Yûnus Emre Kitabi | 1

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Yûnus Emre Kitabi | 1 YÛNUS EMRE KİTABI | 1 “Yûnus der eşkere nihân” YÛNUS EMRE KİTABI 2 | YÛNUS EMRE KİTABI T.C AKSARAY VALİLİĞİ İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR YAYINLARI - 15 YAYIN KOMİSYONU Mustafa DOĞAN: İl Kültür ve Turizm Müdürü Mümin BERK: Müdür Yardımcısı Mahmut YILMAZ: Şube Müdürü Çağatay VAN: İl Halk Kütüphanesi Müdürü Ebru SERT: Folklor Araştırmacısı EDİTÖR: Orhan Kemâl TAVUKÇU KAPAK TASARIM: Ömer OK/Ar-Ge Sorumlusu BASKI: Akçağ Yayınevi Tuna Cad. No:8/1 Kızılay/Ankara 1. Baskı Aralık 2017 Kitapta yer alan yazıların bilimsel sorumluluğu yazarlarına aittir. ISBN : 978-605-149-932-1 Kültür Bakanlığı Sertifika No: 11382 Aksaray Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Taşpazar Mah. Kadıoğlu Sok. No:1 68100 AKSARAY Tel: 0 382 213 24 74 Fax: 0 382 212 35 63 e-mail: [email protected] www.aksaraykulturturizm.com Bu yayın Aksaray Valiliği Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından bastırılmıştır. Kitabın, telif ve dağıtım hakları İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne aittir. YÛNUS EMRE KİTABI | 3 “Yûnus der eşkere nihân” YÛNUS EMRE KİTABI Editör Prof. Dr. Orhan Kemâl Tavukçu 4 | YÛNUS EMRE KİTABI YÛNUS EMRE KİTABI | 5 İÇİNDEKİLER TAKDİM ........................................................................................................................... 7 Aykut PEKMEZ Aksaray Valisi TAKDİM ........................................................................................................................... 9 Haluk Şahin YAZGI Aksaray Belediye Başkanı TAKDİM .......................................................................................................................... 11 Prof. Dr. Yusuf ŞAHİN Aksaray Üniversitesi Rektörü SUNUŞ ............................................................................................................................. 13 Mustafa DOĞAN İl Kültür ve Turizm Müdürü “Ol Bizümdür Biz Anun” ................................................................................................ 15 Orhan Kemâl Tavukçu Niçin Herkesin Yunus’u Kendine Göre ....................................................................... 19 Beşir AYVAZOĞLU Yunus Emre’nin Yaşadığı Zamanda Türk Edebiyatına Genel Bir Bakış .................... 25 Kemal YAVUZ Yunus Şiirinin Coğrafyası: Fiziksel ve Ruhsal Mekânlar ............................................ 37 Seadet ŞIHIYEVA Yunus Emre’nin Aksaray’daki Mezarı Üzerine Düşünceler ....................................... 55 Nevzat TOPAL Karaöyük’e Taze Alıç Nereden Gelir? .......................................................................... 83 Bünyamin TAŞ Yunus Emre’nin Üslubunun Dil Bilimsel/Dil Bilgisel Temelleri .............................. 101 Muharrem DAŞDEMİR 6 | YÛNUS EMRE KİTABI ‘Bana Seni Gerek Seni’ Yapısı Üzerine ........................................................................ 109 Funda KARA Yûnus Emre Mektebi: Kurucu Nesil ........................................................................... 139 Orhan Kemâl TAVUKÇU Şiir Mecmûaları ve Cönklerde Yûnus ......................................................................... 163 M. Fatih KÖKSAL Yunus Emre Divanı’nın Karaman Nüshası ................................................................. 211 İdris Nebi Uysal Yeni Vesikalara Göre Yunus Emre’nin Ahi Evran, Hacı Bektaş ve Şeyh Ede Balı İle İlişkisi .................................................................... 229 Baki Yaşa ALTINOK Türk Dilinin İnkişâfında Önemli Bir Yeri Olan Şâir: Yûnus Emre.......................... 243 Ahmet KARTAL Geleneksel Mevlid İcraları ve Yunus Emre İlahileri (Değişim ve Dönüşüm: Kırşehir İli Örneği) ............................................................... 