 100 vjet pavaresi

projektim - zbatim koha kalon, cilësia mbetet

Autostrada Tirane - Durres, Km.9 Tel: +355 48 30 2046 Tel: +355 48 30 2040 www.auroragroup.com.al e-mail: [email protected]

www.rrugaearberit.com gazetë e pavarur. nr. 7 (75). Korrik 2012. Çmimi: 50 lekë. 20 denarë. 1.5 Euro.

opinion portret edukim profil I am from Dom Nikoll Roli i dijetarëve Hasan Ballanca, Kalaja e Kaçorri, arkitekti islamë për atdhetari Dodës! i pavarësisë mësimin shqip... dhe publicisti Nga: Edison Ypi - faqe 5 Nga: Nikoll Kola - faqe 11 Nga: Ahmet Çaushi - faqe 15 Nga: xhelal roÇi - faqe 16 Dibra përtej një fotografie Pas një fotografie të bukur qëndron dora, kujdesi, mundi e djersa e banorëve që jetojnë në Dibër. Jeta që fshihet pas një fotografie është e vështirë. Është e vuajtur. Shpesh e uritur. Me plot sakrifica. Por me ëndrra dhe shpresë! Reportazh - Faqe 6-7

Komuna e Arrasit dhe Shoqata e Historianëve të Dibrës kujtojnë kryengritjen e 100 Vjet Pavarësi madhe të armatosur të popullit dibran kundër hordhive serbe të vitit 1920 Përkujtohet 92 vjetori i Qeverisë së Arrasit Nga: Shaqir Skarra sapo prashitur me misër, për një të jenë mbajtur me kujdes në fletë burim me ujë akull të ftohtë apo të zverdhura blloku . E kjo ndjenjë rrita herët në Arras. Udhëtimi plantacionet e shumta me drurë malli dhe nostalgji për vendlindjen në mëngjes është më i lehtë frutorë, për një rrugë fshati të pastër të gjithë i ka pushtuar nga pak. Anë këto ditë të nxehta korriku e shtruar me kalldrëm apo për mejat Makina ecën me vështirësi nëpër e ndaj u nisa shpejt nga Tirana. Sa e gardhet e fshatarëve, për dardhat rrugën e pa shtruar por nuk më herë që udhëtoj drejt vendlindjes ende të papjekura që merrnim pengon asgjë të hedh vështrimin që gjithmonë më kaplon një ndjenjë gjithë kryeneçësi nga kopshtet e të nga xhami i hapur i makinës. Shikoj e fuqishme malli, bëhem nostal- tjerëve apo dhe lojën e bukur me me çudi se asnjë copë tokë nuk ka gjik për ato vite të bukura që kam rrasa guri, për shkollën e fshatit ku mbetur pa punuar. Diku misër e diku kaluar. Më kujtohet me mall e era dhe vitet e kaluara kanë bërë të jonxhë, diku plantacione me mollë e dashuri çdo gjë e mirë dhe e bukur mundur që muri me plisa të jetë i kumbull e diku kopshte të mbushura që kam përjetuar. Nostalgjik për gërryer shumë apo për ato kujtime plot për plot me perimet e stinës. një vijë uji apo një brazdë are të që mblidhen sot pas kaq vitesh sikur (Lexoni në faqen 9)

cyan magenta yellow black 1  2 - Korrik 2012 nr. 75 lajme Posta e Parku Kombëtar i Lurës në flakë

DIBËR – Pesë vatra zjarri janë ende aktive në rrethet e qarkut të Dibrës, Gazetë e pavarur. ndërkohë që vatra më e fuqishme Nr. 7 (75). 1 - 31 Korrik 2012 është ajo e Lurës, ku po digjen Redaksia e gazetës falënderon lexuesit masive të mëdha me pisha. Banorë dhe bashkëpunëtoret e saj për mesazhet të Lurës thonë se janë djegur të pak- dhe shkrimet e sjella për botim. tën 300 hektarë me pyje në Pregj Njoftojmë zotërinjtë Hysen Likdisha, Ali Lurë, ndërkohë që burime pranë Hoxha, Shefki Aliti, Shpëtim Pollozhani, Drejtorisë së Shërbimit Pyjor Dibër Bedri Tahiri, Ermira Babamusta se bëjnë me dije se janë djegur deri shkrimet e tyre jane në redaksi dhe tani 40 hektarë me pishë të bardhë do shqyrtohen për botim në numrat e dhe robull. “Në 24 orët e fundit ardhshëm. janë shtuar disa vatra të tjera, të cilat Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilët duan janë aktive. Situata më problema- që shkrimet e tyre të botohen patjetër në numrin e radhës, të konfirmojnë tike është në komunën Lurë, ku më parë sjelljen e materialit në numrat janë tri vatra të fuqishme zjarri. Në e telefonit të redaksisë ose emailin e fshatin Pregj Lurë, edhe pse është gazetës. punuar nga ora katër e mëngjesit Shkrimet priten në redaksi deri më datë të djeshëm nga një togë ushtarësh, 20 të muajit. ende zjarri është aktiv, duke djegur Gjithashtu, ju kujtojmë mbi 40 ha pyje halorë”, thanë zyr- bashkëpunëtorëve se shkrimet tarë të DSHP Dibër. Masivi Pregjë deri në dy faqe daktilografike Lurë-Prroi i Lanit-Bakullenë është kanë përparësi botimi. rrafshuar, ndërsa dje pasdite zjarri Ju lutemi, që shkrimet që vijnë përmes emailit, të kenë patjetër ka nisur “udhëtimin” Zgjorgjë-Rec- zanoren “ë”. Titar, duke djegur dhjetëra hektarë Gazeta publikohet falas në internet me të tjerë me pyje të lartë të komunës datë 7 të muajit pasardhës. Lurë. Forcat e ushtrisë nuk kanë mundur të disiplinojnë vatrat e zjar- vazhdon të jetë aktive një tjetër përshkuar nga flakët rreth 2 hektarë Mbështetjes Rajonale në Burrel. Kjo Ju falënderojmë që jeni rit në Lurë, pasi atyre u mungojnë vatër zjarri duke djegur rreth 9 ha me kullota, ndërsa në Bulqizë drejtori u ka kërkuar ndihmë një- pjesë e gazetës! mjetet e nevojshme për një gjë të pyje të llojeve të ndryshme. Në ko- problematike është një vatër zjarri sive vendore, por deri tani ato nuk tillë. Ndërkaq, terreni është mjaft i munën Sllovë të Dibrës janë djegur në Martanesh, e cila vazhdon të u janë përgjigjur kërkesës së tyre. thyer. Një tjetër vatër gjendet prej rreth 7 hektarë dhe fatmirësisht me jetë mjaft aktive. Sipërfaqja e djegur Ndërkaq, komisariatet e policisë të tri ditësh brenda Parkut Kombëtar të ndërhyrjen e banorëve të zonës dhe është mbi 20 hektarë pyje pishe. Në këtyre rretheve kanë nisur hetimet Lurës, te Liqeni i zi, ku është djegur Drejtorisë së Pyjeve vatra e zjarrit ndihmë të drejtorive të shërbimit py- për të përcaktuar shkaqet e vërteta një sipërfaqe e konsiderueshme është dobësuar ndjeshëm. Në fsha- jor janë vënë banorë të zonave edhe të zjarreve. me pisha, ah dhe bredh. Në Vanas tin Kacni të komunës Selishtë janë dy toga ushtarësh të Kompanisë së (Panorama, 23 korrik 2012) Drejtor: Rakip Suli Shfaqen maskat në Burrel, Paralizohet këshilli komunal, Këshilli Botues: Musa Riçku policia shoqëron 37 persona 265 familje pa asistencë në Lurë Shaqir Skarra Bujar Karoshi rabitësit me maskau shfaqen në fillim të muajit në aksin Milot – ë paktën që nga muaji maj i këtij viti, këshilli i komunës Lurë në rrethin GBurrel. Banorët e zonave rreth qytetit të Burrelit panë se si njerëz Te Dibrës, nuk funksionon. Shkak është bërë çarja e këtij këshilli, ku Kontribuan për këtë numër: të maskuar dhe të armatosur kanë ndaluar dhe grabitur personat që katër këshilltarë të djathtë i bashkojnë votat me tre këshilltarë të majtë. Ky udhëtonin me automjete në rrugën nacionale Burrel-Milot. Grabitja më bashkim prej shtatë votash, që përbën shumicën absolute të këtij këshilli Ahmet Çaushi e fundit është regjistruar në mbrëmjen e 8 korrikut rreth orës 24:00. prej 13 anëtarësh, me datë 11 maj 2012 merr vendimin për shkarkimin Sipas policisë lokale, janë grabitur gjatë natës disa furgonë dhe makina e kryetarit dhe zëvendëskryetarit të këshillit, përkatësisht Faik Mena dhe Beqir SINA të vogla që po udhëtonin në këtë aks rrugor, në vendin ku nis rruga për Fadil Çupi, duke i zëvendësuar me zotërinjtë Hasan Hoti dhe Fatjon Kaci. Bernard ZOTAJ në fshatin Bushkash. Po sipas burimeve nga Policia e Matit, mësohet se Kryetari i sapozgjedhur dërgon në Prefekturën Dibër kopje të këtyre ven- Dhimitët SHTËMBARI persona me maska dhe të armatosur kanë grabitur gjatë natës vonë të së dimeve të marra sipas tij konform ligjit, por Prefekti nuk e ka konfirmuar Edison Ypi dielës tre-katër automjete të vogla dhe një furgon. Mësohet se personat kete vendim. Ndërkohë, kjo ka shkaktuar dalja jashtë funksionit e këshillit Hasan Lleshi që kanë rënë pre e kësaj grabitjeje kanë qenë nga zona të ndryshme të komunal të Lurës dhe si rezultat 265 familje në nevojë të kësaj komune, Hysen Likdisha Qarkut Dibër, ku bëjnë pjesë rrethet Mat, Bulqizë dhe Dibër, por edhe që nga muaji shkurt 2012 nuk kanë marrë asistencën. Kështu rreth 1000 Ilmi Dervishi një familje nga Fieri. Maskat u kanë marrë udhëtarëve varëse, celularë banorë të familjeve të varfëra të Lurës kanë mbetur pa kafshatën e gojës Islam Çenga dhe lekë, si dhe i kanë terrorizuar ata nën kërcënimin e armëve. Ndër- për muaj të tërë. Përkundër kësaj strukturat shtetërore që mund dhe duhet Jorgo Bulo kohë, policia e njoftuar për këtë ngjarje, mësohet se ka ushtruar kontroll të japin rrugëzgjidhje për problematikën e krijuar në këshillin e komunës Mevlud Buci pothuajse në të gjitha shtëpitë e fshatit Bushkash, duke shoqëruar për në Lurë, ende vijojnë të zvarrisin problemin duke e politizuar plotësisht atë. polici jo pak, por 37 persona si të dyshuar që mund të kenë dijeni dhe Ndërkohë i sapozgjedhuri në krye të këtij këshilli që ende nuk është njohur Moisi Murra janë të përfshirë si autorë në këtë ngjarje. nga Prefektura e Dibrës, Hasan Hoti, thotë për se ai dhe këshilltarët që Musa Kraja Policia e Burrelit theksojnë se në lidhje me këtë ngjarje ata po patrul- përbëjnë shumicën, kanë përgatitur dokumentacionin e plotë shkresor për Ndue DEDAJ lojnë vazhdimisht rrugën nacionale, por shfaqjen e këtij rasti të maskave denoncim penal në organet e drejtësisë, si dhe do njoftojnë me shkrim Nikoll KOLA grabitëse të udhëtarëve në rrugë, në mbrëmjen vonë të së dielës, e të gjitha instancat shtetërore dhe ata që merren me krimin ekonomik, Rexhep TORTE cilësojnë si sporadike, megjithëse autorët ende nuk janë arrestuar, duke duke paraqitur për ta fakte të pakundërshtueshme të shkeljes së ligjit për Shukri Hajdari shtuar “frikën” e qytetarëve për të udhëtuar sërish. (H.L.) funksionimin e qeverisjes vendore, në Komunën e Lurës.(H.L.) Xhelal Marku Xhelal Roçi Keni nje histori per te treguar? Adresa e gazetës: Rr. “Zenel Baboçi”, Pall. “Ferar”, Tiranë Nje ngjarje per te kujtuar? Tel. +355 4 22 33 283 E-mail: [email protected] Nje liber per te promovuar? Opinionet dhe komentet e botuara nuk shprehin domosdoshmërisht Nuk keni nevoje per MIk, as PARA per te paguar... qëndrimin e redaksisë

Çdo shkrim apo foto e botuar i nënshtrohet ligjit për respektimin e të drejtave të vetem shkruani ne emailin autorit. Ndalohet riprodhimi, fotokopjimi, shpërndarja apo ribotimi pa lejen e autorit të shkrimit apo redaksisë. nr. Korrik 2012 - 3 75 aktualitet

AmbasadorIa gjermane Pikëllimi i Bulqizës Nga: NDUE DEDAJ atdhedashës, po si për habi dhe pas njëqind vjetësh viziton Bulqizën prapë mendja na vete fill e te Luigj Gurakuqi! Doemos mbasadorja gjermane Carola Müller-Holtkemper ka vizituar sot mi- - E dëgjuat lajmin e fundit nga rajoni verilindor që ka dhe sot të tillë, por çështja është që ata tashmë Anierën e Bulqizës dhe ka parë nga afër kushtet në të cilat punojnë i kromit? “Shënohet viktima e radhës në minierën të mos jenë një e dy individë qelibar, por krejt klasa minatorët. e Bulqizës. Mesditën e 2 korrikut, një minator ka politike të jetë asisoj, e ndershme, idealiste e vizion- Ajo është shprehur e gatshme për mbështetje ndaj minatorëve duke humbur jetën teksa punonte brenda një galerie, që are. Atëherë do të kishim një tjetër qasje ndaj vendit thënë se shumë kompani gjermane dëshirojnë të punojnë në minierat e administrohet nga një subjekt privat. dhe njerëzve, burimeve të tij natyrore, kulturore e Bulqizës duke përmirësuar kushtet e punës. Burimet e policisë lokale deklaruan se minatori shpirtërore. Se nuk është vetëm Bulqiza që apelon “Mjaft kompani private Gjermane kanë shprehur dëshirën për të punuar Dilaver Koçi, 53 vjeç, banor i fshatit Vajkal, ka hum- fort. Nëse do që ta prekësh dhe më tej se një minierë si në minierën e Bulqizës ashtu edhe në shumë fusha minerali në të gjithë bur jetën aksidentalisht në galerinë numër 4, teksa a një qytezë punëtorësh rrënimin e visarit ekonomik, Shqipërinë, kjo ishte dhe vizita ime që duhej të bëja në Bulqizë për t’u punonte për zhbllokimin e një furneli. Ai është zënë turistik e ekologjik, shih Lurën e zhbime me të shtatë dhënë një këshillë dhe kompanive Gjermane për të parë nga afër kushtet nga një masiv dheu, çka i ka shkaktuar vdekjen e liqenjtë e saj dhe mbarë pylltarinë shqiptare, Sarandën e punës së minatorëve”,- tha ambasadorja. menjëhershme.” Por vetëm një muaj më parë atje vdiq me bregdetin e “bunkerizuar” nga betoni etj. Rrënimin Më nga afër me situatën ambasadoren e ka njohur edhe kreu i sindikatës një 24-vjeçar, që gjithashtu e zuri poshtë dheu në një social në zonat jo urbane nuk e ndalon asnjë parti e së minatorëve Kujtim Alliu, duke thënë se problem vijon të mbetet mung- bunker të shpërthyer me eksploziv, teksa po kërkonte vetme, asnjë qeveri, por të gjithë së bashku, pavarë- esa e investimeve të parashikuara në marrëveshjen me kompaninë ACR. copa hekuri për t’i shitur. Tashmë të gjithë e dinë se sisht titujve, gradave, posteve, të qenit në pozitë apo Ai i ka kërkuar diplomates gjermane të ndërhyje tek ministria e Ekonomisë vdekjet në këtë minierë nuk kanë të reshtur, numri i opozitë. Atë e ndalon ndërgjegjësimi ynë kombëtar me qëllim nxitjen e investimeve. tyre nga viti në vit vetëm sa është shtuar. Po kush u dhe veprimi qytetar i përditshëm. E shoqëruar nga deputeti Qemal Minxhozi, ajo ka zhvilluar një takim ndal t’ia numëronte vdekjet Bulqizës? Minierës më Është e vështirë të besosh se në Bulqizë gjithçka edhe me kryetarin e bashkisë, Roland Keta. (Korresp. RrA.) të madhe të vendit, që, prej afro 70 vjetësh, më ndodh për shkak të “një gabimi njerëzor” sot e shumë na ka marrë se na ka dhënë. Bulqiza, “një gabimi njerëzor” nesër, që nganjëherë monumenti i rrëzuar i kapitalizmit tonë tingëllon si një tallje dhe me vetë vdekjen. “specifik”, minerali i së cilës në vend që Por mundet që ca gjëra nuk funksionojnë Katër pyetje lidhur t’i bënte ata banorë të hanin me lugë siç duhet, ngaqë shteti është uzurpuar të florinjtë, po ua shkurton jetën dita- jo pak nga pushteti. Nga interesa të me ACR dhe Bulqizën ditës. Cili shtetar u nis t’ia ndalonte caktuara jo vetëm sipërmarrësish gjëmat asaj, dhe pse nuk ka drejtues ekonomikë. Nuk i dilet përzot pro- Deputeti socialist Saimir Tahiri i ka kërkuar informacion për të lartë që nuk ka shkuar atje për të nës publike, pasuritë e mëdha kom- gjobën prej 1.639.163 Euro të vendosur nga METE vënë kurora mbi ngushëllimin e mi- bëtare, si mineralet shpesh lihen ënkryetari i grupit kuvendor, të Partisë Soacialiste, Saimir Tahiri i ka nierës? Lexuesi drithërohet sa herë në duar firmash fantazma që nuk Ndërguar një letër ministrit të Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, përmendet ky emër, pasi Bulqiza ka investojnë për prodhimin, por vetëm Edmond Haxhinasto, ku kërkohet informacion nëse gjoba e vendosur tre qenë pjesë e nekrologjisë së përmua- e zhvatin atë. Po dhe sa asete të tjera vjet më parë për kompaninë ACR është paguar. Bëhet fjalë për një gjobë jshme. Me ditënetët e saj mortore të gjithandej republikës, që ose janë lënë me vlerë prej 1.639.163 Euro. njëpasnjëshme. Ato nuk i ndali as greva të degradojnë, ose keqshfrytëzohen, si “Sot 3 vjet më parë (dt. 09.07.2009), Ministri Ruli nënshkroi një mar- tremujore e minatorëve, përfshi dhe atë tokat, pyjet, lumenjtë, bimët industriale, rëveshje me Kompaninë ACR me objekt rishpërndarjen kohore të shlyerjes të urisë një mijë metra thellë,pa ndonjë kafshët e egra etj. Sheh gjithandej ndërtesa së gjobës së ACR prej 1.639.163 Euro (një milion e gjashtëqind e tridhjetë rezultat, as britma e një oficeri të lartë policie të reja që lartohen deri në qiell, gjë që natyrisht e nëntë mijë e njëqind e gjashtëdhjetë e tre Euro). Në dt. 08.07.2009, ACR për ta shpëtuar Bulqizën nga korrupsioni e krimi, as të gëzon, teksa në sytë e të gjithëve prej njëzet vjetësh kërkoi nga Ministri Ruli shtyrjen e shlyerjes së gjobës, gjë që u formalizua mediat që e kanë trajtuar me shqetësim problematikën “kalben” dhjetëra godina shtetërore, jo pak moderne në marrëveshjen e nënshkruar vetëm një ditë më pas ndërmjet Ministrit komplekse të minierës. Pas shuarjes njerëzore të rad- të ndërtuara buzë viteve ‘90, pesë e gjashtë katëshe, Ruli dhe kompanisë ACR. Ju kujtoj këtu se ACR u gjobit nga METE për hës mbi kreshtat e Duriçit plot medalje historike, por spitale, hotele, seli administrative, reparte ushtarake të shkak të mospërmbushjes së detyrimeve për investime të parashikuara jo të sotmet, sërish bie heshtja. Njerëzve të thjeshtë lëna shkret, që nuk ishin ca ngrehina të rëndomta si në Marrëveshjen Koncesionare të ratifikuar nga Parlamenti Shqiptar me u mbetet vetëm të shkruajnë epitafet e shembjeve të hangarët e kooperativave bujqësore. Ato po kthehen në Ligjin Nr. 8590, dt. 23.03.2000 dhe Ligjin Nr. 8791, dt. 10.05.2001. përgjakura. gërmadha, kurse shteti i paguan qira privatit për zyra Edhe pse kjo marrëveshje nuk u miratua kurrë në Parlament duke Bulqiza është sot “ishulli” nëntokësor i vdekjes, administrate(!) Duket se askush nuk do t’ia dijë seri- vënë në dyshim serioz ligjshmërinë e veprimeve të Ministrit Ruli, sot pas i paprekshëm nga askush. Dëshmia më tronditëse e ozisht për trashëgiminë ndërtimore, minerare, agrare ekzaktësisht 3 vjetësh nga nënshkrimi i saj, kërkoj informacion lidhur me rrënimit të asaj çka trashëguam nga e djeshmja. Por etj., edhe kur ajo mund të rivitalizohet në shërbim të efektin ligjor dhe zbatimin e saj nga Kompania ACR dhe METE në lidhje nga pak Bulqizë kemi ngado që vemi. Dhe aty ku komunitetit. Përkundrazi, objekte të tilla janë kthyer me shlyerjen e gjobës së ACR ndaj shtetit”, thuhet në letrën e deputetit na mbyten fëmijët në rezervuarët e ujit gjatë verës në objekt grabitjesh të hekurishteve për skrap, duke Tahiri. ”Pasuria minerare vazhdon të shfrytëzohet pa asnjë kriter, paligjsh- dhe nuk e ruajmë dot jetën e tyre. Ndër lajmet mbi- qenë herë-herë dhe burim aksidentesh. mëria dhe bandat mafioze kanë pushtuar Bulqizën dhe zonat minerare, zotëruese të stinës janë ato të nekrofilisë: aksidentet Do të ishte e dëshiruar që secili të gjente fjalët e të gjitha këto nën hundën e shtetit e të strukturave shtetërore, të cilat me në rrugë, miniera, krimet në familje, për hakmarrje, mira, të numëronte arritjet, që i kanë hije festës jubilare dhe për Bulqizën, me e pakta bëjnë sehir, për të mos thënë që janë të etj., deri te plehrat e gjithpushteshme, bërlloku që na të 100-vjetorit të Pavarësisë dhe jo të ndalej te mung- implikuara thellësisht në veprimtari kriminale”, shkruan Tahiri. ka zënë frymën e që nuk e heqim dot vetëm me ato esat apo dështimet, mirëpo është duke ardhur vjeshta Më tej në letër kërkohet përgjigje konkrete për katër çështje që kanë qeset e zeza të plastmasit që mbajmë në duar gjatë e jemi për të tretin vit para provimit të Europës që nuk lidhje me gjobën e ACR-së. “Kërkoj informacion të detajuar e të plotë parakalimeve sensibilizuese në bulevard. Si qytetar ti dimë do ta marrim apo jo. Uron që kjo të ndodhë sa për çështjet e poshtëshënuara: kërkon një zgjidhje tjetër, dhe pse nuk beson dhe aq. më parë, që koha europiane të punojë dhe për ne, por 1. Sot pas 3 vjetësh nga Marrëveshja Ruli – ACR, a është likuiduar Thua për një çast sikur të mblidhej Parlamenti për nja më parë duke punuar vetë ne për atë, që në rastin e tërësisht vlera e gjobës së vendosur nga METE ndaj ACR në masën prej tre muaj radhazi në Bulqizë, të bëheshin atje ligjet për Bulqizës do të thotë të ketë drejtësi dhe jo mëshirë, 1.639.163 Euro (një milion e gjashtëqind e tridhjetë e nëntë mijë e njëqind koncesionet, sipërmarrjet në miniera, të dëgjoheshin sjellje të përgjegjshme e qeveritarëve me pronat pub- e gjashtëdhjetë e tre Euro)? nga afër zërat e varfërisë e të mbijetesës. Ndoshta like, kurse sipërmarrësit që vijnë nga shtetet europiane 2. Në qoftë se jo, cilat janë arsyet që kanë penguar ACR të paguajë kështu Republika jonë Parlamentare do të bëhej më të shtrëngohen që të sillen edhe këtu si kodo në botën e detyrimet ndaj shtetit? e ndjeshme dhe më e përgjegjshme ndaj fatit shpesh qytetëruar. Bulqiza është një ngjarje shokuese dhe për 3. A janë përmbushur detyrimet për investime në ngarkim të ACR në aksidental të popullit të vet kudo ku ai rron. Ndaj shkakun e tyre. Në asnjë shtet të Europës nuk do t’ua përputhje me kushtet dhe afatet e parashikuara nga marrëveshja konc- Otrantos e Gërdecit. Gjegjanit e Himarës. Për ata që lejonte kush këtë gjendje merr e mos jep në minierat esionare, mospërmbushja e të cilave pasoi me gjobitjen e ACR në masën humbasin jetën nëpër fatkeqësi ka vetëm një emër, që shfrytëzohen prej tyre. As në Afrikë. Garante kudo e sipërpërmendur? viktima. Edhe pse rëndom thuhet “për shkak të një janë qeveritë. Prandaj kambanat për Bulqizën do të 4. Sa është totali investimeve të realizuara nga koncesionari deri më sot, gabimi njerëzor”, të vjen të thuash, jo! Pikë së pari, vazhdojnë të bien, deri sa t’ia ndalojmë asaj vdekjet e në zbatim të marrëveshjes koncesionare të Bulqizës?”, shkruan Tahiri. ato ndodhin prej keqmenaxhimit të rrugëve, nëntokës, mijëvjeçarit të tretë, pikëllimin e saj të madh. (Shqip, 9 korrik) detit, punishteve të demontimit të municioneve etj. Ka pasur padyshim politikanë idealistë liberatorë, (Marrë nga Gazeta“Shqip”, 5 korrik 2012) 4 - Korrik 2012 nr. 75 Sociale: Dy histori që nuk duhet të ndodhin histori njerëzore Motrat Keshi, nga zinxhirët në izolim ë këto ditë të nxehta korriku, pas tre “Duam ndihma ekonomike që tu viteve, rikthehemi në fshatin Bllatë e krijojmë kushte më të mira jetese NPoshtme, të komunës Maqellarë, në rrethin e Dibrës, për t’iu rikthyer kështu histo- për ta. I kemi mbyllur në dhomë, risë tronditëse të bërë publike nga mediat, ku pasi nuk na lejon shteti që t’i dy motrat me probleme mendore, Thëllëza lidhim, ndërkohë që nuk mund e Fidane Keshi, mbaheshin të lidhura me zinxhirë. t’i lëmë të lira pasi ata largohen Zhurma mediatike e para tre viteve edhe nga shtëpia. Edhe mjeku i zonës pse i liroi motrat fatkeqe nga zinxhirët, që dhe infermierja vijnë dhe i i mbanin të lidhura prej 20 vitesh, për t’i dërguar për një mjekim të specializuar në vizitojnë, si dhe u japin ilaçe dhe Spitalin Psikiatrik të Shkodrës, përsëri nuk u bëjnë injeksione” mundësoi që ata të shohin dritën e diellit. Kështu, aktualisht motrat Thëllanza dhe batanie, me të cilën ata mbuloheshin gjatë në këtë fshat, kërkon ndihmë nga shteti për 8 mijë lekësh, nuk mund t’i plotësoj nevojat Fidane Keshi, përkatësisht 50 dhe 41 vjeçe, gjumit. Ndërkohë në këtë të vetme dhomë, të përmirësuar sado pak gjendjen skandaloze familjare, ku një problem më vete mbetet nga të lidhura me zinxhirë, vijojnë të mba- motrat e sëmura duhet të kryejnë të gjithë të jetesës së motrave të tij. “Duam ndihma edhe plotësimi i kushteve për higjienën per- hen të izoluara në shtëpi. Gjendja e tyre aktivitetin e tyre ditor, të flenë, ushqehen ekonomike që tu krijojmë kushte më të mira sonale të tyre. Mirë sa të jem unë, po pasi shëndetësore është rënduar së tepërmi. Në si dhe të kryejnë nevojat personale. Dukej jetese për ta. I kemi mbyllur në dhomë, pasi të vdes, si do të vejë halli? Kush do kujdeset të vetmen dhomë të shtëpisë tip kasolleje, qartë se gjendja shëndetësore e motrave nuk na lejon shteti që t’i lidhim, ndërkohë për ta? Edhe toka nuk do të më “tresë”, - thotë ku ata banojnë të mbyllura brenda me dry, të sëmura, ishte rënduar së tepërmi. Kjo që nuk mund t’i lëmë të lira pasi ata largo- krejt dhimbje Hajredin Keshi. “ - Më duhet syri nuk të ndesh në asgjë, veçse tre ndenjëse pasi edhe pse verë, ku vapa e korrikut djeg, hen nga shtëpia. Edhe mjeku i zonës dhe që t’i mbyll brenda në shtëpi vajzat, jo vetëm me drurë lisi, që shërbejnë si krevate për të motrat qëndronin në “krevate” të mbuluara infermierja vijnë dhe i vizitojnë, si dhe u se ata largohen, por dhe bëhen të dhunshme fjetur, dy të motrave dhe njëri i babait të me batanie dhe me sobë ndezur. Ndërkohë japin ilaçe dhe u bëjnë injeksione”, - thotë në momente të caktuara”. - thotë babai i tyre 73 vjeçar, i vetmi që duhet të kujdeset ata pothuajse kanë humbur çdo lloj reagimi vëllai i tyre. motrave të sëmura, i cili që nga viti 1999, për ta. Sipër drurëve të këtyre “krevatëve” ndaj personave të tjerë. “- Më duhet edhe të punoj, pasi jam krejt kur i ka vdekur bashkëshortja, është i vetmi ishte hedhur pak barë dhe vetëm nga një Vëllai i tyre, që jeton me familjen e tij po i vetëm dhe me një pension invaliditeti prej person që kujdeset për vajzat. (L.H.) Nurie Zhuku, nga Klosi, shet tranguj në rrugën Bulqizë-Burrel “Lekët për vajzën invalide” Sakrificat e një nëne për vajzën invalide Nga: Hysen Likdisha tilla kushte, burri i saj tre fëmijët i mbajti në shtëpi, ndërsa vajzën e sëmurë e solli tek ë këto ditë të nxehta vere, syrit unë”, thotë me lot ndër sy Nuria, ndërsa më të udhëtarëve që lëvizin në aksin pas vazhdon: “Djemtë kanë jetën e tyre me Nrrugor nacional Bulqizë-Burrel, u ka familjet e tyre. bërë përshtypje një grua e moshuar, që çdo Ndërsa prej 20 vitesh u detyrova të rri me ditë del në rrugë, në përpjekje për të shitur vajzën dhe m’u desh të bëj gjithçka për të tranguj. Nurie Zhuku, 89 vjeç, nga fshati jetuar. Marr vetëm 48 mijë lekë të vjetër në Fshat i bashkisë Klos, çdo ditë del në rrugën muaj, të cilat nuk më mjaftojnë as për ilaçet nacionale, ku, para dy lokaleve, në të hyrë e mia dhe jo më të vajzës së sëmurë. Për këtë të Klosit drejt Burrelit, hap thesin që e mbart vura në dijeni edhe Kryeministrin Berisha, në shpinë, duke nxjerrë prej aty trangujt që përmes një letre, që të më kompensonte bler- kërkon t’ua shesë jo vetëm personave që jen e barnave për vajzën. Kjo bëri që vlera e drekojnë në lokale, por edhe kalimtarëve që recetës mujore të barnave për vajzën të ulet udhëtojnë në këtë aks rrugor. Për çdo makinë me 70 për qind. Por edhe pse janë ulur, më që kalon në rrugë, plaka ngre dorën, në të duhet të paguaj 36 mijë lekë të vjetër. E ku cilën mban dy tranguj. Pothuajse gjatë gjithë t’i marri nëna lekët, përveçse duke dalë në ditës, nga ora 7:00 e mëngjesit deri në orën rrugë që të shes prodhime të kopshtit tim?”. 19.00, dora e plakës qëndron e ngritur lart, Largohemi duke u ndarë nga plaka e mirë duke mbetur kështu një imazh dhembjeje dhe e urtë, që edhe pse në moshë shumë në memorien e çdo kalimtari, që rastis të të thyer, halli për mbijetesë e ka detyruar të udhëtojë në këtë rrugë. dalë çdo ditë në rrugë për të shitur prodhime 89-vjeçarja Nurie Zhuku, e veshur me të të kopshtit të saj, në këmbim të pak lekëve zeza dhe me një rizë të bardhë akull në kokë që ajo mund të fitojë. Së brendshmi ndiejmë dhe opinga llastiku të grisura, ashtu siç dhe jo vetëm keqardhje, por edhe revoltë, kur është e pastër dhe e fisme, të ngjall respekt ndeshim në praktika të përfitimit të KEMP-it dhe njëherësh dhembshuri, pasi mosha e saj nga persona që i kafshojnë qentë dhe nuk nuk mund ta përballojë një sakrificë të tillë. padurueshme, pa ngrënë dhe pa ujë. “Zori me vajzën, të cilën, pasi u sëmur, ma la edhe përfiton vajza invalide, e mbetur e tillë nga Madje situata për të ndërlikohet akoma më moj nënë më nxjerr për çdo ditë në rrugë. burri. Vajzën e kisha të martuar në një fshat të ngarkesat e rënda të mbartura në shpinë, ku tepër gjatë këtyre ditëve të Muajit të Rama- Më duhet të punoj, pasi duhet të kujdesem komunës Lis. Duke mbajtur ngarkesa të rënda fati i keq e ndau nga tre fëmijët e saj, për ta zanit, pasi ajo edhe agjëron, ku për 12 orë i edhe për vajzën 50 vjeçare, që e kam të në shpinë, dëmtoi një nerv që i dha goditje lënë të vetme me nënën 89-vjeçare, pa asnjë duhet të qëndrojë në rrugë në këtë vapë të sëmurë invalide. Ka 20 vjet që jetoj e vetme në kokë, duke e lënë invalide përjetë. Në të lloj përkrahje e ndihme!

