Opinie Geen Vrouw Maar Ook Geen Broeder

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Opinie Geen Vrouw Maar Ook Geen Broeder Opinie Geen vrouw maar ook geen broeder Het politieke vrijwilligerswerk van Henriette Roland Holst Elsbeth Etty 69 Voordat je kunt onderzoeken op welke manie- tact komen met de kunstenaarswereld waarin Opinie ren vrouwen in welke historische periode dan ze opgenomen wenste te worden. ook politieke macht of invloed verwierven, De dichter Albert Verwey, voorman van de moet je erachter komen waar ze precies op ‘Beweging van Tachtig’, woonde in Noordwijk uit waren. Bij sommige vrouwen, bijvoorbeeld op een steenworp afstand van het notarishuis degenen die actief waren in de strijd voor het dat Henriette van haar conservatieve vader vrouwenkiesrecht, is het duidelijk wat ze wil- niet ongechaperonneerd mocht verlaten. den; al verschilde de manier waarop ze hun Toen zij via Toorop Verwey had weten te in- doel trachtten te bereiken nog al eens. teresseren voor haar poëzie en dankzij diens De drijfveren van de in 1869 geboren dich- erkenning haar vader durfde te trotseren, teres Henriette Roland Holst om haar veilige dichtte ze voor haar nieuwe mentor: bourgeoisbestaan op te geven en zich met hart en ziel in de strijd van de opkomende ‘k reken/ Mij tot Uw Volk. – Nu wil ik voortaan arbeidersbeweging te storten, liggen niet voor vrij/ Kome’ in uw huis - als broeder, nieuw - de hand. Mijn hypothese is dat zij aanvanke- gevonden/ Aanzitten aan dezèlfde tafelronde/ lijk helemaal niet aasde op politieke invloed, En breken van hetzèlfde brood als gij;/ En ’t laat staan macht. Wat zij van jongs af aan kruim, – geef dát gerustelijk aan uw honden/ nastreefde was ontplooiing van haar literaire Want kruim, dat’s hondenspijs, gèen spijs talent, dat zij in dienst wilde stellen van een voor mij.’ niet altijd even helder gedefinieerd ideaal. In mijn biografie van Henriette Roland Zo’n vrouw kunnen wij ons onmogelijk voor- Holst heb ik geprobeerd te reconstrueren stellen in de marge van welke culturele of waarom zij haar streven naar zelfontplooiing politieke beweging dan ook. Om aan een van meet af aan op een ‘onvrouwelijke’ ma- bestaan in de marge te ontkomen, trachtte nier heeft vormgegeven. Een sleutelzinnetje Henriette de beperkingen die haar door haar vond ik in het gedicht dat zij op 22-jarige leef- sekse waren opgelegd te negeren. Door in tijd aan de door haar bewonderde schilder Jan mijn onderzoek naar haar leven mijn aan- Toorop stuurde met de regel ‘k ben nu geen dacht te vestigen op de strategieën waarmee vrouw, ik ben nu enkel dichter’. Alleen door zij als meisje en vrouw wist te ontsnappen zich ‘sekseloos’ op te stellen, kon zij in con- aan deze beperkingen, heb ik haar afkeer van feminisme en aparte vrouwenclubs kunnen plaatsen. Haar levenslange oriëntatie op en pagandiste van de SDAP vergaderingen toe verering van mannelijke helden, kunstenaars te spreken. Hoe bijzonder het was dat een en politici waren manieren om haar streven vrouw in die tijd alleen reisde en in het open- naar autonomie vorm te geven; het waren baar optrad, blijkt wel uit de opmerking die haar middelen tot zelfbevrijding. Annie Romein-Verschoor daar in 1949 over En dat werkte, van het begin af aan. Kort maakte. In een poging de invloed en beteke- nadat Henriette zich als ‘broeder’ aan Verwey nis te schetsen van één van Nederlands eer- had gepresenteerd vochten de meest geta- ste