GIPUZKOAGIPUZKOA IPARIPAR --MENDEBALDEKOMENDEBALDEKO KOADRANTERAKOKOADRANTERAKO GEOPARKEARENGEOPARKEAREN BIDERAGARRITASUNBIDERAGARRITASUN PLANAPLANA

MUTRIKUMUTRIKU –– DEBADEBA –– ZUMAIAZUMAIA

AURREKARIAKAURREKARIAK (I)(I) LURRALDEALURRALDEA BALOREANBALOREAN JARTZENJARTZEN

 2002 : Geoturismoko aurreneko bisitak Zumaian: flysch eta K/T –ra bisitak Zumaian eta Deba - trekking -a. 12 bisita programatu, 53 bisitari.

 2003: 120 pertsonak partu hartu zuten Zumaiako bisiten programan.

 2004: Deba -Zumaia Biotopoa sortzeko eskaera.

 2005 : Algorri Ezagutza Etxearen inaugurazioa Zumaian.

 2006: Deba -Zumaia itsas -irteeren hasiera. AURREKARIAKAURREKARIAK (II)(II) LURRALDEA BALOREAN JARTZEN

 2007: Mutrikuko Nautilus Ikasgunearen inaugurazioa .

 2007: 5600 bisitari Zumaia -Deba -Mutrikuko irteera geoturistikotan .

 2007: Zumaiako estratotipoen izendapena

 2008ko urtarrila : FlyscharenIbilbidearenhasiera,hasiera , Deba eta Zumaiak elkarlanean sortutako ekimena .

 2008ko udaberri -udara : Ekain Kobazuloa (Deba) Gizarteriaren Ondare izendatua eta Zestoan Ekainberri erreplikaren inaugurazioa .

 2009ko negua : Deba -Zumaia Biotopo Babestuaren izendapena . 20022002 tiktik aurreraaurrera ;; bisitabisita gidatuakgidatuak ZUMAIA -DEBA - MUTRIKU

2009. urtean zehar natura eta geologiarekin lotuta 11 bisita mota eskeintzen dira , urte osoan 150 irteera programatuta eskeiniz 2005;2005; ALGORRIALGORRI EZAGUTZAEZAGUTZA ETXEARENETXEAREN IREKIERAIREKIERA ZUMAIANZUMAIAN 2006;2006; GeologiaGeologia kongresuakongresua 2007;2007; MUTRIKUNMUTRIKUN NAUTILUSENNAUTILUSEN IREKIERAIREKIERA 2008;2008; ONTZIONTZI ZERBITZUAZERBITZUA ZUMAIAZUMAIA --DEBADEBA --MUTRIKUMUTRIKU TURISMOTURISMO --POLITIKAPOLITIKA TESTUINGURUATESTUINGURUA

 Debabarrenak eta Urola erdiak/kostak interes naturalistiko eta paisajistikodun gune zabalak dituzte, oraindik balorean jarri gabeak. Debabarreneko Plan Estrategikoak gune hauek sarean artikulatzeko eta balorean jartzeko apostua egiten du

 Segmentu estrategikoetan produktu turistikoak sortzea izango da turismo-politikaren oinarri nagusia.

 Iraunkortasuna oinarrizko balorea izango da inguru honetan aurrera eraman beharreko politiketan .

 Kalitatea , berrikuntza , lehiakortasuna eta giza kapitalaren garapena turismo garapenean oinarrizko elementuak izango dira . ETORKIZUNERAETORKIZUNERA BEGIRABEGIRA HausnarketaHausnarketa ZerZer izanizan nahinahi dugudugu ““lurraldelurralde moduanmoduan ””??

 BereBere naturnatur --baliobalio etaeta kulturakultura babestenbabesten duenduen lurraldealurraldea

 LurraldeLurralde iraunkorrairaunkorra

 HerritarreiHerritarrei aukeraaukera berriakberriak etaeta bizibizi kalitatekalitate altuaaltua eskaintzeneskaintzen diondion lurraldealurraldea ……etaeta horretarakohorretarako eginegin beharrekoabeharrekoa ::

 BereBere elementuelementu bereizgarrietanbereizgarrietan oinarritutakooinarritutako lurraldelurralde bereziberezi moduramodura garatzekogaratzeko estrategiaestrategia inplementatuinplementatu

 NaturNatur etaeta KulturKultur ondarearenondarearen baloreanbalorean jartzeajartzea ,, modumodu kreatibokreatibo etaeta iraunkorreaniraunkorrean NOLANOLA EGINEGIN DEZAKEGUDEZAKEGU BIDEBIDE HAU?HAU?

