Plangebied Molenweg/N9 in Burger- Vlotbrug
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
6500 voor Chr. RAAP-NOTITIE 5576 375037 voor Chr. Plangebied Molenweg/N9 in Burger- vlotbrug Gemeente Schagen Archeologisch vooronderzoek: een aanvullend bureauonderzoek 2200 voor Chr. 700 voor Chr. 150 na Chr. 320 na Chr. 250 na Chr. 1650 na Chr. Colofon Opdrachtgever: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Titel: Plangebied Molenweg/N9 in Burgervlotbrug, gemeente Schagen; archeologisch vooronderzoek: een aanvullend bureauonderzoek Status: eindversie Datum: juli 2016 Auteur: drs. R.A.C. Kroes Projectcode: SCWM2 Bestandsnaam: NO5576_SCWM2 Projectleider: drs. R.A.C. Kroes Projectmedewerkers: drs. J.A. Schenk ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer: 4005128100 Bewaarplaats documentatie: RAAP West-Nederland Autorisatie: drs. I.A. Schute Bevoegd gezag: gemeente Schagen ISSN: 0925-6369 RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. Leeuwenveldseweg 5b telefoon: 0294-491 500 1382 LV Weesp telefax: 0294-491 519 Postbus 5069 E-mail: [email protected] 1380 GB Weesp © RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., 2016 RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen. Plangebied Molenweg/N9 in Burgervlotbrug, gemeente Schagen; archeologisch vooronderzoek: een aanvullend bureauonderzoek Samenvatting In opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft RAAP in juni 2016 een aanvullend archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor plangebied Molenweg/N9, gemeente Schagen. De aanleiding voor dit onderzoek is het feit dat bij een eerder bureauonderzoek (Kroes, 2016) werd vastgesteld dat in de directe nabijheid van het plangebied op 10 september 1799 een veldslag heeft plaatsgevonden waarvan – blijkens resten in de omgeving – mogelijk archeologische overblijfselen in de bodem te verwachten zijn. Het gaat om een veldslag van Frans-Bataafse troepen die de Bataafse Republiek – een vazal- staat van Frankrijk – verdedigen tegen een invasiemacht van Engelsen, die in samenwerking met Rusland probeerden een front te openen in de Lage landen en daartoe na een landing bij Cal- lantsoog de Zijpepolder hadden bezet. In deze Slag bij Krabbendam poogden de Fransen en Bataven de Engelse invasiemacht te verdrijven voordat verdere Engelse en Russische verster- kingen zouden landen. Alvorens de plannen voor een waterberging (zie hierna) verder te ontwikkelen wil het Hoogheem- raadschap inzicht hebben in de mogelijke aanwezigheid van vondsten en sporen van de veld- slag. Op basis van de onderzoeksresultaten en de voorgenomen bodemingrepen (paragraaf 1.3) kan worden geconcludeerd dat bij aanleg van de waterberging vermoedelijk geen tot weinig archeo- logische resten van belang zullen worden verstoord. Tot die conclusie leiden de volgende overwegingen: • Het plangebied ligt het dichtste bij de Engelse rechterflank, aan de kop van de Slaperdijk waar twee brigades (foot)guards een Franse aanval afslaan; • De Engelse verdediging maakte gebruik van de Zijperdijk en de gracht daarvoor, plus voor- posten buiten de Zijperdijk. Er zijn geen aanwijzingen dat achter de dijk, in de Zijperpolder dus, stellingen zijn ingericht; • Er zijn geen aanwijzingen dat er gevechten hebben plaatsgevonden aan de binnenzijde van de Zijperdijk; • Op basis van de Engelse verliescijfers kunnen nog tussen de 8 en 17 veldgraven verwacht worden aan de Engelse rechterflank; • Zowel Franse als Bataafse troepen hadden moeite met het doorkruisen van terrein dat door- sneden werd door sloten; • Tussen strijdtoneel en plangebied zit 527 m afstand, doorsneden door sloten, wat het on- waarschijnlijk maakt dat de Engelse troepen zich binnen het plangebied opgehouden zouden hebben of daar hun strijdmakkers begraven zouden hebben; • Het eerder aangetroffen veldgraf van een Engelse soldaat is aangetroffen aan de voet van de Zijperdijk, aan de overkant van de sloot die achter de dijk loopt; • Te verwachten is dat andere begravingen zich ook dichter bij de dijk bevinden; RAAP-notitie 5576 / eindversie, 5 juli 2016 [3] Plangebied Molenweg/N9 in Burgervlotbrug, gemeente Schagen; archeologisch vooronderzoek: een aanvullend bureauonderzoek • De Molenweg kan goed gebruikt zijn als aan- en afvoerroute naar het slagveld; • De sloten in het landschap ter weerszijden van deze weg, en het feit dat eenzelfde land- schap de bewegingen van de Frans-Bataafse troepen aan de andere zijde van het front be- perkte tot bestaande wegen en dijken, maken het echter onwaarschijnlijk dat hier sprake is geweest van troepenbewegingen; • Gezien de ligging van het plangebied, in het verlengde van de Franse aanvalsroute, zou het gebeurd kunnen zijn dat over de Zijperdijk afgeschoten munitie in het plangebied terecht is gekomen. • Plaatselijke amateurs geven aan dat in het plangebied geen