DOCSLIB.ORG

Pieter Jelles Troelstra, Centrale Figuur in De SDAP Ü

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Pieter Jelles Troelstra, Centrale Figuur in De SDAP Ü Pieter Jelles Troelstra, centrale figuur in de SDAP Ü <! Camille Huysmans en het herstel der "" sociaal-democratische eenheid in Nederland Henny Buiting, Universitair Docent Maatschappijgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam De in 1894 opgerichte Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) in Nederland raakt vanaf 1900 verscheurd door ideologische en strategische tegenstellingen. De in hevigheid toenemende partijstrijd loopt in februari 1909 uit op het royement van een kleine radicaal-marxistische groep, die in maart een eigen partij opricht. In de SDAP gebleven leden van de linkse oppositie doen een beroep op het Internationaal Socialistisch Bureau (ISB) om te bemiddelen om de ontstane breuk te herstellen. Camille Huysmans, secretaris van het ISB, verklaart zich hiertoe bereid enformuleert een compromis, dat aanvaardbaar lijkt voor beide partijen. Tot verbijstering van Huysmans wijst een meerderheid van degeroyeerde oppositiegroep terugkeer naarde oude partij uiteindelijk van de hand. Voorgeschiedenis vormt een amalgaam van fabianisme, darwi­ nisme en kautskyaans marxisme en ziet een Na een korte partijstrijd in de Sociaal-Demo­ 'organische' ontwikkeling vanuit het kapita­ cratische Bond (SDB), wordt op 26 augus­ lisme in het socialisme*2'. Het duurt jaren tus 1894 de Sociaal-Democratische Arbei­ eer een klein aantal academici, kunstenaars derspartij (SDAP) opgericht(1). Anders dan en geschoolde arbeiders een marxistisch de anarchistische SDB, streeft de SDAP het rijpingsproces heeft ondergaan en de impli­ socialisme na door middel van zowel parle­ caties van het revolutionaire marxisme door­ mentaire als economische actievormen. De ziet. Voor gewone partijleden, partijkader én jonge partij weet zich geïnspireerd door de voor veel partij-intellectuelen daarentegen 'Sozial-Demokratische Partei Deutschlands' blijft de vage ideologie van de beginjaren ook (SPD) en haar theoretische leidsman, de naderhand typerend. Specifieke kenmerken 'orthodoxe marxist' Karl Kautsky. Toch be­ van Nederland op socio-economisch en po- tekent dit allerminst dat de SDAP een mar­ litiek-cultureel gebied stimuleren dit. xistische partij zou zijn. De partij-ideologie Bij de conceptie van de SDAP staat Neder- TGSB 2000/1 land nog maar aan het begin van een indu­ Troelstra tot de openlijke proclamatie dat de strieel-kapitalistisch veranderingsproces en religieuze en economische kenmerken van er ontbreekt een omvangrijk industriepro- Nederland dwingen tot een koers die afwijkt letariaat. De 'verzuiling' bindt brede gele­ van marxistische schemata en die rekening dingen van het proletariaat aan religieuze frac­ houdt met kleinburgerlijk denkende prole- ties van de heersende klasse, terwijl de over­ tariërs(3). Hiertegenover formuleert de bril­ grote meerderheid van de proletariërs is uit­ jante marxist Pieter Wiedijkeen strategie die gesloten van kiesrecht. Tenslotte is de nog gebaseerd is op de kleine groep klassebe- grote invloed van de SDB van belang, in het wuste proletariërs die voorhanden is, om met bijzonder in de grote steden. De SDAP rea­ behulp van dit smalle steunvlak en gebruik liseert zich, dat het bereiken van het par­ makend van de inzicht verschaffende mar­ lement de voorwaarde vormt voor het de­ xistische theorie, het hoogland van, het ge­ monstreren van het anarchistisch impossibi- rijpte kapitalisme te bereiken. Daar zal de lisme en voor groeikansen van de partij. In­ 'zuiver' gebleven proletarische klassepartij derdaad betekent de verovering van par­ leiding geven aan wat een industrieel mas­ lementszetels in 1897, de snelle ondergang saleger is geworden, om de staatsmacht te van de SDB. De parlementaire