1. Gure ondareari errekonozimendu unibertsala emango dioten “figura ” berrien bidez . Bide batez , sare batean integratuz

2. Lurralde berritzaile izateko aukera . Produktu berriak sortzeko baliabide berriak artikulatuz

3. Diru -laguntza publikoak eta inbertsio pribatuak lortzeko gaitasuna bultzatzea

4. Kudeaketaren garapena eta hobetzea sustatuz GEOPARKEA?GEOPARKEA?

 GeoparkearenGeoparkearen figura,figura, UNESCOrenUNESCOren babesababesa duenaduena ,, GipuzkoaGipuzkoa iparipar --mendebaldekomendebaldeko koadranterakokoadranterako errealitatearentzaterrealitatearentzat osooso egokitzategokitzat jojo daitekedaiteke ,, berebere erronkaerronka etaeta helburueihelburuei ondoenondoen erantzunaerantzuna ematenematen dionadiona

 GarapenGarapen potentzialitatepotentzialitate handienakhandienak eskaintzeneskaintzen dituendituen figurafigura ereere badabada etaeta balorebalore handiahandia dutenduten elementuetanelementuetan oinarritutaoinarrituta lurraldealurraldea ““bereiztenbereizten ”” lagundukolagunduko digunadiguna GEOPARKEENGEOPARKEEN OINARRIAKOINARRIAK

 TokikoTokiko garapengarapen iraunkorrairaunkorra

 GeoturismoaGeoturismoa

 LurrarenLurraren zientzienzientzien garapenagarapena etaeta ingurugiroingurugiro hezkuntzahezkuntza GEOPARKEAKGEOPARKEAK

DEFINIZIOADEFINIZIOA ETAETA KONTZEPTUAKKONTZEPTUAK KONTZEPTUAK ZERZER DIRADIRA GEOPARKEAK?GEOPARKEAK? GERTURATZEA (I) DEFINIZIODEFINIZIO OROKORRAKOROKORRAK  “Un GEOPARQUE es un territorio dotado de un importante patrimonio geol ógico, adem ás de otros elementos patrimoniales, que implementa una estrategia de gesti ón basada en el desarrollo sostenible , la geoconservaci ón y el geoturismo ”. (+EUSKARA)

 Los geoparques han de hacer frente a retos comunes, por ello la asociaci ón e intercambio de conocimientos les aporta importantes beneficios ”

 The Charta : geoparkeen oinarrizko dokumentoa KONTZEPTUAK ZERZER DIRADIRA GEOPARKEAK?GEOPARKEAK? GERTURATZEA (II) LURRALDEALURRALDEA

 Geoparke batek interes geologikodun “hainbat ” puntu edo gune izan behar ditu , bai ikuspuntu zientifikotik , balore estetiko edo hezitzaileagatik , edota bere “arrarotasunagatik ”

 Toki hauez gain , Geoparke batek arkeologia , ekologia , historia edota kultur interesa duten tokiak ere izan ditzake

 Gaur egun europako 32 lurralde Geoparke gisa osatuta daude KONTZEPTUAK ZERZER DIRADIRA GEOPARKEAK?GEOPARKEAK? GERTURATZEA (III) GEOPARKEARENGEOPARKEAREN KUDEAKETAKUDEAKETA

 GeoparkeakGeoparkeak ondoondo definitutakodefinitutako estrukturaestruktura batenbaten bidezbidez kudeatukudeatu beharbehar diradira ,, lurraldelurralde horrenhorren protekzioaprotekzioa ,, hobekuntzakhobekuntzak etaeta garapengarapen politikakpolitikak aurreraaurrera eramatekoeramateko ..

 GeoparkeakGeoparkeak lurraldeanlurraldean eragineragin zuzenazuzena suposatusuposatu beharkobeharko lukeluke ,, bertakobertako biztanleenbiztanleen bizibizi --baldintzetanbaldintzetan etaeta ingurumeneaningurumenean eraginezeraginez .. KONTZEPTUAK ZERZER DIRADIRA GEOPARKEAK?GEOPARKEAK? GERTURATZEA (IV) HEZKUNTZA,HEZKUNTZA, ZIENTZIAZIENTZIA ETAETA INGURUMENAINGURUMENA

 GeoparkeekGeoparkeek ingurumeningurumen heziketaheziketa ,, prestakuntzaprestakuntza etaeta LurrarenLurraren ZientzienZientzien hezkuntzahezkuntza etaeta ikerketaikerketa babestubabestu beharbehar dituditu

