DOCSLIB.ORG

Henriette Roland Holst

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Henriette Roland Holst Henriette Roland Holst samenstelling Garmt Stuiveling bron Garmt Stuiveling, Henriette Roland Holst (Schrijversprentenboek 16). De Bezige Bij, Amsterdam / Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag 1977 (tweede druk) Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/stui002henr01_01/colofon.htm © 2007 dbnl / erven Garmt Stuiveling i.s.m. 2 Kleine kroniek 1869 - 24 december: geboorte van Henriette Goverdine Anna, tweede kind uit het huwelijk van de Noordwijkse notaris Mr. Theodoor Willem van der Schalk en Anna Ida van der Hoeven. Het oudste kind, Willem Cornelis Theodoor was geboren op 16 januari 1868. 1877 - 2 februari: geboorte van Maria Jacoba Arnoldina, derde kind in het gezin Van der Schalk. 1884 - juni: vroegste datum in het jeugdwerk van Henriette van der Schalk, voorzover dit bewaard bleef. 1884 - oktober: vertrek naar het internaat Oosterwolde bij Arnhem. Ofschoon Henriette, vereenzaamd en onbegrepen, er overspannen raakt, keert zij na een rustkuur te Amsterdam toch naar Oosterwolde terug. 1888 - oktober: vertrek naar Luik, waar Henriette terwille van het Frans een winter en pension is bij een ingenieursweduwe. Verliefdheid-op-afstand op een operazanger. 1889 - voorjaar: kort verblijf in Brussel, samen met haar ouders, en terugkeer naar Noordwijk. 1890 - voorjaar: Albert Verwey en Kitty van Vloten vestigen zich te Noordwijk in Villa Nova. Vriendschappelijke contacten van Henriette met het gezin Verwey. 1891 - 10 december: sterfdag van prof. dr. Abraham Kuenen, als kritisch theoloog een der woordvoerders van het Modernisme. Aan zijn nagedachtenis wijdt Henriette van der Schalk twee sonnetten. 1892 - maart-april: ontstaan van enkele heftig bewogen sonnetten voor Verwey. 1892 - april: bezoek aan het atelier van Jan Toorop te Katwijk, samen met haar vader en met een vriendin. Diep onder de indruk schrijft Henriette een reeks sonnetten voor Toorop. 1892 - eerste publikatie van Henriette van der Schalk, doordat Toorop het sonnet ‘Ze zijn heel oud - veel ouder dan ze 't weten’ laat afdrukken in de Catalogue de la première exposition annuelle, Anvers Mai-Juin 1892. 1892 - 29 juni: noodlottig ongeval waarbij notaris Van der Schalk tezamen met zijn jongste dochter in het Galgewater te Leiden verdrinkt. 1892 - juli: beoordeling van de gedichten van Henriette van der Schalk door Albert Verwey, die dan in Amersfoort bij Herman Gorter logeert. 1892 - november: huldigingsavond van Paul Verlaine in Den Haag. Temidden van andere artiesten ziet Henriette van der Schalk daar voor het eerst de jonge schilder R.N. Roland Holst. 1893 - eind januari: kennismaking met Herman Gorter, die op schaatsen naar Noordwijk is gekomen en bij de Verwey's logeert; de volgende dag bezoekt hij Henriette thuis. 1893 - begin februari: kennismaking met R.N. Roland Holst, ook ten huize van de Verwey's. De ontmoeting leidt tot vriendschap, de vriendschap tot een verloving. 1893 - juni: debuut met zes sonnetten in De Nieuwe Gids, jrg. VIII, afl. 5, hetzelfde nr. waarin ook J.H. Leopold debuteert. 1895 - zomer: verhuizing van Mevrouw Van der Schalk naar Hilversum. Henriette Roland Holst 1896 - 7 januari: verschijning van de bundel Sonnetten en verzen in terzinen geschreven, typografisch verzorgd door R.N. Roland Holst, en in de colofon gedateerd: december 1895. 