succesfor­ veroveren(4). mule baant de weg naar een overweldigende Zo zijn botsende partij strategieën geboren, machtspositie van de parlementaire fractie, waarvan de ene vertrouwt op het electoraal die alles zet op een politiek van geleidelijke mechanisme en een politiek van geleidelijke hervormingen. Centraal binnen fractie en hervormingen in de richting van het soci­ partij staat Pieter Jelles Troelstra, een uit alisme. De rivaliserende marxistische strate­ Friesland afkomstig advocaat. gie baseert zich op de transcendent-revoluti- onerende condities, die met de industriële Het verdwijnen van de SDB in 1900, bete­ transitie gegeven zijn en die een naar het kent terzelfdertijd dat de verenigende factor socialisme voerende machtsbasis inhouden. van een gemeenschappelijke vijand is ver­ dwenen, met aanscherpende tegenstellingen De 'schoolkwestie' wordt op het partijcon­ in de SDAP als gevolg. Een kleine groep is gres van Groningen (30-31 maart 1902) be­ gealarmeerd geraakt door een partijkoers, die slecht ten gunste van Troelstra's opvattingen. het kautskyaanse beginselprogram van 1895 Deze zege verscherpt de richtingenstrijd, die grotendeels negeert. De groep bestaat uit uitmondt in een harde machtsstrijd'3'. Een literatoren, intellectuelen en enkele arbei­ voorlopig hoogtepunt is het partijcongres ders en schaart zich rond het in 1896 opge­ van Utrecht (15-17 april 1906), waar de mar­ richte, juridisch onafhankelijke maandblad xisten wordt opgedragen hun kritiek te ma­ De Nieuwe Tijd. Het jaar erop lopen de mar­ tigen. Het belangrijkste gevolg ervan is even­ xisten te hoop tegen Troelstra's voorstel wel, dat een groepje radicale marxisten zich steun te verlenen aan staatssubsidiëring van afsplitst van de gematigder Nieuwe Tijd- het religieuze lager onderwijs. Ze beschou­ groep. De Gideonsbende wordt aangevoerd wen dit als electoraal opportunisme en als door de volksonderwijzer Jan Ceton, de rab­ een aantasting van het proletarisch klassebe- bijnenzoon David Wijnkoop en de histori­ wustzijn. Deze 'schoolkwestie' verleidt cus Willem van Ravesteyn. Dit triumviraat TGSB 2000/1 omschrijft zichzelf als 'strijdende marxisten', ze Camille Huysmans, secretaris van het die de confrontatie met de partijtop en zijn Internationaal Socialistisch Bureau (ISB) om reformistische koers niet moeten schuwen. bemiddeling zal vragen(6). Nog dezelfde dag Het drietal richt, tegen de wens van de ove­ stelt ze samen met Floor "Wibaut, een gema­ rige marxisten, op 19 oktober 1907 het week­ tigde marxist die de SDAP eveneens trouw blad De Tribune op. is gebleven, een brief op waarin Huysmans De confronterende koers van de 'Tribunisten' om bemiddeling wordt gevraagd. Deze geeft leidt einde 1908 tot ingrijpen van de partij­ gevolg aan het verzoek. leiding, die opheffing van De Tribune verlangt. Op 18 februari stuurt het Uitvoerend Co­ Als tegenprestatie wordt de marxistische mité (UC) van het ISB een brief naar de Tri­ vleugel een eigen (bescheiden) orgaan ge­ bune-reductie, waarin het verwijst naar de gund, Het Weekblad, dat als bijlage van het par- eenheidsresolutie uit 1904 van het Interna­ tijdagblad Het Volk zal verschijnen. Op het tionaal Socialistisch Congres van Amster­ buitengewoon congres van Deventer (13-14 dam. "Ubent", zo luidt het, "tegoede partijgeno­ februari 1909) weigert het triumviraat zijn ten om te vergeten dat een partij eenheid en discipline blad op te heffen en is daarmee, onder voor­ behoeft en het is om deze reden dat wij hopen, dat een behoud van de uitslag van het partijreferen­ te nemen beslissing op uw bijeenkomst van aanstaan­ dum, geroyeerd. De overgrote meerderheid de zondag, in overeenstemming zal zijn met de (7> van de marxisten grijpt het Weekblad-voor­ internationale resolutie vanAmsterdam" . Het ISB stel dankbaar aan om de radicale Tribunisten refereert aan de geconvoceerde bijeenkomst van