SILVESTERGALA „Mit Polonia Ins Neue Jahr“

INFORMATOR opłata ochronna 4/2009 Schutzgebühr 1€ EUREGIO MAAS-RHEIN | NRW

Kultürliches Jola Wolters – die Wucht mit der samtenen Stimme 28 SILVESTERGALA „Mit Polonia ins neue Jahr“

Globalia ahoJ, rzygodo STILVOLL KULTÜRLICHES Fascynacje A może do Die (W)einführung Noch ein paar nauczyciela historii 15 magicznego lasu? 18 von A bis Z 24 Mohnblumen für Sie? 29 www.polregio.eu ych ´ wia S,t Wesol. ´ Bozego Narodzenia. zyczy

W ofercie m. in.:

dzienniki i czasopisma z całej Polski słodycze kosmetyki wędliny z Polski artykuły spożywcze i gastronomiczne wódki i piwa karty telefoniczne biały ser (twaróg) pierogi

U nas możecie Państwo nadać

paczki oraz przesyłki wartościowe do Polski!

Nasz hotel w internecie: www.aachen-hansahaus.de Informacje i rezerwacje telefonicznie lub osobiście.

w Aachen - Eilendorf Możliwości noclegowe już od za noc od osoby Partyserwis od 10 osób: Menu trzydaniowe od 10,50 €, bufet zimny i ciepły od 16,50 € Oferujemy profesjonalnie organizowanie uroczystości na wszystkie okazje: wesela, urodziny, chrzty, komunie itd. Serdecznie Organizujemy również zabawy taneczne, karnawałowe i sylwestrowe. zapraszamy na Von-Coels-Str. 42 Zapraszamy: 52080 Aachen-Eilendorf pn., śr., cz. 18:00 - 01:00 Tel. 02 41 / 55 13 80 pt. 18:30 - 01:00 Party Fax 02 41 / 55 13 50 so., nd. zabawy i uroczystości Dojazd autobusem nr. 12 i 22 pod samą restaurację (przystanek Karlstr.) SYLWESTROWE To wszystko w cenie 50,- € od osoby 31.12.2009 • szwedzki bufet ciepły i zimny • napoje: wszystkie napoje bezalkoholowe i piwo Polskie i Niemieckie z beczki (Żywiec, od godz. 20:00 Bit & Kölsch) • 1 butelka (Wódki, Kornu lub Mariacron) na muzyka pare (każda następna butelka w cenie 15,- €) • lampka sektu na powitanie DJ THEO NOWEGO ROKU 2 polregio 04•2009 Ilość miejsc siedzących jest ograniczona! Pismo dofinansowane przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska“ w Warszawie ze środków Kancelarii Senatu RP www.polonia-polska.pl Black is beautiful as Jahr geht unaufhaltsam zu Ende, das Jahr der Wahlen, der znów rok nieubłagalnie zbliża się ku końcowi, rok wyborów, rok DJahrestage, der Schweinegrippe und der Krise, die nicht so Irocznic, świńskiej grypy i kryzysu, który jeszcze dobrze nie do- richtig angekommen ist und angeblich schon den Rückzug ange- tarł, a już ponoć po cichu się wycofuje. treten haben soll. Die USA feierten den ersten schwarzen Präsidenten, am „Schwar- USA świętowały pierwszego czarnoskórego prezydenta i lek- zen Freitag“ schrammte das Land nur knapp vorbei. Der größ- ko się otarły o „Czarny piątek”. Zmarła największa czarnoskóra te schwarze Popstar der Welt ist gestorben, die Todesursache gwiazda muzyki pop, a przyczyny śmierci wciąż jeszcze zajmują beschäftigt seine Fans und die Justiz immer noch. Deutschland sądownictwo i fanów. Niemcy świętują nową czarno-żółtą koali- feiert eine neue, Schwarz-Gelb-Koalition mit altbekannten Ge- cję reprezentowaną przez znane już twarze. Radość trudno tu sichtern. Doch die Freude will sich nicht so richtig einstellen. Und jednak dostrzec. A na akwizgrańskim fotelu nadburmistrza po im Aachener Oberbürgermeisteramt gibt es nach 16 Jahren SPD 16 latach SPD nastąpiła zmiana na czarną CDU. Dużo czarnego to auch mal wieder einen Wechsel zur schwarzen CDU. Viel Schwarz znów nie czarnowidztwo, a i złościć się nie ma po co. Czy czarne muss keine Schwarzseherei herbeiführen, und schwarz ärgern jest piękne, też nie musi być tematem dyskusji, lecz jedno jest muss man sich aus diesen Gründen auch nicht. Ob Schwarz nun jasne: o kolory w naszym życiu zadbać musimy sami. schön ist, steht hier nicht zur Debatte, doch eines scheint klar: Für Farbe in unserem Leben müssen wir selbst sorgen. Więc jedziemy w czas ferii jesiennych słońcu naprzeciw, na przy- Und man fährt in den Herbstferien der Sonne entgegen, zum Bei- kład na Sycylię. I co? Najstarsi sycylijscy mafiozi nie pamiętają spiel nach Sizilien. Und? Seit Menschengedenken war der Herbst takiej szarej jesieni, jak tego roku: oberwania chmur, osunięcia in Sizilien nicht so grau wie in diesem Jahr: Wolkenbrüche, Erdrut- ziemi, katastrofy ekologiczne, ofiary śmiertelne ... Ależ ja bar- sche, Umweltkatastrophen, Tote… Ich bitte Sie – auch wenn grau dzo proszę – choć szare to przecież nie całkiem czarne – gdzież nicht richtig schwarz ist – wo soll denn unsereiner noch hin, um mamy wyjechać, by nabrać trochę kolorów? Któż może sobie etwas Farbe zu tanken? Wer kann sich schon bei der Krise (s.o.) pozwolić na tydzień w Dubaju wobec kryzysu (j.w.)? – A może eine Woche Dubai leisten? – Vielleicht könnte man sie also auf poszukać kolorów na akwizgrańskim jarmarku bożonarodzenio- dem Weihnachtsmarkt in Aachen suchen?! Es wird sicher wieder wym? Na pewno będą polewać czerwonego grzańca, od które- roter Glühwein getrunken, was eine rote Nase garantiert, und es go nosy mogą zabarwią się na czerwono, sprzedawać też będą werden wieder rote und blaue Zipfelmützen verkauft, mit Lämp- czerwone i niebieskie czapeczki mikołajowe z lampeczkami. Jakoś chen. Irgendwie werden wir das turbulente Jahr der schwarzen przetrwamy ten zawirowany rok koloru czarnego. A kolejny rok Farbe überstehen. Und das nächste Jahr kommt bestimmt. przyjdzie na pewno. Tak więc życzę nam wszystkim spokojnych świąt Bożego In diesem Sinne wünsche ich uns allen ruhige Weihnachtstage Narodzenia – w czapeczce lub bez – – mit oder ohne Zipfelmütze – und ein farbenfrohes neues Jahr! a także bardzo kolorowego Nowego Roku! Renata A. Thiele Renata A. Thiele pOLnisches Panorama Polonia Viva! randka z Klio Minderheitenstatus Czyli ożywają polskie media w O początkach polskiego drukarstwa i der Polen in Deutschland? 4 Niemczech 12 niemieckich drukarzach Siła przyciągania słowa POZNAJ EUREGIO Pierwszy podręcznik do nauki języka w Aachen - Eilendorf polskiego jako języka obcego w drukowanego 23 Niemiecko-belgijska historia Niemczech STILVOLL pałacu Merode 5 WITAJ POLSKO! 13 Die (W)einführung von A bis Z 24 POLREGIO e.V. Europejskie Centrum Kultury Trzy bukiety czerwonych maków „IGNIS” w Kolonii – 09.2009 14 trochę kultury | KULTÜRLICHES Skrzydlata natura muz Brauweiler łączy Nadrenię z Polską Szczyt unijnej demokracji 25 wszelakich 6 Fascynacje nauczyciela Deutsche Sprache, schwäre historii 15 Polska klasyka w barokowej scenerii Sprache 26 Altes Kurhaus ahoJ, przygodo Niepowtarzalne powtórzyć 7 Jola Wolters Góry Harcu są pełne jesiennego piękna – die Wucht mit der samtenen regionalia A może do magicznego lasu? 18 Stimme 28 Projekt BIRKE jest dla migrantów RECHT (UN)KOMPLIZIERT Noch ein paar Mohnblumen dodatkową szansą na zdobycie pracy für Sie? 27 Każdy coś potrafi! 8 Neue Rechtslage bei Ehescheidung ab dem 01.09.2009 DOWCIPNIE | WITZIG Globalia Mehr Gerechtigkeit bei Jeder braucht eine Bestätigung, Ehescheidung 20 Polskojęzyczne media w irgendwann … 30 Niemczech 10 Fit mit Verstand Diskutieren für Polonia Viva – Zweisprachige Erziehung bei ein Workshop in Kleinkindern 21 Jelenia Struga 11

3 Pismo dofinansowane przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska“ w Warszawie ze środków Kancelarii Senatupolregio RP 04•2009 www.polonia-polska.pl pOLnisches Panorama