vrouwelijke (partij)politici schreef zij: lenteerde dichters van haar tijd, onder wie Herman Gorter, om het mentorschap van ‘Als eerste zou ik willen noemen, dat juist in het Noordwijkse natuurtalent. Willem Kloos een land met een zo rotsvaste burgerlijke tra- 70 plaatste haar gedichten in het toonaangeven- ditie als het onze, men moeilijk de betekenis de tijdschrift De Nieuwe Gids en noemde haar kan onderschatten van het feit dat Henriette nog voordat ze een bundel had gepubliceerd Roland Holst omstreeks 1900, dat wil zeggen – ‘de grootste dichter die op het oogenblik in een tijd, toen een dame zich hier nog in op- nr. 1 ● leeft’. In de kring rond Albert Verwey vond spraak bracht, zowel door op een vergadering ze ook haar echtgenoot, de furore makende te spreken als door met een boodschappen- mand over straat te lopen, dat zij in die tijd de 2007 Amsterdamse beeldend kunstenaar Rik Rol- ● and Holst. moed vond om tegen een milieu in, waaraan Onder invloed van Gorter, die als kind zij zeer gebonden was, zich met andere jonge van zijn generatie al even hard als Henriette intellectuelen in de maatschappelijke strijd zocht naar een ideaal om voor te leven en een aan de zijde van de arbeiders te scharen.’ ‘fundament’ voor zijn dichterschap, bekeerde Henriette zich tot het marxisme en werd, sa- Annie Romein noemde ‘het geval van Hen- men met haar echtgenoot, lid van de Sociaal riette Roland Holst’ een treffend voorbeeld Democratische Arbeiders Partij (SDAP). Ook van de moeilijkheden ‘waarvoor een begaafde in die pas enkele jaren bestaande, door twaalf vrouw in deze wereld, nog altijd een man- mannen opgerichte, politieke partij steeg nenwereld, komt te staan, wanneer ze haar haar ster in ijltempo. Ze schreef gedichten en talenten wil ontplooien en gedoemd is zich artikelen voor de partijkrant, zat samen met naar mannen-normen te richten en zich aan Tijdschrift voor Genderstudies Gorter in de redactie van het wetenschappe- manlijke voorbeelden te scholen.’ Ik betwij- lijk tijdschrift van de SDAP, De Nieuwe Tijd, fel of Henriette Roland Holst die ‘mannen- en kwam in 1902, vier jaar nadat ze zich als normen’ als een probleem heeft ervaren. In lid had aangemeld in het partijbestuur. Nogal dat geval had ze zich – zoals zoveel van haar atypisch is dat haar echtgenoot vooral op de tijdgenotes deden – in de vrouwenkiesrecht- achtergrond actief was: hij oefende invloed beweging kunnen manifesteren. Dat deed zij uit door veel geld aan de partij te schenken doelbewust niet. en in Gooise villa’s te ‘netwerken’ onder rijke Opmerkelijk is Henriettes expliciet vijandi- kunstenaars- en andere vrienden. ge houding ten opzichte van vrouwen die zich Terwijl Rik in die beginperiode van hun niet zoals zij als ‘broeder’ opstelden. Op hen partijlidmaatschap achter de schermen ty- keek zij neer; ik vermoed omdat ze hen min- pische vrouwenfuncties vervulde (zoals het achtte. Haar opmars in de SDAP begon met inzamelen van geld voor uitgesloten stakers) het afwijzen van de in 1898 georganiseerde reisde Henriette stad en land af om als pro- en voor de vrouwenbeweging buitengewoon belangrijke Nationale Tentoonstelling van dé woordvoerster van de SDAP over het Vrouwenarbeid. Voor een publiek waaronder ‘vrouwenvraagstuk’. Evenals partijleider zich feministische kopstukken als Wilhelmina Pieter Jelles Troelstra keerde ze zich te- Drucker, Aletta Jacobs en de oprichtster van gen het vrouwenkiesrecht met het