Over Vergeten Namen Van Hofsteden, Wegen En Landerijen in Groenekan

Over vergeten namen van hofsteden, wegen en landerijen in Groenekan

Globaal gesproken was Groenekan vóór namen. De laatste waren echter op de hier 1900 een besloten boerengehucht met een voor beschreven, gangbare manier en per minimale groei.1) In een zodanige buurt geval tot stand gekomen. De nieuwe naam- schap kwamen veldnamen e.d. in het on geverij was maakwerk d.w.z. systematisch derlinge verkeer tot stand. Vanwege het en met een vooropgezette bedoeling. Die agrarisch karakter van dit woon- en werk bedoeling was het nieuwe zgn. villadorp gebied had die naamgeving betrekking op als een groen en landelijk oord te affiche paden, landwegen, velden, akkers, water ren. De gemeente voegde er in volgende ja lopen, boerderijen etc. Bij het verwijzen ren ook nog een drietal straatnamen aan werd evenals elders veelvuldig gebruik ge toe. Zij koos er als overheid voor in deze maakt van visuele bijzonderheden als namen de gedachte aan bekende personen hoogte (hoge akker), vorm (scheve brug), uit het plaatselijk verleden levendig te hou grootte (grote waterkuil) en begroeiing den. Zo werd bij besluit van B en W van 16 (groene dijk). De lokale topografische september 1926 de bestaande naam woordenschat werd dus van binnenuit ge Beuklaan vervangen door Grothelaan. De vormd, in de werkelijkheid van alledag en Grothes bewoonden van 1852 tot 1919 was in feite voor intern gebruik. Eerst later huize Voordaan. Met Tuindorp was de ge werd aan dit "taaieigen" van Groenekan meente Maartensdijk in 1954 ook de H. iets van buitenaf toegevoegd. Dat gebeurde Copijnlaan kwijtgeraakt. Het bestuur dezer o.a. bij de verkaveling van het landgoed gemeente was van oordeel, dat deze straat Voordaan, na 1920. De "N.V. Bouw- en naam niet verloren mocht gaan. De eerst Exploitatie Mij. Voordaan" ontwierp voor volgende nieuwe laan die tot stand kwam het landgoed een wegenplan en voorzag kreeg derhalve, in 1962, als naam de bedachte wegen van bomennamen. Dat Copijnlaan. De laatstelijk aangelegde laan gebeurde in aansluiting op reeds bestaande werd in 1991 genoemd naar (Herman)

Villapark Voordaan. Op de achtergrond het voormalige koetshuis van huize Voordaan. Tot 1960 woonhuis van de familie van Oijen. Versteeg, oud-wethouder der gemeente. koop- en huurcontracten de ligging van on Met de toename van het aantal forenzen roerende goederen nader te omschrijven. In kreeg Groenekan overwegend het karakter 1832 was het kadaster voltooid. In de nota van woonoord. Voor de forenzen waren uit riële akten verdrongen de letters en cijfers sluitend straatnamen van belang. Enkele de zo informatieve veldnamen. Het doorle veldnamen bleven nog een tijdlang in ge zen van enkele notariële akten uit de jaren bruik bij de autochtone bevolking, raakten vóór 1832 leverde ruim 40 van zulke namen vervolgens in onbruik en ondergingen slij op. In gesprekken met wat oudere tage door overlevering. Groenekanners kwamen er ook nog een tiental vroeger veel gebruikte veldnamen Notariële akten boven water. Wie in Groenekan getogen is noemt de Welnu in het onderstaande komen aan de hoek van de Groenekanseweg en de orde de hoeven, huizen, bossen, lanen, we Wilhelminaweg (aan de zuidzijde) "de gen etc, waarop deze ruim 50 namen eer hoek". Wie hier geboren èn getogen is tijds betrekking hadden. Begonnen wordt weet, dat de brug over de Grote Vaart naar met een naam die hier door de jaren toch al de Ruigenhoekse- en de Kooidijk de tijd enige bekendheid behield t.w. Polderbrug wordt genoemd. Sommige Schadeshoeve. plaatsgenoten is het van horen zeggen be kend wat en waar de Meulenkamp was. De eerste schriftelijke vermelding Maar wie zou nog weten waar de In de oorlogsjaren was de naam Molenberg lag? Slechts een enkeling weet Schadeshoeve zelfs weer in gebruik geno uit de overlevering, dat de Lindenlaan ooit men. In de volksmond werd dan bedoeld was getooid met de bijbelse naam een stuk land ten zuiden en tevens in het Babelsteeg. Vele andere namen hier zijn al verlengde van de Oranjelaan (voor de be in onheuglijke tijden in de vergetelheid te zetting Emmalaan geheten). Veel Groene recht gekomen. Voorbeelden zijn: Wolve- kanners hadden daar een stukje grond ge nest, Ypeslingerlaan, Bovenste Bos en huurd voor het verbouwen van aardappelen Grote Waterkuil. Het waren stuk voor stuk en groente en waren er dagelijks bezig. Een namen, die twee eeuwen geleden in deze in onbruik geraakte en nagenoeg vergeten buurtschap ingeburgerd waren. Derhalve naam kwam in deze context weer tot leven. konden ze ook gebruikt worden om in Het perceel land, dat ten noorden van de

Rechts de brug met ijzeren "leunings" over de Maartens- dijkse vaart naar de Ruigenhoekse dijk, de Polderbrug (voor 1915). Deze boerderij, gele Groenekanseweg in het verlengde van de gen aan het einde van huidige Oranjelaan lag werd óók wel eens de Lindenlaan, wordt Schadeshoeve genoemd. Dat was o.a. het *'De Meidenkamp" geval op een blauwdruk uit 1912 behorend genoemd. Zij werd omstreeks 1928/1929 bij een aanvraag voor een bouwvergun in opdracht van de ning. Die aanvraag was voor de bouw van heer Jan Vervoorst het pand aan de Groenekanseweg, dat thans gebouwd op het per het huisnummer 43 heeft.2) ceel grond, dat hij op 12 april 1928 had ge Het gebruik van de naam Schadeshoeve kocht van de heer voor de hiervoor genoemde twee percelen Wijnand de Rijk te was niet ten onrechte. Beide maakten nl. Utrecht. Dit perceel eerder deel uit van een hofstede met lande maakte deel uit van de landerijen, destijds in rijen, die als geheel Scadeshoeve en ook schikbare materiaal gaat het hier dus om de Groenekan bekend als wel Schadeshoeve werd genoemd. eerste schriftelijke vermelding van de vol de Meulenkamp. ledige hoeve-naam. Welnu deze hofstede dankte haar naam aan Jasper Schade (1617-1692), Heer van Tuil TYissen twee dijken en 't Waal, gekozen Raad van de Staten van In 1687 droeg Jasper Schade zijn hofstede Utrecht. Deze Jasper Schade kocht op 28 in Groenekan over aan zijn dochter september 1651 van ene Johan Blok: Aemelia en haar echtgenoot Cornelis " seekere Huijsinge, Hoffstede met Aerssen van Jüchen. Uit de akte van over bergh, schuur, getimmer, bepootingen en dracht blijkt, dat de bij de hofstede beho beplantingen daer op staende met Dertien rende hoeveelheid land in dat jaar ongeveer Mergen Lands, geleegen in de Geregte van 26 morgen bedroeg. Jasper Schade had er Oostveen, streckende van de Oude dus tussen 1651 en 1687 zo'n 13 morgen Weeteringe tot de Nieuwe Weeteringe toe, bijgekocht. Aangaande de ligging van deze daer oostwaerts Peeter Claase en westwa- 26 morgen land geeft diezelfde akte de vol erts Peter Willemsz Hol naest gelandt ende gende omschrijving: geleegen sijn" .y) " strekkende alhetselve van de Blauw- Vanaf wanneer nu precies de in dit koop capel tot aen de Nieuwe Wetering toe ".5) contract beschreven hofstede "Scade's- Die 26 morgen vormden dus een aaneenge Hoeve" is gaan heten valt niet te zeggen. sloten, langgerekt perceel. De 13 morgen Gevoeglijk kan worden aangenomen, dat waarvan Jasper Schade in 1651 eigenaar de in het contract genoemde buurlieden was geworden waren, zoals reeds werd ver Claase en Hol de boerderij al gauw naar de meld, gelegen tussen de Oude of Bis nieuwe eigenaar zijn gaan noemen. De eer schopswetering en de Nieuwe Wetering. ste officiële aanwijzing van het bestaan van De laatstelijk gekochte om en nabij 13 mor de onderhavige hoeve-naam is te vinden op gen moeten zich derhalve hebben uitge een oude kaart. Het betreft de "Nieuwe strekt tussen de Groenekanse dijk en de Kaart van de provincie van Utrecht" uit Voordorpse dijk. De afstand tussen die twee 1696 van Bernhard de Roy. Op deze kaart dijken was (is) circa 1 kilometer. Om wordt één van de ten noorden van de gerekend in de tegenwoordige maten was Bisschopswetering gelegen hofsteden met het dus een lap grond van ongeveer 1000 de naam Schade aangeduid. Jasper Schade meter lang en met een (gemiddelde) breedte overleed zoals reeds werd vermeld in 1692. van 100 meter.6) Op een gedeelte ervan zul- Dat zijn achternaam toch op deze provin cie-kaart voor kwam wijst er op, dat die Het omstreeks 1912/1913 gebouwde zelfde naam in Oostveen ook werd gebruikt pand Groenekanse voor de hofstee als zodanig. weg 43. Dit huisje In officiële stukken uit de zeventiende en staat even ten zuiden achttiende eeuw komt de naam Sc(h)ades- van de plaats waar voordien het heren Hoeve niet voor. In de notariële akten wordt huis van Schades de naam eerst genoemd in een stuk van 18 hoeve heeft gestaan. april 1820. In deze akte wordt de hofstede "Scades-Hoeve in Oostveen" door Johanna Carolina Arnoudina van Loten toegewezen aan haar nichten.4) Uitgaande van het be len dan in de oorlogsjaren de eerder ge mevrouw Grothe-Loten van Doelen in dat noemde "volkstuintjes" gesitueerd zijn ge jaar 1859 al reeds het landgoed Voordaan weest. en de buitenplaats Bosch en Hove. In de ja ren daaropvolgend werd dit grondbezit nog Een grootgrondbezitter eens aanzienlijk uitgebreid. In 1865 had ze Na het overlijden in 1718 van Cornelis in eigendom het gehele gebied gelegen tus Aerssen van Jüchen wisselde Schades sen de Groenekanse dijk(weg) en de hoeve nog tienmaal van eigenaar om ver Nieuwe Wetering enerzijds en tussen Veld- volgens in 1859 geveild te worden.7) laan en Utrechtse weg (nu Kon. Wilhel Eigenaresse werd nu Vrouwe Arnoudina minaweg) anderzijds. En aan de zuidkant Johanna Carolina Loten van Doelen, echt van de Groenekanse dijk mocht ze tot haar genote van Mr. Jacob Anne Grothe. De eigendom rekenen het gebied tussen Grothes waren in 1852 in huize Voordaan Voordorpsedijk en Groenekansedijk ener komen wonen.8) In het proces-verbaal van zijds en tussen de spoorlijn naar Hilversum veiling wordt het goed als volgt omschre en de ontsluitingsweg van de huidige ven: bouwlocatie De Hooge Kamp anderzijds. " eene hofstede genaamd Scades-Hoeve bestaand in een Heerenhuis met annexe Huis, tuin en landerijen boerenwoning, koetshuis, paardestal, Toen Jasper Schade tot aankoop van de schuur, twee bergen en verdere betimme hoeve in Groenekan overging werden wo ring, erf grond en tuin mitsgaders een ningen meestal nog van hout gemaakt. De kleine woning, boomgaard, bouwen wei in de akte van transport van 1651 genoemde landen, tezamen groot 16 bunders 29 roe hofstede was waarschijnlijk wel een stenen den 30 ellen en nog twee percelen land als huis (met rieten dak), maar de rest van de voren, tezamen groot 18 bunders 33 roeden opstal zal niet meer geweest zijn dan een 40 ellen, alles gelegen in de gemeente verzameling houten bouwsels w.o. bijvoor Maartensdijk onder Oostveen ".9) beeld een stal, schuur en varkenshok. De in Behalve dan nu "Schadeshoeve" bezat deze de akte genoemde "bergh" is een hooiberg.