1896 - 16 januari: huwelijk van Henriette van der Schalk en R.N. Roland Holst in het gemeentehuis te Hilversum. Na hun huwelijksreis naar de Rivièra en de Italiaanse kunststeden, vestigen de Holsten zich te 's-Graveland in de tuinmanswoning van het buiten Schoonoord. 1897 - april: Paascongres van de SDAP te Arnhem. Herman Gorter en het echtpaar Roland Holst, als gasten aanwezig, worden lid. 1898 - februari: aflevering van de Nieuwe Tijd, jrg. II, nr. 8, met op het omslag voor het eerst de mededeling: onder redactie van Henriette Roland Holst, F. van der Goes en H. Gorter. 1900 - Internationaal Socialistisch Congres te Parijs, waar HRH aan deelneemt. 1903 - januari en april: eerste en tweede spoorwegstaking; ernstige represailles van overheidszijde. 1903 - 15 mei: verhuizing naar Laren, waar Berlage een huis voor Henriette en Rik Roland Holst heeft gebouwd: De Heidreef, nu Drift nr. 21. 1904 - augustus: Internationaal Socialistisch Congres te Amsterdam; contact met de Russische delegatie. 1907 - augustus: Congres te Stuttgart, waar HRH spreekt. Eerste ontmoeting met Trotzky. 1908 - winter: maandenlang verblijf van HRH en haar man in Londen. 1909 - februari: buitengewoon congres te Deventer; de groep rondom het weekblad De Tribune, circa 500 leden waaronder Gorter, verlaat de SDAP en richt in maart de SDP op. Van een nieuw discussie-orgaan binnen de SDAP, Het Weekblad, worden HRH en Wibaut redacteur. 1910 - juli: HRH legt het redacteurschap en haar andere partijfuncties neer. 1911 - 21 januari: eerste opvoering van De opstandelingen. Later in het jaar bedankt HRH als lid van de SDAP. 1914 - 24 april: sterfdag van mevrouw Van der Schalkvan der Hoeven. HRH erft de helft van het buitengoed De Buissche Heide, nabij Zundert. 1915 - 2 mei: oprichting van het Revolutionair Socialistisch Verbond. 1915 - september: Conferentie te Zimmerwald, met HRH als enige Nederlander. Tweede ontmoeting met Trotzky. 1916 - mei: samengaan van RSV met SDP. 1918 - november: omvorming van de SDP tot Communistische Partij. 1919 - april: verhuizing naar De Buissche Heide. R.N. Roland Holst wordt hoogleraar aan de Rijksacademie voor beeldende kunsten te Amsterdam. 1921 - juni-juli: reis naar Moskou ter bijwoning van het congres der Komintern. Derde ontmoeting met Trotzky. 1922 - na de opheffing van De Nieuwe Tijd wordt De Communistische Gids gesticht, met HRH in de redactie. 1924 - mei: HRH bedankt als lid van de CPH, maar sluit zich na de politieke nederlaag van Wijnkoop en Van Ravesteyn in juni 1925 weer aan. 1926 - R.N. Roland Holst wordt hoogleraar-directeur van de Rijksacademie. September: verhuizing naar Bloemendaal, Zomerzorgerlaan 27. 1927 - 16 november: definitieve breuk met de CPH. Overtuigd religieus-socialiste. Samenwerking met Sneevliet. Henriette Roland Holst 1931 - buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde te Gent. 1937-1938 - lange periodes van ernstige ziekte. 1938 - 31 december: sterfdag van R.N. Roland Holst. 1939 - verhuizing naar Blaricum, later naar Heemstede, naar Santpoort en in augustus 1943 naar De Buissche Heide. 1947 - 20 mei: eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. 1947 - oktober: fractuur van het heupbeen als gevolg van een val; langdurig verblijf in het ziekenhuis. 1949 - 31 januari: verhuizing naar Van Eeghenstraat 64 te Amsterdam. 1949 - 24 december: tachtigste verjaardag met bescheiden huldiging. 1952 - 21 november: HRH overlijdt te Amsterdam. Henriette Roland Holst 3 [Schrijversprentenboek] 1 - Lindenhof, het geboortehuis van Henriette van der Schalk te Noordwijk, Lindenplein 1. 