rond de tweehonderd vijftig Tribunisten niet te hoeven steunen. Hierdoor blijft de op 21 februari te Amsterdam en probeert de afgesplitste radicale groep beperkt tot ruim aankondiging van een nieuwe partij te voor­ vierhonderd van de rond de negenduizend komen. Die zondag valt echter wel degelijk partijleden. het besluit "[.. •] tot oprichting eener nieuwe Partij, indien, wat als bijna zeker werd aangenomen, het referendum de besluiten goedkeurt". De volgende Interventie van het Internationaal dag bericht Ceton, secretaris van het oprich- Socialistisch Bureau tingscomité, aan het ISB van dit besluit dat genomen is, nadat de aanwezigen kennis heb­ Na afloop van het Deventer-congres ver­ ben genomen van het ISB-schrijven. En pas­ schijnen in Het Volk spotprenten van de als sant deelt hij mee, dat de nieuwe partij zetels scheurmakers gebrandmerkte Tribunisten, in het ISB opeist en hij biedt aan het besluit die van hun kant gewagen van een voze mis­ nader te willen toelichten. daad gepleegd door ondemocratische refor­ Contactpersoon Huysmans bericht Roland misten. Ook echter worden initiatieven ont­ Holst en Wibaut over de opstelling van de plooid om de strijdende groepen te verzoe­ Tribune-groep eri hij informeert het partijbe­ nen. Initiatoren zijn marxisten, die de een­ stuur van de SDAP op 27 februari. In zijn heid van de linkervleugel willen herstellen brief aan J.G. van Kuijkhof, secretaris van het en niets zien in een minuscule links-radi­ partijbestuur, merkt hij somber op, dat "[...] cale partij. Al op 15 februari meldt Henriette de scheuring een voltrokken feit [lijkt] "<8>. De dag Roland Holst, met moeite in de SDAP geble­ erop bepleit Roland Holst bij Huysmans een ven, aan haar goede vriend Karl Kautsky dat TGSB 2000/1 De eerste redactie van Het Volk leest het nummer van 16 maart 1902. V.l.n.r.: C.J.A. Van Bruggen, M. Mendels, Pieterjelles TroelstrafJJ, De Roode,J.F. Ankersmit voortzetting van de bemiddeling, waarbij ze Bemiddeling op meerdere fronten wijst op Cetons aanbod het oprichtings­ besluitvan de 21e nader
Load more

Recommended publications
  • Henriette Roland Horst, Jacques Engels and the Influence of Class
    ‘More freedom’ or ‘more harmony’? Henriette Roland Holst, Jacques Engels and the influence of class and gender on socialists’ sexual attitudes Paper submitted to the seminar on “Labour organizations and sexuality”, Université de Bourgogne, Dijon 5 October 2001 Peter Drucker1 Sheila Rowbotham once wrote, ‘A radical critical history ... requires a continuing movement between conscious criticism and evidence, a living relationship between questions coming from a radical political movement and the discovery of aspects of the past which would have been ignored within the dominant framework.’2 Her words may apply with particular force to the history of labour organizations and sexuality. Historians can find it easier to find criticisms and questions to raise about the past than to sustain the ‘continuing movement’ required to understand the past in its own terms. The temptation is great to compare positions on sexuality taken in labour organizations in the past with positions held by historians in the present. The result can be either an idealization of sex-radical forbears or a condemnation of those whose ideas fell short of twenty-first-century enlightenment — in either case a curiously old-fashioned sort of history, which benefits little from the advances made by social historians outside ‘the dominant framework’, particularly social historians of sexuality, since the 1970s. Analyzing positions on sexuality taken in labour organizations in the past in the light of knowledge that has been accumulating about social and sexual patterns of their specific periods seems likely to be a more fruitful approach. Four different angles of attack seem particularly likely to be useful.
