PRIJS E 1,- Rondje Rondje Hartekamp & De Overplaats Groenendaal Buitenplaatsenpad

De Capel aan de Manpadslaan 1954) de strandwal op. In de zichtas van Wandelbos Groenendaal 9 19 ‘De Capel’ staat er op het huisje uit de Hartekamp stond ooit een theehuis, Dit gemeentelijke wandelbos is Zuid-Kennemerland ± 1700: een schuilkerkje voor katholieken dat door brand is verwoest. Een ontwerp­ evenals het aangrenzende Bosbeek (20) na de reformatie? Nee, volgens kenners prijsvraag bracht het ontwerp ‘Mijmer en een samenvoeging van verschillende gaat het hier om een “hoerhuijs” annex Focus’. Het refereert aan de rijke geschiede- ­buitens en hofstedes. In 1913 is het ­illegale kroeg. Op deze plek?! Minder nis, besteedt aandacht aan duurzaamheid ­landgoed gered en door Heemstede merkwaardig als je bedenkt dat hier een en past bij de sfeer van de plek (15). In aangekocht­ als openbaar ­toegankelijk brug lag over de in 1657 gegraven trekvaart 2010 is bij de zuidoostelijke ingang het wandelbos, op initiatief van burgemeester tussen Leiden en Haarlem. En dat er sinds ­romantische ­miniravijn met Zwitsers Jhr. D.E. van Lennep. Bosbeek werd toen 16 km. 1884 een stopplaats op de spoorlijn tus- ­bruggetje en ­watervalletje hersteld (16). afgekoppeld, maar in 1948 kon een deel wandel- sen Haarlem en Leiden lag aan de over- De naam Hartekamp verwijst naar de van Meer en Berg aangekocht worden. kant van de trekvaart: Halte Mannepad. ­herten ­(‘harten’) die hier vroeger liepen­ Via kinderboerderij ’t Molentje komt u bij plezier! en ‘kamp’ naar de Amsterdamse koopman het windmolentje van Groenendaal (22), Leyduin, foto: S. van Keulen foto: Leyduin, De Naald aan het Mannepad Hendrik Zeegerszn. van de Camp. dat water vanuit de vaart opvoerde om 10 Een stenen gedenknaald in 1817 de vijvers, sloten en fonteinen van het Foto cover: Foto opgericht door David van Lennep. Prinsenlaan en Kadijk bij park van ­voldoende water te voorzien. Zwitserse brug • foto: A. Schaafsma 17 Ter herinnering aan twee gebeurtenissen, De Glip Stadsdrukkerij Amsterdam waarvan er één een fabel blijkt te zijn, de Na een slalom om een vijver daalt u af Duinwaterleiding: dr u k Natuur dichtbij! 23 zgn. ‘Slag bij het Mannepad’ in 1304. De Hartekamp naar de Prinsenlaan: vroeger Glipperlaan pompstation Leiduin 12 Van de in Franse stijl aangelegde geheten. De strandwal is hier in 1658 Het water van de Leybeek stroomde vanaf Het Huis te Manpad tuinen en de erfenis van de Zweedse ­afgezand. Dat zand werd voor stadsuit­ de Oranjekom in de duinen via landgoed 11 De routes Hartje Van Lennepland. De familie ­florakenner Linnaeus - hier werkzaam in breiding gebruikt, het afgevlakte terrein Leyduin (zie punt 4) naar het stoompomp- Zaken)Vladimir Mars • (Lopende woonde er van 1767 tot 1954. Er is hier de jaren 1730 - is weinig meer over. voor de aanleg van bleekvelden. Deze station aan de Leidsevaart. Tussen 1852 en Santpoort-Zuid • OPZET, • Ommetje Groot-Leyduin, 4 km door Cornelis, David en Jacob van Lennep ­Tussen 1803 en 1832 is alles op de schop grasvelden waren omheind door elzen- 1853 liet de Duinwater Maatschappij er • Rondje Hartekamp & De Overplaats, 6 km ekst en ro u tes: en T ekst heel wat afgezwijmeld en gerijmeld over gegaan en verlandschappelijkt in de of wilgenhagen en doorsneden met 8850 gietijzeren buizen ingraven richting m gevingvor Arcadische Lusthoven en het Nobele Va- ­Engelse stijl. Veel gebouwen staan er nog ­sloten. Het linnen en garen werd er na Amsterdam. Onder hoge druk werd het • Rondje Groenendaal, 6 km derland, geheel passend in een groeiend zoals de oranjerie en de pergola daarnaast het logen, inzepen en ontlogen met duinwater door de 23 km lange pijplijn nationalisme in de kersverse natiestaat van (13). En het indrukwekkende landhuis met water begoten en in de zon gebleekt. ­gepompt zodat op 12 december 1853 de Markering De drie wandelingen zijn gemarkeerd met ronde stickers. De rondjes zijn Willem I. De kleine, goed geconserveerde zijn zijvleugels (14). Het park is sinds 2011 Achteraf bekeken een sterk vervuilende fontein bij de Amsterdamse Willemspoort 5.000, juni 2013 • te koppelen tot een rondwandeling van 16 km. Startpunt alle routes: Informatiepunt