argu- de naaistersvakbond, Roosje Vos, bevonden, ment dat aan het verkrijgen van algemeen noemde ze de organisatrices van deze Ten- kiesrecht voor mannen prioriteit gegeven toonstelling ‘burgerlijke dames’ die geen oog moest worden. Roland Holst – zo komt hadden voor de noden van de arbeidersklasse het mij voor – identificeerde zich totaal en gedreven werden door ijdelheid. niet met vrouwen. De dames van haar ei- Aparte organisaties voor vrouwen be- gen klasse die voor zichzelf opkwamen, be- schouwde ze als een gevaar voor de solida- schouwde ze als egoïstische ijdeltuiten en riteit binnen het proletariaat. Mannen en splijtzwammen, arbeidersvrouwen telden 71 vrouwen moeten samen strijden, betoogde in haar ogen niet mee. In 1902 schreef ze ze. Maar toen haar werd gevraagd wat dan de het pamfletVrouwen luistert eens! waarin ze Opinie specifieke rol van vrouwen zou kunnen zijn alleen in de laatste regel het vrouwenkies- in die strijd, antwoordde ze dat zij ‘moesten recht aanstipte en haar lezeressen als volgt trachten iets uit te zuinigen voor de propa- toesprak over een grote kiesrechtmanifes- ganda, haar man aanvuren tot den strijd en tatie: ‘Toe, wekt dan uw man of broer of bovenal haar kinderen opvoeden in de prole- zoon op om daar naartoe te gaan’. tarische deugd der solidariteit’. Roland Holst werkte vrouwen die bin- Dit optreden haalde de landelijke dag- nen de SDAP feministische issues aan de bladen en vanaf dat moment was Henriette orde wilden stellen actief tegen, wat haar het Henriette Roland Holst 72 nr. 1 ● 2007 ● Illustratie Bjorn Nelissen verwijt van haar partijgenote Marie Rutgers erkenning voor haar talent en persoonlijkheid Hoitsema opleverde dat zij haar eigen sekse in haar contacten met vooraanstaande poli- onverklaarbaar verloochende. Maar zo on- tieke leiders en intellectuelen zoals de Duitse verklaarbaar was die zelfverloochening niet. marxisten Karl Kautsky en Rosa Luxemburg, Henriette Roland Holst behoorde tot de in later Lenin en Trotsky, die haar ruimte gaven die tijd uiterst zeldzame vrouwen die op voet voor publicaties waarmee ze internationale van gelijkheid met mannen omgingen, ook faam verwierf. met haar eigen man in haar niet op financiële Voor het realiseren van haar doelstelling Tijdschrift voor Genderstudies afhankelijkheid gebaseerde kinderloze (en die neerkwam op zo volledig mogelijke zelf- hoogstwaarschijnlijk seksloze) huwelijk. De ontplooiing was de SDAP een vrij ideaal plat- problemen van vrouwen die zich aan onder- form. Ze vond er volop publicatieruimte voor drukking, achterstelling en vernedering wil- zowel haar poëzie als haar theoretische en den ontworstelen erkende ze niet, omdat ze propagandistische artikelen. Toen de partij in die zelf niet als zodanig ervoer. Zij had geen 1909 uit elkaar viel in een reformistische en vrouwenplatforms nodig, zoals de Sociaal De- een revolutionaire stroming, lukte het Hen- mocratische Vrouwenclubs of het tijdschrift riette dan ook niet om aan de zijde van haar De proletarische vrouw om zich politiek te vriend Gorter mee te gaan met de marxisten profileren. die de Sociaal Democratische Partij (SDP) Het verschil tussen de feministische oprichtten, de voorloper van de CPH en latere vrouwen die zich politiek organiseerden en CPN. Ze bleef lid van de SDAP en kreeg als Henriette Roland Holst was dat zij in de aller- dank voor haar loyaliteit een eigen blad, het eerste plaats voor zichzelf opkwam.