    [Show full text]
  • Het Journalistieke Werk Van Pieter Jelles Troelstra 2011
    1 Piet Hagen Het journalistieke werk van Pieter Jelles Troelstra Inventaris bij een collectie kopieën in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 2011 2 Toelichting bij de inventaris van ongeveer 1550 artikelen, bijna 200 verslagen van redevoeringen en 15 interviews van mr. P.J. Troelstra Werkdocument Dit overzicht is in eerste instantie gemaakt bij de voorbereiding van de in 2010 verschenen Troelstra- biografie, bestemd voor eigen gebruik. Het document is niet volledig en niet 100-procent betrouwbaar. Dat laatste kan ook moeilijk omdat niet van alle artikelen met zekerheid is vast te stellen of Troelstra de auteur is. Aanvullingen en correcties blijven gewenst. Troelstra als journalist Pieter Jelles Troelstra (1860-1930) was behalve Fries dichter, sociaal advocaat en sociaal-democratisch politicus ook journalist. Hij was hoofdredacteur van De Sneeker Courant, De Nieuwe Tijd, De Baanbreker, De Sociaaldemokraat en Het Volk en werkte mee aan tal van andere bladen. Ook publiceerde hij gedichten en verhalen in literaire tijdschriften. Voordat zijn politieke carrière begon, werkte hij mee aan Friese kranten en drie jaar lang redigeerde hij een eigen kwartaaltijdschrift, For hûs en hiem. Als partijleider van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij combineerde Troelstra politiek en journalistiek op een wijze die nu onmogelijk zou zijn, maar die in zijn dagen heel gebruikelijk was. Ook Abraham Kuyper, Ferdinand Domela Nieuwenhuis en Herman Schaepman waren op beide fronten actief. Hun kranten waren vooral opiniërende organen met een dubbele functie: voorlichting van de eigen achterban en polemiek met politieke tegenstanders. Troelstra’s eigen achterban was minder uniform dan men zou denken en zijn positie als hoofdredacteur was vaak omstreden.
    [Show full text]
  • Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society
    STUDIES IN THE HISTORY OF KNOWLEDGE Tai, Van der Steen & Van Dongen (eds) Dongen & Van Steen der Van Tai, Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Ways of Viewing ScienceWays and Society Anton Pannekoek: Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Studies in the History of Knowledge This book series publishes leading volumes that study the history of knowledge in its cultural context. It aspires to offer accounts that cut across disciplinary and geographical boundaries, while being sensitive to how institutional circumstances and different scales of time shape the making of knowledge. Series Editors Klaas van Berkel, University of Groningen Jeroen van Dongen, University of Amsterdam Anton Pannekoek: Ways of Viewing Science and Society Edited by Chaokang Tai, Bart van der Steen, and Jeroen van Dongen Amsterdam University Press Cover illustration: (Background) Fisheye lens photo of the Zeiss Planetarium Projector of Artis Amsterdam Royal Zoo in action. (Foreground) Fisheye lens photo of a portrait of Anton Pannekoek displayed in the common room of the Anton Pannekoek Institute for Astronomy. Source: Jeronimo Voss Cover design: Coördesign, Leiden Lay-out: Crius Group, Hulshout isbn 978 94 6298 434 9 e-isbn 978 90 4853 500 2 (pdf) doi 10.5117/9789462984349 nur 686 Creative Commons License CC BY NC ND (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0) The authors / Amsterdam University Press B.V., Amsterdam 2019 Some rights reserved. Without limiting the rights under copyright reserved above, any part of this book may be reproduced, stored in or introduced into a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means (electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise).