Keni ndonje shqetesim per te ndare me komunitetin? Shkruani në gazetë! Bashkëpuno edhe ti! < [email protected] > nr. Korrik 2012 - 5 75 vështrime

Nga: Edison Ypi I am from Kalaja e Dodës! -I am from Kalaja e Dodës. -Të pyeta Shqip. Pse m’u përgjigje Ang- lisht? Që i bije nja 12 herë më e vogël se Kalaja e -Po ti me quka në turi, di ti ndonjë gjë për pas tyre, ne, sapo vemi në Angli, për të bërë -Është e vetmja pyetje, së cilës, të gjithë Dodës. Por mos harro se Kalaja e Dodës ka Anglinë? Kujdes, thuaj së pari nga je, pastaj sa më shpejt letrat, martohemi atje me një ne këtu i përgjigjemi vetëm Anglisht. Më bëj aq shumë brigje, brinja, gërxhe dhe thepa, ato që di. angleze të cilën e gjejmë menjëherë sepse pyetje të tjera të përgjigjem Shqip. sa po ta hekurosësh bëhet më e madhe se -I am from Ostreni. Kam një djalë xhaje në dihet që për anglezet ne from Kalaja e Dodës Hodha për të njëmijtën herë sytë rrotull Europa, fakt ky, me të cilin, ne from Kalaja Londër. Ai më ka thënë se të gjitha shpikjet jemi mzata të preferuar. Pasi grumbullojmë i mahnitur nga pamja frymëndalëse e asaj e Dodës, me të drejtë krenohemi. Dembelat e botës i ka bërë anglezi. Më ka thënë edhe ca pare dhe bëjmë një apo dy fëmijë me lagjeje. Pak vite më parë ay vend ishte një dhe parazitat pëshpërisin se ne dibranët sjel- plot gjëra të tjera për shkathtësitë e atyre anglezen atje, vijmë ndërtojmë vilë këtu, bosh. Sot qindra shtëpitë e reja, dhjetëra lim nga kurbeti vetëm pare dhe asgjë tjetër. from Kalaja e Dodës për të sjellë nga Anglia dhe martohemi edhe një herë tjetër këtu, vila gjigante, kopshte të gjelbërta, basene Unë from Zall Dardha që lexoj libra dhe makina me timon nga e djathta. Por sidomos me një shqiptare, mundësisht dibrane. Pastaj të kaltërta, rrugë të asfaltuara, dy shkolla, gazeta, shoh televizor, dhe vozis në Inter- për talentin e lindur që kanë për të hapur ikim përsëri në Angli. Ku vazhdojmë të qetë vorreza. net, i kundërshtoj me neveri gënjeshtrat që rrugë të reja. Një proverb turk thotë; “Kur jetën tjetër me gruan tjetër, anglezen. Këto -Çfarë di ti për vendin e origjinës, Kalanë përhapin ata. Dibrani sjell nga Anglia gjithçka nisesh për të vajtur diku, pyet së pari a ka shpifje të ndyra me dy gra dhe dy jetë për ne e Dodës? që Anglia ka. qenë atje ndonjë dibran. Po të thanë “Po” from Kalaja e Dodës unë i hedh poshtë me -Kalaja e Dodës, prej nga kam ardhur -Faleminderit. A mund t’i plotësosh ti tjetri nisu edhe ti”. Se dibrani është rrugëhapës, neverinë më të madhe. Sepse unë këtu në unë dhe shumica e atyre që popullojnë këtë këto që tha ky from Zall Dardha lidhur me pionier. Jo pionier i kurvit. Pionier i shtigjeve Little England kam dy motra të martuara me lagje, është një vend i vogël 80 kilometra atë se çfarë sjell Dibra nga Anglia? Së pari të reja të mbijetesës. Gjë që e provon më së dy burra from Kalaja e Dodës që punojnë në katrorë në verilindje të Shqipërisë, në kufi prezantohu, thuaj nga je. miri edhe fakti se ata from Kalaja e Dodës Angli, njëri në Londër tjetri në Birmingham, me Maqedoninë, 35 kilometra larg Kukësit, -I am from Maqellara. Unë që kam një xhajë janë mërgimtarët e parë shqiptarë qysh në njëra me dy, tjetra me tre fëmijë, të cilat dhe po aq larg Peshkopisë. Ndodhet rrëzë në Mançester dhe një baxhanak në Liverpul i kohën e diktaturës. Në atë kohë ata shkonin këtu, edhe pa burrat e tyre, e kalojnë jetën Malit të Korabit në lartësinë nga 1000 e ca di mirë këto gjëra. Dibra, me në krye ata from në pyjet e Tepelenës ku mblidhnin Shqopë për bukuri. A isha i qartë? deri në 3000 e ca metra mbi nivelin e detit. Kalaja e Dodës, si e tha me aq takt parafolësi, për llulla dhe sende të tjera artizanale të -Ishe goxha i qartë. Por kjo që the për Kalaja e Dodës, që unë nuk e di as ku është sjellin nga Anglia jo vetëm Sterlinën, por drunjta. Përveç “I am from Ostreni” që ma ka dy jetët me grua këtu dhe burrë atje, duke ajo Kala e as cili ka qenë ai Dodë, është një edhe vlera; Seriozitetin, edukatën, dashurinë mësuar xhaja kur erdhi parvjet për të parën qenë e paverifikueshme, mund të jetë edhe parajsë natyrore me njerëz energjikë, histo- për punën, rregullin, respektin, disiplinën, herë pas 12 vjetësh, di edhe një fjalë tjetër subjektive, pra gënjeshtër. A ke ndonjë gjë rikisht punëtorë dhe dramatikisht të varfër. shkurt qytetërimin. Xhaja i Mançesterit më anglisht, që është fjala “OK”. objektive për të thënë për Anglinë? Me ajër të pastër, dimër të ashpër gjysmën ka thënë se anglezët nuk janë zevzekër si në -Ti që gjithë kohën qesh duke dëgjuar -Po. Është një episod mahnitës që ma ka e vitit mbuluar nga dëbora, ujëra rrjedhës, shqiptarët, por njerëz të qetë. Ne shqiptarët miqtë e tu, prezantohu së pari, pastaj na thuaj treguar një nga kunetërit. Kunati im punon pyje dhe kullota, të gjitha të bukura si nëpër shtyhemi në radhë. Anglezët, që ndoshta edhe ti çfarë di për anglezët dhe Anglinë. dhjetë orë në ditë. Pronari i tij punon çdo ëndrra. Babai im bashkë me të tjerë, para se edhe ata ziejnë përbrenda kur presin nëpër -I am from Zerqani. Unë di Anglisht më ditë jo më pak se dymbëdhjetë orë. Një ditë, të vinin të ndërtonin këto vilat këtu, kanë radha, në pamjen e jashtme duken të përm- tepër se këta. Unë di edhe “Yes”, “No”, dhe ngaqë ashtu qe’ një problem, kunati ndejti tërhequr njëri-tjetrin në Angli. Prej gjithsej bajtur. Ne shqiptarët s’na zë gjumi i natës pa “I love You”. Unë do t’ju them një gjë që ma në punë njëlloj me pronarin. Kur do iknin, 3500 banorë që ka pasur Kalaja e Dodës, futur hundët tek punët e tjetrit. Anglezi sheh ka shpjeguar gjatë e gjerë në telefon një djalë kunati vuri re se pronari nuk u vesh thjesht tani atje kanë mbetur fare pak. hallin e vet. Kam ditur edhe gjëra të tjera për halle që e kam në Birmingham. Është diçka si vishet gjithkush që pas pune kthehet në -Pse në Angli? Anglinë. Se unë i kam lexuar të gjitha librat e që nuk mund të kuptohet nga kushdo por shtëpi. Kunati u habit dhe e pyeti Xhonin, -Në Angli sepse ne të Kalasë së Dodës që Shekspirit n’trillik. Por tani që u bëra 43 vjeç vetëm nga njerëz me ndjeshmëri të veçantë. se kështu e quanin pronarin; e kemi shumë të zhvilluar nuhatjen, kemi dhe jam martuar e kam dy fëmijë, pra tani që Dibra dhe Kalaja e Dodës janë kufi. Në kohën -O Xhon, pse nuk je veshur thjesht kuptuar që Anglia është vend që paguan më iku mosha dhe nuk lexoj më se u plaka, i e kurvit, nga Tirana dhe qytetet e tjera një përderisa do ikësh në shtëpi?! shumë ata që punojnë shumë. Anglezët dhe kam harruar të gjitha. numër shqiptarësh i afroheshin kufirit me -Sepse, iu përgjigj Xhoni, nuk do iki në ne të Kalasë së Dodës jemi si dy njerëz, prej -Ti tjetri, ti që rri si mënjanë, a di ti për lloj-lloj mënyrash për t’u arratisur. Të gjithë shtëpi, do iki në shkollë. të cilëve, i pari ka paret dhe i duhet puna, Anglinë ndonjë gjë më tepër se ky maqel- kapeshin. E di pse? Sepse i spiunonim ne. -Në shkollë?! Ti je mbi 50 vjeç! Ende shkon i dyti ka punën dhe i duhen paret. Kjo vila larsi që e nisi bukur por e bitisi si mos më Baballarët tanë dua të them. Se ne atëherë as në shkollë ti?! ime që po sheh këtu, besoj se e dëshmon keq me harrimin e vetes dhe të Shekspirit në që kishim lindur. Ky është një turp dhe një -Unë do vete në shkollë sa të jem gjallë. çfarë po të them. lulen e moshës? Së pari thuaj nga je, pastaj mëkat tepër i madh për ne dibranët. Mëkat -Pse? -Faleminderit për këto shpjegime kaq të vazhdo. që na duhet ta shlyejmë sa më shpejt duke -Sepse dua të vdes i ditur. sakta. Por a s’më thua, çfarë di për Anglinë -I am from Çereneci. Anglia është kujde- iu lutur 10 herë në ditë me lot në sy Allahut. Këtu mbaroi kjo bisedë e improvizuar me ti from Kalaja e Dodës? starja, shërbëtorja, nëna, gjyshja e qytetërim- Shihe mirë këtë perlë urbane. Këtë lagje ën- ata të rinj dibranë tigra dhe luana që mezi -Anglia është Mbretëri, ka Mbretëreshë, it. Anglia është ajo që e rrotullon në majë të drrash. Këtë dëshmi të gjallë të aristokratizmit i mblodha. është vend i pasur. Por ajo që mua më gishtit të mesit të dorës së djathtë të gjithë që po zëvendëson rrugaçërinë. Këtë provë Vajta, dhe do vete, edhe herë të tjera në mrekullon më së shumti, është se Anglia nuk politikën e botës. Kaq di unë për Anglinë. se shlyerja e mëkatit ka nisur. Ah, se për pak këtë lagje të magjishme. Pa folur për Fierin i ka Kushtetutë të shkruar. Që domethënë se Thuaj bereqaves edhe kaq. Se edhe këto me harrova; Kjo Little England këtu është edhe cili është pothuaj i tëri një Little Italy, si dhe anglezët e bëjnë sot Drejtësinë si e kemi bërë të thëna i kam. Se vet nuk kam qenë kurrë në një rast i çuditshëm kolonizimi, si të thuash, i plot vende të tjera më të vogla nga Shkodra ne para disa shekujsh, me Kanun, të cilin Angli dhe s’kam asnjë të afërt atje. Shtëpinë vetvetes, pra tepër i koklavitur, që i kapërcen në Vlorë që janë gjithashtu të tilla, ka sot në shqiptarët analfabetë e dinin përmendësh. e kam ndërtuar me krahët e mia, domethënë aftësitë e mia për ta shqyrtuar. Besoj se të Shqipëri edhe disa Little Grecce, madje edhe Mungesën e Gjakmarrjes dhe të ngujimit në me lekë, jo me Sterlina. Nuk më vjen turp që lashë të kënaqur me këto shpjegime. disa Little China, dhe të tjera. Anglinë e sotme, s’di se si ta shpjegoj. di kaq pak për Anglinë. Po deshe të dish më -Po, por ky veshllapushi këtu sikur po Por asnjëra prej tyre nuk është aq mah- -Më mahnite me këto njohuri kaq të holla tepër pyet këtë tjetrin që është nga një tjetër kërkon të shtojë diçka. Nga je o llapush? nitëse, aq rrezëllitëse, aq e qetë, aq e pastër, dhe të thella o i Kalasë së Dodës. Ti me fshat i Dibrës. Fol ore ti. -I am from Dibra. Në fakt I am from Kalaja aq e rregullt, aq elegante, aq diskrete, aq shkollë të mesme di për Anglinë më tepër se -Faleminderit që ma dhe fjalën ti from e Dodës, por të thashë I am from Dibra sepse aristokratike, sa Little England ndërtuar me 100 eksperta me diploma kristalore dinë për Cereneci. I am from Muhrri. Në Angli unë unë nuk bëj dallime me fshatra. Në Angli djersën dhe gjakun e atyre from Kalaja e Shqipërinë. Po ti tjetri nga je? kam dy djem daje. Anglia është ishull. Ka unë kam dy kunetër, dy burra motrash, për të Dodës. -I am from Zall Dardha. Në këtë lagje qenë Perandori. Edhe tani është Perandori cilët, nëse më lejoni, dua të bëj një saktësim Ku ndodhet Little England?! prrallore, në këtë Little England, ne from Zall por me një emër tjetër që i ngjan emrit të lidhur me diçka që prej kohësh më gërryen Fare afër. Te dera. Mos e zgjat. Nisu. Tani. Dardha jemi më pak se këta që janë from një krahine të Kuksit, Krumauellth, apo diçka përbrenda. Kalo Lumin e Tiranës mbi urën e Babrroit. Kalaja e Dodës. Por edhe në kemi ndërtuar e tillë. Djemtë e dajës më kanë thënë se -Po. Të lejojmë ta bësh saktësimin që Ngjitu mbi kodër. Aty e ke. Më interesante vila. Ja, ajo atje me tre kate me pamje nga Perandoria e Anglisë ka qenë aq e madhe sa të lirohesh nga gërryerja e brendshme që se çdo muze’ historie me bëma mbretërish liqeni është e imja. Dy vëllezërit e mi më dielli nuk perëndonte kurrë. Kalaja e Dodës është rreziku më i tmerrshëm që u kanoset dhe perandorësh. Më magjepsëse se çdo të rritur se unë që punojnë në Londër më e Shqipërisë ka disa ngjashmëri me Kalanë kurbetlinjve në përgjithësi, juve from Kalaja ekspozitë me piktura dhe gravura ku secila kanë thënë se një vilë të tillë anglezi edhe e Dosës së Anglisë, që është Skocia. Këto e Dodës në veçanti. kushton miliona. Më sugjestive se çdo Aulë mund ta ndërtojë, por, ose me djersën e pesë dy Kala Dode, edhe pse aq të largëta, kanë -Këtu në këtë lagje luksoze me emrin e universitare ku një profesor me mjekër pritet brezave, ose kurrë. Little England, e shtrirë ngjashmërira antropometrike dhe fjalë të bukur Little England, qarkullojnë fjalë të liga. të flasë për zanafillën e Universit. Kur ta Lindje-Perëndim, është pak më tepër se 3 përbashkëta. Këto gjëra nuk janë plotësisht të Ata që me kurbetin kanë probleme thonë se shohësh mos harro të bësh krahasimin. Jo me kilometra e gjatë dhe nja 2 kilometra e gjerë. vërtetuara. Por ku ka zë s’është pa gjë. ne from Kalaja e Dodës kemi nga dy gra. Si- dje e pardje. Me many tears ago. 6 - Korrik 2012 nr. 75 reportazh

Fruta të stinës: Pjeshkë, dardhë dhe mollë

Shumbat. Mullar bari mes arave me grurë Dibra përtej një fotografie Nga: BUJAR KAROSHI djerrë”. Kullotat janë mbuluar nga barishtet e egra dhe Rreth 15 kv ia shiti me 20 lekë / kg një tregtari “- Është e vështirë jeta në fshat. Toka duhet bari ka filluar të zverdhet. nga Fushë Kruja, por 25 kv të tjera iu prishën. Fund qershori. Moti është me diell dhe punuar por nuk jep rezultat. Na mungon Fotot e shkrepura rrugës kanë të gjitha një Nuk nxori as shpenzimet. Sivjet ai shpreson rruga nga Kalaja e Dodës për Peshkopi, tregu, na mungon rruga, nuk janë kushtet. ngjyrë. Haki Kola, një ekspert i mjedisit, çu- shumë te pjeshkët. Ka mbjellë pjeshkë mbi megjithëse kthesa-kthesa, është e këndshme. 500 lekë kushton një kg farë misri, por një kg ditet nga këto foto. “Duket vërtet e frikshme. 1 dynym dhe shpreson të prodhojë rreth 10 Ajri është i freskët. Gjelbërimi ka mbuluar misër kushton vetëm 40 lekë. Dora e shtetit Më kishte gënjyer mendja se nuk kemi më kv. Natën fle me to, i ruan. “Nuk më dhimb- kodrat dhe fushat anës Drinit dhe të bën të nuk ndjehet këtu. Qeveria nuk i di problemet të tilla. Kështu ishin hapësirat rreth fshatrave sen se i vjedhin, por m’i prishin”, - thotë ai. mendosh, për një moment, se jeta në këto e fshatit, as nuk ka mendjen t’i mësojë ato. sapo hyri viti 1990 e më pas dikush u doli zot Shpreson ti shesë me 80 ose 90 lekë / kg. anë është e bukur... “- Po pemët - i them Rexhepit, - a ju sjellin e hap pas hapi u transformuan e u veshën. U “- Nuk kam ndonjë kontratë fikse, por ngaqë ndopak të ardhura?” Ai nuk flet, vetëm tund dashka ruajtur për muze, se si bëhet toka kur është stinë dasmash dhe nuk ka fruta të tjera Në Shumbat kokën mohueshëm. humbet vizioni për të ardhmen....” në këtë stinë, mendoj se do t’i heq”. Në Fushë Alie, ashtu siç duket edhe në Por kjo ndjesi fillon e ikën pak nga pak, Kodrat e thata Në Fushën pa bereqet foto, duket se nuk ka tokë të pambjellë. kur takon njerëzit që punojnë arave. Ndalesa Ashtu si edhe në Shumbat, gruri duket mirë, e parë është në Shumbat, ish një ndërmar- Pas Shumbatit dua të kaloj në vendlindjen Në Fushë Alie nuk ka vizion për të ardh- por misri po thahet për ujë. Ujë vjen nga rje bujqësore, e njohur në të kaluarën për time. E marr Saimirin me vete dhe ai merr men. Aty ku njerëzit nuk dinë se ç’bëjnë sot, përroi i Blliçes, por banorët e presin kohë prodhimin e kultivarëve të ndryshëm të kum- po ashtu dy shokë të tij. Do të shkojmë të nuk mund të kenë vizione për të nesërmen. e pa kohë dhe në fshatin Rrethas uji është i bullës, e më pak të arrës dhe mollëve. lahemi në Drin. Rruga nuk ka hije. Dikur Nazifi Alia është një banor i Fushë Alies. përmallshëm. Por tani pemët frutore janë prerë. Në vend rruga kalonte mes frutikulturës, por tani ka- Ai ka punuar shumë kohë në Greqi, në punë Nazifin e merr në telefon Nexhipi. Ka të tyre tokat janë mbjellë me jonxhë, misër e lojmë fushën e Shumbatit mes për mes arave, të ndryshme, por me intuitë, mbolli para ca shtatë ditë që ka prashitur misrin, por uji s’po grurë. Gruri këtë vit duket i mbarë, por misri për të rënë në Topuze, një fshat me rreth 10 vitesh rreth 6 dynym tokë me frutikulturë. i vjen. S’di ku ta kërkojë, kështu që ka bërë jo dhe aq. shtëpi mes Fushë Alies dhe Zall Dardhës. Mollë, rrush, pjeshkë, dardhë dhe qershi. As- një ofertë me një numër AMC dhe merr kë Rexhepi Fana është njëri nga banorët e Në Topuze, buzë lumit, lahen vetëm fëmijë. një vit nuk ka pasur prodhim të kënaqshëm. të mendojë se mund t’i japë një zgjidhje. Në Shumbatit, në pritje të ujit për vaditjen e Kur të shohin me një aparat fotografik, të Rrushin që mbolli herën e parë, rreth 1.5 komunë u kanë thënë se duhet të ngrenë një misrit. Mbjellja e parë nuk doli, kështu që vegjlit bëjnë garë kush të hidhet në lumë dynym, e shkuli, pasi varieteti që kishte nuk komision për ujin. Dikush mendon se këtë u detyrua të rimbillte. Vetëm dy ditë që ka më mirë. Ndërsa prindërit e tyre janë në ara bënte për klimën. Por as ai që ka mbjellë duhet ta zgjidhë komuna. Komuna, nga ana dalë nga spitali dhe mjekët e kanë këshil- duke vaditur. tani, nuk ka pasur rezultat. Këtë vit mendon e saj, mendon se fshati duhet të nxjerrë një luar të rrijë në shtëpi, të mos lëvizë e të mos Në kodrat që ngrihen mbi Drin, nuk ka më ta rishkulë dhe në vend të rrushit të mbjellë përfaqësues që të marrë përgjegjësinë mbi stresohet, por ai nuk mundet... asnjë shkurre. Drurët janë prerë dhe fieri i ka pjeshkë dhe dardha. ujin. Sidoqoftë, uji që duhet t’u vinte natën, Shumbati nuk vuan shumë për ujë. Liqeni, mbuluar ish tarracat e ndërtuara në vitet ‘80. Mollët prodhuan vitin e kaluar rreth 35 kv. nuk vjen. i vendosur mbi fshat, anës rrugës, i plotëson nevojat për vaditje. Të paktën këtë muaj të nxehtë. Por një orë ujë kushton 300 lekë, Në foto: Fusha e Shumbatit. Nje vajzë duke u freskuar në Dri. Kodrat mbi Drin kështu që ai përpiqet të mos e harxhojë kot. Saimiri, vetëm 14 vjeç, është në arën me misër, ndërsa vajza 12 vjeçe bën vazhdimisht ecejaket lart e poshtë në rrjedhën e ujit, të mos ndërpritet diku. Ndërsa Rexhepi i kon- trollon të dy në vapën e madhe dhe ngre herë pas here zërin për t’u kujtuar fëmijëve se është aty dhe i ka nën vëzhgim. “- Po i vadisim, por nuk e dimë se çdo korrim! Misri nuk doli sivjet. Kam mbjellë 3 dynym dy herë. Shikoje misrin në arë, lartësia ndryshon”. Rexhepi ka mbjellë 4 dynym grurë. Në dukje dukej se do kishte të korra të mbara, por mori vetëm 13 kv grurë në total. Sa për bukën e vitit. Shpreson që edhe misri të prodhojë, të paktën për bagëtinë. Por, po t’i vësh në balancë, nuk del llogaria. “- Duke llogaritur shpenzimet për mb- jelljen, plehërimin, vaditjen, korrjen dalim aty-aty, por na vjen marre me e lënë tokën nr. Korrik 2012 - 7 75 aktualitet Fushë Alie

Duhet ndërtuar një treg rajonal për prodhimet bujqësore; duhet rritur kapaciteti përpunues i frutave, rritja e kapaciteteve frigoriferike me të paktën 10 herë, nga 500 ton që është sot; ndryshimi i strukturës së fermës: nga prodhuese e drithërave në prodhuese e frutave, bimëve mjekësore dhe blegtorisë së imët. Ne mund dhe duhet të kemi 1000 ha të mbjella me bimë mjekësore, që kanë një treg të sigurt dhe të ardhura të mira, si dhe rreth 1 milion të imta, kur sot kemi 180 mijë.

Problemet e bujqësisë anët e urës është gërryer nga ekskavatorët të pasionuarit e historisë, të dehur pas bete- Lena dhe Refija janë dy gra nga Përmeti që që nxjerrin zhavorr dhe ura është në rrezik. jave legjendare me Skënderbeut, u ngjallën jetojnë në Tiranë. Ato janë me fat, se kanë një Dali Horeshka, një specialist i bujqësisë, Kjo urë është e rëndësishme për Qarkun dhe me shkrimet e tyre për heroin. Shtatorja tani punë që paguhen mirë. Ato punojnë si sani- sot punon si koordinator i SNV/PROMALIT prishja e saj do të ndante në dysh Dibrën. Dh- ka humbur shkëlqimin e vet. Një foto pranë tare shtëpish në kryeqytet, por klientët e tyre në Dibër. Ai thotë se sot në Dibër të ardhurat jetëra fshatra në komunat e Muhurrit, Arrasit, shtatores do të të nxjerrë në sfond edhe një janë të kamur: politikanë, biznesmenë. Ato janë mesatarisht jo më shumë se 150 000 Lurës e Dardhës, do të ishin të izoluara. kioskë-kafene. Skënderbeu është rrethuar me vijnë të marrin te Donika perime të freskëta, lekë të ardhura neto për 1 hektarë, kur ky Anës urës toka është e zhveshur. Dielli i karrige dhe historianët amatorë lokalë kanë qepë, speca, domate, kastravecë, pasi e kishin raport duhej të ishte 750 000 - 1 000 000 korrikut është përvëlues, por kjo nuk i pengon mundësi ta ngrenë një shëndet me fund … ndihmuar të prashiste patatet! lekë për hektarë. qindra banorë, kryesisht nga qyteti, të bëjnë me Gjergjin. Kjo tablo karakteristike bëhet “- Ushqimet janë shumë të mira, - thotë Horeshka thotë se një nga problemet kyçe plazh të dielën. Pak më poshtë, afër fshatit sarkastike nga tabela që reklamon një shfaqje njëra, - por këto bëjnë një jetë të keqe. Unë të bujqësisë në Dibër është çështja e ujit për Rreth Kale, disa lisa të gjatë bëjnë hije dhe të Estradës Profesioniste të Peshkopisë. “A vërtet pastroj shtëpitë e botës në Tiranë, por vaditje. Për të pasur një prodhim sasior e është vend i mirë për turizëm ditor. Një lokal e njef me e pa!”. Unë nuk e pashë dhe nuk paguhem mirë”, ndërsa këtu jetesa është e cilësor, - thotë ai, duhet jo vetëm sigurimi i i vogël, që ngjan me një kolibe, ofron për e njoha, por ata që e kishin parë, më thanë vështirë, pavarësisht shijes së mirë të peri- ujit për vaditje, por edhe tentimi i shtrirjes pushuesit karrige, tavolina dhe pije të ftohta. se mirë bëra. Një e qeshur e ngritur mbi të meve”. së vaditjes me pika. Gjithashtu, ai rendit Është qetësi dhe mund të shijosh flladin e folurën dialektore, pa ritëm e pa bukuri dhe Ka prej atyre pushuesve që nuk i bëjnë edhe një listë problemesh që kanë nevojë lehtë buzë lumit, por plasjet e dinamitit në aktorë që të imponoheshin më zërin e lartë llixhat brenda mjediseve të kompleksit, për zgjidhje emergjente për një zhvillim të pellgun e Drinit ta prishin qetësinë. Fëmijët dhe talljet pa kuptim. “Shkuam për të dëgjuar por lahen në një gropë me ujë, jashtë mu- qëndrueshëm të bujqësisë. e mi çuditen dhe tremben. Ku është policia? Lundrim Paçukun dhe ia vlejti, por aktorët e rit rrethues. “Nuk kanë para, ndaj e bëjnë Duhet ndërtuar një treg rajonal për pro- Emini është një banor i Muhurrit. Ai thotë se humorit u tallën me spektatorin”. këtë, - thotë Donika. Kështu që këta turistë dhimet bujqësore; duhet rritur kapaciteti “dikur, në këtë lum peshku kapej me dorë. Qyteti natën është i paqtë, por dritat e “hallexhinj”, të sëmurë e të dërrmuar, nuk përpunues i frutave, rritja e kapaciteteve frigo- Ishte një periudhë që njerëzit iu kthyen grepit reklamave të bankave dhe dyqaneve në dy kanë mundësi të marrin jo vetëm shërbim riferike me të paktën 10 herë, nga 500 ton për peshkim, më shumë si sport. Tani nuk ka anët e bulevardit, të kujtojnë se e nesërmja kurativ cilësor, por as edhe një kontroll të që është sot; ndryshimi i strukturës së fermës: më peshk, por gjuetia e dinamitit është kthyer do të jetë si gjithmonë: pa shpresë! thjeshtë mjekësor. nga prodhuese e drithërave në prodhuese e në një sport të ri”. frutave, bimëve mjekësore dhe blegtorisë së Vrasja e peshkut me këtë mënyrë është Pranë llixhave Ëndrra me turistë imët. Ne mund dhe duhet të kemi 1000 ha të e ndaluar, por asnjë polic nuk ndodhej aty, mbjella me bimë mjekësore, që kanë një treg megjithëse plasjet nuk pushuan gjatë gjithë Llixhat, 2 km në veri të Peshkopisë, është i Banorët e përroit të llixhave kanë zbritur të sigurt dhe të ardhura të mira, si dhe rreth 1 drekës. Megjithatë, qindra të njerëz, kryesisht vetmi vend që gjallëron në këtë periudhë viti. nga fshatrat e Zagradit, Bellovës, Cerjanit e milion të imta, kur sot kemi 180 mijë. fëmijë e të rinj, festonin “Festën e Drinit”, Nga prilli deri në qershor shtëpitë dhe hotelet Rabdishtit. Rabdishti, një fshat 5 km në veri të Horeshka këshillon edhe mundësinë e 100 m më lart. anës saj popullohen nga banorë të ardhur nga llixhave, duhet 1 orë për të shkuar në këmbë. ndërtimit të shoqërive bujqësore, që do të gjithë vendi. Donika, një banore e kësaj lagjeje, Rruga është e prishur, por ashtu edhe për në ndihmonin shumë në rritjen e prodhimit dhe Peshkopia, “a e njef me e pa?” thotë se ata që vijnë këtu janë njerëz të vuajtur. fshatrat e tjerë. Por, fshati është vendosur në të ardhurave për banorë. Hallexhinj. Kursejnë qindarkat për të ardhur 10 mes të një kanioni, duke i dhënë një pamje Qyteti i Peshkopisë është i bukur natën. ditë në llixha dhe po ashtu kursejnë edhe në mahnitëse dhe tërheqëse për turistët. Drini: Ujë dhe dinamit Sidomos në këtë periudhë. Kafenetë e mbush- hoteleri dhe gatim. Në hotel për 10 ditë kush- Në fshat janë shumë të përhapura legjen- ura plot, ku kundërmon gjatë ditës erë kafeje ton 120-140 Euro, përfshirë ushqimin, ndërsa dat urbane. Sa aktuale aq dhe mitologjike. Lugina e Drinit duket bukur nga larg. Por dhe alkooli, janë të mbyllura. Gjithashtu edhe në shtëpitë private çmimi është më i lirë. Ajo Rruga është shumë e dëshiruar nga ban- nga afër, nuk të jep ndonjë kënaqësi. Është e njerëzit që “vrasin” ditën lart e poshtë nën sot do të merret me pastrimin e dhomave, pasi orët. Një rrugë e mirë do ta kthente fshatin diel, datë 1 korrik, dhe pranë Urës së Muhur- hijen e blireve, kanë ikur. nesër mund t’i vijnë njerëz për hotel. Ndoshta në një qendër të zhvilluar dhe në një lagje të rit do të organizohet “Festa e Drinit”. Ura e Katër vite më parë këtij qyteti iu dhurua edhe nuk vijnë, varet nga fati. “Dalin e i presin qytetit. Një banor i fshatit na tregoi se një ish- Muhurrit, e ndërtuar që në “kohën e Italisë”, nga Zaim Korsi dhe Sadik Spahia një shtatore që poshtë, në qytet, por unë nuk kam njeri këtu, ministër, lindur në këtë fshat, kishte siguruar mbahet e kalueshme nga disa dërrasa, ndërsa e bukur e Skënderbeut. Ajo u kthye në një nxjerr djalin te dera e llixhave dhe nuk mbetemi këmbët i kanë dalë nga gërryerjet. Në të dy kënaqësi për turistët dhe emigrantët. Ndërsa pa ndonjë të shtruar”. (Vijon në faqen 8)

Plazh pranë Urës sëe Muhurrit. Shtatorja e Skënderbeut 8 - Korrik 2012 nr. 75

Harta topografike e rajonit Lajthize (Marre nga harta ne shkalle 1:25 000) vendlindja

Nga: NIKOLL KOLA të konsiderueshme sasiore dhe cilësore të këtyre mineraleve të dobishme. shati Lajthizë shtrihet në kufirin midis tre Kompani dhe persona juridikë janë pa- rretheve: Kukës, Dibër dhe Mirditë. Ky jisur me leje zbulimi dhe shfrytëzimi nga Ffshat përbëhet nga dy lagje: Lajthizë dhe autoriteti shtetëror kompetent e vazhdojnë Drobaj. (Qendra e fshatit është në Drobaj). punime intensive. E ardhmja është në favor Shtrihet në kuotat në gjerësinë gjeografike të Lajthizës dhe lajthizakëve, për të gjitha 20o dhe 14’, dhe gjatësinë gjeografike në drejtimet që kompozuam në këtë enciklopedi 41o 53’. të shkurtër. Ka një sipërfaqe rreth 20 km2 me 956 ha Kufijtë etno-kulturorë të fshatit Lajthizë sipërfaqe tokësore, nga të cilat 32 ha tokë janë të vendosur nga Kapidani i Mirditës dhe arë e pemëtari, 794 ha pyje, livadhe e kullota Pleqësitë e krahinave ndërmjet Arrnit, Lurës, dhe 130 ha tokë inproduktive. Nga toka Fanit që në vitin 1830 për shkak të konfliktit bujqësore vetëm 3.2 ha është e vaditshme, ndërmjet popullsisë së Lurës dhe të Oroshit, ndërsa pjesa tjetër e tokës është mbi ujë. kufij të cilët përfshihen në mënyrë analitike Lajthiza është në kuotën mesatare mbi dhe të saktë në hartën topografike të rajonit nivelin e detit 1180 m, ka një temperaturë Lajthizë (Orosh – Mirditë). (Marrë nga harta mesatare vjetore në 7,7oC. me shkallë 1:25.000). Rreth viteve 1875 Lajthiza u krijua si Në vitin 1910 për shkak të konfliktit fshat më vete me prejardhje të popullsisë nga ndërmjet barinjve të Oroshit, Fanit dhe Laj- Oroshi. Fillimisht banorët veronin bagëtitë thizës nën drejtimin e Kapedanit të Mirditës, pastaj me kalimin e kohës u vendosën me pleqve të Oroshit, Fanit dhe Lajthizës u bë banim të përhershëm ku ndërtuan edhe ndarja e kufirit (Bjeshkës së Lajthizës) si fshat banesa të përhershme. me kullotat e tij më vete në Perëndim të Deri në vitin 1990 fshati Lajthizë për- fshatit që përfshin Shpella e Korbit, Hurdhat bëhej nga 74 familje me 418 banorë. Në e Marlurës, Gjurma e Shenjtit (Fushë Lugje), vitin 2000 Lajthiza kishte 227 banorë me 65 Shkalla e Fanit dhe kufiri vazhdon sipas familje dhe në vitin 2010 mbetën vetëm 23 hartës rajonale. Kufiri ndarës i Lajthizës me Vlashaj – Lurë banorë me 6 familje. për shkak të konflikteve ndërmjet barinjve në Lajthiza lidhet me rrugë automobilistike vitin 1957 është rivendosur nga autoritetet nëpërmjet Mirditës (Rruga e Kombit). Lajthiza e pushtetit vendor të të dy rretheve Dibër nga krijimi i saj e deri në vitin 1946 është e Mirditë dhe është lënë në kufijtë e vjetër administruar nga rrethi i Mirditës, me qendër sipas hartës etno-kulturore, Prroi i Lajthizës, lokale Shën Pal dhe Reps të Mirditës. Në Koldoçaj, Gjurra e Bucit, Hurdha e Tushës, vitin 1947 deri në vitin 1978 Lajthiza është Guri i Kuq dhe ndjek hartën gjurmëlënëse administruar nga rrethi i Dibrës përkatësisht LAJTHIZA të kuotuara që takon përsëri tek Shpella e në lokalitetet Arrmallë dhe Lurë, kurse tani të tjera. heut për të mos vdekur kurrë, bënë histori Korbit dhe Gjurma e Shenjtit (Fushë Lugje) e ky fshat administrohet nga rrethi i Mirditës Lajthizakët i lindi Zoti në këtë trevë të dhe mbetën të përjetësuar në historinë e në vazhdim Shkalla e Fanit, Maja e Ballnajve, (komuna Orosh me qendër Repsi). bukur. Ata u rritën bujarë, mikpritës, njerëz shqiptarizmit. Kamkeqe e zbret tek Kodra e Shullanit (Ko- Lajthiza që në vitin 1946 ka pasur shkollë të besës dhe trima për mbrojtjen e vatanit të Fshati Lajthizë është një vend shumë skonell), ndjek përroin e takon tek mulliri i fillore dhe më vonë shkollë 8-vjeçare. Janë tyre dhe trojeve shqiptare e më tej. Ky popull piktoresk me prirje zhvillim të blegtorisë e Dodajve, këtu bashkohet me përroin e Zepës shumë djem e vajza që mësimet e para i kultivoi patriotizmin dhe luftuan kundër bletarisë, turizëm malor veror me shumë dhe formon përroin e Lajthizës, i cili ndjek kanë marrë në këto shkolla e pastaj në Uni- pushtuesit turk dhe ushtrive serbe sa herë që bimë medicinale e mjekësore me dobi shtratin e tij dhe bashkohet me përroin e versitetin e Tiranës dhe universitete të tjera ata mësyen pushtimin ndaj krahinës. shëndetësore. Drobajve, që vjen nga kufiri veriperëndimor shqiptare dhe sot këta djem dhe këto vajza Për rrjedhim nga fshati Lajthizë dhanë Në Lajthizë janë bërë shumë punime i Drobajve, sipas hartës topografike dhe të dy janë titulluar mësues, profesorë, inxhinierë, jetën kundër pushtuesve disa nga burrat më gjeologjike për zbulimin e mineralit të kro- përrenjtë së bashku derdhen në lumin Malla, juristë, avokatë, mjekë dhe disa specialitete në zë të kësaj treve, ranë dëshmorë të atd- mit dhe hekur-nikelit ku janë bërë zbulime që zbret nga Lura.