2 - Beginregels van een gedicht uit: ‘De nieuwe geboort’ (verschenen november 1902). Ruik ik de reuk der bloesemende linden, ruik ik de reuken waar ik eens van zong toen zang en geur aanwiekte' op alle winden, dan glijdt een vroeger zoet over de tong ... Henriette Roland Holst 4 3 - Mr. Theodoor Willem van der Schalk. 4 - Uit: ‘Het vuur brandde voort’ (1949). Mijn vader was notaris te Noordwijk, een bloeiend dorp tusschen de bollenvelden, op een half uurtje afstand van de zee. Zooals ik hem mij herinner uit mijn kinderjaren was hij van een zeldzame manlijke schoonheid. Hij had een edel gevormden schedel, kleine diepliggende donkere oogen, een arendsneus, fijngevormde zinnelijke lippen en een frissche gelaatskleur. Henriette Roland Holst 5 - Anna Ida van der Schalk-van der Hoeven. 6 - Henriette als kind. 7 - Uit: ‘Het vuur brandde voort’. Mijn moeder voldeed niet aan de klassieke schoonheidsnormen, daarvoor was haar gelaatskleur niet bloeiend genoeg en waren haar trekken te Henriette Roland Holst weinig regelmatig. Maar er ging een zeldzame bekoring van haar uit en iedereen werd getroffen door haar lieftalligheid en gratie, meer nog door het zielvolle in haar blik, haar stem en haar gebaren. Henriette Roland Holst 5 8 - Op vijftienjarige leeftijd. 9 - Uit: Dr. K. Proost, ‘Henriëtte Roland Holst in haar strijd om gemeenschap’ (1937). ...zij was een teruggetrokken, droomerig, maar ook een wild en slordig kind, dat zich moeilijk schikken kon, vaak recalcitrant was en uit den band sprong, waarbij vooral de gouvernantes het nog al eens moesten ontgelden. Maar ook haar familie kon zij het lastig genoeg maken en toen op haar twaalfde jaar een oom eens bemiddelend optrad en haar poogde duidelijk te maken dat zij toch met haar familie leven moest, was haar eenige reactie: ‘ik word toch dichteres’. Henriette Roland Holst 10 - Een der vroegste gedichten; onder de tweede strofe gedateerd: Noordwijk 26 October (1884). Henriette Roland Holst 6 11 - Prof. Dr. A. Kuenen, bij wiens dood Henriette van der Schalk twee sonnetten schreef. 12 - Albert Verwey. 13 - Kitty Verwey-van Vloten. Henriette Roland Holst 15 - Gedicht van Henriette van der Schalk, door Toorop gedrukt in de ‘Catalogue de la première exposition annuelle’ Anvers Mai-Juin 1892. In vs. 1 is ‘om’ een drukfout voor ‘oud’. 16 - Uit een brief van Verwey aan Toorop, 6 of 7 juni 1892. Haar sonnet in die Catalogus is een uiligheid. 't Zit vol fouten. Drukfouten. Bovendien heeft ze 't later veel verbeterd. Maar uitgegeven - onder goeie lui bederft 't 'r reputatie. Grooter ondienst kun je haar niet doen dan haar op de spraak te brengen. Haar - ik bedoel haar talent en haar later - mogelijken goeden naam als auteur. Henriette Roland Holst 7 14 - Jan Th. Toorop. 17 - Bericht uit het Leidsch Dagblad, 30 juni 1892. Henriette Roland Holst 18 - Mevrouw Van der Schalk, naar een tekening van R.N. Roland Holst, 1895. Henriette Roland Holst 8 19 - Herman Gorter. 20 - Uit: ‘Sonnetten en verzen in terzinen geschreven’ (verschenen januari 1896). Ik leefde, en wijsheid was voor mij een woord; toen werd ik genoodigd haar gast te wezen door Dante's princelijk en machtig woord. Rijkelijk at mijn ziel van wat hij bood en zoo is al mijn kennis van haar wezen van hem afkomstig, als van koren brood. Henriette Roland Holst 21 - Begin van een ongepubliceerd gebleven vertaling van Dantes ‘Convivio’.
