920), fig. 4.2 (1929), fig. 4.3 (1928); photo E. Leplae: fig. 4.4, fig. 4.5, fig. 4.6, fig. 4.9 (1912); photo G.F. de Witte: fig. 4.7 (1931); photo C. Lamote (Inforcongo): fig. 4.8 ( 1950); photo J. Makula (Inforcongo): fig. 5.1 (1960); photo Lambert (Inforcongo): fig. 5.2 (1959) Maps: Nel de Vink (DeVink Mapdesign) Layout: Sjoukje Rienks, Amsterdam Printed by Ipskamp Printing, Enschede ISSN: 1876-018x ISBN: 978-90-5448-158-4 © Enid Guene, 2017 Table of Contents 1 Introduction – Two Copperbelts, Two Histories? 7 1.1 A Joint History 7 1.2 ‘Old’ and ‘New’ Paradigms for the Copperbelt 11 1.2.1 Modernism and its Failure 11 1.2.2 Nation-Statism and Transnationalism 14 1.3 Objectives 17 2 The
    [Show full text]
  • The Belgian Colonial Experience and Legal Journals (1908-1960): an Overview
    C@hiers du CRHIDI 2406-4157 Vol. 37 - 2015, 230 The Belgian Colonial Experience and legal Journals (1908-1960): An Overview Nathalie Tousignant Nathalie Tousignant : Nathalie Tousignant is professor of contemporary history, co-director of CRHIDI and local coordinator of IAP (VII) BeJust 2.0 at Université Saint-Louis –Brussels.In the framework of many recent projects (e.g. IAP (VII) BeJust 2.0, The impact of WWI on international law in Belgium, Belgafrican Magistrates Social Networks), a project was sketched to provide a more globalizing vision to individual researches: Law in Congo State (1885-1908) and in Belgian Congo (1908-1960). On institutions and people. Rhetoric. Norms. Practices. Due to personal background and teaching experience, mostly focused on international relations of the 20th century, she is aware of the necessity to get a global and a comparative perspective to nurture an in-depth analysis of Belgian experience of justice and law in Central Africa. Résumé : En restituant l’analyse des revues juridiques coloniales dans le renouveau belge des études africaines, Nathalie Tousignant propose un aperçu des principaux titres édités à Bruxelles et à Elisabethville (Lubumbashi) qui construisent et disséminent le droit d’application au Congo. Ces revues sont étroitement liées au milieu colonial qui s’organise autour des grandes sociétés coloniales, du Ministère des Colonies, du Conseil colonial et des cours et tribunaux du Congo belge. Une poignée d’hommes, docteurs en droit, porte le projet de codifier le droit colonial, de diffuser les principales décisions et de créer, par la revue, un esprit de corps. Ce réseau montre l’importance du droit dans la gouvernance du Congo, soulignant le bricolage intellectuel auquel sont confrontés les acteurs de terrain.
    [Show full text]
  • Pater Edmond Boelaert: Een Strijd Tegen De Blanke Pest
    Faculteit Letteren & Wijsbegeerte Sean H. Arijs 01200426 Pater Edmond Boelaert: een strijd tegen de blanke pest Over de invloed van het Vlaamse volksnationalisme en het radicaal indigenisme op het antikoloniale bewustzijn van een katholieke missionaris in het twintigste- eeuwse koloniale Congo Masterproef voorgedragen tot het behalen van de graad van Master in de Geschiedenis 2015-2016 Promotoren Prof. Dr. Michael Meeuwis Vakgroep Afrikaanse Talen & Culturen Prof. Dr. Geert Castryck Vakgroep Geschiedenis Verklaring in verband met auteursrecht De auteur en de promotoren geven de toelating deze studie als geheel voor consultatie beschikbaar te stellen voor persoonlijk gebruik. Elk ander gebruik valt onder de beperkingen van het auteursrecht, in het bijzonder met betrekking tot de verplichting de bron uitdrukkelijk te vermelden bij het aanhalen van gegevens uit deze studie. Het auteursrecht betreffende de gegevens vermeld in deze studie berust bij de promotoren. Het auteursrecht beperkt zich tot de wijze waarop de auteur de problematiek van het onderwerp heeft benaderd en neergeschreven. De auteur respecteert daarbij het oorspronkelijke auteursrecht van de individueel geciteerde studies en eventueel bijhorende documentatie, zoals tabellen en figuren. De auteur en de promotoren zijn niet verantwoordelijk voor de behandelingen en eventuele doseringen die in deze studie geciteerd en beschreven zijn. 2 Voor- en dankwoord Doorheen mijn opleiding geschiedenis heb ik steeds een grote voeling gekend met het koloniale ver- leden van West-Europa. Sinds de 15e eeuw ontmoetten beschavingen elkaar na tijdperken van afzon- derlijke ontwikkeling, dat fascineert mij eindeloos. De Europese expansiedrang was cruciaal voor het verdere verloop van het eigen continent en zou nog voor lange tijd diens plaats in de wereld bepalen.
