IN DE JAREN 1200 -1300 W. Siewertsen.

In de twaalfde en dertiende eeuw gaven de graven Situetie in de 13* eeuw —»—• — _ Creolen ven Noorder-en Zuideranbechl van Holland veel woeste gronden uit voor ontgin­ ven Petten ning en beleenden de ontginners met het gerecht en zo kwamen er vele ambachtsheren. Het was ook de tijd van de kruistochten en de riddertoernooien. Het Noordambacht van Petten Op 24 april 1229 schonk graaf Floris IV aan Niko- •-.-._ "'""1%, laas Persijn van Haarlem en Willem van Egmond het ,.K\\i"Ml«,„„ ^"« — land Weich buiten de dijk van Petten en Groet met KeteloWVi ^. „Jf het recht dat land ter bedijking in vrije eigendom uit te geven en beleenden hen met het ambachtsgerecht en de tienden.1 Floris IV was graaf van 1222-1234.

De naam van het land Weije komen we in de eeuwen Noorderdjrrr.11 daarna verschillende keren tegen, twee maal op oude Petten bi der_Sij>t i_^jeNïWi' kaarten en in een oorkonde uit 1421. Dit land was het kweldergebied ten oosten van Pet­ ten, de zuidwesthoek van de van nu. Op een Uilborcsdei: Petten dat Hont*»ac5 kaart van Willem Hendricxz. Croock met een kaart- niet beeld van 1506 is de Weij oostelijk van Petten aange­ geven. Op een schetstekening uit 1693 van Teunis van Vel- sen, gemaakt na de doorbraak van het Pauwendijkje (later Spreeuwendij k) is bij het kweldergebied bij Petten vermeld "de Weije van outs soo genaemt". Op 15 mei 1421 werd Jan van Egmond opnieuw be­ leend met het Noordambacht van Petten. Als gevolg van de Hoekse en Kabeljauwse twisten waren de Eg- monds het bezit van Petten een aantal jaren kwijt ge­ weest. Situatie in de 13e eeuw. In het charterboek van Van Mieris staat de volgende tekst: "De goede ende Heerlichheijt van 't Noortambocht schijnlijk. De Weije was vergelijkbaar met het Koe­ van Petten streckende van de Noortsijde van de 'wij' gras voor wat betreft zijn bedijking, landschap, ge­ daer een man geheeten Duijtsche op 't rad geseth bruik en benaming. werdt doe men de Sijp dijcke bij den Suijtsloot ende De oorkonde uit 1229 beschrijft het belenen van wat Westsloot Oostwaert opgaende in de waert ende later het noordambacht van Petten wordt genoemd. Westwaert in der Zee metten zeevonden duun ende Het andere en oudste ambacht, Nolmerban, was wildernisse. Noortwaert opgaende voorbij Keteldu- geen achterleen, maar stond rechtstreeks onder het ne daer men sien mach van der strande van der Zee bestuur van de graaf. Groet behoorde tot 1401 bij dit door de clockgaten van de kerktoorn tot dat zuiderambacht. een scheidinge is van 's Heerenlandt van Brederode Uit de tekst van de oorkonde van 1229 volgt dat de en van 't Noortambocht van Petten ende voort opst- Oude Schoorlse Zeedijk de grens was tussen de twee reckende oost ende Noort uijt te raijen bij den groot- ambachten van Petten. Duidelijk is ook dat de schei­ en Kooch dat is bij den Swene van Sinte Maertens op ding tussen de Hondsbossche zeewering en Pettemer hondert roeden na ofte daer omtrent."2 zeewering zijn oorsprong vindt in de grens tussen noord- en zuidambacht van Petten, namelijk daar In 'Petten Stiefkind van de Zee' staat op bladzijde 12 waar de Oude Schoorlse Zeedijk aansloot op de zee­ in het artikel van Zeiler een andere versie van deze wering. tekst met als belangrijkste wijziging 'duun' in plaats van 'wij'. 'Wij' leek niet een logisch woord in de Hoeveel dorpen Petten waren er tekst, maar ik meen te hebben aangetoond dat 'wij' en waar lagen ze ? het juiste woord is. G. de Vries Azn. heeft in 1865 een kaart van Noord- Holland gemaakt die de situatie in 1288 weergaf en De noordgrens wordt omschreven met 'Noortwaert waarop te zien is waar Petten lag. opgaende voorbij Keteldune, Dit is duidelijk. Twee­ Er waren volgens De Vries twee dorpen: het noorde­ maal duin aangeven als noordgrens is niet waar- lijkste dorp 'Petten bi der Sipe', op de hoogte van het