 GeoparkeekGeoparkeek ingurumeningurumen naturalarennaturalaren hobetzeahobetzea etaeta garapengarapen iraunkorrareniraunkorraren ingurukoinguruko politikakpolitikak ereere bultzatubultzatu beharbehar dituditu ZERZER DIRADIRA GEOPARKEAK?GEOPARKEAK? GERTURATZEA (V) HELBURUENHELBURUEN LABURPENALABURPENA

 GeodibertsitateaGeodibertsitatea babesteababestea ,, ondareondare geologikoageologikoa zabaltzeazabaltzea etaeta geoparkegeoparke direndiren lurraldeenlurraldeen garapengarapen ekonomikoekonomiko iraunkorrairaunkorra sustatzeasustatzea KONTZEPTUAK ONDAREONDARE GEOLOGIKOAGEOLOGIKOA etaeta GEOKONTSERBAZIOAGEOKONTSERBAZIOA ElEl PatrimonioPatrimonio GeolGeolóógicogico puedepuede definirsedefinirse comocomo elel conjuntoconjunto dede recursosrecursos naturalesnaturalesqueque permitenpermiten explicarexplicar lala historiahistoria geolgeolóógicagica dede lala TierraTierrayy susu evolucievolucióónn hastahasta elel estadoestado actualactual LaLa geoconservacigeoconservacióónn eses lala conservaciconservacióónn deldel patrimoniopatrimonio geolgeolóógicogico yy lala geodiversidadgeodiversidad KONTZEPTUAK ONDAREONDARE GEOLOGIKOAGEOLOGIKOA KONTZEPTUAK GEOTURISMOAGEOTURISMOA (I)(I)

EzaugarriEzaugarri nagusiaknagusiak ::

 TurismoTurismo iraunkorrairaunkorra dada

 GeologiaGeologia ezagutzeaezagutzea etaeta babesteababestea dudu helburuhelburu

 OndareOndare geologikoageologikoa baloreanbalorean jartzeanjartzean oinarritzenoinarritzen dada KONTZEPTUAK GEOTURISMOAGEOTURISMOA (II)(II)

GeoturismoarenGeoturismoaren bestebeste ezaugarriezaugarri batzukbatzuk ::

 Ez da “masen ” turismoa , turismo “alternatiboa ” gehiago

 Tokiko garapena sustatzen du

 Tokiko agenteekin elkarlanean gauzatzen da

 Geoturismoko produktuak eskaintzen ditu

 Interpretazioan oinarritzen da geoturismoa GEOPARKEGEOPARKE FIGURARENFIGURAREN JATORRIAJATORRIA ETAETA EBOLUZIOAEBOLUZIOA

EuropakoEuropako GeoparkeenGeoparkeen antolakuntzaantolakuntza 2000.2000. urteanurtean sortusortu zenzen (European(European GeoparksGeoparks NetworkNetwork edoedo EGNEGN ))

www.europeangeoparks.orgwww.europeangeoparks.org GEOPARKEGEOPARKE FIGURARENFIGURAREN JATORRIAJATORRIA ETAETA EBOLUZIOAEBOLUZIOA

 20002000  44 geoparkekgeoparkek EuropakoEuropako GeoparkeenGeoparkeen sareasarea sortusortu zutenzuten ..

 20042004  EuropakoEuropako sareasarea 1212 geoparkegeoparke lotzeralotzera iritsiiritsi zenzen etaeta sareasarea AsiaraAsiara zabaltzenzabaltzen da.da.

 20082008  3232 geoparkekgeoparkek osatzenosatzen dutedute europakoeuropako sareasarea .. GaurGaur egunegun ,, 1010 lurraldelurralde ““hautagaihautagai ”” daude.daude. BesteBeste 2222 geoparkekgeoparkek osatzenosatzen dutedute AsiakoAsiako sareasarea .. EUROPAKO GEOPARKEEN SAREA 1. Réserve Géologique de Haute - Provence – FRANCE 2. Vulkaneifel European Geopark – GERMANY 3. Petrified Forest of Lesvos – GREECE 4. Maestrazgo Cultural Park – Aragon - 5. Psiloritis Natural Park – GREECE 6. Terra.Vita Naturpark – GERMANY 7. Copper Coast Geopark– IRELAND 8. Marble arch caves & Cuilcagh Mountain Park – Northern Ireland UK 9. Madonie Geopark – ITALY 10.Kulturpark Kamptal – AUSTRIA 11.Naturpark Steirische Eisenwurzen – AUSTRIA 12.Naturpark Bergstrasse Odenwald – Germany 13.North Pennines AONB – ENGLAND UK 14.Abberlay and Malvern Hills Geopark – UK 15.Park Naturel Régional du Luberon – France 16.North West Highlands – UK – SCOTLAND 17.Geopark Swabian Albs – GERMANY 18.Geopark Harz Braunschweiger Land Ostfalen Geopark GERMANY 19.Mecklenburg Ice age Park – GERMANY 20.Hateg Country Dinosaurs Geopark – ROMANIA 21.Beigua Geopark - ITALY 22.Parc Daearegol Fforest Fawr – CYMRU – UK 23.Bohemian Paradise Geopark – CZECH REPUBLIC 24.Cabo de Gata – Nijar Natural Park – Andalucia – SPAIN 25.Naturtejo Geopark – PORTUGAL 26.Sierras Subbeticas Natural Park – Andalucia – SPAIN 27.Sobrarbe Geopark – Aragon - SPAIN 28.Gea Norvegica – NORWAY 29.Papuk geopark - CROATIA 30.Sardenia Geominerario Park - ITALY 31.Lochaber Geopark – Scotland UK 32.English Riviera Geopark - UK GEOPARKEENGEOPARKEEN EUROPAKOEUROPAKO SARESARE OSOARENOSOAREN JARDUERAKJARDUERAK

