De Droom Van Verbroedering(1)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
14 Antilliaans Dagblad Maandag 26 oktober 2015 Antilliaans Dagblad Maandag 26 oktober 2015 15 Opinie Opinie De droom van verbroedering(1) Curaçao op weg naar goed bestuur Was het hijsen van de Curaçaose vlag - in de nacht van 10 oktober 2010 - het signaal van een positieve ontwikkeling, teleurstelling alom was wat er volgde. Teleurstelling omdat Curaçao niet vooruitging, maar integendeel dreigde af te glijden naar bestuurlijke crises, economische achteruitgang en blijvende sociale ongelijkheid. Dit was de reden voor mijn besluit om onderzoek te gaan doen. Door Peter Verton Saamhorigheid en emancipatie Vervolgens vond de revolte goed bestuur, maar dat bleef uit. van de Haagse wens - na 30 mei Dat nation building, natievor- van 30 mei 1969 plaats, waarna Het onderzoek gaat hierop in 1969 - tot onmiddellijke onaf- ming, een goede zaak is die de een front van arbeiders zitting met de eerste onderzoeksvraag: hankelijkheid. Don Martina overheid moet nastreven is de kreeg in het centrum van de po- ‘Welke ontwikkelingen in de (MAN) had in de jaren tachtig veronderstelling, die de basis litieke macht. Echter, hoewel de 20ste eeuw hebben de Curaçao- zijn handen vol met het afwik- vormt van dit boek. Natievor- Afro-Curaçaoënaars nu ook toe- se samenleving gemaakt tot wat kelen van de afscheiding van ming is het proces waarin de gang tot de stijgingsladder le- die nu is? Het antwoord richt Aruba. In de jaren negentig wil- verschillende bevolkingsgroe- ken te hebben, bleef hun eman- zich op verlening van autono- de Maria Liberia-Peters (PNP) ‘Tot een paar jaar geleden keek Den Haag weg van wat er gebeurde achter de sluier van de auto- pen in een samenleving een na- cipatie aanvankelijk toch be- mie en invoering van de demo- een status aparte voor Curaçao, nomie. Alleen ‘Steunend op eigen kracht’… en niet ‘doch met de wil elkander bij te staan’? tionale identiteit kunnen op- perkt. cratie. Miguel Pourier (PAR) probeer- bouwen die hen overkoepelt en Curaçao kijkt in 2015 terug de het nog een keer met de samenbindt. De overheid kan op een eeuw waarin olie, offsho- Autonomie ondermijnt goed Antillen-van-vijf. Emily de de vorming van een nationale re, toerisme en drugs geld in het bestuur Jongh-Elhage (PAR) mocht identiteit stimuleren door een laatje brachten. Curaçao dreef Van de Nederlandse dekoloni- meemaken dat Nederland de saamhorigheidsgevoel te bevor- ook mee op de golven van mo- satie-agenda van het midden dekolonisatie-agenda introk. De deren: verbroedering. Saamho- dernisering die de hele westerse van de vorige eeuw, waarmee Nederlandse Antillen met de ei- righeid vereist dat de sociale on- wereld overspoelden met groei Den Haag streefde naar: ‘Gelei- landgebieden werden in 2010 gelijkheid tussen bevolkings- in koopkracht, televisie in elke delijke groei naar staatkundige opgeheven. Met de opheffing groepen wordt verminderd: huiskamer, anticonceptie, een zelfstandigheid van de Antillen- erkende Den Haag dat de over- emancipatie. lager geboortecijfer en een ho- van-zes eilanden als gedecentra- zeese eenheidswens niet was In de eerste helft van de eeuw gere levensverwachting. liseerde eenheidsstaat’ is niets opgewassen tegen de insulaire waren het aanzetten van de mis- Toch was het niet alleen voor- terechtgekomen. Maar de middelpuntvliedende krachten sie, de olie-industrie en de deko- spoed wat de klok sloeg. Want Haagse agenda