9. tegenwoordige Petten en ongeveer twee kilometer genoemd, was voor 1377 verlaten; dan vergist men zuidelijker 'Petten dat Hontsbosch hiet'. Beekman zich reeds en spreekt van 'Pethem bi der Sype dat kwam in 1916 tot dezelfde conclusie. Hontsbosch hiet'. Toen kende men alleen nog Petten Op de kaart van H. Schoorl zijn drie dorpen aange- aan het Hondsbos en zuidelijker daarvan Petten in ;even, het noordelijkste 'Petten bi der Sipe' (noorde­ Nolmerban, het bestuurlijk centrum van het Zuid­ {ijker dan bij De Vries) bij Ketelduin, vervolgens zui­ ambacht van Petten."4 delijker 'Petten dat Hontsbosch hiet' op de hoogte van het Petten van nu, en nog zuidelijker 'Petten in Dit komt niet overeen met de tekst van de rekenin­ Nolmerban'. gen van de rentmeester van Kennemerland. Over de jaren 1406-1412 staat ieder jaar vermeld: Mijn mening is, dat De Vries en Beekman gelijk had­ den zowel voor wat betreft het aantal Pettens als de "Eerst tot Petten bi der Zijpe ligging van de dorpen. Deze mening moet worden van den derden Penninc 6s.6d verklaard met argumenten. en, Petten bi der Nollen In de rekeningen van de rentmeester van Kennemer- van den derden Penninc 5s." land ende van Vriesland van de Herfstbede over de periode 1344 tot 1412 worden bij Petten steeds twee 'Petten bi der Zijpe' werd dus ook na 1345 en 1377 posten vermeld. Dat is bijzonder, bij de andere dor- vermeld omdat het nog bestond! 'Petten dat Honts­ ien is er sprake van één post.3 De verklaring voor dit bosch hiet' werd in deze rekeningen niet vermeld feit is: twee posten omdat er twee ambachten waren! omdat dat hetzelfde dorp was als 'Petten bi der Nol­ De drie namen van de dorpen komen wel alledrie in len'. de rekeningen van de rentmeester voor, maar nooit alledrie in één jaarrekening. Accepteert men de ver­ klaring van de twee ambachten als reden voor de De Sint Elisabethsvloed twee posten dat volgt hieruit dat 'Petten bi der Sipe' In 1421 ging 'Petten dat Hontsbosch hiet' geheel ver­ in het noordambacht lag en 'Petten dat Hontsbosch loren. In de rekeningen van de rentmeester van Ken­ hiet' in het zuiderambacht of Nolmerban. Niemand nemerland is vanaf 1425 tot 1599 vermeld "'Petten twijfelt eraan dat 'Petten bi der Sipe' noordelijker lag dat Hontsbosch hiet' ende is te niet gegaen, daarom dan 'Petten dat Hontsbosch hiet'. Bij de reconstruc­ daeraf niet" of "Petten dat is te nyetten gegaen, over­ tie van Schoorl liggen 'Petten bi der Sipe en 'Petten mits dattet bevloeit is mitter zee". dat Hontsbosch hiet' beide in het noordambacht en dat klopt niet met de rekeningen van de rentmeester Volgens de reconstructie van Schoorl is dit dorp na en het zou betekenen dat het zuiderambacht niet bij­ 1421 herbouwd hetgeen niet overeenkomt met de droeg in de Herfstbede. tekst van de rekeningen. Van 'Petten bi der Sipe' is mij geen enkele mededeling bekend dat het was verd­ wenen. Welke combinaties van namen komen er in de Schoorl schrijft: rekeningen voor ? "Ook bij Petten in Nolmerban ging de kustafslag In dertig jaarrekeningen komt de combinatie 'Petten door. Volgens een brief van Philips van Bourgondië bi der Sipe' en 'Petten dat Hontsbosch hiet' voor. In van 12 oktober 1458 waren 'de woningen van Petten zeven rekeningen komt de combinatie 'Petten bi der geheeten die Nolle' bij grote vloed en onweder 'se­ Sipe' en 'Petten bi der Nollen' voor. De combinatie dert enige jaren' weggeslagen en de landerijen over­ 'Petten dat Hontsbosch hiet' en 'Petten bi der Nol­ stroomd. De aanduiding 'sedert enige jaren' duidt op len' komt nooit voor. een vrij recent gebeuren. De laatste grote storm voor De verklaring van deze combinaties is, dat 'Petten 1458 vond plaats in 1452. Het is mogelijk dat Petten dat Hontsbosch hiet' en 'Petten bi der Nollen' ver­ in Nolmerban in 1452 verdween, waardoor het Zui­ schillende benamingen voor hetzelfde dorp waren. derambacht van Petten bestuurloos geworden was."5