 LanekoLaneko aldizkakoaldizkako bilerakbilerak (urtean(urtean bi),bi), kongresuakkongresuak etaeta hitzaldiakhitzaldiak  WebWeb guneagunea etaeta geoparkeengeoparkeen aldizkariaaldizkaria argitaratzeaargitaratzea  GeoparkeenGeoparkeen azokaazoka :: turismoa,turismoa, produktuak,produktuak, musika,musika, gastronomia,gastronomia, artisautzaartisautza  OndareaOndarea kudeatzeko,kudeatzeko, zaintzekozaintzeko etaeta interpretatzekointerpretatzeko ikastaroakikastaroak  SustapenSustapen turistikoakturistikoak elkarrenelkarren arteanartean  GeoparkeGeoparke edoedo erakundeerakunde desberdinendesberdinen arteanartean proiektuakproiektuak elkarrekinelkarrekin bultzatzea;bultzatzea; EuropakoEuropako finantzaketafinantzaketa elkarrekinelkarrekin bilatzeabilatzea EUROPAKOEUROPAKO GEOPARKEENGEOPARKEEN ADIBIDEAKADIBIDEAK

EJEMPLOSEJEMPLOS DEDE GEOPARQUESGEOPARQUES EUROPEOSEUROPEOS EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK

SOBRARBEKOSOBRARBEKO GEOPARKEAGEOPARKEA EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK

SOBRARBEKOSOBRARBEKO GEOPARKEAGEOPARKEA EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK

SOBRARBEKOSOBRARBEKO GEOPARKEAGEOPARKEA EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK SOBRARBEKO GEOPARKEA. Pirineoetara irekitako lehioa ONDARE NATURALA PATRIMONIO NATURAL N SOBRARBE

PARQUE NACIONAL PARQUE POSETS - MALADETA ORDESADE ORDESA AND MONTE PERDIDO Y NATURALNATURAL PARK Torla NATIONAL PARK Bielsa Linás de Broto MONTE PERDIDO POSETS- MALADETA Gistaín Fanlo San Juan Sín Plan de Plan Tella

Puértolas Lafortunada

Laspuña Fiscal Escalona

Labuerda BOLTAÑA Margudgued El Pueyo de Araguás L'AÍNSA

Morillo de Tou GeoparkearenGeoparkearen Mediano Tierrantona PARQUE reservoir GUARA NATURALNATURAL DE lurraldearenlurraldearen 50%50% PARK Palo GUARA babestutababestuta dagodago

El Grado reservoir El 50% del territorio ya se Bárcabo Abizanda encuentra protegido bajo alguna figura EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK MAESTRAZGOKOMAESTRAZGOKO GEOPARKEAGEOPARKEA EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTHNORTH WESTWEST HIGHLANDSHIGHLANDS GEOPARKGEOPARK