heeft wél decen- in de Antillen. lonisatie die tot emancipatie anno 2011 (census) is er nog nialang de politiek en het be- Nederland heeft bij de deko- konden leiden. Deze aanzetten steeds veel ongelijkheid en ar- stuur van de Antillen gedomi- lonisatie van de Antillen, non- van buitenaf werkten soms ook moede. De emancipatie van de neerd. Zo heeft premier Juan- interventie opgenomen in de In de eerste helft van de twintigste eeuw had volgens Verton onder andere de olie-industrie aan averechts, waardoor de ongelijk- Afro-achterhoede stagneert ken- cho Evertsz (PNP) in de jaren definitie van autonomie. Neder- kunnen zetten tot emancipatie. FOTO ANTILLIAANS DAGBLAD heid maar ten dele of niet ver- nelijk. Nieuwe aanzetten had- zeventig veel bestuurskracht land had de politici die onrecht- Verton vergelijkt het Binnenhof-model met het Fòrti-model. dween, of zelfs toenam. den kunnen voortvloeien uit moeten steken in het weerstaan matig, niet-integer en ondeug- delijk bestuur uitoefenden op grond van het Statuut een halt kunnen toeroepen. Maar, tot tenaren en politieke partijen. porteerde bestuursorganisatie strenge partijdiscipline weer- nisters van Sociale Ontwikke- een paar jaar geleden keek Den Als kiezers kwamen Afro-Cu- veronderstelde coördinatie van houdt hen daarvan. Die partij- ling en één minister-president Haag weg van wat er gebeurde raçaoënaars die in armoede leef- de activiteiten die de verschil- discipline is mede gebaseerd op naar huis gestuurd. Een Gevol- achter de sluier van de autono- den in een nieuwe afhankelijk- lende ministeries en ambtena- patronageverhoudingen binnen machtigde minister die de mie. Sinds 2012 is evenwel een heidsrelatie terecht, die tussen ren uitvoeren. Om tot resultaten de partijen. Door de partijtop schijn van niet-integer hande- ander inzicht doorgebroken. politieke leider en kiezer: poli- te komen veronderstelde deze wordt loyaliteit van de lagere ge- len op zich heeft geladen mag Curaçao kreeg dat jaar een aan- tieke patronage. De bestuurders bestuursorganisatie ook stabi- lederen verwacht. Als een geko- daarentegen blijven. Het is dus wijzing van de Rijksminister- - na 30 mei 1969 waren dat ove- liteit van openbaar bestuur en zene handelt volgens het ‘vrije niet het parlement dat controle raad voor financieel wanbeheer. rigens steeds vaker politici van professionaliteit van ministers mandaat en het recht op vrije uitoefent op de bestuurders, het In 2014 kreeg de gouverneur Afro-Curaçaose herkomst - ga- en ambtenaren. Echter, de in- partijvorming’ - kenmerken van is de partijtop. Het is ook de par- van Aruba instructie de begro- ven publieke goederen en dien- tensieve samenwerking die tot het Binnenhof-model - is dat in tijtop die eventueel onrechtma- ting niet goed te keuren, waarop sten in ruil voor electorale steun coördinatie van activiteiten strijd met de loyaliteitsplicht die tig, niet-integer of ondeugdelijk de premier in hongerstaking en vonden het verwerven en be- moet leiden, kwam binnen het in het patronagesysteem van handelt. ging. In 2015 schrijft Den Haag houden van de politieke macht door patronage ontwrichte amb- het Fòrti-model op een gekozen Conclusie 2: Democratie een integriteitskamer voor aan belangrijker dan het uitoefenen tenarenapparaat zelden tot lid rust. ondermijnt goed bestuur. Sint Maarten. Conclusie 1: van openbaar bestuur. De onge- stand. Evenmin waren stabi- In het Binnenhof-model zijn Nu blijkt dat zowel autono- Autonomie