De Blauwkapel om streeks 1745, vanuit het noorden op Utrecht ziende. De kerk en huizen links op de afbeelding staan langs het toen malige einde van de Voordorpsedijk. Rechts van de brug begon de Gageldijk. De landerijen van Schadeshoeve eindig den enige honderden meters links van de kerk bij de wetering langs de Voor dorpsedijk. Tek. J. de Beijer. R.A.U.,Top. Atl.nr.

»'.^iviv/^v J> E B L Air, V K ATPEJL up Utreeo"!sjVnue„ T.W. Gr,.cl,r Uit de aanwezigheid van die hooiberg valt werd bewoond en zo nu en dan werd ge op te maken dat de bij de hofstede beho bruikt voor een jachtpartij of iets dergelijks. rende 13 morgen land althans voor een deel 's Winters woonden deze aanzienlijke fami uit hooi- en weiland bestond. Zo gezien lies in de stad en in de zomer buiten. Maar ging het om een gemengd bedrijf, dus met wie onderhield en verzorgde het herenhuis akkerbouw en veeteelt. dan in de wintermaanden? Daarvoor scha- Het is interessant om te lezen hoe twee eeu wen later de stand van zaken is. Uit het pro \ H. \ 12. ces-verbaal van 1859 blijkt Schadeshoeve N in het geheel niet meer te lijken op de hof Legenda stede zoals beschreven in de akte van trans Schadeshoeve 1. Herenhuis port van 1651. 2. Boeren-of huis Die "Hoffstede" van toen is inmiddels een 10. manswoning "Heerenhuis met annexe boerenwoning" 3. Koetshuis geworden. Verder blijkt de opstal te zijn 4. Paardestal *© Ltl\U\ 5. Hooiberg uitgebreid met een koetshuis, een paarde- 6. Hooiberg stal, een tweede hooiberg en een kleine wo 7. Daghuurders- of ning. Ook wordt er niet meer gesproken van \ <•© H tuinmanswoning "13 mergen lands" maar in plaats daarvan 8. Tuin 9. Tuin over "erf, grond en tuin mitsgaders boom 10,11,12. gaard, bouw en weilanden tezamen groot Boomgaard 16 bunders, 24 roeden, 30 ellen en nog twee 13. Bisschops percelen land...". wetering 14. Groenekanseweg Helaas is er geen afbeelding van Schades 8. \ 1 hoeve in de 19de eeuw. Wel is op de kadas \B\ Een vergroot detail 9- trale kaart van 1832 goed te zien, waar de \ 1 van sectie Cl van de hiervoor opgesomde opstal gelegen was.10) kadastrale kaart van Van die kadastrale kaart volgt nu een ver 1832 van de gemeente groot detail. Maartensdijk, waarop 14. de plattegrond van de hofstede Schades Een bepaalde bouwdatum van het heren hoeve te zien is. huis valt niet te geven. Waarschijnlijk is het aan het einde van de 18de eeuw als tweede keiden de eigenaren de pachter van de boer huis, door de toenmalige eigenaar Mr. derij in en een dagloner. Zo'n dagloner Arnoud Loten, gebouwd op de plaats van mocht wonen in voornoemde kleine wo de vroegere hofstede of daar vlakbij. Bij ning, de zgn. daghuurders- of tuinmanswo een herenhuis behoorden volgens de stijl ning. Hij werkte in het hooi- en oogstseizoen van die tijd een siertuin met hoog opgaand als losse arbeider bij de boeren in de omtrek. geboomte, een moestuin en boomgaard. En Zo'n huis dat alleen in de zomermaanden die ontbraken dan ook hier niet, zoals blijkt werd bewoond en waarin 's winters niet uit een akte van scheiding van 10 juni werd gestookt ging in kwaliteit achteruit. 1811.") Doordat het herenhuis in de nabij Temeer omdat dit jaar in jaar uit het geval heid van de boerderij lag en de opbrengst was. Vocht en schimmel deden hun invloed van moestuin en boomgaarden voor eigen gelden. Dat "het oog van de meester" gedu gebruik was, zal de dagelijkse voedselvoor rende een aanzienlijk deel van het jaar ont ziening van de eigenaar grotendeels verze brak zal het onderhoud van heel die opstal kerd zijn geweest. van Schadeshoeve ook niet ten goede zijn De paardestal en het stenen koetshuis be gekomen. stonden in 1811 nog niet. Deze gebouwen zijn waarschijnlijk tussen 1823 en 1859 aan Wat overbleef de opstal toegevoegd. Toen mevrouw A.J.C. Grothe-Loten van Doelen in 1859 eigenaresse van Schades Daar Mr. Arnoud Loten en alle latere eige hoeve werd, verkeerde deze boedel waar naren en eigenaressen van Schadeshoeve schijnlijk al in deerlijk verval. Dat moge een huis in Utrecht hadden, is het vrijwel ze blijken uit het feit dat zij in 1865 een groot ker dat het herenhuis alleen in de zomer deel van de opstal liet slopen.12) Wat over- Het huisje van Geerke van Brenk gezien vanuit het zuidwes ten. Dit huisje staat in de akten van 1811 t/m 1859 vermeld als de bij Schadeshoeve be horende daghuurders- of tuinmanswoning.

bleef waren: de in de legenda van Schades- wel bekend als het "eierenvrouwtje". Zij hoeve genoemde daghuurders- of tuin was destijds in Groenekan een markante, manswoning met tuin (nrs. 7 en 8), de tot kleurrijke persoon. Na het overlijden van twee woningen verbouwde boeren- of huis Geerke dd. 7 september 1971, werd haar manswoning (nr. 2), een waterput en een huisje verkocht en vervolgens kort daarop, tuin met enkele bomen. tot verbijstering van menigeen in dit dorp, De zogenaamde daghuurderswoning met tot de grond toe afgebroken. tuin werd omstreeks 1859 verhuurd aan en De verbouwde boerenwoning bestaat nog bewoond door schipper Lucassen. De laat steeds. Het is het langgerekte smalle en wat ste bewoonster van dit witte pittoreske teruggelegen huis aan de Groenekanseweg huisje was Geerke Adriana van Brenk, ook met de nrs. 45 en 47. Vanaf die weg is wei nig van dit huis te zien. Het wordt aan het oog onttrokken door het in 1912/1913 ge bouwde huisje Groenekanseweg 43. Achter het pand Groenekanseweg 45 en 47 staat nog steeds een flink uitgegroeide beuk. Die boom heeft waarschijnlijk deel uitgemaakt van de parkachtige tuin, welke bij het herenhuis hoorde. Ook is er nog een oude waterput. Die wordt in de zomer nog wel eens gebruikt.