251 Salahaddin BEKKİ YÛNUS EMRE KİTABI | 7 TAKDİM Üzerinde yaşadığımız Anadolu coğrafyası içerisinde toplumu şekillen- diren, medeniyet değerlerimizin oluşumuna katkı sağlayarak gönül dün- yamızı aydınlatan çok büyük mütefekkirlerimiz olmuştur. Bunlardan biri de aşkın yolcusu Yunus Emre'dir. Yunus Emre, özünü ve ömrünü yaradana adamış hakikat yolcularının en önde gelenlerindendir. O, Anadolu insanı- nın sevgi, hoşgörü ve âlicenaplığının ete kemiğe bürünmüş halidir. Anadolu'nun Moğol akınlarıyla toz duman olduğu, bedenlerin cansız yerlere devrildiği bir ortamda nice Anadolu ereni karanlık günlerin üzeri- ne bir güneş gibi doğuyor, yerle bir olmuş duyguları manevi saiklerle ayağa kaldırıyordu. Şüphesiz bunların en büyüklerinden biri; söz ve şiiri, aşk ve muhabbetiyle, Anadolu insanının gönlünde yaşayan Yunus Emre'dir. Yunus Emre geçmişten günümüze ulaşan sesiyle, bütün insanlığa hitap eden bir şair olmaktan çok daha fazlasıdır. Onun söylemleri evrensel sevgi ve hoşgörünün en veciz hallerini oluşturmaktadır. Yunus Emre'nin sevgi dili ve aşk söylemi tamamen Yüce Mevla'ya odaklı olup, o, canlı ve cansız bütün varlıkların sevgisini yaradana bağlamaktadır. Nitekim onun şu söz- leri bunu en güzel şekilde ifade etmektedir: “Nazar eyle itiri, bazar eyle götürü, Yaradılanı hoş gör,Yaradan’dan ötürü.” Yunus’a göre Allah’a kulluk etmenin asıl amacı, O’na, doğduğu gibi ter- temiz ulaşmaktır. Bu da gönülleri kırmamakla, onları onarmakla mümkün olabilir. İnsana gösterilen saygı ve sevgi bir bakıma Allah’a gösterilmiş demektir. “Ben gelmedim davi için, benim işim sevi için Dost'un evi gönüllerdir, gönüller yapmaya geldim.’’ mısraları, bu konudaki düşüncelerini ne de güzel ifade etmektedir. 8 | YÛNUS EMRE KİTABI Yunus Emre, İslam tasavvuf geleneğiyle yetişmiş, tasavvuf dünyasının yıldızı makamına erişmiştir. O, tasavvuf yolunda çıktığı aşk yolculuğunda daima Hakk'ı aramanın, O’na layık bir kul olmanın gailesini gütmüştür. Bu yolculuğun nihayetinde aradığını bulmuş, zaman ve mekâna mahkûm olmadan, çağları aşan bir ses olmuştur. Bugün Yunus Emre'nin evrensel mesajları tüm dünyaya ulaşmış, o, sevgi dilinin ortak adı olmuştur. Yunus Emre'nin dünyasında kavgaya, nefrete, kin ve öfkeye, kıskançlık ve zulme yer yoktur. Bir gönlün kırılmasını, bir ruhun incitilmesini ibadet- lerin boşa gidişinin sebebi olarak görmektedir. Bu yönüyle o, sevgi ve hoş- görünün en büyük mimarlarından biri ve insanlığın manevi birleştiricisi olması hasebiyle de övünç kaynağımızdır. Yunus Emre'nin bir başka temel özelliği de kullandığı dildir. O, öz Türkçeyi şiirlerinde yalın ve en veciz haliyle kullanarak, milli birlik ve be- raberliğimizin harcı olmuştur. Türk-İslam Dünyasının yetiştirdiği en büyük mutasavvıflardan biri olan Yunus Emre ile ilgili Valiliğimiz, Aksaray Belediyemiz, Üniversitemiz ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüzce gerçekleştirilen Yunus Emre Sempoz- yumu sonrasında yayına hazırlanan bu çalışmada Yunus Emre'nin hayatı, kişiliği, memleketi ve şiirlerine dair çok önemli bilgiler bulunmaktadır. Yunus Emre'ye dair kıymetli bilgiler içeren bu kitabın kültür hayatımı- za faydalı olmasını temenni ediyor, makaleleri ile katkı sağlayan hocaları- mıza ve kitabın hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Aykut PEKMEZ Aksaray Valisi YÛNUS EMRE KİTABI | 9 TAKDİM “Bir zaman dünyaya bir adam gelmiş; Ölüm dedikleri perdeyi delmiş... Bizim Yunus, Bizim Yunus...” Necip Fazıl Kısakürek Yunus Emre için yalnızca bir şair demek elbette haksızlık olur. O şairli- ğin ötesinde sözün de sultanıdır. Yunus Emre’nin bizde yerinin büyük olması bizim gibi konuşması, bizim kullandığımız dili kullanarak şiirler yazmasıydı. “Bizim Yunus” oluşuyla herkesten daha fazla zamanımıza yol bularak geldi. Yunus Emre, kültür ve medeniyet tarihimizin bir mihenk taşı olmuştur. Yunus Emre büyük mutasavvıf olmasının yanı sıra, şiirlerini büyük bir hoşgörü ve insan sevgisi ile kaleme almıştır. Ondaki sevgi ufacık bir toz parçacığından okyanuslara, yaratılandan da yaratana ulaşır. O, sadece yaşadığı dönemin değil, çağımız ve gelecek yüzyılların da ışık