Minderheitenstatus der Polen in Deutschland? Bundestagswahl im Regierung seines Bruders und der Außen- das heutige Polen erscheinen würden. Herbst 2009 – Wahl- ministerin Anna Fotyga zu verdanken sei. Darüber hinaus unterstrich er, dass Polen sieg der CDU hat in Polen Damit der Vertrag von Lissabon in Kraft und Deutsche im Verhältnis zu Russland sehr positive Kommenta- treten kann, fehlt jetzt nur noch die Un- ihre Interessen gemeinsam repräsentie- re und Hoffnungen auf terschrift des tschechischen Präsidenten ren sollten. weitere Verbesserung Vaclav Klaus. der Beziehungen zwi- Wollen Polen in Deutschland tatsäch- schen beiden Ländern Premier Donald Tusk hat sein Kabi- lich einen Minderheitenstatus? Die hervorgerufen. Eine schwarz-gelbe Re- nett erneuert. In der s.g. Glücksspiel- wichtigsten polnischen Verbände, wie gierung wurde zu Recht vermutet. Die affäre durch enge Kontakte der libera- der Bund der Polen „Rodło“, Polnischer wiedergewählte Bundeskanzlerin Angela len polnischen Regierungspartei PO zur Kongress in Deutschland, der Bundesver- Merkel brach auf ihre erste Reise nach Glücksspielbranche müssen drei Minister band Polnischer Rat und das Christliche Paris auf. Der erste Auslandsbesuch führ- aus Donald Tusks Kabinett ihre Posten Zentrum haben durch den Berliner An- te den Vizekanzler und neuen deutschen räumen. Die Glücksspielaffäre hat nur be- walt Stefan Hambura ein Schreiben an die Außenminister Guido Westerwelle nach grenzte Auswirkungen. Die verdächtigen Bundeskanzlerin gerichtet, in dem sie die Polen. Guido Westerwelle sagte nach ei- Geschäftsleute haben versucht, auf das Aufhebung der „Verordnung über die Or- nem Arbeitsessen mit Radoslaw Sikorski: Glücksspielgesetz Einfluss zu nehmen und ganisationen der polnischen Volksgruppe „Es ist keine terminliche Zufälligkeit, son- dazu haben sie PO-Politiker als Werkzeu- im Deutschen Reich vom 27. Februar 1940“ dern ein klares Signal, dass das tiefe, inni- ge benutzt. Oppositionspolitiker und zu- des Ministerrats für die Reichsverteidi- ge Verhältnis, das Deutschland zu seinen gleich CBA-Chef Mariusz Kaminski, der das gung fordern. „Wir erwarten, dass eine westlichen Nachbarn hat, ausdrücklich Spiel zu dem Zwecke nutzen wollte, näm- Verordnung von 1940 außer Kraft gesetzt auch zu Polen weiter vertieft wird – und lich die Regierung in die Korruptionsfalle wird, durch die Vereinigungen der seiner- das ist ein Kernanliegen.“ Dieser erste zu locken und dann zu stürzen, musste zeitigen polnischen Minderheit verboten, Staatsbesuch setzte ein Zeichen, das für sein Amt verlassen. Nach wie vor ist die aufgelöst und ihr Besitz entschädigungs- die neue Koalition die Zusammenarbeit Popularität der PO-Regierung sehr hoch los konfisziert wird.“ Die Unterzeichneten zwischen allen drei Ländern von zentraler und liegt zurzeit laut Umfragen bei 50%. bekräftigen die positive Entwicklung der Bedeutung sei und die Idee des Weimarer deutsch-polnischen Beziehungen, darun- Dreiecks wieder beleben wird. 1991 hat- 20. Jahrestag des Mauerfalls – „Ohne ter die gemeinsame Mitgliedschaft in der ten sich Hans-Dietrich Genscher und seine Polen hätte es keine Revolution in Europäischen Union und der Nato. Die Be- Amtskollegen aus Frankreich und Polen in Europa gegeben“ sagte der ehemalige ziehungen entwickelten sich gegenwärtig Weimar darauf verständigt, regelmäßige Bundespräsident Richard von Weizsäcker „so gut wie nie zuvor“. Der „Vertrag zwi- Treffen zu veranstalten. in seinem Interview mit Adam Krzemiński schen der Bundesrepublik Deutschland in „Polityka“. Die erste bedeutende und und der Republik Polen über gute Nach- Präsident Lech Kaczyński hat den EU- auch massive Bürgerbewegung gegen das barschaft und freundschaftliche Zusam- Reformvertrag von Lissabon endlich un- kommunistische Regime sei die polnische menarbeit vom 17. Juni 1991“ vermeidet terschrieben. Nach genau 557 spannen- Gewerkschaft „Solidarność“ gewesen, eine Festlegung in Fragen der Minder- den Tagen, seit das polnische Parlament unterstrich der deutsche Altpräsident. heit und spricht über Gleichstellung und den Vertrag von Lissabon gebilligt hatte, Leider sei das Wissen der Deutschen über im Artikel 20 von „Personen deutscher unterschrieb das polnische Staatsober- die polnische Geschichte und vor allem Staatsangehörigkeit in der Bundesrepu- haupt auf einer hierfür extra organisier- über das komplizierte Verhältnis der Po- blik Deutschland, die polnischer Abstam- ten Gala mit prominenten Gästen den für len zu dem ehemaligen Aggressor Russ- mung sind oder die sich zur polnischen ein gemeinsames Europa so wichtigen land sehr lückenhaft, bedauert Richard Sprache, Kultur oder Tradition bekennen“. Reformvertrag. Polen hat somit als vor- von Weizsäcker. Gleichzeitig zeigt sich der Heute leben zwischen Rhein und Oder bis letztes Mitglied der 27 EU-Staaten den Altpräsident zufrieden, dass heutzutage zu zwei Millionen deutsche Staatsbürger Reformvertrag von Lissabon ratifiziert. in der deutschen Hauptstadt sehr viele mit polnischen ethnischen Wurzeln, die Präsident Kaczyński sagte in einer An- Ausstellungen zu verschiedenen Facetten eine der wichtigsten ethnischen Gruppen sprache, dass Polen im Rahmen der Ver- der deutsch-polnischen Nachbarschaft zu in Deutschland darstellen. handlungen um den Vertrag viele Erfolge sehen seien, dass Bücher über den Krieg erzielt habe, was vor allem der damaligen und die Besatzungszeit, aber auch über Wiesław Lewicki

Tanzen zur Musik von Benedikt & Rosa Silvester-Recital mit Special Guest Sektempfang, Gala-Dinner im eleganten Ambiente der Aachener Erholungsgesellschaft Begrüßung des Neujahrs SILVESTERGALA im königlichen Walzer-Rhythmus ins neue Jahr „Mit Polonia ins neue Jahr“ Schlummertrunk zum Abschluss des Balls Einlass um 19:30 Uhr im historischen Gebäude In Eintrittspreis inbegriffen: der Erholungs-Gesellschaft im Herzen Aachens Silvester-Buffet, Softgetränke, Sekt und Wein Übernachtung im Hotel „Aquisgrana“ oder „Art-Hotel-Superior“ zu Sonderkonditionen möglich.

4 Veranstalter polregio 04•2009 Polnischer Kongress in Deutschland e.V., Sigmundstr. 8, 52070 Aachen, Tel. 0241-40 11 537, [email protected], www.kongres.de POZNAJ EUREGIO

Niemiecko-belgijska historia pałacu Merode ałac Merode niedaleko Langerwehe to wcześniej wpływał „Belg” na losy Niemiec cowej regionu Mozy Pklejnot architektury, zdobiony gotyc- – zanim w roku 1830 Niemiec niebieskiej na terenach nadreń- kimi wieżyczkami i elementami epoki ba- krwi, Leopold von Sachsen-Coburg-Gotha, skiego powiatu Düren. roku. Po raz pierwszy wspomina się o nim został królem Belgii! Również i tu należy wy- mienić nazwisko Jean- Philippe-Eugène: Za jego sprawą powstało północne skrzydło pa- łacu w stylu włoskiego baroku. Niestety podczas II-ej wojny światowej pałac został poważnie zniszczony i po wojnie w więk- szej części rozburzony. Jarmarkowe kuszenie – romantyczny jarmark gwiazdkowy w Merode

Pod koniec epoki feudalnej, po wmasze- rowaniu francuskich oddziałów rewolu- cyjnych (1794) zakończyło się panowanie rodziny Westerloo na ziemiach Merode. Jest ona jednak wciąż właścicielem pała- cu. Dzisiejszy pan na włościach, Charles- Louis de Merode został po studiach mar- ketingu w Londynie w 1974 wydawcą w Brukseli. W tym samym roku ożenił się on

Pałac Merode jest piękną posiadłością, mimo iż jedno skrzydło wciąż „zdobią“ rusztowania przypominające z hrabiną Clothilde d’Oultremont. Z mał- o pożarze w 2000 r. żeństwa tego wyszło pięcioro dzieci. W w 1455 roku jako lennie cesarskim, nada- Znaczenie rodu Westerloo widoczne jest każdy poniedziałek o godzinie dziewiątej nym po części księciu Jülich i markizowi również w stylu, w którym wybudowany rodzina bierze udział w mszy św. w kapli- Westerloo pod Brukselą. Najsłynnieszym został pałac Merode: Jeszcze dziś jest on cy pałacowej, w której mogą uczestniczyć przedstawicielem rodu Westerloo był wybitnym przykładem architektury pała- też goście i turyści. Ponadto pałac zwie- przedstawiony na znajdującym się dziś dzać można w ramach wizyt grupowych w pałacu płótnie markiz Jean-Philippe- po uprzednim ustaleniu terminu, a także Eugène (1674-1732), pędzla Jacoba von podczas różnych imprez. Jedną z nich bę- Schoppena. Dzisiejszy właściciel pałacu dzie po raz pierwszy w tym roku organi- książę Charles-Louis z szacunkiem wspo- zowany Romantyczny Jarmark Bożonaro- mina swego przodka: „Był on maszałkiem dzeniowy, odbywający się od 27. listopada polnym za cesarza Karola VI. Zasługi zdo- do 20. grudnia. Można będzie na nim zoba- był w słynnej bitwie pod Höchstädt w czyć rzemieślników podczas pracy trady- 1732 roku.“ cyjnymi metodami i ich wyroby.

Wpływ szlacheckiego rodu Westerloo Jarmark otwarty będzie w czasie adwen- powiększał się stopniowo, osiągając wy- tu w czwartki i piątki od godz. 15.00 do miary międzynarodowe. Ich lenne włości 21.00, a sobote i niedziele od godz. 14.00 rozciągały się w całej Nadrenii i wzdłuż do 21.00. Mozy. 4000 posiadłości i tytułów obejmo- wały one na terenie dzisiejszych Niemiec, Więcej informacji: Holandii, Belgii i Luksemburga. Byli oni www.schlossmerode.de jako panowie na Merode, nawet hrabiami rzeszy*, tj. mieli zatem prawo głosu na Joachim Peters reichstagu, który między innymi wybie- tłum. Renata A. Thiele Książę Charles-Louis przed portretem swojego antenata rał niemieckich królów. O wiele więc już Jean-Philippe-Eugène de Merode-Westerloo

*hrabia Rzeszy to hrabia podlegający bezpośredniej władzy cesarskiej (Reichsunmittelbarkeit), był on repre- zentantem cesarza na danym terenie; tytuł o wielkiej tradycji, nadawany bardzo wcześnie, gdyż już w czasie istnienia Świętego Cesarstwa Rzymskiego (od 1512 r. z dodatkiem Narodu Niemieckiego) i który przetrwał do końca cesarstwa tj. do 1806 r. Jego początki sięgają jednak dalej w przeszłość, gdyż do czasów panowania Merowingów: hrabia Rzeszy miał prawo obecności i głosu na reichstagach. Hrabstwa rzeszy znajdowały się najczęściej na terenach zbliżonych do królewskich, a więc w Szwabii, Frankonii, później również na Północnym Zachodzie i w Nadrenii. Tytuł ów nadawany był przez cesarza, potwierdzany dyplomem i obowiązywał w całym cesarstwie; w miarę upływu czasu stał się tytułem dziedzicznym. (R. A. Thiele)

5 polregio 04•2009 POLREGIO e.V.

Czerwone Maki – spotkania z europejskimi artystami polskiego pochodzenia

Skrzydlata natura muz wszelakich edno nie ulega wątpliwości. Życie arty- (fortepian). Duże wrażenie na słuchaczach zyki wdzierały się, jakby Jstyczne w Aachen kwitnie, nie zważa- wydawała się wywoływać tematyka tych dla dopełnienia, obrazy jąc na to, co dzieje się za naszymi oknami, wierszy: piękne wspomnienia polskiej hi- z płócien Maugi Houba- a co w nas samych. storii nastroiły nas specyficznym smut- Hausherr, które swoim kiem, wspominki z kraju pogłębiły uczucie nastrojem, kolorystyką W sali Aachener Erholungsgesellschaft, nostalgii, by po chwili dowcipnymi i peł- i zaskakującą kompozy- w samym sercu miasta Irena Rostalski i nymi radości scenkami przenieść nas do cją ubarwiały ów, wy- Jerzy Gościniak wprowadzili bywalców dnia dzisiejszego. Recytowane utwory za- kreowany na kilka godzin, świat daleki od salonu, w równie pociągający świat słowa, skakiwały nie tylko tematami jakie poru- mdłej szarości. i to słowa mówionego, a także śpiewa- szały, ale i sposobem ich przedstawienia. nego z ogromnym wdziękiem przez Zaskakiwały też odwagą autorów w się- Szalony fajerwerk kolorów na obrazach Olę Stegh (gitara) przy akompania- ganiu po najróżniejsze – czasami bardzo walczył o pierwszeństwo z głębokimi mencie Mariana Kasznego odległe – formy poetyckie. Biały wiersz, dźwiękami muzyki. Żywiołowy tempera- zgodnie sąsiadował z całą gamą wierszo- ment malarki był doskonałą przeciwwagą wanych strof nie unikając ani męskich, ani dla erotycznego uroku śpiewającej Joli żeńskich, ani bliskich czy dalekich rymów. Wolters. Na obrazach chwytana chwila Wrażenia wieczoru pogłębiły fotogra- malowana była ogniem, muzyka zamykała ficzne pejzaże Jerzego Uske. Chodziliśmy nas w zaczarowanym kręgu chwili stwo- wzdłuż ścian wystawy i w mgnieniu oka rzonym przez wdzięk i kobiecość Joli, w przenosiliśmy się w najpiękniejsze miejsca którym wewnętrzny ogień wyrażony był w Polsce, widząc je w porach roku i dnia, powściągliwymi gestami – duża klasa. których sami, przez wrodzoną człowie- kowi nieruchliwość, nie mielibyśmy szans I oto, w krótkim czasie pod aacheńskim zobaczyć. niebem spotkały się cztery, jakże różne i jakże sobie bliskie jednocześnie, światy: Jakby tego wszystkiego było za mało, dwa muzyki, malarstwa, fotografii i poezji. tygodnie później Jola Wolters i Mauga Ho- Mauga Houba-Hausherr opowiadała nam uba-Hausherr postanowiły wy- na swoich obrazach historie, Jerzy Uske rwać nas codzienności i spleść na swych zdjęciach malował światłem pej- w jedno czar muzyki z urokiem zaże, Jola Wolters porywała, zamykała w obrazów. I trzeba przyznać, że muzyce, a Irena Rostalski, Jerzy Gościniak pomysł ten sprawdził się zna- i Ola Stegh czarowali słowem, udowadnia- komicie. Recital Joli Wolters, na jąc wszystkim, że jedność artystycznych który składały się utwory Marleny wrażeń nie jest li tylko sloganem, a muzy, Dietrich, Hildegard Knef, Agnieszki bez względu na rodzaj sztuki jakiej patro- Osieckiej, Seweryna Krajewskiego nują, potrafią za sprawą swej skrzydlatej i nieodmiennie fascynującej Hanki natury nadać towarzyskim spotkaniom Ordonówny zabrał nas w świat pe- wprost „nieznośnej” lekkości. łen piękna, nieposkromionych emocji, pogodnej miłości i cy- Urszula Jarosz gańskiej fantazji. W takty mu-

Fotos © J. Uske 6 polregio 04•2009 POLREGIO e.V.