    [Show full text]
  • Pieter Jelles Troelstra (1860-1930) in En Rond Leeuwarden
    WANDEL- EN FIETSROUTES SPOREN VAN PIETER JELLES 1860- TROELSTRA 1930 IN EN ROND LEEUWARDEN Wandel- en fietsroutes Sporen van Pieter Jelles Troelstra (1860-1930) in en rond Leeuwarden 8 10 NOORDERWEG 9 NOORDERSINGEL HOEKSTERPAD NIEUWEBUREN NOORDERSINGEL GROENEWEG 7 BIJ DE PUT A 6 B 11 TUINEN BOTERHOEK 2 VOORSTREEK GROTE KERKSTRAAT 1 12 ZUIDVLIET G 5 R O T E H BAGIJNESTRAAT O 13 O GS T R A A T WEERD NIEUWESTAD OOSTERGRACHTSWAL 3 NIEUWE OOSTERSTR. NIEUWESTAD WIJBRAND DE GEESTSTRAAT 4 WIRDUMERDIJK EMMAKADE WILHELMINAPLEIN EMMAKADE MARIA LOUISASTRAAT WILLEMSKADE A Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) 6 Tuinen 7, woning gezin Jelle Troelstra ACHTER DE HOVEN B Tresoar 7 Bij de Put 15, woonhuis Burger 8 Hoekstersingel 1, Café Blauwhuis 1 Oldehoofsterkerkhof, standbeeld 9 Noorderweg 1, Gymnasium Piter Jelles 10 Reijndersbuurt 5, woonhuis Piter Jelles 2 Grote Kerkstraat 23, woonhuis Oebele Troelstra en gezin Stellingwerf en Trui Jentink 11 Grote Kerkstraat 63, Coöperatieve DE POTMARGE 3 Nieuwestad 113, woonhuis Piter Jelles Handelsdrukkerij JANSONIUSSTRAAT en Sjoukje Bokma de Boer 12 Kleine Hoogstraat 3, woning Vitus 4 Wirdumerdijk 11, sigarenwinkel Van Bruinsma Borssum Waalkes 13 Hofplein 38, Stadhuis HUIZUMERLAAN HUIZUM DORP 5 Zuidvliet 20, geboortehuis Piter Jelles 14 Spanjaardslaan, Oude begraaf- 16 17 18 19 20 plaats (grafmonument Zandstra) STIENS 15 Jelsum, Dekemawei 5, Dekemastate, woonhuis Jan van Wageningen 16 Stiens, Piter Jellessingel 5, woonhuis gezin Troelstra 15 JELSUM 17 Stiens, Piter Jellessingel 1, NH kerk, grafmonument moeder 18
    [Show full text]
  • Henriette Roland Holst
    Henriette Roland Holst samenstelling Garmt Stuiveling bron Garmt Stuiveling, Henriette Roland Holst (Schrijversprentenboek 16). De Bezige Bij, Amsterdam / Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag 1977 (tweede druk) Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/stui002henr01_01/colofon.htm © 2007 dbnl / erven Garmt Stuiveling i.s.m. 2 Kleine kroniek 1869 - 24 december: geboorte van Henriette Goverdine Anna, tweede kind uit het huwelijk van de Noordwijkse notaris Mr. Theodoor Willem van der Schalk en Anna Ida van der Hoeven. Het oudste kind, Willem Cornelis Theodoor was geboren op 16 januari 1868. 1877 - 2 februari: geboorte van Maria Jacoba Arnoldina, derde kind in het gezin Van der Schalk. 1884 - juni: vroegste datum in het jeugdwerk van Henriette van der Schalk, voorzover dit bewaard bleef. 1884 - oktober: vertrek naar het internaat Oosterwolde bij Arnhem. Ofschoon Henriette, vereenzaamd en onbegrepen, er overspannen raakt, keert zij na een rustkuur te Amsterdam toch naar Oosterwolde terug. 1888 - oktober: vertrek naar Luik, waar Henriette terwille van het Frans een winter en pension is bij een ingenieursweduwe. Verliefdheid-op-afstand op een operazanger. 1889 - voorjaar: kort verblijf in Brussel, samen met haar ouders, en terugkeer naar Noordwijk. 1890 - voorjaar: Albert Verwey en Kitty van Vloten vestigen zich te Noordwijk in Villa Nova. Vriendschappelijke contacten van Henriette met het gezin Verwey. 1891 - 10 december: sterfdag van prof. dr. Abraham Kuenen, als kritisch theoloog een der woordvoerders van het Modernisme. Aan zijn nagedachtenis wijdt Henriette van der Schalk twee sonnetten. 1892 - maart-april: ontstaan van enkele heftig bewogen sonnetten voor Verwey. 1892 - april: bezoek aan het atelier van Jan Toorop te Katwijk, samen met haar vader en met een vriendin.