Recommended publications
  • Henriette Roland Horst, Jacques Engels and the Influence of Class
    ‘More freedom’ or ‘more harmony’? Henriette Roland Holst, Jacques Engels and the influence of class and gender on socialists’ sexual attitudes Paper submitted to the seminar on “Labour organizations and sexuality”, Université de Bourgogne, Dijon 5 October 2001 Peter Drucker1 Sheila Rowbotham once wrote, ‘A radical critical history ... requires a continuing movement between conscious criticism and evidence, a living relationship between questions coming from a radical political movement and the discovery of aspects of the past which would have been ignored within the dominant framework.’2 Her words may apply with particular force to the history of labour organizations and sexuality. Historians can find it easier to find criticisms and questions to raise about the past than to sustain the ‘continuing movement’ required to understand the past in its own terms. The temptation is great to compare positions on sexuality taken in labour organizations in the past with positions held by historians in the present. The result can be either an idealization of sex-radical forbears or a condemnation of those whose ideas fell short of twenty-first-century enlightenment — in either case a curiously old-fashioned sort of history, which benefits little from the advances made by social historians outside ‘the dominant framework’, particularly social historians of sexuality, since the 1970s. Analyzing positions on sexuality taken in labour organizations in the past in the light of knowledge that has been accumulating about social and sexual patterns of their specific periods seems likely to be a more fruitful approach. Four different angles of attack seem particularly likely to be useful.
    [Show full text]
  • Dit PDF Bestand Downloaden
    02 artikelen 362-451:TNTL1240802•081-095 Wouden 12/1/09 10:03 AM Pagina 404 TNTL 125 (2009) 404-418 Charlotte Cailliau Jong bezield of oud bedaard? Een nieuwe editie van Willem Kloos’ Verzen en de keuze van een basistekst1 Abstract – For a new edition of the volume of poetry Verzen by Willem Kloos (1859-1938) this article explores the method of choosing a base text for reading editions as that is done today. It seems that the choice is often made by consider- ing four parameters, namely authority, the influence by other persons, the au- thor’s method of working and the literary-historical circumstances. However text editors do not take into account the different representations (or ‘images’) of the author that come with each version. Only when the editor is also aware of that as- pect s/he can make a well-considered choice. 1. Inleiding Voorafgaand aan de verschijning van de vierde druk van Verzen, besliste Willem Kloos (1859-1938) om in zijn debuutbundel, die twee herdrukken zo goed als on- veranderd was gebleven, enkele drastische wijzigingen door te voeren. Ongeveer zeventig pagina’s met gedichten werden geschrapt, de volgorde van de sonnetten werd gewijzigd en de lay-out aangepast aan het eveneens nieuwe boekformaat. Volgens de auteur was de ware oorzaak nu wel duidelijk van de geestelijke strijd die hij zevenendertig jaar tevoren had moeten voeren. Hij vond het daarom niet langer nodig al zijn verzen nog op te nemen aangezien lezers of toekomstige lite- ratuurwetenschappers alles wat ze wilden weten in de vorige edities of de ver- schillende uitgaven van De Nieuwe Gids konden vinden.
    [Show full text]
  • George Hendrik Breitner (1857-1923) Was Among the Most Successful Dutch Painters of the Nineteenth Century
    George Hendrik Breitner (1857-1923) was among the most successful Dutch painters of the nineteenth century. Well known for his paintings of city scenes, a series of young women dressed in kimonos, cavalrymen and horses, Breitner also depicted cats in his sketches, paintings, and photo- graphs. Breitner was a cat lover: cats were always roaming around in his house and in his studio. This book contains a selection of his sketches and photographs of cats. George Hendrik Breitner Born in Rotterdam in 1857, George Hendrik Breitner began his studies at the Academy of Art, The Hague, in 1876. There he met painters of the Hague School who, influenced by the French Barbizon painters, preferred realism to romanticism. Soon known for his ability to paint horses, Breitner was hired by Hendrik Willem Mesdag in 1881 to paint the horses in his renowned panorama painting of Scheveningen, which can still be visited today in a specially built rotund gallery in The Hague. A year later Breitner befriended Vincent van Gogh, with whom he often went sketching in and around The Hague. Attracted by its vibrant artistic and cultural life spurred by a revival of economic growth, Breitner moved to Amsterdam in 1886. Here Breitner captured the city’s street life in many of his paintings. Horses remained an important subject for the artist, but he soon replaced his caval- ry horses with those pulling carts and trams. He often took his sketchbook on his walks through the town and, from around 1890, he would also take his Kodak camera out with him to capture scenes that would find their way into his paintings.
