ZIJPER HISTORIE BLADEN 21E JAARGANG, NUMMER 2
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ZIJPER HISTORIE BLADEN 21e JAARGANG, NUMMER 2 HISTORISCHE VERENIGING DE ZIJPE Bestuur “Zijper Historie Bladen” is een uitgave Piet Morsch van de Historische Vereniging „DE ZIJPE” Voorzitter 0224 - 571257 Verschijnt 4 x per jaar Jan Rampen 21e Jaargang, nr. 2, mei 2003 Secretaris 0224 - 571686 Losse nummers à € 3.50 verkrijgbaar bij het Zijper Museum, Schagerweg 97, Schagerbrug (woensdag- en zondagmiddag Cees Otter 13.00 - 17.00 uur) en bij de familie Morsch, Penningmeester M. Stolpstraat 22, Schagerbrug (0224-571257) 0224 - 571889 Nieuwe leden kunnen zich opgeven bij Cees Otter, Grote Joop Nederkoorn Sloot 414, Schagerbrug (0224-571889, b.g.g. 0224-571257) 0224 - 571252 Jaap Schuyt ISSN: 1384-864X 0224 - 561493 Frans Müller Inhoud Pagina 0224 - 591290 Trien Paarlberg 0224 - 561337 Vooraf 2 Frank van Loo Extra Attractie: het ‘zomerstalletje’ 3 0224 - 573003 Weet u wie dit is of wie dit zijn? 4 Arie Brak 0224 - 212309 De Kogerbrug (bij Petten) 6 Atie Nierop ‘Plaatselijk Belang’ ’t Zand (1923-1949) 7 0224 - 571260 Verdwenen Stolpboerderijen aflevering 2: Redactie Burger(vlot)brug en Petten 14 Frank van Loo Het paneel van de Vrijheer (1829) 15 Joop Seveke Rondje Zijper dijken (wandelroute, ca. 45 km) 18 Piet Morsch Rechtspraak in Petten in de middeleeuwen 22 Vera Morsch (eindredactie) Coördinatie Werkgroepen: Omslagillustratie: ‘Ananas’ van de familie Glas (Ruigeweg) Annemies Schenk-Eriks foto: Ed Barendregt Lidmaatschap: Kopij dient te worden aangeleverd duidelijk handgeschreven, getypt dan wel op floppy in Word; indien anderszins wordt aangeboden wijst de redac- € 16,- per jaar tiecommissie alle verantwoordelijkheid van de hand. Rabo Banknr.: 35.74.32.797 Postbank nr.: 5664254 Adres: Postbus 14 1750 AA Schagerbrug 1. VOORAF De excursie Dekker en Sint Maartensbrug zijn onlosmakelijk met Binnenkort ontvangt u informatie over onze jaarlijk- elkaar verbonden. Dit eeuwfeest is onlangs gevierd se excursie. Deze zal plaatsvinden op zaterdag 30 au- en ter gelegenheid van dit jubileum is een prachtig gustus a.s. De stad Alkmaar zal op die datum worden boek uitgeven. In de Zijper Courant van 29 januari bezocht en in samenwerking met en onder begelei- 1903 werd melding gemaakt dat ‘een zeer waardig ding van gidsen van de historische vereniging paar hunne 60-jarige echtvereeniging zou herdenken. Alkmaar worden een stadswandeling en een rondlei- Dit paar heeft nimmer rijkdom in aardsche goederen ding door de Grote Kerk georganiseerd. Noteer nu gekend, het heeft een zeer groot aantal kinderen te reeds de datum in uw agenda en schrijf in voor deze zamen gehad, het heeft steeds in den Belkmerweg in interessante dag. een eenvoudig, doch zindelijk hutje gewoond en een kachel, ondanks dat de wind uit alle richtingen van Zijper Museum het kompas hun hutje binnenkwam, nooit de hunne Het Zijper Museum kent een groeiend aantal bezoe- kunnen noemen.’ De foto van dit echtpaar hangt kers. Na de prachtige expositie over de beurtvaart rechts in de hal van het Zijper Museum. staat sinds geruime tijd de Noord-Hollandse stolp en in het bijzonder de Zijper boerderij centraal in ‘ons’ Wie, wat, waar en hoe unieke museum. Naar verwachting zal het getal van In onze vorige aflevering was een foto geplaatst van 2000 bezoekers (circa 40 gemiddeld per week ver- een bruggetje met schoolkinderen. Diverse reacties deeld over 2 dagdelen!!) dit jaar ruim worden over- kwamen binnen. Ze worden doorgegeven aan de schreden. Veel van de bezoekers komen van ver. werkgroep die zich bezig houdt met de Niestadt col- Informatie in de pers maar ook als gevolg van mond lectie. Het bruggetje zelf lag over de Laansloot te op mond reclame doet hen de reis naar Zijpe onder- Schagen. Aan de overkant bevond zich de landbouw- nemen. huishoudschool. In het laatste grote huis zou vroeger de familie Schoorl hebben gewoond en later veearts 100 Jaar geleden Hakkesteegt. Voordat het huishoudschool werd Het lag en ligt in de bedoeling dat dit een korte en woonde de familie Schmalz daar. De heer Schmalz vaste rubriek gaat worden in onze Zijper Historie verkocht kleding aan huis. Het was een zeer char- Bladen. Mede als gevolg van plaatsgebrek (wat een mante en beleefde verkoper. Als hij iets verkocht had luxe) ontbreekt ook deze keer een artikel over be- was het altijd ‘een bon-bonnetje voor mevrouw en langrijke en interessante zaken die plaatsvonden in een sigaartje voor mijnheer. het voorjaar van het jaar 1903. Toch in het kort een paar opmerkelijke gebeurtenissen. .De volgende opgave vindt u hieronder. Een eeuw geleden begon Piet Dekker Pzn. een krui- Wij zijn benieuwd naar uw reactie. denierswinkeltje en zijn handel in veevoeder in Sint Maartensbrug. Nu, honderd jaar later, is dit bedrijf niet meer weg te denken uit dit dorp. De firma P. P. Morsch, voorzitter. 2. EXTRA ATTRACTIE (bij Expositie ‘Wat een pracht…’ de Zijper boerderijen in het Zijper Museum): BEZOEK HET ‘ZOMERSTALTJE’ van de familie Stoop, Grote sloot 400 in Schagerbrug Mevrouw Nettie Stoop geeft een korte rondleiding SCHONE STAARTEN: door de zomerstal met gebruiksvoorwerpen en de koestallen van november tot mei werktuigen van vroeger. Op woensdag en vrijdag De schone, lege stallen werden in de herfst weer be- van 11-17 uur of na telefonische afspraak volkt door de koeien. Ze stonden in een rij, twee aan (0224-571966). De toegang is gratis, een kopje koffie twee naast elkaar. Met een touw om hun hoorns vast of thee kost een euro. Deze extra attractie is in aan het houten schot. De staarten van de koeien wer- samenwerking met het Zijper Museum en de den opgebonden met een koord, dat in de zolder Boerderijenstichting Noord-Holland. vastgekramd was. Zo konden de staarten niet in de groep hangen. Af en toe werden de koestaarten ge- wassen in een emmer met zeepsop en uitgeplozen tot ’t Staltje: zomerverblijf een mooie pluim. In de jaren dertig van de 20e eeuw ging nog vrij- De koeien hoorden zowat bij het gezin van de boer. wel niemand op vakantie. Wel waren er toen al Hun snuiven, zuchten, kreunen enzovoort gaven een boeren die een zomerverblijf hadden: het staltje. veilige en aparte sfeer onder het hoge dak van de Daartoe werden de koestal en het achterom (jong- stolp. Voordat de boer naar bed ging, maakte hij een vee) omgebouwd, nadat de koeien in mei naar rondje door de stal, het zogenoemde veebestellen. buiten gingen. Eerst werden de stallen ‘gerood’, de Het stro waar de koeien op lagen werd nog eens koeschutten, het stalhout, de groep