kaynağıdır. Yaşadığı yıllarda Anadolu’da Moğol istilasının etkisiyle iç kavgalar, si- yasi kargaşalar, kıtlık, kuraklık gibi çok zor günler yaşanmaktaydı. Yunus Emre böyle bir ortamda Allah sevgisini, dini ve ahlaki değerleri yaymaya çalışarak Türk – İslam Medeniyetinin teşekkülünde büyük bir rol oynamış- tır. Onun fikir ve sözleri Anadolu'nun dört bir yanında yankılanmış, mille- timizin gönlünde ayrı bir yer edinmiştir. Yunus Emre'nin amacı, sevgi yoluyla dünyada yaşayan tüm insanların hem kendileriyle hem de evrenle barışık olmalarını sağlamak, dünyanın geçici hallerinden sıyrılarak ebedi olan hayata hazır olmalarını sağlamak- tır. Yunus Emre toplumun öz değerlerine sahip çıkarak, bir olmayı diri olmayı aşılamış, yaşadığımız sorunların pek çoğunun benlik duygusundan kaynaklandığını vurgulamıştır. Yunus Emre’yi tanımak aslında kendi öz benliğimizde kaybettiğimiz birçok değeri yeniden gün yüzüne çıkarmak demektir. Elinize ulaşan bu 10 | YÛNUS EMRE KİTABI kitabı okumaya başladığınızda bizim Yunus’u daha yakından tanımaya başlayacaksınız. Bu vesileyle öncelikle Belediyemiz, Valiliğimiz, Üniversitemiz ve İl Kül- tür Turizm Müdürlüğümüz işbirliğinde gerçekleştirilen ve ilimizin kültürel hayatına önemli katkılar sağlayan Yunus Emre Sempozyumuna destek olan tüm kurumlarımıza ve emeği geçen herkese teşekkür ederim. Ayrıca yine yayına hazırlanan bu esere makaleleri ile katkı sağlayan ve hemşehrimiz Yunus Emre'nin hayatını belgeler ışığında anlatan tüm hoca- larımıza ve başta Prof. Dr. Orhan Kemâl Tavukçu hocamız olmak üzere Yunus Emre kitabının oluşumuna katkı sağlayan herkese ayrı ayrı teşekkür ederim. Haluk Şahin YAZGI Aksaray Belediye Başkanı YÛNUS EMRE KİTABI | 11 TAKDİM Yunus Emre, “Sohbetlerde Yûnus'ı hergiz unutmayalar” dizesini söyler- ken yüzyıllar boyu dost sohbetlerinin baş konuğu olacağını bilemezdi el- bet. Bu dizeyi bir dua cümlesi olarak okursak, dizeye Yunus Emre’nin
Recommended publications
  • T.C. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dali
    T.C. KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI ANADOLU BEYLİKLERİNDE KADIN’IN SİYASİ VE SOSYAL ROLÜ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) İlknur GÜNDOĞDU DANIŞMAN Prof. Dr. Cevdet YAKUPOĞLU KASTAMONU 2018 T.C. KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ ANADOLU BEYLİKLERİNDE KADIN’IN SİYASİ VE SOSYAL ROLÜ İlknur GÜNDOĞDU Danışman Prof. Dr. Cevdet YAKUPOĞLU Jüri Üyesi Prof. Dr. İlhan ERDEM Jüri Üyesi Doç. Dr. Namıq MUSALI KASTAMONU – 2018 iv ÖZET Yüksek Lisans Tezi ANADOLU BEYLİKLERİNDE KADIN’IN SİYASİ VE SOSYAL ROLÜ İlknur GÜNDOĞDU Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Cevdet YAKUPOĞLU Türk tarihi boyunca kadın; her daim hayatın başlangıcı, yönetiminde hâkimiyetin ortağı olarak değerlendirilmiş ve bu konuda ikinci plana atılmamıştır. Kadın; yeri geldiğinde şefkatli ana oluş, yeri geldiğinde ise; eline kılıç alıp, atına binip, cesurca erlerle birlikte savaşmaktan geri kalmamıştır. Eri ile neredeyse aynı haklara sahip olan Türk kadınına verilen değer abidelerde, yazıtlarda ve destanlarda kendini göstermiştir. Her daim bir otoriteye dâhil olan kadın, siyasi ve sosyal haklarını uzun bir süre korumayı başarmıştır. Türk kadını; Anadolu coğrafyasına ayak basmasından itibaren, var olan ve sonradan var olacak gerek ekonomik, gerekse siyasi hadiseler neticesinde Türkiye Selçuklu Devletinin yıkılışına kadar bir nebze geri planda kalmıştır. Anadolu Beylikleri’nde, Türk kadını eski haklarını ve özgürlüklerini geri almayı başarmıştır. Yeni oluşan siyasi otoriteler arasında yer bulmuştur. Öyle ki yönetime doğrudan katılarak bir bölgenin sorumluluğunu, yani valiliğini üstlenmiştir. Hatunlar bağlı bulundukları siyasal otoritenin hâkimiyetlerini ve devamlılığını sürdürmek için birçok siyasi evliliğe de imza atmış oldukları görülmektedir. Bu evlilikler doğrultusunda iki siyasal güç arasında denge unsuru oluşturmuşlardır. Türk kadınının siyasi varlıkları bunlarla sınırlı kalmamıştır.