    [Show full text]
  • Ferdinand Domela Nieuwenhuis En Pieter Jelles Troelstra Over Het Socialisme
    It Beaken jiergong 71 – 2009 nr 1/2 103-130 Twee grote socialistische voormannen in debat (1902) Ferdinand Domela Nieuwenhuis en Pieter Jelles Troelstra over het socialisme Johan Frieswijk Summary It is only a few times that Ferdinand Domela Nieuwenhuis and Pieter Jelles Troelstra, the most important labour leaders in the Netherlands in the late nineteenth and the early twentieth century, entered into a debate. One of the exceptions was in Sneek, in August 1902. Their speeches and the following debate were extensively reported in a local workers’ paper. This document is of particular importance, because the two leaders’ views on socialism – Nieuwenhuis’s free socialism as opposed to Troelstra’s social-democratic view – were presented in great detail beside and opposite each other. Inleiding Domela Nieuwenhuis komt in Sneek spreken en Troelstra gaat met hem in debat! Die mare verspreidde zich begin augustus 1902 snel door links Friesland. Het bericht had in Het Volk gestaan, het partijblad van de sociaal-democraten. De grijze socialistische voorman Ferdinand Domela Nieuwenhuis had al twee jaar niet meer in het openbaar opgetreden vanwege een keelkwaal. Op 55-jarige leeftijd had hij met hulp van een logopediste opnieuw moeten leren spreken. Een van zijn broers had hem daarvoor het benodigde geld verschaft.1 Het debat vond plaats in zaal Amicitia, aan de Leeuwenburg in Sneek, toen sinds enkele jaren tevens bioscoop. In Sneek was de beweging van de vrije socialisten van Domela sterk en had de jonge Sociaaldemokratische Arbeiderspartij (SDAP) van Troelstra tot dusverre nauwelijks voet aan de grond gekregen.2 De Sneeker vrije socialisten waren bij het debat dus talrijk vertegenwoordigd, terwijl een ploegje Friese partijgenoten hun voorman Pieter Jelles Troelstra moreel en vocaal was komen ondersteunen.
    [Show full text]
  • Een Politieke Vechtscheiding Een Nieuw Perspectief Op De Ondergang Van De Sociaal-Democratische Bond, 1883-1894
    Een politieke vechtscheiding Een nieuw perspectief op de ondergang van de Sociaal-Democratische Bond, 1883-1894 Hanna Hekkert – s1750437 Masterscriptie History: Political Culture and National Identities Begeleider: Dr. Bart van der Steen Tweede lezer: Dr. Dennis Bos 9 juni 2017 Afbeelding voorblad: titelpagina van Recht voor Allen op 1 mei 1890. 2 Maar stil, zooals het avondlicht Voor den nacht, - Zoo is de Revolutie gezwicht, Voor de overmacht. Uit Herman Gorter – Bij de nederlaag der revolutie (1924) 3 4 Inhoudsopgave Inleiding 6 Hoofdstuk 1 - Context 12 Hoofdstuk 2 - 1883-1890 19 Hoofdstuk 3 - 1890-1894 33 Conclusie 48 Appendix 50 Bronnen en literatuur 52 Inleiding “We staan op het standpunt van een man die zijn vrouw verlaten heeft en zich niet meer stoort aan haar praatjes”. Deze woorden werden op 26 augustus 1894 gesproken door Willem Helsdingen, een Rotterdamse mattenwever, tijdens de oprichtingsvergadering van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) in Zwolle.1 De vrouw die hier verlaten werd was de Sociaal-Democratische Bond (SDB). Na veertien jaar waren de meningsverschillen over de te volgen koers binnen de SDB zo hoog opgelopen dat een deel van de leden besloot zich af te scheiden en een eigen partij op te richten. In deze studie wordt onderzocht hoe de richtingenstrijd die aan dit besluit voorafging is beïnvloed door ontwikkelingen in het internationale socialisme en welke rol beeldvorming en internationale contacten daarbij gespeeld hebben. Op basis van stukken uit de socialistische pers en correspondentie en herinneringen van Nederlandse socialisten wordt getoond dat wat zich in de jaren 1883-1894 in de SDB afspeelde sterk beïnvloed werd door internationale gebeurtenissen.