Load more

Recommended publications
  • Henriette Roland Horst, Jacques Engels and the Influence of Class
    ‘More freedom’ or ‘more harmony’? Henriette Roland Holst, Jacques Engels and the influence of class and gender on socialists’ sexual attitudes Paper submitted to the seminar on “Labour organizations and sexuality”, Université de Bourgogne, Dijon 5 October 2001 Peter Drucker1 Sheila Rowbotham once wrote, ‘A radical critical history ... requires a continuing movement between conscious criticism and evidence, a living relationship between questions coming from a radical political movement and the discovery of aspects of the past which would have been ignored within the dominant framework.’2 Her words may apply with particular force to the history of labour organizations and sexuality. Historians can find it easier to find criticisms and questions to raise about the past than to sustain the ‘continuing movement’ required to understand the past in its own terms. The temptation is great to compare positions on sexuality taken in labour organizations in the past with positions held by historians in the present. The result can be either an idealization of sex-radical forbears or a condemnation of those whose ideas fell short of twenty-first-century enlightenment — in either case a curiously old-fashioned sort of history, which benefits little from the advances made by social historians outside ‘the dominant framework’, particularly social historians of sexuality, since the 1970s. Analyzing positions on sexuality taken in labour organizations in the past in the light of knowledge that has been accumulating about social and sexual patterns of their specific periods seems likely to be a more fruitful approach. Four different angles of attack seem particularly likely to be useful.
    [Show full text]
  • Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society
    STUDIES IN THE HISTORY OF KNOWLEDGE Tai, Van der Steen & Van Dongen (eds) Dongen & Van Steen der Van Tai, Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Ways of Viewing ScienceWays and Society Anton Pannekoek: Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Studies in the History of Knowledge This book series publishes leading volumes that study the history of knowledge in its cultural context. It aspires to offer accounts that cut across disciplinary and geographical boundaries, while being sensitive to how institutional circumstances and different scales of time shape the making of knowledge. Series Editors Klaas van Berkel, University of Groningen Jeroen van Dongen, University of Amsterdam Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Amsterdam University Press Cover illustration: (Background) Fisheye lens photo of the Zeiss Planetarium Projector of Artis Amsterdam Royal Zoo in action. (Foreground) Fisheye lens photo of a portrait of Anton Pannekoek displayed in the common room of the Anton Pannekoek Institute for Astronomy. Source: Jeronimo Voss Cover design: Coördesign, Leiden Lay-out: Crius Group, Hulshout isbn 978 94 6298 434 9 e-isbn 978 90 4853 500 2 (pdf) doi 10.5117/9789462984349 nur 686 Creative Commons License CC BY NC ND (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0) The authors / Amsterdam University Press B.V., Amsterdam 2019 Some rights reserved. Without limiting the rights under copyright reserved above, any part of this book may be reproduced, stored in or introduced into a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means (electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise).