    [Show full text]
  • Octave Louwers, 'Éminence Grise' Van Het Belgisch Koloniaal Establishment Achter De Schermen Van De Koloniale Politiek in De Jaren 1920 En 1930
    Octave Louwers, 'Éminence grise' van het Belgisch koloniaal establishment Achter de schermen van de koloniale politiek in de jaren 1920 en 1930 GUDRUN VAN POTTELBERGH _____________________________ Licentiaat in de Geschiedenis – Vrije Universiteit Brussel 1. OCTAVE LOUWERS (1878-1959), DE INVLOED VAN EEN INDIVIDU OP DE KOLONIALE POLITIEK De laatste jaren is er een hernieuwde interesse voor de Belgische kolonie. Een jonge generatie onderzoekers belicht vooral culturele aspecten van de Congolese samenleving.1 Toch blijven sommige aspecten onderbelicht. Vanthemsche (2006, 106) stelt in dit verband "The Belgian colonial world after 1908 (administration, enterprises, policies) still largely remains unknown". Die leegte kan gedeeltelijk worden opgevuld door het voordien niet ontgonnen persoonsarchief van Octave Louwers (1878-1959), slechts toegankelijk sinds 1999. Het koloniale blok bestond uit drie grote actoren: de staat met zijn admini- stratie, de katholieke kerk met haar missies en de bedrijfswereld. Naast di- verse belangengroepen, hadden ook individuele personen hun eigen visie en doelen. De carrière van Octave Louwers kan als voorbeeld dienen van de invloed van het individu. De betekenis van de figuur van Louwers voor de koloniale politiek vormt de basis van dit artikel. De diepgaande invloed van Louwers op de nationale en internationale politiek wordt belicht in een rui- mer onderzoek.2 In deze bijdrage zullen enkel de nationale aspecten van zijn 1. Als voorbeeld: Valérie Piette en Catherine Jacques, Lissia Jeurissen, Amandine Lauro, Bambi Ceuppens. 2. Dit artikel is gebaseerd op Van Pottelbergh (2005). BTNG | RBHC, XXXVI, 2006, 3-4, pp. 453-494 carrière verduidelijkt worden, met speciale aandacht voor de arbeiderspro- blematiek in het interbellum.3 Louwers was verbonden aan de meest uiteenlopende instellingen die betrek- king hadden op de kolonie: van wetenschappelijke instituten over Belgische ministeries tot internationale onderhandelingstafels.