De Breeweg Zoals in het hiervoor genoemde proces verbaal van veiling en toewijzing van 1859 valt te lezen, werden er tussen 1687 en 1859 nog twee percelen grond aan Schadeshoeve toegevoegd. Een ervan bestond uit zes mor gen bouwen weiland aan de Blauwkapel, strekkende van het huis van Jan Verkroost tot aan de halve sloot van de Groenekanse Mevrouw G. van Steeg. Het grensde in het oosten aan Brenk, Geerke. Schadeshoeve en in het westen aan "den eigendom van het Bartholomee Gasthuis". In duidelijk begrensd, karrespoor. Als in de 1811 erfde Johanna Carolina Arnoudina winter of met slecht weer alles tot een Loten, echtgenote van Johan van Doelen, "modderpoel" was omgeploegd zocht de dit perceel van haar broer Mr. Joan Gideon een een begaanbaar pad naast het spoor van Loten, waardoor het bij Schadeshoeve de ander. Op die manier kon zo'n weg soms kwam. wel tien tot vijftien meter breed uitdijen, Het tweede perceel bestond uit zeven mor een brede weg dus. gen bouwen weiland strekkende van de Bisschopswetering tot aan de Blauw- De Babel kapelseweg. Het grensde in het westen aan De fietser of wandelaar, die komende van Schadeshoeve. De ligging en afmetingen uit bos Voordaan linksaf de Nieuwe- staan al afgebeeld op twee oude kaarten, die weteringseweg opgaat merkt dat deze weg afkomstig zijn uit het kaartenboek van het aan die kant doodloopt. Vlak voor het einde Capittel van St. Jan: een uit 1607 en een uit ligt even ten zuiden van de weg een boer 1609.13) derij met huisnummer 26. Dit pand wordt Op 31 december 1779 werd dit perceel door "De Babel" genoemd. Het is waarschijnlijk de decaan en capitulairen der Kerke St. Jans in het midden van de 17de eeuw gebouwd. 't Utrecht verkocht. In de koopcedule van Althans die conclusie laat zich trekken ge 31 december 1779 wordt de gekochte lang zien een "vondst" in 1972. In dat jaar werd gerekte strook nader omschreven als: "van het dak van de boerderij vernieuwd. Bij ouds Breeweg ". De koper was Mr. Arnoud deze werkzaamheden kwam de nokbalk Loten, Raad in de vroedschap van Utrecht vrij en daarop was in romeinse cijfers het en Hoogheemraad van de Lekdijk jaartal 1643 te lezen.17) Bovendams.14) Deze Arnoud Loten was de De naam "Babel" wordt voor het eerst ge zoon van de eerder genoemde Joan Carel noemd in een akte aangaande de verkoop Loten en Arnoudina Maria Aerssen en van dertig morgen land door Matthijs Jüchen.15) Oosters aan Mr. Abraham Calkoen, Heer Na het overlijden van Mr. Arnoud Loten in van "Cortenhoeff" en eigenaar van het 1801 kwamen Schadeshoeve en de landgoed Voordaan. In deze akte van 7 fe Breeweg in handen van zijn zoon Mr. Joan bruari 1778 wordt "De Babel" omschreven Gideon Loten, die deze goederen bij zijn als volgt: dood in 1809 naliet aan zijn weduwe Henrietta Hermina van den Heuvel. Toen "....zeekere Cavelinge Lands groot omtrent laatstgenoemde hertrouwde met de heer 30 mergen, of zo groot en klijn als hetzelve Faviod de Fellens, werden Schadeshoeve bevonden mögt worden, gelegen tussen de en de Breeweg toegescheiden aan Johanna Bisschops- en Nieuwe Wateringen, van Carolina Arnoudina Loten echtgenote van ouds genaamd de Babel en aan Hr. Kooper Johannes van Doelen en dochter van bekend, bezwaard met een jaarlijks canon Arnoud Loten en Lucretia Christina van honderd vijf gulden... ".18) Scheffer. In de betreffende akte van schei ding wordt gesproken van Breede weg.16) Kennelijk ging het hier om een perceel land Dat is precies wat de naam "Breeweg" in en niet om een boerderij. Dit was eveneens het toenmalig Nederlands betekende. het geval in de kwitantie van Matthijs Waarschijnlijk heeft er over het onderha Nicolaas Oosters voor Mr. Abraham vige perceel een onverharde, brede land weg gelopen. Deze weg deed mogelijk eeu Deze tot 2 woningen omgebouwde boeren- wen terug dienst als verbindingsweg tussen of huismanswoning, de Groenekanse- en de Voordorpse Dijk. thans bekend als Het is niet ondenkbaar dat 's zondags in de Groenekanseweg 45 zomer die route binnendoor werd gekozen en 47, is het enige ge bouw dat nog over is om te voet of met de tilbury in Blauwkapel van Schadeshoeve. naar de kerk te gaan.

Daar de binnenwegen in de 16de en 17de eeuw vaak niet meer waren dan karrespo- ren, kan de naam Breeëweg of Breedeweg er op duiden, dat er sprake was van een, niet Calkoen aangaande de overdracht van 4 geharrewar.23) Vanwege de lange duur van obligaties van 1000 gulden als koopsom zo'n ontginning moesten goede afspraken van 30 morgen land onder Oostveen, ge worden gemaakt over de gezamenlijke aan naamd "De Babel", erfgoed van het con pak en de onderlinge samenwerking. vent van St. Servaas te Utrecht,19) bezwaard Wanneer een van de gerechtigden, bijvoor met erfpacht.20) beeld St. Servaas, de bedoelingen van de De oudste van de beschikbare akten be anderen niet begreep of anders uitlegde en treffende dit perceel is een erfpachtbrief2I) niet handelde zoals afgesproken, ontstond UO.TV cK-ce £rv. van Arris Willemsz. Hoevelaar, gedateerd 2 er verwarring. Op het betreffende stuk veen ging er dan iets mis, bijvoorbeeld met het Het wapenschild van november 1733. Daarin wordt de naam "De de familie Van Babel" echter niet genoemd. tempo van voortgang, het gelijktijdig uit Doelen. voeren van werkzaamheden of met de wa "De Babel" een spotnaam? terafvoer. Dit alles kon leiden tot vertraging, Waarom dit stuk land en de daarop gelegen onderlinge beschuldigingen en herhaald boerderij met "De Babel" werden aange overleg. Het zat erin, dat het perceel, dat zo duid viel niet te achterhalen. De naam wijkt veel verwarring teweeg bracht niet zonder af van het type velden huisnamen uit de spot door de kolonisten "De Babel" werd omgeving. Deze verwezen meestal naar genoemd en zo in de streek is gaan heten. een visuele bijzonderheid of naar de naam van een eigenaar, zoals respectievelijk In de beschikbare oude akten wordt met Hooge Kamp en Nijpoortshoeve. Maar dat geen woord over het huis "De Babel" ge sluit niet uit, dat bij de naamgeving soms ter rept. De aanduiding "De Babel" zal waar plekke aangetroffen bijzondere of afwij schijnlijk in eerste instantie betrekking ge kende toestanden een rol speelden. had hebben op een perceel land. In dat geval £otÉn,. "Babel" werd vanwege het bijbelverhaal is pas op den duur deze naam overgegaan over de bouw van de toren van Babel het Het wapenschild van 22 op het huis, dat op dit perceel werd ge de familie Loten. symbool voor spraakverwarring. ) In bouwd en niet andersom. Genesis 11:9 staat nl.: "Daarom noemde men haar naam Babel, want daar verwarde De kaart in de raadzaal de Here de spraak van de gehele aarde". In Op de "Caarte van de Lande onder de beeldspraak staat "Babel" voor: chaos, Oostveen 1640/1644",24) die hangt in de verwarring, ondoorzichtig, troebel, een en raadzaal van het gemeentehuis te al leugen e.d. Maartensdijk, wordt "De Babel" niet met Het is mogelijk zo gegaan, dat tijdens de name genoemd. Het perceel in kwestie ontginning op het desbetreffende perceel wordt op die (indrukwekkende) kaart aan een nagenoeg ontoegankelijke wildernis of geduid als: "Nr. 283, 't Convent van St. een hopeloze chaos werd aangetroffen. Servaas, te Utrecht, 33M 332R". Om dui Kortom een situatie, die het beste omschre delijk te maken waaruit het bestond en wat Het wapenschild van ven kon worden met de zegswijze: "een er nog van over is, het volgende. Wanneer de familie Joan Carel Babel van jewelste". Als gevolg daarvan is de Lindenlaan denkbeeldig in zuidelijke Loten en Arnoudina men deze plek toen misschien "De Babel" richting wordt doorgetrokken tot aan de Maria Aerssen van Jüchen. gaan noemen. Groenekanseweg en in noordelijke richting tot aan de Nieuweweteringseweg, dan zou Een andere mogelijkheid is, dat de bena de aldus ontstane laan de vroegere oost ming "De Babel" inderdaad het gevolg is grens zijn van het oorspronkelijke erfgoed van een échte spraakverwarring. De ontgin "De Babel". Als westgrens van dit goed kan ning van het veen ten noorden van de worden gezien de langgerekte sloot, die be Bisschopswetering, in de tweede helft van gint ten westen van het perceel waarop het de 14de eeuw is, zoals elders, een werk van pand Groenekanseweg 57 is gelegen. Uit een aantal bewaard gebleven erfpacht- tientallen jaren geweest. Aan deze ontgin 25 26 ning werd deelgenomen door een groot brieven ) en akten van verkoop ) blijkt aantal deelgerechtigden, zoals: de Dom, dat "De Babel" tot 3 mei 1790 een erfpacht Oud Munster, St. Marie, Oudwijk, St. goed van St. Servaas is gebleven. Op die Het wapenschild van Servaas, St. Catharijne, het Duitse Huis en dag werd door Mr. Abraham Calkoen de de familie Johan van de landgenoten van Oostveen. Bij zoveel aan hem verleende erfpacht van "De Babel" Doelen en Johanna voor 4200 gulden afgekocht.27) Carolina Arnoudma participanten kon de verdeling van het on Loten. ontgonnen veen aanleiding geven tot veel De boerderij "De Babel" is op de hiervoor