Czerwone Maki – spotkania z europejskimi artystami polskiego pochodzenia

Niepowtarzalne powtórzyć iecały tydzień po występie Joli Wol- czy „Kapelusz pana Ana- Nters wśród obrazów Maugi odbył się w tola”. Sali balowej Altes Kurhaus piekny koncert, prawdziwa perła pośrod naszych szarych, Mieczyslaw Karłowicz codziennych zmagań. wkradł się tego wieczora do naszych dusz swoją Sama dyrygentka pani Zofia Wisłocka, serenadą. Urodzony na która już od lat prowadzi orkiestrę I Mu- Litwie kompozytor przeniósł się z rodzina sici Brucellensis w Belgii przywitała nas do Heidelbergu. W Dreźnie brał pierwsze słowem wstępnym. Występowała wraz z lekcje skrzypiec, aby przez Pragę dotrzeć orkiestrą w Polsce, Kanadzie, Włoszech, do Warszawy, gdzie studiował kompozy- na Węgrzech, we Francji i Turcji. Szcze- cję. Ukochał Tatry, w których zresztą zgi- gólnym zamiłowaniem darzy ona muzykę nął przysypany lawiną. słynnych romantyków, jak również wielu współczesnych nam kompozytorów. Tatry ukochał również Wojciech Kilar, któ- ry skomponował muzykę do wielu filmów Pani Zofia jest kobietą w tzw. nieokreślo- takich znanych reżyserów jak Krzysztof nym wieku emanującą czarem nieprzemi- Zanussi, Francis Ford Coppola, Roman Po- jającej młodości.W swojej ujmującej natu- lański. To on skomponowal „Pieśń o ma- ralności, która nie wytrzymuje sztucznych łym rycerzu”, którą skanduje się dziś na doszlifowań, i czarującej kobiecości opo- wszystkich polskich stadionach pilki noż- wiadała o znaczącym wkładzie, właśnie nej. W Aachen wysłuchaliśmy jego prze- kobiet, w światową kulturę. Z pełna fascy- pięknej patetycznej „Orawy”. nają opowiadała o historii powstawania utworów, które wybrała na ten wieczór. Prawdziwą niespodzianką były tego wieczoru kompozycje Grażyny Bacewicz. Pierwszym była kompozycja mistrza Pa- Podobnie jak Kilar studiowała u Nadii Bo- derewskiego. Dumni ze swego przedwo- ulanger w Paryżu. Była również filozofką, jennego prezydenta słuchaliśmy, a nie- pedagogiem i pisarką. Pierwszą kompo- którzy być może nawet marzyli o dawnej zycję stworzyła w wieku trzynastu lat. świetnosci ojczyzny. Była autorką pierwszych oper radiowych. Zmarła, niezwykle aktywna, na Zmarły niedawno dyrygent, pedagog i zawał serca. kompozytor Henryk Czyż jest autorem wykonanej kompozycji „Canzona di Baroc- Zofii Wisłockiej i jej I Musici Brucel- co”. Znany polski kompozytor kierowal w lensis dziękujmy za niepowtarzalny latach 1971-74 Orkiestrą Filharmoników w wieczór, choć obecni na koncercie Düsseldorfie, stworzył operę na podsta- goście zgodnie twierdzili, że należy wie powieści Sławomira Mrożka, a także go właśnie – powtórzyć. jest autorem lżejszego repertuaru jak choćby muzyki do filmów „Ewa chce spać” Marina Esser

7 polregio 04•2009 regionalia

Projekt BIRKE jest dla migrantów dodatkową szansą na zdobycie pracy Każdy coś potrafi!

Aachen żyje prawie 79.000 migran- Firma low-tec opiekuje się migrantami po- Zainteresowani mogą przyjść na konsul- Wtów z około 160 różnych państw, wyżej 25 roku życia i stara się w indywidu- tacje w poniedziałki od 10:00 do 12:00 i którzy są ponadprzeciętnie dotknięci bez- alnych rozmowach wypracować i podkre- środy od 15:00 do 17:00 do budynku admi- robociem. Przyczyną tego jest niewystar- ślić zdolności i umiejętności migrantów nistracji miejskiej: czająca znajomość języka niemieckiego korzystnych również dla pracodawców. lub problemy z uznaniem kwalifikacji zdo- Low-tec przeprowadza z uczestnikami bytych za granicą. Z tych powodów wielu projektu podstawowe kwalifikację m.in. migrantów jest bezrobotnych lub nie pra- sformułowanie listu motywacyjnego lub cuje w wyuczonych zawodach. Projekt nauka praw i obowiązków pracownika w BIRKE, realizowany w ramach programu Niemczech. Wydział wspierania gospo- „XENOS – Integration und Vielfalt”, wspie- darki i spraw europejskich miasta Aachen rany do końca maja 2011 roku, skierowa- nawiązuje pierwszy kontakt z lokalnymi ny jest do tych mieszkańców Aachen, któ- przedsiębiorstwami, w celu przekonania rzy nie mają swoich korzeni w Niemczech. pracodawców o zdolnościach i umiejętno- ściach migrantów, a tym samym zwiększe- Projekt ten składa się z dwóch członów. nia ich szans na zdobycie nowej, adekwat- Verwaltungsgebäude Bahnhofplatz Pierwszy skierowany jest do migrantów, nej pracy. Część projektu skierowana do Hackländerstr. 1 którzy ukończyli 25 rok, drugi do mło- młodzieży, koordynowana jest przez VHS 52064 Aachen dzieży i młodych migrantów między 15 Aachen. Pracownicy wydziału doradzają pokój 512 (5 piętro) a 25 rokiem życia. Celem projektu jest młodym migrantom przy wyborze zawo- pośredniczenie w znalezieniu pracy lub du, jak napisać CV oraz list motywacyjny lub ustalić indywidualny termin pod nu- miejsca nauki zawodu. Aby osiągnąć suk- lub na co zwracać uwagę w czasie trwania merem: 0241 / 4757 8559. ces wydział wspierania gospodarki i spraw rozmowy kwalifikacyjnej. Celem projektu europejskich miasta Aachen blisko współ- jest stworzenie młodym migrantom moż- Oferta jest dobrowolna i darmowa. Dal- pracuje z firmą „low-tec” gemeinnützige liwości do nauki zawodu. Zainteresowani sze informacje na stronie internetowej Beschäftigungs- und Qualifizierungsge- mogą zgłosić się pod numerem: 0241- www.birke-aachen.de lub pod numerem sellschaft mbH oraz uniwersytetem ludo- 4792-168 lub 0241-9571-150. 0241-432-7655. wym VHS Aachen.

Polnisches Restaurant Gdanska 46045 Oberhausen Altmarkt 3 Tel.: 0208 / 620 13 75 [email protected] www.gdanska.de

8 polregio 04•2009

Polnisches Restaurant Gdanska 46045 Oberhausen Altmarkt 3 Tel.: 0208 / 620 13 75 [email protected] www.gdanska.de regionalia

Roger Melis voll den Alltag im realen Sozialismus. Ne- Fotografien 1965 – 1989 ben Bildern der Alltags- und Arbeitswelt stehen poetische Aufnahmen über das Eine Ausstellung im Suermondt- Leben eines kleinen Dorfes in der Ucker- Ludwig-Museum Aachen mark, die noch eine nur am Rande von 14.11.2009 – 07.02.2010 den Zeitläufen berührte Welt aufscheinen Mit einer umfangreichen Werkübersicht lassen. Melis’ Fotografien aus der Künst- des erst kürzlich verstorbenen Künst- lerszene haben das „Gesicht“ der neueren lers Roger Melis (1940-2009) stellt das deutschen Literatur geprägt. Aufnahmen Suermondt-Ludwig-Museum einen „Meis- der Lyrikerin Sarah Kirsch oder des Lieder- ter des ostdeutschen Fotorealismus“ (Die machers Wolf Biermann zählen heute zu Zeit) vor. Über mehr als zwei Jahrzehnte den Klassikern der Porträtfotografie. Me- hat Melis nicht nur den Bildjournalismus Rummel, Berlin 1969 Fotograf: Roger Melis lis war für die legendäre Modezeitschrift entscheidend mitgeprägt, sondern auch „Sibylle“, „Wochenpost“, „Die Zeit“, „Frank- einen persönlichen Stil entwickelt, in dem quer durch die Landschaften, Dörfer und furter Allgemeine“, „Geo“, verschiedene sich wirklichkeitsbezogene und ästhe- Städte zwischen Ostsee, Harz und Erz- Verlage in Ost und West und ab 1989 auch tisch hoch anspruchsvolle Fotografie mit- gebirge sowie durch seine Heimatstadt für die „Süddeutsche Zeitung“ tätig. einander verbinden. Seine atmosphärisch Berlin und beschreiben mit klarem Blick A5_Anz.Museen_4c 19.08.2009 16:22 Uhr Seite 1 dichten, oft symbolhaften Bilder führen und differenziert, bisweilen auch humor- www.roger-melis.de

