Schagerbrug Tussen 1915 En 1933; Deel 1 Dubbele Buurt Zuidzijde
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
SCHAGERBRUG TUSSEN 1915 en 1933 deel 1 Dubbele Buurt zuidzijde Karel Numan Inleiding voor de brug rechtsaf en aan de overkant rechtsaf en Naarmate we ouder worden, hebben we de neiging rechtdoor. Tenslotte de overkant van de Grote Sloot, om ons meer en sterker ons eigen verleden te over de brug linksaf en rechtdoor, aangevuld met een herinneren. Voor de een geldt dat wat meer dan voor uitstapje richting Het Buurtje. Ook een aantal de ander. Mijn moeder, Marie Geertje Swarthof, is bewoners van Het Buurtje herinnert ze zich. geboren en getogen op Schagerbrug en ze zit vol met Daar gaan we. herinneringen aan de periode van haar leven die ze daar doorbracht vanaf 1911 tot begin 1933, samen Oudste herinnering met haar drie jaar jongere zuster Geertje Marie Haar oudste herinnering betreft soldaten. Ze zit op de Swarthof. Ze is geboren op 23 augustus 1911 in wat arm van haar vader of moeder. Deze staat in de deur toen heette Het Zijper Veerhuis (het huis met de van Het Zijper Veerhuis aan de Dubbele Buurt. gebroken kap staat er nog, uiteraard nu wel anders Ze kijken naar langs marcherende soldaten, ingericht en ingedeeld). Dat café annex winkeltje waarschijnlijk richting Schagen. Vermoedelijk gaat het stond aan de Dubbele Buurt (nu Schagerweg om soldaten die in het kader van de mobilisatie van geheten), een huis of vijf à zes van het café op de 1914 op mars waren. hoek. Haar vader en moeder, Cornelis (Cees) Swarthof en Rempje van Twisk (Rem) bestierden dat De Dubbele Buurt aan de zuidkant, de kant van café nadat hij het van zijn moeder, Geertje Spierdijk, Het Zijper Veerhuis: de weduwe van – eveneens – Cornelis Swarthof, had overgenomen. Vanaf zijn achttiende, het jaar waarin 1. Het Zijper Veerhuis is tijdens het gesprek ons zijn vader stierf, had hij het gedreven samen met zijn uitgangspunt. Daarom beginnen we onze beschrijving moeder, ervan afziend dat hij timmerman wilde aan die kant, en wel bij het grote café, Het Wapen van worden. Zijpe, in die tijd gedreven door Jan Broer. Het Wapen van Zijpe met de ronde uitbouw op de hoek van de Dubbele Buurt en de Grote Sloot had aan de kant van de Dubbele Buurt stallen voor de paarden. 2. Naast de stallen van het grote café stond café Kromhout, dat ook een kruidenierswinkeltje binnen zijn muren had. De familie Van de(r) Poll was de eigenaar. 3. Tussen café Kromhout en de schuur van Het Zijper Veerhuis stond het woonhuis van buur- man Carpentier. Carpentier was niet getrouwd (of zijn vrouw was al overleden), hij had een kostgangster, juffrouw De Vries. Zij was de eerste onderwijzeres van Marietje Swarthof op de lagere school. Het gezin C. Swarthof omstreeks 1920; v.l.n.r. Rem, Geertje, Cees en Marie. Fotocollectie K.C. Numan. In het begin van de jaren twintig heeft hij het verkocht en werd hij administrateur van het Gemeentelijk Energiebedrijf, het GEB. Daarnaast was hij brandmeester van de brandweer van Schagerbrug; ooit ging hij samen met de spuit op de foto. Mijn moeder herinnert zich veel bewoners van Schagerbrug uit die tijd. Samen met haar heb ik ze genoteerd in vijf afleveringen. Eerst de Dubbele Buurt aan haar kant, daarna de Dubbele Buurt aan de overkant. Vervolgens de Grote Sloot gezien van uit de Dubbele Buurt, eerst voor de brug linksaf, daarna Het Zijper Veerhuis. Fotocollectie K.C. Numan. 3. Geheel rechts het Zijper Veerhuis met erachter de kegelbaan. Fotocollectie Jan Blaauw. 4. Dan kwam de schuur die bij Het Zijper spelende kinderen komen zonder even mee te doen. Veerhuis hoorde. Tussen die schuur en Het Zijper Hij was een vriendelijk mens. Veerhuis liep een brede steeg met een poort die een Aan de voorkant had Het Zijper Veerhuis toentertijd paar meter ‘inverdan’ stond. In die steeg hing ook de een inspringende ingang met een inpandige hos schommel van de zussen Marie en Geertje Swarthof. waardoor je het café betrad. Het raam naast die Door die steeg kwam je bij het gasfabriekje waarop inspringing bood uitzicht richting de brug. Daar zaten Cees Swarthof het toezicht had. Boven de tank, waar moeder Rem en haar beide dochters ook te kijken een hek met gaas om heen stond, hing een zwaar toen er brand was in het pand van Nico Hazebelt, de gewicht dat zorgde voor de druk op het gas. Het bakker, op de hoek van de Grote Sloot en de gebeurde wel dat dit gewicht met een donderende Egalementssloot. Nu staat er al jaren een snackbar klap naar beneden viel en dan viel ook de gasdruk weg annex eethuis. Ze ziet nog voor zich hoe in grote haast en zat iedereen zonder. Als dat gebeurde, werd Arie de oude moeder van Nico Hazebelt uit het huis werd Bol uit