    [Show full text]
  • Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society
    STUDIES IN THE HISTORY OF KNOWLEDGE Tai, Van der Steen & Van Dongen (eds) Dongen & Van Steen der Van Tai, Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Ways of Viewing ScienceWays and Society Anton Pannekoek: Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Studies in the History of Knowledge This book series publishes leading volumes that study the history of knowledge in its cultural context. It aspires to offer accounts that cut across disciplinary and geographical boundaries, while being sensitive to how institutional circumstances and different scales of time shape the making of knowledge. Series Editors Klaas van Berkel, University of Groningen Jeroen van Dongen, University of Amsterdam Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Amsterdam University Press Cover illustration: (Background) Fisheye lens photo of the Zeiss Planetarium Projector of Artis Amsterdam Royal Zoo in action. (Foreground) Fisheye lens photo of a portrait of Anton Pannekoek displayed in the common room of the Anton Pannekoek Institute for Astronomy. Source: Jeronimo Voss Cover design: Coördesign, Leiden Lay-out: Crius Group, Hulshout isbn 978 94 6298 434 9 e-isbn 978 90 4853 500 2 (pdf) doi 10.5117/9789462984349 nur 686 Creative Commons License CC BY NC ND (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0) The authors / Amsterdam University Press B.V., Amsterdam 2019 Some rights reserved. Without limiting the rights under copyright reserved above, any part of this book may be reproduced, stored in or introduced into a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means (electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise).
    [Show full text]
  • Naar Een Heilige Schoonheid Van De Vorm. Willem Kloos’ Poëzieleer En De Praktijk
    NAAR EEN HEILIGE SCHOONHEID VAN DE VORM. WILLEM KLOOS’ POËZIELEER EN DE PRAKTIJK Charlotte CAILLIAU Abstract – In his external poetics up to 1895 Willem Kloos assumes that ‘form and content in poetry are one’. With this axiom Kloos suggests that true art only comes into being when the poet expresses his ideas, intentions and emotions by means of a unique form. However, this is not the only requirement a true artist has to comply with. With regard to the writing process Kloos points out that genuine poetry is born in the mind of the poet. The whole verse, in the right form, is located there and the poet has to write down the lines. On the basis of the study of the genesis of the long, epical fragment Okeanos these considerations about the writing process are first of all compared with Kloos’s actual practice. This comparison shows that Kloos’s practice is a bit more complicated; even he had to fiddle with his verses before he got them published. Furthermore Kloos’s external poetics, with the emphasis on the form, are reviewed in the light of his implied, internal poetics that can be deduced from the genesis of Okeanos. Also internally, the essential words prove to be form and content. However, this is less so in early versions of Okeanos than in later ones, since many of the alterations Kloos made are formal by nature. In zijn studie over het werk van Martinus Nijhoff, Een dichter schreit niet, onderscheidt Wiljan van den Akker in navolging van M.H. Abrams vier soor- ten poëtica’s: de mimetische, de autonomistische, de pragmatische en de expressieve.1 Deze onderverdeling is gebaseerd ‘op een viertal elementen, die in bijna alle beschouwingen over het literaire werk een rol spelen’: het univer- sum, het publiek, het werk en de auteur (Van den Akker 1985, 53).