Weitere Highlights 2009/2010 Ludwig Forum für Jülicher Straße 97–109 www.aachen-macht-kultur.de 52070 Aachen Internationale Kunst Telefon 0241/1807-104 Öffnungszeiten: Di–Fr 12–18 Uhr, (Theaterstück mit anschließendem Kunst und Kultur der Gegenwart Do bis 20 Uhr, Sa/So 11–18 Uhr Autorengespräch) Öffentliche Führung: So 12 Uhr „Lilly unter den Linden“ Eintritt: 5, ermäßigt 2,50 Euro 25.11.2009, 10.00 Uhr, www.ludwigforum.de Barockfabrik Suermondt- Wilhelmstraße 18 52070 Aachen Telefon 0241/47980-0 (Ausstellung) Ludwig-Museum Öffnungszeiten: Di–Fr 12–18 Uhr, Von der friedlichen Revolution Kunst von der Antike bis Mi bis 20 Uhr, Sa/So 11–18 Uhr zur deutschen Einheit zur klassischen Moderne Öffentliche Führung: So 12 Uhr, Mi 18.30 Uhr Eintritt: 5, ermäßigt 2,50 Euro 01.12.2009 – 09.01.2010, www.suermondt-ludwig-museum.de Stadtbibliothek Aachen Hühnermarkt 17 Couven-Museum 52062 Aachen (Lesung) Telefon 0241/432-4421 Susanne Schädlich: „Immer wieder Bürgerliche Wohnkultur Öffnungszeiten: Di–So 10–18 Uhr, vom Rokoko zum Biedermeier Öffentliche Themenführung: Sa 15 Uhr Dezember. Der Westen, die Stasi, Öffentliche Führung: So 11.15 Uhr der Onkel und ich“ Eintritt: 5, ermäßigt 2,50 Euro 02.12.2009, 19.30 Uhr, www.couven-museum.de Stadtbibliothek Aachen IZM Internationales Ab Mai 2009 bis Frühjahr 2010 Markt 39, Haus Löwenstein (Ausstellung) Zeitungsmuseum 52062 Aachen Telefon 0241/432-4910 SchönWarm - Die Kultur des Zeit(ungs)geschichte weltweit Bürozeiten: Di–Fr 9.30–17 Uhr Heizens zwischen Renaissance Führungen nach Absprache Eintritt frei und Kaiserzeit www.izm.de 28.11.2009 – 31.01.2010, Couven-Museum Museum Bismarckstraße 68 52066 Aachen Burg Frankenberg Telefon 0241/432-4410 (Festival) Öffnungszeiten: So 11–14 Uhr Schrittmacher Festival – Aachener Stadtgeschichte Öffentliche Führung: So 11 Uhr und Kunsthandwerk Eintritt: 1, ermäßigt 0,50 Euro tanz und tanzartiges von heute Gruppenführungen nach Anmeldung 18.02.2010 – 20.03.2010, www.burgfrankenberg.de Ludwig Forum (in Mulde und space) Horbacher Straße 497 Zollmuseum 52072 Aachen (Ausstellung) Telefon 0241/9970615 Friedrichs Öffnungszeiten: jeden 1. und 3. So Von Ostereiern, Hasen und alten 11 und 14.30 Uhr Führungen Bräuchen Von Zöllnern, Schmugglern für Einzelpersonen und Familien und verbotenen Souvenirs Eintritt frei 20.02.2010 – 10.04.2010, Couven- Gruppenführungen nach Anmeldung Museum www.zollmuseum-friedrichs.de

(Ausstellung) Hans von Aachen (1552-1615) – Hofkünstler in Europa 11.03.2010 – 13.06.2010, Suermondt-Ludwig-Museum www.aachen-museen.de

9 polregio 04•2009 Ludwig Forum: Duane Hanson, Supermarket Lady, © VG Bild-Kunst, Bonn 2008, Foto: Anne Gold; Suermondt-Ludwig-Museum: Judith Leyster, Der lustige Zecher, Leihgabe der Gemäldegalerie, Staatliche Museen zu Berlin, Foto: Andreas Herrmann; Zoll- museum Friedrichs: Foto: Königs; Couven-Museum, Internationales Zeitungsmuseum, Museum Burg Frankenberg: Foto: A. Herrmann Globalia

Polskojęzyczne media w Niemczech asycenie rynku polskojęzyczną ofertą granicznym Görlitz/Zgorzelec „Region Eu- Radio nie ptasie Nmedialną w Niemczech jest stosunko- ropy”, chociaż autorami zamieszczanych wo duże. Nawet nieograniczony dostęp w nich artykułów są także zamieszkałe w W Darmstadt program radiowy po polsku do polskich mediów w Niemczech nie stłu- Niemczech osoby piszące po polsku. w niekomercyjnej stacji lokalnej stworzył mił zainteresowania ofertą polonijną. Elik Plichta. – „Od momentu, kiedy nadaję polregio i Po-Prostu w Internecie, audycja, którą prowadzę, Niewiele się zmieniło po 1989 roku w kra- straciła regionalny charakter”. Radiow- jobrazie polskojęzycznych mediów druko- Regionalne kwartalniki polonijne są prze- cem został już na studiach w Krakowie. wanych i radiowych w Niemczech. To jest ważnie finansowane z ogłoszeń i dlatego Jest profesjonalistą i perfekcjonistą. ich słabość – twierdzi ich znawca, dzienni- rozdaje się je zazwyczaj bezpłatnie. Wiele Jego godzinna audycja po polsku stała się karz, Marcin Idzinski, wieloletni pracownik z nich ukazuje się w dwóch językach. Pu- impulsem dla innych programów obcoję- Radia Wolna Europa w Monachium. I jed- blikowane artykuły są pisane, w zależności zycznych w Darmstadzie. Legendarny jest nym tchem dodaje, że nad tą słabością od tematu, po polsku lub po niemiecku. już magazyn „Bigos” Elika. W każdą sobotę góruje „ogromna wartość tych mediów”, Polonusi są dwujęzyczni, więc nie stanowi od 15.00-17.00 wszystko kręci się wokół jaką są ludzie, którzy je tworzą „z najszla- to dla nich problemu – argumentują wy- kultury i muzyki. chetniejszej pasji” – podkreśla. dawcy. Alicja Gawlik-Barańska prowadzi polskie Kwartalnik „polregio”, to przykład intere- Różnorodność mediów audycje w Radiu Dreyeckland we Frybur- sującego czasopisma regionalnego. Uka- gu. –„Chcę prezentować historię Polaków W Niemczech wydawanych jest po polsku zuje się od 2005 roku w Aachen, na styku na emigracji” – opowiada Alicja. Bardzo in- około 40 tytułów prasowych, mało- i wiel- trzech granic i tworzony jest z myślą o teresuje ją dziennikarstwo obyczajowe. konakładowych. Rozdaje się je lub sprze- polonii niemieckiej, belgijskiej i holender- daje w liczbie ok. 22 tysięcy egzemplarzy skiej. Od półtora roku „polregio” zamiesz- Osoby tworzące polskie programy radio- miesięcznie. Codziennie można przez co cza także artykuły po niemiecku, a jego we i periodyki nie zarabiają na tym. „To najmniej godzinę słuchać w Niemczech 8 twórcy, Renata Thiele i Wiesław Lewic- wolontariat” – mówi Elik Plichta. Jego ma- polskich stacji radiowych, w tym jednego ki, obserwują rosnące zainteresowanie rzeniem jest stworzenie platformy dla po- programu w języku polskim o zasięgu ogól- Niemców swoim czasopismem. – „To, co lonijnych nadawców radiowych na całym nokrajowym, kiedyś w RBB, a od stycznia zamieszczamy po niemiecku, daje nam świecie. 2009 roku w Funkhaus Europa. Rozgłośnia szansę na rozpowszechnienie wielu infor- Deutsche Welle nie emituje już polskiego macji o Polsce” – mówią. Aktualne infor- Ogólnoniemieckie programu radiowego, oferuje natomiast macje i artykuły ukazują się na stronie in- medium polonijne od czerwca tego roku multimedialną stro- ternetowej „polregio”. Ma ona 250 stałych nę internetową. W sieci jest także ponad czytelników dziennie. Dyskutowane obecnie ogólnoniemieckie 50 polskich stron www redagowanych w medium polonijne ma pokazywać to, co Niemczech. Od 5 lat ukazuje się kwartalnik „Po-Pro- jest wartościowe w krajobrazie mediów stu”. Założyła go w Monachium Anna Bu- polskojęzycznych, to, o czym ze względu Ta oferta jest dopasowana do potrzeb, lik. Impulsem było to, że kiedyś sama nie na ich lokalny charakter nikt nie wie. Pra- bardzo różniących się od siebie, regio- miała gdzie zamieścić ogłoszenia skiero- cuje nad tym Konwent Organizacji Polo- nalnych środowisk polonijnych. –„Stwo- wanego do Polonii. Dlatego stworzyła nijnych. Planowana witryna internetowa rzenie jednego medium dla wszystkich własne pismo. Ten interesujący periodyk ma się nazywać „Polonia viva” czyli „Polska odbiorców jest niemożliwe” – twierdzi z witryną internetową zamieszcza nie żywa” – wyjaśnia Wiesław Lewicki, prezes Renata Thiele, redaktorka naczelna „po- tylko ciekawe materiały na tematy kultu- Kongresu Polonii Niemieckiej. „Stwarzamy lregio”, która przeprowadziła badania na ralne i emigracyjne, ale również kobiece i możliwość redaktorom lokalnym, by mogli ten temat. zdrowotne. Ponieważ Ani Bulik udało się współtworzyć tę stronę czyli zamieszczać w ostatnim roku pozyskać nowych, bar- na niej artykuły dotyczące swoich regio- Czasopisma „Info & Tipps” oraz „Samo ży- dzo profesjonalnych dziennikarzy, będzie nów”. Polonia w Niemczech chce więcej cie” wychodzące w Niemczech po polsku się ukazywać na łamach monachijskiego o sobie wiedzieć i porozumiewać się po- mają zasięg ogólnokrajowy. Informują o kwartalnika więcej publicystyki. – „Będzie- nadregionalnie. wydarzeniach i zamieszczają rady prak- my recenzować wydarzenia, a nie tylko tyczne, ale nie są czasopismami sensu je relacjonować” – wyjaśnia redaktorka. Barbara Cöllen stricto polonijnymi. Typowymi polonijny- Kwartalnik i witryna internetowa „Po-Pro- Euranet/Deutschlandfunk mi czasopismami nie są także dwujęzyczny stu” ma już szeroki krąg czytelników tak- „Dialog” oraz wychodzący w regionie przy- że poza Bawarią.

NEU ERÖFFNETES HOTEL & MEDI-SPA Tel. +48 75 78 17 551 Adresse: Les´na-Str. 8, 59-850 S´wieradów Zdrój (Bad Flinsberg), Polen www.weisserstein.eu – SONDERANGEBOT – Preise ab 34,- =C pro Pers. mit Frühstück 10 polregio 04•2009 Globalia