Deze verklaring van de brief lijkt mij niet juist. Het Petten dat Hontsbosch hiet gaat over de vereniging van het Zuiderambacht van Er was een duincomplex met bos dat het Hontsbosch Petten met het Schoutambacht van Groede. De tekst heette. De plaats waar deze duinen lagen is bekend van de brief luidt letterlijk: en het ligt voor de hand dat het dorp dat bij deze "Roerende tsuyderambacht van Petten ende geheeten duinen lag de naam 'Petten dat Hontsbosch hiet' zou is die Nolle. Philips etc doen cond allen luyden, alzo krijgen. die huysen ende woningen van dat zuyderambacht In de reconstructie van Schoorl heet dit dorp 'Petten van Petten ende geheeten is die Nolle een deel jaeren bi der Nollen' of 'Petten in Nolmerban' en ligt 'Pet­ bi den groten vloede ende onweder met allen wech- ten dat Hontsbosch hiet' zo'n anderhalve a twee ki­ dreven ende bevloyden, zoedaat datzelve zuyderam- lometer noordelijker. bocht mitten lande dairinne gelegen onbewoent ende Dat is niet waarschijnlijk. In het artikel 'De Rijndijk zonder recht gestaen heeft", enzovoorts.6 bij Petten en de kustontwikkeling 1296-1466' is ge­ schreven: In 'De Rijndijk in de duinen te Petten' van G. de "Het gehucht Petten bij de Zijpe in 1345 nog afzon­ Vries Azn., waarin de gebeurtenissen in de jaren 1422 derlijk van Petten bij het Hondsbos in de herfstbede tot 1479 worden beschreven aan de hand van de Gra-