    [Show full text]
  • Henriette Roland Holst
    Henriette Roland Holst samenstelling Garmt Stuiveling bron Garmt Stuiveling, Henriette Roland Holst (Schrijversprentenboek 16). De Bezige Bij, Amsterdam / Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag 1977 (tweede druk) Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/stui002henr01_01/colofon.htm © 2007 dbnl / erven Garmt Stuiveling i.s.m. 2 Kleine kroniek 1869 - 24 december: geboorte van Henriette Goverdine Anna, tweede kind uit het huwelijk van de Noordwijkse notaris Mr. Theodoor Willem van der Schalk en Anna Ida van der Hoeven. Het oudste kind, Willem Cornelis Theodoor was geboren op 16 januari 1868. 1877 - 2 februari: geboorte van Maria Jacoba Arnoldina, derde kind in het gezin Van der Schalk. 1884 - juni: vroegste datum in het jeugdwerk van Henriette van der Schalk, voorzover dit bewaard bleef. 1884 - oktober: vertrek naar het internaat Oosterwolde bij Arnhem. Ofschoon Henriette, vereenzaamd en onbegrepen, er overspannen raakt, keert zij na een rustkuur te Amsterdam toch naar Oosterwolde terug. 1888 - oktober: vertrek naar Luik, waar Henriette terwille van het Frans een winter en pension is bij een ingenieursweduwe. Verliefdheid-op-afstand op een operazanger. 1889 - voorjaar: kort verblijf in Brussel, samen met haar ouders, en terugkeer naar Noordwijk. 1890 - voorjaar: Albert Verwey en Kitty van Vloten vestigen zich te Noordwijk in Villa Nova. Vriendschappelijke contacten van Henriette met het gezin Verwey. 1891 - 10 december: sterfdag van prof. dr. Abraham Kuenen, als kritisch theoloog een der woordvoerders van het Modernisme. Aan zijn nagedachtenis wijdt Henriette van der Schalk twee sonnetten. 1892 - maart-april: ontstaan van enkele heftig bewogen sonnetten voor Verwey. 1892 - april: bezoek aan het atelier van Jan Toorop te Katwijk, samen met haar vader en met een vriendin.
    [Show full text]
  • Literature of the Low Countries
    Literature of the Low Countries A Short History of Dutch Literature in the Netherlands and Belgium Reinder P. Meijer bron Reinder P. Meijer, Literature of the Low Countries. A short history of Dutch literature in the Netherlands and Belgium. Martinus Nijhoff, The Hague / Boston 1978 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/meij019lite01_01/colofon.htm © 2006 dbnl / erven Reinder P. Meijer ii For Edith Reinder P. Meijer, Literature of the Low Countries vii Preface In any definition of terms, Dutch literature must be taken to mean all literature written in Dutch, thus excluding literature in Frisian, even though Friesland is part of the Kingdom of the Netherlands, in the same way as literature in Welsh would be excluded from a history of English literature. Similarly, literature in Afrikaans (South African Dutch) falls outside the scope of this book, as Afrikaans from the moment of its birth out of seventeenth-century Dutch grew up independently and must be regarded as a language in its own right. Dutch literature, then, is the literature written in Dutch as spoken in the Kingdom of the Netherlands and the so-called Flemish part of the Kingdom of Belgium, that is the area north of the linguistic frontier which runs east-west through Belgium passing slightly south of Brussels. For the modern period this definition is clear anough, but for former times it needs some explanation. What do we mean, for example, when we use the term ‘Dutch’ for the medieval period? In the Middle Ages there was no standard Dutch language, and when the term ‘Dutch’ is used in a medieval context it is a kind of collective word indicating a number of different but closely related Frankish dialects.