    [Show full text]
  • Historical Analysis Volume 14 Issue 3, 2019, P
    Turkish Studies Historical Analysis Volume 14 Issue 3, 2019, p. 565-575 DOI: 10.29228/TurkishStudies.24795 ISSN: 2667-5552 Skopje/MACEDONIA-Ankara/TURKEY Research Article / Araştırma Makalesi A r t i c l e I n f o / M a k a l e B i l g i s i Received/Geliş: 11.07.2019 Accepted/Kabul: 10.09.2019 Report Dates/Rapor Tarihleri: Referee 1 (02.08.2019)-Referee 2 (09.08.2019)- Referee 3 (10.08.2019) This article was checked by iThenticate. KARAMANOĞULLARI’NIN TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Fatma İNCE* ÖZ Karamanoğullarının Anadolu’ya ne şekilde geldikleri ile alakalı bir çok rivayet vardır. Ancak bu rivayetlerin içerisinde en muteber olanı Karamanlıların Ahmet Yesevi ile yaşamış oldukları bir takım sorunlar dolayısıyla Türkistan’dan Anadolu’ya geldiklerine dairdir. Karaman aşiretinin reisi Nure Sufi’dir. Nure Sufi’ye Alaaddin Keykubad zamanında Ermenek bölgesi verilmiştir. Ermenek bölgesinin ona verilmesinin en önemli sebebi hem bölgedeki Ermeni isyanlarını bastırması hem de burada bir uç beyliği kurmasının istenmesidir. Nure Sufi 1231 yılındaki Baba İlyas isyanında onun yanında yer almıştır. Karamanlılar Nure Sufi’den sonra Kerimüddin Karaman Bey’in önderliğinde Kilikya sınırlarındaki uçlarda Türkmen Dağları diye bilinen dağlık kesimde Varsak, Durgut, Bulgar, Kosun, Göğes gibi diğer Türkmen aşiretleri ile işbirliği yaparak güçlendiler. Karaman Bey özellikle Moğol kumandanı Baycu’nun Anadolu’ya geldiği sırada yaşanan karmaşadan istifade ederek aşireti ile birlikte yol kesmeye ve yağmacılığa başladı. Bu esnada Selçuklu tahtında bulunan IV. Rükneddin Kılıç Arslan, Karaman Bey’e sahip olduğu yerleri ikta olarak vermek suretiyle itaat altına almak istemiş, kardeşi Bonsuz’a da Emir-i Candarlık payesi vermiştir.
    [Show full text]
  • Asst. Prof. Dr, Karamanoğlu Mehmetbey University, Faculty of Literature, Department of History [email protected]
    Dr. Öğr. Üyesi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü Asst. Prof. Dr, Karamanoğlu Mehmetbey University, Faculty of Literature, Department of History [email protected] https://orcid.org/0000-0002-7812-1406 Y.Lisans Öğrencisi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Graduate Student, Karamanoğlu Mehmetbey University, İnstitute of Social Sciences [email protected] https://orcid.org/ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi - Journal of Turkish Researches Institute TAED-65, Mayıs - May 2019 Erzurum ISSN-1300-9052 Makale Türü-Article Types : Araştırma Makalesi-Research Article Geliş Tarihi-Received Date : 23.01.2019 Kabul Tarihi-Accepted Date : 17.04.2019 Sayfa-Pages : 245-264 : http://dx.doi.org/10.14222/Turkiyat4107 www.turkiyatjournal.com http://dergipark.gov.tr/ataunitaed This article was checked by Atatürk Üniversitesi • Atatürk University Öz Abstract XII. yüzyıldan itibaren Moğollar, Türklerin Since XII. Century, Mongols started an yoğun olarak yaşadıkları Mâverâünnehir ve invasion movement to Transoxiana / Horasan coğrafyasına yönelik istila hareketi Maveraünnehir and Khorasan/Horasan başlatmıştır. Bu istilalar, kesif Türkmen geographies where Turks live intensively. These nüfusunun Anadolu’ya doğru göç hareketine invasions caused immigration of intense neden olmuştur. 3 Temmuz 1243 Kösedağ Turkmens population towards Anatolia. In 3rd Savaşı’nda Türkiye Selçuklu Devleti’nin July 1243 Battle of Kose Dagh, Mongols Moğollar karşısında bozguna uğramasıyla da dominance process on
    [Show full text]
  • KARAMAN Tarihi KULTURU
    T.C. KARAMAN VALiLiGi • ll Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları ·IV· KARAMAN TARiHi ve •• •• •• ·· -.... .. _KULTURU -XVI Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerle~me ve Nüfus Osman GÜMÜŞÇÜ - Karamanoğulları Tarihi Dr. Tahsin ÜNAL • • - Karaman Ili Dini Tarihi ve Günümüz Inanç Coğrafyası Bayram POLAT Karaman'ın 4500. Kurulu~ Yılı Anısına Sunulmu~tur ISBN 975-585-588-2 (ISBN 975-585-584-7 Tk) Karaman İl Kültür Turizm Müdürlüğü'nden 21/05/2005 Tarih ve 4'12/2876 Sayılı Yazı ile basım Izni AJıruruştır Her hakkı saklıdır. Bu kitabın içinde yer alan belgelerin, fotografların ve yazıların hiçbir lasou yazar ve Karaman ll Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün yazılı izni olmaksızın tamamen, kısmen veya değiştitilerek yayımlanamaz. hiçbir şekilde iktibas edilemez. fotokopi dalıil, elektronik veya mekanik yollarla kopyası yap ılamaz, bilgi olarak depolanamaz ve çoğaltılamaz. Fabrika Basım Ltd. Şti. Tarafından Basılmıştır Tel: O 212 3321918-19 Karaman Ili• Dini Tarihi ve • Günümüz Inanç Coğrafyasi Bayram POLAT .. KARAMAN TARİH i 4 Karaman ili Dini Tarihi ve Günümüz inanç Coğrafyası KARAMAN İLİ DİNİ TARİHİ VE GÜNÜMÜZ İNANÇ COGRAFYASI GİRİŞ Çalışmanın başlangıcında, Karaman' a giderek yerinde gözlem metodunu kullanarak elde ettiğimiz verileri not aldık. Karaman"ın köylerini dolaşarak oralarda yaşayan halkın dini mezhep ve cemaatler açısından durumlarını yerinde tespit etmeye özen gösterdik. Diğer taraftan çeşitli dini mezhep ve cemaat lider­ leriyle birebir görüşerek millakatlar yaptık. Onlara konumuzia ilgili belirlecliğiıniz sorular yöneltip, verilen cevapları kaydetlik Daha sonra bu cevap­ ları eliğer verilerle karşılaştırarak değerlendirme yaptık ve böylelikle verilen bil­ gilerin doğruluğunu test etmeye gayret ettik. Diğer taraftan Karaman hakkında yazılı belge ve kaynakları derleyerek, dalaylı gözlem metodunu da kullandık. Görüldüğü gibi bu çalışmamız katılımcı gözlem, millakat ve dalaylı gözlem metotl~ıyla elde edilen verilerden yararlarularak oluşturulmuştur.