ondermijnde de- lijkheid in macht, aanzien en liteit en professionaliteit ken- de wetgevende macht, het parle- mie, als democratie haaks staan cennialang goed bestuur. inkomen tussen de (ook Afro- merken van het openbaar be- ment en de uitvoerende macht, op goed bestuur komt de twee- Curaçaose) bestuurlijke elite en stuur en de ambtenarij. de ministers, van elkaar ge- de onderzoeksvraag op tafel: Democratie ondermijnt goed de Afro-achterhoede werd door In het Fòrti-model spelen de scheiden. Het parlement kan ‘Wat moet worden onderno- bestuur de politieke patronage niet on- politieke partijen als potentiële daardoor controle uitoefenen op men om de overheid van Cura- De dekolonisatie bracht de par- gedaan gemaakt, maar juist in machtsdragers de belangrijkste de ministers: het duale systeem. çao wél goed bestuur te laten lementaire democratie van het stand gehouden. rol. Na verkiezingen bepaalt de In het Fòrti-model is het duale voortbrengen?’ Het antwoord Haagse Binnenhof naar de Aanstelling en bevordering partijtop met welke andere par- systeem niet tot stand gekomen. op deze vraag focust eerst op Antilliaanse eilanden. De kern in de overheidsdienst werd één tij of partijen een coalitie wordt Het is de partijtop die zowel de goed bestuurlijk handelen, van onze analyse is, dat dit van de meest gebruikte ruilmid- gesloten en wie, uit eigen kring, parlementariërs als de mi- daarna op een nieuw bestuurs- Haagse model zich op Curaçao delen die kiezers van patroon- welke bestuursfunctie gaat ver- nisters van haar partij aan- model. Bestuur is goed als het omvormde tot het Fòrti-model, bestuurders konden ontvangen. vullen. Zelden komt het voor stuurt. De partij Pueblo Sobera- rechtmatig en integer, deugde- ‘Vervolgens vond de revolte van 30 mei 1969 plaats, waarna een front van arbeiders zitting kreeg in genoemd naar Fort Amster- Deze vriendjespolitiek bracht dat individuele leden anders no (PS) heeft sinds de geboorte lijk, burgergericht en resultaat- het centrum van de politieke macht’. Op de foto aanhangers van de politieke partij Frente Obrero dam. We richten de aandacht veel onkunde en jaloezie op de stemmen dan de meerderheid van het land Curaçao vijf mi- gericht is. Hier wordt in deel 2 Op 10 oktober 2010 was er blijdschap bij het hijsen van de Liberashon 30 di mei (FOL) in hun typerende Castro-outfit. FOTO JAN SMEULDERS nu op kiezers, gekozenen, amb- ambtelijke werkvloer. De geïm- van hun partij. Een min of meer nisters van Onderwijs, vier mi- dieper op ingegaan. Curaçaose vlag. De teleurstelling volgde. FOTO ANNEKE POLAK 14 Antilliaans Dagblad Dinsdag 27 oktober 2015 Antilliaans Dagblad Dinsdag 27 oktober 2015 15 Achtergrond Achtergrond De droom van verbroedering (2) Curaçao op weg naar goed bestuur Was het hijsen van de Curaçaose vlag - in de nacht van 10 oktober 2010 - het signaal van een positieve ontwikkeling, teleurstelling alom was wat er volgde. Teleurstelling omdat Curaçao niet vooruitging, maar integendeel dreigde af te glijden naar bestuurlijke crises, economische achteruitgang en blijvende sociale ongelijkheid. Dit was de reden Juancho Evertsz (PNP) met Joop den Uyl. In de periode dat voor mijn besluit om onderzoek te gaan doen. Singapore met één president te maken had, was Evertsz een van de 10 ministers-presidenten die de Nederlandse Antillen kende. Het Binnenhof waar de Nederlandse regering zetelt. ‘Nederland is mede debet aan de onbe- Fort Amsterdam, waar het bestuur van Curaçao zetelt.