    [Show full text]
  • Het Janushoofd Van Julia (1885)
    Het janushoofd van Julia (1885) Kris Steyaert (Université de Liège) Abstract In 1884 Willem Kloos and Albert Verwey started work on Julia, a collection of forty poems written in the manner of the successful author Fiore della Neve (M.G.L. van Loghem). In their pamphlet The Incompetence of the Dutch Literary Critics (1886), in which Julia’s true authorship was revealed, Kloos and Verwey made plain that the poems had been conceived as deliberate nonsense, something the Dutch literary establishment had failed to recognize. Nevertheless, a close reading of the collection brings to light a number of textual similarities with Kloos’s and Verwey’s serious poetry written in the period 1883-1885. This article reveals Julia as a fascinating hybrid in which an older aesthetic coexists with a new poetical language associated with the Eighties Movement. In de lente van 1886 publiceerden Willem Kloos en Albert Verwey De onbevoegdheid der Hollandsche literaire kritiek, een brochure waarin ze onthulden dat de dichtbun- del Julia van de mysterieuze Guido die het jaar daarvoor was verschenen in wer- kelijkheid hún werk was. De bundel, zo schreven ze, was het resultaat geweest van ‘eenige regenachtige achtermiddagen’ van doldwaze rijmelarij. Met citaten uit de gedichten wilden ze nu in hun brochure aantonen dat in Julia ‘de belachelijkste beeldspraak en de holste frasen worden afgewisseld door de tastbaarste wartaal’.1 Toen Bernt Luger in 1980 een fotografische herdruk verzorgde van De onbevoegd- heid noteerde hij echter in zijn nawoord dat ‘de arme Julia een zo geschonden en tweeslachtig aanschijn’ had ‘dat geen enkele criticus ongehavend uit de strijd had kunnen komen’.2 De strijd bestond hierin dat Kloos en Verwey het gevestigde 10 NEDERLANDSE Letterkunde • Jaargang 17 • nr 1 • februari 2012 Guest (guest) IP: 170.106.34.90 Het janushoofd van Julia (1885) Nederlandse recensentendom in de val hadden gelokt en verleid tot het publiceren van positieve besprekingen van een als inferieur geconcipieerd literair product.
    [Show full text]
  • Uva-DARE (Digital Academic Repository)
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) De Amsterdamse jaren van Willem Kloos: Deel II (1888-1900) Oerlemans, F.J. Publication date 2013 Link to publication Citation for published version (APA): Oerlemans, F. J. (2013). De Amsterdamse jaren van Willem Kloos: Deel II (1888-1900). General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:25 Sep 2021 293 Summary The poet Willem Kloos (1859-1938) has often been seen as a man who created his own myth, and who in doing so, was occasionally economical with the truth. He has also been considered as a man who was driven by homo-erotic stimuli and who was absolutely a- political. Later in life, after a lonely and deprived childhood, Willem Kloos fled from his petit- bourgeois social setting and found, in spite of his inclination to isolate himself, a circle of like minds.
    [Show full text]
  • PDF Van Tekst
    Het festijn van tachtig De vervulling van heel groote dingen scheen nabij Enno Endt bron Enno Endt, Het festijn van tachtig. De vervulling van heel groote dingen scheen nabij. Nijgh & Van Ditmar. Amsterdam 1990 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/endt001fest01_01/colofon.htm © 2008 dbnl / erven Enno Endt 7 ...maar eenmaal leek haar doel Een effen duinvijver, een vogelpoel, Die 'n zomerdag niets doet dan spiegelen - - - - - - - - - - - - - - - Daar stond ze nu en dronk, De lippen in 't hol handje - 't water wonk Met de wenkbrauwen waar de druppel viel, In 't lichtgroen gras; nauwsluitend om de hiel Perste het water op, 't werd stiller weer En heel stil, toen sloeg ze de oogen neer En zag zich zelve. En een blijde schrik Verstelde haar, het werd een oogenblik Waarin ze niet dacht, vol van zoet gevoel Van dartelheid en overmoed - en koel Lag nog de wel - schromend deed ze een stap En zag haar eigen blozen, voor een lap Weerspiegelend blauw als een rood robijn Op hofgewaad. Dat was voor 't oog festijn Om naar te zien... Uit de eerste zang van Gorters Mei Enno Endt, Het festijn van tachtig 8 Jac. van Looy nodigt Karel Alberdingk Thijm per briefkaart uit; ‘De man hierboven is Jong Holland’ (1884) Enno Endt, Het festijn van tachtig 9 Hoofdstuk I Het begin Gemeenschappelijk verzet ‘Daar steekt de Nieuwe Gids van wal. Paap aan 't roer. Kloos peinzend op de plecht. Albert in de mast. “En 't losgedonderd schot wenscht heil aan 't vaderland!”’p. 9-1 ZO begon het. Zo werd het begin onder woorden gebracht op een briefkaart.