16e eeuwse buitenplaats behoort tot de in beheer bij Landschap Noord-Holland. spin-off van de Haarlemse textielnijver- kon gaan spuiten en de Amsterdammers oplage De Kakelye aan de Manpadslaan 1, Vogelenzang aan de westkant van spoorlijn en mooiste historische parken in deze streek heid. Om de hoek op de Kadijk (gelegen zuiver water voor ‘een cent per emmer’ Leidsevaart (parkeermogelijkheid). Openbaar vervoer: vanaf bushaltes op de Vogelen-

door de geslaagde mix van 17e-eeuwse De Overplaats van langs de Glipper Zandvaart) ziet u de konden kopen. Als directeur van de Duin- Open Kaart, Uitgeverij Den Haag © zangseweg en de Herenweg. Station Heemstede-Aerdenhout ligt 3 km noordwaarts 15 barokstijl en 19e-eeuwse landschapsstijl. De Hartekamp ­opvolgers: bollenvelden compleet met water Maatschappij wist Jacob van Lennep aan de vaart. Zie www.9292ov.nl. Honden zijn toegestaan mits aangelijnd. De Overplaats: Het landhuis uit 1723 is particulier bezit. U loopt hier via de noordrand van de bollenschuur (18). En daarvoor zag u familieleden zover te krijgen dat zij grote honden alleen toegestaan in Linnaeushofbos. Groenendaal: niet in zuidelijk deel; f ie: artogra De tuinen zijn op afspraak toegankelijk. ­Linnaeushof (restant van de Floriade van nog een opvolger: een woonwijk… stukken land voor dit project verkochten. overige deel mogen honden los. Landschap Noord-Holland • Landschap Noord-Holland Met dank aan C aan dank Met Uitgave: JUFFERSHUIS • FOTO: LNH Ommetje Groot-Leyduin

L N H Landschap Noord-Holland De Kakelye (startpunt) F oto: 1 Informatiepunt in een oude appel- Houdt u ook zo van Noord-Holland?

schuur. De naam is ontleend aan een • B oomklever Duinen, wadden, weiden en bossen. ­verdwenen 17e-eeuwse boerderij bij de Molens, forten en buitenplaatsen. Leidsevaart. Hier kunt u een kleine onder Leyduin (in 1657 vergraven als Fantastische landschappen. En al die ­expositie bekijken en folders meenemen. ­trekvaart tussen Haarlem en Leiden). fascinerende dieren en planten. ­Onder de familie Van Loon in de 18e-eeuw Landschap Noord-Holland zit er bo- Huis Leyduin voorzien van een watervalletje of cascade. venop. We kopen land, beschermen, 2 Dit landhuis is het derde in Onder David en zijn zoon Jacob van beheren en geven advies. Ga naar successie en dateert uit 1921, al ziet het ­Lennep vanaf 1851 ingezet als water­ www.landschapnoordholland.nl/ er 18e-eeuws uit. De eerste twee land­ voorziening voor de Amsterdammers. help-mee huizen stonden op een andere plek: bij ­Indertijd was het drinkwater van zeer het Koetshuis. Leyduin was rond 1590 niet slechte kwaliteit. (zie verder kijkpunt 23) meer dan een boerderij ‘aen de Leyduin’ van de vroegere renbaan op Oud-­ met wat landerijen eromheen. Het werd De Belvédère van Leyduin Woestduin, in 1901 ontworpen door de 5 later door verschillende eigenaren ver- Ook een verfraaiing van het ­befaamde tuinarchitect Leonard Springer. groot, bebost en uitgebouwd tot een ­landgoed door de Van Loons: een stenen Maar de renbaan gaat al spoedig aan het ­indrukwekkend landgoed. uitkijktoren met kantelen in neogotische succes ten onder. Er wordt zoveel vergokt stijl op een hoge heuvel boven de beek. en verloren dat de gemeente Bloemen- Oud-Leyduin: Al staat de voor u toegankelijke belvédère daal ingrijpt en het gokken op zondag 3 Tweeling- of Juffershuis in een verkoop­akte uit 1798 te boek als verbiedt. In 1909 moet de renbaan sluiten. Ooit bewoond door telgen uit het wijd ‘hermitage’ ofwel kluizenaarshuis. Veel is verdwenen, enkele restanten zijn vertakte geslacht Van Lennep. Wit houten nog zichtbaar. dubbelhuis uit 1796, ‘rijksmonument van Vinkenduin & Vinkenbaan 6 zeer hoge waarde’ onder de naam ‘Oud Vinkenduin behoorde oorspronke- Nieuw Woestduin 8 Leyduin’. Hier bevindt zich ook de in 2012 lijk tot Leyduin en diende vooral als Nieuw Woestduin is eigenlijk Oud-

a gerestaureerde moestuin waar na lange ­jachtgebied: er stond geen landhuis op. Woestduin. Hier stond namelijk het oude tijd weer groenten en fruit worden De Van Lenneps hadden hier een eigen herenhuis waar o.a. Jacob van Lennep S ch aa fsm ­gekweekt. De moestuin is geregeld toe- vinkenbaan compleet met vinkenhuis, (1802-1868) gewoond heeft. De toen gankelijk, dus neem vooral een kijkje. vinkentouwen en vinkennetten; er resten ­beroemde schrijver, redenaar, dichter, alleen nog een paar wallen. rijksadvocaat en projectontwikkelaar, focus • foto: A. A. foto: • focus De Leybeek ­ontving hier beroemdheden zoals de 4

mer e n M i j mer Een oude duinrel waarin het water Het Duindigt van Kennemerland schrijvende dominee Nicolaas ‘Camera 7 van de duinen en strandwallen afstroom- Opeens opent het bos zich en Obscura’ Beets en de briljante dichter de naar de Houtvaart in de strandvlakte loopt u over een brede grasbaan. Restant Gerrit van de Linde.