    [Show full text]
  • The Letters of Rosa Luxemburg Rosa Luxemburg Addressing a Rally
    The Letters of Rosa Luxemburg Rosa Luxemburg addressing a rally. The pictures on either side of her are of Lassalle and 1\Jarx. (Courtesy Dietz Verlag) The Letters of Rosa Luxemburg edited and with an Introduction by Stephen Eric Bronner with a Foreword by Henry Pachter Westview Press I Boulder, Colorado Cover photo courtesy Dietz Verlag. Poem by Peter Steinbach in the Foreword zs reprinted with permission. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmittedjn any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording, or any information storage and retrieval system, without permission in writing from the publisher. Copyright© 1978 by Westview Press, Inc. Published in 1978 in the United States of America by Westview Press, Inc. 5500 Central Avenue Boulder, Colorado 80301 Frederick A. Praeger, Publisher Library of Congress Cataloging in Publication Data Luxemburg, Rosa, 1870-1919. The letters of Rosa Luxemburg. 1. Communists-Correspondence. I. Bronner, Stephen. HX273.L83A4 1978 335.43'092'2 78-17921 ISBN 0-89158-186-3 ISBN 0-89158-188-X pbk. Printed and bound in the United States of America Contents Foreword, Henry Pachter .................................. vii Preface ....................................................xi Reflections on Rosa ......................................... I Rosa Luxemburg and the Other Tradition ..................3 Childhood and Youth .....................................4 Apprenticeship ............................. ..............6 The East European Dimension
    [Show full text]
  • Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Tai, C.; van der Steen, B.; van Dongen, J. DOI 10.2307/j.ctvp7d57c 10.1515/9789048535002 Publication date 2019 Document Version Final published version License CC BY-NC-ND Link to publication Citation for published version (APA): Tai, C., van der Steen, B., & van Dongen, J. (Eds.) (2019). Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society. (Studies in the History of Knowledge). Amsterdam University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctvp7d57c, https://doi.org/10.1515/9789048535002 General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:26 Sep 2021 STUDIES IN THE HISTORY OF KNOWLEDGE Tai, Van der Steen & Van Dongen (eds) Dongen & Van Steen der Van Tai, Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Ways of Viewing ScienceWays and Society Anton Pannekoek: Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Studies in the History of Knowledge This book series publishes leading volumes that study the history of knowledge in its cultural context.
    [Show full text]
  • 6 Leven in Laren, Vergaderen in Haarlem
    Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33721 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Veldhuizen, Adriaan Pieter van Title: De partij : over het politieke leven in de vroege S.D.A.P. Issue Date: 2015-06-30 6 Leven in Laren, vergaderen in Haarlem Waar hoofdstuk 2 vertelde over de oprichtingsvergadering van de sdap en het leven in de Amsterdamse Blasiusstraat, staan in dit hoofdstuk het sdap-congres van 1907 en de leden van de afdeling Laren centraal. Dit is wederom een locatie waar veel sociaaldemocraten woonden, maar dan ruim tien jaar later. Net als in hoofdstuk 2 moeten deze microstudies twee dingen aan het licht brengen. Enerzijds geven ze een gedetailleerde kijk op een klein onderdeel van de partij en daarmee inzicht in het dage- lijks functioneren van de partijleden. Anderzijds zeggen ze iets over de partij als geheel. In dit geval laten ze zien dat – hoewel de partij in tien jaar tijd in sommige opzichten een eenheid geworden was – er grote in- terne verschillen bleven bestaan. De bestudering van de diversiteit in de sdap begint in dit hoofdstuk rond 1905 in Laren. De afdeling aldaar had een ander karakter dan de stedelijke afdelingen, maar was evenmin te vergelijken met dorpen als Holwerd, Aardenburg en Bergen op Zoom. Geleid door kunstenaars, bohemiens en intellectuelen was Laren beter zichtbaar op het landelijk toneel dan de meeste afdelingen. Sommige sociaaldemocraten ervoeren deze inbreng als een wezenlijke verdieping van het partijleven, terwijl andere er de bemoeienissen van een onbescheiden kliekje druktemakers in zagen. Dat er zo graag in waardeoordelen over de afdeling werd ge- sproken, kwam ook doordat Laren – zowel binnen de partij als daarbui- ten – symbool kwam te staan voor een nieuwe en sterk leerstellige sociaaldemocratie.