    [Show full text]
  • İçindekiler Ve Önsöz (.Pdf)
    İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ..............................................................................................................................................................................11 1. BÖLÜM MALAZGİRT’İN SONRASI: ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ DÂNİŞMENDLİLER .......................................................................................................................................15 Dânişmend Gümüştekin Ahmed Gazi................................................................16 Dânişmend Gazi’nin Antakya Prinkepsi Bohemund’u Esir Edişi (1100) ....................................................................................................................................17 1101 Yılı Haçlı Seferleri ve Dânişmend Gümüştegin Ahmed Gazi .................................................................................................................................................19 Dânişmend Gümüştegin Ahmed Gazi’nin Malatya’yı Fethi ..............20 3 Emîr Gazi .....................................................................................................................................................22 Emîr Gazi’nin Yardımıyla Mesud’un Türkiye Selçuklu Sultanı Olması .........................................................................................................................................23 Emîr Gazi-Belek Gazi İttifakı ve Mengücükoğulları ile İlişkiler .....26 Emîr Gazi-Sultan Mesud İttifakı ve Malatya’nın Dânişmendlilerin Eline Geçmesi .........................................................................................27
    [Show full text]
  • Beylikler Devri Mimarisi Ve Sanatı
    BEYLİKLER DEVRİ MİMARİSİ VE SANATI KÜLTÜREL MİRAS VE TURİZM ÖN LİSANS PROGRAMI PROF. DR. M.BAHA TANMAN- DOÇ.DR. SEVGİ PARLAK İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KÜLTÜREL MİRAS VE TURİZM ÖN LİSANS PROGRAMI BEYLİKLER DEVRİ MİMARİSİ VE SANATI PROF. DR. M.BAHA TANMAN- DOÇ. DR. SEVGİ PARLAK ÖNSÖZ Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflamasına parelel olarak Anadolu topraklarında kurulmaya başlayan Türk Beylikleri, mimari ve el sanatları alanlarında, bazen Selçuklu geleneğine bağlı bazen ise bulunduğu konumdan kaynaklanan, çevre kültürleri süzüp yeni bir sentez ortaya koyan bir yorum sunmuştur. Selçuklu’dan Osmanlı’ya giden yolda özellikle de Batı Anadolu’da tesis edilmiş olan Beylikler ile Osmanlı mimarisinin olgun örneklerine giden yolda temel ilkeler belirlenmiş ve bu alanda öncü olacak uygulamalar ortaya konumuştur. Bu açıdan Anadolu Beylikleri’ni Selçuklu ile Osmanlı arasında kültürel bağ kuran bir “köprü” olarak tanımlamak yanlış olmaz. Selçuklular ve ilk Türk Beylikleri ile başlayan Anadolu’nun Türkleşme ve İslamlaşma süreci, bu dönemde büyük bir yol katetmiştir. 11-12. yy.larda Anadolu’da kullanılan ve üretilen edebi eserlerin diline baktığımızda, Arapça ve Farsça ile karşılaşırken Beylikler döneminde giderek Türkçe’ye önem verildiği ve Türkçe’nin kullanımının arttığı görülür. 1277 yılında Karamanoğlu Mehmed Bey, Türkçe’nin kullanılmasını istediğini bir fermanla duyurmuştur. Dil alanındaki gelişmelerin yanında, Selçuklu döneminde, Anadolu’da merakla gerçekleştirilen astronomi v.b. alanlardaki çalışmaların bu dönemde de devam ettiğini, Germiyanoğlu Beyliği tarafından Kütahya’da kurulan Vacidiye Medresesi’nde gözlem çalışmalarının yapıldığını ayrıca buranın bir rasathane olarak hizmet verdiğini görmekteyiz. Denizcilik alanında da bu dönemde gerçekleşen ilerlemeler kayda değerdir. Batı Anadolu Beylikleri deniz ticaretine önem vererek, buradan kendilerine önemlibir gelir kaynağı temin etmişlerdir.