    [Show full text]
  • Okeanos-Fragmenten
    Okeanos-fragmenten Willem Kloos editie A.P. Verburg en Harry G.M. Prick bron Willem Kloos, Okeanos-fragmenten (editie A.P. Verburg en Harry G.M. Prick). Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag 1971 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/kloo003apve01_01/colofon.htm © 2006 dbnl / erven Willem Kloos i.s.m. 4 Willem Kloos omstreeks 1896 Willem Kloos, Okeanos-fragmenten 5 I. De Okeanos-handschriften en -publikaties 1. Het belang der handschriften Er zijn van Willem Kloos talloze poëzie-handschriften bewaard gebleven. Verreweg de meeste daarvan bevatten echter verzen van na 1893. Van zijn verzen uit de belangrijkste of, als men wil, enig belangrijke periode van zijn dichterschap, die tot 1893 duurde, is Okeanos vanaf het eerste ontwerp tot de laatste versie in handschrift aanwezig. Niet alleen is dit daardoor het enige van de gedichten uit Kloos' eerste bundel Verzen, waarvan men de tekstgeschiedenis van het begin tot het eind kan volgen, maar ook bieden deze manuscripten de gelegenheid om de werkwijze van Kloos met alle karakteristieke eigenaardigheden daarvan te bestuderen. Ten slotte ligt niet de geringste waarde van deze handschriften in de omstandigheid, dat de gedrukte tekst, de vorm waarin Okeanos eerst in De Nieuwe Gids en vervolgens in alle edities van Verzen voorkomt, sterk afwijkt van wat de dichter oorspronkelijk geschreven had. In deze uitgave zijn alle tot nu toe bekende Okeanos-teksten opgenomen, zowel het volledige handschriftenmateriaal als de in eerste druk in De Nieuwe Gids verschenen versies. 2. De inhoud der handschriften Het handschriftenmateriaal bestaat uit twee groepen. De ene bevat de tekst, soms in verschillende versies, van de enige passage van het hele gedicht waarin de Okeanos-figuur optreedt, gevolgd door een beschrijving van de Titanomachie.
    [Show full text]
  • The Letters of Rosa Luxemburg Rosa Luxemburg Addressing a Rally
    The Letters of Rosa Luxemburg Rosa Luxemburg addressing a rally. The pictures on either side of her are of Lassalle and 1\Jarx. (Courtesy Dietz Verlag) The Letters of Rosa Luxemburg edited and with an Introduction by Stephen Eric Bronner with a Foreword by Henry Pachter Westview Press I Boulder, Colorado Cover photo courtesy Dietz Verlag. Poem by Peter Steinbach in the Foreword zs reprinted with permission. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmittedjn any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording, or any information storage and retrieval system, without permission in writing from the publisher. Copyright© 1978 by Westview Press, Inc. Published in 1978 in the United States of America by Westview Press, Inc. 5500 Central Avenue Boulder, Colorado 80301 Frederick A. Praeger, Publisher Library of Congress Cataloging in Publication Data Luxemburg, Rosa, 1870-1919. The letters of Rosa Luxemburg. 1. Communists-Correspondence. I. Bronner, Stephen. HX273.L83A4 1978 335.43'092'2 78-17921 ISBN 0-89158-186-3 ISBN 0-89158-188-X pbk. Printed and bound in the United States of America Contents Foreword, Henry Pachter .................................. vii Preface ....................................................xi Reflections on Rosa ......................................... I Rosa Luxemburg and the Other Tradition ..................3 Childhood and Youth .....................................4 Apprenticeship ............................. ..............6 The East European Dimension
    [Show full text]