    [Show full text]
  • Red Rosa: an Intimate Self-Portrait
    Red Rosa: An Intimate Self- Portrait THE LETTERS OF ROSA LUXEMBURG is the first volume in a projected 14-volume set, The Complete Works of Rosa Luxemburg, of all the extant writings of this great revolutionary socialist in English—all available newspaper articles and speeches, significant polemical and Marxist theoretical writings, and her letters and telegrams, prepared collaboratively by the Rosa Luxemburg Stiftung, Karl Dietz Veralg, and Verso Books. The Letters of Rosa Luxemburg contains 230 letters by Luxemburg to 46 different people, and is an English translation by George Shriver of the original German text of 1990, Herzlichst, Ihre Rosa (literal translation, Warmly from the Heart, Yours, Rosa). The first letter is to her friends in Zurich, Nadina and Boris Krichevsky, in Zurich, dated July 17, 1891 (when Luxemburg was only 20 years old, yet already active in the socialist movement); and the last letter, dated January 11, 1919, is to her friend and comrade Clara Zetkin in Stuttgart, four days before her murder by the proto-fascist Freikorps in collusion with the right-wing Social-Democratic government of Germany headed by Philip Scheidemann and Friedrich Ebert, two leaders of the Social-Democratic Party of Germany (SPD) who had supported World War I. The significance of Rosa Luxemburg’s quite extensive and active correspondence over these years is emphasized well by one of the general editors of the editorial board preparing the Complete Works, Peter Hudis. He writes at the beginning of The Letters of Rosa Luxemburg, in his "Introduction: Rediscovering Rosa Luxemburg" (pp. VII-XI): To get to know Rosa Luxemburg’s thought is to get to know a way of seeing the world, and it is not truly possible to grasp that if one lacks access to what is found in her correspondence.
    [Show full text]
  • Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Tai, C.; van der Steen, B.; van Dongen, J. DOI 10.2307/j.ctvp7d57c.3 10.1515/9789048535002-002 Publication date 2019 Document Version Final published version Published in Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society License CC BY-NC-ND Link to publication Citation for published version (APA): Tai, C., van der Steen, B., & van Dongen, J. (2019). Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society. In C. Tai, B. van der Steen, & J. van Dongen (Eds.), Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society (pp. 9-23). (Studies in the History of Knowledge). Amsterdam University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctvp7d57c.3, https://doi.org/10.1515/9789048535002-002 General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.
    [Show full text]
  • Opinie Geen Vrouw Maar Ook Geen Broeder
    Opinie Geen vrouw maar ook geen broeder Het politieke vrijwilligerswerk van Henriette Roland Holst Elsbeth Etty 69 Voordat je kunt onderzoeken op welke manie- tact komen met de kunstenaarswereld waarin Opinie ren vrouwen in welke historische periode dan ze opgenomen wenste te worden. ook politieke macht of invloed verwierven, De dichter Albert Verwey, voorman van de moet je erachter komen waar ze precies op ‘Beweging van Tachtig’, woonde in Noordwijk uit waren. Bij sommige vrouwen, bijvoorbeeld op een steenworp afstand van het notarishuis degenen die actief waren in de strijd voor het dat Henriette van haar conservatieve vader vrouwenkiesrecht, is het duidelijk wat ze wil- niet ongechaperonneerd mocht verlaten. den; al verschilde de manier waarop ze hun Toen zij via Toorop Verwey had weten te in- doel trachtten te bereiken nog al eens. teresseren voor haar poëzie en dankzij diens De drijfveren van de in 1869 geboren dich- erkenning haar vader durfde te trotseren, teres Henriette Roland Holst om haar veilige dichtte ze voor haar nieuwe mentor: bourgeoisbestaan op te geven en zich met hart en ziel in de strijd van de opkomende ‘k reken/ Mij tot Uw Volk. – Nu wil ik voortaan arbeidersbeweging te storten, liggen niet voor vrij/ Kome’ in uw huis - als broeder, nieuw - de hand. Mijn hypothese is dat zij aanvanke- gevonden/ Aanzitten aan dezèlfde tafelronde/ lijk helemaal niet aasde op politieke invloed, En breken van hetzèlfde brood als gij;/ En ’t laat staan macht. Wat zij van jongs af aan kruim, – geef dát gerustelijk aan uw honden/ nastreefde was ontplooiing van haar literaire Want kruim, dat’s hondenspijs, gèen spijs talent, dat zij in dienst wilde stellen van een voor mij.’ niet altijd even helder gedefinieerd ideaal.