    [Show full text]
  • The Letters of Rosa Luxemburg Rosa Luxemburg Addressing a Rally
    The Letters of Rosa Luxemburg Rosa Luxemburg addressing a rally. The pictures on either side of her are of Lassalle and 1\Jarx. (Courtesy Dietz Verlag) The Letters of Rosa Luxemburg edited and with an Introduction by Stephen Eric Bronner with a Foreword by Henry Pachter Westview Press I Boulder, Colorado Cover photo courtesy Dietz Verlag. Poem by Peter Steinbach in the Foreword zs reprinted with permission. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmittedjn any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording, or any information storage and retrieval system, without permission in writing from the publisher. Copyright© 1978 by Westview Press, Inc. Published in 1978 in the United States of America by Westview Press, Inc. 5500 Central Avenue Boulder, Colorado 80301 Frederick A. Praeger, Publisher Library of Congress Cataloging in Publication Data Luxemburg, Rosa, 1870-1919. The letters of Rosa Luxemburg. 1. Communists-Correspondence. I. Bronner, Stephen. HX273.L83A4 1978 335.43'092'2 78-17921 ISBN 0-89158-186-3 ISBN 0-89158-188-X pbk. Printed and bound in the United States of America Contents Foreword, Henry Pachter .................................. vii Preface ....................................................xi Reflections on Rosa ......................................... I Rosa Luxemburg and the Other Tradition ..................3 Childhood and Youth .....................................4 Apprenticeship ............................. ..............6 The East European Dimension
    [Show full text]
  • The London School of Economics and Political Science
    The London School of Economics and Political Science «Les Belles Années du Plan»? Hendrik de Man and the Reinvention of Western European Socialism, 1914-36 ca. Tommaso Milani A thesis submitted to the Department of International History of the London School of Economics for the degree of Doctor of Philosophy, London, September 2017. 1 DECLARATION I certify that the thesis I have presented for examination for the MPhil/PhD degree of the London School of Economics and Political Science is solely my own work other than where I have clearly indicated that it is the work of others (in which case the extent of any work carried out jointly by me and any other person is clearly identified in it). The copyright of this thesis rests with the author. Quotation from it is permitted, provided that full acknowledgment is made. This thesis may not be reproduced without my prior written consent. I warrant that this authorisation does not, to the best of my belief, infringe the rights of any third party. I declare that my thesis consists of 99,843 words. 2 ABSTRACT The thesis discusses the trajectory of the Belgian socialist thinker and activist Hendrik de Man (1885-1953) between 1914 and 1936 ca, with particular attention to his endeavours to renew Western European social democracy after the Great War. The first half of the thesis deals with de Man’s theoretical evolution. Having become convinced of the inadequacy of orthodox Marxism as a conceptual framework for the Left while serving as soldier and diplomat during WWI, de Man sought to overcome the split between reformism and revolutionary socialism by developing an ethical conception of socialism outlined in the book Zur Psychologie des Sozialismus (1926) and, subsequently, by elaborating planism, a democratic socialist ideology supposedly more in tune with the socio-economic conditions of the 1930s.
    [Show full text]
  • Politieke Verlossers
    Politieke verlossers Een onderzoek naar het charismatisch leiderschap in de socialistische en confessionele Nederlandse politiek van 1870 tot 1914 Onderzoeksseminar II Laurenz Banken [email protected] 3669122 woorden: 10824 1 Inhoudsopgave Inleiding pag. 3-4 Hoofdstuk I: Onttovering en charisma pag. 5-8 Hoofdstuk II: Een roeping en heilsboodschap pag. 9-13 Hoofdstuk III: De profeet en de veldheer pag. 14-24 Hoofdstuk IV: De demagoog pag. 25-30 Conclusie pag. 31-33 Literatuurlijst pag. 34-37 2 Inleiding De mens is een kuddedier en zoekt een leider wanneer de wereld om haar heen grote veranderingen doormaakt. Het einde van de negentiende eeuw kenmerkte zich als een tijd van grote veranderingen. De wetenschap beleefde grote sprongen voorwaarts waardoor de wereld steeds beheersbaarder leek en de technologie ondertussen aan zijn opmars begon. Volgens socioloog Max Weber (1864-1920) kenmerkte de negentiende eeuw zich dan ook als een eeuw van rationalisering waarin de ‘onttovering van de wereld’ een nieuwe fase inging. Dit hield in dat de wereld niet meer door middel van magie, maar door wetenschap verklaard werd. Op politiek vlak kenmerkte de negentiende eeuw zich door het opkomen van de volkssoevereiniteit en het liberalisme. Deze twee ontwikkelingen maakte deze tijd volgens Weber rijp voor de opkomst van een charismatisch leider. Een charismatisch leider onderscheid zich van de koning die zijn macht door middel van erfopvolging legitimeert en van de bureaucraat wiens gezag op ratio berust. Het gezag van een charismatisch leider rust op het geloof dat hij in zichzelf heeft, maar nog meer op het geloof dat zijn volgelingen in hem hebben.