    [Show full text]
  • Divan Şiirinde Karaman
    Türkiyat Mecmuası, c. 26/2, 2016, 205-239 DİVAN ŞİİRİNDE KARAMAN Hasan KAPLAN ÖZ Divan edebiyatında tüm Ģairler tarafından müĢterek olarak kullanılan, standart, umumî ve bazen de belirsizlik gösteren bir coğrafya vardır. Hemen hemen her divan Ģairinin Ģiirinde Mısır, ġam, Rum, Çin, Hoten, BedahĢan gibi bu standart coğrafyaya ve bu coğrafya etrafında oluĢturulan benzer söyleyiĢ ve hayallere rastlamak mümkündür. Bu coğrafya en küçük yerleĢim biriminden en büyüğüne, en yakınından en uzağına kadar Ģairler için hazır bir malzeme olmuĢtur. ġairler gezip görmedikleri, içinde yaĢamadıkları ve doğrudan bilmedikleri bu coğrafya yanında mahallî coğrafyalara da farklı yönleriyle yer vermiĢlerdir. Bu mahallî coğrafyalardan biri de Karaman‟dır. Karamanoğlu Beyliği‟nin önemli merkezlerinden biri olan Karaman divan Ģairleri tarafından coğrafî, tarihî, siyasî, kültürel ve bazı sosyal özellikleriyle ele alınmıĢtır. ġairler, Karaman‟ı sevgilinin çeĢitli güzellik unsurlarıyla iliĢkilendirmiĢler, bazen de çeĢitli söz ve anlam oyunları içinde dekoratif amaçla kullanmıĢlardır. Karaman gerek gerçek bir coğrafya gerekse burada yaĢayanları da kapsayan bir yer olarak övülen, yerilen, sevilen bir hususiyet arz etmiĢ, müstakil manzumelere konu olmuĢtur. Bu çalıĢmada divan Ģiirinde Karaman‟ın hangi durumlarda ve ne gibi yönlerden Ģiire malzeme olduğu, bu kelime etrafında ne gibi nükte, hayal ve söyleyiĢlerin oluĢturulduğu incelenmiĢtir. Anahtar Kelimeler: Karaman, Karaman bahĢiĢi, Karamanoğulları, yer adları, mahallî coğrafya, Osmanlı-Karaman mücadelesi. KARAMAN IN DIVAN POETRY ABSTRACT In Divan Literature, there is a standard, general and sometimes vague geography that was referred to by all poets. In almost all of the divan poetry, it is possible to encounter references to a standard geography such as Egypt (Mısır), Damascus (ġam), Rumelia (Rum) China (Çin) Hotan (Hoten) and Badakshan (BedehĢan) and saying and imagery woven around this geography.
    [Show full text]
  • Karaman'da Turizm.Pdf
    1. Karaman’ın Turizmi Karaman’ın kültürel ve tarihi varlıkları arasında, M.Ö.6000 yıllarından başlayıp, çeşitli tarihlere ait yüzlerce höyük ile Hitit, Roma, Bizans, Selçuklu, Karamanoğulları ve Osmanlılara ait, günümüze gelen yapı ve yazıtlar ile Karaman İli kültürüne katkıda bulunan Mevlana, Yunus Emre, Karamanoğlu Mehmet Bey, Piri Reis gibi önemli isimler sayılabilmektedir. Bu nedenle Karaman, zengin bir eskiçağ kültür dokusuna sahiptir Karaman’ın ilçe bazlı turistik varlıklarına bakıldığında; Ermenek İlçesi’nde yayla turizminin yapıldığı ve hizmete açılmış olan Ermenek HES barajının yeterli kapasiteye ulaştığında baraj sularında Su Sporları, Balıkçılık ve Kıyı Turizmi yapılması planlandığı görülmektedir. Sarıveliler ilçesi ve çevresi İslamiyet öncesi devirlerde kurulmuş uygarlık kalıntıları bakımından eski ve köklü bir geçmişe sahiptir. ilçede çok sayıda tarihi ve turistik değerler, önemli yayla ve mesire yerleri mevcuttur. İlçe çevresindeki yamaçlardaki kayalara oyulmuş roma tipi taş sandukalar; kapakları üzerinde kabaca kompoze edilmiş yatar vaziyette aslan kabartmaları, yüksek ve taş kemer üzerine toprak dam örtülü, geçmiş döneme ait önemli ve tarihi değeri olan yapılar göze çarpmaktadır. Turizm açısından Başyayla ilçesindeki “Aktepe” adı verilen yükselti üzerinde kaleyi andıran doğal bir yığınak görülmeye değerdir. Çevresindeki yamaçlarda kayalara oyulmuş roma tipi taş sandukalar; kapakları üzerinde kabaca kompoze edilmiş yatar vaziyette aslan kabartmaları ile yüksek ve taş kemer üzerine toprak dam örtülü, yüksekçe ahşap minareli Karamanoğulları devrine ait önemli ve tarihi değeri olan bir de camii bulunmaktadır. Karaman’da coğrafi manada da turistik değer taşıyan, turistik güzelliğe sahip çok sayıda yer vardır. Bunların başında, mağaralar, akarsular, dağ ve platolar gelmektedir. Karaman’ın güney kesimi sahada doğal güzelliklerin en yaygın olduğu bölgedir. Çünkü bu bölgede mağara oluşumuna izin veren kalker arazi ve ormanlık saha yaygındır.