vondsten bekend zijn en dat in het plangebied hoogstens sprake zal zijn van ‘afgezwaaide’ munitie. Op basis van de resultaten van dit onderzoek wordt in het plangebied in het kader van de voor- genomen bodemingrepen geen vervolgstap noodzakelijk geacht. Indien bij de uitvoering van de werkzaamheden onverwacht toch archeologische resten worden aangetroffen, dan is conform artikel 53 en 54 van de Monumentenwet 1988 (herzien in 2007) aanmelding van de desbetref- fende vondsten bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap c.q. de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verplicht (vondstmelding via ARCHIS). Over dit advies kunt contact op nemen met de bevoegde overheid, in deze de mevrouw L. Rin- kel, beleidsmedewerker van de gemeente Schagen. Indien u dat wenst, kunnen wij u in dit over- leg assisteren. RAAP-notitie 5576 / eindversie, 5 juli 2016 [4] Plangebied Molenweg/N9 in Burgervlotbrug, gemeente Schagen; archeologisch vooronderzoek: een aanvullend bureauonderzoek Inhoudsopgave Samenvatting .......................................................................................................................... 3 Inhoudsopgave ....................................................................................................................... 5 Administratieve gegevens ....................................................................................................... 6 1 Inleiding ............................................................................................................................. 7 2 Bureauonderzoek ............................................................................................................... 9 2.1 Methode .................................................................................................................................. 9 2.2 Resultaten ............................................................................................................................... 9 2.3 Het plangebied in relatie tot de veldslag .................................................................................. 14 3 Conclusies en aanbevelingen ........................................................................................... 16 3.1 Conclusies ............................................................................................................................. 16 3.2 Aanbevelingen ....................................................................................................................... 16 Literatuur .............................................................................................................................. 18 Overzicht van figuren ............................................................................................................ 19 RAAP-notitie 5576 / eindversie, 5 juli 2016 [5] Plangebied Molenweg/N9 in Burgervlotbrug, gemeente Schagen; archeologisch vooronderzoek: een aanvullend bureauonderzoek Administratieve gegevens Projectcode SCWM2 ARCHIS-onderzoeksmelding 4005128100 Type onderzoek aanvullend bureauonderzoek Opdrachtgever Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Contactpersoon Dhr. J. Zijp Onderzoekskader aanvraag omgevingsvergunning Locatie Plangebied Molenweg/N9 Plaats Burgervlotbrug Gemeente Schagen Provincie Noord-Holland Oppervlakte plangebied 8,3 hectare Kaartblad 14D Centrumcoördinaat 107.437 / 528.709 Bevoegde gezag gemeente Schagen Contactpersoon Mw. L. Rinkel Onderzoeksperiode Juni 2016 Afbakening Tijdens het bureauonderzoek is literatuur en historisch onderzoeksgebied kaartmateriaal onderzocht dat betrekking heeft op de Slag bij Krabbendam op 10 september 1799. Dit gebied strekt zich in principe uit van Alkmaar tot Schagen, waarbij het zwaartepunt ligt in de zone langs de Zijperdijk tussen Petten en Sint Maarten. RAAP-notitie 5576 / eindversie, 5 juli 2016 [6] Plangebied Molenweg/N9 in Burgervlotbrug, gemeente Schagen; archeologisch vooronderzoek: een aanvullend bureauonderzoek 1 Inleiding Aanleiding In opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft RAAP in juni 2016 een aanvullend archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor plangebied Molenweg/N9, gemeente Schagen. De aanleiding voor dit onderzoek is het feit dat bij een eerder bureauonderzoek (Kroes, 2016) werd vastgesteld dat in de directe nabijheid van het plangebied op 10 september 1799 een veldslag heeft plaatsgevonden waarvan – blijkens resten in de omgeving – mogelijk archeologische overblijfselen in de bodem te verwachten zijn. Het gaat om een veldslag van Frans-Bataafse troepen die de Bataafse Republiek – een vazal- staat van Frankrijk – verdedigen tegen een invasiemacht van Engelsen, die in samenwerking met Rusland probeerden een front te openen in de Lage landen en daartoe na een landing bij Cal- lantsoog de Zijpepolder