10. felijkheidsrekeningen van Holland staat op bladzijde kent dus, dat Petten aan de zeewering met de naam 22: Honsbossche lag. Dit dorp was de voortzetting van "Het jaar 1449 en enige jaren daaropvolgende zijn 'Petten bi der Sijpe' waaruit het Petten van nu is ont­ voor de Rijndijk over het algemeen jaren van rust ge­ staan. weest." Dit is in strijd met bovenstaande uitleg dat het op een De Zijpe storm van 1452 zou slaan. In de brief staat niet 'enige Tussen Petten en stroomde de Zijpe. jaren', maar 'een deel jaren'. Het hoeft dus niet op Waarschijnlijk was dit niet één geul, maar waren er een vrij recente gebeurtenis te slaan. een aantal. De grootste en diepste lag ten noorden In 1421 braken de duinen door bij 'Petten dat van Ketelduin en is de scheiding geweest tussen de Hontsbosch hiet' en werd het dorp verwoest; het gebieden van de heren van Brederode en Egmond. land liep onder water. Na de herstelwerkzaamheden Op kaarten uit de 16e eeuw zijn slufters met de na­ en de aanleg van de Rijndijk zijn de duinen en de dijk men Grote Sijp en Cleijne Sijp ten zuiden van de Ke­ wel vele malen beschadigd maar niet doorgebroken. telduinen aangegeven. Ér is geen reden om aan te ne­ De brief van Philips van Bourgondië uit 1458 ver­ men dat er in dit gebied in de 14e eeuw, toen de gra- wijst naar de Sint Elisabethsvloed van 1421 en de on­ felijkheidsrekeningen 'Petten bi der Sijpe' voor het dergang van 'Petten dat Hontsbosch hiet', hetgeen eerst vermeldden, geen slufters konden zijn. hetzelfde was als 'Petten in Nolmerban'. De Cleijne Sijp zien we op een kaart van Willem Hendricxz. Croock met een kaartbeeld uit 1506- In 'Kust en Kaart' staat op bladzijde 92: 1507. Deze geul bleef bestaan tot in de 19e eeuw en is "Resten van de dijk en noordduynen bleven als geï­ in deze 300 jaren niet naar het zuiden verschoven. soleerd duincomplex bekend als de Ketelduinen."' Op een kaart uit 1806 is de Muy, zoals hij toen heet­ te, nog aangegeven. Het heet nu Korfwater. Dit komt niet overeen met de tekst uit 1532 waarin Eeuwenlang was dit een schutplaats voor de visser­ schepen van Petten en hier lag de 'nieuwe havene' die staat: in 1295-1296 werd vermeld in de lijst met goederen "Dat ant noordzijde van dat oude kerkhoff voor Pet­ van Floris V en niet in de diepe geul ten noorden van ten die noorderduinen seer verlopen waren ende den Ketelduinen die in 1248 zou zijn ontstaan en in 1358 dijck van Petten daer die huysen op staen seer laegh al weer was verzand. was en van sant meest gemaect sulx dattet te ver- duchten dat den dijck zoude mogen inbreken en dat Bij al deze beschouwingen moeten we wel bedenken water van achteren om 't voorz. werck voor Petten dat de kustlijn in de 13e eeuw een stuk westelijker lag inloopen soude."8 dan nu. Twijfel over de situering van deze noorderduynen kan er niet zijn; hier wordt de toestand beschreven Reconstructie van het Petten dat op de hoogte lag van het Petten Petten lag in de jaren voor 1200 bij een duincomplex dat nu nog bestaat. Het oude kerkhof dat wordt ge­ anderhalve a twee kilometer ten zuiden van het Pet­ noemd hoorde bij de kerk die van 1425 tot 1505 in ten van nu. In deze duinen lag de Wilbortsdel en bij 'Petten bi der Sijpe' heeft gestaan. Deze noorderdui­ deze duinen een bos, het Hontsbosch. Dit kon nen werden ook genoemd in een brief van Hertog brandstof leveren voor de bokkingrokerijen en de Albrecht uit 1395 waarin staat dat de schout van vuurbaak. Gunstige omstandigheden voor een mid­ Schoorl de dijk tussen Krabbendam en de noordduy­ deleeuws vissersdorp. nen van Petten had geschouwd. De Willibrordskerk stond in dit dorp dat in het zui­ derambacht lag. Dit ambacht 'die Nolle' stond recht­ streeks onder het bestuur van de Graaf van Holland. Het Hontsbosch De gesloten duinenrij liep door tot de hoogte van het In de loop der jaren veranderde de betekenis van de huidige Petten en daar lagen de duinen die in 1500 de naam Hontsbosch. Oorspronkelijk was het de naam namen hadden: Zuiderduin, Pettenduin en Noorder­ van een duinbos. Daarna werd het duincomplex bij duin. De Schoorlse Zeedijk werd voor 1229 aange­ het bos zo genoemd. Vervolgens na 1200, toen 'Pet­ legd om het land tegen het water te beschermen en ten bi der Sipe' ontstond, werd het dorp bij dit duin­ sloot aan op het Noorderduin. De dijk was ook een gebied 'Petten dat Hontsbosch hiet' genoemd. Tot goede weg voor ruiters en wagens en de vaart langs slot kreeg de zeewering tussen de twee dorpen Petten de dijk werd een vaarweg voor de binnenscheepvaart. de naam 'Hontsbosch'. Dit laatste kan verwarring Op de plaats waar de dijk aansloot op de duinen ont­ geven over de naamgeving. stond een nederzetting 'Petten bi der Sijpe'. Daarna In de acte van 15 maart 1570 over de vereniging van was het nodig dat het oude Petten een nadere aandui­ het Zuiderambacht van Petten genaamd Nolmerban ding kreeg. Het heette sindsdien 'Petten dat Honts­ met het schoutambacht van het dorp Petten wordt bosch hiet'. gesproken over 'den dorpe Petten opten Honsbos- sche'.9 Dit betekent niet dat deze benamning slaat op In documenten uit 1063, 1064 en 1148 alsmede uit de hetzelfde dorp als 'Petten dat Hontsbosch hiet'. In periode 1129-1161, toen Walter abt in Egmond was10, de zelfde acte wordt vermeld 'de dijkaige genaempt vinden we de nadere omschrijving van Petten niet het Honsbossche'. 'Petten opten Honsbossche' bete­ omdat 'Petten bi der Sijpe' nog niet bestond.