10 28 Fort 1779 afgebroken. ) Vervolgens werd het Op het hier afgebeelde Voordorpsedijk Scadeshoeve Blauwkapel iets noordelijker, als kleine boerenwoning deel van de kadastrale kaart, van 1832, van de rÄ herbouwd. Deze uit 1779 stammende boe gemeente Maartens renwoning kennen we tegenwoordig als het dijk, sectie C3, pand Groenekanseweg 57. Een en ander genaamd Groenekan, blijkt uit een rekwest aan Gedeputeerde zijn de ten zuiden van de Groenekanseweg Staten van Utrecht, waarin Mr. Abraham gelegen percelen van Calkoen om vermindering van huis- en Schadeshoeve donker haardgeld verzoekt.29) gekleurd. Het kaartje Het perceel vanouds genaamd "De Babel" geeft de situatie weer zoals die was in 1859. ging in 1850 met de twee er op staande hui Het perceel "Breeweg" zen, over in handen van mevrouw is gearceerd weergege Arnoudina Johanna Carolina Grothe-Loten ven. Als hulpmiddel van Doelen.30) bij het oriënteren zijn de A27 en de Copijn- laan en Oranjelaan ge De Babelsteeg stippeld aangegeven. Het pad, dat in vroeger tijden, ten oosten van de hofstede "De Babel" op de Nieuweweteringseweg eindigde, wordt op de in 1892 herziene topografische kaart, blad 426 Maarssen, "De Babelsteeg" ge Groenekanseweg Scadeshoeve noemd. Deze naam had betrekking op het hele traject van het pad. Dat betekent op de genoemde kaart van Oostveen niet afge huidige Lindenlaan en het daarop aanslui beeld. Wel is er op het perceel van het tende deel, dat destijds het einde van de Convent van St. Servaas een groot huis te Lindenlaan verbond met de Nieuwewete zien, dat dicht bij de Groenekanseweg ligt. ringseweg. Dit huis, dat op het Cohier van het Gerecht Op de in 1900 herziene en in 1908 gedeelte Oostveen bekend was onder Nr. 88, werd in lijke herziene topografische kaart, wordt al-

De Babel zoals deze boerderij in de veerti gerjaren door Henk Bellaart werd geschil derd. Henk Bellaart werd op 16 november 1896 geboren en overleed in 1974 in de ver pleeginrichting Beukenburg. Hij kwam in 1935 vanuit Bilthoven naar de Nieuwe Wetering en heeft tot 1961 gewoond op Nieuwe weteringseweg 165. Daarna tot 1974 op Veldlaan 56. Hij ver vaardigde een groot aantal schilderijen en gaf schilderlessen in zijn atelier en aan de vrije akademie "Artibus" in Utrecht.

11 leen de huidige Lindenlaan als Babelsteeg de steeg gelegen in de Babel of de aangeduid. "Babelsteeg". Deze steeg, die dwars door Het pad tussen het einde van de Lindenlaan de open velden liep, moet er, naar de smaak en de Nieuweweteringseweg wordt op deze van de nieuwe eigenaar, nogal kaaltjes heb kaart "Westlaan" genoemd. ben uitgezien. Daarom kreeg het pad al di rect na aankoop de nodige aandacht. De In een aantal huurcontracten, uit de periode kale steeg werd namelijk omgetoverd in 1800 tot 1807, heeft de Westlaan de naam een lommerrijke laan of wandelpad. Dat "Steeg waar het ojevaarsnest op staat" of gebeurde door de bermen, aan weerszijden simpelweg "Steeg"?1) Enkel jaren daar met een rij bomen te beplanten. voor, o.a. in 1795, wordt dit stuk weg aan Voor dit omzomen van de steeg werden, zo geduid als "Ypelaan gelegen in de Babel" als destijds gebruikelijk was, uit de kluiten of domweg als "Ypelaan".31) Het niet meer gewassen iepen gebruikt.'1) De aldus fraai bestaande pad, dat aansloot op de huidige beplante weg, werd door Calkoen Ypelaan Lindenlaan werd dus met verschillende na (= iepenlaan) genoemd. Het is zeer wel mo men aangeduid o.a. met Ypelaan, Steeg gelijk dat de plaatselijke bevolking deze waar het ojevaarsnest op staat, Babelsteeg naam niet overnam en de Ypelaan gewoon en Westlaan. Het ontstaan van een deel van tegetrouw "de Steeg" bleef noemen. Om deze namen en een aantal hierna te behan deze steeg te onderscheiden van andere ste delen benamingen, heeft alles te maken met gen werd door omwonenden geen gebruik de aankoop van "De Babel" in 1778 en de gemaakt van de iepenrijen als visueel gege verfraaiing van het eerder aangekochte ven maar van een ander opvallend ken landgoed Voordaan door Mr. Abraham merk. Zo'n kenmerk was kennelijk een aan Calkoen. het zuid- of noordeinde van de steeg ge plaatste paal met een wagenwiel, waarop Toen "De Babel" in het bezit van Abraham een ooievaar nestelde. De steeg werd zo Calkoen kwam, liep er waarschijnlijk al een doende in de wandel aangeduid met "Steeg voetpad langs de oostkant van dit perceel. waar het ojevaarsnest op staat". Hoogst Door de lokale bevolking werd zo'n pad waarschijnlijk zijn de namen Ypelaan, de meestal aangeduid met "steeg". In dit geval Steeg, de Babelsteeg en de Steeg waar het

De in de "Babel" gelegen kleine boerenwoning, Groenekanseweg 57, die in 1779 werd gebouwd en in de plaats kwam van het huis, dat op het Cohier van het gerecht Oostveen bekend was onder nr. 88 en in 1779 werd afgebroken. Nr. 57 is nu geheel gerestaureerd.

12 Ben W van M'dijk besloten in 1926 de Westlaan te noemen : Kastanjelaan. Het huis op de foto werd in 1920 gebouwd. In 1937 kwam er te wo nen dokter Buisman. In 1993 door de nieuwe bewoners eigenaren grondig gerestaureerd. In dat zelfde j aar genoemd : De Meuk. Betekenis naam: bewaarplaats voor appels en peren, om ze door het liggen rijp te laten worden. T?j ..I

i€gn|L::

ojevaarsnest op staat, omstreeks 1800, ge mijden van rechte en de toepassing van lijktijdig gebruikt voor dezelfde weg. kromme en slingerende lijnen. Er bestond in die tijd dan ook een grote voorliefde voor Het is bekend dat de iep sinds 1800 in kronkelende paden. Een wandelaar werd Nederland in zeer ernstige mate wordt aan als het ware bij elke bocht verleid om ver getast door de iepziekte. Een aangetaste iep der te gaan. De onderhavige slingerende moest worden omgehakt en onmiddellijk laan werd waarschijnlijk Ypeslingerlaan ontschorst. Het gevolg was, dat de iep in genoemd omdat óók de bermen van déze Nederland in korte tijd vrijwel geheel ver laan beplant waren met iepen. dween.34) Ook de iepen langs de Ypelaan zullen niet aan deze ramp ontkomen zijn. Het Wolvenest, de Engelse boomgaard Met het rooien van de iepen was waar en de Kleine weide schijnlijk ook de naam "Ypelaan" van de De in de titel genoemde namen waren in baan. Mogelijk kwam daardoor de naam deze omgeving zo'n twee eeuwen geleden Babelsteeg weer boven water. En omdat de in gebruik om bepaalde, verhuurde, perce Babelsteeg langs de westkant van het land len aan te duiden. Als zodanig konden ze in goed Voordaan liep, kan vervolgens de die tijd worden gehanteerd bij de beschrij naam Westlaan in zwang zijn geraakt. ving van ligging en grootte van deze perce len in de desbetreffende huurcontracten. Ze Ypeslingerlaan zijn dan ook te vinden in dergelijke contrac Het op de topografische kaarten van 1892 ten uit de jaren 1795 tot en met 1806. en 1908 aangegeven slingerende pad, dat Diezelfde percelen komen eveneens aan de evenwijdig aan en ten westen van de orde in een koopcontract van 1850.36) Lindenlaan (Babelsteeg) liep, werd aan het Omdat in dat contract ieder perceel is aan einde van de 18de eeuw "Ypeslingerlaan" geduid met een kadastraal nummer, is de genoemd.35) Deze slingerende laan, in een ligging van elk terug te vinden op de nagenoeg rechtlijnig landschap, is ontstaan "Kadastrale kaart van 1832". De kadastrale doordat Calkoen niet alleen de bermen van gegevens van de verhuurde percelen in dit bestaande strakke wegen en paden liet be koopcontract van 1850 werden nu vergele planten maar ook nieuwe paden liet aanleg ken met de beschrijvingen terzake in de gen. huurcontracten uit die jaren rond 1800. Zo Daarbij werd de stijl aangehouden, die in de bleek het mogelijk de daarin genoemde lo- tweede helft van de 18de eeuw in de mode katies vrij nauwkeurig te traceren. kwam. Deze kenmerkte zich door het ver