 EskoziakoEskoziako lehenengolehenengo geoparkeageoparkea Primer geoparqueescocés  OsoOso biztanlebiztanle gutxikogutxiko lurraldealurraldea Territorio escasamente habitado  BereBere haitzhaitz zaharrenakzaharrenak 3.0003.000 milioimilioi urteurte dituztedituzte Sus rocas más antiguas tienen 3000 millones de años  GeoparkearenGeoparkearen estrategianestrategian bertakobertako kulturakultura etaeta tradizioaktradizioak garrantzigarrantzi nabarmenanabarmena hartzenhartzen dutedute El apoyo a la cultura y tradiciones locales forma parte de la estrategia del geoparque EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTH WEST HIGHLANDS GEOPARK EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTH WEST HIGHLANDS GEOPARK EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTH WEST HIGHLANDS GEOPARK EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTH WEST HIGHLANDS GEOPARK EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTH WEST HIGHLANDS GEOPARK EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTH WEST HIGHLANDS GEOPARK EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK NORTHNORTH PENINESPENINES GEOPARKGEOPARK ((ErresumaErresuma Batua)Batua) NORTHNORTH PENINES;PENINES; inglaterrakoinglaterrako geoparkerikgeoparkerik zaharrenazaharrena  NorthernNorthern RocksRocks –– IparraldekoIparraldeko haitzakhaitzak ;; geoparkearengeoparkearen asteaastea  GazteentzakoGazteentzako ekitaldiakekitaldiak :: RockRock detectivesdetectivesgazteakgazteak geologiageologia etaeta lurrarenlurraren zientzietanzientzietan murgildumurgildu daitezendaitezen  GeologyGeology trailstrails FforestFforest FawrFawr GeoparkGeopark (Gales(Gales ))

Water: From Ground to Bottle programme

Ura: lurrazpitik azalera programa

Programa Agua: desde la profundidad hasta la superficie

Fforest Fawr Geopark is an important source of high quality surface and groundwater Explain the relationship between the geology, landscape and groundwater supply, as well as the necessity to protect the catchment area and ensure a supply of high quality drinking water Through these programmes schoolchildren are introduced to the water cycle, the characteristics and origin of karst features in limestones , the nature of the water table and the transmission of water through fracture zones from areas of recharge to springs, rivers and wells LESVOSLESVOS GEOPARKGEOPARK -- GREECEGREECE EUROPAKO GEOPARKEEN ADIBIDEAK LOGOLOGO DESBERDINENDESBERDINEN ADIBIDEAKADIBIDEAK

www.europeangeoparks.org ……ondoriozondorioz …… ……enen consecuenciaconsecuencia……

HistoriaHistoria geologikogeologiko diferenteakdiferenteak konparatukonparatu daitezkedaitezke geoparquegeoparque desberdinendesberdinen arteanartean LosLos distintosdistintos geoparquesgeoparques permitenpermiten compararcomparar historiashistorias geolgeolóógicasgicas diferentesdiferentes

SareSare honihoni eskeresker guztionguztion esperientziaesperientzia desberdinetatikdesberdinetatik ikasiikasi daitekedaiteke GraciasGracias aa formarformar parteparte dede unauna redred eses posibleposible aprenderaprender dede laslas experienciasexperiencias distintasdistintas dede otrosotros geoparquesgeoparques

ABIAPUNTUA GEOPARKEGEOPARKE IZANIZAN NAHINAHI DUENDUEN LURRALDEARENLURRALDEAREN ABIAPUNTUKOABIAPUNTUKO EGOERAEGOERA –– GIPUZKOAKOGIPUZKOAKO IPARIPAR -- MENDEBALDEKOMENDEBALDEKO KOADRANTEAKOADRANTEA GEOLOGIAGEOLOGIA (I)(I)  Kostalde guztia sekuentzia jarraieko itsaslabarren azaleratzean, 60 MA inguruko erregistro geologikoa agertzen da, K/T muga eta garrantzizkoak diren beste estratomugak ditu, Paleozenoa/Eozenoa adibidez

 Lurraldean inbentariatuta daude interes geologikoko 40 puntu baino gehiago, eta EHU gauzatzen ari den Biotopoaren sekzioko inbentario berria iha 100 puntu katalogatzen ditu INTERESINTERES GEOLOGIGEOLOGI -- KOKOKOKO PUNTUAK:PUNTUAK: ESTRATOESTRATO -- LIMITEAKLIMITEAK

Irudia : Asier Hilario

ABIAPUNTUA

GEOLOGIAGEOLOGIA (II)(II)

 BertanBertan daudendauden uharrezkouharrezko kareharrikareharri urgondarrakurgondarrak ereere nabarmenaknabarmenak dira,dira, karstifikaziokarstifikazio prozesuprozesu aurreratuakaurreratuak dituzte,dituzte, guztiraguztira 423423 barrunbebarrunbe bainobaino gehiagogehiago dira,dira, horietatikhorietatik 103tan103tan aztarnategiaztarnategi arkeologikoarkeologiko edoedo paleontologikopaleontologiko dokumentatuakdokumentatuak daude.daude.