11. In 1229 werd Willem van Egmond met het noordam­ de graaf. Het was de tijd dat de boerendorpen (die al- bacht van Petten beleend en 'Petten bi der Sijpe' tijdveel zelfbestuur hadden gekend) een deel van de werd daarvan het bestuurlijk centrum. macht aan de graaf moesten afstaan . De kerk stond in 'Petten dat Hontsbosch hiet' tot de Er werden kastelen gebouwd, zoals bij en ondergang in 1421 door de Sint Elisabethsvloed. Het noordelijker de Torenburg, de Nieuwenburg, de gehele dorp was verdwenen en de kerk werd rond Middelburg en de Nieuwendoorn bij de Rekerdam, 1425 noordelijker herbouwd in 'Petten bi der Sijpe'. om het gezag van de graaf te ondersteunen. Deze kerk stond daar van ongeveer 1425 tot rond 1505. Daarna werd hij verplaatst achter de Schoorl- De Kruistochten sche Zeedijk. De tweede kerk van 'Petten bi der Sij­ Bezoek aan het Heilige Land als bedevaartganger of pe' bleef staan van ongeveer 1505 tot 1705. Opnieuw met de wapens in de hand, was in deze eeuw zeer ge­ werd de kerk afgebroken en verplaatst naar Het Vlak bruikelijk voor leden van de adel. De tweede Heer van Petten; deze derde kerk heeft het tot 1941 uitge­ van Petten, Gerard, is ook in Israël geweest.12 houden. Tussentijds vonden wel ingrijpende verbou­ In 1274 was op het concilie van Lyon besloten weer wingen van de kerken plaats. een kruistocht te ondernemen. Alle bisdommen De vissersschepen hadden hun thuishaven in 'Petten moesten een geldelijke bijdrage leveren en uit het re­ dat Hontsbosch hiet'. Na het ontstaan van 'Petten bi gister van het jaar 1280 met 5 halfjaarlijkse afrekenin­ der Sijpe' kwamen de schepen daar aan land, omdat gen van tienden van kerkelijke inkomsten in het bis­ de verbindingen met het achterland beter waren van­ dom Utrecht blijkt, dat in het decanaat Kennemer- wege de dijk en de vaart langs de dijk. land Bergen en Petten samen 45 schellingen betaal­ In de lijst van goederen van Floris V uit 1295-1296 den. 13 Vrij veel, in vergelijking met de bijdragen van werd vermeld "in Scoirle dien dijc die tusschen die de andere dorpen. Dit geld is nooit voor een kruis­ nieuwe havene leghet ende Rekeldamme. Die nieuwe tocht gebruikt. In het bisdom Utrecht zetelde de havene is van Petten bi der Sijpe".11 Dit dorp moet elect Jan van Nassau. Hij had geldgebrek en in 1278 dus tussen 1229 en 1295 zijn ontstaan. roofde Jan uit het Dominicaner klooster in Utrecht de opbrengst voor de kruistochten.14 Het bewind van Jan van Nassau was een grote mislukking. Hij is nooit tot bisschop gewijd en hij werd in 1290 door De Heren van Petten in de jaren 1200-1300 15 De eerste Heer van het noordambacht van Petten paus Nicolaas IV afgezet als elect van Utrecht. Jan was Willem I, Heer van Egmond. Hij behoorde