13 Het Wolvenest was een rechthoekig bosper noemd en nu Helena Hoeve heet. Die zoge ceel dat begon waar nu de Lindenlaan op de noemde Engelse boomgaard was in feite Kastanjelaan uitkomt. Vandaar strekte het niet meer dan een, als in Engeland, met zich in zuidelijke richting uit en eindigde vruchtbomen beplante gaard. Dat wil zeg ter hoogte van de plek, waar zich tegen gen dat de ontwerper zich bij de aanleg van woordig de splitsing van de Kastanjelaan deze boomgaard qua stijl en keuze van de en de Vijverlaan bevindt. Het betreffende vruchtbomen had laten inspireren door bosperceel werd destijds doorsneden door voorbeelden uit Engeland. het niet meer bestaande zuideinde van de Babelsteeg. Op de topografische kaarten De Kleine weide was een stukje weiland, van 1892 en 1908 is overigens deze voort dat in het noorden grensde aan het midden zetting van de Babelsteeg in zuidelijke rich van de Engelse boomgaard, in het oosten ting nog aangegeven. aan de Helena Hoeve en in het zuiden aan Waarom dit bosperceel Wolvenest werd ge de Bisschopswetering en het erf van een, noemd, viel niet te achterhalen. Wellicht thans niet meer bestaande, boerderij. Deze werd in de 18de eeuw ter plekke nog een boerderij was gelegen tussen de huidige nest jonge wolven gevonden. Of was het Kastanjelaan en de Helena Hoeve en in toentertijd ook al niet meer dan een ver 1832 kadastraal bekend onder de nrs. C- haal? Misschien, maar geheel onmogelijke 107 en C-106. In het westen grensde de was zo'n (tot de verbeelding sprekende) Kleine weide aan een stukje tuin en een per vondst nu ook weer niet. Uit literatuur is ceeltje bos. De boerderij en de Kleine bekend, dat er in die eeuw bijvoorbeeld nog weide waren omstreeks 1798 in gebruik bij wolvejachten plaatsvonden. Daaraan werd de jager van Baron Calkoen. deelgenomen door drijvers uit Baarn, Soest, Hilversum, Maartensdijk, de Vuur- 37 Middelslingerlaan, Sparredwarslaan en se, Zeist en Bunnik. ) Ook loofden plaatse Watergat lijke overheden in de 18de eeuw nog een Het zijpad dat begint tegenover het pand premie uit voor elke wolf, die werd gedood. Lindenlaan 61 en in Voordaan aansluit op Wie een nest jonge wolven vond en dit afle het pad dat toegang geeft tot de achterzijde verde bij de Schout ontving voor iedere 38 van de boerderij van R. Westeneng, werd in jonge wolf 10 gulden. ) een contract van 1795 "Middelslinger laan " genoemd.39) De aanleg en met name De Engelse boomgaard lag ten dele achter de stilering van dit indertijd door hakhout het pand dat eerder Kettinghoeve werd ge slingerende pad kan een speciale bedoeling

Detail van de topogra fische kaart etc. anno 1908, met Westlaan.

N-

14 Het geboomte dat op •' v f'.m de achtergrond links M ÄÄ?1 en rechts van de Vijverlaan te zien is, maakte in 1795 deel *$£&'& uit van het zgn. "Wolvenest". Op de voorgrond de oude eik die nog steeds langs deVijverlaan staat, maar nu gestut wordt.

hebben gehad. Mogelijk is geprobeerd in lag in de nabijheid van de huidige ingang bos Voordaan met deze laan enige onge van bos Voordaan en maakt nu deel uit van kunsteldheid aan te brengen in het zo domi het daar gelegen einde van de vijver langs nerende patroon van rechte paden. Dat zou de Vijverlaan. Deze vijver is waarschijnlijk dan ook weer gebeurd kunnen zijn in de lijn om en nabij 1900 aangelegd door Jan van de eerder besproken romantische stijl Copijn. Diens ontwerpen kenmerkten zich die in de 18e eeuw opgang maakte voor door de toen inmiddels al weer gangbaar landgoederen. geworden landschapsstijl, dus met gebogen paden, grote gazons en bochtige waterpar Het volgende zijpad dat van de Babelsteeg tijen temidden van hoogopgaand ge naar de bosvijver loopt heette in de periode boomte. De namen "Grote Waterkuil" en 1795 tot 1808, en wellicht daarna ook nog "Waterkuil" wekken misschien het ver "Sparredwarslaan". Waarschijnlijk zijn er moeden dat het door de natuur gevormde in de tweede helft van de 18de eeuw sparren waterbekkens waren. Het zijn echter gegra in de bermen van deze laan geplant. Nu was ven vijvers. Wel is het zo, dat de natuur bij de spar in de 18e eeuw in Nederland niet in het graven van deze vijvers een handje heems. Zo er destijds dan ook sparren langs hielp. Het grondwater zat nl. destijds dicht deze dwarslaan stonden, dan was dat iets onder het maaiveld. zeldzaams op het gebied van bosbouw. Nu is zo'n beplanting verre van bijzonder, toen De Grote Waterkuil (bosvijver) werd onge werden sparren alleen door de zeer rijken veer in het midden van het bos Voordaan aangeplant.40) De Sparredwarslaan sloot aangelegd. Zo'n donkere vijver, waarin de aan op de "Dwarslaan bij het Watergat". bomen zich weerspiegelen werd gezien als Dat is het huidige fietspad dat ten noorden een ideaal rustpunt. Dat het inderdaad een van de bosvijver ligt en aansluit op het gegraven vijver is wordt bevestigd door de "Voordaansepad". aanwezigheid van een zandheuveltje ten zuiden ervan. Dat zand is afkomstig van de De bosvijver heette rond 1800 "Watergat" vijver. Zo'n 200 jaar geleden heette deze of "Grote Waterkuil". In die tijd bestond er verhoging in het landgoed "Sparreheuvel". ook een "Waterkuil" zonder meer. Die kuil Er zullen dus wel sparren op hebben ge-

15 staan. In dat geval stelde deze verhoging, Theeschenkerij Alblas vanwege die beplanting, toen meer voor Interessant is, dat van 1920 tot 1925 in het dan thans. Nu is het niet meer dan een bult huis, thans Nieuweweteringseweg 34, "Theeschenkerij Alblas" was gevestigd. Voor-, Achter- en Bovenbos Deze schenkerij lag ten oosten van het Het "Voorbos" en "Achterbos" zijn bos noordeinde van de Babelsteeg of Westlaan, percelen die ver voor 1795 werden aange aan de rand van het Bovenbos. Dit deel van plant en deel uitmaakten van het oude de Babelsteeg stond toentertijd via drie Voordaan.41) Het "Voorbos" omvatte in wandelpaden door het Bovenbos, in verbin 1795 het gehele ten oosten van de ding met het Achterbos en deed dienst als Babelsteeg gelegen bos, vanaf Huize in- en uitgang van bos Voordaan. Al de ge Voordaan tot aan de bosvijver. noemde bossen waren openbaar toeganke Het "Achterbos" bestond uit de bosstroken lijk. Een dorstige wandelaar, die bij de uit zich uitstrekkend van de bosvijver tot de gang Nieuwe Wetering een lange wande Nieuwe Weteringseweg, dezelfde die ook ling door bos Voordaan beëindigde kon in nu nog aan weerszijden van het huidige deze theeschenkerij terecht. En dat gold Voordaansepad liggen. Het "Bovenbos" uiteraard ook voor fietsers, die een tochtje was het bos langs de zuidzijde van de maakten via de Nieuweweteringseweg. De Nieuweweteringseweg, tussen de Babel en theeschenkerij werd gedreven door het huidige Voordaansepad. De bomen er Mevrouw Alblas. Haar man, melkboer, be van moeten geplant zijn tussen 1790 en moeide zich niet met de zaak van zijn 1795. In het eerder genoemde huurcontract vrouw. In de theeschenkerij waren naast van 1 augustus 179542) wordt namelijk ge koffie en thee nog een aantal andere ver sproken over het "nieuw geplante eikebos" versingen verkrijgbaar, zoals frisdrank, een en het "nieuw geplantte bij de Nieuwe glas verse melk of karnemelk en ranja. Ook Wetering". Beide nieuwe aanplanten moe verkocht Mevrouw Alblas snoepgoed zoals ten worden gezocht in de Babel. Dit, gege chocolade, pepermunt of fruietta.45) ven het feit, dat in 1790 de erfpacht van de Thans wordt het huis van de voormalige Babel werd afgekocht en de eigenaar Mr. theeschenkerij bewoond door G. Reyersen Abraham Calkoen vanaf dat moment de en is hier zijn bedrijf de "coating industrie vrije beschikking had over dit gebied.43) Groenekan b.v." gevestigd. Door het "Bovenbos" liepen een drietal wandelpaden. Deze drie paden verbonden De Oostlaan (de hierna nog te behandelen) "Oostlaan" In het ontwerp van een landgoed was met de Babelsteeg en kwamen via deze meestal een grote wandeling opgenomen steeg op de Nieuweweteringseweg uit. Het en een of meer kleine. De grote wandeling "Bovenbos" werd in 1919, als deel van het leidde langs de randen van het landgoed. landgoed Voordaan, door mevrouw Op het landgoed Voordaan was deze grote Frederique Cornelia Johanna van Hengst, wandeling ongeveer 5 km. lang. In het tra weduwe van de Heer Mr. Willem Theodoor ject van deze wandeling, die bij Huize Grothe van Schellach verkocht. Vijfjaar la Voordaan begon en ook eindigde, waren ter, in 1924, kwam dit bos via een openbare onder meer de Westlaan en de Oostlaan op verkoping in handen van Adrianus Damen, 44 genomen. De Oostlaan was de rechte laan houtkoper te Langbroek. ) gelegen tussen de bosvijver en de Thans is er weinig of niets meer van de Nieuweweteringseweg. Vanaf wanneer "nieuw" aangeplante bossen te vinden. deze laan zo werd genoemd is niet bekend. Achter de woningen langs de Nieuwe Waarschijnlijk eerst nadat het landgoed in weteringseweg met de huisnummers 44 t/m 1850 in handen kwam van de familie 52 staan een paar grote eikebomen. Het is Grothe. De naam Oostlaan genoot in de niet onwaarschijnlijk, dat deze bomen een vooroorlogse jaren een zekere bekendheid schamel restant vormen van het voormalige m.n. bij wandelaars. Die bekendheid hield Bovenbos. Het Bovenbos werd waarschijn verband met een bijzonder initiatief. lijk gekapt in 1925/1926. Op de vrijko Destijds werd er in het kader van de werk mende grond werden in de loop van de tijd verschaffing in bos Voordaan met een nar- een aantal vrijstaande huizen gebouwd, de cissencultuur begonnen. Duizenden narcis- rest werd benut als weiland. senbollen werden er uitgezet. Aan de west kant van de Oostlaan waren de bollen zo in