 BarrunbeBarrunbe desberdinendesberdinen arteanartean EkaingoEkaingo kobazuloakkobazuloak aipamenaipamen bereziaberezia du,du, GizonGizon -- emakumeemakume guztienguztien ondareondare izendatuizendatu zutenzuten 2008an2008an

BARRUNBEBARRUNBE ETAETA KOBAZULOAKKOBAZULOAK IZARRAITZ,IZARRAITZ, ARNOARNO ETAETA ZESTOAN:ZESTOAN: 430430 +/+/ -- ABIAPUNTUA

GEOLOGIAGEOLOGIA (III)(III)

 AlbiarrekoAlbiarreko fosilakfosilak daudedaude MutrikunMutrikun etaeta septarioakseptarioak DebanDeban

GEOLOGIAGEOLOGIA (IV)(IV) InteresInteres geomorfologikogeomorfologiko handikohandiko guneakguneak Kostaldeko itsaslabarrak eta marearteko zabalguneak GEOLOGIAGEOLOGIA (IV)(IV) InteresInteres geomorfologikogeomorfologiko handikohandiko guneakguneak Kostaldeko itsaslabarrak eta marearteko zabalguneak GEOLOGIAGEOLOGIA (IV)(IV) InteresInteres geomorfologikogeomorfologiko handikohandiko guneakguneak  Meandroak,Meandroak, paleoibilguak,paleoibilguak, etaeta abarabar GEOLOGIAGEOLOGIA (IV)(IV) GipuzkoakoGipuzkoako LurraldekoLurraldeko sakonunesakonune karstikokarstiko nagusienaknagusienak inguruinguru horretanhorretan pilatzenpilatzen diradira

OLATZ -MUTRIKU Sakonune karstikoa ABIAPUNTUA

GEOLOGIAGEOLOGIA (V)(V)

 UrUr termalentermalen iturburuakiturburuak :: –– ZestoakoZestoako urur termaltermal sufretsuaksufretsuak :: EuskadinEuskadin irekiireki zenzen lehenengolehenengo bainuetxeabainuetxea (( 1804)1804)

–– AlzolakoAlzolako urur mineralmineral --termalaktermalak :: EAEnEAEn urur mineralaminerala botilaratzenbotilaratzen dutenduten bibi fabriketakofabriketako batbat URUR TERMALAK:TERMALAK: ZESTOAZESTOA ETAETA ALZOLAALZOLA

ABIAPUNTUA

GEOLOGIAGEOLOGIA (VII)(VII)

 Elementu geologiko eta natural ugari, oihartzun handia dute bertako mitologian eta kulturan  ElementuElementu geologikoarengeologikoaren erabilpenerabilpen ekonomikoaekonomikoa historianhistorian zeharzehar –– ErdiErdi arokoaroko burdinolakburdinolak –– EraikinakEraikinak eraikitzekoeraikitzeko harria,harria, galtzadagaltzada -- harriak,harriak, etaeta abarabar ateratzekoateratzeko harrobiakharrobiak –– LignitoLignito --meatzeakmeatzeak –– ZementuZementu --fabrikakfabrikak –– KaregintzarakoKaregintzarako labeaklabeak INTERESINTERES GEOLOGIKOKOGEOLOGIKOKO PUNTUAKPUNTUAK ABIAPUNTUAABIAPUNTUA BESTELAKOBESTELAKO ONDAREONDARE --ELEMENTUAKELEMENTUAK ABIAPUNTUA NATURGUNEAKNATURGUNEAK ABIAPUNTUA IZARRAITZIZARRAITZ ETAETA ARNOARNO MENDIGUNEAKMENDIGUNEAK

 Bi mendigune horietan jarraipeneko egitura geologiko berdinak ditugu  Esploratutako 350 barrunbe baino gehiago ditu  Aixako kobazuloak 8 km. galeria baino gehiago ditu  Kobazuloetako fauna endemikoa oso ugaria da

IZARRAITZ – 58 km2ko mendigune kareduna – 273 barrunbe ezagun eta esploratutako 26 km. lurpeko galeria – 180 -190 m.ko bertikal absolutuak dituzten leizeak, Gipuzkoako handienak ARNO – 16 km2ko mendigunea – 56 barrunbe ezagun baino gehiago eta 2,9 km galeria ABIAPUNTUA INTERESINTERES PALEONTOLOGIKOAPALEONTOLOGIKOA DUTENDUTEN KOBAZULOAKKOBAZULOAK

Deba Harana  Iruroin (Mutriku)  Langatxo (Mutriku)  Ermittia (Deba)  Praileaitz I (Deba)  Praileaitz II (Deba)  Aizkoltxo (Mendaro)

Urola Harana  Urtiaga (Deba)  Ekain (Deba), Gizon -emakume guztien ondare izendatu zuten 2008an  Erralla ()  Amalda (Zestoa) ABIAPUNTUA NATURGUNEAKNATURGUNEAK

DebaDeba ZumaiakoZumaiako itsasokoitsasoko etaeta lurrekolurreko BiotopoBiotopo Babestua,Babestua, EAEkoEAEko gunegune naturalnatural babestuenbabestuen sarearensarearen barruanbarruan dagodago etaeta lurreanlurrean 495495 haha .. hartzenhartzen dituditu etaeta itsasoanitsasoan 3.7563.756 haha ..