Diskutieren für Polonia Viva – Idealna waga ein Workshop in Jelenia Struga dzięki uregulowanej przemianie materii elenia Struga, was Hirschbach bedeu- weiß jeder, wo sich zwei Polen treffen, Program odżywiania poprawiającego Jtet, ist eigentlich ein Ort der Stille und gibt es mindestens drei Meinungen, viel przemianę materii i redukcję wagi Entspannung. In den Bergen in der Nähe Gerede, oder gar Streit. der tschechischen Grenze gelegen, mit Blick auf den dunklen Wald, aus dem sich Hier trafen sich jedoch Menschen mit hin und wieder Hirsche auf die Wiese he- großer beruflicher Erfahrung – sie leben rauswagen. in München, Hamburg, Berlin Darmstadt, Aachen und vielen anderen Städten der Man lässt hier den durch die Zivilisation Bundesrepublik – nicht, um zu streiten, geschundenen Körper zu Kräften kom- sondern um kritisch die Angelegenheit men – das Wellnessangebot ist sehr um- und ihre Machbarkeit zu betrachten, kon- fangreich – und die Seele baumeln. struktiv über die Voraussetzungen zu reden, Neues einzubringen und letztend- Doch dafür hatte die Gruppe von drei- lich die technische Umsetzung zu bespre- ßig polnischen in Deutschland lebenden chen. Medienleuten, darunter Journalisten, Re- dakteure, Radiomacher, Herausgeber von Die polnischsprachige Medienlandschaft Printmedien und Internetseitenbetreiber in Deutschland ist bekanntlich nicht keine Zeit. Sie kamen hierhin, um eine einfach, es gibt viele lokale, mehr oder Kontrolowany spadek wagi, bez postu i große Sache auf die Beine zu stellen: eine weniger regelmäßig erscheinende Zeit- głodówki! „Nawet kiedy mało jem, nie mogę Internetseite für polnische Organisatio- schriften und Blätter. Einige gehören den schudnąć!” nen, eine Informationsplattform für alle Organisationen, andere werden von enga- Wielu z nas spożywa zbyt mało pokar- in Deutschland lebende Menschen polni- gierten Menschen geschaffen, deren ein- mów, które potrzebne są do prawidłowej scher Herkunft und für Poleninteressier- ziger Lohn die Akzeptanz, das gute Wort pracy gruczołów. Centralnym hormonem te. Ein ambitioniertes Unterfangen. Dabei ihrer Leser ist. Viele verschwinden schnell, regulującym przemianę materii jest insulina. wie sie entstanden sind. Doch der Bedarf Wzrost jej poziomu powoduje podwyższenie ist da und die Mittel, wie so häufig – nicht poziomu tłuszczu we krwi (choresterol i try- ausreichend. glicerydy); przyczynia się ona także do zwiększonego odkładania tłuszczu i do Etwa zwei Millionen potenzielle polnisch- spadku poziomu hormonów biorących sprachige Leser in Deutschland sind eine udział w spalaniu. Nie tłuszcz powoduje, że Zielgruppe, um die es hier geht. Es darf jesteśmy grubi, lecz nieuregulowana prze nichts schief gehen und das wussten miana materii i podwyższony poziom insuliny die Teilnehmer des Workshops in Jelenia przez obecność zbyt wielu węglowodanów Struga. Die Themenvielfalt ist sehr breit: w spożywanych pokarmach. es geht um die Darstellung polnischer Kul- tur und Sprache, um die Geschichte der Na podstawie składu krwi analizujemy Polonia, die Geschichte der polnisch-deut- Waszą indywidualną przemianę materii schen Beziehungen, um andere polnisch- Na podstawie tych wyników sprawdza- sprachige Medien und last but not least my, jakie pokarmy pasują do Waszego um die polnische Jugend. Auch sie soll auf profilu przemiany materii der Seite sich selbst, ihre Sichtweisen, ihre Następnym krokiem jest opracowanie Probleme sowie Erfolge präsentieren. indywidualnyego programu odżywiania, Auch regional und lokal agierende Medien zawierającego wszystkie potrzebne dane, bekommen auf diese Weise eine bundes- takie jak rodzaj, wybór, ilość odpowied- weite Präsentationsplattform. Und alles nich pokarmów soll unter einen Hut gebracht werden. Wzrost witalności i wydajności organizmu Wspomaganie uregulowanego trawienia Nach drei Tagen harter Arbeit kehrten sie Poprawa pracy wszystkich zakłóconych in ihre Städte zurück, um weiter, jeder in funkcji organizmu seinem Bereich daran zu arbeiten, dass die Internetseite „Polonia Viva“ nun Gestalt bekommt. Einen nächsten Termin für die Peter Puchalla Heilpraktiker präzise Ausarbeitung des Projektes be- trachtete jeder als selbstverständlich. Vaalser Str. 525 52074 Aachen Renata A. Thiele Tel: 0241 / 413 40 70 Fax: 0241 / 413 40 79

11 internet: www.Heilpraktiker.Ac eMail: [email protected] 04•2009 Globalia

Polonia Viva! Czyli ożywają polskie media w Niemczech

Jelenia Struga F© J. Uske Twórcy mediów polonijnych w Niemczech F© J. Uske

rzy dni (4-6.09.09. r.) trwała narada po- niemiecką na rok następny, ze względu było poprzednio – część „konwentową” Tlonijnych dziennikarzy, na której oma- na to, że „sytuacja do tego jeszcze nie doj- oddaną bezpośrednio naszym polonijnym wiano powstanie internetowego portalu rzała”. W końcu udało nam się postawić organizacjom, i drugą, informacyjną, dla Konwentu Polonii Niemieckiej i jej stron in- nasz projekt na porządku dnia. Określono wszystkich Polaków tu zamieszkałych. formacyjnych pod nazwą Polonia Viva. Zor- szereg warunków, które musimy spełnić. Ten portal jest nie tylko dla wszystkich ganizowanie i prowadzenie tego pierwszego Spełniliśmy je, więc mamy nadzieję, że organizacji polskich w Niemczech, ale medium wszystkich Polaków w Niemczech strona niemiecka uzna nasz projekt za również dla wszystkich, którzy chcą się powierzono Kongresowi Polonii Niemieckiej. kompletny. Projekt został właśnie przed- porozumiewać po polsku. Polonia właści- stawiony w czasie konferencji i przedys- wie zmienia swoją morfologię, i trzeba W naszej redakcyjnej rozmowie uczestniczą: kutowany, a dziennikarze mieli szansę tu się po protsu (nomen omen) przygo- Aleksander Zając aktualny szef Konwentu i zgłoszenia własnych uwag. Właśnie temu tować. Ten trzydniowy workshop, dał Wiesław Lewicki, szef Kongresu. służyła ta konferencja. Teraz przedłożymy mi, jako autorowi tego projektu, bardzo go Pełnomocnikowi Rządu Federalnego dużo ciekawych, nowych impulsów i wi- ds. Kultury i Mediów razem z projektem dzę że oprócz tych generalnych pionów, finansowym i mamy nadzieję, że zostanie jak np. kultura, historia, język, doszły jesz- on zaakceptowany. cze bardzo wyraźne sygnały, że musi być np. jeszcze „zagospodarowana” młodzież AB – Prezesie, jakie są główne założe- – bardzo dobrym działem na jej temat. nia programowe? Może w formie podstrony, której sama młodzież będzie moderatorem? Punkt, Wiesław Lewicki – Gdy misja tworze- który mnie bardzo ucieszył, to to, że na nia tego nowego medium polonijnego tym workshopie byli obecni bardzo mocni została mi powierzona decyzją wszyst- redaktorzy i animatorzy polonijnych me- kich kolegów z Konwentu zdałem sobie diów radiowych, które są i bardzo ciekawe Anna Bulik w rozmowie z prezesem sprawę z tej wielkiej, a jednocześnie za- i „młode”. Mieliśmy tutaj co najmniej kilku Kongresu W. Lewickim F© J. Uske szczytnej odpowiedzialności, bo zdążamy dobrych radiowców, którzy wiedzą na Anna Bulik (AB) – Konwent, a więc do tego, by nareszcie wszyscy Polacy w czym polega to medium i dla nich również Polacy w Niemczech, będą nareszcie Niemczech, z wszystkich fal przybyłych musimy zrobić miejsce w naszym porta- mieli profesjonalne medium. Brawo! tu przez wiele dziesiątków lat, mieli gdzie lu, by byli obecni wszędzie i zawsze, gdy się wypowiadać i, co równie ważne, po- będą Polakom potrzebni. Bardzo się cieszę Aleksander Zając – Przygotowaliśmy znawać się, porozumiewać się w sprawie z tych nowych pomysłów, impulsów, któ- ten projekt i liczymy na to, że zostanie on wspólnych potrzeb, inicjatyw i działań. rych można by jeszcze parę wymienić, ale zaakceptowany przez stronę niemiecką. Cieszę się i mam nadzieję, że wypełnię to zobaczymy, jak się ostatecznie rozwiną. W obecnym świecie multimedialnym, bez zadanie dobrze. Jak już Olek wspomniał, Czas pokaże. Jestem optymistą i zapra- strony informacyjnej w internecie nic nie pracowaliśmy nad tym projektem dłu- szam wszystkich do współpracy. istnieje. Koncepcja strony internetowej go i w pewnym momencie stworzyliśmy egzystuje od paru lat. Wiesiek Lewicki, z tą dziś omówioną i wspólnie zaakcepto- rozmowę drukujemy godnym szacunku uporem składał co roku waną platformę – portal „Polonia Viva”. za zgodą red. monachijskiego kwartalnika wnioski. Były przekładane przez stronę Podzieliliśmy ją na dwie części, tego nie „Po-Prostu”

12 polregio 04•2009 Globalia

Pierwszy podręcznik do nauki języka polskiego jako języka obcego w Niemczech WITAJ POLSKO!

o długim okresie przygotowań pro- ćwiczeń jest w trakcie opracowania. Pwadzonych przez Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Deutsches Polen-Institut) Projekt został zrealizowany dzięki dota- w Darmstadt ukazał się pierwszy w zjed- cjom federalnego rządu niemieckiego, noczonych Niemczech podręcznik do na- który w ramach polsko-niemieckiego uki języka polskiego w szkołach średnich. traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyja- Książka została opracowana redakcyjnie znej współpracy z 1991 roku dokłada sta- przez prof. Erikę Worbs (Uniwersytet w rań na rzecz zwiększania możliwości nauki Moguncji/Mainz), a autorkami są dr Ewa języka polskiego. Pozostała część dotacji pracy. Kontakty gospodarcze Niemiec z Bagłajewska-Miglus i Renata Szpigiel. Pro- pochodzi ze środków Fundacji Współpra- Polską stale zwiększają się i coraz więcej jektem kierował dr Matthias Kneip z Nie- cy Polsko-Niemieckiej. firm szuka pracowników z odpowiednią mieckiego Instytutu Spraw Polskich w znajomością języka. Darmstadt. Podręczniki szkolne do nauki języka hisz- pańskiego, francuskiego, rosyjskiego czy Ewa Bagłajewska-Miglus, Podręcznik „Witaj Polsko!”, który ukazał włoskiego są już od lat dostępne na nie- Renata Szpigiel: Witaj Polsko! się właśnie nakładem wydawnictwa Uni- mieckim rynku; takiego podręcznika do versum z Wiesbaden, jest skierowany nauki języka polskiego jednak dotychczas do uczniów klas 8-12. W skład kompletu brakowało. Także ilość osób uczących się Hrsg. v. Erika Worbs. Projektleitung und wchodzą dwa podręczniki, książka do gra- języka polskiego w szkołach niemieckich landeskundliche Beiträge: Matthias Kneip. matyki i płyta CD, a treść pojedynczych jest na razie niewielka. Tymczasem nie- Universum Verlag Wiesbaden 2009. Bd. 1 lekcji jest zgodna z wymogami egzaminu wątpliwie dobra znajomość tego języka und 2, Grammatisches Beiheft EPA (j. polski jako język obcy). Zeszyt do jest pozytywnie postrzegana na rynku und Audio-CD.(kk)