    [Show full text]
  • Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society
    1 Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Astronomer and Marxist Anton Pannekoek was a remarkable figure. As an astronomer, he pioneered quantitative astrophysics and founded the renowned Astronomical Institute in Amsterdam that now carries his name. Before World War I, however, he was employed as a Marxist theorist by the Social Democratic Party of Germany, making him one of the leading intel- lectuals of international socialism. Because of his significant contributions to such diverse subjects as astronomy and socialism, Pannekoek’s life and work uniquely capture the fascinating connections between conceptions of nature, society, and their representations in the early decades of the twentieth century. This book aims to study these connections through the prism of Pannekoek’s biography. In doing so, it sets out to explain Pan- nekoek’s particular epistemic, aesthetic, and political choices, while placing them in the broader context of the early twentieth century. Pannekoek tried to keep connections between his political and academic life hidden from view. He had pragmatic reasons to do so. His academic career had suffered from his controversial political reputation on more than one occasion, most dramatically in 1919 when his appointment to deputy director of the Leiden Observatory was obstructed by the Dutch government.1 From the mid-1910s onwards, he kept his socialist efforts at a distance from his career in astronomy, and even ended up writing two separate autobiographies: one focusing on his career in the labour movement, while the other discussed his astronomical research.2 Remarkably, this separation has been carried over into scholarship on his life and work.
    [Show full text]
  • Karl Kautsky on Werner Sombart's Why Is There No Socia
    Daniel Gaido 1 ‘The American Worker’ and the Theory of Permanent Revolution: Karl Kautsky on Werner Sombart’s Why Is There No Socialism in the United States? Introduction One of the main peculiarities of American historical development has been the relative political weakness of the American labour movement. The classical bourgeois attempt to analyse the reasons for this phenomenon is Werner Sombart’s famous book Why Is There No Socialism in the United States? , rst published in 1906. Though Sombart’s theses have long been a subject of debate among academics in both the US and Europe,2 it is not generally known that Karl Kautsky, the foremost Marxist theoretician of that period, answered them with a comparative analysis of the peculiarities of capitalist development in Russia, the UK and the US, and their inuence on the respective labour movements. Kautsky’s study, published in 1906 in the theoretical journal of the German social 1 Comments and criticisms can be sent to <[email protected]> or by regular mail to: 32/1 Oren St. (34739) Haifa, Israel. The author would like to thank the Center for the Study of the United States at Haifa University for helping to fund the research upon which this article is based. 2 See, for instance, Lipset 1977, pp. 31–149; Foner 1984, pp. 57–80; Heffer and Rovet (eds.) 1988; Lipset and Marks 2000. Historical Materialism , volume 11:4 (79–123) ©Koninklijke Brill NV, Leiden, 2003 Also available online – www.brill.nl 80 Daniel Gaido democracy Die Neue Zeit under the title ‘The AmericanWorker’ , 3
    [Show full text]
  • Neerlandica Jaargang 43 Extra Muros Nummer 2 Mei 2005 Inhoud