tot nam het initiatief tot het stichten van de nieuwe het gevolg van de Graaf van Holland, Floris IV, die domkerk in Utrecht. Toen hij in 1290 verdween, was hem in 1229 met Petten beleende. het koor al gereed. Zo is het geld uit Petten mis­ Willem was gehuwd met Badeloch. Het was de tijd schien toch nog voor een goed doel gebruikt- van vechten op het slagveld en in toernooien. Hij sneuvelde op 17 mei 1234 aan de Elbe in de strijd te­ gen de Stadingers. Floris IV werd in datzelfde jaar gedood in een toer­ nooi. De zoon van Willem I, Gerard, volgde hem in 1234 op als Heer van Egmond en van Petten. Zijn eerste echtgenote was Beatrix van Haarlem, die hem een zoon, Willem, schonk. Na de dood van Beatrix trouwde Gerard met Mabilia. Deze tweede Heer van Literatuur Petten stierf op eerste kerstdag 1242 en werd opge­ 1 A.C.F. Koch, Oorkondenboek van Holland en Zeeland, deel II volgd door zoon Willem II. Maar deze was toen nog tot 1256, blz. 40. 2 F. v. Mieris, Groot Charterboek der Graven van Holland en te jong om te regeren en stond onder voogdij van Zeeland en Heeren van Friesland. Leiden 1755 no. 581. oom Wouter van Egmond. 3 G.A.A. Uittreksels uit de Rekeningen van het Rentmeester­ Willem II trouwde met Ada. Hij was lid van de gra­ schap van Kennemerlant ende van Vrieslant. felijke raad en een gunsteling van Floris V, zoals de 4 H. Schoorl, Petten Stiefkind van de Zee, blz. 22. 5 H. Schoorl, Petten Stiefkind van de Zee, blz. 24. vader en grootvader van Willem II dat ook waren ge­ 6 weest van de Graaf van Holland. Hij is heel lang G.A.A. Mr. J.A. Kluppel. Nalezing tot de verzameling van stuk­ ken van 1388 tot 1598 van Hondsbossche en Duinen tot Petten. Heer van Petten geweest, en wel van 1242 tot 20 mei Memorialen en Sententien Lannoy 13 July 1458 tot 8 January 1304. 1461 fol. 73. 7 H. Schoorl, Kust en Kaart, blz. 92. 8 R.A.H. Losse aanwinsten, Inv. no. 1444. Copie van boek 't Hontsbosch 1502-1636, blz. 112. De politieke ontwikkelingen 9 In deze eeuw heeft Petten in de frontlinie gelegen. A.R.A. Vierde Geluwe Register fol. 211. 10 Bronnen uit het Cartularium. Liber S. Adelberti, blz. 88. De graaf van Holland wilde zijn macht in West- " James de Fremery. Supplement Oorkondenboek van Holland Friesland vestigen en dat ging over en weer gepaard en Zeeland no. 309, blz. 262-269. met strooptochten in het gebied van de vijand. Be­ 12 Dek. Genealogie van de Egmonds. kend is het sneuvelen van Willem II, Graaf van Hol­ 13 James de Fremery. Supplement Oorkondenboek van Holland land, in 1256 bij Hoogwoud. Floris V heeft het ge­ en Zeeland no. 209, blz. 147. M A.G.N, deel 2, blz. 302. bied definitief onderworpen. 15 Maar ook de Kennemers kwamen in opstand tegen A.G.N, deel 2, blz. 303.