(Vijon nga faqja 7) Dibra përtej një fotografie një fond për rrugën, por në proceset e tender- me rreth 26 hektarë. Sherebelën e kanë imit humbën paratë dhe nuk u bë. Po ashtu, mbjellë 21 fermerë, 18 në Çidhën e 3 në një fondacion holandez që vepron në Pesh- Reç. Fermerët në dorën e parë kanë marrë kopi, vite më parë kishte premtuar ndërtimin rreth 70 kg/dynym dhe mendojnë se sezonin e rrugës, por me kushtin e ndërtimit të disa e këtij viti e mbyllin me 1.5 kv/dynymi. Kjo shtëpive malore mbi fshat. Banorët rrugën do të thotë se në vitet e tjera ata do të mar- e donin, por kishin kundërshtuar: “Na vijnë rin jo më pak se 5kv/dynymi. Fermerët janë të huajt dhe na prishin racën!”. Çudi! Lopët mjaft të kënaqur dhe po mendojnë të gjejnë holandeze na e rregullonin racën e bagëtive mënyra për ta shtuar sipërfaqen. Ne mund e dikur, por njerëzit na e prishkan...! duhet të kemi 1000 ha të mbjella me bimë Dikush, një grua, një vit më parë, kishte mjekësore që kanë një treg të sigurt dhe të parë një kuçedër! Një banor i fshatit nuk e ardhura të mira. kishte parë vetë, por ai tregonte me plot be- Ndërsa përsa i përket grurit dhe misrit, sim se gruaje kishte takuar në rrugë. Por folë Fshati Rabdisht Horeshka thotë se ka rënë prodhimi për nuk kishin. Dikur kuçedrat pengonin burimin hektarë, si rezultat i thatësirës dhe mospër- ujit, sot s’të lënë të bësh rrugën! Dali Horeshka punon prej vitesh me SNV. me përvojë. Ai thotë se karakteristikë e dorimit të ujitjes. Tani është koordinator i SNV/Promalit në prodhimit bujqësor këtë vit ka qenë rritja e SNV dhe Dibra Dibër. Ai thotë se organizata ku ai punon, prodhimit të qershisë, por ka pasur një rënie Facebook dhe Dibra deri më tani ka ndihmuar në ndërtimin e te prodhimi i mollës, dardhës dhe kumbullës, SNV është një organizatë ndërkombëtare modelit të bimëve mjekësore, kryesisht sher- si rezultat i prekjes nga sëmundjet. Ai shtron Fotot nga Dibra zbukurojnë faqet person- me qendër në Holandë. Ajo ka shtrirje në ebelës në Çidhën e Reç. Gjithashtu, i është urgjente pajisjen e Drejtorisë së Bujqësisë me ale në FB dhe internet. Shumë faqe online mbi 36 vende të varfra botës. Prej vitit 1996 dhënë një mbështetje e fuqishme zhvillimit laborator e specialistë të analizës së tokave, promovojnë Dibrën dhe bukuritë e saj. Dh- vepron edhe në Dibër. të pemëtarisë dhe ndërtimit të një frigoriferi sëmundjeve e dëmtuesve, duke bërë të jetëra foto tregojnë magjinë e natyrës: malet, Organizata beson se askush nuk duhet me standarde moderne. mundur parandalimin dhe luftimin efikas të fushat, bjeshkët, lumenjtë, ujëvarat, tokat e të duhet të jetojë në varfëri dhe që të gjithë Sipas tij, po punohet që brenda këtij viti të sëmundjeve në bujqësi. mbjella, fshatrat e gjelbëruara. I shikon dhe njerëzit duhet të kenë mundësinë për të testohet efektiviteti i spërkatjes në pemëtari Gjithashtu, vihet re një rritje e numrit të krenohesh. Ndjen nostalgji dhe mall. Japim ndjekur zhvillimin e tyre të qëndrueshëm. me pompa motorike, si dhe fuqizimi i bizne- fermave me të imta dhe të trasha me rreth Like me plot dëshire e shkruajmë komentet Kështu beson edhe ekipi shqiptar i SNV. sit të përpunimit të qumështit me një frigorifer 100 të tilla në rajon, me më shumë se 100 më të bukura. Organizata shpërndan ekspertizën e saj në ftohës dhe kaldajë. Gjithashtu, SNV/Promali krerë secila. Kjo ka çuar në rritjen e qendrave Por të gjithë harrojmë se pas një fotografie fushën e bujqësisë, ujit dhe higjienës si dhe Dibër po mendon krijimin dhe forcimin e një sezonale të përpunimit të qumështit me 5 te bukur qëndron dora, kujdesi, mundi e ndihmon autoritetet lokale në përgatitjen e Grupi të Veprimit Lokal, i cili, sipas kritereve të tilla. djersa e banorëve që jetojnë në Dibër. Jeta strategjive të zhvillimit. Pushteti lokal, krye- të BE-së, të jetë i aftë të mbështesë zhvillimin Një zhvillim i ri në bujqësinë e rrethit që fshihet pas një fotografie është e vështirë. sisht, komunat kanë përfituar nga asistenca e bujqësisë nëpërmjet fondeve të BE-së. është kultivimi i bimëve mjekësore si sher- Është e vuajtur. Shpesh e uritur. Me plot e kësaj organizate. Horeshka është një ekonomist bujqesie ebelë, tërfil i kuq dhe shpatore (zambak) sakrifica. Por me ëndrra dhe shpresë! nr. Korrik 2012 - 9 75 100 Vjet Pavarësi Përkujtohet 92 vjetori i Qeverisë së Arrasit Komuna e Arrasit dhe Shoqata e Historianëve të Dibrës kujtojnë kryengritjen e madhe të armatosur të popullit dibranë kundër hordhive serbe të vitit 1920

Reportazh nga Shaqir Skarra

rrita herët në Arras. Udhëtimi në mëngjes është më i lehtë në këto Aditë të nxehta korriku e ndaj u nisa shpejt nga Tirana. Sa herë që udhëtoj drejt vendlindjes gjithmonë më kaplon një ndjenjë e fuqishme malli, bëhem nostalgjik për ato vite të bukura që kam kaluar. Më kujtohet me mall e dashuri çdo gjë e mirë dhe e bukur që kam përjetuar. Nostalgjik për një vijë uji apo një brazdë are të sapo prashitur me misër, për një burim me ujë akull të ftohtë apo plantacionet e shumta me drurë frutorë, për një rrugë fshati të pastër e shtruar me kalldrëm apo për mejat e gardhet e fshatarëve, për dardhat ende të papjekura që merrnim gjithë kryeneçësi nga kopshtet e të tjerëve apo dhe lojën e bukur me rrasa guri, për shkollën e fshatit ku era dhe vitet e kaluara kanë bërë të mundur që muri me plisa të jetë i gërryer shumë apo për ato kujtime që mblidhen sot pas kaq vitesh sikur të jenë mbajtur me kujdes në fletë të zverdhura blloku . E kjo ndjenjë malli dhe nostalgji për vendlindjen të gjithë i ka pushtuar nga pak. Makina ecën Në foto: Moment nga zbulimi i pllakës përkujtimore që me vështirësi nëpër rrugën e pa shtruar por shënon vendin ku u themelua Qeveria e Arrasit nuk më pengon asgjë të hedh vështrimin që nga xhami i hapur i makinës. Shikoj me çudi ky muaj, por Arrasi përveç se dasmave të mbante me vete. I futi këtu për ti qëndruar një administratë me 40 e 50 veta për më se asnjë copë tokë nuk ka mbetur pa punuar. shumta kishte dhe një dasmë më të madhe, të gjitha kohërave emri i tij. Sa e sa njerëz shumë se një muaj. Por krahas Riza Lushës Diku misër e diku jonxhë, diku plantacione kishte një dasmë që i kishte kaluar kufijtë kalojnë ende sot mbi këtë urë e të gjithë u bashkuan dhe mjaft të tjerë fshatarë fisnik me mollë e kumbull e diku kopshte të e fshatit. Festonte 92 vjetorin e qeverisë urojnë fisnikun Demir Lusha, i cili bëri që që mbështetën fuqishëm këtë Qeveri të mbushura plot për plot me perimet e stinës. së Arrasit. Festonte kryengritjen e madhe dhe vetë veziri i Shkodrës të ngrihej në sapo formuar dhe e ndihmuan me aq sa Sa bukur! Një pamje vërtet mahnitëse syri të të armatosur të popullit dibranë kundër këmbë e ta respektonte siç respektoheshin mundën. Më poshtë Ferra e Pashës. Një kap në të dyja anët e Drinit të Zi. Dibranët hordhive serbe të vitit 1920. figurat e njohura në qarqe diplomatike e toponim i çuditshëm por ja që na vjen si nuk e kanë humbur përvojën e fermerit. administrative. nëpërmjet legjendës nga largësia e viteve. I janë kthyer tamam si vite ma parë kësaj Arrasi në festë ”Vezir i Naltë ty tu shtoftë ndera! Mustafai këtë toponim na e lidh me bete- përvoje të bukur. Ajo që na bëri përshtypje Për vete s’due besa një grosh! jën e madhe të Torviollit ku ushtria turke më shumë ishte se e gjithë lugina e Drinit Sapo ngjitemi në Çuke të Arrasit pamë se Jam derë sojlie, e ma don sëra la shumë viktima këtu e pashai turk nga të Zi, që nga ura e Muhurrit e deri tek ura këtu festa kishte nisur ditë më parë. Njerëz Ta ruaj nderin me xhepat bosh. kjo ferrë i strukur u largua me turp. Këtu e Zalldardhës, sivjet ishte “pushtuar” nga të shumtë ishin mbledhur dhe vetëm Po ti në don emri të mbetet mblidheshin malet e Dibrës për probleme turistë vendas dhe të huaj, të cilët edhe prisnin orën 11, orë kjo ku do të fillonte Vepër që s’shuhet në histori; madhore të vendit: kishim marrë shtëpi me qira, por shumica aktiviteti që komuna Arras në bashkëpunim Na ndih me pare, Ta ngremë një urë, ”Do mblidhemi trima kishte ngritur dhe çadra buzë Drinit. me shoqatën e historianëve të Dibrës si dhe ku mbidhet, tkurret “Lumi i Zi”! tek Ferrë e pashës” Kishte filluar një ringjallje në këtë luginë shoqatën kulturore “Çidhna e Kastriotët” do Asht lumë i prapë, mbytet njerzia; “Mbi urë të Lushës të bukur. Ishin pikërisht turistët që po i kujtonin 92 vjetorin e qeverisë së Arrasit. Dimër e verë N’të duhet dalë! dalim he, burrë!” jepnin jetë. Vetëm pak punë duhet, pak Kishin zbritur nga Çidhna e Muhurri, Sinja Unë të jap fjalën, Deri sa t’bahet, Ja dhe Kodra e pareve, toponim ky që investime dhe turizmi në këto zona do jetë e Lura, Reçi e Dardha, Uje e M’uja e Kas- Me paren tande, Ti rrij në kambë!” gojëdhënat e lidhin me thesarin e Skënder- mjaft fitimprurës dhe i dobishëm. I vetmi trioti. Të gjithë bashkë ashtu si 92 vjet ma beut, Guri i hajatit që thonë se vetë Skën- shqetësim si për komunat, për banorët parë. Shtëpia e Lushës kishte hapur dyert Pëllëmbë e histori derbeu mbante kalin këtu, Gurët e kaza- e këtyre zonave dhe vetë turistët mbetet për të pritur mysafirët e rrallë. Mungonin neve etj. Çdo toponim ka një legjendë, ka infrastruktura pasi rruga automobilistike vetëm ato figura të mëdha patriotike që me Të parin që takuam ishte intelektuali i një gojëdhënë por që çidhnakët shumicën nga Muhurri për në Zalldardhë e që bash- mendjen e gjakun e tyre bënë të mundur Çidhnës Mustafa Tola, i cili jo vetëm si njeri e lidhin me heroin tonë kombëtar Gjergj kon dhe shumë fshatra të tjerë të luginës që jo vetëm Arrasin por gjithë Dibrën dhe i dhënë shumë pas historisë, por dhe si një Kastrioti Skënderbeu. Ja dhe Kulla e Lushës së Drinit të Zi, është po ajo e quajtur si më gjerë ta futnin në histori. intelektual i kompletuar nis e na tregon më që sot e kemi kthyer në muze e cila do tju “Rruga e Dritës’ e ndërtuar qysh në vitin Mungonte Elez Isufi e Sufë Xhelili, Ram- shumë jo vetëm rreth kësaj ngjarje historike flas gjithmonë brezave për ato ditë të zjar- 1946. E sot këtë rrugë e paskan braktisur iz Daci e Ramiz Dibra, Dine Hoxha e Riza që në në fakt edhe nuk dinim shumë por rta ku pushka kërciste brigjeve të Drinit e edhe punonjësit e ndërmarrjes së mirëm- Lusha. Këto e të tjerë si këto mungonin, por dhe në përgjithësi për gjithë Çidhnën me serbit i dridhej toka nën këmbë. Pikërisht bajtjes që kudo përgjatë kësaj traseje tej ne brezat e më vonshëm për këtë ishim betejat dhe luftrat e bëra në vite nga kjo kullë krisi dhe pushka e parë nga të amortizuar sytë nuk na zunë qoftë dhe mbledhur. Me i kujtuar ato trima që nuk -Ja këtu pikërisht në këtë shtëpi që sot Riza Lusha atë mëngjes gushti të vitit 1920. një punëtor të vetëm me lopatë në dorë. kursyen as gjakun dhe jetën e tyre për lirinë është njëkatëshe por në ato vite ishte Çidhna vërtet ka histori, këtu çdo pëllëmbë Megjithatë në rrugë kishte mjaft lëvizje. e pavarsinë e vendit. Po, fshati Arras njihet një kullë e madhe tre katëshe, u mblodh tokë është larë me gjak, çdo pëllëmbë Ishte ditë e enjte e si ditë dasmash domo- herët në historinë kombëtare, njihet që qeveria e Arrasit. Dhe kjo qeveri u mblodh tokë ka një ka një ngjarje, çdo toponim ka sdo autokolona me makina të stolisura në kohën e trimit dibranë Gjergj Kastrioti fill pas kongresit të Lushnjës ku qeveria e një histori. Mjafton të kujtojmë masakrën me lule të shumta lëviznin lirshëm. Nuk Skënderbeu. Këtu pëllëmbë e tokë është Sulejman Delvinës vendosi një zëri që të e përgjakshme të Çidhnës në vitin 1466 donin të ia dinin fare për gropat e shumta një histori më vete. Ja ura e Lushës poshtë ngrinte dhe prefekturën e Drinit. U zgjodh ku turku masakroi mbi tetë mijë çidhnak. në rrugë por boritë e makinave , tingujt e nesh që bashkon brigjet e Drinit të Zi. Ishte Arrasi se serbi ishte ulur këmbëkryq në E megjithatë çidhnakët kurrë nuk e ulën daulleve , këngë të ndryshme popullore Demir Lusha ai që paret që mori tek veziri i Dri, se ishte pikë strategjike për të goditur, kokën karshi të huajt që guxoi të shkelë kishin mbushur teje e tej këtë trase rruge Shkodrës apo Ali Pashë Tepelena këtu nën se kulla e Lushës ishte sofër bujare dhe i këto troje. të amortizuar plotësisht. Stinë dasmash këmbët e kësaj ure i futi dhe jo në trasta që kishte mundësitë ekonomike për të mbajtur (Vijon në faqen 13) 10 - Korrik 2012 nr. 75 71 vjet më parë: Revolta kundër çarmatosjes së burrave të Reçit kujtesë

së popullsisë nga pushtuesi, në Kodër të Kacës kishin ardhur veç banorëve të këtyre Nderim të historisë krahinave edhe të ftuar nga Tirana e Dur- rësi, nga zona e Kalisit të Kukësit e Sllova e Dibrës, që ndodhen përballë, matanë Drinit, përfaqësues të shoqatave joqeveritare, etj. Tek po afronte ora 10 e paradites, pjesë- atdhetare të marrësit të organizuar në grupe vinin dhe grumbulloheshin në oborrin e shtëpisë së Ahmet Kacës, vend ku 71 vjet më parë u mblodhën 700 burra të këtyre anëve, për t`i thënë Jo çarmatimit të popullsisë së zonës. Reçit e Dardhës Ata vinë rradhë - rradhë dhe ulen në këtë mjedis historik, ku revolta e tyre shënoi një Nga: Xhelal Marku nga ngjarjet më të rëndësishme për historinë atdhetare të këtij vendi. Takohen e pyeten shte një ditë e freskët pranvere e mesmajit me njeri – tjetrin dhe kujtojnë ato kohë të ajo, kur ne, një grup shokësh nga Tirana, ndritura të historisë së tyre. Ahmet Kaca, Iish banorë të zonave të Reçit e të Dard- trashëgimtari i Mehdi Kacës, ish pjesëmarrës hës, nisëm udhëtimin tonë drejt Kodrës së në atë revoltë të madhe, pret e përcjell si në Kacës të Dibrës, ku 71 vjet më parë, 700 dasëm. Është një festë e bukur, që përkujtohet burra të krahinës, shkruan historinë e tyre të për herë të parë në këtë vend. Lapidari i ri i qëndresës atdhetare përballë pushtuesit dhe sapopërfunduar shkëlqen me bardhësinë e shërbëtorëve të tij, që kërkonin çarmatosjen tij në hyrje të lagjes, duke i dhënë një tjetër e popullsisë, për të sunduar lehtësisht zonën. ngjyrim, prezencë e vlerësim kësaj ngjarje Ishte një ngjarje, që duhej respektuar për të njohur në historinë e krahinës. Pasi pihet vlerat e saj në krahinë, ndaj udhëtimi ynë një kafe në bahçen e Ahmetit, pjesëmarrësit kësaj here kishte motiv atdhetar. Duhet thënë, i drejtohen vendit, ku ngrihet lapidari. Ndër- se shkak për këtë udhëtim tonin, u bë biri i kohë të tjerë njerëz vazhdojnë të vinë. Pranë Kullës së Canit në Dardhë, Mal Cani, kryetar lapidarit është instaluar edhe një foni e sjellë i Misionit të Pajtimit Mbarëkombëtar “Nënë nga Tirana, e cila me programin e saj e ka Tereza”, i cili në bashkëpunim dhe me familjet rritur atmosferën festive të kësaj veprimtarie. pjesëmarrëse në ngjarjen historike të Kodrës Hysen Mziu me një grup njerëzish nga Kraj- së Kacës, organizuan për herë të parë festimin Reçi, sapo ka mbërritur në Kodër të Kacës. dhe përkujtimin e kësaj dite të shënuar në his- Ndërkaq, një grup të rinjsh, pranë lapidarit torinë e qëndresës atdhetare të kësaj zone.. Në ja kanë marrë edhe një valleje me shumë anë të rrugës në Kolesjan, ngrihet lapidari në Reçit, Dardhës e të Çidhnës, u mblodhën ngjalli një zemërim të madh tek të gjithë ritëm. Kurrë ndonjherë ky vend, nuk ka pasur përkujtim të qëndresës heroike të krahinave të për t`i thënë Jo çarmatimit, ende në kujtesën banorët e zonës. Ai, ra si një bombë tek mal- kaq gjallëri sa sot. Dhe ja tek vjen momenti i Reçit, të Dardhës e të Lumës, në vitin 1912, të e brezave ruhen të freskëta ato momente, sorët e Reçit e të Dardhës, që i thirrën shtëpi çeljes së mitingut kushtuar ngjarjes historike cilat u bashkuan dhe i thanë hasmit serb: “... kur nga një thirrje, mori kushtrim turma dhe për shtëpi. Rrallë herë kishte ndodhur, që të të Kodrës së Kacës. I pari e merr fjalën i zoti Ndal! Ka zot ky vend. Këtej, nuk kalon dot, pa pushtuesi u përzu me turp nga ky vend. Kuj- grumbulloheshin kaq shumë burra në një i shtëpisë, Ahmet Kaca. “Mirëse keni ardhur, shkelur mbi trupat tanë...”. Një histori kjo, e tojmë se nuk ishte e lehtë ta bëje një veprim vend. Revolta ziente nga brenda shpirtit tek thotë ai. Është kënaqësi për mua që të hap larë me gjakun e 12 mijë serbëve, që mbetën të tillë, kur përballë turmës ishin rrjeshtuar secili. Ishte një heshtje e trazuar, e cila priste këtë cermoni, që zhvillohet sot, në nderim të istikameve përgjat luginës së Drinit të Zi. mbi 300 zaptie dhe 8 mitraloza me në krye momentin për të shpërthyer ndaj pushtuesit. ngjarjes historike të Kodrës së Kacës. Ajo ditë Ndaj, përulemi me respekt pranë lapidarit, që bashkëpunëtorin e egër të pushtuesit, Xhafer Dhe sakaq, ndëgjohet thirrja e turmës: dhe ata 700 burra trima, i dhanë një emër të përjetëson këtë ngjarje të madhe historike të Bali. Apeli i thërriste një nga një pjesëmar- Ishte një thirrje jehonë, që ngriti peshë madh kësaj kodre të vogël, që tashmë ka hyrë Krahinës e të mbarë Kombit tonë. Rreth e qark rësit, i torturonte dhe më pas u kërkonte zemrat e kuvendit të burrave, për të mos iu në historinë e këtij vendi me tradita të lashta përgjat gjithë luginës, syri të rrok një peisazh dorëzimin e armëve. Por, të dorëzoje armët nënshtruar armikut, që kërkonte çarmatimin atdhetare. Respekt dhe mirënjohje të thellë për të pasosur gjelbërimi, mes për mes të cilit pushtuesit, ishte një ngjarje tepër tronditëse për të sunduar. Por jo! Jo – i thanë të gjithë ta dhe për veprën e tyre”! Më pas e kanë marrë kalon me qëtësinë e tij Drini i Zi. Ndërsa më për malësorët, të cilët ndër shekuj nuk e në një zë dhe burrat u çuan në këmbë. Dhe fjalën për të përshëndetur në këtë ceremoni tej, malet e të dy shpatave, ngjajnë sikur janë hoqën armën nga supi, sepse kështu i kishte në këtë betejë, ku armiku u përzu me turp, edhe kryetari i Shoqatës Kombëtare të Pen- ulur këmbëkryq përballë njëri-tjetrit, dhe po mësuar historia, që vetëm nëpërmjet saj, spikatën me trimërinë dhe atdhetarinë e tyre, sionistëve të Shqipërisë, Osman Terziu, si dhe “shikohen” sy më sy. Ato ngjajnë sikur kuven- ta shikonin sigurinë e Trojeve, të lirisë, të Mahmut Laçi e Rrahman Rasha, Mehdi Kaca kryetari i Misionit të Pajtimit Mbarëkombëtar dojnë dhe sikur ja kanë shtruar një muhabeti gjuhës, të kulturës e të traditave të tyre. Tra- e Selman Marku, Ramadan Cani e Selman “Nënë Tereza”, zoti Mal Cani. Kanë përshën- vençe, ashtu si dikur burrat në odat e miqëve, dita e lidhjes së malësorëve me armën, si një Ahmeti, Muharrem Hoxha e Bajram Cani, Se- detur gjithashtu edhe veterani Shaqir Nimani, apo në Kuvendet e Krahinës. mjet i rëndësishëm për të mbrojtur vatanin, lim Lila, dhe shumë emra të tjerë, që dhanë Hysen Mziu nga Reçi, Hamit Cani e Mexhit Tashmë, është mbrëmje dhe qendra e ko- lirinë dhe të drejtat e tyre, është aq e lashtë, kushtrimin në këtë ngjarje historike të re- Kaca nga Dardha, etj. Më pas, këngëtarët: Zef munës, Zalldardha ka rënë në qetësinë e saj sa dhe vetë historia që ata kanë, sepse tek voltës kundër çarmatimit. Vepra e tyre është Doçi e Ruzhdi Dervishi, kanë përshëndetur të zakonshme. Aty po na pret me bujarinë e arma kanë parë gjithnjë të ardhmen e Kombit dhe do të mbetet një burim i madh frymëzimi këtë tubim me këngët kushtuar ngjarjes së tij, një përfaqësues i familjes Kaca, Hakiku, e të shqiptarisë. Por, po kaq i lashtë, është atdhetar për të gjithë brezat, për sot dhe për Kodrës së Kacës, si dhe me këngën kushtuar Nënjë nderim mesoburrë, tëi respektuar historisë dhe shumë atdhetare mik- edhe Bashkimitë Reçit i shqiptarëve e të Dardhës, pa dallim feje, Dibërtë ardhmen e krahinës së Reçit e të Dardhës, burrit trim e bujar të kullës së Canit, Rama- pritës. Ne, sonte do të jemi mysafirët e tij, krahine e ideje, për t`u dalë zot trojeve shq- që tashmë përjetësohen edhe me një lapidar dan Cani .Largohemi nga Kodra e Kacës, të ndaj sipas traditës, ai ka dalë për të na pritur iptare. Historikisht filozofia e tyre ka qënë e të ri e bashkëkohor, këtu në vendin historik mbushur me plot emocione e mbresa nga qysh në Zalldardhë, katër-pesë kilometra larg orientuar drejt, sipas parimit: “Të bashkuar në të Kodrës së Kacës të Dibrës. festa. Kjo kodër e vogël në dukje, ka shkruar shtëpisë së tij diversitet”, që është mjaft aktuale e demokra- një histori të madhe e të rëndësishme atd- tike edhe për ditët e sotme. Sinteza e kësaj Ceremonia e përkujtimit hetare për krahinën e Reçit, Dardhës e të Te Kodra e Kacës filozofie, shprehet qartë edhe në vargjet e Çidhnës, ka shkruar një ngjarje që do t`ju flas këngës kushtuar ngjarjes historike të Kodrës Për të përkujtuar ngjarjen historike të në shekuj brezave, duke përcjellë mesazhin Me gjithëse kanë kaluar 71 vjet, nga dita së Kacës, të vitit 1941. qëndresës atdhetare të Reçit, Dardhës e e madh të besës e të bashkimit për çeshtjen kur këtu në Kodër të Kacës, 700 burra të Janë këto arsye, që lajmi për çarmatimin, Çidhnës të vitit 1941, kundër çarmatosjes kombëtare dhe fatet e vendit. Me gjithëse kanë kaluar 71 vjet, nga dita kur këtu në Kodër të Kacës, 700 burra të Reçit, Dardhës e të Çidhnës, u mblodhën për t`i thënë Jo çarmatimit, ende në kujtesën e brezave ruhen të freskëta ato momente, kur nga një thirrje, mori kushtrim turma dhe pushtuesi u përzu me turp nga ky vend. Kujtojmë se nuk ishte e lehtë ta bëje një veprim të tillë, kur përballë turmës ishin rrjeshtuar mbi 300 zaptie dhe 8 mitraloza me në krye bashkëpunëtorin e egër të pushtuesit, Xhafer Bali.

