Historische Narcissen Op Het Landgoed Oud-Poelgeest
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
over Halfjaarlijks tijdschrift Oegstgeest 31e jaargang nummer 1 Mei 2019 Losse nummers: € 4,50 een uitgave van de vereniging oud oegstgeest Endegeesterstraatweg 1: van hulpkerk Irene naar kliniek de Keerkring Historische narcissen op het landgoed Oud-Poelgeest Glas-in-loodramen in de hal van het gemeentehuis Carla Tennispark Colofon Inhoud Redactie Tim Hoppen Herman Oost In dit nummer bieden we weer diverse verhalen over Oegstgeest. Het accent [email protected] ligt dit keer op de Middeleeuwen en de 19e en 20e eeuw. U kunt lezen over Bijdragen de, mogelijke, kerstening van Oegstgeest in 7e eeuw en het einde van klooster Michel van Gent Mariënpoel in de 16e eeuw. De 19e eeuw komt aan bod in een verhaal over Carla de Glopper-Zuijderland René de Groot een graf bij het Groene Kerkje. De 20e eeuw is ruim vertegenwoordigd met Tim Hoppen verhalen Oud-Poelgeest, tennis in Oegstgeest en ontwikkeling van het gebouw Freek Lugt op Endegeesterstraatweg 1. En ook het recentere beeldverleden van Oegstgeest Herman Oost Eke Poortinga komt aan bod, evenals een relikwie van de gemeente. Hennie Völker-Dieben Het familiegraf Bakker Korff bij het Groene Kerkje E 3 Vormgeving Tra[design], Nenke van Wermeskerken Alles over de mensen die daar begraven hebben gelegen. Druk Iets Lugtigs E 7 Drukkerij De Bink Kan het zijn dat er christenen waren Oegstgeest in de 7e eeuw? Oplage: 850 Historische narcissen op het landgoed Oud-Poelgeest E 8 Narcissen zijn er in talloze soorten. Welke treffen we aan op Oud-Poelgeest? Uit het archief gelicht E 9 Ooit waren er fraaie glas-in-loodramen in het gemeentehuis aan het Wilhelmina park. vereniging oud oegstgeest De geschiedenis van het Carla Tennispark E 14 Bestuur Tennis in de jaren 1930 en 1940 in Oegstgeest. Voorzitter: Rob Sturm Secretaris: Birgitta van der Touw Penningmeester: Han Noorlander Fotovragen van René E 19 Lid: Janny Beekhuis Interessante beelden uit het verleden van Oegstgeest. Wie kan ze thuis brengen? Lid: Michel van Gent Lid: Onno Koerten Lid: Joost Wijers Klooster Mariënpoel (deel 4) E 20 Secretariaat Over de bemoeienissen van het klooster met de buitenwereld en het einde Wilthoeflaan 10 ervan. 2341 BL Oegstgeest Telefoon 071 519 05 01 [email protected] Endegeesterstraatweg 1: van hulpkerk Irene naar kliniek de Keerkring E 24 www.oudoegstgeest.nl Hoe de functie van een gebouw het uiterlijk beïnvloedt. Lidmaatschap VOO: € 17,50 per jaar IBAN: NL52 ABNA 0566 9415 38 In Beeld E 28 Ledenadministratie Een relikwie van de gemeente wordt teruggebracht. Telefoon 071 572 64 62 [email protected] Ereleden Mr. J.J.L. de Soeten (1994) L. (Bert) Driessen (1998) Ir. P. Hellinga (2006) M. Lugt-Rethans (2010) Nieuwe redacteur gevonden S. Braat (2017) Juli 2018 nam Jan Willem in ’t Velt afscheid als redacteur van Over Oegstgeest. De zoektocht naar een nieuwe mederedacteur werd onmiddellijk gestart Hoewel aan de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorg is besteed, kunnen de en heeft tot mijn grote vreugde geresulteerd in het vinden van Tim Hoppen uitgever, redactie en auteurs niet aansprakelijk als nieuwe collega. Tim is, zoals bleek in de Algemene Ledenvergadering worden gesteld voor eventuele fouten noch van 13 maart jl. van de jongere generatie binnen de VOO en brengt