    [Show full text]
  • Chemical Compounds in the Congo
    Chemical compounds in the Congo Pharmaceuticals and the 'crossed history' of public health in Belgian Africa (ca. 1905-1939) Myriam Mertens Proefschrift voorgelegd tot het behalen van de graad van Doctor in de Geschiedenis Promotor: Prof. dr. Baz Lecocq Promotor Prof. dr. Baz Lecocq Decaan Prof. dr. Marc Boone Rector Prof. dr. Anne De Paepe Nederlandse Vertaling: Chemische verbindingen in Congo: geneesmiddelen en de ‘gekruiste geschiedenis’ van de volksgezondheid in Belgisch Afrika (ca. 1905 − 1939). Faculteit Letteren & Wijsbegeerte Myriam Mertens Chemical compounds in the Congo Pharmaceuticals and the ‘crossed history’ of public health in Belgian Africa (ca. 1905 − 1939) Proefschrift voorgedragen tot het behalen van de graad van Doctor in de Geschiedenis 2014 Acknowledgments Like the trajectories of the medicines described on these pages, writing this dissertation has been anything but a linear journey. It was, foremost, a voyage that I could not have completed without the patience and support of many people. I would first of all like to thank my (former) supervisors Jan Art and Baz Lecocq, as well as the Research Foundation - Flanders, for giving me the opportunity and freedom to pursue this research, while also nudging me at the right times and providing feedback to keep me on track. I’m also very grateful to the staff members of the various archival repositories I’ve visited, in particular the personnel of the Archives Africaines, Kris Didden from the Antwerp Institute of Tropical Medicine library and Lee Hiltzik from the Rockefeller Archive Center for graciously handling the many requests for sources and information I have sent their way.
    [Show full text]
  • Des Congolais Avait, En Effet, Constitué Une Des Attractions Majeures Et Avait Été Extrêmement Populaire
    Guy De Boeck Les Héritiers de Léopold II, ou l’anticolonialisme impossible Le Congo en vitrine, ou les expositions coloniales « 6 octobre 1894, « Au moment précis où j’écris ces premières lignes, les derniers Congolais de l’Exposition d’Anvers quittent notre pays. Coïncidence toute fortuite, et dont j’ai plaisir à tirer parti en disant à nos hôtes non pas adieu! », mais « au revoir!», « à bientôt! », et ce au nom de la Belgique entière, de la masse des fervents de la première heure comme des indifférents de la dernière, tous rie formant plus aujourd’hui qu’un noyau compact rallié sans retour à l’idée coloniale. « Un labeur de quinze ans, auquel s’applique mieux que jamais l’appréciation de de Brazza : « Travail de Titan accompli avec des moyens de Pygmées »; une série ininterrompue de succès scientifiques, économiques, moraux, militaires; l’appel à la vie civilisée de tout le cœur de l’Afrique; l’anéantissement, dans des territoires cent fois grands comme la mère-patrie, de la race maudite dont les razzias envoyaient sur les marchés d’Europe l’ivoire volé et sanglant, dans les harems d’Orient les orphelines violées; l’ordre, la justice, le travail, la foi, révélés à des millions d’êtres humains ; l’admiration imposée au inonde entier; tout cela affirmait et consolidait l’œuvre du Roi-Souverain, affirmait et consolidait l’indépendance de la Belgique, affirmait et consolidait notre volonté de garder parmi les nations civilisées une place digne d’envie, un rôle d’apôtre et de croisé, la gloire impérissable d’avoir osé, nous, si petits par nos limites, prendre à la gorge le mal hideux, l’immense et fondamentale question de la traite.
    [Show full text]
  • The London School of Economics and Political Science Dimensions Of
    The London School of Economics and Political Science Dimensions of statehood: A study of public goods in Bukavu, the Democratic Republic of Congo Randi Solhjell A thesis submitted to the Department of Government of the London School of Economics for the degree of Doctor of Philosophy, London, December 2015 Declaration I certify that the thesis I have presented for examination for the MRes/PhD degree of the London School of Economics and Political Science is solely my own work other than where I have clearly indicated that it is the work of others. The copyright of this thesis rests with the author. Quotation from it is permitted, provided that full acknowledgement is made. This thesis may not be reproduced without my prior written consent. I warrant that this authorisation does not, to the best of my belief, infringe the rights of any third party. I declare that my thesis consists of 94.208 words. Statement of use of third party for editorial help I can confirm that my thesis was copy edited for conventions of language, spelling and grammar by the LSE Language Centre. 2 of 250 Abstract This thesis challenges common political science assumptions about regions, nations, and societies in contexts of state weakness, with a special focus on de facto, rather than de jure, statehood in sub-Saharan Africa. I argue that theories of statehood must reach deeper into the empirical workings of state-society relations. Instead of positing abstract models or normative ideal types of modern states, I conceive of statehood as a set of daily practices that govern, regulate and generate effects on those experiencing and “performing the state”.
    [Show full text]