Ishte një ditë e freskët pranvere e mesmajit ajo, kur ne, një grup shokësh nga Tirana, ish banorë të zonave të Reçit e të Dardhës, nisëm udhëtimin tonë drejt Kodrës së Kacës të Dibrës, ku 71 vjet më parë, 700 burra të krahinës, shkruan historinë e tyre të qëndresës atdhetare përballë pushtuesit dhe shërbëtorëve të tij, që kërkonin çarmatosjen e popullsisë, për të sunduar lehtësisht zonën. Ishte një ngjarje, që duhej respektuar për vlerat e saj në krahinë, ndaj udhëtimi ynë kësaj here kishte motiv atdhetar. Duhet thënë, se shkak për këtë udhëtim tonin, u bë biri i Kullës së Canit në Dardhë, Mal Cani, kryetar i Misionit të Pajtimit Mbarëkombëtar “Nënë Tereza”, i cili në bashkëpunim dhe me familjet pjesëmarrëse në ngjarjen historike të Kodrës së Kacës, organizuan për herë të parë festimin dhe përkujtimin e kësaj dite të shënuar në historinë e qëndresës atdhetare të kësaj zone.. Një udhëtim i këndshëm, por dhe mbresëlënës, pasi midis nesh, kishte edhe persona, që rrugën e Kombit e përshkonin për herë të parë. Habi e relaks gjatë këtij udhëtimi, që shumë shpejt na solli tek tuneli i famshëm i Kalimashit, një kryevepër e përmasave botërore, që të emocionon me vlerat e saj, sa herë nr. Korrik 2012 - 11 75 portret Dom Nikoll Kaçorri, arkitekti dhe shenjtori i pavarësisë Nga: Nikoll KOLA, Avokat Vepra e Dom Nikoll Kaçorrit është e pavdekshme dhe do të utori i librit zoti Nikollë Loka më kërkoi rrezatojë përherë e më shumë si një “yll” i pashuar ku do të që edhe unë të kontribuoj diçka për frymëzojë breznitë e tanishme dhe të ardhme për ruajtjen e lirisë Afigurën e Dom Nikoll Kaçorrit dhe të pemës gjenealogjike për ndonjë nga degët që dhe pavarësisë së Atdheut tonë të dashur të cilat Dom Nikoll nuk shënohet në skemën përkatëse. Këtë në kuadrin e 100-vjetorit të Pavarësisë të 1912- Kaçorri i deshi aq shumë derisa u kushtoi edhe jetën ës dhe të formimit të shtetit të parë shqiptar, që me sigurimin dhe sakrificat supreme dhe të shumanshme të pavarësisë së Shqipërisë betejë por fatkeqësisht ai humbi njërin sy. Ndrec Vokërr Kola – Kaçorri) që është gjyshi pas Ismail Qemalit, ishte Dom Nikoll Kaçorri, Pas këtij momenti dhe pas mjekimit përsëri ai i Margjelës. Këtë fakt ajo e provoi me gojën i pari flamurmbajtës që këtë flamur e siguroi mbeti qorr me një sy. Në këto rrethana pyetja e saj se emrin Kol e ka pasur gjyshi i saj. në gjoks dhe po nga ky gjoks prej burrit të e banorëve dhe e bashkëfshatarëve rreth e Edhe Dom Nikoll Kaçorri e ka pasur emrin shtetit në tribunën e pavarësisë në Vlorë pas qark ishte ka është qorri? (Kaçerri - qorri) . e vërtetë Kol, por kur e kanë çuar në shkollë fjalës së Ismail Qemalit e nxorri flamurin dhe Duke u bërë bashkimi i këtyre dy fjalëve u bë për prift e kanë pagëzuar me emrin Nikoll. ia valëviti në dorë Ismail Qemalit duke i bërë një mbiemër i përbërë Ka.....qorri. Përfundi- Edhe një tjetër Kol është (Kol Gjin Kaçorri) edhe thirrjen këtij të fundit “në qoftë me misht në këto rrethana u formësua mbiemri mësues, babai i Tom Kaçorrit. Me emrin Kol dek më mirë sot se sa nesër”. Ismail Qemali Kaçorri), mbiemër të cilin e kanë trashëguar është pagëzuar edhe djali i Gjok Kaçorrit të iu përgjigj “sot, sot” dhe menjëherë ngritën brez pas brezi fisi Kaçorri. Ri që Margjela e ka pasur kushëri të parë. Fasksimile e dekorimit të Dom Nikollë Kaçorrit flamurin e pavarësisë. Pra, vetëm në trungun familjar Kaçorri është (Pas vdekjes) Dom Nikoll Kaçorri luftoi me veledonin e Kur erdhën fisi i Kaçorrëve në trashëguar katër herë emri Kolë. tij, me penën e artë dhe me pushkë në dorë Lurë? Për rrjedhim Margjela provon faktin se për burrat e mençur, për kuvende e pleqësi të për lirinë dhe pavarësinë e Shqipërisë. babai i Vokrrit e ka pasur emrin Kolë dhe ndryshme. Kudo që thirrje e trokiste në çdo Për një kontribut të madh historik që i bëri Rezulton se fisi Kaçorri migroi nga Ohri, po me këtë emër ajo pagëzoi djalin e djalit derë të Kaçorrëve dëgjohej përgjigja “hajde shpalljes së pavarësisë dhe formimit të shtetit erdhën prej andej dhe u vendosën në Lurë të Kol Zef Kola, emër i cili u trashëgua për herë bujrum”, “mirë se u pru Zoti”. Janë njohur si të parë shqiptar Dom Nikoll Kaçorri u zgjodh Vjetër, në trojet që ata i blenë e që i ka ad- të pestë. burra më në zë, në këtë trung familjar Gjin me vota unanime të të gjithë delegatëve, ministruar një pinjoll i këtij fisi, të parët dhe Për sa më sipër provohet botërisht se ba- Llesh Kaçorri, Dod Llesh Kaçorri, Nikoll Ded nënkryetar i parë i qeverisë së Vlorës dhe Ahmet Kaçorri. Sot këtë vatan e trashëgojnë bai i Vokërr Kaçorrit ka qenë Kolë Kaçorri. Kaçorri, Gjok Kaçorri, Preng Kaçorri, Dem kryetar i katolicizmit shqiptar. djemtë e Ahmet Kaçorrit, Bardhyl e Naim Kaçorri, Hasan Kaçorri e të tjerë. Duke përkujtuar veprën e pavdekshme të Kaçorri. Vendlindja e Dom Nikoll Kaçorrit Për sa parashkrova më sipër për origjinën 100-vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë të Në këto troje Kaçorri si familje e madhe dhe oxhakun e Kaçorrit kam edhe detyrim vitit 1912 “kujtojmë Pukëvilin, Hahnin, Mis e përbërë nga katolikë dhe myslimanë së Ai u lind në fshatin Krej të Lurës më 1865 njerëzor, miqësor dhe moral, për faktin Durhamin, Bajronin, Nopçën, Baldacin, Zef bashku jetuan për më shumë se gjysmë dhe u shkollua nga françeskanët. Dom Nikoll se familja ime ka lidhje miqësore dhe të Valentinin e sa të tjerë austriakë, gjermanë, shekulli së bashku në harmoni të plotë Kaçorri arrin të ketë një karrierë të pasur në gjithanshme me Familjen Kaçorri. Kështu francezë, italianë, anglezë etj, arkeologë, ndërmjet tyre. historinë e kishës e pasi mbaroi studimet për gruaja e xhaxhait tim Margjela, është vajza gjuhëtarë, historianë, diplomatë, etnografë, Në këto kushte Kaçorrët u shtuan shumë teologji dhe shërben në disa famulli emëro- e Ndrec Kaçorrit, pra mbesa e Dom Nikoll paleografë, gjeologë, shkrimtarë e piktorë. dhe lindi nevoja e lëvizjes për të kërkuar het ipeshkv në Durrës dhe merr dy medalje Kaçorrit. Motra ime, Bardhe Kaçorri (Kola) Të gjithë pa përjashtim kanë arritë në përfun- zgjerim dhe troje të tjera për të përballuar nga Papa. Në vitin 1909 është ndër arkitektët është martuar me Zef Kaçorrin, kushëri dimin që shqiptarët i përkasin asaj race të jetën dhe për ta zhvilluar atë. kryesorë të rilindjes për pavarësinë e vendit. i Nikoll Kaçorrit. Bardhja këtë vit ndërroi konsideruar e humbur, racës së pellazgëve, Rreth vitit 1800 trungu familjar i Kaçorrëve Mori pjesë në kryengritjet kundër turqve në jetë por ka lënë trashëgimtarët e saj, djemtë, të motit, siç thotë Fishta me të cilët i lidh u nda në shumë familje. Në trojet e vjetra në veri dhe në jug të vendit. Anëtar i Kongresit Franin, Mëhillin dhe vajzën Liza dhe nipa e gjuha, monumenti i gjallë i identitetit të Lurë të vjetër mbeti dega e trungut familjar të të Manastirit, firmëtar i dytë i pavarësisë dhe mbesa të tjera si dhe djalin e Franit, Edmond shqiptarëve si popull më i vjetër në viset ku Ahmet Kaçorrit. Kurse pjesa tjetër, një familje zëvendëskryeministër i qeverisë së shtetit të Kaçorrin që banon në Kanada dhe bëri jetojnë akoma në shumicën e viseve të tjera katolike dhe një myslimane erdhën në Krej – parë shqiptar. sakrifica njerëzore, morale e financiare duke evropiane qysh nga zanafilla e qytetërimit Lurë (blenë troje të reja në një pllajë të madhe Dom Nikoll Kaçorri është një prej bur- bërë të mundur që më 2011, eshtrat e Dom njerëzor në këtë kontinent”. që quhet Fangu i Kaçorrit ku pjesërisht edhe rave më të shquar të rilindjes së kombit Nikoll Kaçorrit të riatdhesohen nga Vjena e Për sa më sipër, pra shqiptarët kurrë nuk sot banojnë disa familje). Në këto troje ka shqiptar. Austrisë dhe u rivarrosën me ceremoni më u asimiluan, nuk e humbën gjuhën, nuk lindur edhe Dom Nikoll Kaçorri. Kryeministri Sali Berisha në fjalën e tij 13.02.2011 në Katedralen e Shën Luçia-s në pushuan për të fituar dije, shkencë, kulturë, Sipas akteve të gjendjes civile të kohës me rastin e ceremonisë së rivarrimit të esh- Durrës, ku ai shërbeu për 23 vjet si ipeshkëv identitet, liri e pavarësi. Të gjitha këto i rezulton se Nikoll kaçorri ka patur për baba trave të Dom Nikoll Kaçorrit në Katedralen dhe kryetar i katolicizmit shqiptar. Ai punoi konsolidoj vepra e pavarësisë së Shqipërisë Vokërr Kaçorrin dhe për nënë Hana Vladi Shën Luçia në Durrës, ndërmjet të tjerave dhe luftoi, përgatiti platformën dhe rrethanat e vitit 1912 që u realizua dhe u kompozua (Kaçorri). Njëkohësisht ka patur edhe një theksoi: politike, përgatiti flamurin për pavarësinë e nga burrat e shtetit Ismail Qemali dhe Nikoll vëlla Ndrec Vokërr Kaçorrin. Ky i fundit ka “Dom Nikoll Kaçorri është dhe do të Shqipërisë, priti Ismail Qemalin që erdhi Kaçorri. patur një djalë Gjokën dhe dy vajza: Prena mbetet shenjëtori i pavarësisë së kombit nga deti si dhe të gjithë delegatët që do të Ndrec Kaçorri e datëlindjes 1897 e martuar shqiptar...”. merrnin pjesë në mbledhjen e pavarësisë. Të Gojëdhëna dhe referenca në Kumbull të Selitës (Mirditë) tek familja Ndërsa Kryetarja e Parlamentit Shqiptar gjitha këto veprime u financuan nga Dom Përkeçi, e cila ka vdekur në 1932. Ka lënë znj. Jozefina Topalli në këtë ceremoni thek- Nikoll Kaçorri. Ai i kurorëzoi këto me sukses Të dyja këto faktorë studiues janë në një djalë Preng Ndue Përkeçin. soi se: në Vlorën heroike më 28 nëntor 1912 me unitet si dhe në lidhje dialektike me njera- Vajza tjetër Margjela Ndrec Kaçorri (Kola) “Dom Nikoll kaçorri ka qenë një ndër Shpalljen e Pavarësisë dhe krijimin e shtetit tjetrën, ndihmojnë dhe nuk përjashtojnë e datëlindjes 06.06.1900 e martuar me Gjok arkitektët më të mëdhenj të çështjes sonë të parë shqiptar. Veç sa më sipër, vajza e kurrë njeri-tjetrin në qoftë se ato janë objek- Ndue Kolën në Lajthizë e cila ka lënë dy kombëtare para dhe pas shpalljes së Pa- hallës sime, Diluka, (Martja, nëna e Gjonit tive dhe kompozojnë të vërtetën. djem dhe një vajzë. Zef Gjok Kola (Gjergj varësisë. Ai ka qenë dhe mbetet një nga e të tjerë) është e martuar me Ded Kaçorrin, Sipas gojëdhënave të cilat transmeto- Gjok Kola, ky ka vdekur) dhe Marie Gjok baballarët e kombit”. nga kjo derë ku lindi Nikoll Kaçorri. hen nga brezi në brez dhe po të kalojnë të Kola që jeton. Margjela ka vdekur në vitin Vendlindja e Dom Nikoll Kaçorrit Krej- Në këto rrethana vërtetohet se Dom Nikoll paktën mbi tre breza ato marrin karakterin e 1967. Për Gjokën e parë nuk ka të dhëna si Lurë (Fangu i Kaçorrit) i cili qëndron si “kala” Kaçorri ka lënë trashëgimtarë të cilët kanë referencës, për faktin se ato kompozohen nga për datëlindjen ashtu edhe për vdekjen. 70 - 80 m lartësi, mbi këtë fshat, me bukuri të ruajtur e ruajnë me nder e lavdi emrin e autorë të ndryshëm në libra, gazeta, revista rralla të qëndisura nga natyra. Banesa e kulla personalitetin e tij si burrë shteti. Në këtë e të tjera. Kush ka qenë babai i Vokërr të reja janë ndërtuar nga trashëgimtarët e tij. kontekst ato ruajnë dhe nderin e lavdinë e Bazuar sa më sipër fisi Kaçorri i Lurës e ka Kaçorrit? Në këto banesa lindën dhe u rritën, u bur- shtetit shqiptar. origjinën e hershme nga rrethinat e Ohrit, atje rëruan edhe pasardhësit e Nikoll Kaçorrit të Vepra e Dom Nikoll Kaçorrit është e kanë jetuar para viteve 1700. Sipas gojëdhënës së gruas së xhaxhait cilët ruajtën traditat e patriotizmit, trimërisë, pavdekshme dhe do të rrezatojë përherë tim, Margjela Ndrec Kaçorri (Kola) që sipër- bujarisë, besën e miqësinë u bënë njerëz me e më shumë si një “yll” i pashuar ku do të Si lindi ose u identifikua Kaçorri? citova në kohën kur lindi djali i djalit (Kol shkollë e kulturë, të mençur e largpamës për frymëzojë breznitë e tanishme dhe të ard- Zef Kola) më 02.04.1953, Margjela iu tha të të ruajtur traditën e këtij oxhaku të nderuar hme për ruajtjen e lirisë dhe pavarësisë së Thuhet se në një betejë kundër pushtuesve gjithë familjes: Mos më zini emër në gojë për e bekuar ku lindi dhe u rrit Nikoll Kaçorri. Atdheut tonë të dashur të cilat Dom Nikoll të kohës një nga pinjollët e kësaj familjeje djalin, se me emër do ta pagëzoj vetë, për Në këto kulla u shtruan gjithnjë sofra bujare Kaçorri i deshi aq shumë derisa u kushtoi me emër Kaçerri luftoi si vigan, u shqua në faktin se gjyshin tim e kanë quajtur Kol” (pra për të varfërit e të pasurit, për burrat e dheut, edhe jetën. 

12 - Korrik 2012 nr. 75

Dibranët kanë ruajtur ritet dhe zakonet e tyre në kuptimin e plot saj - atë tradicional të krahinës së Dibrës. jetë

familjet qe me të vërtet madhështore, ashtu si i bëjnë të gjithë dibranët dasmat këtu në Dasma e Amerikë. Dasma kishte një dekor të bukur të dukshëm dhe shumë tërheqës. Kishte ushqim të bollshëm dhe pije të ndryshme. Orkestra e njohur në komunitet e drejtuar prej mjeshtrit dibranëve të muzikës Raif Hysenit dhe bilibilit të këngës popullore, Merita Halili dhe kengetari Petrit Beqiri e “ndezën” dasmën . Dasmorët, pa pushim vallëzuan dhe kënduan gjithë kohën në Amerikë deri pas mesnate me këngë e valle nga të gjitha viset shqiptare. Nga: BEQIR SINA Në dasmën e Ylber Pilkut, nga Dibra e Madhe, dasmën dibrane në New York, u ibranët në Shtetet e Bashkuara që mbush me haren një dasme e madhe, ku çdo mendohet se janë më shumë se 15 dasmorë , si ata që ishin nga Shqipëria,Kosova, Dmijë vetë, dhe në New York - ishul- Mali i Zi, Maqedonia, Çamëria, Lugina e Pre- lin e “dibranëve” si u pëlqen t’a thërrasin shevës e diaspora, mbeten shumë të kënaqur. gazetarët, ishullin Staten Island, ky komunitet Dasma u mbyll sipas taditës me “Vallen e jeton si në “një qytet i vogël” shqiptarë, si Burrave të Dibrës” një valle e rëndë dhe me në Dibër. Dibranët, këtu që janë edhe të lëvizje dinamike, e cila kërcehet vetëm nga organizuar në Shoqatën Atdhetare Dibra, kan burrat dhe në çdo dasmë dibrane, ai që i bie ruajtur ritet dhe zakonet e tyre, me nje histori “lodrës” hynë vetë në mes të burrave duke i të gjatë në Amerikë, në kuptimin e plot saj - që quhet “hajrli”, e cila zakonisht mbahet i kompanisë All State Scaffolding, Inc), me va- rënë daulles sipas ritmit. atë tradicional të krahinës së Dibrës. vetëm me njerëzit më të afërt familjes, të cilët jzën një familje patriote nga Kukësi, të bijën Pra kjo ishte dasma e madhe dibrane, Kjo, sidomos, kur bëhet fjalë për gazmen- shkojnë të urojnë pra t’a bëjnë “për hajër”. e Asllan Muja. Gjatë dasmës së Valonit me në New York, ku u martuan me njëri-tjetrin det të tilla familjare, si ato që mbahen edhe Kështu ishte edhe Dasma e Ylber Pilkut , Ziza më 30 qershor në lokalin luksoz Orion Valon Pilku me Ziza Muja. Që të dy jetojnë sot në Dibër : si synetit, fejesat, martesat, e cila “çuditi” lagjen të ejten, nga “zhurma” Palace në Brooklyn , i zoti dasmës Ylber Pilku në Brooklyn - New York, dhe madje janë të diplomimet, dhe evenimente të tjera famil- e madhe e muzikës shqiptare, daullja(lodrat) me bashkëshorten Vjollcën, djalin Atdhe dhe lindur, rritur dhe edukuar këtu, por që flasin jare. Të gjithë këto në Amerikë, tek dibranët por nuk mungojë edhe flamuri kuq e zi - duke vajzen Blerona dhe vëllezërit e tij( Fatmiri, mjaft mirë shqip. Valoni është djali 21 vjeçar, janë si me qenë në Dibër. Ashtu si më parë u valvitur nga gëzimi i madh i dasmorëve, që Besniku, Xhaferri , Asllani, Fitimi dhe dy i diplomuar për biznes dhe që punon si dasmat në Dibër që bëheshin në shtëpi dhe u demostrua edhe në rrugë, ditën e shtunë, motrat Vjollca dhe Lulzimja) të ardhur edhe manaxher i kompanisë All State Scaffolding, zgjatnin shtatë ditë, tani është e pa mundur kur krushqit dolën nga shtëpia të marrin nga Dibra e Madhe me 21 mysafirë të tjerë pronë e babait të tij . Valoni është profesionist për t’i bërë si më parë. Edhe në kurbet është nusen. - pritën më shumë se 550 vetë, në lokalin shumë i mirë, i diplomuar në Universitetin më e vështirë të bëshë dasmë të tillë, një Nisi, pra sipas traditës dibrane një dasmë Orion Palace . e Baruch në New York, të cilin babai i tij - javë. Kështu që Dibranët bëjnë një darkë të madhështore, e dibranëve në Amerikë, ajo e Dasma, e bërë ditën e shtunë më 30 veprimtari i njohur Ylber Pilku nga Dibra e madhe gati si dasmë, me këngë e valle, bëjnë martesës së Valon Pilkut, djalit të biznesmenit qershor në mbrëmje, në lokalin luksoz në Madhe e ka edukuar ashtu si fëmijët e tjerë tre ditë para ceremonisë së dasmës, një darkë dhe veprimtarit të njohur Ylber Pilku ( pronari Brooklyn - New York, ku edhe jetojnë dy me patriotizëmin shqiptarë. MANI STYLESTYLE -hair diffusiondiffusion kontribuo për gazetën vetëm “Mani Style – hair diffusion” është një sallon parukerie, i cili është hapur në Tiranë më 28 korrik 2011. 600 lekë merr kopjen tënde Drejtuesi i saj është diplomuar në Akademinë “U.N.A.SM-U.N.F.A.SM”, me qendër në Modena të Italisë, e cila ka një shtrirje në gjithë Europën Perëndimore. Ai ka një eksperience pune dhe mësimdhënie prej 11 vitesh në Itali, 6 prej të cilave pranë stilistit më të njohur italian, “CarloBay” në Firenze. në vit Vjen në Tiranë për të sjellë eksperiencën dhe teknikat e fundit të parukerisë italiane. Ka marrë pjesë për 11 vite rresht në Panairin Botëror të Bolonjës, ku marrin pjesë parukierë nga 40 shtete të botës me markat më të fundit të bojërave dhe stilimit. Gjithashtu ka marrë pjesë edhe në panaire të fushës së parukerisë në Çeki, Spanjë, Slloveni, etj. “Mani Style” rikthehet në Tiranë me një sallon dhe akademi të avancuar 9-mujore, me program mësimor të akademisë italiane. Secili nxënës me mbarimin e këtij kursi ka mundësi të hapë sallone e të jetë i suksesshëm në këtë fushë. “Mani Style” është në kontakt të vazhdueshëm me homologët e tij në Itali dhe sjell në kohë reale modelet e fundit të fushës së parukerisë. “Mani Style” është certifikuar nga Ministria e Punës dhe Çështjeve Sociale si dhe është certifikuar nga Qendra Kombëtare e Licensimit më 12.10.2011, me NUIS Njoftim L11927011H. “Mani Style” ndjek punën e studentëve të saj edhe pas mbarimit të kursit, si dhe do të Në muajin shtator të këtij viti do të botohet libri hapë kurse specializimi periodike për axhornimet e modës së fundit Pranverë/Verë – Vjeshtë / Dimër. “Historia e Dibrës”, i historianit Kristo Frashëri. Pas kurseve 9-mujore për parukeri, “Mani Style” ofron edhe kurse të specializuara, seminare, sfilata brenda dhe jashtë vendit. Qytetarët apo biznesmenët që dëshirojnë të japin

kontributin e tyre në botimin e këtij libri historik për Për më shumë informacion mund të kontaktoni Dibrën, mund të kontaktojnë në këtë numër telefoni: Te l . (04) 22 444 87. +355 69 20 68 603 ose mund të na shkruajnë email Cel. 067 23 38 068 eshte koha per tu pajtuar... e-mail: fb. MANI STYLE Hair Diffusion / www.manistyle.com Email: [email protected] Stafi i M&B

cyan magenta yellow black  

nr. Korrik 2012 - 13 75 veprimtari Përkujtohet 92 vjetori i Qeverisë së Arrasit (Vijon nga faqja 9) e Lushës, tek ajo kullë që mblodhi qeverinë e luftës dhe gjëmoi pushka për herë të parë. Qeveria e Arrasit apo Kumtesën me temë “Qeveria e Arrasit dhe qeveria e luftës kryengritja e përgjithshme kundër serbe, Rrezet e nxehta të diellit nuk i pengonin gusht 1920” e mbajti kryetari i shoqatës së njerëzit të rrinin e të prisnin këtë aktivitet historianëve dibranë zoti Moisi Murra, i cili historik që mbahej në kuadër dhe të 100 ndër të tjera evidentoi dhe njëherë ato figura vjetorit të pavarësisë. Pas himnit kombëtar, historike: “Në katin e parë të kullës së Lushës Prefekti i Qarkut Dibër zoti Genc Sharku zunë vend Ramiz Bej Dibra, Dine Bej Maqel- zbulon pllakën përkujtimore, e cila ishte lara, Izet Bej Maqellara, Ramiz Daci, Jashar vendosur në murin e shtëpisë së Riza Lushës, Erebara, Dulejman Çela nga Patini i Matit, i cili, duke përshëndetur të pranishmit ndër të Ismail Strazimiri, Dine Hoxha, Selman Alia, tjera tha: “Të jemi krenarë ne brezat e sotëm Selë Bajraktari, Selim Noka, Haxhi Noka, “Lufta e Lanë-Lurës”. E parë në tërësi, vep- veprën e këtyre patriotëve dhe atdhetarëve për veprën e të parëve tanë. Të përulemi me Murat Kaloshi, Avdi Kaloshi, Selim Kaloshi rimtaria e Prefekturës së Drinit apo “Qeverisë të flaktë nderoi me titullin e lartë “Qytertar respekt për këto figura të mëdha patriotike (Sinjë), Met Skepi, Dan Cami, Selman e Hakik së Luftës”, ruan vlera që njësohen me vendet Nderi i Komunës” pas vdekjes: Ramiz Bej dibrane që bënë të mundur gjithmonë me Mena, Llan Destani, Kurt e Dik Spata, Ali Ta- dhe parlamentet më të njohura të Europës së Dibra, Elez Isufi, Ramiz Daci, Dulejman të gjithë pushtuesit e huaj sidomos ato serb hiri, Destan Puca, Osman Lita e shumë burra sotme moderne”. Por kjo luftë e përgjakshme Çela, Riza Lusha, Sheh Zumani i Teqes së , dibranët të jenë fitimtarë. të tjerë nga gjithë Dibra. Kuvendi i mbledhur e dibranëve trima domosdo nuk kaloi dhe pa Vleshës. Vonë kur dielli humbi tej në hori- Në përshëndetjen e tij për të pranishmit, nxorri dhe komitetin e luftës me antar Ramiz viktimat e saj, pa heronjtë e Dibrës. zont u larguam nga Arrasi, por atmosferën e kryetari i komunës zoti Sali Tërshalla tha: ” Dibrën, Ramiz Dacin, Elez isufin, Dulejman Dhe njëri ndër to është çidhnaku Osman festës e lamë aty. Sigurisht që do vazhdojë Kjo nuk është një datë historike vetëm për Çelën, Isuf Xhelilin, Jashar Erebarën, Ismail Paci, i cili u hodh me gjoks mbi mitralierin gjatë. Fundja muzeu historik pikërisht për ne, vetëm për Arrasin por për të gjithë Dibrën Strazimirin, Destan Pucën, Dine Hoxhën, serb e ra bashkë me të të në greminën e këtë datë të shënuar sapo u hap në Arras, tek dhe më gjerë. Jemi mbledhur ta përkujtojmë Riza Lushën, Osman Litën, Shaqir Demën, Kodrës së Shkekës. Rapsodi mes telave të ajo kullë që 92 vjet ma parë mblodhi krerët këtë datë pikërisht këtu ku u mblodh ajo Dasn Camin. Komandant i përgjithshëm edhe çiftelisë këndoi: e Qeverisë që bënë luftën e vitit 1920. Do qeveri që udhëhoqi luftën e popullit dibranë pse ato ditë ndodhej në Lashkizë u zgjodh “Osman Paci, Osman Çidhna, të vijnë vizitorë të shumtë e do të njihen më kundër serbit. Ne sot sapo kemi nisur një Elez Isufi. Vërtet treva dibrane u pushtua bie ti por ngrihet Dibra…”. mirë me historinë e Dibrës, me atë histori punë të mirë duke e kthyer këtë shtëpi në dhe popullata po masakrohej egërsisht, Populli i këndoi heroit të vet dhe e kujton ku serbit iu dridh toka nën këmbë e Dibra një muze. Nesër do ta plotësojmë e jo vetëm vazhdoi më poshtë Moisi Murra, por shpirti e do ta kujtojë gjithmonë se fali jetën e tij të mbrojti me gjak kufijtë e saj. dibranët por dhe shqiptarët kudo që janë, kryengritës i dibranëve nuk u mposht kurrë. re që këmba e pushtuesit serb të mos shkelte Shënim: Ilustrimet me vargje janë marrë dhe turistët e huaj të vijnë e ta vizitojnë këtë Dibranët pas një viti do të hidheshin përsëri trojet e të parëve tanë. Këshilli i komunës Ar- nga libri “Legjenda e një fisi” me autor Ilir muze pak metra sipër Drinit të Zi, tek Kulla në kryengritje që në histori njihet me emrin ras për të lartësuar më shumë kontributin dhe Spata kontribuo për gazetën vetëm 600 lekë merr kopjen tënde në vit

eshte koha per tu pajtuar... Email: [email protected]

cyan magenta yellow black  14 - Korrik 2012 nr. 75

Me padrejtësi Dibrën e ndanë në dy pjesë, por ata kurrë nu arritën të copëtojnë shpirtin kombëtar të dibranit. Dibranët nuk mundi t’i ndajë vija e kufirit. Dibrat e dy anëve i dhanë njëra-tjetrës dije, dashuri, bashkim, guxim, trimëri e besë. edukim Roli i dijetarëve islamë për mësimin shqip dhe pavarësimin e Shqipërisë

mendjet e njerëzve me dije, shkollim në gjuhën e vendlindjes. shqipe. Një ndër shkaqet kryesore të pranimit të “Të duash atdheun është detyrë e besimit fesë Islame ishte gjetja tek feja Islame mësime e Islam.” – thotë profeti (a.s.) Ai që i përkushtohet mbështetje për liri, pavarësi e shkollim. atdheut dhe popullit të tij, deri në sakrificën Skënderbeu i bashkoi shqiptarët në luftë finale, merr dy shpërblime: në vlerësimin Islam kundër pushtuesve turq dhe, për rreth 23 vjet, rradhitet pas profetëve, “emërohet shehid” dhe Pllakë përkujtimore mundi t’i zmbrapsë rrëmbyesit e lirisë. Ai, me është i shlyer nga tërë përgjegjësitë e tjera. Nga: të njëjtën forcë, luftoi kundër turqve muslimanë Futet e përjetësohet në ndërgjegjen e popullit. abetare të gjuhës shqipe të hartuara në Stamboll Ahmet Çaushi dhe venedikasve të krishterë. Hoxhallarët medresistë si Haxhi Vehbi Dibra, dhe u nis për Dibër. Ishte viti 1888, pak pas Myfti, Dibër Populli i Dibrës i ruajti në kujtesën e tij Seid Najdeni, Sherif Langu, Hoxhë Moglica, hapjes së shkollës së parë shqipe në Korçë. Sa luftërat e Skënderbeut. Odat dibrane qenë Haki Sharofi e të tjerë, u dhanë këto mësime e arriti në Dibër, hapi kurset e para për të mësu- transmetueset e kuptimeve për këto luftëra nga vlerësime dibranëve dhe, dibranët i bënë pjesë arit e gjuhës sonë me alfabet shqip. Këto kurse avarësia e vendit tonë nuk qe dhuratë brezi në brez. Tregimet për këto luftëra nuk të jetës së tyre. Dibranët shkonin me dëshirë ishin ilegale dhe zhvilloheshin në bodrumin e individësh apo shtetesh. Ajo ishte frut i lanë të harrohen e as të dobësohen ndjenjat në luftë për të mbrojtur truallin shqiptar dhe dyqanit të Sherif Gorencës, tek Xhamia e Re Pndërgjegjes kombëtare e shoqëruar me kombëtare. Dashuria për atdhe, përkushtimi e për të merituar titullin “shehid”. Mjaftonte një dhe në një shtëpi afër varreve ortodokse. Në përpjekje, djersë e gjak prej bijve që lindi e detyrimi për të jetuar të lirë e të pavarur, për krismë pushke e kuptueshme për mbrojtje nga një kurs kishte 4 – 5 veta. Nxënësit e parë ishin rriti ky truall. bashkim e bashkëjetesë në të gjitha fushat e dushmani e në grumbuj vraponin njerëzit për shokët dhe të afërmit e Seidit, tani Hoxhë Voka, Jemi në vitin e njëqint, që kur populli ynë jetës, u forcuan me pranimin e fesë Islame. Sa t’u dalë zot tokave të tyre. Dibranët e moti- si dhe fëmijë patriotësh. Shumë shpejtë u rrit fitoi të drejtën për të jetuar i lirë e i pavarur në më shumë njihej feja Islame, po aq më tepër vuar për liri e pavarësi i shohim duke luftuar numri i atyre që mësonin, sepse secili nxënës vendin e tij. Në këtë jubile kujtojmë me nderim ndizeshin ndjenjat kombëtare e besimtarët në Prizren, Gjakovë, Shkodër, Durrës, Vlorë, mësonte në shtëpi vëllezër e motra. Këto kurse medresistët e hoxhallarët, që me përkushtim, bëheshin më të guximshëm dhe kurrë nuk Janinë etj. Kudo ka gjak dëshmori dibran. Nëse u mbyllën e u hapën disa herë. Kurse të tilla, përgjegjësi kombëtare e fetare Islame dhe pushuan aksionet për të mos njohur pushtues. një ditë do të ketë një përmendore luftëtarësh me interesimin e Hoxhë Vokës, u hapën edhe sakrifica dhanë kontributin maksimal për ta Hafiz Ali Korça, lidhjen “fe – atdhe”, e shpreh dibranë, kjo përmendore do të ishte aq e lartë nëpër fshatra si në Bllacë (Zerqan) nga Sheh bërë Shqipërinë të lirë, të pavarur dhe popullin kështu: “Nuk e di me ç’mendje thonë: sa të shihej në Mitrovicë, Prizren e Gjakovë, Sula. Në fakt, thotë Fadil Shehu, në Zerqan ka shqiptar të bashkuar. Deri në arritjen e kësaj “Kush s’ka fe e do atdhenë?!” Shkup e Selanik. Podgoricë, Shkodër, Durrës, patur mejtep shumë më herët. Të tjera kurse u dite, populli ynë provoi pushtues të shumtë e Duhet të mendohen pakë, Vlorë e Janinë. Këta medresistë futën në të hapën në Homesh nga Shaqir Daci, në Maqel- të egër. Vendi ynë u pushtua e u mbajt nën sun- Fe, Atdhe, janë binjakë.” mësuarit e gjuhës shqipe urdhërin e fesë Islame larë, Dohoshisht, Brezhdan etj. Abetaret vinin dim nga romakët e krishterë për rreth 1000 vjet, Në shekullin XIX nisi rënia e Turqisë, filloi për të mësuar dije edhe në gjuhën tonë dhe për nga Stambolli, Sofja e Bukureshti me kujdesjen është pushtuar (e akoma ka toka të pushtuara) të rrudhej në kujtimet e saj. Traktati i Shën Ste- bashkëjetesën. Feja Islame u dha forcë për t’iu e Seid Najdenit. Në vitin 1895 Seidi u nis për të nga grekërit, bullgarët e serbët, është pushtuar fanit u siguroi bullgarëve e Serbisë pavarësinë, kundërvënë pushtuesit dhe dredhive të fqinjëve shkuar në Stamboll, për të vënë në dijeni patri- e sakatuar nga italianët, gjermanët, austriakët ndërsa Greqia e kishte siguruar atë më parë. shovinistë. Në liri e me dije jepej siguri për otët shqiptarë për gjendjen në Dibër. Në Edrene e francezët, që të gjithë të besimit të krishterë. Pas shkëputjes nga Turqia, fqinjëve tanë (Greq- përparimin e kombit tonë. Seid Najdeni, tek e arrestuan dhe e mbajtën në burg 15 muaj. Në Gjithashtu, rreth 500 vjet u pushtua nga turqit e isë, Bullgarisë e Serbisë) iu shtua oreksi për libri i tij “Fe Rrëfenja” (botuar në vitin 1900), burg qendisi vetë një flamur me shqiponjë. Kur besimit musliman. Që të gjithë pushtuesit e lanë përvetësimin e tokave shqiptare drejt Kosovës, shkruan: “Feja pa mëmëdhenë nuk shtrëngohet. u kthye në Dibër, ky flamur u përdor në dasma, popullintonë në varfëri e padije e, që të dyja Shkupit, Tetovës, Dibrës e më tej. Për t’ia ar- Kjo me diturinë merr fuqinë, me dashurinë në mbulonin nusen me të, u përdor në ndërtimin e janë ortake të pushtuesve, për të zgjatur deri ritur këtij qëllimi, ata e nisën punën e tyre me mest gjen shpëtimnë.” Këta medresistë, me shtëpive të reja dhe në festa popullore. Aktiviteti në përjetësi sundimin e tyre. Nuk qenë të mjaf- kishat. Në tokat shqiptare kishte kisha e, me mençuri, ditën të lidhin ngushtë mësimet e i tij patriotik i kaloi kufijtë e Dibrës. Ai lëvizte tueshme as rreth 2000 vjetët për t’ia mohuar shpejtësi, filluan të ndërtojnë të reja. Pranë fesë me historinë e popullit tonë, të popujve në Dibër, Kosovë, Vlorë, Korçë etj. Ai kaloi popullit tonë të drejtën për të qenë shqiptar, kishave ngritën shkolla fetare kishtare dhe dhe të botërave. Të gjitha këto shërbyen për edhe kufijtë e vendit tonë. Bëri një vizitë në sepse Zoti e kishte krijuar shqiptar në Shqipëri, feja detyrohej për t’u mësuar në gjuhën greke, ta ushqyer e forcuar ndërgjegjen kombëtare. kolonitë shqiptare të Sofies, Bukureshtit, Barit, për të jetuar i lirë. Shqiptarët mbijetuan. Në bullgare dhe serbe, me qëllimin për të justifi- “Ma s’pari, t’i lamë vjedhsitë e vrasat ndërmjet, Romës etj. Gjatë këtij udhëtimi iu keqësua shën- ballë të luftës qenë edhe dibranët. kuar pushtimin e këtyre viseve se janë serbe, se me kto as Zoti na do dhe as profiti na qas deti. Iu rëndua tuberkulozi. Edhe pse i sëmurë, Feja Islame është universale. Ajo, në shpirtin bullgare e greke. Për t’ia arritur këtij qëllimi, së (afron).” – thoshte Seid Najdeni në librin e tij. ai botoi një abetare të bërë vetë për gjuhën e besimtarëve, u jep jetë e gjallëri kombësive, pari duhej të harrohej gjuha shqipe, ky tregues Më tej ai vazhdon: “Sikur me u bëmë barí, në shqipe dhe “Ferrëfenjësja e muslimanëve”, ku mbi bazën e respektimit të barazisë midis tyre. bazë e kryesor i etnisë shqiptare. Krejt ndryshe vend të fyellit do të kërkoj librin, do të marr pasqyron tërë ndienjat e tij për popullin e tij Ajeti 13, sure Huxhurat (Kurani shqip, faqe 595) këshillon e udhëzon feja Islame. Në Kuran vesh fenë e besën. Njeriu si të merr vesh fenë dhe mëmëdheun. Ai ishte plotësisht i bindur thekson dhe urdhëron: “O ju njerëz! (është thir- (përkthimi shqip), faqe 459, ajeti 46 thuhet: “Me e besën, pi dore të tij, vras, të vjedha e të tjera se populli do t’i gëzonte lirinë, pavarësinë dhe rje dhe urdhër për tërë njerëzimin) Vërtet Zoti besimtarët e krishterë polemizoni si është më të liga, s’do të ketë.” shkollën. Ja si shprehej: “Mos u bëni merak se ju krijoi juve nga një mashkull e një femër (jeni e mira, veç atyre që janë mizorë.” Pasardhësi i Dhënia e mësimeve të fesë në sipërfaqe shumë shpejtë do të vijë dita që bilbilat edhe vëllezër e jetoni si të barabartë). Ju bëri popuj e profetit Muhammed (a.s.), Umeri, në pragun e kishte krijuar në popull një shtresë e kuadro, të këtu në Shqipni do të këndojnë lirisht gjuhën fise që të njiheni midis jush e, pa asnjë dyshim, vdekjes, mbështetur në Kuran, la këtë porosi: cilët e shihnin të mësuarit e gjuhës shqipe me e vetë të ambël.” tek Allahu, më i nderuari prej jush, është më i “Unë po vdes. Ju lutem të interesoheni për të sy jo të mirë, po ashtu edhe formën e zgjidhjes Viti 1903 e gjeti Seidin të dobësuar e të ruajturi (nga padrejtësitë).” Fakt tjetër kuranor krishterët, të cilët i keni amanet prej Zotit dhe së çështjeve kombëtare. Kjo e detyron Hoxhë lodhur. Më 21 nëntor 1903 ai ndërroi jetë. Në për këtë problem shkruhet në sure Rum, ajeti pejgamberit. Hapni sytë e mos i cënoni, se Seid Najdenin të shkruajë: “Nuk asht kjo dituni prag të vdekjes kishte lënë porosinë: “Unë do 22 (Kurani shqip, faqe 464): nesër, para Zotit do të përgjigjeni.”Mësuesi i kundra fesë, si e xhexhim e si e shofim me sy të vdes. Po edhe në vdeksha, ju të mos ju vijë “Nga argumentet e Krijuesit është krijimi i parë i gjuhës shqipe në Dibër, Seid Najdeni të dhëmshëm pi disa njerëz të verbër. Kjo tufë keq, sepse po vdes me dashurinë e atdheut në qiejve e i tokës, ndryshimi i gjuhëve tuaja dhe – Hoxhë Voka, për këtë veprim të fqinjëve njerëz quhen armik të mëmëdhesë e të fesë.” zemër. Qëllimit, për të cilin u mundova, nuk i ngjyrave tuaja. Vërtetë, në këto ka argumente shovinistë shprehet “Me nj’anë, nëpër Shqipni Hoxha gjuan ashpër ata që krijonin vështirësi në munda me ia mbërri e për këtë gja po vdes i për njerëzit e ditur.” bëjnë shkolla për me na i ndamë mëmëdhetarët të mësuarit e gjuhës shqipe dhe të luftës kundër dëshpëruem e s’ka me më kalb toka. Në varrin Që kur lind njeriu, lind për të jetuar i lirë. e krishterë pi nesh, qi të na humbin emnin të pushtuesit e synimeve të fqinjëve shovinistë. tem mos më veni gur, derisa të lirohet Shqip- Ai nxirret nga errësira e bëhet i lirë e i aftë të vjetër e të dlirë tonë.” Dibra e Madhe, në fund të shekullit XIX, nia dhe kur të fitohet liria, më veni gur t’u m’i zgjedhë vetë rrugën e jetës. Krijimi në kombësi Dijetarë islamë e hoxhallarë, në kundërvënie numëronte rreth 20000 banorë, aq sa kishin shkrue shqip. Në kët gur ngrini ene flamurin të ndryshme e në gjuhë të ndryshme u jep të të qëllimeve sllave e greke, pranë xhamive secili nga qytetet e mëdha të Shqipërisë. Dibra- e kombit, të cilin unë për fat të keq s’un po e drejtën këtyre kombësive ta ndërrtojnë jetën e hapën shkolla fetare. Ndryshe nga ata kishtare, nët e kishin bërë qytetin e tyre qendër të rëndë- shof për së gjalli.” Kështu e nisi dhe e sosi jetën tyre në vendet e tyre, të lirë e të pavarur. Pra, në to do të mësohej feja në gjuhën shqipe, por sishme administrative, zejtarie dhe tregëtie. Aty Seid Najdeni. askush, as i madh e as më i fuqishëm, nuk ka me alfabet arab, sepse gjuhës tonë i mungonte përpunohej hekuri, kishte rrobaqepës (terzi), Sipas fesë Islame, ai që sakrifikon edhe jetën të drejtë t’u heqë kombësive të tjera të drejtën alfabeti. Dibra e Madhe atëherë kishte 9 xhami qeleshepunues, punime artistike, samarpunues, për mbrojtjen dhe për interesat e atdheut, fiton për të jetuar të lirë e të pavarur. Kjo është e dhe pranë secilës prej tyre një mejtep. Mejtepet këpucar, armëpunues e zbukurues armësh. gradën e shehidit (dëshmorit) dhe rradhitet drejta islame për popujt. Zoti i krijoi të jetojnë u pasuan me Idadije, Rushdije dhe Medrese. Në Tregtarët bënin tregti me Shkupin, Prizrenin, pas profetëve. Për atë nuk ka gjykim. Fara që të lirë. këto mejtepe e medrese mësuan e u edukuan Shkodrën, Korçën, Vlorën, Bullgarinë, Stambol- mbolli Hoxhë Seid Najdeni bëri frutat e saj. Së dyti, Zoti e bëri njeriun zëvendës të Tij në Hoxhë Seid Najdeni, Vehbi Dibra, Hoxhë lin etj. Nga të gjitha këto vise jepnin e merrnin, Me kujdesjen e tij, Hoxhë Hasan Moglica ngriti tokë, e krijoi këtë qenie të përsosur, të njohë e Hasan Moglica, Haki Sharofi, Sherif Langu, por edhe lidhnin shoqëri e miqësi. Në të njëjtën kurse për gjuhën shqipe në Gollobordë. Në të shfrytëzojë botërat me të gjithë përbërësit e Hafiz Mahmuti e të tjerë, që të përkushtuar kohë bëhej edhe lidhje shqiptarësh për prob- vitin 1915 e vranë serbët. Ai ndërroi jetë duke saj. Për këto duhej shkolla, duhej të mësuarit, e shkrinë jetën e tyre për lirinë e pavarësinë leme kombëtare. Ajo u bë qendër ndër më të thirrur “Rroftë kombi shqiptar!” Hoxha është kjo dhuratë e Zotit e posaçme për njeriun. Edhe e mëmëdheut. Nxënësit që morën mësimet e rëndësishmet e luftës për liri e pavarësi. Qyteti i dëshmor i atdheut. Ishte medresist. vetë Libri i Zotit fillon zbritjen me urdhërin e fesë Islame në këto medrese, ku jepeshin edhe Dibrës së bashku më të Nëntë Malet e krahinës Në këto mejtepe, medrese e shkolla fetare Krijuesit: “Mëso!” histori e gjeografi, u gatuan për të qenë të aftë shumë herë i patën futur dridhmën ushtrisë së u arsimua Haxhi Vehbi Dibra. Aktiviteti i tij në e që pasohet me urdhëra e vlerësime për për të marrë përsipër përgjegjësinë e madhe për organizuar turke. shërbim të kombit e atdheut është i pakraha- dijen e dijetarët: ta bërë popullin tonë të ditur, të lirë e të pavarur. Seid Najdeni lindi e u rrit në këtë qytet. suar. Mori pjesë në klube e grupe patriotike. “Mësoje diturinë nga djepi deri në varr!” – Këtë rradhë do të fillohej më për mbarë, do të Mësimet e para Seidi i mori në mejtepin pranëX- Kryesoi Kongresin e Dibrës dhe qenë këta pa- urdhëron profeti Muhammed (a.s.) fillohej me të mësuarit e gjuhës shqipe dhe në hamisë së Re në Dibër të Madhe. Nëmoshën triotë, të cilët ia ndërruan kahjen këtij kongresi. “Vdekja e dijetarëve është sa vdekja e të njëjtën kohë edhe nëfrontet tjera, që do të 18 vjeçare, i ati, Islami, e dërgoi në Edrene, në Qe delegat i Dibrës në shpalljen e Pavarësisë. U botërave.” çonin të sigurtë në liri e pavarësi. medrese. Pas dy vjetësh, me dëshirën e tij dhe zgjodh kryetar i Senatit të parë shqiptar. Bekoi Populli ynë në shekuj i provoi luftërat, por Feja Islame, në mënyrë të përsosur, thekson me miratimin e të atit, shkoi në Stamboll për flamurin kombëtar, veprim ky i domosdoshëm ato të veçuara nga dija nuk siguruan fitoren që detyrimet që sjellin pavarësinë. Ajo bën detyrë të vazhduar medresenë “Hajdar”, që ndryshe atëhere. Ishte nënkryetar i Qeverisë së Vlorës donte, prandaj patriotët e mësuar vendosën ta të domosdoshme pavarësinë. Gjithashtu bën e thirrnin “Klubi i shqiptarëve”. Seid Najdeni, dhe zëvendësonte Ismail Qemalin kur ishte nisin edhe një herë këtë luftë, duke ndriçuar detyrë edhe njohjen, ruajtjen dhe zhvillimin me të mbaruar këtë medrese, mbushi çantat me (Vijon në faqen 18) nr. Korrik 2012 - 15 75