    Neerlandica Jaargang 43 Extra Muros nummer 2 mei 2005 Inhoud Mary Kemperink 71 Besprekingen en aankondigingen 1 Utopisme en Schoonheid rond 1900. ‘De tijd Etymologisch woordenboek van het die wij beleven is schoon’ Nederlands (Maarten Klein); Taal als mensenwerk: het ontstaan van het ABN. Mieke K.T. Desmet (Frida Balk); Künstler als Helden und 20 De vier dochters van Dr March. Heilige. Nationale und konfessionelle Een klassiek Amerikaans meisjesboek in Mythologie im Werk J.A. Alberdingk Thijms een Nederlands jasje (1820–1889) und seiner Zeitgenossen Jan Oosterholt (Marnix Beyen); Nederlandse literatuur in 28 Cultuurkritiek aan de hand van een de romantiek 1820–1880. (Jan Oosterholt); representatie van de holocaust: Wandelaar onder de palmen. Opstellen over De keisnijder van Fichtenwald van koloniale en postkoloniale literatuur – Louis Ferron opgedragen aan Bert Paasman. (H.J. Boukema) H. van Gorp 39 Naar een meer gemeenschappelijk letteren- 81 In Memoriam Pierre Brachin beleid van Nederland en Vlaanderen? Ton Anbeek 82 In Memoriam Jan Czochralski 49 De literatuur post-Pim. Kroniek van het proza 83 Widjajanti Dharmowijono Jaap Goedegebuure Column. De stille haan 55 Nuchter en ingetogen? Kroniek van nem het proza 84 Auteursinformatie 2, 2005 Ludo Beheydt 61 Kunst als cultuurfenomeen. Kroniek cultuur en maatschappij Mary Kemperink Utopisme en Schoonheid rond 1900 ‘De tijd die wij beleven is schoon’ Onthoudt: het schoone is het eerste; dan het goede, want het goede is zelfs niet goed, als het niet schoon is; en als het hoogste zult gij zien, dat het schoone en goede ten slotte één worden. (Carel Vosmaer, Inwijding, 1888) ich [schliesse] mein monistisches Glaubensbekenntniss mit den Worten: ‘Das walte Gott, der Geist des Guten, des Schönen und der Wahrheit!’ (Ernst Haeckel, Der Monismus als Band zwischen Religion und Wissenschaft, 1892) Het goede, het ware en het schoone.
    [Show full text]
  • Marxists and Imperialism: the Indonesian Policy of the Dutch Social Democratic Workers Party, 1894-1914
    MARXISTS AND IMPERIALISM: THE INDONESIAN POLICY OF THE DUTCH SOCIAL DEMOCRATIC WORKERS PARTY, 1894-1914 Erik Hansen One of the great unresolved problems which the Second Interna­ tional bequeathed to its post-1914 successors was the question of colonial policy. Superficially, colonialism posed no particular dif­ ficulties. In 1896, the London congress of the Second International condemned colonial expansion as an expression of capitalist enterprise. The condemnation was renewed by the Paris congress in 1900 and four years later by the Amsterdam congress. However, an attempt was made at the Amsterdam congress to place the Second International on record as condemning capitalist colonial policy and not colonialism per se9 the argument being that socialist states in Europe might retain the colonies established by previous capitalist regimes. The obvious im­ plication of this position was that the Second International should move toward the establishment of guidelines which defined a uniquely socialist colonial policy. Although this attempt to alter the pre­ vious policy guideline on colonialism failed, the forces in the Second International which favored a revision of colonial policy tried again at the 1907 Stuttgart congress. After heated debate, the congress voted, 127-108, with 10 abstaining, to continue the formal condemna­ tion of colonial enterprise.1 This was the last policy position on colonies which the Second International approved before the First World War. Although a minor power in Europe, the Netherlands was a colonial power of the first order. This status inevitably affected the Dutch section of the Second International. Seen within the context of the Second International, the Dutch section had moved further toward the establishment of a colonial program than either the British or the French sections.
    [Show full text]