    [Show full text]
  • “Tr52-12-Dfd-02 Karaman Ili Turizm Yatirim Rehberi Ve
    REPUBLIC OF TURKEY KARAMAN GOVERNORSHIP PROVINCIAL DIRECTORATE OF CULTURE AND TOURISM TR52-12-DFD DIRECT SUPPORT ACTIVITY “TR52-12-DFD-02PROGRAMME KARAMAN TOURISM INVESTMENT GUIDE AND MAP"PROJECT REPUBLIC OF TURKEY KARAMAN GOVERNOR DIRECTORATE OF CULTURE AND TOURISM This report is prepared by.KARAMAN PROVINCIAL CULTURE AND TOURISM DIRECTORATE "TR52-12-DFD-02 TOURISM INVESTMENT GUIDE AND MAP OF KARAMAN" Project which is supported by Mevlana Development Agency. EUROPA Consulting firm has the responsibility for the contents. All contents don’t reflect the views of Mevlana DevelopmentPage Agency. | 1. TR52-12-DFD DIRECT SUPPORT ACTIVITY PROGRAMME REPUBLIC OF TURKEY KARAMAN GOVERNORSHIP DIRECTORATE OF CULTURE AND TOURISM “TR52-12-DFD-02 KARAMAN TOURISM INVESTMENT GUIDE AND MAP"PROJECT 18/06/2013 EUROPA Danışmanlık | www.europa.com.tr Page | 2 UNIT RESPONSIBLE FOR THE PROJECT Karaman Governer Directorate of Culture and Tourism PROJECT UNIT Project Co-ordinator, Murat GÜMÜŞ and Prepared By ADVISORY BOARD Project Consultant Associate Professor Mete SEZGİN CBS Expert Associate Professor Savaş DURDURAN Page | 3 TABLE OF CONTENTS LIST OF TABLES ................................................................................. 8 LIST OF FIGURES ............................................................................... 9 10 REASONS TO INVEST IN KARAMAN ........................................... 10 INTRODUCTION .............................................................................. 11 A) ANALYSIS OF CURRENT SITUATION ..........................................
    [Show full text]
  • Ibn Battûta'ya Göre Anadolu Şehirlerinde Siyâsî, Dinî, Ilmî, Içtimâî
    T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI ORTAÇAĞ TARİHİ BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ İBN BATTÛTA’YA GÖRE ANADOLU ŞEHİRLERİNDE SİYÂSÎ, DİNÎ, İLMÎ, İÇTİMÂÎ VE İKTİSÂDÎ HAYAT MERYEM ALTINTAŞ TEZ DANIŞMANI PROF. DR. BİRSEL KÜÇÜKSİPAHİOĞLU İSTANBUL - 2019 i TEZ ONAYI ii ÖZ İBN BATTÛTA’YA GÖRE ANADOLU ŞEHİRLERİNDE SİYÂSÎ, DİNÎ, İLMÎ, İÇTİMÂÎ VE İKTİSÂDÎ HAYAT MERYEM ALTINTAŞ İbn Battûta olarak tanınan ve Ortaçağ’ın en büyük Müslüman seyyahı olarak kabul edilen Ebu Abdullah Şemsüddîn (Bedrüddîn) Muhammed b. Muhammed b. İbrahim el-Levâtî et-Tancî, 1333 yılında Anadolu topraklarına yaptığı ve yaklaşık bir yıl kadar süren seyahati sırasında bölgenin yöneticileri ile tanışmış, halkla yakın ilişkiler kurmuş, yörenin siyâsî, dinî, ahlakî, ilmî, içtimâî ve iktisâdî hayatı hakkında değerli tespitlerde bulunmuştur. Seyyah Seyahatnâme adlı eserinde Anadolu’nun, fiziki ve coğrafi yapısından, iklim şartlarına, şehirlerin konumlarından üretim alanlarına, toplumun etnik yapısından, inanç, örf, âdet ve geleneklerine, bireylerin mesleklerinden, günlük hayatlarına kadar pek çok kıymetli bilgiyi bazen şaşılacak derecede detaylı olarak yer vermiştir. XIV. yüzyıl Anadolu’su hakkında benzer kaynakların çok az olması seyyahın bizlerle paylaştığı bu bilgilerin önemini daha da artırmaktadır. Anadolu’nun İslâm coğrafyası haline gelmesi hem Türk hem de İslâm tarihinin en önemli hadiselerinden biri olarak görülmüştür. Anadolu coğrafyası XI. yüzyılda ilk fetihlerle başlayan zorlu bir süreç sonucunda İslâm diyarı haline gelmiştir. İbn Battûta’nın seyahatinin tam da bu sürecin olgunlaşma döneminde gerçekleşmesi onun izlenimlerini son derece ilginç ve değerli kılmaktadır. İbn Battûta, yaşadığı devrin imkânları düşünüldüğünde çok zor bir işi başararak tarih açısından oldukça kıymetli bilgileri bizlerle paylaşmıştır. Seyyahın yolculuklarında dikkatini daha çok insanlar üzerine yoğunlaştırarak izlenimlerini büyük ölçüde bizzat yaşanmış olaylara dayandırması onun verdiği bilgileri daha farklı ve güvenilir kılmıştır.