Hasan Ballanca lindi në qytetin e Dibres së Madhe në vitin 1880. Hasani, mohuesit e idealeve kombëtare dhe sherbetoret besnik, e të portret ulët të të huajvet , do ti demaskonte në shkrimet e tij.

përfaqësojë dëshirën e llauzit te qytetit”. Qëndrimi i saj antikombëtar ka, si pas tij, Hasan Ballanca, atdhetari dhe publicisti rrënjë të thella. Këto njerëz si Shaqir Beg Jegeni, Salih Beg Leka, e të tjerë në Dibër të Madhe. të gjerimi i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare në cilët tani ngriheshin kundër alfabetit kombëtar, fillim të shekullit XX, solli shtimin e radhëve tridhjetë e tre vjet më parë qenë ngritur kundër të atdhetarëve dhe të intelektualeve që vunë Z Letër nga Malësia e Dibrës ndër Horesh* Lëvizjes Shqiptare të Prizrenit. Ago Jegeni vëllai mbi gjithçka interesat e atdheut dhe të kombit Me datën 25 vjeshtë e parë 1911. Artikullin e shkrua Hasan Ballanca. Shaqir Jegenit, kishte qëlluar për të vrarë Abdyl shqiptar. Midis tyre, shquhet edhe atdhetari dhe Beg Frashërin, shkruan ndër të tjera Hasan Bal- publicisti Hasan Ballanca. Hasan Ballanca rrjedh Siç u shkrova edhe më parë, Malësorët e Dibrës për të fituar të drejtat e tyre fisnike të cilat nuk u lanca, në artikullin “Shpëtimtari i Shqipërisë.” nga një familje atdhetare e njohur në Dibër. Ajo janë dhënë prej qeverisë, po përpiqen të shtojnë dhe të forcojnë bashkimin e tyre. Kanë bërë shumë Këto element reaksionarë e antikombëtar va- kishte miqësi me familjen e Iljaz Pashë Dibrës, i mbledhje dhe kanë lidhur besë në mes tyre të mos hiqen aspak nga kërkimi i këtyre të drejtave. zhdojnë të ecin me pikëpamjet e Luigjit XIV në cili për një kohë ishte Kryetar i Lidhjes Shqiptare Për të marrë vësh shkaqet e kësaj lëvizje u poqa shumë herë më shumë, më shumë me kryetarët Francë, që kënaqeshin nga metodat inkuizicio- të Prizrenit, familjen e Arif Xhuglinit, pjesëmarrëse e malësisë. Nga përpjekjet që bëra më këto zotërinj, mora vesht se lëvizja e vjetme ushtarake nale të përdorura nga ekspeditat xhonturke në në Kongresin e Manastirit, etj. dhe qeverimi i lig, i ka dëshpruar fare malësorët. Malësorët duke se qeveritarët nuk vështrojnë me Shqipëri. Shihet qartë, se gazetari “Mirosh Dibra” sy të mirë edhe njëjesije popullin, janë idhëruar fortë dhe kanë vënë këmbë duke marrë nder sy me demaskimin që i bëri qëndrimit antikombëtar Familja nevojat dhe vetijat e popullit, të vendosë nome prej qeverisë të cilat të jenë degë të vërteta të nomit të reaksionit feudal i përkiste krahut revolucionar Familja e Hasan Ballancës kishte përqafuar themeltar të konstitucionit. e demokrat të Rilindjes në fillim të këtij shekulli. idetë e Rilindjes dhe që bërë përhapëse e zellshme Kërkojmë të mos shtërngohen prej qeverisë qendrore me udhëzime të pa drejta dhe të këne Pavarësisht nga konfuzimet, të përligjura nga kush- e tyre në Dibër. Ballancat ishin kundërshtar të nome të veçanta për qeverimin e këtyre viseve që kurrë s’kanë parë shkëndie qytetërimi deri me tet në të cilat zhvillohej Lëvizja jonë Kombëtare, familjeve të parisë dhe të atyre që bashkëpunonin sot. Kudo që të pyesin nga malësorët, të përgjigjet derdhur lot si brëshër dhe të tregon grushtat që këto pikëpamje karakterizoheshin nga optimizmi. me pushtuesit osman. Xhaxhai i Hasan Ballancës, i janë dhënë kombësisë edhe të numëron të gjitha ata padrëjtësi që u bënë edhe ndër çështje të Hasan Ballanca shikonte gjithnjë përpara. Ai që atdhetari Hysen Qani Ballanca, ose Ballëhanza, i Kosovës dhe të jep të kuptosh se mendja e përgjithshme e malësorvet tregon se i kanë kuptuar të i bindur se veprimtaria e reaksionit nuk ishte në njohur me emrin Hysen Qaniu (1868-1914) me gjitha nevojat kombëtare dhe prandaj i bëjnë këto mbledhje për të fituar këto të drejta. Të gjitha gjendje të bënte ballë hovit revolucionar që kishte banim në qytetin e Dibrës së Madhe, studioi në padrejtësitë që kanë parë i shtyjnë të varfërit malësor të mos i besojnë qeverisë për asgjë. Vjet shpërthyer. Në fund të muajit shtator dhe në fillim Stamboll. Ky ishte besimtar i sektit mysliman, bek- mblodhën ushtarë prej malësisë dhe i dërguan në Ezrum, ndër Jemen, dhe ndër Diar-Beqir. Kjo të muajit tetor të vitit 1911, Hasan Ballanca mori tashi, simpatizonte frashërllinjtë, kryesisht Naim i trembi shumë malësorët dhe thanë se, veç ndër kohë lufte, neve s’kemi djem për të mërguar. pjesë aktivisht në mbledhjen që çoi në besëlidhjen Frashërin. Ai luftonte për të mësuar. E futur në të Djemtë tanë do të mbushin detyrën luftarake nëpër vendin tanë. e nëntë maleve të Dibrës, të Matit, të Martaneshit, shkruar gjuhën e kulluar shqipe dhe për frymën Kur u shpall lufta me Italinë erdhën urdhëra zyrtarësh për të mbledhur ushtarë. Malësorët e të Çermenikës, të Selitës, të Mirditës dhe Lurës. Në e lartë patriotike. Hyseni këndonte: “Në mos sot pandehën se kjo ishte një gënjeshtër e qeverisë për të mbledhur ushtarë prej malësisë. Por kur e mbështetje të kërkesave kombëtare të malësoret të nesër po / Vallen tonë do ta shtojmë”. kuptuan malësorët se vërtetë Mbretëria luftonte me italinë, bënë një mbledhje të madhe ndër të Mbishkodrës të parashtruara në Memorandiumin Hysen Ballanca punoi në Elbasan e Korçë. U cilën vendosen ti lënë kërkimet e tyre gjersa të mbaronte lufta me italinë dhe të azërohen (Të behen e Grëçës që në qershor të atij viti. Kjo mbledhje si arrestua dhe u dënua nga gjykata ushtarake në gati) për të vajtur vetëdashës (vullnetar). Ata malësor që e kanë zyrtarisht për të vajtur ushtar dhe ata dhe mjaft mbledhje te tjera si kjo, që u mbajtën aso Selanik. U internua në qytetin Mersin në Anadoll. thonë, se gjër sa të mos merremi vesht me qeverinë për të drejtat tona dhe ne duhet te emërohemi kohe anë e kënd vendit, iu kundër vuan me forcë Luftoi kundër serbëve. Hyseni vdiq në vitin 1914 vetëdashës. Sot vajce (ifq) ndër malësi edhe në Varret të Shupenzës erdhen ca njerëz prej qeverisë përpjekjeve të qeverisë xhonturke për t’a trajtuar në Stamboll ku pati shkuar për mjekim. (Haki që të merren vesht me malësoret për këtë çështje. Atje qenë mbledhur malësorët e nëntë maleve kryengritjen e Hotit e të Grudës dhe të Kelmendit Stërmilli , libri, “Dibra në prag të Historisë”, dhe gjashtë njerëz prej qeverisë. Malësorët zgjodhën kryetar të përgjithshëm Mersim Demen dhe si një çështje thjeshtë lokale, malësore, në një kohë dorëshkrim në Arkivën e Instituit të Historisë.) 400 pleq prej malësisë. Hajredin Pustina, që ishte një nga të dërguarit të qeverisë, u dëshprua kur kryengritësit malësorë kishin dalë me kërkesa Hysen Ballanca, Hysen Qaniu ose Hysen Dibra, që nuk u prit mirë nga malësorët, por megjithë këtë mori fjalën dhe u tha: “Qeveria po lufton me kombëtare në emër të mbarë shqiptarëve. Edhe ndikoi në formimin atdhetar e patriotik të nipit të Italinë, madje e pergjithshme (opinion i përgjithshëm) i Evropës është kundër, shumë vise nga përfaqësuesit e këtyre krahinave të mbledhura në tij Hasan Ballancës. mëmëdheu gjenden në rrezik të madh, prandaj neve jemi dërguar prej qeverisë të merremi vesht kuvendin e tyre, siç komentonte pjesëmarrësi e Hasan Ballanca lindi në qytetin e Dibrës së me juve për këtë çështje.” Mersim Dema iu përgjigj dhe tha: “Neve jemi kurdoherë të gatshëm të njëkohësisht kronikasi i ngjarjes Hasan Ballanca, Madhe në vitin 1880. Familja e tij kishte pasur tregojmë dhimbjen tonë që kemi për atdheun, gjersa të njihen prej qeverisë të drejtat kombtare tërë kërkonin që edhe atyre tu njiheshin po ato të mos pajtim pikëpamjesh e deri edhe përleshje malësorët ushtar qofshin ose jo, janë të gatshëm të vën vëtdashës dhe të luftojnë; prandaj i lutemi drejta që u ishin njohur edhe malësorëve të ver- me arme më parësinë e turkomanët vendas. Kjo qeverisë gjer sa të merremi vesht me ata të nëmërojnë si vëtëdashes. Neve ndjenjat i kemi më të iut. Konkretisht ata kërkonin “.. me pushkë n’dorë traditë familjare do të ndikonte fuqimisht në për- larta se juve për dashjen e memëdheut. duke u mbajtur në një nyje të Momerandiumi gatitjen dhe formimin e tij politiko-shoqëror për të Pastaj Zenel Dote (Doda. Xh. R.), Ram Duka, Zejnel Hoxha, bënë një mbledhje të veçantë dhe të Shkodrës që bënte fjalë se shërbimi ushtarak i ardhmen. Hasani, mohuesit e idealeve kombëtare pas një sahati, Zenel Hoxha vajti dhe i këshilloi dërgimtarët e qeverisë, se tërë malësorët e nëntë djemve të Shqipërisë do të kryhej në vend. Brenda dhe shërbëtorët besnik e të ulët të të huajve, do maleve janë të gatshëm të vënë vëtëdashës, por të mos ndahen ca prej ata e të quhen si ushtarë. kufijve të Shqipërisë”’ (Gazeta “Drita” e Manastirit t’i demaskonte në shkrimet e tij. Po beri qeveria kundër këtij vendimi, fajin nuk do ta këne malësorët, po do ta kenë ata vetë. nr. 38 datë 9.10. 1912.) Gazeta “Drita” e Manastirit, 1911, 9 vjeshtë e dytë. Hasan Ballanca në shkrimet e tij theksin e ve Edukimi, puna dhe emigrimi * Duhet të jëtë Homesh. Shënim. Xh. Roçi në karakterin kombëtar mbarë Shqiptarë dhe të Mësimet e para Hasani i mori në qytetin e lindjes, kërkesa të veçanta. Gjithë kjo nuk ishte e rastit. pastaj ndoqi shkollën qytetare në qendër të vilajetit, Kjo rridhte nga vetë karakteri i luftës së popul- në Manastir. Sipas të dhënave, ai vazhdoi studimet Pashë Mati, i cili i dha një nëpunësi. Ka mundësi që i bëheshin nga autoritetet turke nuk ia arritën ta lit tonë, nga qëllimet e synimet e kësaj lufte të edhe në Stamboll, por largohet nga shkolla dhe kthe- që këtu të këtë qëndruar deri në shpalljen e largojnë nga veprimtaria atdhetare, përkundrazi ai kristalizuara që prej më se tridhjetë vjetësh, që het, në qytetin e lindjes, në Dibër të Madhe. Hasani kushtetutës së Perandorisë Osmane. Pas fitores punonte me vullnet e guxim për kombin shqiptar, nga koha e lidhjes së Prizrenit. filloi punën, fillimisht telegrafist i thjeshtë në Dibër së revolucionit xhonturk të korrikut 1908, Hasan për bashkimin e trojeve shqiptare. Edhe në burg, Zëdhënësi i kësaj lufte parimore e të syni- të Madhe dhe brenda një kohe të shkurtër u bë drej- Ballanca u kthye në Dibër. por edhe si doli nga burgu ai punonte me shume meve të saj bëheshin, çka është e kuptueshme, tues i zyrës postëtelegrafike. Ai postin e tij e përdori për të realizuar qëllimin e idealin e tij. elementët më të ndërgjegjshëm, më revolucionarë edhe për qëllime atdhetare. Këta veprime e bënë Përkushtimi ndaj çështjes kombëtare të kohës, siç që dhe Hasan Ballanca, të cilët u atë, të bjerë në sy të zyrtarëve anadollak e turko, Hasan Ballanca, në mënyrë të veçantë u ku- Çështja kombëtare dhe publicistika lidhën ngushtë me masat popullore shqiptare të anë të Sulltan Hamitit, të cilët e vunë në shënjestër. jdesua për bashkimin e trevave fqinjë si Dibrën e Në shkrimet që formulonte e i dërgonte shtypit, ngritura në revolt. Por koha e bënte edhe më të Hasani vazhdonte të propagandonte idetë e lirisë e Madhe, Matin, Mirditën e malësitë për rreth, në Hasan Ballanca, në radhë të parë i bënte jehonë ngutshme nevojën e theksimit të karakterit kom- të shpërndante libra në gjuhën shqipe. Veprimet e luftë për sigurimin e të drejtave kombëtare. Hasani qendrës së masave popullore, ndaj politikës bëtar të luftës së mbarë popullit tonë. Re të zeza tij u bënë objekt pune për organet e policisë turke. u bë një ndër korrespodentët të parë, në mos më shkombëtarizuese, ndaj dhunës dhe shfrytëzimit, po dukeshin në horizontin shqiptar, ndërkohë Me i zellshëm në ndjekjen e tij u tregua njëri nga ofi- i pari i gazetës “Drita” të Manastirit. Ai shkroi në të ushtruar nga qeveritarët e rinj xhonturq të Pe- kishte filluar lufta italo-turke. Shqiptarët nuk mund cerët, komandanti turk, kapiten Ymer Efendiu, i cili gazetë herë me emër, herë me iniciale, e sidomos randorisë osmane, përmes taksave, detyrimeve, të ishin indiferent ndaj saj, sa do që ajo zhvillohej u përpoq t’ia bënte gjendjen të padurueshme. Hasan me pseudonimin e tij “Mirosh Dibra” apo me inicia- shërbimit ushtarak, e sidomos me anën e mohimit shumë larg trojeve shqiptare. Ballanca e vrau oficerin në mes të qytetit të Dibrës së let e pseudonimiot “MD”. Ndërkohë, siç i shkrua- të drejtave kombëtare të shqiptarëve. Këto shkrime Pas sulmit të Italisë në Tripoli, 1500 përfaqë- Madhe, për të mbrojtur nderin e Atdheut dhe ndjen- nin shtypit të kohës nga Prishtina, me 18 prill 1912, qenë fryt i kontakteve të drejtpërdrejta të autorit sues të Malësisë së Dibrës, bënë një mbledhje jat kombëtare, të cilat oficeri turk u përpoq t’ia fyente. “S’prani tuj shetitur gati krejt qytetet e Shqipërisë, me popullsinë e revoltuar të krahinave. Letrat e në Fushë të Gjoricës, ku siç shkruan vetë Hasan Akti i Hasan Ballancës, siç e quanin shkurtimisht me duke bërë propagandë për çështjen kombëtare. tij vinin nga Gryka e Madhe, nga Prizreni i Ko- Ballanca, ata u betuan dhe lidhën besën se do të mburrje të afërmit e bashkëqytetarët, u miratua dhe Veprimtaria e dendur atdhetare e Hasan Ballancës sovës etj. Pa kaluar shume kohë ata do të vinin derdhnin edhe pikën e fundit të gjakut edhe për u përshëndet nga banorët e Dibrës. Ata e ruajtën,e tërhoqi vëmendjen e autoriteteve Xhon Turke, të edhe nga malet, nga çetat kryengritëse. Edhe kur shpëtimin e një guri të atdheut. Përfaqësuesit e di- fshehën, e përcollën Hasanin dhe i krijuan kushte cilët vëzhgonin çdo lëvizje të tij. Në shënjestër të largohej nga Dibra, Hasani, ndiqte me vëmendje branëve Osman Karaj, Allaman Elezi, Selman Kurti që të arratisej nëpërmjet krahinës së Matit, jashtë terrorit famëkeq të Shefqet Durgut Pashës në Dibër zhvillimin e ngjarjeve në Dibër. (Rruzhdi Mata: dhe Jakup Cani Sofraçani, i njoftuan mytesarifit, Atdheut. Ai u end nëpër shumë shtete të Europës, ku në vitin 1910, jo rastësisht u vu Hasan Ballanca, “Hasan Ballanca luftëtar e gazetar, militant për (Prefektit) të Dibrës vendimin e mbledhjes. Malë- ra në kontakt me disa atdhetarë shqiptarë si në Austri, të cilin e konsideronin revolucionar të tmerrshëm. çështjen kombëtare” shkruar në gazetën “Ushtima sorët ishin gati të luftonin si “vetëdashës” vullnetar Itali, Egjipt etj. Hasan Ballanca gjatë kohës që ishte Gjenerali i ushtrisë osmane e arrestoi dhe e torturoi e Maleve” Peshkopi, datë 18.11.1987). Në Priz- dhe si ushtar të rregullt në qoftë se siguroheshin në mërgim, u lidh ngushtë me atdhetar të shquar atë publikisht në mes të qytetit para xhamisë së ren, në muajin mars të vitit 1912, Hasani mori të drejtat kombëtare. Nuk mund të vishen ushtar, si Ismail Qemalin, Frashërllinjtë e të tjerë patriotë. Teqes Bektashiane të Shaban Dedës në Dibër të lajmin e gëzuar për futjen e gjuhës shqipe me deklaronin ata, njer (deri) sa t’u përgjigjet qeveria Si pas Dervish Himës, nënkryetar i shoqërisë ‘Vël- Madhe, deri sa e la pa ndjenja. Ndjekjet nga ana shkronja amtare në shkollën normale të qytetit kërkesave që ka malësia. lazëria Shqiptare” e themeluar në Kajro të Egjiptit, e Xhon Turqeve ndaj këtij atdhetari vazhduan të tij. Ky akt shinonte një fitore të rëndësishme Lidhja që bëhej midis gadishmërisë se tyre për në mesin e muajit mars të vitit 1901, nga vetë Ismail edhe me pas. Në vërë të vitit 1911, duke shkuar të elementeve patriot mbi parinë reaksionare të mbrojtjen e tërësisë tokësore të Perandorisë Os- Qemali u zgjodh një i qujtur Hasan Femi Dibrani. nga qyteti i Dibrës së Madhe në Stip e prej andej Dibrës e cila përkrahte alfabetin arab. Për këtë mane, kryesisht të trojeve shqiptare me plotësimin e Ky nuk është tjetër veç se Hasan Ballanca. Këtë në Strumnicë, Hasan Ballancën e arrestojnë. Nga fitore Hasan Ballanca bëri një artikull me titull kërkesave kombëtare nuk qe diçka e rastit. Prandaj bindje e forcon fakti, se ai ruajti lidhjet e ngushta me Strumnica e dërgojnë në Selanik përmes Dorjanit “Çdrejtësia nuk ka qëndrim dhe jetë të gjatë” dhe përfaqësuesit e dibraneve po aty theksonin se ishin plakun e Vlorës, Ismail Qemalin edhe me pas. (Letër dhe prej andej në Manastir. Këto mendonin ta e nënshkroi me pseudonimin Mirosh Dibra. Ai në të gatshëm “t’i shërbenin atdheut si më besnikët e Dervish Himës dërguar Ibrahim Temos. Kajro 22 çojnë në Dibër për ta gjykuar me që ishte “një këtë artikull shpjegonte se shqiptari nuk lejohet e Perandorisë Osmane, duke u gezumun me të mars 1901. Monografia e Dervish Himës 1872-1928 nga më të dëgjuarit shqiptar të flakët”. Por nën të luaj më të drejtat e tij. (Gazeta” Drita” nr. 59 drejtat e tyre”, - shkruante Hasan Ballanca. (Hasan Tiranë 1987 faqe 91-92 autor Kristo Prifti.) presionin e opinionit publik dhe të qëndrimit të tij datë 15.03. 1912 në Manastir). Ballanca Çështjet malësore, në gazetën “Drita” Hasan Ballanca, me që nuk arriti të gjente punë të pa përkulur bënë që qeveria osmane, u detyrua Duke marrë shkas nga fitorja e Lëvizjes Kom- Manastir nr.38. data 9.10. 1911). në këto vende, në fillim te vitit 1900, ai pas shumë ta lirojë duke e dëbuar nga territori i perandorisë. bëtare Shqiptare në luftë me reaksionin turkoman, sorollatjesh shkoi në Tripoli (Gab-Tarabulus) në Hasani pasi qëndroi për disa kohë në Dibër ilegal- autori demaskon qëndrimin antikombëtar të parisë Përgatiti: Xhelal Roçi Afrikë ku asokohe vali ishte shqiptari Raxhep isht, ai kaloi në Kosovë. Ndjekjet e persekutimet reaksionare, e cila siç shkruan ai, “Nuk mund të (Vijon numrin e ardhshëm) 16 - Korrik 2012 nr. 75 Vitit 1911 qe një këmbanë e fuqishme që sinjalizonte perendimin e Perandorisë osmane nga Shqipëria. (Vijon nga numri i kaluar) histori Kryengritja kundërosmane e vitit 1912 Nga: Moisi Murra turqit e ri kishin marrë fund. Dibranët komandën e oficerëve kapiten Ismil kosovarë pas çlirimit të kosovës të tani nuk flisnin vetëm në emërin e Haki Libohova, toger Ismail Haki marshonin drejt Shkupi. Më 11 gusht “Lëvizjet kryengritëse në Dibër tyre, por dhe më gjërë. Ata bënin Peqini dhe toger Ibrahim Gjakova. kryengritësit të udhëhequr nga Zefi i kishin hyrë në një fazë që ishte presion të prerë se “do të rroknin Ndërsa një pjesë tjetër e kryengritës- Vogël dhe Bajram Daklani hynë në vështirë të frenoheshin, veçanrisht përsëri amët dhe do të dilnin në male vetë nën kryesinë e Mersim Dmës Shkup. Bajram Daklani, sipas gazetës me forcën e armëve. Duke e konsid- në qoftë se nuk do t’iu plotësoheshin qendruan në Grykën e Vogël me “Shkupi”, shpalosi në qytet flamurin eruar lëvizjen e krahinës së Dibrës kërkesat” e paraqitura në momeran- idenë e shtrirjes së veprimeve luftar- kombëtar shqiptar. Më 13 gusht hyri të vitit 1912 nga më seriozet, që dum. Dorëzimi i momerandumit au- ake në front të gjërë nga “Vorret e dhe grupi tjetër i prirë nga Isa Bole- nga shpallja e kushtetutës së turqve toriteteve turke përkoi me urdhërin Vrame’’mbi Zerqan, Shupenzë, Topo- tini. Më 15 gusht rreth 6000 kry- të rinj, autoritetet osmane të vila- që u lëshoi Komiteti i Stambollit jan, Luzni, Çidhën, Dardhë e Reç. Por engritës të udhëhequr nga Bajram jetit të Manastirit propozuan masa komiteteve dhe klubeve, për kry- mjerisht kryengritësit ishin të pa ar- Curri hynë në Shkupin e çliruar. Lajmi të reja për të qetësuar gjendjen. engritjet të përgjithshme në gjithë matosur. Për këtë qëllim Mersim se kryengritësit shqiptarë hynë në Ministri i Punevë të Brendshme të Shqipërinë. Komiteti i fshehtë i klubit Dema dërgoi me ngut tek Aqif pashë Shkupi i entusiazmoi kryengritësit Turqisë, Haxhi Adil beu kishte arritur të Dibrës, sipas udhëzimeve që pati Elbasani Ibrahim Kolecin prej Gjorice dibranë, të cilët me një herë u hod- në përfundimin se Dibra ”gati tërë- marrë nga Klubi qendror i Manastirit, dhe Rrahman Lekën pre Kovashice që hën në veprime luftarake në tërë sisht u kishte dalë dore autoriteve vendosi të hidhej në kryengritje, jo të siguronte armë për kryengriësit Dibrën. Kryengritësit prenë linjat qeveritare.“ Prandaj dhe mori masa vetëm “për me kërkue lirinë e mësim- dibranë. Dhe atdhetari i madh elbasa- telefonike, shkatërruan stacionin e për të vënë nën kontroll duke bër një it të gjuhës sonë, por, - siç shprehej nas Aqif Pasha shiti misër nga ham- xhandarmërisë, çarmatosën patrullat riorganizim të ri të administra. Sipas Ismail Haki Peqini që ishte atje me barët e tij, bleu 200 armë dhe ia dhe më 12 gusht 1912 çliruan Pesh- këtij organizimi, Dibra ndahej tri kaza shërbim, - për me ngritë flamurin kuq dërgoi Mersim Demës në Homesh. kopinë. Kryengritësit nga të gjitha dhe 16 nahij. Haxhi Vehbi Agolli(Dibra) e zi”. Në Dibër urdhërin e kryengritjes Atdhetarët dibranë bënë përpjekje anër po marshonin në drejtim të Kazaja e Dibrës së Epërme përf- në qoftëse autoritet qeveritare nuk e solli Eqerem Cami. Anëtarët e që këto lëvizje t`i koordinonin në plan qytetit të Dibrës së Madhe. Prefekti i shinte: Nahijene Grykës së Vogël iu bëjnë shqiptarëve të gjitha konçe- Klubit”Bashkimi” bënë një mbledhje, ndërkrahinor si me Matin, Elbasanin, Dibrës së Madhe major Servet beu, (Kucuk Bogaz, me qendër në Homesh, sionet, të cilat do t’i kërkojnë ata. ” ku në shenjë respekti e ndigjuan Mirditën dhe Kosovën. Prej çetave të duke gjykuar se qyteti në pak orë Nahijen e Grykës së Madhe (Buyuk Gjendjen më alarmante e bënte urdhnin në këmbë. Mbasi u betuan, Elbasanit erdhi me disa shokë në mund të binte në duartë e kry- Bogaz), me qendër në Valikardhë, peshkopi serb Varnava, nga Manas- vendosën se kush do të dilte në mal “Vorre të Vrame” Irfan bej Ohri engritësve kërkoi dhe hyri në bised- Nahija e Ostrenit të madh (Ostren tiri, i cili sipas informaave që kishte e kush do të qëndronte në qytet për (Qoku), për Mirditë e Kosovë u nis ime me krerët kryengritës. Bisedimet Kebir), me qendër në Ostren, Nahija mbledhur në Dibra, ku të gjithë mesh- me u dhënë shokëve ndihmë morale Ibrahim Gjakova dhe Ismail Haki u zhvilluan tek Pjepi i Egër në Maqël- e Sebishtit, me qendër në Sebisht, kujt kishin dalun maleve, kurse në e material. Më 14 qershor ikën nga Devën. Ndërkohë kryengritësit koso- larë, ku morën pjesë pa përjashtim të Nahija e Trebishtit, me qendër në shtëpi kishin mbetur vetëm gratë dhe qyteti i Dibrës Rifat Millo Hanxhiu, i varë të udhëhequr nga Bajram Curri, gjithë krerët e Dibrës, myftiu Vehbi Trebisht, Nahija e Koxhaxhikut, me fëmijët, informonte se: ”Shqipëria do cili i kishte marrë oficerit turk që Riza Kryeziu dhe Mahmud Zajmi hynë Agolli dhe Fuat bej Toptani. Pjesëmar- qendër në Koxhaxhik, Qafë Murra të bëhet varri i Turqisë evropiane”. banonte në shtëpinë e tij tri pushkë në Gjakovë. Më 17 korrik 1912, rreth rësit në kuvend u njoftuan se kabi- kalonte me Matin. Porta e Lartë provoi t’iu plotësonte automike. Më 17 qershor ikën dhe orës 12. 00 kryengritësit iu afruan neti turk kishte rënë dhe se kërkesat Kazaja e Dibrës së Poshtme përf- dibranëve disa nga kërkesat e paraq- Nuri Çaushi me 25 ushtarëdhe shkoj- Prishtinës. Po këtë ditë u njoftua se e shqiptarëve ishin pranuar. shinte: Nahijen e Çidhnës me qendër itura më parë. Kështu në dh- në në malësi pranë Mersim Demës. kabineti i turqëve të ri u detyra të jap Për tu siguruar nëse lajmi ishte ne Arras, Nahijen Reç, Dardhë, jetëditëshin e fundit të muajt maj Më 21 qershor të vitit 1912 një grup dorëheqje. Më 21 korrik kryengritësit i vertetë, u dërguan në qytetin e Lurë me qendër në Dardhë, Nahija 1912 arriti një telegram nga Stam- oficerësh e ushtarësh (8 oficerë dhe kosovar të udhëhequr nga Bajram Dibrës së Madhe Jakup Cani prej Luznisë, me qendër në Luzni bolli, në Dibër me anë të cilit njofto- 140 ushtarë) të batalionit të parë të Curri e Hasan Prishtina çliruan Prishti- Sofraçani e Selman Kurti prej Boçeve. Kazaja e Rekës, përfshinte: heshin viset kryengritëse se ishin të regjimentit të 49-të të këmbësorisë, nën. Rradhët e kryengriësve shto- Ata biseduan në telefon me krerët Nahijen e Krakornicës, me qendër liruar nga tatimi dhe shërbimi ush- të udhëhequr nga oficeri shqiptar heshin nga ora në orë. Kryengritësit e kryengritjes kosovare në Shkup. në Karkonicë, Nahija e Nistroves me tarak për tre vite, si dhe iu lejohej Tajar Tetova, i njohur për ndihmesën kosovarë pas çlirimit të Prishtinës Udhëheqësit kosovar iu kumtuan qendër në Nistrovë, Nahijen e Zhar- mbajtja e lirë e armëve. Po hynte e madhe që kishte dhënë në fitoren ishin tërhequr në Ferizaj dhe prej aty dibranëve se “Të gjitha kërkesat tona nanicës, me qendër në Zharnicë qershori i vitit 1912. Malësorët të e Revolucionit xhonturk (1908), lanë i bënin presion qeverisë turke që të u pranuan. Qetsohuni nëpër shtëpiat Mytesarif në Dibër u emërua ofi- inkuadruar në çeta kryengritëse va- kampin pranë Manastirit dhe dolën pranonte kërkesat e shqiptarëve. tuaja”. Luftrat shqiptaro-turke kishin ceri madhor i shtabit të përgjithshëm zhdonin të qëndronin në male. Ditët në mal. Dalja në mal e Tajar Tetovës Porta e Lartë pranoi të hynte në përfunduar. Por tytat e armëve të të vilajetit të Manastirit, major Servet e para të qershorit nën udhëheqjen dhe e ushtarakëve të tjerë të bash- bisedime dhe nisi një komisioni qe- dibranëve nuk arritën të ftohën. beu. Sipas diplomatit austriak në e Ismail Strazimirit u ngritën fshatarët kuar me të, ndikoi në zgjerimin e veritar të përbër nga Sulejman Pasha, Ata u kthyen kundër një pushtuesi Manastir, ”Administrata e Dibrës e Çidhnës, të Arrasit e të Muhurit. lëvizjes kryengritëse në zonën e Di- Danish Efendiu dhe Avni bej Gjilani, shumë herë më barbarë se ai turk, gjendej pjesërisht në duart e ush- Malësorët e Nëntë Maleve të Dibrës brës. Po në këtë kohë, në Dibër rreth të cilët mbërritën në Shkup më 27 kundër sllavëve të jugut. Dhe përsëri trisë”. Nga ana tjetër, autoritetet së Epërme dhe të Poshtme thirrën 500 ushtar, shumica shqiptarë, të korrik. Nga ana e tyre edhe krerët e dibranët do të luftonin me vetmohim qeveritare te vilajetit të Manastirit, “Kuvendin e Dheut”, te vendi i quajtur udhëhequr nga oficerët shqiptarë të viseve jugore të Shqipërisë mandat- e heroizëm kundër hegjemonizmit e mendonin se lëvizjet shqiptare në Gropa e Ujkut, ku u kërkua largimi i garnizonit të Dibrës, si kapiten Ismil uan Hasan Prishinën që t’i kërkonte ekspansionizmit serbomadh, duke Dibër e kishin nxitur ajgentët italianë. forcave ushtarake dhe i postave të Haki Libohova, toger Ismail Haki komisionit të pranonte autonominë dalë dhe jashtë trojeve të Dibrës, Avni Munir beu, vali i Manastirit, xhandarmërisë, hapja e shkollave Peqini dhe toger Ibrahim Gjakova e Shqipërisë. Po më 27 korrik u në mbrojtje të viseve shqiptare, në pohonte publikisht se “në rrethinat e shqipe, anulimi i detyrimeve të dolën gjoja për stërvitje në Fushën e mblodhën në Prishtinë udhëheqësit Manastir e Follorinë kundër serbëve, Dibrës vërehen njerëz që janë anëtar vergjisë dhe kryerja e shërbimit ush- Mireshit, pranë urës së Spiles dhe aty e kryengritjes kosovare të cilët grekëve dhe në Shkodër kundër të një komiteti të fshehtë shqiptar, i tarak në vend. Ndërkohë, rreth 300 u bashkuan me rreth 50 veta nga kërkuan shpërndarjen e parlamentit. malazesve. cili ekziston në Cetinë”. Në të vertetë, ushtarë osmanë, që ndërmorën një qyteti e rrethinat, që ishin vënë nën Komisioni nuk e pranoi këtë kërkesë, komandën e Dan Camit. Tek Ura e duke e quajtur antikushtetuese. Si ditët e para të qershorit 1912, kishin sulm kundër kryengritësve në zonën Referenca: ardhur në Dibër tre persona, por këta e Gjurasit, të Homeshit, të Dardhës e Spiles kishin dalë për tu bashkuar me rrjedhim, bisedimet u ndërprenë. Më nuk ishin agjent italianë. Këta ishin të Reçit, u thyen nga fshatarët e kë- këtë kontigjent oficerësh e ushtarësh 29 korrik udhëheqësit e kryengritjes • Historia e Shqipërisë, vëll. II, Tiranë, 1965. dhe Ismail Strazimiri, Hafiz Sherif i dërguan Stambollit nga Prishtina një • Thoma Murzak, Politika e Serbisë kundrejt misionar të lirisë, Sali Hoxha (Hidi ) tyre anëve dhe të shpartalluar u de- Shqipërisë gjatë luftës së Parë Ballkanike sekretari i Ismail Qemalit, Themis- tyruan të ktheheshin në Dibër prej Langu, Izet bej Maqëllara, Sadulla ultimatum, ku thuhej: “Në qoftë se 1912-1913. tokli Pollo dhe Gore Dindi, që kishte nga nuk guxuan të dilnin më. Në këtë Strazimiri, Sheh Latifi i Teqes së Sha- shpërndarja e parlamentit nuk bëhet • G. Senkieviç, Osvoboditelnoje dvizhenje al- dërguar në Dibër atdhetari elbasanas kohë një punë të madhe bëri Klubi ban Dedes, Shyqyri Ilias Pashë Qoku, brenda dyzet e tetë orëve, do të va- banskoga narod v1905-1912 god. Akademija Aqif Pasha, për të ndihmuar në “Bashkimi i Dibrës” i kryesuar nga Qamil Daci, Ali Zeqo, Shahin Cami, zhdojmë marshimin”. I tronditur nga nauk SSSR, Moskva, 1959 Nurçe Xhuglini, Rifat Mizoja e të tjerë. ky paralajmërim, Veziri i Madh njoftoi • Niko Koleci, Kryengritja e përgjithshme shq- propogandimin e kryengritjes së atdhetarët dibranë Sadulla Strazimiri, iptare, Mbi lëvizjen Kombëtare Shqiptare, përgjithshme kundër turke. Aqif Pa- Eqerem Cami, Ismail Strazimiri, Shy- Nga krahina e Fushë Dibrës u bash- krerët shqiptarë që të prisnin për t’i Tiranë. 1962; sha i kishte porositur misionarët që qyri Qoku, Sherif Langu etj. Ditët e kuan me kryengritësit Dine bej vijuar bashkëfjalimet me Ibrahim • Shukri Rrahimi, Kryengritjet shqiptare në atdhetarët e Dibrës të tërhiqnin sa para ta qershorit 1912, përfaqësues Maqëllara, Nazif Grazhdani, Abdulla Pashën, i cili ishte vënë në krye të Kosovë më 1909-1912, Kosova I, Prishtinë më shumë fshatarë nga Çermenika të maleve të Dibrës dhe paria e bej Allajbegia, Dalip Pajku, Sefedin delegacionit. Më 5 gusht qeveria e 1972, cituar sipas Masar Rizvanollit në Dibra Ilnica e të tjerë. Në Dibër të Poshtme shpërndau parlamentin. Qeveria e dhe etnokulturae saj, vëll. I, Dibër 1995, f në luftë, me që lëvizja atje ishte e qytetit të Dibrës u dërzuan auto- • IHRSh, F. A. V, raport i konsullit austohungar- dobët. Turqit ngrinin versione për të riteteve osmane në Dibër një memo- lëvizja filloi nën kryesinë e Elez Isufit Ahmet Miftar Pashës ra. U krijua ez Halla dërguar Ministrit të Jashtë Erental goditur e shuar lëvizjen shqiptare në randum me anën e të cilit bënë të e të Selman Alisë, të Hysen Ndreut qeveria e re e drejtuar nga Qamil nga Manastiri, më 5 shkurt 1912. Dibër, duke përdorur llojë llojë alibie. qartë qëndrimin e tyrte dhe të tërë nga Dardha e të Zenel trocit nga Reçi. Pasha. Hasan Prishtina, duke shfrytë- • Ismail Strazimiri, Lufta kundër pavarësimit Konsulli serb në Manastir duke i popullatës së krahinës. Në momeran- Kryengritësit e Grykës së Vogël u zuar destabilitetin qeveritar turk i të Shqipërisë, kujtime historike, Tiranë, ndanë: një pjesë nën kryesinë e modifikoi 14 kerkesat e paraqitura në 2010. gjykuar zhvillimet e atyre ditëve me dum theksohej: Shqiptarët nuk do të • Selman Jella, Mbledhja e Dheut, Lufta për objektivitet e kokëftohtësi kishte -ar pranonin të kryenin shëbim jashtë Jashar Zenelit prej Bllace shkuan dhe kuvendin e Junikut dhe më 9 gusht ia çlirim kombëtar në vitet 1878-1912, kujtime ritur në përfundim që turqit Osman Shqipërisë, nuk do të paguanin kurrë- u bashkuan në “Vorre të Vrame” me dorëzoi komisionit qeveritar në veteranësh, përgatitur nga Petraq Pepo, duhej të vlerësonin kërkesat e dibra- far tatimeshtë reja, nuk do të lejoni çetat e Ymer Pervizit, Tush Shehut, Prishtinë. Pavarësisht se në 14 kërke- Tiranë, 1962 nëve në mënyrë që lëvizjet e tyre të që në fshatrat e tyre të vepronin ligjet Sheh Mustafa Krajkës, Sheun e Teqes sat e Hasan Prishtinës pati një zbutje • H. Stërmilli në “Dibra në prag të pavarësisë”, së Madhe të Bulqizës dhe me ush- në krahasim me kërkesat e kuvendit Tiranë 1940. mos zgjeroheshin. “Lëvizja shqiptare shtetrore osmane, nuk do të lejohej • Sterjo Spase, Kryengritësit, Tiranë, 1983, në Dibër, - vlerësonte konsulli serb në të ngriheshin karakollet e projektu- tarët shqiptarë që kishin derzertuar të Junikut, qeveria tyrke e vonoi • Fadil Shehu, Gafur Zoto, Zëri i brezave, Manastir, - vetëm mund të zgjerohet, ara. Merrej vesh, bisedimet me nga ushtra turke e ishin vënë nën përgjigjen. Kjo bëri që kryengritësit Tiranë 2001 nr. Korrik 2012 - 17 75