16 De ten oosten van de Babelsteegc.q. Westlaan gelegen "Theeschenkerij Alblas", thans Nieuweweteringseweg 34. Aan tafel zit een gast; de staande vrouw met schort is mevr. Alblas en naast haar staat haar dochtertje Gila. Zittend op het muurtje Jan Alblas.

de grond gepoot, dat de naam van de laan en treffende huis het begin kunnen worden van van het oude landgoed was gevormd. Ieder een bebouwing langs de westkant van de voorjaar kwam door het ontluiken en Oostlaan. bloeien van deze narcissen de tekst "Oostlaan Voordaan" te voorschijn. Deze Korte tijd nadat het Bovenbos in 1924 was tekst is na 1950 door beschadiging en dege verkocht aan de houtkoper Damen werd de neratie van lieverlede onleesbaar geworden Oostlaan doorgetrokken naar de Nieuwe maar niet geheel verdwenen. Zo kwamen er weteringseweg.41') Enkele jaren later kwam in het voorjaar van 1994 toch nog weer en het perceel waarover de Oostlaan liep in be kele letters aan het daglicht. zit van Piet van Keulen. Deze wilde en kon Voor het overige ziet de (nu geasfalteerde) in 1935 dit 169 meter lange en 24 meter Oostlaan er vandaag de dag nagenoeg het brede perceel verkopen. Bij verandering zelfde uit als zo'n 75 jaar geleden. Dat wil van eigenaar zou de Oostlaan wel eens een overigens niet zeggen dat het aanzien van doodlopende weg kunnen worden. Bos de Oostlaan nooit bedreigd is geweest. Zo Voordaan en de Groenekan konden dan niet vroeg een zekere Van de Berg in 1921 ver meer vanaf de Nieuweweteringseweg wor gunning om ten noorden van de bosvijver den bereikt. De gemeenteraad van en ten westen van de Oostlaan een landhuis Maartensdijk liet het echter niet zover ko te bouwen. Wie en wat deze Van de Berg men. In zijn vergadering van 1 juli 1935 was en waarom hij bij voorkeur daar wilde werd zonder hoofdelijke stemming beslo bouwen, wordt niet in de stukken vermeld. ten tot aankoop van het perceel in kwestie Wel bevindt de blauwdruk van dit huis zich voor de prijs van 2500 gulden. in het bouwvergunningenarchief van de ge meente Maartensdijk, map 6780. De laan, Slotopmerkingen ten oosten van het te bouwen huis, wordt op De hiervoor besproken namen zijn ontleend deze blauwdruk aangeduid als "Oostlaan aan akten en contracten uit de 17e en de 18e tevens publiek fietspad". Gelukkig kreeg eeuw en aan de plaatselijke overlevering. Op Van de Berg geen bouwvergunning en ging Oostveen betrekking hebbende Middel dus de bouw van het landhuis niet door. eeuwse bronnen als tiendregisters, inventa Was dit wel gebeurd dan had het be rissen van kerkelijke goederen en oude kaar-

17 ten zouden ook nog menige oude veldnaam Wetering" wordt heden ten dage doorgaans kunnen bevatten. Het bestuderen van die gebruikt voor het woonoord aldaar. Kortom bronnen zou zeker de moeite waard zijn. er vond uiteindelijk een overdracht plaats Want al de opgedolven namen leren veel van een waternaam op een bewoonde loka- omtrent de oudste gesteldheid van dit ont tie. ginningsgebied en de latere bewoningsfa- sen. Mogelijk kan ook in andere kernen van Verschuiving onze gemeente het verzamelen en bestude Een gelijksoortige verschuiving heeft zich ren van plaats- en veldnamen op gang ge hier en daar voor gedaan bij de veldnaam bracht worden. Mede met het oog hierop en hoeve. Zo'n hoeve was in eerste aanleg een op basis van het voorafgaande volgen tot slot te ontginnen eenheid van een bepaalde nog enkele meer algemene opmerkingen. grootte. In Oostveen ging het gewoonlijk om een eenheid van 1250 meter lang en Overdracht 112,5 breed, een zgn. zesvoorlinghoeve. Het kwam nogal eens voor, dat een naam Door versnippering van het oorspronkelijk werd overgedragen. Dat voltrok zich dan grondbezit uit hoofde van verkoop, verde waarschijnlijk gaandeweg en onmerkbaar. ling of vererving raakte het rekenen in hoe Ook dit bestand van behandelde namen be ven uit de tijd. In plaats ervan werd de mor vatte daarvan een voorbeeld. De Nieuwe gen als vlaktemaat gehanteerd. De oude Wetering was aanvankelijk de naam voor ontginningsterm hoeve werd steeds meer een gegraven afvoerwater. Maar in de loop gebruikt voor de hofstede op de oorspron van de tijd werd de naam zowel gebruikt kelijke hoeve en vervolgens voor hofstede voor die waterloop als voor het aangren in het algemeen. zende min of meer bewoonde land met in begrip van de er op voorkomende weg. De Wijziging weg langs de wetering is nu niet meer dan Een nieuwe veldnaam kan leiden tot wijzi een ventweg en van de wetering is er nog ging van een oude. Het volgende is bedoeld slechts een restant. De naam "de Nieuwe als een illustratie ter zake.

Kaart van het noorde lijke deel van het landgoed Voordaan. Babelsteeg of Westlaan De Babel £ Op de kaart is goed te [_-^jr ^.- zien dat de Oostlaan = -—-==^ --—==------„ , voor 1925 niet op de Nieuweweteringseweg Bovenbos v»\ \\ Theeschenkerij ^^3fc uitkwam maar via i drie wandelpaden door het Bovenbos i ^O. was verbonden met de Il : V, > Westlaan (of Babel- steeg) en de Nieuwe i weteringseweg. \\ ', / i jj Bovenbos IJ...- 'i l\ '1 r' ii 1 M H ii

H H ,• i, ,, ,• 1 il r 1' H H : " i! \ 'i H M \ 1 11 ii 'i \ "i " ; \ f i, || i\ \ il ' i '1 » \\ ii V 1 y V 1 l. » Oostlaan N 1 c ; L_ ------^=-_----— ------=^"_-—------.-.--'' \ \

18 Sectie Cl, genaamd Groenekan, van de kadastrale kaart van 1832, van de ge meente Maartensdijk, waarop de hiervoor genoemde objecten zijn aangegeven.