Interes Komunitarioko Lekuak edo IKL, guztira 2.732 ha.ko azalera hartzen dute :  Arno : 1011,6 Ha  Izarraitz : 1536,9 Ha  Urola ibaia : 103 Ha  Garate -Santa Barbara : IKL guztira 141,9 Ha (81 ha Getarian eta 60,9 Zarautzen) ABIAPUNTUA

ONDAREONDARE KULTURALAKULTURALA

 MitologiaMitologia etaeta orogelatriaorogelatria  Arkitektura;Arkitektura; elizak,elizak, ermitak,ermitak, jauregiakjauregiak  Talaiak,Talaiak, itsasokoitsasoko historia,historia, nabigatzaileaknabigatzaileak  MendikoMendiko nekazaritza,nekazaritza, artzaintza,artzaintza, basoakbasoak  IdazleakIdazleak ABIAPUNTUA AZPIEGITURAAZPIEGITURA GEOTURISTIKOAKGEOTURISTIKOAK

LurraldeanLurraldean ondorengoondorengo elementuakelementuak dituguditugu ::  AlgorriAlgorri InterpretazioInterpretazio ZentroaZentroa Zumaian,Zumaian, garrantzigarrantzi handikohandiko azaleratzeazaleratze geologikoetarageologikoetara zuzenduazuzendua  MutrikukoMutrikuko azaleratzeariazaleratzeari etaeta bertakobertako fosileifosilei buruzkoburuzko interpretaziointerpretazio zentroazentroa  EkainberriEkainberri ,, EkaingoEkaingo kobazuloarenkobazuloaren erreplikaerreplika  55 turismoturismo --bulegobulego  EskaintzaEskaintza zabalazabala ostatuostatu etaeta kanpineikanpinei buruzburuz ABIAPUNTUA

BESTEBESTE AZPIEGITURAAZPIEGITURA BATZUKBATZUK

 KostaldekoKostaldeko DoneDone JakueJakue BideaBidea  HomologatutakoHomologatutako xendaxenda --sarea:sarea: 205205 kmkm –– 22 GRsGRs –– 1919 PRsPRs  BTTBTT zentroazentroa etaeta ibilbideibilbide --sareasarea 121121 kmkm -- koko ibilbideekinibilbideekin  EgitenEgiten ariari denden bidegorribidegorri --sareasarea  ZumaiaraZumaiara etaeta DebaraDebara joatekojoateko trenatrena BALOREANBALOREAN JARTZEAJARTZEA ETAETA KUDEAKETAKUDEAKETA IngurugiroIngurugiro hezkuntzahezkuntza ABIAPUNTUA PROMOZIOAPROMOZIOA ABIAPUNTUA PROMOZIOAPROMOZIOA

ABIAPUNTUA

GEOPARKEGEOPARKE IZATEKOIZATEKO HAUTAGAITZARENHAUTAGAITZAREN BIDERAGARRITASUNABIDERAGARRITASUNA ABIAPUNTUA GEOPARKEGEOPARKE IZATEKOIZATEKO BALDINTZAKBALDINTZAK BETETZENBETETZEN ALAL DITUGU?DITUGU?

 OndareOndare geologikogeologiko ,, natural,natural, kulturalkultural etaeta geoturismoarengeoturismoaren garapenarigarapenari dagokioneandagokionean ,, lurraldeaklurraldeak GeoparkeGeoparke izatekoizateko potentzialitateapotentzialitatea badubadu ..

 HalaHala ere,ere, beharrezkoabeharrezkoa dada kudeaketakudeaketa estrukturaestruktura espezifikoaespezifikoa sortzeasortzea ,, eskatutakoeskatutako baldintzakbaldintzak betetzekobetetzeko .. GEOPARKEARENGEOPARKEAREN DELIMITAZIODELIMITAZIO PROPOSAMENAPROPOSAMENA

SARESARE EUROPEARRARENEUROPEARRAREN IRIZPIDEAKIRIZPIDEAK  GeoparkeGeoparkebatbat osatzenosatzenduenduen lurraldearenlurraldearenzabalerarizabalerari dagokionezdagokionez beharbehar bezainbezainhandiahandiaizanizan beharbehar duduetaeta osagaietanosagaietanaberatsaaberatsaemaitzakemaitzaklolo rtu rtu ahalahal izatekoizateko  ……bainabainaezezhandiegiahandiegiaberebereondorioakondorioak sentitusentitudaitezendaitezenlurraldeanlurraldeanzeharzehar**