Nuk ka asnjë dokument historik që mund të dëshmojë se shqiptarët kanë okupuar qoftë edhe një metër të territorit të huaj. Përkundrazi serbët janë ata që kanë okupuar më shumë troje shqiptare. Këto janë të vërtetat për tua mbyllur gojën Serbisë, Rusisë e kujtdo tjetër dhe për tua opinion hapur sytë atyre shteteve që u besojnë atyre Argumentet shqiptare kundër ultranacionalizmit serb Nga Rexhep TORTE shpejt. Të pavërtetat e turpshme sistematike të Serbisë dhe Rusisë ndaj Kosovës, tregojnë a herë që Serbia të ngrejë pretendimet qartë sa duhet punuar ndërkombëtarisht për e saj të pabaza ndaj shtetit të Kosovës, të treguar se si Serbia e vogël është futur në Sne shqiptarët kemi të drejtë dhe obligim Kosovën e madhe. moral e kombëtar t’i tregojmë Serbisë se Të shumta janë argumentet e Kosovës për ka qenë e vogël sa një gogël kur ka ardhur të zezat, masakrat dhe tmerret gjenocidale në shekullin e gjashtë nga karpatet dhe se që serbët i kanë bërë ndaj popullit shqiptar. është zmadhuar duke përgjakur, vrarë e Dëshmitë e pamohueshme historike flasin djegur popuj e troje të huaja e më shumë për gjenocidet e viteve 1878, 1912, 1944 ato shqiptare. dhe 1999. Betimi i xhandërmarisë serbe më 28 qer- Të dhënat historike të pakontestueshme shor të këtij viti në shënimin e 130 vjetorit flasin qartë se Serbia ka qenë shtet në minia- të themelimit të saj, në ditën e Vidovdanit, turë si sanxhak i Beogradit, dhe se zgjërimi i fjalët e tij kërënuese ndaj Kosovës, përsh- saj është bërë gjithnjë nëpërmjet okupimeve kuar nga një frymë luftënxitëse e romantike të trojeve të huaja me vrasje e djegie, e më i tregoi mbarë botës se Serbia me lazdrimet së shumti të trojeve shqiptare. Këto të dhëna që po i bëhen nuk mbushet mend dhe nuk historike i dëshmon edhe Faksimili i hartës së ka ndërmend të ndryshojë nga rruga e saj Enciklopedisë Ruse të vitit 1817, ku shihen gjakatare e vrasëse. qartë kufijtë realë të Serbisë në periudhën Me shprehjet e betimit të xhandarmërisë e viteve 1804, 1810, 1812, 1815, 1820, serbe se, “Pa Kosovën nuk ekziston as populli 1867 që janë shënuar në brendinë e kësaj im serb. Pa Kosovën nuk ekziston Serbia ime. harte. Kufijtë e sotëm të Serbisë ku përfshihet Faksimile e hartës së Enciklopedisë Ruse që tregon kufijtë realë të Serbisë në vitin 1817 Pa Kosovën nuk ekzistoj as unë. edhe Kosova, janë arritur vetëm nëpërmjet Popull serb, vëllezër e motra ekspeditave të përgjakshme serbe ndaj shq- se,”Vajzës së dhunuar i ishte shqyer mitra harruar mijëra e mijëra të vrarët, djegiet, varr- Betohem para Zotit. Do të fitoj me nder iptarëve. dhe se në organet gjenitale i kishn futur rërë, ezat masive dhe afër dy mijë të zhdukurit, për apo do të vdes. Për nderin tim. Për origjinën Në fshatin S… të Kosovës jeton një nënë këmbët i kishte të gërvishtura dhe mes dy të kuptuar më mirë se çfarë mizorishë kanë time. Për familjen time. shqiptare, si edhe mijëra nëna tjera shq- gjinjëve me majën e thikës kishte të vizatuar kryer ata edhe në gjenocidet më të hershme Për Serbinë time…”, Serbia dhe serbët iptare zemërplagosura, shpirti i të cilës do kryqin serb”. Ose rrëfimet e tjera,” Fëmijët ndaj shqiptarëve. Kështu është zgjeruar Ser- dëshmuan edhe njëherë ultranacionalizmin të mbetet gjithnjë i trishtuar. Jo pse në luftën vajtonin mbi trupin e përgjakur të babait të bia në dëm të territoreve shqiptare. e tyre në dëm të shqiptarëve autoktonë të e padrejtë që imponuan serbët në Kosovë, tyre të vrarë, e mua më çnderonin vetëm disa Ministrat e diplomatët shqiptarë le t’i va- Kosovës. ia vranë burrin, djalin, ia përdhunuan para metra larg tij”,” Pasi ma vranë djalin, mua zhdojnë takimet dhe lobimet për Kosovën, Deklarata e Vuk Drashkoviq, ministër i syve vajzën e re, por i bënë edhe gjëmën më çnderuan disa ditë me radhë”, “Djalit dy por gjithsesi gjatë takimeve nëpër botë është jashtëm i Serbisë dhe njëherësh kryesues më të madhe që s’do ta kishte bë as soji i vjeçar ia prenë veshin dhe tre gishtërinj, e më se e domosdoshme që bashkëbiseduesve aktual njëvjeçar i Asamblesë së OKB- së bishave më të tërbuara. I nxorrën me hanx- pastaj më dhunuan”, “Më dhunuan para syve të tyre tu lënë edhe nga një libër të përkthyer dhënë për opinion më 13 korrik të këtij viti har syçkat e djaloshit tre vjeçar dhe ashtu të të nënës”, “Më dhunuan e ma prenë gjirin”, të autoreve kosovare për dhunimet serbe se, “Kosova mund të pranohet në OKB vetëm përgjakura e të ngrohta e detyruan me forcë “Cigaren e ndezur e fiki në gjinjtë e mi”, “Me në Kosovë. Kjo me siguri do të shërbente si mbi trupin tim të vdekur”, është dëshmi tjetër që t’i gëlltisë. Këtë ia bënë serbët nënës së thikë shkruan fjalë mbi trupin tim, “Më dety- argument i fuqishëm që të huajt t’i kuptojnë e primitivizmit serb edhe në rafshin e kulturës urtë e të ndershme shqiptare, si edhe mijëra ronin t’i shiqoja femrat që po i dhunonin me më së mëri barbaritë e ushtrisë dhe policisë të diplomacisë serbe që e njollos edhe atë nënave tjera, të cilat gjithnjë patën në zemër radhë”, “Pasi më dhunuan, m’i hoqën thonjtë serbe ndaj popullatës së pafajshme shqiptare ndërkombëtare. nderin, bujarinë e fisnikërinë, e të cilat asn- me dana”, “Motrën e mbytën me kundak të në Kosovë. Tomisllav Nikoliq, presidenti i sapozgjed- jëherë nuk dijtën as të fyejnë e as të ngucin pushkës”, “14 vjeçarja u dhunua në borë”, Nuk ka asnjë dokument historik që mund hur i Serbisë, më 19 korrik nuk nguroi të kend. Hordhitë ushtarake, policore dhe para- “Pasi e dhunuan 13-vjeçaren e hudhën në të dëshmojë se shqiptarët kanë okupuar qoftë deklarojë se, “ nuk do të lejojmë që Kosova militare, dogjën e vranë, prenë koka fëmijësh pus”, “Më çnderuan para syve të babait dhe edhe një metër të tërritorit të huaj. Përkun- të bëhet anëtare e OKB-së”. dhe përdhunuan mijëra gra e vajza shqiptare nënës”, “Në muajin e tetë të shtatzanisë më drazi serbët janë ata që kanë okupuar shumë Por Tomisllav Nikoliq nuk mbaroi me kaq. dhe detyruan të shpërngulen më shumë se përdhunoi para vjehrës dhe burrit, e pastaj troje shqiptare. Këto janë të vërtetat për tua Ai të nesërmen, përkatësisht më 20 korrik një milion e gjysëm shqiptarë nga Kosova. më goditi në gjoks e në bark dhe linda fëminë mbyllur gojën Serbisë, Rusisë e kujtdo tjetër para mediave serbe nuk nguroi të deklarojë Kemi apeluar disa herë, te Shqipëria, e vdekur”, “ Më dhunuan dhe në krah ma dhe për tua hapur sytë atyre shteteve që u se, “ po qe se Prishtina sulmon dhunshëm Kosova,Liga Shqiptaro - Amerikane, Lidhja vizatuan kryqin serb”, “Pasi i çnderuan tri besojnë atyre. veriun e Kosovës, duhet ta ketë parasysh se Shqiptare në Botë, apo te biznesmenët shq- vajza, ua prenë organet gjenitale”…. Serbia i ngjan një gjarpëri helmues, të cilit edhe Serbia mund ta ndjek të njejtën rrugë iptarë, që ta financojnë përkthimin në gjuhë Këto janë disa sekuenca të mizorive serbe po nuk ia shtype mirë kokën, ai sërish ngjallet për ta kthyer Kosovën”. Këto deklarata të tij të huaja, botimin dhe shpërndarjen sa më gjatë luftës së vitit 1999 në Kosovë, duke mos për të kafshuar. shprehin padyshim agresivitetin, mediokrite- parë nëpër botë të librave rrenqethës dhe tin dhe ultranacionalizmin serb karshi shtetit tepër argumentues të autoreve kosovare që të ri të Kosovës. Aqë më tepër ku sipas Pakos dhunën serbe ndaj femrave shqiptare e kanë së Ahtisarit serbëve edhe pse nuk janë as përshkruar në libra. dhjetë përqind në Kosovë, u garantohen të Apeli ynë mbetet që Libri “Rrëfimet e Doni te informoni komunitetin drejtat maksimale që nuk i ka asnjë pakicë femrave të dhunuara gjatë luftës në Kosovë” në botë. Aqë më tepër kur dihet se në veri i autores Luljeta Selimi dhe dy librat e tjerë rreth jush per dicka të Kosovës janë të pranishme kontrabanda, të botuara rishtas po nga autoret kosovare, kriminaliteti dhe forcat ilegale të sigurimit të përkthyera tu dërgohen sa më parë Ban serb të mbështetura nga Beogradi, të cilat në Ki Munit- kryetarit të OKB-së diplomatëve në qe ju intereson atyre? vazhdimësi po e destalilizojnë situatën, e që OKB dhe tërë lidershipit botëror. Secili që do nuk do t’i lejonte asnjë shtet tjetër sovran. t’i lexonte këto libra, do të rrënqethej kur do Kanë kaluar më shumë se dhjetë vite që të kuptonte se çfarë krimesh kanë bërë ser- kur u çlirua Kosova nga Serbia dhe tashmë bët edhe ndaj femrave shqiptare në Kosovë. është shpallur Shteti i Kosovës të cilin gjer Kjo me siguri do të ndihmonte shumë që të Shkruani në gazetë! Bashkëpuno edhe ti! tani e kanë njohur 91 shtete të botës. E kuptonin dhe ta forconin bindjen e tyre për vërteta është gjithsesi në anën e shqiptarëve, të qenë në anën e shtetit të ri të Kosovës, në Megjithatë Kosova dhe blloku shqiptar duhet anën e të vërtetës, në anën e shqiptarëve. të jenë më energjik në pasqyrimin sistematik Ja disa shembuj nga libri i Luljeta Selimit, < [email protected] > të çështjes së Kosovës, sepse bota nuk i ka “ Ma pushkatuan nënën e vëllanë, kurse mua përjetuar në lëkurën e saj mizoritë serbe më dhunuan dhe trupin tim e masakruan për dhe mbamendja e saj edhe mund të zbehet së gjalli me cigare”. Një nga mjeket deklaron Për opinione dhe komente mund të na shkruani në adresën: Opinionet dhe komentet e botuara nuk shprehin domosdoshmërisht qëndrimin e redaksisë 18 - Korrik 2012 nr. 75 Roli i dijetarëve Këshilli i Komunës së Gjoricës, me vendim nr, 12, datë islamë për 12.04.2012, i dha titullin “Qytetar Nderi”. portret mësimin shqip dhe pavarësimin e Shqipërisë Sheh Latifi në luftën për