1 Waterkuil 2 Voorbos 3 Achterbos 4 Bovenbos 5 Engelse boom gaard 6 Kleine weide 7 Dwarssteeg 8 Het Wolvenest 9 Babelsteeg 10 Ypeslingerlaan 11 Middelslingerlaan 12 Ypelaan/Steeg waar het Ojevaarsnest op staat/Babelsteeg/ Westlaan 13 Sparredwarslaan 14 Voetpad bij hel Watergat 15 Watergat/Grote Waterkuil 16 Dwarslaan bij het Watergat 17 Oostlaan 18 Sparreheuvel 19 Huis Voordaan, eerder "De Plaats" genoemd 20 De Babel 21 Boerderij De Babel 22 Schadeshoeve

19 De Nieuwe Wetering metdeNieuwe- Vrijhorst" werd afgeschaft. Refererend aan weteringseweg om de hiervoor genoemde hoeve-naam viel de streeks 1935. keus op: de Nijepoort.m) Het afgebeelde deel is gelegen tussen de Prinsenlaan (Quarles Afwijzing van Uffordlaan) en de Initiatieven tot hergebruik van een oude Beukenburgerlaan. naam uit de lokale geschiedenis verlopen Het schutje links op de voorgrond bestaat overigens niet altijd zo succesvol. In 1972 niet meer. De tele- kwam aan het einde van de Copijnlaan, op foonpaal en het oorspronkelijk tot Schadeshoeve beho struikgewas rechts rende grond, een tenniscentrum tot stand. stonden langs de Enkele Groenekanse tennisliefhebbers kwa Beukenburgerlaan. men met het voorstel aan dit centrum de Oorspronkelijk liep er vanaf het hoger gele oude naam Schadeshoeve te geven. Maar gen De Bilt (bult) een veenstroompje naar de beheerder achtte deze benoeming niet zo deze contreien. Dit door de natuur ge geschikt. vormde stroompje werd van betekenis toen De nieuwbouw ten zuiden van de Her het als afvoer ging fungeren van het over vormde kerk in Groenekan is gelegen in tollige water van de zich ontwikkelende wat vroeger heette de Hooge Kamp. Op het aangrenzende gerechten. Uit dien hoofde betreffende bestemmingsplan stond deze kreeg deze waterloop betekenis en ook een poldernaam ook vermeld. Deze naam uit eigen naam: de Bisschopswetering. In 1257 vroeger tijd riep bezwaren op vanwege de wordt deze naam voor het eerst vermeld. voor velen nu uitsluitend negatieve klank Ten behoeve van de ontwatering van het van het woord kamp.49) In het lokale agrari veen ten noorden van de later zo genoemde sche vocabulaire zit overigens vanouds het Groenekanse dijk werd de Bisschops werkwoord "verkampen". Dat laatste wetering uitgediept en rechtgetrokken. De houdt in: koeien van het ene weiland, over aldus gekanaliseerde waterloop ging zo de weg, brengen naar het andere. Een sug doende deel uitmaken van het afwaterings- gestie voor de onderhavige nieuwbouw is systeem van de ontginning ter plaatse. De ook nog geweest: Kerklaan. De gemeente volgende, dit keer geheel gegraven, wate besloot tot: Versteeglaan. ring in dat systeem kwam simpelweg de Nieuwe Wetering te heten. In de lijn daar Vernoeming van werd nu naast of in plaats van de oude In de toponymie, de naamkunde, is ook aan naam Bisschopswetering ook wel gebruikt de orde het interessante verschijnsel van de als naam: Oude Wetering. vernoeming.50) Vernoemen vindt plaats wanneer een plek (plaats of streek) naar een Hergebruik geheel andere plek elders wordt genoemd. Als overal elders zijn uiteraard ook hier veel De naam van de laatste heeft dan meestal veldnamen verdwenen. Een enkele werd een uitgesproken bijbetekenis. Onze ge weer in gebruik genomen en is daardoor een meente kent ook een enkel geval van ver lang leven beschoren. Het duidelijkste noeming. Zo is er in Westbroek een afgele voorbeeld is misschien wel Nijpoort. Ten gen (nu zeer toegankelijke) bewoonde hoek westen van de door Jasper Schade in 1651 die vanouds Elba wordt genoemd. Zoals gekochte hofstede lag een boerderij van Mr. bekend is Elba het eerste eiland waarnaar Gerard van der Nijpoort, Raad van de Hof Napoleon werd verbannen. Verondersteld van Utrecht. Op de eerder genoemde kaart werd dat ook de naam "Babel" een vernoe- van de Roy is dit goed vermeld als "Nij mingsnaam is, dit keer ontleend aan het poort". De boerdrij werd in 1842/43 ge "Boek der Boeken". Het in gebruik nemen sloopt en herbouwd op de plaats van de iets van deze bijbelse naam werd in verband ge noordelijker gelegen voormalige boom bracht met een mogelijk verwarrende con gaard. Hoog in de voorgevel werd een steen stellatie in het ontginningstijdperk van het geplaatst met erop de naam "Nypoorts gerecht Oostveen. Die vroege datering kan Hoeve".*1) In 1973 werd de Groenekanse in ieder geval wel kloppen. Daarbij voor gemeentelijke openbare lagere school her een goed begrip de volgende toelichting. opgericht als lagere school voor bijzonder De bijbel werd door de Reformatie een algemeen onderwijs. De oude naam "de veelgelezen boek. Als zodanig ging het ook

20 zijn stempel drukken op de velden plaats- gemaakt van "Het voetpad bij het Water naamgeving. Echter in de Middeleeuwen gat". Dit een tikje afgelegen, nog altijd be kwam vernoeming naar de bijbel toch óók staande pad, heette in later jaren in de veelvuldig voor. De meeste bijbelse namen volksmond schertsenderwijs het Scharrel gingen toentertijd naar religieuze instellin laantje.51) Zo verging het ook de Groene gen m.n. kloosters (Zion, Jeruzalem). Maar Dijk, lopend vanaf het midden van de uitgerekend de oud-testamentische naam Ruigenhoek naar de Gagel. In de jaren der Babel werd, in de vorm van Babilonië, ge tig werd deze kade ook wel als het hanteerd voor een ontginningseenheid en Scharreldijkje aangeduid.53) Een eindje bovendien al in de 14e eeuw. Bedoeld voor Persijn, in de weg naar Maartensdijk, wordt Babiloniënbroek, gelegen in Noord- lag een brug over de vanuit de Nieuwe Brabant, omstreeks 1130 ontstaan als een Wetering komende vaart. Die brug lag van ontginning van het klooster van St. oorsprong haaks over de vaarweg maar Truiden. Vermoed wordt dat de naam geko scheef in de landweg. Met de toename van zen werd, omdat de monniken zich hier zo het (auto)verkeer werd de ligging van deze ver van hun klooster verwijderd voelden.51) oeververbinding dysfunktioneel. Voor geïr Het is een verklaring, die naast de reeds ge- riteerde automobilisten werd het de Scheve gevene, óók nog relevant is voor de her brug,54) De in 1923 gerealiseerde woning komst van de besproken naam Babel in bouw ten westen van de Utrechtseweg (nu Oostveen. Terloops zij opgemerkt, dat het Wilhelminaweg) werd al spoedig het Rooie lidwoord "de" bij "De Babel" in de lijn zou Dorp genoemd. Naar verluidt vanwege de kunnen passen van combinaties als De Bilt rooie pannen op de daken van de tien en De Groenekan. nieuwe huurwoningen.55) Deze naam raakte ingeburgerd en is nog altijd in gebruik. De kwijnende collectie Evenals elders onstonden ook hier de veld- Het geheel overziende tenslotte nog twee namen vóór en vaak ver voor de eeuwwis voorlopige conclusies: Babel zou wel eens seling. Na 1920 raakten deze oude namen de oudste veldnaam kunnen zijn in de ge zachtjesaan in het topografisch vergeet schiedenis van dit oord èn het scheelde boek. In het jongste verleden van maar weinig of Groenekan had Oude Groenekan werd er tóch nog een enkele Wetering geheten.56) nieuwe naam aan de kwijnende collectie toegevoegd. In het meermalen aangehaalde huurcontract van 1795 wordt o.a. melding Louis van den Brink

De onverharde Babelsteeg, later Westlaan, nu Kastanjelaan geheten. Het "verkampen" van vee door R. Westeneng van de Hooge Kamp naar de Meulenkamp. Het kan ook Toon v.d. Linden zijn, naar wie de Lindenlaan werd eenoemd.