dus kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend. een toekomstvaste uitbreiding van de redactie. En als neerlandicus met historische belangstelling is hij natuurlijk ook een inhoudelijke aanwinst. In deze uitgave opgenomen teksten en afbeeldingen, voor zover daarop geen auteursrecht rust, mogen worden gebruikt, mits Herman Oost met vermelding van de bron. Het familiegraf Bakker Korff bij het Groene Kerkje Door Eke Poortinga it het archief van de Hervormde Gemeente van In 1824 in Den Haag geboren, ging hij daar tot 1841 in de Oegstgeest blijkt dat in 1880 er twee graven leer bij Cornelis Kruseman, indertijd een bekende schilder Uop naam van de ‘erven van mr J. Bakker Korff’ van vooral grote historiestukken. Daarna volgde hij een stonden, die hij in 1866 had gekocht. Volgens een oude opleiding aan de Koninklijke Academie Beeldende Kunsten nummering ging het om graven bij hoofdpaal A klasse in Den Haag (1844-1845) en aan de Antwerpse Academie I nummer 39 en 40. In graf 40 werd de bekende kunst- (1845-1848). Alexander begon zijn carrière met het schilder Alexander Hugo Bakker Korff in 1882 begraven. schilderen van grote doeken, bijbeltaferelen en historie- Het familiegraf bestaat niet meer. Volgens een los briefje stukken. Dat was toen in de mode, maar Alexander voelde in het archief lag het ten zuidoosten van de kerk. In deze zich daar op den duur niet gelukkig bij. Hij raakte eind bijdrage wordt een antwoord gegeven op de vragen welke jaren 1850 in een depressie en twijfelde aan zijn schilders- personen hierin werden begraven en welke banden deze talent. Drie jaar lang probeerde hij als aardappelteler aan familie had met Oegstgeest. de bak te komen, maar dat werd geen succes. Het was zijn moeder die hem moed insprak om door te gaan met De schilder Alexander Hugo Bakker Korff schilderen en hem verder hielp. Zij werd zijn model. Zo Om deze familie een gezicht te geven begin ik met de maakte hij rond 1860 zijn switch naar het genre waarmee kunstschilder Alexander, die op 28 januari 1882 over- hij beroemd zou worden: kleine paneeltjes spitsvondige leed in Leiden. Hij woonde van 1856 tot zijn dood op interieurtjes met chique oudere dames in een psycholo- Haarlemmerstraat 1 in het voormalige turfdragersgilde- gisch-geestige setting, in de wandelgangen bakkerkorffjes huis, waar hij op de bovenkamers zijn schildersatelier had. genoemd. Het zal niet verbazen dat Alexanders werk zich Hij was ook toen al een bekende schilder in binnen- en uitstekend leent als studieobject voor geschiedenis van buitenland. interieurs en modes. Afb. 1. Portret Alexander Hugo Bakker Korff op oudere leeftijd. Afb. 2. Portret van zijn moeder Neeltje Stark. 3 Voor zijn dames stonden, behalve zijn moeder, ook zijn zusters model en hun dienstbodes. Daarmee vormen zijn tafereeltjes tevens liefdevolle familiekiekjes. Hij ging niet mee met de impressionisten, maar brak door met een heel eigen stijl. Op een tentoonstelling van Schone Kunsten in Brussel in 1869 werd hij benoemd tot ridder in de Leopoldsorde. Zijn moeder Neeltje Stark (1794-1866) betekende veel voor Alexander. Na haar dood wandelde hij vaak naar Oegstgeest om bij het Groene Kerkje het graf te bezoeken van haar ‘die hem niet alleen het leven geschonken, maar die ook als het ware hem aan zichzelf ontdekt, zijn kunstenaarshart bevredigd en hem het pad tot eer en