*Chris Woodley , Osnabruck Conference on Geoparks, 2008 BIBI OSAGAIOSAGAI NAGUSIAKNAGUSIAK MUNDUMUNDU MAILAKOMAILAKO ERREFERENTEAKERREFERENTEAK DITUZTEDITUZTE BEREBERE BAITANBAITAN

 FLYSCHFLYSCH ZumaiakoZumaiako estratolimiteakestratolimiteak garrantzigarrantzi mundialamundiala daukatedaukate

 KARSTKARST EkainekoEkaineko kobazuloakobazuloa GizakiarenGizakiaren OndareaOndarea ((WorldWorld HeritageHeritage SiteSiteedoedo PatrimonioPatrimonio dede lala HumanidadHumanidad)) izendatuaizendatua dagodago GEOPARKEARENGEOPARKEAREN DELIMITAZIODELIMITAZIO PROPOSAMENAPROPOSAMENA

 MutrikukMutrikuk --DebakDebak --ZumaiakZumaiak nahikonahiko balorebalore dituztedituzte GeoparkeGeoparke proposamenproposamen bideragarriabideragarria aurkeztekoaurkezteko ..

 Dena den herri hauek dauzkaten elementu geologiko nagusiak jarraipen bat daukate inguruko herrietan SailSail estratigrafikoaestratigrafikoa <<<< FLYSCHFLYSCH >>>> >> >> KARST KARST GEOPARKEARENGEOPARKEAREN << DELIMITAZIODELIMITAZIO << PROPOSAMENA:PROPOSAMENA: bibi elementuelementu geologikogeologiko nagusiaknagusiak osotasuneanosotasunean barneratubarneratu ++ lurraldelurralde eremueremu kohesionatukohesionatu batbat tokikotokiko garapenagarapena burutuburutu dezakeenadezakeena GEOPARKEAREN DELIMITAZIO PROPOSAMENA HELBURUAHELBURUA 20102010

FlyschFlysch ++KarstKarst GeoparkeaGeoparkea

EuskalEuskal KostaldekoKostaldeko GeoparkeaGeoparkea **** GeoparqueGeoparque dede lala CostaCosta VascaVasca

GEOPARKEARENGEOPARKEAREN LURRALDEALURRALDEA MILAMILA ESKER!ESKER!

JON PAUL LLORDES XENDA NATURA SL

INTERESINTERES GEOLOGIKOKOGEOLOGIKOKO PUNTUAKPUNTUAK Gipuzkoako Foru Aldundia . 1992 ALOJAMENDUAKALOJAMENDUAK GEOPARKEARENGEOPARKEARENGEOPARKEAREN DELIMITAZIO DELIMITAZIODELIMITAZIO PROPOSAMENA PROPOSAMENAPROPOSAMENA

 Kosta:Kosta: MutrikuMutriku --DebaDeba --ZumaiaZumaia --GetariaGetaria  BarnealdeaBarnealdea :: MendaroMendaro --ZestoaZestoa -- AizarnazabalAizarnazabal  PartzialkiPartzialki :: ElgoibarElgoibar (Alzola)(Alzola) etaeta IzarraitzIzarraitz (( AzkoitiaAzkoitia etaeta )Azpeitia)

 AzaleraAzalera ,, guztiraguztira :: 210210 Km2Km2  27.50027.500 biztanlebiztanle ABIAPUNTUA BALOREANBALOREAN JARTZEAJARTZEA ETAETA KUDEAKETAKUDEAKETA 2008:2008: flyscharenflyscharen ibilbideaibilbidea

 Mutriku,Mutriku, DebaDeba etaeta ZumaiaZumaia udalerrienudalerrien arteanartean 2008tik2008tik egitenegiten ariari direndiren lanalana ibilbideibilbide geoturistikogeoturistiko berriberri batbat abianabian jartzeko,jartzeko, emaitzakemaitzak osooso positiboakpositiboak diradira oraingozoraingoz

 www.flysch.comwww.flysch.com markamarka etaeta webweb guneagunea sortzeasortzea

 ArgitalpenenArgitalpenen edizioaedizioa etaeta sustapensustapen bateratuabateratua

 JarduerenJardueren eskaintzaeskaintza zabala,zabala, integratuaintegratua etaeta osagarriaosagarria

 KoordinaziorakoKoordinaziorako aldizkakoaldizkako bilerakbilerak