en het hooi- opgeschud en als er soms eentje niet in de groep ge- schot grondig schoongeschrobd. Dan kwamen er scheten had werd dat met een schraper weggehaald. een tafel, de nodige stoelen, een kast en wat leuke Had een koe soms toch ’s nachts in haar eigen vuil spulletjes. De hele zomer door konden de boer en gelegen, dan werd de smerige bil ’s morgens schoon- zijn knecht(s) bij de boerin op het staltje koffie- gemaakt. De koeien werden ook geborsteld, zodat de drinken en eten. Ook werd er het vuur gestookt losse haren, vet en vuil van hun lijf gerost werden. voor de zuivelbereiding. Bovendien hoefde met Lekker dat ze dat vonden. Doodstil staand ondergin- een zomerstaltje de echte woonkamer niet gebruikt gen ze de hele behandeling en ze glommen weer te worden, wat de boerin een hoop werk scheelde. tegen je op. In de herfst werd het staltje weer opgebroken, om plaats te maken voor de koeien. [tekst: familie Stoop, bewerking dr L.F. van Loo] 3. Weet u wie dit is of wie dit zijn? Hieronder treft u een 25-tal pasfoto’s aan. Ze zijn in voormalige ‘ondergrondse’. Het zijn dus vermoede- het bezit van Het Zijper Museum. Het grote pro- lijk pasfoto’s van identiteitspapieren. De inhoud van bleem is echter: er zijn geen namen bekend. Ziet u de koffer is zoveel mogelijk gerubriceerd en wij zou- één of meer bekenden, geef dit svp aan ons door. den het graag zo compleet mogelijk willen maken. De pasfoto’s komen uit een oude koffer. In deze Mocht u iets weten belt u dan even met Piet Klant: koffer bevonden zich allerlei papieren van de 0226 381250. 4. 5. DE KOGERBRUG P.T. Klant Het staat me bij, dat ik in het verleden toch wel eens Interessante brief wat tegengekomen ben over de Kogerbrug, ik heb In het Regionaal Archief te Alkmaar vond ik de vol- daar geen acht op geslagen. Het was mij niet bekend gende brief. Deze brengt, naast nog vele raadsels, dat er bij Petten ook een Kogerbrug geweest zou zijn. toch wel enig licht in de duisternis. Ik citeer: Ik plaatste de Kogerbrug altijd ergens in de Langedijk. Een kopie van een kaart uit 1839 van de Harger- en Aan Pettemerpolder hielp me uit de droom. Ook bij Petten Dijkgraaf en hoogheemraden van den Hons Bossche is een Kogerbrug geweest! en Duine tot Petten geeft met verschuldigden eerbiet te kennen als brugwachter aan De Koger Brug dat ik Waar lag de Kogerbrug? ongeveer 20 achtereenvolgende jaren bovengenoem- Als we vanaf de Harger Molen richting Slapersluis den brug heeft bedint tegen een jaarlijks traktement gaan, komen we bij de boerenbedoening van de fami- van vijftig gulden dat ik de eerste 7 jare van 1872 tot lie Modder. Vanaf dit punt gaat de weg met een 1879 altijt tuis moest blijven om de brug bij door- scherpe bocht naar rechts, langs de Hondsbosse gaande vaartuige te openne aangezien er toen veel Vaart richting de Slapersluis. scheepvaart was en daardoor niet in staat was wat bij De weg vanaf Modder tot de Slapersluis was destijds te verdienne dog ik was tevreden en hoopte dat het een onverhard pad. Praktisch onbegaanbaar dus! mij leven lang zouw dure tegen een tractement van Op dit punt liep de weg echter niet naar rechts, maar 50 gulden te behoude maar nu ik vernomen hep via een brug, de Kogerbrug, over de Hondsbosse alsdat de brug weg gaat en een grentweg gemaakt Vaart.