Barsingerhorn – Bol, zo herinnert ze zich, gehaald en letterlijk werd neergelegd op de stoep van loenste heel erg – gewaarschuwd en die kwam de boel Het Wapen van Zijpe, het grote café. repareren. Samen met Swarthof hees hij het gewicht Nico Hazebelt is pas op latere leeftijd getrouwd. Later weer omhoog. woonden in dat huis achtereenvolgens De Nijs en Als je bij het gasfabriekje stond, kon je het huis zien Doorn. Doorn was getrouwd met Marie Kooij uit St. dat achter het Wapen van Zijpe stond. Wie daarin Maartensbrug. woonde herinnert ze zich niet. Het Zijper Veerhuis werd elke avond voorzien van vers zand op de vloer (achter bij de andere schuur was 5. Het Zijper Veerhuis is aan het eind van de een zandhok), een oude gewoonte die te maken had 19e eeuw gekocht door Cornelis Swarthof, toen met de mogelijkheid de boel schoon te houden in de caféhouder in St. Maartensbrug, samen met zijn tijd van de onverharde wegen. vrouw Geertje Spierdijk, de grootouders van Marie Achter het café lag de kolfbaan, annex toneelzaal. Swarthof. Toen Swarthof in 1898 overleed nam zijn Het Zijper Veerhuis had net als café Kromhout een zoon, eveneens Cornelis geheten, het besluit geen kruidenierswinkeltje dat als je ervoor stond links van timmerman te worden, maar zijn moeder te helpen het huis was gesitueerd. Het winkeltje had nog zo’n met het uitbaten van het café. Hij beloofde haar ook echte tingelingeling-bel. niet voor zijn 30e te zullen trouwen, waaraan hij zich Achter het huis stond nog een boetje, was een hield. Hij trouwde in 1910 met Rempje van Twisk uit zandhok, er stond een groot kippenhok (met zo’n Schagen. omheinde buitenren), er lag een grasveld en achterin Cees en Rem, zo waren ze bekend in Schagerbrug. aan het eind van het grasveld stond de plee. Die plee Cees Swarthof deed daarnaast allerlei karweitjes, hij werd af en toe leeggehaald. En hij was vervelend koud was ook brandmeester. Hij had een wat nors uiterlijk, ’s winters. Het aantal verhalen over Cees en Rem is deed wat brommerig, maar hij kon niet voorbij legio. Een van de grote gebeurtenissen die elk jaar 4. De Dubbele Buurt (Schagerweg) net na 1900. Fotocollectie Jan Blaauw. terugkwam, was de kermis. Voor een caféhouder 7. Naast het winkeltje, eraan vast, stond het huis van belangrijke dagen. Swarthof bediende dan zelf niet. Boonacker, Jaap Hoedeket (hij droeg altijd een hoed Hij liep rond. Hij had overal personeel staan, dat voor en had een ket). Boonacker had een groentewinkeltje. de bediening zorgde. Zijn taak bestond eruit, dat hij Boonacker kwam daar wonen nadat Jaap Zeeman, mensen van wie hij vond dat ze teveel op hadden, Pottenjaap, was verhuisd naar een grotere winkel aan eruit pikte. Die stuurde hij naar de keuken. Daar de Grote Sloot, naast de wagenmaker Ligthart. werden ze ontvangen door de gastvrouw, die zei het Aan dit winkeltje zit nog een anekdote vast. Op een aardig te vinden dat hij haar kwam opzoeken. Wil je dag kwamen de zussen Swarthof uit school. Geri was koffie? Is van de zaak, hoor. Broodje? En tegen de tijd 7 en Marie 10, zeggen we. In de piepkleine etalage van dat iemand dan ook nog een ommetje had gemaakt, Boonacker zagen ze een mand of een schaal staan met mocht hij er weer in als hij voldoende bij zijn posi- daarin appeltjes, zo rood als ze ze nog nooit hadden tieven was. Zo regeerde Cees Swarthof in zijn café. gezien. Thuis werd dat enthousiast verteld en moeder Rem was niet zo gek of ze moest toestaan dat haar 6. Achter Het Zijper Veerhuis stond een dubbel meiden er een paar gingen kopen. De tanden erin woonhuis, te bereiken via de steeg. Aan de ene kant gezet, maar toen bleek dat ze hapten in de eerste woonde Jaap Herman. Deze had drie dochters, Anne, tomaten die ze ooit zagen. En tomaten zo uit het Trien en Maaike. In het andere deel van dat dubbele vuistje moet je léren eten. Er is heel wat uitgespuugd woonhuis woonde Willem Ott met zijn vrouw en geproest in die keuken, op dat moment. Pietertje Brommer. Ze hadden twee kinderen, Piet en Guri. De laatste herinnert zich in een telefoongesprek 8. Dan kwam er een steeg en naast die steeg stond de gevoerd op 31 juli 2004 hoe de meiden van Swarthof kerk met de consistoriekamer, links ernaast. Dirk af en toe binnenkwamen met een papiertje (een Schoen, de metselaar, was de koster. Hij woonde kwitantie mogen we aannemen) en dan het geld van de tegenover de kerk. huur meekregen. Het huis was van Cees Swarthof. Guri Ott heeft nog het doosje in haar bezit waarin de 9. Vervolgens kwam het postkantoor. Wie er eerst dubbeltjes en kwartjes werden gespaard voor die huur. woonde, weet ze niet meer, maar in ongeveer 1920 En elke maand hoopte moeder Pietertje dat er genoeg woonde mijnheer Baaijens er.