voordeel gewezen had’ (Eigen Haard 1882, 136). Het gezin Bakker Korff Vader mr. Johannes Bakker Korff senior (1789-1869) trouwde twee keer, de eerste keer met Catharina Johanna Cornelia Dames. Zij stierf in 1817, drie kinderen achter- latend: Aletta Maria (1812-1880), Frederik Jan (1814-1842) en Ida Frederika (1816-1897). In 1823 hertrouwde hij met Neeltje Stark, bij wie hij nog eens vier zoons en drie dochters kreeg: Alexander Hugo (1824-1882), Paulus Konstantijn (1828-1876), Iman Arnold (1829, direct na de geboorte overleden), Ada Margaretha (1830-1908), Anna Wilhelmina (1832-1875), Adriana Henriëtte (1834-1915) en Afb. 3. Twee dames bekijken een schilderijtje, 1866. Afb. 4. La Romance, 1880. 4 Johannes junior (1837-1911). Tussen het oudste en jongste kind zat maar liefst 25 jaar. Het oudste kind Aletta werd in Amsterdam geboren, alle andere kinderen in Den Haag. Behalve Alexander werden alle zoons civiel ingenieur. Aan hun werk valt de technologische vooruitgang van de negentiende eeuw af te lezen. De oudste zoon, Frederik Jan, werd directeur van de Friesche Stoombootmaatschappij te Leeuwarden. Hij werd in 1842 in Hamburg begraven, waar hij bij een proefvaart met een voor die maatschappij bestemde boot op de Elbe van boord viel en verdronk. Paul Konstantijn werkte vanaf 1849 als ingenieur-werktuigkundige bij de in 1837 opgerichte Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij (HIJSM). Hij ging in Haarlem wonen en overleed in 1876 bij Koblenz tijdens een werkreis. De jongste zoon Johannes junior ging ook werken bij de HIJSM, als sectieopzichter. Tijdens zijn vele buitenlandse reizen schreef zijn vrouw Geertruida Johanna Bakker Korff-Hoogeboom novelles en romans. Van de vijf dochters trouwde alleen Ada Margaretha. Het werkzame leven van mr Johannes Bakker Korff Johannes senior maakte carrière als referendaris (afde- lingshoofd) bij de ministeries van Buitenlandse Zaken en Binnenlandse Zaken. In de opmaat naar de Grondwet Afb. 5. Portret van zijn zuster Ada, circa 1850. van 1848 liet hij zich niet alleen uiterst negatief uit over de liberale ideeën van Thorbecke en de zijnen, maar ook over meer gematigde personen. In 1849 werd hij eervol Ada had Barnaart vast leren kennen toen zij eerder in ontslagen met behoud van wachtgeld. De reden laat zich Oegstgeest woonde, zij waren toen bijna buren. Deze raden. Het eerste kabinet Thorbecke was juist aangetreden Barnaart uit Haarlem was in december 1843 een firma en voor Thorbecke, die de portefeuille van Binnenlandse aangegaan met Hendrik Dirk Terwee uit Zwolle, later Zaken onder zich had, was hij een lastpost. Hij raakte burgemeester van Oegstgeest (1853-1888). Zij namen de verbitterd. Na zijn ontslag richtte hij eigen tijdschriften zoutziederij aan de Zoutkeetlaan over die nog maar een op, waarin hij fulmineerde tegen zowat iedereen die in de half jaar in bedrijf was. Toen Terwee zich in april 1850 politiek iets voorstelde. In elke aflevering ging hij tekeer terugtrok, werd de firma ontbonden, maar Barnaart ging tegen Thorbecke. Hij ging duidelijk te ver en de media door. negeerden hem. Alleen Groen van Prinsterer heeft eens gereageerd om te voorkomen dat zijn anti-revolutionaire Het echtpaar Barnaart-Bakker Korff woonde in of vlakbij ideeën vereenzelvigd werden met die van Johannes Bakker de Zoutkeetlaan en kreeg daar vier kinderen: Elisabeth Korff.