TRASTSREA 1S0SE 10 LS LS 0 0 U U • A • A A A A A K K C C D D H H N N E E A A N N S S

S S A A N N N N E E D D H H K KCOPYCOPYpointpoint C C A A A A U U A A L S L S 0 • 0 • T R ASTSREA S10S E 10

Tel.Tel. 0241-40 0241-40 23 23 86 86

13 polregio 04•2009 Globalia

Europejskie Centrum Kultury „IGNIS” w Kolonii – listopad 2009 Wszystkie niżej wymienione imprezy Piątek, 20 listopada, godz. 19 niem, to wynika to z naturalnego uzdol- odbędą się w Willi Ignis, Smakołyki polskiej muzyki i kuchni nienia (Anlage) człowieka. Elsa-Brändström-Str. 6, 50668 Köln, „To Ty malujesz dzień” „I tak też była rzeczywiście jakaś meta- t. 0221/72 51 05, e-mail: [email protected] muzyczne ekspresje - między klasyką, fizyka zawsze i u wszystkich ludzi, skoro jazzem i pop’ em tylko ich umysł dojrzał do spekulacji,, i tak Piątek, 13 listopada, godz. 20 Maria Wilczyńska (śpiew) też zostanie na przyszłość... Noc polskiej literatury Waldemar Hinzman (gitara) Kant „Krytyka czystego rozumu” Spotkanie z autorami Zdzisław Ryczko (skrzypce) Owo filozoficzne naturalne uzdolnienie OLGĄ TOKARCZUK i MIKOŁAJEM ŁOZIŃSKIM Marian Kaszny (fortepian). jest też podstawą do naszych dyskusji, moderuje Dr Albrecht Lempp & Domowe potrawy polskiej kuchni. które są otwarte dla wszystkich zaintere- Powitanie: Wspólna impreza IGNIS-u i Generalnego sowanych. Jolanta Róża Kozłowska, Konsul Generalny Konsulatu RP w Kolonii Informacji udziela: RP w Kolonii (wstęp wolny) Dr. Marek Żmiejewski, t. 0176 238 280 60 Oprawa muzyczna: (wstęp wolny) Arkadiusz Błeszyński (gitara) & Krzysztof Wtorek, 24 listopada, godz. 20 Kozielski (kontrabas) Spotkanie Polsko-Niemieckiego To- Czwartek, 26 listopada, w godz. 15 - 19 Wspólna impreza IGNIS-u i Generalnego warzystwa Filozoficznego 50 z plusem na karku... no i co? Konsulatu RP w Kolonii „Przychylność czy prawo? Co steruje Wszystkich młodych powyżej pięćdziesiąt- (wstęp wolny) społeczeństwem w nihilistycznch ki, którzy lubią towarzystwo, rozrywkę i czasach?” czarowne klimaty, zapraszamy serdecz- Wtorek, 17 listopada, godz. 19 moderuje: Dr. Marek Żmiejewski. nie na czwartkowe spotkania. Cierpisz na bóle krzyża ? W oczach opinii publicznej filozofia jest W każdy drugi i czwarty czwartek mie- „Zamawianie“ i „zaklinanie“ przy pomocy wiedzą elitarną i czysto akademicką. Daje siąca. Przyjdź i odkryj świat pełen niespo- śpiewów gardłowych (alikwotycznych) się przytoczyć wiele powodów przema- dzianek! Czekamy! (wstęp wolny) jest prastarym sposoben leczenia bólu wiających za tym stanowiskiem: abstrak- krzyża, stosowanym przez syberyjskich cyjne tematy zajęć na uniwersytetach, Piątek, 27 listopada, godz. 20 szamanów. pseudointelektualne dyskusje w mediach, Konsulat Generalny RP w Kolonii WORKSHOP prowadzi Elina Kuragina, tera- wyobcowane ze świata postacie, nazywa- zaprasza do Ignis-u na Andrzejki (wstęp peutka, muzykolog jące siebie filozofami. Wszyscy oni żerują wolny) muzyka: Arkadiusz Błeszyński, muzyk, na tradycji filozoficznej i podają prze- kompozytor trawione produkty dla publiczności jako Niedziela, 29 listopada, godz. 15 Zgłoszenia: t. 0152 034 034 83 postmetafizykę albo postmodernizm. Nic Popołudnie z jazzem (wstęp wolny) więc dziwnego, że zdrowo myślący ludzie w godz 16,00 - 18,00 gra zespół „Cafe De chętnie konsumpcji owych dań odmawia- Cologne” od godz.18,00 - jamsession ją. Jeżeli jeszcze zajmują się filozofowa- (wstęp wolny)

Porady: Potrzebujesz porady, rozmowy? zadzwoń (t. 0221/732 72 81) w środy w godz. 15,00 - 18,00.

ADWOKACI I MEDIATORZY

Li l i a n e Sc h i e w e k -St e i n b u s c h ze znajomością języka polskiego

prawo rodzinne i prawo opiekuńcze prawo najmu i prawo międzynarodowe

tel.: +49-(0)241-50 90 52 e-mail: [email protected]

Th o m a s Eu e

prawo pracy prawo spółek handlowych prawo handlowe i prawo spadkowe

tel.: +49-(0)241-50 90 51 e-mail: [email protected]

14 polregio 04•2009 Wspólny faks: +49-(0)241-50 90 53 Księgarnia z tradycjami od 1984 roku Wspólne biuro: Frankenstraße 6 • 52070 Aachen Globalia

Brauweiler łączy Nadrenię z Polską Fascynacje nauczyciela historii

„Rycheza była kobietą, która mnie zawsze potraktowano, ale w Polsce wszyscy byli dę im. Królowej fascynowała”, opowiada Peter Schreiner nadzwyczaj mili i przyjacielscy. Poznałem Rychezy Ministro- swoją opowieść o długoletniej pracy i nowych przyjaciół, polska gościnność oraz wi Władysławowi przyjaźni polsko-niemieckej. Peter Schre- nowy kraj”. Bartoszewskiemu iner przybył jako nauczyciel historii do za szczególne nieznanej mu miejscowości Bauweiler, Peter Schreiner wiele przeżył w trakcie zasługi dla poro- niedaleko Kolonii. I tam odkrył pierwsze budowania swoich polsko-niemieckich zumienia polsko- ślady historii, które poprowadziły go do przyjaźni. Pewnego dnia przybył z opac- niemieckiego. poznania całkiem innej Polski niż w ówcze- twa benedyktynów w Tyńcu ojciec Zyg- snych czasach. W 1977 roku założył Towa- munt Galoch. „To nie było takie proste do Nagrodę ufundowaną przez rząd Nadre- rzystwo Historyczne w Brauweiler. zoorganizowania, gdyż granice między nii Północnej-Westfalii wręczył premier Polska i Niemcami były jeszcze zamknię- Jürgen Rütgers, który w swoim przemó- te. Pomimo to Peter Schreiner postano- wieniu podkreślił, że porozumienie i pojed- wił, aby kolejną część niemiecko-polskiej nanie są centralnym elementem relacji z historii zapisać pod hasłem „Królowej Ry- Polską. „Z czasem kultury się ze sobą sto- chezy”, wówczas mogliśmy porozmawiać piły, ale korzenie nie zostały zapomniane. o historii benedyktynów żyjących zarów- Powodzenie integracji jest ważną częścią no w Nadrenii jak i Małopolsce”. historii Nadrenii Północnej-Westfalii i ozna- ką ścisłego związku z Polską” – zaznaczo- Co kilka lat, a w tym roku 2009 po raz trze- no w komunikacie. ci odbyły się w Brauweiler „Dni Niemiecko- Polskiego Pojednania”. W ramach tych Spoglądając na przeszłość prof. Barto- Dni pod hasłem Tygodnia Pamięci – od 30 szewskiego jako więźnia obozu koncen- sierpnia do 6 września – upamiętniona zo- tracyjnego w Oświęcimiu widzimy pewne stała 70-ta rocznica wybuchu II wojny świa- nawiązanie do historii obozu – gestapo, P. Schreiner i Z. Tworus F© Pisarek towej. Odbyły się wykłady, dyskusje, kon- którego siedziba mieściła się w czasie II Rycheza pochodząca z Nadrenii, średnio- certy i wystawy oraz lekcje dla młodzieży. wojny światowej w Brauweiler. Z tego wieczna królowa Polski, po śmierci męża „Szkoda, że zwyczajni mieszkańcy Brauwe- okresu pozostał już ostatni żyjący pra- Mieszka II przybyła do Brauweiler, aby w iler nie zostali zaproszeni do uczestnictwa cownik przymusowy, Polak Zygmunt 1048 roku wybudować kościół i wzmoc- w tych ważnych wydarzeniach – podkre- Tworus. Zarówno on, jak i inni więźniowie nić opactwo benedyktynów. Zarówno dla śla Peter Schreiner. Przecież to głównie obozów koncentracyjnych oraz specjal- Rychezy, jak i dla Petera Schreiner Brau- mieszkańcy Brauweiler powinni wiedzieć nie zaproszony do tego prof. Bartoszew- weiler stało się drugim domem i nową oj- więcej o swojej sławnej królowej. W tym ski przyjęli w sposób symboliczny kamień czyzna. roku po raz pierwszy wręczono też nagro- z muru wiezienia gestapo w Brauweiler, ofiarowany przez członków Fundacji Kró- „Na początku nikt nie znał Królowej Polski lowej Rychezy. Kamień ten jako archetyp Rychezy, dlatego miałem dużo do zrobie- historii trafi na Kopiec Pamięci i Pojedna- nia...” – opowiada Peter Schreiner – „dużo nia w Oświęcimiu. do opowiedzenia o opactwie benedykty- nów w Brauweiler oraz o średniowiecznej Patrząc w przyszłość, Peter Schreiner historii łączącej oba narody polski i nie- twierdzi, że jeszcze przed sobą ma sporo miecki, o ślubie Mieszka II i Rychezy oraz o wyzwań. Jednym z nich to zaplanowany narodzinach Kazimierza Odnowiciela”. na sierpień 2010 roku wyjazd pod hasłem „Śladami Królowej Rychezy”. Miastem do- W sierpniu 1989 r. Peter Schreiner wyru- celowym tej podróży studyjnej będzie sza do „dalekiej” Polski, znanej mu tylko Gniezno, siedziba pierwszych Piastow. z kart historii. Pierwszy wyjazd śladami Oprócz Wielkopolski miłośnicy historii Rychezy wspomina ze łzą w oku: „Wtedy zwiedzą Kraków i opactwo benedykty- nie było to takie proste wyjechać do Pol- nów oraz inne zakątki Polski. J. Rütgers wręcza W. Bartoszewskiemu ski, już na granicy z DDR naszą grupę źle nagrodę im. Królowej Rychezy F© Pisarek Hanna Michalowska-Duckwitz