12. 1894-25

Bij de heden eenouden aanbesteding van het gewoon J. Prins Dz. te voor ƒ331.50 iaarlijksch onderhoud der gemeente-gebouwen etc. en M. Baltus te 't Zand voor ƒ 297.- net maken van een brandspuithuisje te Oudesluis, werd ingeschreven, als volgt: TIMMERWERK METSELWERK W. de Leeuw te voor ƒ575." H. Peetoom te voor /430.- J. Pot aan voor ƒ 550.- G. Vos te St. Maartensbrug voor ƒ 419.- Jn. Veeter te Schagerbrug voor ƒ 549.50 D. Stoel te Burgervlotbrug voor ƒ 412.- Jn. W. de Leeuw te St. Maartensbrug voor ƒ 530.- C. Volder te Keinsmerbrug voor ƒ 385.- Jn. Dekker te Eenigenburg voor ƒ495." K. Schuijt te Burgerbrug voor /365.- M. Groen te Schagerbrug voor ƒ 459.- J. Overtoom te Schagerbrug voor ƒ 300.- A. Eriks Az. te St. Maartensbrug voor ƒ 459.- SCHILDERWERK Het werk is gegund aan de heeren M. Baltus, A. Hagen te Schagerbrug voor ƒ 348.- Jb. Overtoom en A. Eriks Az. W. Langeveld te Oudesluis voor ƒ344.17

BOEKENNIEUWS

door P. Glas.

Onze vereniging ontving van de auteur J. Brommer Na de opsomming volgen bijzonderheden over een het boek 'De familie Brommer in Noord-Holland groot aantal personen, met foto's en uittreksels of af­ vanaf 1640.' Het lijvige A4-formaat boek bevat 463 drukken van officiële stukken die met de betreffende iagina's met informatie over de wijdvertakte Zijper persoon te maken hebben. De beschrijvingen worden familie Brommer. steeds voorafgegaan door een overzichtelijk gezins­ blad. Bij elkaar veel informatie die de schrijver voor Jan Brommer heeft, nadat hij met de VUT ging, vijf de geïnteresseerde op een rij heeft gezet. Door de ve­ jaar gewerkt aan het verzamelen van de gegevens en le opgenomen originele stukken kunnen degenen die het samenstellen van dit boek. zich met de stamboom van de familie Brommer wil­ len bezighouden rustig thuis studeren. De genealogie begint met een grafisch (computer) overzicht van de hele stamboom, waarin men snel te­ Al de mijn bekende Brommers heb ik terug kunnen rug kan vinden in welke richting men moet zoeken. vinden en om de uitgebreidheid van de familie Brom­ Hierna volgt de normale genealogische opsomming mer aan te geven kan ik nog melden dat er tenminste met gestandaardiseerde nummering. vier leden van het bestuur zijn die een Brommer in Het is overigens jammer dat deze nummering niet in hun kwartierstaat hebben. de inhoudsopgave, de grafische weergave en in de na­ volgende gezinsbladen wordt aangegeven. Dat zou Het boek is verkrijgbaar bij de heer J. Brommer, de overzichtelijkheid een stuk ten goede zijn geko­ Boekelermeerweg 14A, 1851 LS, Heiloo; telefoon men. 072-40 19 75. Prijs ƒ 45.-.

Mededeling Rectificatie Petten in de jaren 1200 -1300 Het onderschrift bij de foto op pagina 11 in de ZHB In ons vorige nummer is bovengenoemd artikel van van de 1 Ie jaargang, nummer 3, waarop het bestuur de heer W. Siewertsen geplaatst. Dit artikel was al ge­ van de IJsclub van Burgerbrug te zien is, vermeldt ruime tijd bij de redactie aanwezig en is in die tussen­ abusievelijk de naam van de heer J. Vlam; dit moet tijd, dus reeds voor publicatie bij de deskundigen zijn J.C. Bruin. (zoals bedoeld en verwacht werd) een punt van dis­ cussie geworden. Uit deze discussie werd een nieuw artikel geboren, waarin de conclusie hetzelfde is ge­ bleven, maar waarin de argumentatie nog diepgaan­ der en fundamenteler is opgebouwd.

Aanvankelijk lag het in de bedoeling dat alleen het vernieuwde artikel zou worden gepubliceerd. Doch door een communicatiestoornis is eveneens het oor­ spronkelijke artikel geplaatst. Wij hopen dat u dit niet erg vindt. Het vernieuwde artikel zal in een van de volgende nummers verschijnen.

24.