    [Show full text]
  • Download Download
    Religion and the Development of the Dutch Trade Union Movement, 1872-1914 by Erik HANSEN and Peter A. PROSPER, Jr.* In a recently published essay, ''Segmented Pluralism : Ideological Cleavages and Political Cohesion in the Smaller European Democracies," Val Lorwin examines the process whereby separate and distinct ideolog­ ical and religious groupings in Austria, Belgium, the Netherlands, and Switzerland have been able to accommodate each other and to evolve into stable, capitalist, parliamentary democracies in the post-World War 1 II era. • As a point of departure, Lorwin draws a sharp distinction be­ tweenfunctional groupings and those which are segmented. A trade union which bargains on behalf of Austri,.m metal workers is a functional asso­ ciation. However, a Roman Catholic metal workers union is segmented in that its Roman Catholic attribute carries with it something more than a purely socio-economic role. A segmented plural society is thus a group­ ing of ideological blocs, be they religious, liberal, or to one degree or another socialist. The blocs may be defined in terms of class and thus the labour or socialist groupings in Austria, Belgium, and the Netherlands with their respective liberal bourgeois counterparts, or they may be reli­ gious blocs such as the Roman Catholic communities in Austria, Belgium and the Netherlands or the Protestant churches in the Netherlands. A society in which these blocs maintain separate but parallel political parties, newspapers, various types of voluntary associations, e.g., women's leagues, youth clubs, athletic facilities and competition, trade unions and, in some instances, school systems, Lorwin terms segmented and pluralist.
    [Show full text]
  • Download PDF Van Tekst
    Gedenkschriften. Deel II. Groei Pieter Jelles Troelstra bron Pieter Jelles Troelstra, Gedenkschriften. Deel II. Groei. Em. Querido's Uitgevers-Maatschappij, Amsterdam 1928 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/troe002gede02_01/colofon.htm © 2007 dbnl t.o. 1 TROELSTRA - ANNO 1926 Pieter Jelles Troelstra, Gedenkschriften. Deel II. Groei 5 Voorwoord Is in het eerste deel mijner Gedenkschriften de wording mijner jonge persoonlijkheid en haar geestelijke botsing met de bestaande maatschappij geschilderd, in dit tweede deel ziet men den groei dier persoonlijkheid in haar kontakt met die maatschappij weergegeven. Dit deel bevat de elementen van strijd en organisatie, waarin zij hare ontplooiing moest vinden. Het schildert niet slechts mijn persoonlijke ontwikkeling, maar ook die van mijn voornaamste werk: de Partij, door mij opgericht, de beweging, door mij aangevoerd. Het zuiver persoonlijke, hoewel niet verwaarloosd, treedt meer op den achtergrond. Een nieuw geestelijk milieu moet worden geschapen en verwerkt; de politieke taak moet worden begrepen en eischt groote ontwikkeling van krachten. De opgerichte partij heeft een langen tijd van konsolidatie noodig, om tot zelfbezinning te komen en geschikt te worden voor de voortdurende massale aktie, die van haar wordt geëischt. Naast den strijd tegen tegenstanders van buiten, komt de botsing der meeningen binnen de jonge organisatie. Van een chaos moet gemaakt worden een daadkrachtige politieke beweging, met perspektieven voor de toekomst. De taak van den leider, waartoe ik mij langzamerhand ontwikkelde, eischt kennis en begrip van zaken, het algemeen belang, maar vooral dat der opkomende arbeidende klasse, betreffende. Naar groote matiging en beperking moest hierbij worden gestreefd. Want zeer veelzijdig is de stof, die te bewerken was.
    [Show full text]