15 polregio 04•2009 adwokaci • Rechtsanwälte Witold Ortlieb ( 0241 / 980 12 00 Polskie msze w Aachen kosmetyka • Kosmetik 7 0241 / 980 12 02 w każdą niedziele i w święta o Kosmetik, Pflege & Wellness ADWOKACI I MEDIATORZY ; [email protected] 11.00 i o 16.00 Anna Duda ( 02405 / 42 58 145 Liliane Schiewek-Steinbusch www.ortliebreisen.de w kościele Najświętszej 7 02405 / 90 90 ( 0241 / 50 90 52 Wilmersdorfer Str. • 52074 Aachen Marii Panny (St. Marienkirche) na Godziny otwarcia: ; [email protected] ; [email protected] pn. - pt. 10.00-12.00 i 13.00-18.30 Marienplatz so. & nd. 10.00-14.00 (Wallstr./Aureliusstr.) St. Jobserstr. 35 • 52146 Würselen Im Gewerbepark Aachener Kreuz, gegenüber METRO Thomas Eue ( 0241 / 50 90 51 ; [email protected] Przewodniczka po Akwizgranie / ebay Parfum-Shop dziennikarze • Journalisten WEPCOP GmbH ( 02451 / 91 52 722 wspólny faks: +49-(0)241 / 50 90 53 Stadtführungen durch Aachen Renata A.Thiele ( 0241 / 98 106 92 ; [email protected] wspólne biuro: Frankenstr. 6 • 52070 Aachen Roma Stacherska-Jung ( 02132 / 911 684 7 0241 / 98 106 92 Im Mühlenhof 4 • 52531 Übach-Palenberg Journalistin ( 0173 / 52 40 056 Rechtsanwälte Speicher, Betzer & Kobylarczyk ; [email protected] ( +49-(0)241 / 997 996 -80, -79 ; [email protected] leczenie naturalne • Heilpraktiker www.textera.de Dückerssrt. 6 • 40667 Meerbusch 7 +49-(0)241 / 997 996 77 Roermonder Str. 117 • 52072 Aachen Heilpraktikerin Zapraszamy na nasze strony internetowe: Małgorzata Chlewicki ( 0241 / 18 24 307 www.aixlaw.de salony fryzjerskie • Friseur www.therapeuten.de/chlewicki.htm www.kompetenzteam-transport.de business Naturheilpraxis, Kräuterheilkunde, Blutegel, Mariahilfstr. 13 • 52062 Aachen Komplex- Kalifornische Massage, Homöopathie New Fashion Europe Ltd. Damsko • Męski Salon Fryzjerski Ottostr. 73 • 52070 Aachen ( KULIK ( 0241 / 73 579 architekci • Architektur oferuje stały dochód w 02202 / 95 99 523 Heilpraktiker Niemczech lub w Polsce ( +48 22 / 21 18 554 Lütticher Str. 3 • 52064 Aachen wt. - pt. 9.00-18.00 i 13.00-18.30 Udo Froneberg Architektur – Design – Bauplanung ; so. & nd. 10.00-14.00 Piotr Sikora [email protected] Praxis für Manuelle Neurotherapie und Dipl.-Ing. Architekt Jacek Kaleta z kartą Polregio 1h porady za darmo Nervenreflextherapie am Fuß Region Aachen - Heinsberg Termine ( 0241 / 41 34 07 – 0 ( 02404 / 67 77 352 fotograf • Fotoservice Notfälle ( 0171 / 82 59 40 80 7 02404 / 67 77 353 Copy-Shop & Druck ; [email protected] 7 0241 / 41 34 07 – 9 COPY POINT FOTOKISTE • digitaler Fotoservice ; [email protected] Jakub Turno ( 0241 / 40 23 86 Darek Manka ( 0241 / 50 81 58 www.Heilpraktiker.ac auto, moto • KFZ 7 0241 / 278 56 ( 0172 / 23 32 001 Vaalser Str. 525 • 52074 Aachen ; [email protected] ; [email protected] Heilpraktiker motorowery, skutery, części, naprawa www.copy-point.de www.fotokiste.de Peter Puchalla ( 0241 / 413 40 70 Scoot & Parts ( +31 (0)45 / 545 95 55 Sandkaulstr. 100 • 52062 Aachen Jülicher Str. 44 • 52070 Aachen 7 +31 (0)45 / 535 48 58 Öffnungszeiten: Mo. - Fr. 9:00 - 18:00 7 0241 / 413 40 79 Nieuwstr. 146 • 6461 KA Kerkrade Sa. 9:30 - 14:00 ; [email protected] grafika, reklama • Werbung www.Heilpraktiker.ac KFZ-Handel • Hobby-Werkstatt Vaalser Str. 525 • 52074 Aachen Unfallwagen An- und Verkauf delikatesy • Feinkost Godziny przyjęć: pn. - pt. 9:00 - 12:30 Afterglow GbR ( 0241 / 900 79 76 pn. wt. czw. 15:00 -18:00 Christian Koniecko ( 0241 / 15 41 84 DELIKATESY – Polnische Spezialitäten Werbe- & Druckagentur 7 0241 / 590 82 22 ( 0172 / 24 06 657 lekarze • Ärzte Feldchen 15 • 52070 Aachen Inh. Helena Müller ( 0240 / 35 55 68 81 ; [email protected] Uferstr. 30 • 52249 Eschweiler www.afterglow.ac lekarz pediatra / Kinderarzt KFZ Sachverständiger Bewertung von Krugenofen 88-90 • 52066 Aachen Ewa Janas-Schroeteler ( 02461 / 511 55 Kraftfahrzeugen, KFZ-Schaden und Polmark ; www.pediatra.de Gutachten ( 0221 / 74 62 61 Sklep Polski ( 0241 / 99 79 76 1 PP – Perfect Print ( 02405 / 471 84 34 Große Rurstrasse 88-90 • Jülich Janusz Nowak ( 0175 / 22 36 189 7 0241 / 52 63 91 Werbe- & Druckagentur 7 02405 / 140 95 76 lekarz ogólny, pediatra / ; [email protected] ; [email protected] Ostheimstr. 19 • 51103 Köln Jakob Tandek ( 0178 / 411 36 02 Allgemeinarzt, Kinderarzt Trierer Str. 275 • 52078 Aachen ; pn. - pt. 11:00 - 18:00 [email protected] Dr. med. Danuta Cichon-Wardas Autoglas Center sobota 10:00 -15:30 Grossheid Str. 30 • 52080 Aachen ( 02405 / 27 35 Dobielski & Keulen GmbH Bissner Str. 48 • 52146 Würselen Filiale Eschweiler ( 02403 / 9 61 82 61 SILESIA Schlesische Feinkost Adresse für Schilder- und Lichtreklame lekarz ogólny / Allgemeinarzt ( 0179 / 67 22 529 Werbekunst Juchems GmbH ( 02405 / 90 93 ( 0241 / 46 81 85 47 Wojciech Drzewinski ( 0241 / 32 63 8 7 02403 / 9 61 82 62 7 02405 / 90 90 ; [email protected] Peterstr. 20-24 • 52062 Aachen An der Wasserwiese 29 a • 52249 Eschweiler www.werbekunst-juchems.de Goerdeler Str. 36 • 52066 Aachen Fachärztin für Allgemeinmedizin Öffnungszeiten: Di. – Fr. 9.00 - 18.30 ; [email protected] dr med. ogólnej Filiale Stolberg ( 02402 / 1027702 Sa 9.00 - 13.00 St. Jobserstr. 35 • 52146 Würselen Ärztliche Psychotherapie (psychoterapia medyczna), ( 0179 / 67 22 529 Coaching, Supervision, Akupunktur 7 02402 / 1027703 Dr. med. Elisabeth Hantsch doradztwo firm • Unternehmensberatung |Wort|Bau|Stelle| Zweifaller Str. 55 • 52222 Stolberg ( 7 Philip Duckwitz und Wirtschaftsinfo-Polen 0241 / 15 79 29 • 0241 / 15 96 72 ; [email protected] System Management ( 02236 / 30 50 159 www.dr-hantsch.de www.autoglascenter.eu Dipl.-Ing. W. Lewicki ( 0241 / 40 79 11 Robensstr. 17 • 52070 Aachen ; [email protected] 7 0241 / 40 11 536 Öffnungszeiten: Mo. , Do. 8:00 - 11:00 und 15:00 - 18:00 www.wortbaustelle.de Di., Mi., Fr. 8:00 - 11:00 banki • Banken ; [email protected] ; [email protected] lekarz ogólny / Allgemeinarzt Sparkasse - kontakt polskojęzyczny www.s-management.de www.wirtschaftsinfo-polen.de Christine Schumann und Siegmundstr. 8 • 52070 Aachen Geschäftsstelle Herzogenrath Heinrichstr. 32 • 50999 Köln Eva Gintrowski-Sienkiewicz Alexander Nogowczyk ( 02406 / 95650 ( 0241 / 50 29 01 ; [email protected] duszpasterstwo • Seelsorge 7 0241 / 50 29 47 komputery • Computer Heinrichsallee 34 • 52062 Aachen biura podróży, turstyka • Touristik Niemcy Dr. PC Öffnungszeiten: Mo. - Fr. 9:00 - 11:00 Mo. - Do. 16:00 - 18:00 Ks. mgr. Jan Urbanek SChr. Piotr Goralski ( 0163 / 760 40 58 HOTEL & MEDI-SPA ( 0241 / 2 63 51 komputery: ; [email protected] stomatolog / Zahnarzt - CEREC-Labor Biały Kamień ( +48 (0)75 78 17 551 pogotowie komputerowe, www.ac-pc.de Thomas Belzowski ( 0241 / 50 25 27 7 0241 / 40 11 960 sieci lan/wlan, strony www www.weisserstein.eu 7 0241 / 9 97 72 79 ; [email protected] systemy nawigacji satelitarnej GPS: aktualizacja Leśna-Str. 8, 59-850 Świeradów Zdrój www.pmk-aachen.de Adalbertsteinweg 34 • 52070 Aachen oprogramowania i map, rozwiązywanie problemów Godziny przyjęć: pn. wt. czw. 8:00 - 18:00 (Bad Flinsberg), Polen Jakobstr. 141 • 52064 Aachen sprzętowych śr. i pt. 8:00 - 12:00 stomatolog / Zahnarzt Alternativer Pflegedienst Lichtstrahl sprzątanie objektów • Gebäudereinigung Jadwiga Mühleisen Urszula Jarosz-Kajdrys ( 02402 / 3 61 49 ( 0201 / 35 37 53 prawnik 7 02402 / 3 71 55 7 tłumacz - korespondencja 0201 / 837 23 29 Artur Tarkowski ( 0163 / 444 87 68 handlowa ( 0241 / 82 125 Kastanienweg 15 • 52223 Stolberg-Breinig www.pflegedienst-lichtstrahl.de j. polski; j. niemiecki ; [email protected] Thiesstr. 49 • 45329 Essen Büro- & Praxisreinigung stomatolog / Zahnarzt, sprzątanie biur i praktyk lekarskich Goldammerweg 146 • 52078 Aachen Kieferorthopädie Holsteinstr. 7 • 52068 Aachen ( Anna Pasternak ( 02403 / 5 48 48 prace budowlane • Bauwesen Roma Stacherska-Jung 02132 / 911 684 tł. j. polskiego (polnisch) ( 0173 / 52 40 056 Thomas Pasternak 7 02403 / 5 45 41 Trocken- & Akustikbau Drimbornshof 6 • 52249 Eschweiler ; [email protected] Drabik ( 02405 / 42 00 22 Transport Dückerssrt. 6 • 40667 Meerbusch stomatolog / Zahnarzt 7 02405 / 80 23 31 Barbara Stiller ( 0241 / 2 20 83 ; [email protected] Euro-Service Umzüge, Kurierfahrten, Kleintransporte, Sonderfahrten Renata A.Thiele ( 0241 / 98 106 92 Driescher Gäßchen 5 • 52062 Aachen Im Winkel 38 • 52146 Würselen Adalbert Helmin (7 0241 / 44 64 767 tł. j. polskiego (polnisch) 7 0241 / 98 106 92 terminy po uprzednim umówieniu ( 0172 / 26 07 319 ; [email protected] Holzdesign Marek & Daniel Hernacki stomatolog / Zahnarzt ; [email protected] www.textera.de Tischlermeisterbetrieb ( 0241 / 18 05 094 Dr. med. dent. Anette Wardas Adalbertsteinweg 207 • 52066 Aachen Roermonder Str. 117 • 52072 Aachen - Parkett- und Dielenverlegung 7 0241 / 18 09 684 ( 02272 / 56 94 aller Holz- und Verlegearten - Schleifservice ( 0177 / 78 10 871 tłumacz przysiegły (vereidigt) Lindenstr. 47 • 50181 Bedburg - Trockenbau - Restaurierungen ; [email protected] mgr Krzysztof Wiktorowicz „POL-SPEED“ – Internationale Transporte GmbH&Co. KG ginekolog / położnik / Frauenarzt tłumacz jęz. niderlandzkiego (niederländisch) Jacek Kapko ( 0241 / 89 40 216-217 Dr. med. Viktor Wardas Piotr Goralski (7 (0031) 46 4524378 7 0241 / 89 40 218 ( 0241 / 28 194 - drobne usługi remontowo-budowlane ( (0031) 653 656 081 - laminat, malowanie, meble... ( 0173 / 231 09 14 Jakobstr. 30 • 52064 Aachen ; ( 0163 / 760 40 58 [email protected] ; [email protected] Ardennenstraat 16 • 6137LN Sittard (NL) ginekolog / położnik / Frauenarzt ; [email protected] www.pol-speed.de J. Wasik ( 0241 / 2 54 08 www.ac-pc.de Trierer Str. 950 • 52076 Aachen operacje ambulatoryjne ubezpieczenia • Versicherungen Rennbahn 9 • 52062 Aachen psychoterapia • Psychotherapie Stefan Pokorski ( 0241 / 79 54 8 lekarze weterynarii • Tierärzte Praxis für Paartherapie tłumacze • Übersetzer ( 0176 / 22 127 165 tłumacz przysiegły (vereidigt) przychodnie dla zwierząt / Tierarzt Wenn die Liebe schlafen geht... 7 0241 / 70 18 30 8 Alicja Bloemer - Doruchowska Zeppelinstr. 21 • 52058 Aachen Dr. Andrzej Lukomski Volker van den Boom ( 0241 / 63 53 6 Aachen + Neuss ( 0160 / 24 92 190 tł. jęz. polskiego, niderlandzkiego i Wirtschaftskanzlei Polonia UG (haftungsbeschränkt) Luxemburger Ring 25 • 52066 Aachen www.volker-vandenboom.de ( 0241 / 44 50 375 Godziny przyjęć: pn. - pt. 09:00 - 11:00 francuskiego (polnisch, 7 0241 / 44 50 374 Tomasz Sladkowski ( 02202 / 18 96 06 pn. wt. czw. pt. 16:00 - 18:00 niederländisch, ‣ siehe auch / patrz też ; [email protected] 7 02202 / 95 99 525 Dr. med. Elisabeth Hantsch fanzösisch) ; [email protected] Mode www.aixterminus.com Monschauer Straße 28 • 52076 Aachen www.ubezpieczenia.de Wizyta po uprzednim kontakcie telefonicznym! Très Chic restauracje • Restaurant Termine nach Vereinbarung! Damenboutique Geschäftsstelle Ursula Harren Büchel 23-25 • 52062 Aachen Gdańska Tomasz Szczygielski ( 02405 / 50 51 Öffnungszeiten: Mo. - Fr. 10:00 - 18:30 7 02405 / 30 02 Sa. 10:00 - 18:00 Polnisches Restaurant ( 0208 / 620 13 75 tłumacz przysiegły (vereidigt) ; [email protected] Elisabeth Frankowska www.schutzengel-team.com Kaiserstr. 40 • 52146 Würselen muzyka, dyskoteki • Musik www.gdanska.de j. francusko-rosyjsko-polski Altmarkt 3 • 46045 Oberhausen (französisch, russisch, polnisch) Jan Bledowski ( 02421 / 171 01 (7 +32 (0) 87 22 86 09 usługi biurowe • Büroservice Artysta muzyk,udziela Restauracja - Hotel ( +32 (0) 486 505 578 lekcjii gry na Fortepianie; [email protected] i Hansa-Haus 51 avenue Elisabeth • B-4800 Verviers Sladkowski&Partners Ltd. Keyboards. www.janbledowski.de (polskie dania na zamówienie) Pełna obsługa ( 02202 / 95 99 522 (noclegi już od 19,-€ noc/osoba) firm polskich ( 0172 / 267 24 28 DJ „Bogo“ Bogdan Jolanta Langen ( 0241 / 55 13 80 ten symbol w polu adresowym oznacza z kartą Polregio ; [email protected] hity polskie, latynoskie i światowe 7 0241 / 55 13 50 firmę oferującą zniżki na „Polregio Card“ 10% rabatu www.wikapo.de na urodzinach weselach i innych okazjach ; [email protected] sprzęt muzyczny posiadam Von-Coels-Str. 42 • 52080 Aachen ( 0163 / 888 74 45 IMPRESSUM catering Herausgeber Allen Autoren danken wir für einge- nieruchomości • Immobilien Polregio e.V. sandte Artikel – das ist ihr Beitrag event probat ( 0241 / 886 95 65 Sigmundstr. 8 zur Entstehung dieser Ausgabe von 7 0241 / 168 61 77 52070 Aachen polregio. tel. +49-(0)-241-40 115 37 Fotonachweis: ausgewiesen unter PHI GmbH ( 0241 / 400 87-0 ; www.event-probat.de fax +49-(0)-241-40 115 38 dem Bild bzw. Autor des Beitrags. Sebastian Hucz 7 0241 / 400 87-15 www.polregio.eu An der Glashütte 6 • 52072 Aachen Abonnement, Distribution ; [email protected] Redaktion polregio erscheint vier Mal im Jahr. www.phi24.de catering • party-service Chefredakteurin – Abonnementkosten betragen 12 Euro. Renata A. Thiele In Sachen Abonnement und Distri- Luxemburger Ring 25 • 52066 Aachen Kuczynski ( 02404 / 12 39 [email protected] bution wenden Sie sich bitte an den +49-(0)-241-98 106 92 Herausgeber Polregio e.V. opieka nad chorymi • Pflegedienst 7 02404 / 12 38 ; [email protected] Redakteur – Wiesław Lewicki Distributionsstellen Koordination, Distribution, Auf dem Gebiet des Landes NRW, ABONA 24 – Service Agentur Theodor-Seipp-Str. 66 • 52477 Alsdorf-Ofden Werbung, Anzeigen Euregio Maas-Rhein, polnische Vermittlung polnischer Betreuungskräfte zur [email protected] diplomatische Vertretungen in der +49-(0)-241-40 115 37 Bundesrepublik Deutschland. „24-h Betreuung“ in häuslicher Umgebung POLONIA ( 0241 / 59 08 912 Polnische und Internationale Küche Grafik – Marcin Wesolowski Auflage: 5000 Ex. ; [email protected] ( 0241 / 40 22 52 Internetredaktion – Wiesław Lewicki Titelfoto: istockphoto.com, J. Wolters www.abona24.de 7 02404 / 12 38 Korrektorat – Aleksandra Lewicki, Martha Goretzki Printed in Germany Pflegedienst ; [email protected] ISSN 1864-7170 www.imbiss-polonia.de Layout und Satz Angelus mobile Helfer ( 0241 / 91 28 78 - 0 afterglow Autorisierte Beiträge geben nicht 7 0241 / 91 28 78 20 Marienbongard 24-28 • 52062 Aachen Wesolowski & Lukomski GbR in jedem Fall die Meinung des Her- Öffnungszeiten: Mo. - Do. 11:30 - 22:30 Krugenofen 88-90 ausgebers wieder. Für unverlangt Cecylia Kapko / Barbara Slotwinski Fr. 11:30 - 23:30 52066 Aachen eingesandte Manuskripte, Fotos Trierer Str. 186-188 • 52078 Aachen So. & Feiertage 13:00 - 22:00 tel.: +49-0241-900 79 76 und Zeichnungen übernehmen wir Godziny otwarcia: pn. - pt. 8:00 - 16:00 Sa. Ruhetag [email protected] keine Gewähr. ahoJ, przygodo