(Vijon nga faqja 14) jashtë atdheut. Bëri shkëputjen përfun- dimtare nga komuniteti musliman turk. Qe kryetari i parë i Komunitetit Musliman liri dhe shkollën shqipe Shqiptar. Urdhëroi që feja të mësohej në gjuhën shqipe dhe bisedat të bëheshin në Nga: Shukri Hajdari Sheh Latifi ishte një njeri me gjuhën tonë. Ishte medresist. Në këto mejtepe e medrese u arsimua heh Latifi lindi më 1875 në një familje vizion të lartë, ai përkrahte edhe Sherif Langu. Punoi pa u lodhur për qytetare, patriote dhe atdhetare të Di- të renë, një njeri përparimtar përhapjen e shkollave shqipe. Qe kryetar brës së Madhe. administrativ i klubit “Bashkimi”. Ishte del- S me kulturë të gjerë që dinte të Mësimet e para i mori në qytetin e lindjes egat i dibranëve në shpalljen e Pavarësisë në një nga Rruzhdijet (kështu quheshin në Vlorë më 28 nëntor 1912. I ndjekur nga respektonte shokët dhe miqtë. serbo-bullgarët erdhi në Tiranë. Nga viti shkollat e ulëta fetare). Pas saj, ai studio në 1940 deri më 1946 qe kryetar i Komunitetit një nga Medresetë e njohura të Stambollit, Musliman të Shqipërisë. Në vitin 1946, për të vazhduar më vonë edhe në një shkollë për hapjen e shkollës shqipe në Gjoricë. Së megjithëse kishte qenë delegat në shpalljen Teologjie në Arabi. Ai mori një edukatë kultu- bashku me kryepleqtë Ferit Kaja Gjoricë e Ali e Pavarësisë, qeveria komuniste e dënoi rore orientale nga më të dalluarat e kohës. Miftari Cerenec u bë realitet ëndrra e shumë me 10 vite burg. U lirua në vitin 1950 dhe I rritur në një ambient patriotik shumë fshatarëve të Gjoricës. Sheh Latifi kishte një ndërroi jetë më 9 mars 1956 në Tiranë. shpejtë do të binte në kontakt me Sait Na- personalitet dhe autoritet që e fitoi në sajë të Ishte medresist. Të gjithë këta medresistë jdenin, do të mësonte gjuhën shqipe me ato kulturës së gjerë, drejtësisë e zgjuarsisë që e i burgosi rregjimi komunist dhe Hafiz Ali grupe të vogla ilegale, 3-4 vetë në bodrumet e tregonte në zgjidhjen e problemeve. Korça i zemëruar shkruante: “ P ë r dyqaneve dhe në skutat e Shtëpive të Dibrës Ai dha një kontribut të pazëvendësueshëm Shqipëri u përpoqa së Madhe. në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve midis fsha- Rrezikova jetën time, tarëve në fshatrat e Gjoricës. Eshtë meritë e tij Nuk rrëfehet se sa hoqa, Dalëngadalë, Latif Shehu do të propagan- Se shteti m’i njihte krime. donte e do të kthehej në një mësues të zjarrtë realizimi i kanalit vaditës Lubalesh-Gjoricë, Zot, le të na rrojë Atdheu, kombësia, të gjuhës shqipe në teqenë e Shaban Dedesë, ku në sajë të punës së madhe me njerëzit i Aqë sa të rrojë edhe Gjithësia.” e njohur në rrethet patriotike të Dibrës së dha jetë Gjoricës së Epër. Kjo u bë e mundur Në vitin 1914 Haki Sharofi hapi të parën Madhe e më gjerë. Sheh Latifi më 1925. shkollë shqipe në qytetin e Peshkopisë. Ishte Familja e Latif Shehut, si të gjitha familjet Edhe fshatarët e deshën dhe e respektonin shkollë e rregullt dhe me leje të Qeverisë. shqiptare, ishte një familje patriotike. Aty nazin turk të Dibrës, mësimi të bëhej shqip atë klerik me zemër të madhe dhe njeri Shkolla e parë shqipe e filloi jetën e saj në fëmijët merrnin elementët e para të edukatës dhe të emërohej mësues Shefqet Daiu5. shumë human. xhaminë e vjetër të Peshkopisë. Nuk ishte familjare të gërshetuara me zakonet, traditat Sheh Latifi nuk e harroi kurrë Dibrën e rastësi. Kudo nëpër xhami mësohej gjuha Kryengritjet e mëdha të viteve 1910-1912, e dhe normat kanunore1. gjetën Sheh Latifin përkrah Mersim Demës e Madhe. Në 1928 themeloi partinë Demokra- shqipe. Edhe Lidhja e Prizrenit, mbledhjen tike (të majtë) në Dibër të Madhe me dëshirën e kryesisë e bëri në medresenë e Prizrenit, Latif Shehu pas kulturës që mori në shkol- Dan Camit sëbashku me Sadulla Strazimirin, kurse mbledhjen e përgjithshme e zhvilloi la, u formua edhe si klerik dhe mori titulli Shyqyri Iliaz Pashë Qokun, Qamil Dacin, për të marrë pjesë në zgjedhjet e para në xhami. “Sheh”, dhënë nga Drita Hyjnore, institucioni etj, duke organizuar një propagandë të demokratike nën pushtimin serb. Për të kryer detyrimin fetar për të drejtën më i lartë i Teqes në Shqipëri. Nën maskën efektshme për dezertimin e shumë ushtarëve “Aderuesit e kësaj partie ndiqeshin nga e popullit që të jetojë e të ndërtojë jetën i e edukatës fetare në teqen ku ai shërbente dhe oficerëve shqiptarë që shërbenin pranë xhandarët e Kralit dhe të hegjemonizmit lirë, shumë medresistë ndoqën shembul- mësonte edhe gjuhën shqipe. garnizoneve turke të dislokuara në Dibër të Sllav6. lin e këtyre dijetarëve e patriotëve. Hafiz Hysni Myziri, në studimin për shkollat e Madhe, Peshkopi, Rekë dhe Homesh. Kështu Është i njohur kontributi i Sheh Latifit për Zabit Kodra, Femi Xhepa, Hivzi Shehu, para kombëtare shqipe, jep shembuj se si kishin filluar përgatitjet për kryengritjet dhe luftën Nacionalçlirimtare në Gjoricë e më Halim Shehu etj., të tërë mësues të nderuar, mësuesit shqiptarë që shërbenin në Institu- gjerë. Ai e përkrahu dhe propagandoi atë si kanë dhënë kontributin e tyre për arsimin në bashkërendim me kryengritësit e Kos- cionet fetare dhe shkollat në gjuhë të huaj, ovës, u bë e mundur fitorja dhe shpallja e një luftë të drejtë dhe ndihmoi në organiz- dibran. imin e Këshillave Nacionalçlirimtare. Profeti Muhammed (a.s.) thotë se kur ka u mësonin fshehurazi nxënësve të tyre edhe pavarësisë. dhembje një besimtar, të tërë muslimanët shkrimin shqip2. Populli Dibran pak ditë do ta gëzonte Në qershor 1943 zgjidhet si kryetar i kanë dhembje. Në vitin 1913, me padrejtësi Së bashku me Sait Najdenin, Aziz Me- fitoren e pavarësisë, detyra të reja u dilnin këshillit të zgjeruar Nacinalçlirimtare të Di- Dibrën e ndanë në dy pjesë, por ata kurrë zelxhiun, Shaqir Dacin, etj, më 1900 nën- pas pushtimit serb të Dibrës. brës me sekretar Sul Baholli. Pas 4 muajsh, në nu arritën të copëtojnë shpirtin kombëtar të shkruan kërkesat ndaj perandorisë Osmane Shumë patriot iu nënshtruan ndjekjeve, tetor jep dorëheqjen për arsye shëndetësore dibranit. As pushtimi shekullor, as Traktati për hapjen e shkollave shqipe3. Kjo ngjalli persekutimeve e pushkatimeve nga push- dhe kryetar zgjidhet Haki Stermilli7. i Shën Stefanit, as Kongresi i Berlinit, as zemërim të madh në radhët e autoriteteve tuesit e rinj. Sheh Latifi nuk kishte ndonjë pasuri të Konferenca e Ambasadorëve në Londër, turke dhe filluan të ndalonin me forcë çdo Të njëjtin fat e ndoqi edhe Sheh Latifin, i madhe, por kishte shpirtin e një humanisti as dy luftërat botërore dhe as rregjimi i tentativë për mësimin e gjuhës shqipe në të madh, ndihmonte njerëzit pa përkrahje egër komunist, nuk mundën ta mbysin e cili për të luftuar për mbrojtjen e pavarësisë Dibër e rrethinat e saj. u detyrua të largohej nga Dibra e Madhe. dhe në nevojë. ta ndajnë deri në harresë shpirtin patriotik Njihen nga të gjithë kujdesi për motrat të dibranit. Dibranët nuk mundi t’i ndajë Për perandorinë Osmane, Sheh Latifi për- Ai u strehua në familjen Çela në Mal- vija e kufirit. Dibrat e dy anëve i dhanë bënte rrezikshmëri, prandaj ai u detyrua të lakastër: Tash iu desh të luftojë përpjekjet për Sharku, Rrahman Kacnine dhe Haxhi Canin, njëra-tjetrës dije, dashuri e bashkim, guxim, largohej në malësi të Dibrës, në Mallakastër hapjen e shkollave serbe në Dibër të Madhe pa përjashtuar ndihmën e pakursyer për trimëri e besë. (tek familja Çela), duke lidhur një miqësi që dhe fshatrat rreth saj, prandaj intensifikoi gjithë njerëzit që paraqiteshin në shtëpinë Zoti na krijoi komb më vete, me gjuhë e do të konsolidohej e forcohej më shimë në punën për mësimin e shqipes në situatat e apo teqenë e tij. veçori të tjera dalluese, pra na krijoi për të kohën e pushtimit e invazionit serb të viteve reja, por akoma më të vështira. Me shumë Nëpërmjet prindërve tanë, ashtu si edhe jetuar të lirë e të pavarur. Feja Islame u dha 1913-1920. dhimbje mundi të përballojë pushtimin me ata, i jemi mirënjohës dhe e respektojmë gjallëri e forcë ndjenjave të atdhedashurisë. Në vjeshtën e vitit 1908, për të përballuar vrasjet e djegiet e Grykës së Vogël me 1913 punën dhe veprën e këtyre patriotëve. Feja është e përhershme e edhe i përjetëson reaksionin xhonturk, Sheh Latifin e gjejmë Sheh Latifi ishte një njeri me vizion të lartë, këto të drejta dhe në çdo kohëështë aktuale. duke qëndruar pranë njerëzve me një opti- sëbashku me Shaban Pepën, Hajredin Var- mizëm që të ngjallte vetëm shpresa. ai përkrahte të renë, një njeri përparimtar Sot shqiptarët kanë ngritur xhami atje ku me kulturë të gjerë që dinte të respektonte jetojnë: në Belgjikë, Gjermani, Amerikë etj. varicën, Adraman dhe Nurçe Xhuglinin, Sëbashku me Sheh Sulën e Zerqanit, Latif Së paku çdo ditë të xhuma, pas qindra ki- Maliq Dacin, Jashar Zenelin erj., shokë të Shehun do ta gjejmë në fshatrat e Grykës së shokët dhe miqtë. lometrave udhëtim, grumbullohen në këto Sait Najdenit, hapën klubin “Bashkimi” që siç Madhe, Gjoricë, Bllacë, Homezh për orga- Këshilli i Komunës së Gjoricës, me ven- xhami. Falen e luten, takohen e çmallen, thotë Haki Stermilli: ‘zhvilluan një veprim- nizimin e luftës dhe përpiqej të ndihmonte dim nr, 12, datë 12.04.2012, i dha titullin bisedojnë për hallet e tyre e të Shqipërisë. tari të shënueshme në fushën kombëtare si sado pak përballimin e vështirësive. Atë “Qytetar Nderi”. Shumë prej tyre, tani, ditën e xhuma e thër- dhe propaganduan në qytet dhe në krahinat e gjejmë gjithnjë në lëvizje nga Tirana në Përulemi me krenari dhe do të kërkojmë rasin “dita e shqipes”. përreth tue ngjallë në popull dashurinë me Dibër për t’iu larguar vëmendjes nga ana e që edhe brezi pas nesh të frymëzohen në Angazhimi i medresistëve në arsimin di- mësue shqip 4”. serbëve. jetën e tyre për përparimin e Atdheut dhe bran është që këto mësime e këto detyrime Autoritetet dhe perandoria Osmane, për- Kombit tonë. t’ua transmetojnë brezave: “Liri, pavarësi Edhe lufta e parë botërore, pushtimi i pjekjeve dhe luftës së patriotëve shqiptare Dibrës nga Austro-Hungarezët nuk e thyen e të mësuarit pa kufi, bashkëjetesë kom- Referencat bëtare. Shqipëria siç e duan shqiptarët.” për rritjen e vetëdijes, për hapjen e shkol- Sheh Latifin nga përpjekjet për mësimin e 1 Sotir Temo – Monografia ‘Said Najdeni’, fq.14 A.Çaushi lave shqipe iu kundërvunë me vendimin shkollën shqipe. 2 Hysni Myziri – Shkollat e Para Shqiptare, Tiranë 1978, për hapjen e shkollave turke dhe për rritjen Më 1921-1924, do ta gjejmë anëtarë të fq.133 e forcimin e tyre ekzistuese. 3 Hysni Myziri – Shkollat e Para Kombëtare Tiranë 1798, fq. * Kumtesa e mbajtur në takimin e degës së shoqërisë “Bashkimi” të nënprefek- 180 organizuar në kuadrin e 100 vjetorit të Këto masa hasën rezistencën e fortë të turës së Zerqanit përkrah Sheh Sulës, duke 4 Haki Stërmilli – Dibra në prag të Historisë, fq.44 – Botimi Pavarësisë. Takimi u organizua nga Bash- Sheh Latifit, Eqerem Camit, Hazis dhe Sherif u rreshtuar në forcat demokratike përpa- i vitit 1940 kia Peshkopi, Drejtoria Arsimore Rajonale Langut, Ismail Strazimirit dhe atdhetarëve të 5 Dibra dhe Etnokultura Nr.2, fq.208 rimtare. 6 Sulejman Borova – Pishtarët e Diturisë – Monografi për Dibër dhe Myftinia Dibër, më datë 18 prill tjerë që këmbëngulën pranë guvernatorisë së Më 2 shtator 1925 u kurorëzuan me sukses 2012. Titulli është i redaksisë arsimtarët, fq.42 Manastirit për të lëshuar urdhrin që në gjim- përpjekjet e Sheh Latifit dhe Haxhi Ademit 7 Lufta Nacionalçlirimtare e popullit Dibran, fq. 316 nr. Korrik 2012 - 19 75 kulturë Vepër Intervistë me këngëtarin Shaban Mziu Shaban Mziu, një koncert me akribi recital për 60-vjetorin shkencor Dr. Mahmud Hysa, Polifonia e tekstit Në fillim të vitit 2013 festoj 60- letrar, L. Shkollor, Prishtinë, 2012 vjetorin dhe, me këtë rast, po punoj për një koncert recital, ku Nga: Jorgo Bulo, Akademik do të ftoj shumë miq, këngëtarë y takimi ynë i sotëm më çon në kohën e artistë, jo vetëm në Lezhë, por e shkuar kur tridhjetë e ca vjet më parë, edhe në Dibër e Tiranë. Ku takuam në Tiranë ku ju vinit për kër- kime në arkiva e biblioteka për tezën tuaj të kombit, shkruhen dramat, humbjet dhe fitoret disertacionit për jetën dhe veprën e Çajupit. e tij. Ibrahim Kadriu është një shkrimtar që ka Këngëtari Shaban Mziu, lindi në Reç më 3 Atëhere ende i ri si moshë dhe i ri në fushë sjellë një larmi të madhe tematike në krijim- prill 1953, pas shkollës fillore në vendlindje të kërkimit shkencor, por me vullnet dhe pa- tarinë e tij, që e pasuruar prozën shqipe me vazhdoi shkollën e mesme në Zalldardhë, ku sion për t’iu kushtuar kësaj pune, me një a dy subjekte nga e kaluara historike dhe nga jeta e filloi dhe aktivitetin e tij artistik si këngëtar libra të botuara, kurse sot me një bilanc prej sotme, që ka pasqyruar dramat e kombit dhe dhe instrumentist. 20 librash, vetëm të profilit studimor, dhe me dramat e individit, që ka trajtuar kolizione të Në repertorin e tij ka këngën epike si më të fundit libër kushtuar veprës romanore të mprehta sociale e psikologjike. Kjo pasuri tema- kulmore, por dhe këngë lirike. Shumë këngë Ibrahim Kadriut. Një bilanc më të vërtetë për tike, vëren Mahmud Hysa, ka sjellë një galeri të tij ishin të përditshme si valët e radio t’u pasur zili, fryt i një pune jete të një punëtori personazhesh, një mozaik tipash e karakteresh Tirana e radio Kukësi si dhe në Televizionin të palodhur të studimeve letrare. shoqërore, të projektuara si tërësi a produkt i Shqiptar. Korpusi i veprave shkencore të prof. rrethanave, por dhe të individualizuara përmes Mahmut Hysës përfshin studime që pushtojnë detajesh e imtësish të gjetura me intuitë e fan- Fillimet e para në interpretimin e gjithë shekujt letrarë, autorë dhe probleme tazi artistike prej shkrimtarit. Si në një afresk këngës? të ashtuquajtur “letërsia e vjetër shqipe”, të gjerë në krijimtarinë e Ibrahim Kadriut do Që në fëmijëri kam kënduar dhe i kam veçanërisht autorë dhe probleme të letërsisë të gjesh të portretizuar personazhe nga mosha rënë çiftelisë, por kënga e parë që kam kën- së bejtexhinjve a të alamiadës shqipe, term e adoleshentit, te plaku, heronj dhe tradhtarë, duar në skenë ka qenë viti 1968 në një këngë që e solli ndër të parët në studimet tona prof. figura tipike dhe atipike, tipa flegmatikë dhe për Ismet Sali Bruçaj. mora dhe dekoratën Urdhri “Naim Frashëri” Hysa, autorë dhe probleme të letërsisë dhe sanguinë, të nënshtruar dhe rebelë, përfaqë- të klasit të parë. të kulturës së Rilindjes Kombëtare, midis tyre sues të shtresave të ndryshme shoqërore dhe Zalldardha të quan pjesëtar të ansamblit monografia për jetën dhe veprën e Çajupit, të epokave të ndryshme, bartës të veçorive “Kuvendi” ndërsa ju jeni nga Reçi? Po në turne jashtë Shqipërisë? gati shteruese, më e plota monografi për këtë epokale dhe individuale. Kjo pasuri tipash dhe Edhe në Reç kanë kënduar, por duke qenë Pas viteve ’90 mu dha rasti të dal e të autor të shquar që qëndron në kapërcyell të karakteresh shoqërore, sipas prof. Hysës, i jep nxënës nga Zalldardha, dhe më vonë me jap koncerte jashtë Shqipërisë, sidomos në dy epokave letrare; autorë dhe probleme të një vend të veçantë prozës së Ibrahim Kadriut punë në Zalldardhë, u aktivizova me grupin Ansamblin “Shqiponja” në vitin 1993 në letërsisë midis dy luftërave, të letërsisë bash- në prozën shqipe të pasluftës, është një dëshmi e Dardhës. Në Zalldardhë kishte më tepër ak- Belgjikë, Francë e deri në Australi por dhe këkohore, duke ardhur te libri që promovojmë e thellimit në të të realizmit dhe të një qëndrimi tivitete. Por edhe reçjanë të tjerë si këngëtari në vitet 1994-1996 disa herë në Zvicër, Turqi sot për Ibrahim Kadriun si romancier. aktiv të krijuesit ndaj fateve të vendit dhe pop- Arif Vladi, valltari Daut Sufa, shkrimtar dhe e deri në Gjermani, ku jam pritur mjaft mirë Nga libri i parë botuar më 1972, te libri që ullit të tij. Pa iu shmangur funksionit edukativ kritiku Mexhit Prençi, nga Reçi kanë spikatur sidomos me këngën patriotike. kemi në dorë sot, në këtë rrugëtim 40 vjeçar, të artit, sidomos në prozën për fëmijë, Ibrahim me talentin e tyre në Dardhë. Në Zalldardhë Mahmud Hysa i ka mbetur besnik profilit të tij Kadriu duke synuar të edukojë me kujtimin gjeta njerëz të përkushtuar për artin, serioz- Në repertorin tuaj keni shumë këngë si pedagog dhe historian i letërsisë, ashtu si i ka e burrave të mëdhenj, na ka dhënë në librin itetin dhe ndihmën e artistëve Haziz Ndreu, patriotike, cilët do veçonit? mbetur besnik metodës së tij të kërkimit, si hu- “Epoka në figura” portretet e disa ikonave të Xhelal Çerpja dhe kolegët e mi si Lirie Rasha, Këngët patriotike, të cilat edhe sot kën- lumtues që i ngre tezat dhe hipotezat e tij mbi kombit si Skënderbeu, De Rada, Idriz Seferi Qamil Sula, Cajhe Poleshi etj. dohen dhe më kërkojnë t’i këndoj. Kënga faktet e qëmtuara me akribinë e shkencëtarit, etj. pa rënë, siç kontakton prof. Hysa, në një “Kodra e Kacës” është një himn për Reç e mbi argumente dhe interpretime që marrin moralizim të thatë. Po ashtu me angazhimin e Diçka për Haziz Ndreun sipas jush? Dardhë, që në oda burrash, po edhe në das- parasysh tekstin por dhe kontekstin historiko- një krijuesi me vetëdije të thellë artistike dhe Haziz Ndreu ishte enciklopedist për kul- ma këndohet. “Besëlidhja e Prizrenit” edhe kulturor dhe social, që nuk rend mbas modave qytetare në romanin dyvëllimësh “Vajhall”, që interpretative, por që nuk neglizhon as arritjet turën. Ndihma dhe inkurajimi artistik ishte i sot këndohet e transmetohet, janë këngë nga studiuesi Mahmud Hysa e vlerëson si një nga dhe prirjet e shkollave bashkëkohore. Me stu- padiskutueshëm, por edhe jashtë skenës, ai Gurra popullore, që në Reç e Dardhë është veprat më të arrira të autorit dhe si një tip të ri dimet e tij prof. Mahmud Hysa ka kontribuar të ishte njeri i madh dhe i mirë për ne të gjithë. shumë e pasur. romani, shkrimtari ka synuar demistifikimin e rishikohen në dritë të re disa teza e vlerësime idolatrisë dhe të ideologjisë komuniste. Mund të them se për të mos bërë ndonjë ga- Në shtëpinë e Kulturës në Zalldardhë shpesh të historiografisë sonë letrare, të rivlerësohen Duke analizuar romanet e Ibrahim Kadriut bim apo sjellje jo të mirë më tepër i ruhesha vinin dhe të moshuar që këndonin këngë të disa autorë dhe rryma të procesit letrar, si ve- në kontekstin e zhvillimeve të prozës bashkëko- Haziz Ndreut së prindërve. vjetra, apo motive vërtet interesante si Riza pra e Bogdanit përmes monografisë “Bogdani hore shqipe, studiuesi, krahas pasurisë tematike Poleshi apo Xhevahire Gjoka (Cani) po kështu si nuk e njohim”, ose letërsia e bejtexhinjve, të tyre, ndalon në risinë dhe ndryshimet që Aktiviteti juaj si këngëtar nëpër kon- dhe Mehmet Xhaferi një dashamirës dhe njohës vepra e Çajupit e të tjera. ato sjellin në relievin tipologjik të romanit, certe? i folklorit nga ku ka mor këngën “Cuca vesh Me ansamblin e Dardhës dhe Reçit kemi Vepra që kemi sot në dorë, e pesta në serinë në tipologjinë e subjekteve dhe të strukturave me fustan jeshile” një duet me Caje Poleshin, “Studime”, paraqet jo thjesht një përmbledhje kompozicionale, në poetikën e zhanrit në dhënë koncerte në gjithë trevën e Dibrës disa apo këngën “Hajde se jam vetëm” të cilët janë herë në përbërje të ansamblit “Dibra” kemi studimesh për veprën romanore dhe diskursive përgjithësi. Romani me subjekt linear, romani burimore nga folklori i zonës. të Ibrahim Kadriut, për një përpjekje a një dhënë koncerte në Tiranë e në disa rrethe të me subjekt të tipit mozaikal, si “Qyteti buzë monografi “sue generis” për profilin krijues tjera të Shqipërisë. Me ansamblin “Dibra” liqenit”, romani i personazhit, si “Qerrja e Në një drekë me miq këngëtarë të të njërit prej prozatorëve më prodhimtarë në kam marrë pjesë në tre festivale folklorike dritës”, romani shoqëror, ose romani historik restorant “Brazili” keni thënë “dua të bëj letrat e sotme shqipe. Zgjedhja e këtij autori, si “Kalorësi i Karadakut” a romani psikologjik, në Gjirokastër. Edhe në ansamblin “Çiftelia” një koncert”, vetëm kaq. Vazhdon ta mbash me sa duket nuk është e rastit prej studiuesit; ai e bëjnë relievin tipologjik të prozës bashkëko- të Lezhës kur ndërrova vendbanim jam ak- akoma sekret? sheh në veprën e Ibrahim Kadriut të përthyen hore, mjaft të thyer, duke thyer pikërisht një farë tivizuar dhe kam marrë pjesë në dy festivale E kam mbajtur sekret se ka pak kohë që po disa nga prirjet e zhvillimit të romanit shqip në monotonie në pamjen e tij të parë edhe përmes folklorike në Gjirokastër. punoj për këtë ide, për një koncert recital, por Kosovë në këtë çerek shekullin e fundit. Ibra- përzierjes së epizmit, lirizmit e psikologjizmit, po tregoj edhe këtë sekret. Në fillim të vitit him Kadriu, shkrimtari që ka lëvruar romanin, si mjete të zbulimit artistik të anës sociale dhe Dhe vlerësimi? 2013, festoj 60-vjetorin, e në këtë rast në një tregimin dhe novelën, poezinë, prozën për botës shpirtërore të individit. Koherent brenda I gëzoheshim duartrokitjeve tepër koncert recital që po punoj për të realizuar do fëmijë, esenë historike ose prozën diskursive, profilit të historianit të letërsisë, por dhe me dashamirëse të spektatorëve, që vërtet na ftoj shumë miq këngëtarë e artistë jo vetëm ka sjellë në veprën e tij përmes gjuhës së artit, dhuntinë kritike që e karakterizon, Mahmud emocionin, por më i suksesshëm ka qenë këtu në Lezhë por edhe në Dibër e Tiranë. jetën e njeriut të këtyre trevave, jetën histo- Hysa në librin e tij “Polifonia e tekstit letrar” festivali folklorik i Gjirokastrës i vitit 1978 ku Intervistoi: Ilmi Dervishi rike dhe bashkëkohore, krajatat dhe kalvarin dëshmon se një gërshetim i analizës funksionale e shqiptarëve në të kaluarën e largët dhe të dhe formale të tekstit , të vështruar si polifoni, afërt. Krijimtarinë e gjerë të këtij shkrimtari, jep rezultate në studimet letrare, për të kapër- siç vëren prof. Hysa, e karakterizojnë dy tipare cyer një farë eklektizmi dhe manierizmi që Rruga e Arbërit - gazeta juaj thelbësore: prirja për të përvijuar estetikisht mund t’i çojë ato në rrugë pa krye. realitetin bashkëkohor në rrjedhë të zhvil- Duke përfunduar dëshiroj t’i uroj prof. Hysës Shkruaj: limeve historiko-shoqërore dhe synimi për ta shëndet për të vazhduar punën e tij në studimet rrokur atë realitet në kompleksitet, në gjithë letrare, dhe shkrimtarit Ibrahim Kadriu krijimtari [email protected] arealin kombëtar, si një areal ku rreh pulsi i të frytshme. 20 - Korrik 2012 nr. 75 Poezi nga Islam Çenga krijimtari Shkëputur nga libri “Parfum urimesh” në proces botimi

VONESE T’A FAL TY … - Me dashuri motrës Tashë- Adivie Hoxha dhe Brenda meje tirret e ç`tirret një lëmsh Po kjo pse po vonohet Lëmshi i ditenetëve të mbetura kukuth poezia e saj Duhet të vinte më herët se të tjerët Në vetminë time afër moshës së tretë E me takën e gishtit t`i binte e shkujdesur derës Në briskun Shënandreut ku nata ngroh kurrizin. Pas botimit të librit të parë unë poezi “Parajsë Siç ka bërë gjithmonë e vogla ime motër. pa engjëj”, poetja nga Burreli Adivie Hoxha, Me shtëpinë bosh dal në dritare Kur mendoj për ty del para lexuesve dhe në dy libra të tjerë Tres vështrimin ngërç gjer në mbyllje të rrugës Brenda meje struket si mëllenjë një e fshehtë “Kam mallë” dhe “Psherëtima jote jam”. S`ka fustan blu, s`duken gjëkundi as flokët e verdhë Dhe çukit me sqepin e njomë në ashtin e zemrës. Poetja Adivie Hoxha vjen me një po- As shalli bojë mjalti hedhur në një anë ezi befasuese, herë Nuk farfurijnë si shelgje as sytë e saj gështenjë Nuk dua të të them se të dua si dikur e ndrojtur e herë Dhe bliri në rrugë gjethet po shkund Dua të të them se të kam të shtrenjtë. shpërthyese duke Megjithëse nuk fryn erë “thyer” tabu roman- Megjithëse nuk është vjeshtë… tike e melankolike, por herë herë dhe me Kushedi. Ndoshta ka palosur rrobat e dimrit VARGJE TE FSHIIRA NGA SHIU ato pesimiste. E nga raftet si gishta ka shpalosur të lehtat e verës “... Kam dashur që Apo ka lënë çezmën hapur siç i ndodh zakonisht Kockat më dhëmbin nga mosha shpirti të mos zotëro- Kur ngutesh të dalësh nga pragu i derës; Por zemra më reh si fëmijë… het brenda trupit, të Ndoshta në urban ka nisur shamata me zhbiriluesin e xhepave paktën, ai ta shijojë Sharrje. Bllokim trafiku…Policë me dyzynë. Nëmë plakash E nëse xixëllonjat si ndjek në gardhin e mbrëmjes lirinë e dëshiruar...”. Ah, po vonohet buzëqeshja që mbush poret e stresit Në shpirt xixëllonjat bëjnë dritë fosforishente Poezia e saj është e ndjerë, e shkruar me Shakatë që luajnë syrin me ojna mëllagash… (Varg i prishur nga shiu.) Në vend të vargut të prishur nga shiu: frymëzim dhe me një tematikë sa intime aq Të dhurova xixëllonja e të mora një puthje fëminore dhe përgjithësuese, ngacmimin e saj artistik Kur vonohesh ti muret vishen në gri Dhe gjumi nuk më zuri gjer në të gdhirë e ngre në art duke e bërë pjesë e lexuesit. Dhe bie tik-taku orës, komshinjtë diç thonë ndër dhëmbë (Varg me rimë e prishur nga shiu…) Poetja nga libri i parë te i treti, ka një rritje Ustai përballë godet me çekan llamarinën më fort cilësore dhe një pjekuri artistike. Udhët ngushtohen si në një dimër të rreptë E nëse në zemër nuk kam vend për trille “Nuk jam kjo që jam, / Dua të jem ajo që Larg, shumë larg ulen dallëndyshet Kam hapësirë të pamatë për ty dua të jem”, - shkruan në poezinë e saj, me Pranë shumë pranë ndërtojnë foletë… Një puthje xixëllonjash na e njomi shiu një meditim apo komunikim filozofik me Dhe gërshetat (fjalë të fshira nga shiu ) …veriu… mimoza… lexuesin e saj. Poezia e Adivie Hoxhës, është Paketat Slims kinse për mua po digjen në çantë (varg i fshirë nga shiu, sigurisht me rimë…) poezi që shqetësimet, ndjenjat dhe e unin Bëhet shuk byreku mbledhur në letrën varak e saj poetik e shpreh me një metaforë dhe Të thëna e të pathëna zvarriten në të pjerrët Kockat më dhëmbin nga mosha figura artistike me një mesazh të qartë për Pikë- pikë durimi shterret… Por zemra më reh si fëmijë jetën. Jeta sido që të vijë duhet jetuar, është Por azgjë e tillë nuk është e rëndësishme e bukur. / Ilmi Dervishi Se prania jote më herët se të tjerët… Shumë vargje në vazhdim m`i ka fshirë skleroza… Poezi nga Adivie Hoxha Më në fund u hap dera ÇUDI ME GRUAN KETE FUND MARSI U mbyllën tylet e dritares siç ndodh zakonisht nga malli U çelën sytë e mi të mpira nga morthi i pritjes Më zgjoi nga gjumi hap e mbyll kanatat Jeta E si zogj të brishtë Hyp e zbrit nga karrikja e vjetër prej kompesate Fluturuan dhe po miklohen në qepalla qielli. Eh, ç’është kjo jota! Shpalos rrobat e verës gruaja në kanape S’dihet se ç’të sjell Palos lëkurën e dimrit në dollape… Motër t`a kam thënë? Me tekat e veta, Të dhuron e të vjedh... Si grua, si nënë je e përsosur Rit i vjetër, zakon dallëndyshesh Si motër je e mirë, sa nuk gjej fjalë Kur kthehen nga mërgimi i vjetër, i largët E ëmbël, e egër Hallet e jetës nuk paskan të sosur Nxjerrin barin e tharë nga foleja Si s`kanë dashuritë as fund, as anë… Lakmuese dhe dhelpër, Shtrojnë tërfilin e njomë si mutafe. Të shtyn, të tërheq, Të fundos, të ngre... NJE GUR I ÇARË I ALI PODRIMJES Kështu në ndrime stinësh ndrohen rrobat Këpucët dalin dhe futen në garazh Macja e zezë po më ndjek si nata Me zakone e instikte dallëndyshesh Gjethja Si xhindi po më vidhet ky Ali Podrimja Me rite të çuditshme grash… Mos i dashur me mungjira shkinjash Bie gjethja nga lisi Fushës së Kosovës nëpër brinja. dhe dëshiron të kalbet 5 KOSTARE DHE BABAI 6 aty, poshtë degëve... Me njërin sy të natës marr një sy gjumë 5 kostarë dhe babai 6, kositnin parcelën e jonxhës Me tjetrin sy të ditës të ndjek nëpër gjurmë Dhe nëna gatuante drekën në mutfakun si fole turtulli Në njërin sy të natës më del në ëndërr Shan e mallkon erën Kostarët fqinj merrnin me vete fëmijën më të vogël Në tjetrin sy të ditës je në zhgjëndër. që e largon Babai merrte time motër; dhe e merr me vete... O Ali Podrimja godit dhe me grusht Veç mackën e zezë m`a tërhiq zvarrë Secili në korsinë e tij si në garat me kuaj Fushës së Kosovës nëpër gusht Palosnin jonxhën rradhë-rradhë në anë Meditim Maleve të Sharrit në janar! Dhe ishte qetësi Një letër zhubravitet nëpër xhep Vetëm gjingallat dhe tehu i kosës dhe një laps majëthyer djersitet në dorë, O Ali Podrimja në je burrë! Dhe matanë një vijë uji si fishkëllimë bariu por, mendimet kanë marrë arratinë, Mbushnin kolovajsen e fshatit që pa gdhirë. ndoshta, kërkojnë një metaforë... SHOKEVE TE FEMIJERISE Do t`a thaj dielli në gjeth e lëkurë, më thoshte babai një plak tymos llullën i menduar, Si uji në pagure na kanë mbetur motet Do t`a ngrejmë mullar, thoshte babai nga plaka gërmuqe kafenë pret... Me shkopinj thane vjeshta po shkund gjethet Dhe në dimër do t`ja japim lopës Rinia, si një ëndërr e perënduar, Iku në atë botë miku im i shtrenjtë Dhe lopa do t`a bëjë qumësht si fëmijë pa emër, kërkon nënë e vet... Ajo botë si skile na pret ne të tjerëve.. Qumështi do të bëhet kos E kosi dhallë e shëllirë Bukuroshja yjet numëron çdo natë, Tani, miqtë e mi, shkopi i moshës bën domino Deri sa të piqen manat. nën jorgan struket duke mërdhirë, Në divan, në lulishtë, dopio gjashtë si miop “princi i kaltër”, që pret orë e çast, me tjetrën shëtit në errësirë... Ngrihet tensioni sonnabul në damarë Do të piqen dhe kulumbritë e luleshtrydhat Dhe zemra çukit si grifshë në të rrallë. E do të heqim trikon e leshtë nga mishi dhe bredhin e bredhin mendimet e mia Kur jonxha do të dalë nga brinjët e dheut. T`a gdhijmë si dikur? nëpër mjegull humbur pa adresë, Plakat s`na lejnë gjallë i gjori njeri, s’i sheh hallet e tija Na duan më pranë Dhe 5 kostarë e babai 6 do të kositin plakjen e tjetrit, ngushëllim mundohet t’i qesë... Si varri me varr… Ne do jemi rritur një pash më tepër… nr. Korrik 2012 - 21 75

100 VJETORI I PAVARËSISË botime Valbona RAMÇI

Burrë i ndritur dhe me gjykim atdhetar RAMÇI Valbona “Në këtë vend ku un’ po bi Nga: Prof. as. Dr. Bernard ZOTAJ pjesëmarrës në çeta, lidhje, kuvende, kon- hasmërive, thashethemeveKa qen’, asht, dodhe t’jet’ mbiShqipni” çdo gjë grese, debate, qendrime, pajtime, mospaj- të vëmë Atdheun e Flamurin. aleminderit shumë që më dhatë kënaqës- time, prishjeve, rregullime deri në arritjen Historiografisë së atdhedashurisë Hoxhë Hasan Moglica në këtë MO N OGRAF I inë por edhe besimin të lexoj para e pikës kulmore, vjen figura tepër njerëzore 100 vjetor të shtetit shqiptar po i shtohet botimit librin historik “Hoxhë Hasan dhe gati hyjnore e Hasan Moglicës. edhe ...një Historiografisë botim së atdhedashurisë i ri me në këtë vlera 100 vjetor tëdokumentare, shtetit shqiptar po i F shtohet edhe një botim i ri me vlera dokumentare, për një nga protagonistët e Lidhjes Moglica, klerik dhe luftëtar i shquar për lirinë Në këtë monografi gjen përshkrimin e përShqiptare një tënga Prizrenit protagonistëtdhe të besimit fetar, deri në formimin e Le shtetitidhjes shqiptar në Shqiptare vitin 1912 në qytetin e Vlorës. dhe gjuhën shqipe”. karaktere të mjaft njerëzve të shquar, por ajo të PrizrenitBotimi ka karakter biografik,dhe por tëtë gërshetuar besimit edhe me veprimtarinë fetar, e protagonistëve deri në të tjerë të Lidhjes apo të ngjarjeve të tjera të kohës, ku Hasan Moglica ka marrë pjesë Teksa lexoja një shkrim original, bindesha më kryesorja është drita e tyre e natyrshme formimine qenë pjesëmarrës e dukeshtetit u shquar si shqiptar klerik, atdhetar, dijetar, në gjuhëtar vitin, dhe organizator 1912 e në drejtues i aftë. Në mes burrash dhe prijsash e duke mësuar jetën e luftëtarit nga e para, edhe më tej për faktin se krahinës së Moglicës në rrugën e gjatë atdhetare e patriotike në qytetinfaqe mbas faqee Vtë libritlorës. rritet e ripërmasohet figura e tij, sikurse dhe e bashkëluftëtarëve dhe më gjerë e Dibrës, nuk i kanë munguar shërbim të kombit. Këto e të tjera detaje, të Botimitë tjerë, me të cilët ka pati kontaktekarakter të vazhdueshme... biografik por të gërshet- burrat e shquar kur Atdheu ka pasur nevojën, paktën në vështrimin tim, ja shtojnë vlerën uar edhe me veprimtarinë eProf. protagonistëve as. Dr. Bernard ZOTAJ HOXHË HASAN MOGLICA burra që mbi Atdhe e Flamur nuk vinin asgjë, botimit të kësaj monografie për klerikun, të tjerë të Lidhjes apo të ngjarjeve të tjera të Klerik dhe luftëtar i shquar as familje, as pasuri e as jetën e tyre. gjuhëtarin dhe atdhetarin Hasan Moglica. kohës,ISBN ku Hasan Moglica ka marrë pjesë e HOXHË HASAN MOGLICA për lirinë dhe gjuhën shqipe Çmimi: Një ndër këta burra të ndritur, në gjykimin Nëpërmjet këtij përshkrimi të autores del qenë pjesëmarrës duke u shquar si klerik,“Geer” MONOGRAFI por edhe në radhët e kësaj monografie his- dhe përfundimi kryesor që, për vet përmasat atdhetar, dijetar, gjuhëtar dhe organizator e torike, ka qenë e mbetet edhe Hoxhë Hasan e figurës së tij madhore dhe të tjerëve si ai, drejtues i aftë. Në mes burrash dhe prijsash e Moglica. Këtë gjykim e vlerësim për të, ma nuk janë ata që kanë nevojë për ne, por jemi duke mësuar jetën e luftëtarit nga e para, faqe kristalizoi, konkretizoi dhe përforcoi më tej ne që kemi nevojë për ta, për mëndjen e ve- mbas faqe të librit, rritet e ripërmasohet figura arsimit shqip të Hoxhë Hasan Moglicës. monografia e përgatitur për botim nga studi- prën e tyre, për mesazhet që kanë përcjellë e tij, sikurse dhe e bashkëluftëtarë të tjerë, me Në mbyllje dëshiroj të falënderoj përzëmër- uesja e pasionuar Dr. Valbona Ramçi. e përcjellin për sot e për nesër. të cilët pati kontakte të vazhdueshme. sisht studiuesen e palodhur, Dr. Valbona Botim i kësa monografie në kuadrin e 100 Referimi në figura të tilla i studiueses Bashkëpunimi me patriotët Abdyl Frashëri, Ramçi, për gjithë këtë punë monografike të vjetorit të shtetit shqiptar, në tërësi përbën një Valbona Ramçi na pajis me mesazhe të Iljas Pashë Dibra, Vehbi Dibra, Hoxhë lavdërueshme që ka bërë për të evidentuar material original, me vlera arkivore, me ngjar- domosdoshme për ditët tona për t’i qën- Hazis Lila, Medin Kormaku, Hajredin Shehu, këtë bir e burrë të shquar të Moglicës heroike je, data, protagonistë në kulmin e ndodhive të druar sa më pranë njeri tjetrit në të mira e në Hoxhë Vokrri (Said Najdeni), Aqif Pashë El- dhe Shqipërisë që me lutje, fjalime, kush- mëdha për Dibrën e Shqipërinë. Nëpërmjet fatkeqsi, për të ruajtur të pastër vëllazërinë basani, Dan Cami, Feta Cami etj., ishte baza trime dhe së fundi me gjakun e tij, qëndroi si “grimcave” të panumurta të ecurisë së tij, si dhe shoqërinë sa më larg veseve, zënkave, e veprimtarisë patriotike dhe e përhapjes së mal i dhjetë në nëntë malet e Dibrës.

Nga DHIMITËR SHTËMBARI ë gusht të vitit 1993, kur shkova së Një njeri me zemër të madhe pari gazetar në “Kushtrim brezash”