21 noten 22. Het verhaal, dat gaat over de torenbouw van Babel en de spraakverwarring wordt verteld in het Bijbelboek Genesis, hoofdstuk 11, de verzen 1 1. Mijn dank aan Wim Hoebink voor de inhoude t/m 9. lijke suggesties en deskundige hulp bij het schrij 23. M.K.E. Gottschalk, De ontginning der Stichtse ven van dit artikel. venen ten Oosten van de Vecht, in: Tijdschrift van 2. Bouwvergunningenarchief van de Gemeente het Koninklijk Aardrijkskundig genootschap. Maartensdijk, kaart van het perceel Deel LXXIII, 1956. Groenekanseweg 43 met bijgevoegde blauwdruk. 24. Kaart van de landerijen onder Oostveen 3. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 530, retroakte 1640/1644, gemaakt door J. Vermeer, landmeter 1651. in 1798, als copie van de originele kaart van 1640/ 4. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 530, retroakte 1644. 1820. 25. Zie: noot 21. 5. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 530, retroakte 26. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 1533, retroakte 1687. 1733 en inv. nr. 1535, retroakte 1763, 1775, 1778 6. De maten van een oorspronkelijke zesvoorling- en 1790. hoeve. Zie: Johanna Maria van Winter en A.L.P. 27. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 1535, retroakte Buitelaar, Stad en veen in Utrecht, toegelicht aan d.d. 3-5-1790. de gerechten Oostveen en Herbertskop, Jaarboek Op 7 februari 1778 werd Mr. Abraham Calkoen Oud-Utrecht, 1988, p. 13. eigenaar van de dertig morgen land vanouds ge 7. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 530, retroakte naamd de Babel. Dit bezit was echter nog wel be 1859. Zie voor al deze eigenaren de bijlage. zwaard met een jaarlijkse erfpacht, welke op 24- 8. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 500. Stukken be 8-1779 aan hem werd verleend. Dit erfpachtcanon treffende de intrede van Jacob Anne Grothe en van 105 gulden per jaar, wordt d.d. 3 mei 1790 zijn vrouw in huize Voordaan, 1852. door Mr. Abraham Calkoen afgekocht voor 4200 9. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 530, retroakte gulden. Daardoor werd de Babel een eigendom, 1859. dat niet langer vanwege de Abdij van St. Servaas 10. Kadastrale kaart van de Gemeente Maartensdijk, met een "Eeuwige Erfpacht" was belast. Sectie Cl, genaamd Groenekan, jaar 1832, nrs. 28. Het cohier van het gerecht Oostveen was een C63t/mC65. soort grondbelastingsboek, waarin elk perceel 11. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 530, retroakte land, dat in het gerecht Oostveen gelegen was met 1811. een nummer werd vermeld. Daarnaast vermeldde 12. Archief Maartensdijk, inv. nr. 192, perceelsge het boek per perceelnummer, de oppervlakte in wijze kadastrale legger, art. nr. 338. morgens, de eigenaar en het bedrag van de 13. R.A.U., Top. Atlas, St. Jan, nr. 43, fol. 63, jaar heffing. 1607, ennr. 72, fol. 106,jaar 1609. 29. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 1535, retroakte 14. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 530, retroakte 31- 10-8-1779. 12-1779. 30. Idem, inv. nr. 527, koopcontract 20-12-1850. 15. Zie lijst van eigenaren van Schadehoeve. 31. Idem, inv. nr. 1541, huurcontracten d.d. 1-2-1800; 16. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 10-6-1811. d.d. 22-3-1800; d.d. 30-12-1807. 17. Het verhaal over het bouwjaar van de hofstede 32. Idem, inv. nr. 1541, huurcontract d.d. 1-8-1795. "De Babel" kreeg ik van mevrouw Blauwendraad, 33. De breed neerhangende takken van iepen geven bewoonster van de tot woonhuis verbouwde een goede beschutting tegen zon en regen. "Babel", Nieuweweteringseweg 26. 34. Voor de over de iep vermelde gegevens is gebruik 18. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 1535, Akte van gemaakt van het boek: "Bomen en struiken van verkoop, 1778. westen midden Europa". The Reader's Digest 19. Het Convent van St. Servaas was de vergadering N.V., Amsterdam en Brussel, 1983. van alle stemgerechtigde kloosterzusters van de 35. G.A.U., Archiefnr. 233, inv. nr. 1541, huurcontr. Cisterciënzer Orde van de Abdij van St. Servaas. 1-8-1795. Het Servaasklooster lag eeuwenlang in een uit 36. Idem, inv. nr. 527, koopcontr. 20-12-1850. hoek van de stad Utrecht, nabij de huidige 37. G. Hooijer, Sr., Wolven in het Baarnse bos. Servaasbrug en het Servaas bolwerk. Baarnse courant, 3-6-'73. Na de secularisatie van 1586 bleven de vijf Idem uit de geschiedenis van Baarn. Utrechtse conventen: St. Servaas, Oudwijk, 38. Idem. Vrouwenklooster, Mariëndaal en Witte Vrouwen 39. G.A.U.. Archiefnr. 233, inv. nr. 1541, huurcontr. als zelfstandige lichamen onder eigen rentmeester 1-8-1795. bestaan. Alle vijf z.g. Ridderschapsconventen 40. Voor de over de spar vermelde gegevens is ge werden bewoond door protestantse, meest ade- bruik gemaakt van het boek: "Bomen en struiken lijke vrouwen, die inkomsten uit het algemeen van westen midden Europa". kerkelijk vermogen trokken. 41. Zie de noten 31 en 32. 20. A.R.A., 's Gravenhage, Archief Calkoen, Codenr. 42. Zie noot 32. 1.10.16.,inv.nr. 887. 43. Zie noot 27. 21. Erfpachtbrief: een gezegelde overeenkomst 44. Notariële akte van 29 maart 1924. Deel 947, nr. waarin door de erfpachtgever een aantal voor 54, Dagregister deel 19, nr. 1804 van notaris D.E. waarden schriftelijk zijn vastgelegd, zoals: Huender, te Utrecht. - de datum van ingang van de erfpacht, 45. De gegevens over de theeschenkerij kreeg ik van - de naam en toenaam van de erfpachter, de dochter van mevrouw Alblas, mevrouw G. - een omschrijving van het onroerend goed, dat de Liebrecht-Alblas, uit De Bilt. erfpachtgever in gebruik en in genot afstaat, 46. Deze verlenging is nog zichtbaar, vanwege een - de vaste som, die jaarlijks voor de erfpacht andere bermbeplanting. betaald moet worden, z.g. erfpachtsom. 47. Direct oostelijk van de boerderij ligt nu de A27.

22 48. Nijpoort werd Nypoort en vervolgens: de van de vernoeming in de nederlandse toponymie, Nijepoort. Deze laatste wijziging van de oude (fa Amsterdam, 1984. milienaam werd aangebracht om de betekenis en 51. Idem, p. 316. klank "kindvriendelijker" te maken. 52. Het betreffende voetpad of laantje loopt langs het 49. Een kamp is oorspronkelijk een omheind stuk natuurreservaatje van het "Groenekans land. Zie voor de betekenis van dergelijke woor Landschap" richting bosvijver. den: M.Schönfeld, Veldnamen in Nederland, 53. Zie: W. Hoebink, De vaart in Groenekan, in: St. 1950, A'dam. Deze naamkundige maakte voor de Maerten, december '90, nr. 5, p. 18. ordening en bestudering van zijn omvangrijke 54. Idem. materiaal aan veldnamen een indeling in 14 be 55. Idem,p.l3 noemingscategorieën. Deze indeling is zeer 56. Idem, p. 18. En voor de mogelijke herkomst van bruikbaar voor lokaal onderzoek. het toponiem Groenekan, zie: Groenekan of 50. Zie hiervoor Robert Rentenaar, groene kant?, De Vierklank, 18 november 1994. Vernoemingsnamen. Een onderzoek naar de rol

Bijlage bovendams, Superintendant van de domeinen van de Prins Erfstadhouder, Lijst van eigenaren van Schadeshoeve President Burgemeester van Utrecht, gehuwd met Lucretia Christina Scheffer. ????-1651 JohanBlok. 1801 -1809 Mr. Joan Gideon Loten, (1755-1809), 1651 -1687 Jasper Schade (van Westrum), (1617- zoon van Arnoud Loten en Lucretia 1692), Heer van Tuil en 't Waal, Christina Scheffer, ontvanger van de Geëligeerde Raad ter vergadering van gebenificeerde goederen van de de Ed. Mog. Heeren Staten 's Lands van provincie Utrecht, gehuwd met Utrecht, Deken van Oudmunster, Henrietta Hermina van den Heuvel. gehuwd met Cornelia Strick van Linschoten. 1809-1811 Henrietta Hermina van den Heuvel. (???-1829), weduwe vanMr.Joan 1687-1718 Comelis Aerssen van Jüchen, (???- Gideon Loten. 1718), Hoofdofficier te Wijk bij Duurstede, gehuwd met Aemilia Schade 1811-1823 Johanna Carolina Arnoudina Loten, (van Westrum), (1649-1689), dochter (1753-1823), dochter van Arnoud Loten van Jasper Schade (van Westrum). en Lucretia Christina Scheffer, gehuwd met Johannes van Doelen, Kannunnik 1718-1747 De dochters van Cornelis Aerssen van van St. Jan te Utrecht, lid van de Ed. Jüchen, elk voor een derde deel: Mog. Heren Staten van Utrecht, - Helena Aerssen van Jüchen, Burgemeester van de stad Utrecht. (???-1747), gehuwd met Cornelis van Sandick; 1823-1859 Jonkvrouwe Gerhardina Wilhelmina - lonckvrouwe Cornelia Louisa Anna Prebentau van Willemsdorff, (111- Aerssen van Jüchen; 1859), nicht van Johanna Carolina - Arnoudina Maria Aerssen van Arnoudina Loten. Jüchen, (1685-1775). 1859 Van 20 juli tot 18 oktober: 1747-1768 De erfgenamen van Helena Aerssen van Eugenie Philippine Charlotte Louisse Jüchen: Kommaset, ongehuwd, rentenierster, - Jonckvrouwe Cornelia Louisa erfgename van Jonkvrouwe Gerhardina Aerssen van Jüchen, 4/9 deel; Wilhelmina Anna Prebentau van - Arnoudin Marie Aerssen van Jüchen, Willemsdorff. (1685-1775), gehuwd met Mr. Joan Carel Loten (1679-1763), 1859-1865 Vrouwe Arnoudina Johanna Carolina Secretaris van het Ed. Mog. College van Loten van Doelen, (1817-1875), dochter de Lekkendijk Benedendams, van Mr. Arnoud Christiaan Loten van Rentmeester van het Staten Convent van Doelen en Cornelia Maria Anna Agatha Maria Magdalena te Wijk bij Duurstede, van der Meulen, kleindochter van 5/9 deel. Johannes van Doelen en Johanna Carolina Arnoudina Loten, gehuwd met 1768-1775 Arnoudina Maria Aerssen van Jüchen, Mr. Jacob Anne Grothe. Wed. van Joan Carel Loten, erfgename van Jonckvrouwe Cornelia Louisa 1865 Sloop van de hofstede Schadeshoeve. Aerssen van Jüchen, 5/9 + 4/9 = 9/9 deel.

1775-1801 Mr. Arnoud Loten, (1719-1801), zoon van Mr. Joan Carel Loten en Arnoudina Maria Aerssen van Jüchen, Raad in de Vroedschap van de Stad Utrecht, Hoogheem-raad van de Lekdijk