    [Show full text]
  • Ermenek Ilçe Raporu
    ERMENEK İLÇE RAPORU 2014 ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacına yönelik olarak faaliyet göstermektedir. Bu amaçlara ulaşmak için kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek istemektedir. Bölgesel gelişmeye yönelik olarak icra edilecek bütün faaliyetlerin temeli ise bölgenin bütün detayları ile iyi tanınmasından geçmektedir. Bu nedenle, bölgenin kaynak ve olanaklarının doğru şekilde tespit edilmesi, mevcut sahip olunan değerlerin rekabet edebilirlik açısından yeniden yorumlanması ve bölgesel kalkınmayı sürdürülebilir şekilde sağlanmasına yönelik olarak faaliyetlerin birbiri ile ilişkili olarak icra edilmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik ilk olarak MEVKA, Bölgenin Mevcut Durum çalışması ve 2010-2013 bölge planını hazırlamıştır. Bu işlem yapılırken bölgeyi oluşturan ilçelere yönelik olarak GZFT Analizi çalışması gerçekleştirilmiş ve her ilçe için bir İlçe Raporu hazırlanmıştır. Diğer yandan MEVKA, “Konya-Karaman (TR52) Bölgesi 2023 Vizyonu Temel Çerçevesinin Belirlenmesi İçin Teknik Destek Alınması İşi” için ihaleye çıkmış ve bu kapsamda gerçekleştirilecek faaliyetler ile MEVKA tarafından yürütülen Bölge’ye ilişkin stratejik plan ve vizyon çalışmalarının kapsamlı ve derinlikli olmasının sağlanması amaçlanmıştır. İhale kapsamı
    [Show full text]
  • Indirdi! Bir Yokluk Ve Tevazu Sevgiye Ve Bilgiye Ihtiyacı Olduğunu Söyleyerek Abidesi Oldu
    Madde ve Mananın Fethi T.C. Eskişehir Valiliği Şehir ve Değer Araştırmaları Dergisi Nisan 2021 - Yıl: 01 - Sayı: 02 ISSN: 2757-5306 Erenler nefesidir devletimiz Onun için fitneden olduk selamet Yunus Emre Madde ve Mananın Fethi T.C. Eskişehir Valiliği Şehir ve Değer Araştırmaları Dergisi Nisan 2021 - Yıl: 01 - Sayı: 02 T.C. ESKİŞEHİR VALİLİĞİ ADINA SAHİBİ Erol AYYILDIZ Vali DERGİ YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Mehmet KOCABIÇAKOĞLU İl Basın ve Halkla İlişkiler Müdürü GENEL YAYIN YÖNETMENİ Feride TURAN BİLİM DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Osman KÖKSAL Prof. Dr. Mehmet Erol ALTINSAPAN Prof. Dr. Mehmet Mahur TULUM Prof. Dr. Haşim ŞAHİN Prof. Dr. Kemal YAKUT Doç. Dr. Adem KOÇ Dr. Öğretim Üyesi Hasan YILMAZYAŞAR Dr. Cezmi KARASU YAYIN KURULU Şennur AZADE Mustafa ÖZÇELİK Ahmet URFALI Adem YEŞİL Feride TURAN Burcu COŞGUN OVALI Ali Samet KARAKOÇ YUNUS EMRE SAYISI EDİTÖRLERİ Prof. Dr. Haşim ŞAHİN Feride TURAN Burcu COŞGUN OVALI GRAFİK TASARIMI VE DÜZENLEME Burcu COŞGUN OVALI İLETİŞİM Eskişehir Valiliği, [email protected] / Tel: 0 222 214 2778 BASKI Sistem Ofset, Ankara FOTOĞRAF VE MİNYATÜRLER Eskişehir Valiliği Arşivi, Ahmet EFE KAPAK FOTOĞRAFI Ali Samet KARAKOÇ Yayınlanan yazıların sorumluluğu imza sahiplerine aittir. Yazara telif ücreti ödenmez. YAYIN TÜRÜ: 3 Aylık Yerel Süreli Yayın ISSN: 2757-5306 İÇİNDEKİLER NİSAN 2021 ERENLER NEFESİDİR DEVLETİMİZ YUNUS EMRE’NİN ŞİİRLERİNDE ULEMA-MEŞAYİH İLİŞKİLERİ YUNUS EMRE PERSPEKTİFİNDEN KORKU VE UMUT / YUNUS’UN ÇAĞINDA ANADOLU: 04 eROL ayyıldız Rauf Kahraman ÜRKMEZ 70 146 MODERN İNSAN KİŞİLİĞİNİN ELEŞTİRİSİ SELÇUKLULAR, MOĞOLLAR VE SUFİLER 206 F. Arzu BEYRİBEY Kemal Ramazan HAYKIRAN OSMANLI DEVLETİ YUNUS EMRE DİVANI’NDA TÜRKÇE İSLAMİ TERİMLER TÜRKİYE SELÇUKLU, BEYLİKLER VE TÜRKÇEYİ RESMÎ DİL VE BİLİM DİLİ YAPTI EMEK ÜŞENMEZ 78 YUNUS EMRE VE MODERN İNSAN OLGUSUNA 08 ERKEN OSMANLI DÖNEMİ’NDE AHİLER Erhan AFYONCU 152 YÖNELİK PSİKODİLBİLİMSEL BİR YAKLAŞIM Haşİm Şahİn 222 YUNUS EMRE DİVANI’NIN DİLİ Zeynep Z.
    [Show full text]