N- organ shtypi i Organizatës së S ELIM PIRA BESNIK NDAJ BETIMIT USHTARAK aren, lëshoi tymin fjoll dhe ma ktheu: Veteranët e LANÇ kanë qënë dhe vazh- Veteranëve të LANÇ të PopullitLibri “Besnik ndajShqiptar, betimit SELIM PIRA - Isha në Dibër ... Muajin tjetër kemi festën dojnë të jenë të ndjeshëm ndaj çdo mendimi ushtarak”, ku përfshihen në dhomën ngjitur me disazyrën intervista e interesanteredaksisë e Batalionit Partizan të Sllovës ... Shkova dhe dhe veprimi që bie ndesh me lavdinë e të botuara në shtypin e dëgjoja një zhurmë të pandërprerëpërditshëm pluralist, makine është u mundova të marrë disa masa. Bisedova epopesë së ndritur të Çlirimit. Por, pse të mos daktilografike. Kështu paradite,një dëshmi kështu më shumë deri që verifikon karakterin edhe me shokët e pushtetit lokal. U mora jemi plotësisht të vërtetë? Jo të gjithë kanë në mbrëmje. Kështu një ditëe pastër e po të kështu këtij dibrani tërë vesh mirë me ta. Sepse nuk është në nderin pas marrë hapa konkrete për t’iu kundërvënë atdhetar. Ai që e njeh nga javën. Madje edhe të shtunave.afër Selim Pirën, intervistat tonë si ish partizanë që të mos ketë shumë atyre mendimeve dhe veprimeve. Se, që do t’i dukeshin jo vetëm I shtyrë nga kureshtja setë kushvërteta eishte mbresëlënëse, ky njëri njerëz në atë ditë feste... të jemi realistë, i druheshin ndonjë reflek- që daktilografonte pa pushim,por edhe njëme shumë ditë interes u futa për historinë. – Shkove me porosi dhe me shërbim timi pushtetar që do të mund t’u kushtonte në atë zyrë. Mbështetur në cilësitë si njëri dhe në aftësitë si nga Kryesia e Komitetit Kombëtar të Orga- largimin e fëmijëve nga puna etj. – Urdhëroni, urdhëroni!kuadër, – dëgjova Selim Pirën jo të më më nizatës së Veteranëve të LANÇ të Popullit Me Selimin ka ndodhur ndryshe. Krejt kot e kanë pas caktuar në flistedetyra dikush të rëndësishme: që qëndronte komisar i batalionit në të Tankeve,kënd komisartë zyrës. i Shqiptar? ndryshe. Kur në mes të qytetit të Peshkopisë Nëndetëses së parë Shqiptare, Inspektor i Kuadrit në Ministrinë e BESNIK IMbrojtjes shkova Popullore. pranë, ndërsa ai më zgjati dorën Si dhe herë të tjera, vuri buzën në gaz dhe, u vendos busti i një mercenari të njohur, jo dhe, Nëgjithë mbyllje tëdashamirësi, këtyre shënimeve do tënisi thoshnim të vetëmmë kaq:urojë: Dihet NDAJ BETIMIT USHTARAK se njëriu tërë jetën kalon mbi “dërrasa”. Zotësia është të mos duke më vështruar drejt e në sy, ma ktheu: nga të gjithë veteranët u reagua shpejt. Madje -shkelësh Me këmbëmbi “dërrasën” të e mbarëkalbur. Se po në shkele gazetë! mbi të, atëhere Qofsh Kujtime nga ato kohë kur gjendeshim para provokacioneve - Si dhe të tjerë, unë nuk pres që të më pati syresh që nguroi ta vendoste emrin do të thyesh kokën. të marinarëve rusë në Pasha - Liman ashtuKolonel siç Selimtë duam; Pira nuk shkeli besnik kurrë mbi i dërrasaveteranëve të kalbura. të ngarkojnë me detyrë të tjerët. Unë e kuptoj posht ndonjë shkrimi që bënte fjalë kundër Nuk shkeli, sepse i bënte sytë katër. Sepse i kuptonte cilat ishin Luftësato. Madje dhe luftoi t’u që bëftëmbi ato dërrasa pena të kalburatop! të mos shkelnin as vet se cila është detyra ime. Pastaj, cili është vendosjes së atij busti. Ishte Selimi, person- kolegët, vartësit apo miqtë e tij. UEdhe ula fëmijët, dhe nipat nisëm e mbesat Selim të Pira njiheshim. i ka mësuar dhe vazhdon Aty ia ai njëri që pret të shkojë me shërbim me alisht ky Selimi që po bëjmë fjalë, që mori mësovat’i mësojë emrin: që të mos shkelin Selim asnjëherë Pira. mbi Edërrasa kisha të kalbura. dëgjuar Dhimitër Shtëmbari shpenzimet e Kryesisë së Komitetit Kom- nisiativën vetjake për të botuar një shkrim me si emër,ISBN 978-99956-04-76-9 por nuk kisha pasur rast të bisedoja bëtar?! mendimet e tij të qarta e të guximshme. nga afër me këtë ish partizan. Dhe, sa bashku me disa të tjerë, ishte bërë Libri “Besnik ndaj betimit ushtarak”, ku – Më falni, po çfarë jeni duke bërë? – e nismëtar i vendosjes së lapidarit përkujtimor përfshihen disa intervista interesante të botu-    pyes. Botime në fshatin Sllovë të rrethit të Dibrës. ara në shtypin e përditshëm pluralist, është Çmimi: 300 lekë – Vazhdoj të daktilografoj biografitë e Sa më shumë që kalonin kohët, aq më i një dëshmi më shumë që verifikon karakterin Dëshmorëve të Atdheut. I kanë sjellë nga plotë më bëhej portreti i këtij burri shtatvogël, e pastër të këtij dibrani atdhetar. Ai që e njeh rrethet me shkrim dore, por na duhet t’i kemi por me zemër të madhe. Sa herë që më nga afër Selim Pirën, intervistat do t’i duke- të daktilografuara ... Selimi hoqi cigaren nga goja, më tregoi dilte përpara, ma kishte ënda të ndalesha e shin jo vetëm të vërteta e mbresëlënëse, por – Kështu do të veproni për të gjithë të një tufë gazetash që mbante në sqetull, dhe të bisedoja me këtë njëri të pasionuar mbas edhe me shumë interes për historinë. rënët?! – i drejtohem me një farë habie. m’u kthye: punës shoqërore. Se ç’përmban ky libër dhe se cilat janë Miku im vuri buzën në gaz dhe, ashtu, - Po nis gazetat “Kushtrim brezash” për E kujtoj shpeshherë një çast, kur shoku vlerat historiko – politike të tij, nuk e shohim thjesht, ma ktheu: në Peshkopi. Do t’ia jap këtij shoferit të Selim shkëmbeu mendime me Kryeministrin të arsyeshme të qendrojmë, se lexuesi do ta - Dëshira na e do që t’i daktilografojmë autobuzit. e vitit 1999, Fatos Nano. Ishin mbledhur ketë në duar. të gjitha, por ... si i thonë, me të parë e me Dhe fët u shkëput për një çast prej meje shumë veteranë të LANÇ në hollin e poshtëm Mbështetur në cilësitë si njëri dhe në af- të bërë. dhe nxitoi drejt e te një shofer, i dorëzoi të Pallatit të Kongreseve. Foli zoti Nano. Në tësitë si kuadër, Selim Pirën jo më kot e kanë Mbas një bisede shumë të ngrohtë, u gazetat, duke i dhënë edhe ca lekë. fund të fjalës së tij, shtoi: Për këtë Vit të Ri pas caktuar në detyra të rëndësishme: komisar ndamë. – I dhashë edhe një farë shpërblimi, - më Qeveria ka vendosur t’ju dhurojë juve, vet- i batalionit të Tankeve, komisar i Nëndetëses Edhe ditën tjetër i shkova në zyrë. Edhe tregoi kur u kthye, - sepse m’i dorëzon gazetat eranëve të nderuar të Luftës, nga pesëdhjetë së parë Shqiptare, Inspektor i Kuadrit në të pasnesërmen. Edhe në ditët e tjera. Dhe në duar të sigurta... mijë lekë të vjetra. Ministrinë e Mbrojtjes Popullore. Selimin do ta gjeja gjithmonë me tavllën plot U ndava nga Selimi dhe, pse të mos e Dhe hodhi vështrimin drejt atyre me të Në mbyllje të këtyre shënimeve do të me hi duhani. Me aq shumë bishta cigaresh, pranoj; u ndjeva si të isha fajtor: ky pensionist cilët bisedonte, si për të mësuar reagimin thoshnim vetëm kaq: Dihet se njëriu tërë sa nuk do ta kishe vështirë të mendoje se me aq shumë halle, si tërë moshatarët e vet, e tyre. jetën kalon mbi “dërrasa”. Zotësia është të duhej të kishte punuar me orar të zgjatur. sakrifikonte nga buxheti mjeran familjar. Dhe Në çast, pash Selimin Pirën që t’i drej- mos shkelësh mbi “dërrasën” e kalbur. Se po Ja, ky ishte çasti i njohjes sonë të parë. për çfarë? Për të dërguar shtypin e veteranëve tohej: shkele mbi të, atëhere do të thyesh kokën. Por me Selimin njohja do të vazhdonte të Luftës në vendlindjen e tij. - Zoti Kryeministër; në qoftë se këtë pesëd- Kolonel Selim Pira nuk shkeli kurrë mbi të thellohej nga java në javë e nga muaj në Selim Pira ishte nga të rrallët veteranë të hjetëmijë lekësh që premtoni, jua dhuroni dërrasa të kalbura. Nuk shkeli, sepse i bënte muaj. LANÇ që lodhej deri në sakrificë. Që kishte edhe tërë pensionistëve të Shqipërisë, kjo do sytë katër. Sepse i kuptonte cilat ishin ato. Në një ditë vjeshte me shi të vitit 1993 e shumë veteranë që lodheshin, kjo nuk kishte të ishte vërtetë një dhuratë. Në qoftë se do të Madje luftoi që mbi ato dërrasa të kalbura të gjej Selimin te vendi nga niseshin autobuzat pikë dyshimi, por që të sakrifikonin si Selimi, na e jepni vetëm neve, veteranëve të Luftës mos shkelnin as kolegët, vartësit apo miqtë për në Peshkopi. Diku aty para hyrjes së këta nuk ishin të shumtë. ... kjo do të tingëllonte si lëmoshë. e tij. godinës së Akademisë së Shkencave. – S’ju kemi parë këto ditë! – i drejtohem Qendroi një hop dhe shtoi: Edhe fëmijët, nipat e mbesat Selim Pira i – Çfarë po bën këtu, shoku Selim? – i një herë Selimit. - Ne, ish partizanët, nuk mund të pranojmë ka mësuar dhe vazhdon t’i mësojë që të mos drejtohem. Miku im vuri buzën në gaz, thithi fort cig- lëmoshë... shkelin asnjëherë mbi dërrasa të kalbura. 22 - Korrik 2012 nr. 75 homazh U shua një nga personalitetet më të shquara të shkollës shqipe as një sëmundjeje relativisht Profesor doktor Nga mitingu i poezisë në të gjatë, ndërroi jetë profesor Gjakovë më 1068, nga e majta doktor Shefik Osmani. Shefik Osmani drejtoi Rexhep Torte, Ali Podrimja, Din P Ishte dhe mbetet një nga person- shkollën pedagogjike Mehmeti, Rahman Dedaj e tjerë alitetet më të shquara të arsimit shq- në Peshkopi, një pjesë iptar. Veprimtaria pasionante, me In memoriam për poetin Ali Podrimja kulturë dhe kompetencë shkencore e nxënësve, nga më të dhe pedagogjike në kuptimin më të mirët vazhduan edhe ngushtë u përqendrua kryesisht në shkollat e larta në vend Dibra ishte Kosovë e vogël këto drejtime: Si drejtues i disa shkollave peda- dhe jashtë shtetit. dhe Kosova plagë e saj gogjike, vatrave të përgatitjes së mësuesve të rinj për arsimin masiv i mbarë opinioni shqiptar edhe Sa e deshti Ali Podrimja fillor në atë periudhë të një urie të nxënësve, mësuesve, të etikës dibranët ndjehen të pikëlluar Dibrën, dëshmon edhe shumë të madhe për arsim, shkolla profesionale në këtë fushë etj. Snga vdekja e papritur e Ali Po- dhe aq më shumë për mësues që Së pesti, profesor Shefiku ishte drimjes, poeti të madh shqiptar e Pllaka Përkujtimore që kërkoheshin në të katër anët e ven- edhe një veprimtar shoqëror efek- botëror, sepse i ndjeri i respektonte u vendos në Dibër në dit. Drejtoi shkollën pedagogjike në tiv, i cili u dallua në shumë fusha, Dibrën dhe dibranët. emër të 6500 kosovarët Peshkopi, një pjesë e nxënësve, nga Së treti, dha një ndihmesë të çmuar sidomos edhe në Institutin e Kul- Poetin Ali Podrimja për herë të më të mirët vazhduan edhe shkollat në fushën e tekstografisë shkollore. turës Islame, duke dhënë një ndi- parë e njoftova në vitet e gjashtëd- të dëbuar nga agresioni e larta në vend dhe jashtë shtetit. Përgatiti tekste për mësimin në hmesë të rëndësishme në rritjen hjeta të shekullit të kaluar kur isha serb në luftën e fundit, Drejtoi Shkollën Pedagogjike me fusha të veçanta për mësuesit, si për e nivelit të institucionit, në mod- nxënës i Gjimnazit në Dibër. të cilët u strehuan në bazë fillore “Ndrec Ndue Gjoka” në “Dituri Natyre” etj. Dhe së bashku ernizimin e tij, përkrah doktor Ali Podrimja sëbashku me Azem Tiranë, tek e cila u përgatitën djem me mësuesen e merituar, Engjël- Ramiz Zekës, i cili e vlerësoi dhe Shkrelin, Rrustem Berishën, Rexhai Dibër, si shenjë falën- e vajza nga zonat rurale për të për- lushe Abazi përgatitën disa tekste të e vlerëson ndihmesën e çmuar, Surroin e të tjerë, kishin ardhur derimi për mikpritjen balluar nevojat urgjente në zona të gjuhës e leximit për klasat e fillores, bashkë me punonjës të tjerë. Ka nga Prishtina për të mbajtur një thella rurale, drejtoi shkollën peda- vëllazërore, të ngrohtë duke përballuar me shumë sukses nxitur e inkurajuar në këtë institu- orë letrare në shkollën tonë. Lex- gogjike 2-vjeçare dhe më pas edhe kërkesat e larta të programeve dhe të cion talentet e reja në disa fusha imi i punimeve të tyre letrare nga e bujare që treguan shkollën pedagogjike “Shejnaze tjerat që vinin si rrjedhojë e kohës, krijimtarie, fillimisht për të gjitha vetë goja e tyre zgjoi interesim të dibranët në ato ditë të Juka” në Shkodër, ku u shqua për e modernizimit shkencor pedagogjik moshat, pastaj edhe në veçanti, jashtëzakonshëm në mesin e nxë- një punë cilësore në një qendër me të procesit mësimor. në krijime letrare, në atë figura- nësve dhe arsimtarëve tanë duke vështira. pretendime të larta cilësore, dhe me Profesor Shefiku dhe një nga tive, për moshat e reja, pa dallime lënë mbresa të pashlyera. Në këtë Pllakë Përku- një trupë pedagogjike të konsolid- përfaqësuesit e atëhershëm të feje. Në këtë kuadër ka ndihmuar Kontaktet e mia me këtë poet jtimore që ndodhet në uar, një pjesë e konsiderueshme zyrës diplomatike të Kosovës në në projektimin dhe zhvillimin e të shquar vazhduan edhe gjatë e nxënësve të këtyre vatrave, si Tiranë, Meriman Braha, botuan mëtejshëm, të suksesshëm të or- studimeve të mia të letërsisë në sheshin e qytetit janë nxënës , por edhe si mësues vazh- shumë libra për shkollën shqipe ganit studimor-kulturor “Universi”, Beograd. Aso kohe isha zgjedhur gdhendur vargjet e Ali duan studimet e larta universitare me mësim plotësues, që po rritet e si anëtar shumë efektiv në drejtim të kryetar i Shoqatës letrare - muzikore Podrimjes “Dibra ishte dhe pasuniversitare, duke u bërë konsolidohet çdo ditë e më shumë. edukimit të masave, dhe në mënyrë “Përpjekja”, shoqatë e studenteve pjesë e stafeve të profesoratit të disa Ka botuar gjithashtu tekste të tjera të veçantë duke vlerësuar shumë shqiptarë nga Kosova, Mali i Zi Kosovë vogël, e Kosova universiteteve dhe akademive. Kjo dhe libra leximi enkas për fëmijët e seriozisht edhe harmoninë fetare e dhe Maqedonia që studionin në plagë e saj”. periudhë e lidhi fort me shkollën, shkollave shqipe me mësim plotë- ndërfetare. Profesor Shefiku e kishte Universitetin e Beogradit. fillimisht me arsimin fillor për të sues, të cilat janë pritur dhe kanë të kthjellët se çdo fe dhe institucion Kjo shoqate e jona në Beograd cilin përgatiti kontingjente të gjera ngritur lart personalitetin e profesor fetar, është pjesë e rëndësishme e studentore organizonte shpesh mësuesish, duke u marrë më pas si Shefikut përpara opinionit të më- kulturës kombëtare. mbrëmje letrare me poetë nga U takuam edhe kur fillova specialist i arsimit fillor, derisa në suesve në mbarë shkollat shqipe Akademia e Shkencave të Edukim- Kosova, ku merrnin pjesë një punën si gazetar i të përditshmes opinionin shoqëror e profesional, u me mësim plotësues. Këtu, sigurisht it, që ka në radhët e saj 92 anëtarë, numër jashtëzakonisht i madh i stu- “Rilindja” nga Prishtina. quajt “Babai i arsimit fillor”. mes tjerash edhe me ndihmësen prej të cilëve 34 profesorë doktorë, dentëve. Në këto mbrëmje letrare Ky poet i madh i letrave shqipe Së dyti, si punonjës shkencor, e çmuar të Zonjës së Profesorit, 5 rektorë e zv.rektorë universitetesh merrte pjesë edhe Ali Podrimja. erdhi sërish në Dibër para disa kudo që ishte, veçanërisht si Mësueses së Popullit, Urti Osmani, nga mbarë hapësira shqiptare, e Me poetin takoheshim sërish në vitesh me një grup poetësh nga punonjës shkencor në Institutin e cila gjithnjë, si shoqe jete, me kishte një ndër më të parët iniciatorë Beograd edhe viteve të mëvonshme Mitingu i Poezisë në Strugë, sipas e Studimeve Pedagogjike, në të një kujdes të shkallës më të lartë, të grupit themelues, bashkë me aka- në restorantin e Hotelit “Moska” në programit të këtij manifestimi ku cilin ndiqte arsimin fillor, por edhe në të gjitha drejtimet, deri edhe si demikun Jashar Rexhepagiqin dhe qendër të Beogradit. Ali Podrimja poetët pjesëmarrës vizituan disa probleme të traditës së shkollës e kolege, si redaktore dhe “kritike” e profesor doktor Nexhat Abazin, të me këtë rast qëndroi një kohë të qytete. të mendimit pedagogjik shqiptar, shkrimeve të tija, e cila nuk njihte cilët ndërruan jetë dhe kujtohen gjatë në Beograd duke u kujdesur Në kujtesën time Ali Podrimja ishte punonjësi më i vjetër i atij tolerancë ndaj çdo gabimi. Mua, me nderim të veçantë nga opinioni për Lumin, djalin e tij të sëmurë nga mbetet njeri i urtë, fisnik, intelek- institucioni, por me mendësi gjith- si mik i vjetër i tij, ndonjëherë, shoqëror dhe shkencor. një sëmundje e rëndë. Aliu çdo ditë tual i guximshëm dhe i fuqishëm, monë të reja, model i një studiuesi Shefiku më thoshte, si me shaka”. Së fundi, profesor Shefiku e në orët e pasditës e nxirrte Lumin gjë që u pasqyrua në tërë jetën dhe bashkëkohor. Ky institucion sot ka E çova shkrimin pa ia dhënë Urtisë, justifikoi dhe e ngriti më lart emrin e vocër nga spitali për ta shëtitur , krijimtarinë e tij. emërtimin “Instituti i Zhvillimit të sepse tash po bën ndonjë vërejtje e e nderuar të familjes “Osmani”, duke u interesuar dhe kujdesur dhe Koinçidenca e vdekjes së tij në Arsimit”, me një vizion edhe më nuk dua ta vonoj”. si familje arsimore, bir i Mësuesit përpjekur që sado pak ta largojë Francë ku më parë ndërroi jetë edhe të gjerë se në të kaluarën. Atje , Së katërti, si punonjës shkencor të Popullit, Ethem Osmani, bash- nga traumat që i shkaktonin bluzat Lumi i tij i vocër, mund të ndodhë duke qenë edhe anëtar i Këshillit në nivelet më të larta për prob- këshort i Mësueses së Popullit, Urti e bardha dhe atmosfera spitalore, vetëm njëherë dhe mund tu ndodhë Shkencor, ishte njëkohësisht edhe lemet pedagogjike, didaktike, për Osmani( e cila gjithashtu rrjedh dhe për ta bindur se çdo gjë do të njerëzve të mëdhenj dhe me shpirt sekretar shkencor i atij këshilli. U trashëgiminë social-pedagogjike nga një familje dinjitoze, nga një përfundojë si më mirë. të flaktë siç ishte Ali Podrimja. shqua për punë të hollë profesion- etj. Vepra madhore “Fjalor i Peda- baba personalitet i arsimit), nga Siç më tregonte poeti, për vatjen Sa e deshti Ali Podrimja Dibrën, ale, për ndjekje të suksesshme të gogjisë”, e cila u nderua me vëllai më i vogël profesor doktor e djalit të tij Lumi për tu mjekuar dëshmon edhe Pllaka Përkujtimore eksperimentimeve dhe për forcë Çmimin e Republikës, ishte në të Tomor Osmani, Mjeshtër i Madh, në Francë kishte intervenuar edhe që u vendos në Dibër në emër përgjithësuese në drejtim të meto- vërtetë një enciklopedi pedagogjike nga e motra mësuese e shquar, Fadil Hoixha, ataherë funksionar i të 6500 kosovarët të dëbuar nga dave të mësimdhënies në ciklin e me vlera për shumë kohë, vëllimet Nezihaja, model i një tradite ar- lartë nga Kosova. Më vonë u preka agresioni serb në luftën e fundit, fillores. Ka drejtuar me sukses prob- etnopedagogjike, nr. 1 dhe nr. 2, simore e më gjerë traditë qytetare pa masë kur mora vesh se shërimi të cilët u strehuan në Dibër, si leme të akselerimit të fëmijëve, mbi vepra e përbashkët mbi “Reforma- e atdhedashëse, kulturdashëse, ku i djalit të tij në Francë nuk pati shenjë falënderimi për mikpritjen bazën e të cilit u ligjërua tërheqja tori i Madh i Arsimit”, e të tjera, edhe profesor Shefiku ka rolin e vet sukses, sepse Lumin pata rastin ta vëllazërore, të ngrohtë e bujare e fëmijëve nga 7 vjeç në 6 vjeç, spikasin për rigorozitetin e madh të veçantë në këtë vatër të rëndë- takoj drejtpërdrejt, i cili të tërhiqte që treguan dibranët në ato ditë të për klasën e parë fillore. Ndoqi shkencor të profesor Shefikut, për sishme arsimore. Ai ishte i dashur me urtësinë dhe butësinë e tij vështira. seminare, referoi, drejtoi konsulta kërkesat e studimit dhe të botimeve, me të gjithë, jo vetëm me të vetët, fëmijërore. Në këtë Pllakë Përkujtimore që të shumta, ekipe mësimore-studimi deri edhe në aspekte të veçanta por edhe me kolegët, komshitë, Në vitet 1968 dhe 1971 me Ali ndodhet në sheshin e qytetit janë etj. Fjala e profesor Shefikut, në të të estetikës, që përkon edhe me një qytetar i madh i Tiranës dhe i Podrimjën u takuam në mitingun gdhendur vargjet e Ali Podrimjes gjitha etapat e zhvillimit historik pikën e mësipërme, te tekstografia, Shkodrës e më gjerë. tradicional të poezisë që mbahej “Dibra ishte Kosovë vogël, e Ko- të shkollës sonë, kishte peshën e por që ishte një kërkesë e shfaqur Nderim Profesor Shefik Osmanit! më 9 maj në Gajkovë, ku merrja sova plagë e saj”. vet, me argumentet dhe logjikën jo vetëm në botime, por edhe në pjesë edhe unë me poezitë e mia. Rexhep TORTE shkencore që përdorte. mjedise shkollore, edhe në veshje Prof. dr. Musa Kraja nr. Korrik 2012 - 23 75 kujtesë Irfan Jashari, kirurgu i parë dibran Nga Dr. Hasan Lleshi kolegu, si kirurg i parë i Dibrës, qëndrojnë nizonim ndonjë aktivitet shoqëror, në lokale, në faktin se ai hodhi themelet e vërteta të ambiente familjare apo në natyrë, prania e ë përvjetorin e 25 të ndarjes nga shërbimit të kirurgjisë në këtë rreth, duke dr. Irfanit, krijonte një atmosferë shoqërore, jeta të kolegut e mikut tonë Irfan e ngritur atë në baza të larta shkencore për të ëmbël e të sinqertë. Me humorin e tij të NJashari, menduan ta kujtonim sot atë kohën. Ishte forca dhe këmbëngulja e tij, këndshëm na linte gjatë kohës me gojë hapur, jo vetëm si kirurg i parë i Dibrës por dhe për sidomos pas kalimit në spitalin e ri, në maj duke qeshur por dhe këndonte mjaft bukur. kontributin e madh që ka dhënë në fushën e të vitit 1974, ku bëri të mundur jo vetëm Përveç këngëve popullore të trevës së Dibrës, kirurgjisë dibrane, ta kujtojmë për vlerat e tij rregullimin e sistemimin model të repartit të veçanërisht pëlqente disa këngë të vjetra ruse morale, profesionale e njerëzore, që e bën atë kirurgjisë, por edhe paisjen e sallave të opera- si: “Kalinka”, “Oçi çiorne” etj dhe i këndonte një nga mjekët që do të mbahet mend gjatë cionit me mjete e aparatura bashkëkohore, këto në gjuhën ruse. I pëlqente të kërcente në kujtesën njerëzore. Vdekja e tij e para ngritjen dhe vënjen në baza pune të dhomës valle dibrane, recitonte gjithashtu shumë kohshme, në moshën 47 vjeçare, i ndërpreu së reanimacionit pranë këtij shërbimi etj. Si bukur, sa që kur i kujtojmë sot këto pas kaq në mes ëndrrat e ambiciet profesionale që njeri vizionar që njihej, ishte këmbëngulja vitesh, ndjejmë me të vërtetë për të akoma mendonte të realizonte. Kontakti im i parë dhe autoriteti i tij i padiskutueshëm, që zg- dhimbje e emocione të jashtëzakonshme. me dr . Irfan Jasharin shënon janarin e vitit jodhi element të rinj, mjek të sapo mbaruar Ishte njeri i shoqërisë, masovik e që rreza- Irfan Jashari 1973. Dr. Irfani kishte rreth 2-3 vjet që kish shkëlqyeshëm fakultetin e mjekësisë, ku i tonte kudo talent. Dinte të bënte muhabet me mbaruar specializimin për kirurgji. Në këtë ndihmoi dhe i dërgoj ato për tu specializuar këdo; me të riun apo të vjetrin, me qytetar kohë me largimin nga Dibra të kirurgut të në funksion të këtij shërbimi si p. sh: Dr. apo me fshatar, me të shkolluar apo analfabet. vetes. Nuk u ankua asnjëherë në punën e mirënjohur dhe të nderuar Mark Mirashi nga Mufit Gjunkshi, e Arif Hasani në kirurgji të Secilin e dëgjonte, e vlerësonte dhe i kthente lodhshme të kirurgut e në mënyrë të veçantë Shkodra, ai sapo ishte emëruar shef i shër- përgjithshme e më pas Selim Oreshkën për përgjigje sipas formimit që kishte bashkëbise- tek urgjencat kirurgjikale ku punoi me vite të bimit të kirurgjisë e tani e gjithë pesha e këtij reanimacion-anestezi, për të vazhduar kështu duesi. Na ndodhte jo rrallë që të shkonim tëra, kjo sepse ai dinte të menaxhonte shumë shërbimi sa të vështirë e delikat, sidomos për më vonë me të tjerë. Dr. Irfani ishte një për vizitë tek miq e shokë të ndryshëm, për mirë emocionet e specialitetit të vështirë të kushtet e rrethit Dibër, binin mbi dr. Irfanin. kërkues ndaj vetes dhe shembull për brezat të mirë apo për të keq. Ne në ndonjë rast na kirurgut. Në fakt Dr. Irfan Jashari para se të vinte në e rinj të mjekëve, duke qenë njëkohësisht binte që të ndodheshim edhe në ndonjë odë Irfan Jashari ishte shef i shërbimit të kiru- spitalin e Peshkopisë e fill pas përfundimit të dhe mësues i denjë për të gjithë ato mjek të rëndësishme dibrane, ku aty gjenim pleq rgjisë, nëndrejtor i spitalit, sekretar i organi- fakultetit si mjek i përgjithshëm ishte emëruar e kirurg të rinj që patën fatin të punojnë të zgjuar që e tjerrin hollë-hollë muhabetin. zatës bazë të partisë por që asnjëherë nuk e në Sllovë ku nisi nga e para për të ngritur pranë tij. Ai do të mbetet në kujtesën tonë si Dr. Irfani dinte të komunikonte shumë mirë vuri veton mbi të tjerët. Ai gjithmonë ishte spitalin e kësaj zone. Ende e kujtojnë me njeriu që kishte të ndërthurur inteligjencën edhe me filozofinë e tyre, ku kthente saktë pranë njerëzve të thjeshtë, miqve e kolegëve respekt banorët e Sllovës, Sllatinës, Vleshës, e tij natyrore me dëshirën dhe vullnetin për përgjigjen dhe sado që përpiqeshin ato nuk të tij deri ditën që mbylli sytë. ZallKalisit, Lugja, Trojak, Venisht e Palaman të studiuar. Ai dallohej për profesionalizëm e kapnin asnjëherë mat. Ne shokët e tij kur Dr. Irfan Jashari ndërroi jetë në një spital ku ai edhe në kohë të mirë, edhe në kohë e intuitën e tij natyrore, me dëshirën dhe ishim me të nuk trembeshim asnjëherë nga austriak më 18 shtator 1987. Mbi 2000 të keqe, nëpër terrin e natës me një fener në vullnetin për të studiuar. Ai dallohej për “prita” të tilla sepse e dinim se kemi me vete banorë të Peshkopisë ishin në ceremoninë dorë vraponte nëpër shtëpi tek të sëmurët . profesionalizëm e intuitën e lartë klinike, de- “plakun” tonë për tu kthyer atyre përgjigjen mortore të tij. Ne, miqtë e tij, patëm fare Ai kudo që punoi mbi të gjitha mbeti njeri vocion për profesionin, përkushtim e ndjenjë e duhur. Irfan Jashari nuk ishte vetëm një mundësi ti qëndronim pranë sa qe gjallë, për dhe mjek shembullor. të lartë humane, model për moralin e tij të profesionist model por tek shokët, kolegët, ti dhënë sado pak zemër, forcë e kurajo, për Dr. Irfan Jashari ishte njeri i lexueshëm në lartë. Ai gëzonte një komunikim të ngrohtë miqtë e çdo kush tjetër, ai njihej si një qytetar ti kthyer kështu borxhin shpirtëror që ne i kuptimin e vërtetë të fjalës, brenda shpirtit të e të veçantë me të sëmurët, me personelin i denjë me kulturë të gjerë ku kishte njohje kishim këtij njeriu të madh. Por, me cilësitë e të cilit kurrë nuk mbahej ndonjë e fshehtë. ku shërbente e veçanërisht me ne kolegët në letërsi, muzikë, sport e kudo. Ai kishte vlerat e larta që e karakterizonin, e vendosën Të gjitha çfarë kishte, pa asnjë ndrojtje, në përgjithësi. karakter të fortë burrëror, nuk njihte ironi e atë në panteonin më të lartë të shëndetësisë, natyrshëm ti thoshte përpara syve ashtu siç Edhe në jetën shoqërore ai dallohej nga hile, sidomos me kolegët, respektonte së pari metafora e të cilit tingëllon akoma e gjallë e konceptonte vetë. Meritat e veçanta të këtij ne të tjerët. sa herë që në kohën e lirë orga- miqtë e shokët dhe shumë më pak i kushtonte dhe e fuqishme edhe sot e kësaj dite. Lamtumirë biri i Lurës, Fatos Çupi eta është e shkurtër, e shtrenjtë dhe e zonës së Laknasit, DA e Kamzës, drejtuesit dhimbshme. Kur mëson për dikë që nda- e institucioneve, njerëz të thjeshtë nga Lura, J Të nderuar bashkëpunëtorë het nga jeta, njeriu ndjen lëndim në shpirt. Dibra, Mati, Tirana e treva të ndryshme të Aq më e rëndë dhe e dhimbshme është për Shqipërisë me banim në Kamëz e jashtë saj Prej muajsh, redaksia ruan në arkivin për shokun me të cilin ke punuar, që i kujton e përcollën me nderim e pikëllim. Dhjetra botim disa materiale, të cilat po të botohen momente të paharrueshme që ke kaluar e qindra nxënës, kolegë të shkollave Lak- zënë një hapësirë prej 2 ose më shumë bashkë me të. Fati im që njoha gati dy dh- nas, Kamëz, Kamëz e Re, e shkolla të tjera, faqesh. jetëvjeçarë mësuesin, shokun, veprimtarin dhjetëra e dhjetëra kurora lule u vendosën Për këtë arsye, redaksia e gazetës “Rruga dhe djaloshin e rrallë që mbartte tiparet tek varri në Laknas më 2 korrik 2012, ora e Arbërit” njofton gjithë bashkëpunëtorë e brezave të kullave të nacionalistëve të 12 në mjedisin e blertë ku do të prehet e saj, se shkrimet që sillen për t’u botuar, shquar Sali Çupi e Çup Alia të Arrmollës përgjithmonë. Fatos Çupi përfundoi me duhet të jenë jo më shumë se 5 faqe të së Lurës, Fatos Çupin. Qysh në ditët e përkushtim edhe Universitetin “Aleksandër daktilografuara (përafërsisht 10000 mijë para ndjeva pranë një mësues të vlerave , Xhuvani” dega gjuhë-letërsi. U zgjodh nga karaktere, pa përfshirë hapësirat). Materialet një shok të urtë tek i cili ndonëse isha me vetëbesimi popullor i zonës anëtar i këshil- që vijnë me email ose në çdo lloj forme moshë dhe vite më shumë, mësoja prej tij, lit bashkiak të Kamzës. Bir i familjes fisnike elektronike, duhet të jenë në Word, me por edhe ai vlerësonte e mësonte nga unë. të Çupit, nipi i derës atdhetare të Lekës së fontin Times New Roman, të madhësisë Fatos Mehmet Çupi u lind në Arrmollë të Reçit, miku i nderuar i Canit të Dardhës, 12pt dhe me hapësirë 1.5. Gjithashtu, Lurës në Dibër më 1 shtator 1972. U rrit dhe shok i rrallë dhe i respektuar, mësues mor- kujtojmë se materialet e pranuara në formë u edukua me kulturën e odave e të sofrës Fatos alist e veprimtarë komunikues, ndihmues elektronike duhet të kenë patjetër germat “ë” dhe “ç”. së bujarisë e të mençurisë që buronin nga Çupi e vlerësues për nxënësit e kolegët. I tillë gjyshi, atdhetari i flaktë, Sali Çupi. Shkollën ishte dhe mbeti Fatos Çupi. Ndarja nga Çdo material i gjatë do ti nënshkrohet fillore dhe tetëvjeçare i përfundoi në 22 vite punë që bëri, puna e tij erdhi në jeta e Fatos Çupit, ndarja vetëm fizikisht, redaktimit dhe shkurtimit për tu botuar në vendlindje, Arrmollë të Lurës me rezultate rritje. Në çdo veprimtari Fatos Çupin do ta sepse ai ishte dhe mbetet mësues e njeri i versionin e shtypur të gazetës. Versioni i të shkëlqyera. Më pas vazhdon shkollën e gjeje gjithmonë përkrah shokëve. I thjeshtë, vlerave, rrezatim i përkushtimit , pedagogjik pa shkurtuar do të botohet çdo muaj në gjuhëve të huaja, dega e italishtes në Tiranë. i kulturuar, i vendosur, i guximshëm, durues, e kulturor. “Ishte mësues, shok dhe njeri i internet në adresën: www.rrugaearberit. Më 1990 Fatos Çupi emërohet mësues në i drejtë, por edhe i rreptë e i hapur aty ku e shkëlqyer . Na iku shpejt- na thotë me lot com. Autorët mund ti shkurtojnë vetë Draj-Reç ku dha lëndët e gjuhë –letërsisë. donte puna. I tillë ishte dhe mbeti derisa me 1 në sy drejtori i shkollës Laknasit të Tiranës, shkrimet dhe të na i përcjellin në redaksi Në vitin 1991 familja Çupi vjen në Laknas korrik 2012, ora 5 e 30 e mëngjesit në spitalin Bashkim Dunga. Për Fatos Çupin derdhën me dy versione botimi: për gazetë dhe për të Tiranës. Fatosi vjen më 1993 dhe po “Nënë Tereza” ndërroi jetë nga një atak në lot kolegët, nxënësit, miqtë, lagjia “Lura” internet. këtë vit fillon punën mësues i gjuhës dhe zemër. Zemra, shpirti, puna dhe gjurmët e e Laknasit e të trevave shqiptare që e kanë Duke shpresuar në mirëkuptimin tuaj, leximit në ciklin e lartë të shkollës 8-vjeçare mësuesit të Laknasit Fatos Mehmet Çupi do njohur. Me siguri që një shkollë apo një ju përcjellim konsideratat më të mira Laknas. Kurdoherë i palodhur, i dashur e i t’u flasin e rrezatojnë breznive. rrugë do të ketë emrin e tij. Kjo është drita e të redaksisë për bashkëpunimin e respektuar me nxënësit dhe kolegët, i lidhur Fatos Çupi la gjurmë diturie, kulture, fis- njerëzve të thjeshtë, e intelektualëve virtuoz deritanishëm.. ngushtë me komunitetin. Vazhdimisht stu- nikërie e shembull të përkryer prej mësimd- si Fatos Çupi. Ai ishte dhe mbeti mësues i Për sqarime më të hollësishme mund dionte, merrte pjese aktive në veprimtaritë hënësi të përkushtuar. I respektuar e korrekt vlerave, prind shembullor, veprimtar dhe të na kontaktoni me email në adresën kulturore-artistike e sportive, në veprimtaritë me nxënësit , metodist e veprimtar i nderuar. intelektual i kohës. me librin e bibliotekën. Nga viti në vit, për Nxënësit dhe prindërit e mbarë komuniteti të Mevlud Buci Redaksia. 

24 - Korrik 2012 nr. 75 Banjat termominerale – Capa në Dibër të Madhe

BANJA E BANISHTIT DHE KOSOVRASTIT Ju mirëpresin me kushte të shkëlqyera mjekësore dhe hotelierike

Ofrojnë shërim, rehabilitim dhe relaksim. Sipas një studimi të kryer nga AKAO (Organizatë botërore për ujërat termominerale), rezulton se ujërat e banjave të Dibrës së Madhe zënë vendin e parë në Evropë dhe të tretin në Botë për për përmbajtjen e ujit dhe efektet shëruese të tij, sidomos përmbajtja e squfurit që ndikon në shërimin e shumë sëmundjeve, si edhe përmbajtjen e ujit me kalcium, magnezium, hekur, kloride, nitrate, nitrite etj.Në këto banja ofrohet trajtimi edhe me fangoterapi, magnetoterapi, masazhe manuale, kineziterapi, fitnes, terapi me laser etj. Ka edhe aparate bashëkohore si TENS, Ultratoni, Vakum, Rrymë inferente, Rreze infra të kuqe, Elektro stimulus etj. Me sukses trajtohen dhe shërohen sëmundjet e aparatit lokomotor, të sistemit nervor, Gastri- intensinal, të sistemit respirator, uro - gjenital, sëmundjet endokrine, ortopedike, gjendjet post - traumatike, sëmundjet e lëkurës etj. Cilësisë së ujit termomineral, personelit të kualifikuar mjekësor dhe hotelierik i bashkohet edhe natyra me bukuri magjepëse dhe ajri i pastër. Numrat e telefonit për kontakt janë:

Hotel Banisht: ++389 46 831 092; ++389 46 832 680 Hotel Kosovrast: ++389 46 842 095; ++389 46 842 222 Drejtoria: ++389 46 831 401 Kontabiliteti: ++389 46 835 424 Nga Shqipëria mund të na kontaktoni edhe në numrin 068 468 27 11 E-mail: [email protected] website: www.bdcapa.com

cyan magenta yellow black 