Góry Harcu są pełne jesiennego piękna słońcem i babim latem, niczym w Polsce na jesień A może do magicznego lasu? albo gdzieś w Massachusetts, czy Appalachach na wschodnim wybrzeżu USA.

Polecam wybrać się do Wernigero- de – jeśli ktoś potrzebuje w trakcie urlopu trochę urozmaicenia kulturalnego, albo do Schierke – u stóp najwyższego szczytu Brocken, dla miłośników czystej natury. Odległość autem do obu miejscowości, np. z Bonn ok. 400 km, czyli spokojne cztery godziny jazdy z postojem.

Wernigerode – to już średniej wielkości miasteczko (znane z telewizji z reklam piwa „Hasseröder”), z ładnym deptakiem z lokalami i sklepikami, z wielkim średnio- wiecznym zamczyskiem na wzgórzu, na skraju miasta, z parkami, a nawet małym zoo.

Niedaleko (ok. 30 km) leżą inne historyczne miasta, jak słynne w średniowieczu z kopalni srebra Goslar – dawna stolica ce- Kolejka wąskotorowa Ratusz w Wernigerode sarska (1005-1219) czy Quedlinburg, dzisiaj oba znajdujące się na liście dziedzic- y, mieszkańcy dawnego RFN-u rzad- nad 100 km/h. Przyczyną jest samotne twa kultury Unesco. Mko jeździmy do dawnego „DDR-owa”. położenie gór na płaściutkiej jak stół Ni- Z różnych przyczyn. Ale warto czasem zinie Niemieckiej. Pędzące znad Oceanu Najpiękniejsza jest południowa dzielni- zmienić poglądy – przynajmniej w kwestii Atlantyckiego wilgotne i chłodne masy ca Wernigerode, Nöschenrode. Stoją tu podróżniczej. Bo „podróże kształcą”! powietrza uderzają na „bezbronne”, stoją- przepiękne wille z drewna o orginalnej ce samotnie na wolnej przestrzeni góry o architekturze, ze stromymi dachami, Harc – pod względem geologicznym i kli- wysokości ponad 1000 metrów. Wynikiem jeszcze przedwojenne, niektóre i starsze, matycznym, to swego rodzaju fenomen. są deszcze, śnieg w zimie i ten „alpejski” z pięknymi choinkami w ogrodach – ze W okresie prehistorycznym, w trakcie klimat na wierzchołkach. „zdrojową” atmosferą. Niedaleko stąd fałdowań, nie wyłoniły się tu pojedyncze wspomniany wielki średniowieczny za- szczyty, lecz cały masyw górski wynurzył Jeśli ktoś lubi piesze wycieczki, kocha las mek (z muzeum w środku) i „Christianen- się w całości na powierzchnię, a następ- i góry – ten nie pożałuje pobytu w Har- park”– malowniczy park, skąd prowadzą nie przechylił na jedną stronę. Stąd za- cu. Szczególnie jesień jest piękna dla wę- dalej piękne trasy wędrowne w podnóże chowana do dzisiaj forma gór, niższych drowców. W październiku, kiedy u nas w Harcu. Z Näschenrode jest dokładnie 20 na zachodzie i wyższych na wschodzie Zachodniej Europie panuje już pora desz- kilometrów do Schierke, przez Elbingero- (Brocken 1142 m!). Klimat Harcu jest też czowa, tam zaczyna się „złota (polska?) jede (szosa 244), piękną drogą poprzez lasy, niezwykły. Wysokie partie gór mają w za- sień”. Ścieżki uścielone są złoto-brązowy- z serpentynami, niczym w Górach Skali- sadzie klimat alpejski! Opady, szczególnie mi albo czerwonymi liśćmi, a kolory wielu stych w Kanadzie. od strony zachodniej są bardzo wysokie, drzew przypominają „Indian summer”. W a huragany osiągają zimą takie prędkości powietrzu unosi się coś uspokojającego, Jeśli ktoś pragnie urlopu w stylu natur jak nad Morzem Północnym, dobrze po- taka leniwa, zrelaksowana atmosfera, ze pur, ten będzie zachwycony pobytem w

„PO„PLOL “ “ InterInnatteironnaatlieo Tnraalen Tsproarntsep o Grtme b HGm &b CHo &K GCo K G

Trierer Str. 950 TEL: +49-241-89 40 216-217 [email protected] D-52076 Aachen FAX: +49-241-89 40 218 www.pol-speed.de Jacek Kapko Mobil: +49-173-231 09 14

18 „POL-SPEED“„POL-SPEED“ polregio 04•2009 InternationaleInternationale Transporte Transporte GmbH & Co. GmbH KG & Co. KG Trierer Str. Trierer 950, Str. 950, D-52076 Aachen, D-52076 Aachen, „Pol-Speed“ „Pol-Speed“ GmbH & Co GmbH KG, & Trierer Co KG, Str. Trierer950, Str. D-52076950, Aachen D-52076 Aachen TEL: +49-241TEL: – 89+49-241 40 216 – – 89 217 40 216 – 217 FAX: +49-241FAX: – 89+49-241 40 218 – 89 40 218 Mobil: +49-173-231Mobil: +49-173-231 09 14 09 14 E-Mail : [email protected] : [email protected] http//www.pol-speed.dehttp//www.pol-speed.de Wiesiu Wiesiu!!! !!!

Aachen,Aachen, 26.02.2008 26.02.2008

Po przeanalizowaniuPo przeanalizowaniu mojego mojego „papieru „papieru firmowego”,- firmowego”,- prosze prosze o telefon o telefon

PozdrawiamPozdrawiam

Jacek Jacek

Wir arbeitenWir ausschließlicharbeiten ausschließlich auf Grund auf der Grund Allgemeinen der Allgemeinen Deutschen De Spediteursbedingungenutschen Spediteursbedingungen (ADSp), neueste (ADSp), Fassung. neueste Fassung.

Bankverbindung:Bankverbindung:SparkasseSparkasse Aachen Aachen GeschäftsführerGeschäftsführer : : Regist ergericht: Registergericht: Amtsgericht Amtsgericht Aachen, HRA Aachen, 4735 HRA 4735 Konto Nr.:Konto 400 25Nr.: 694 400 25 694 Dipl.Ing. Dipl.Ing.Jacek Kapko Jacek Kapko USt-IdNr. USt-IdNr. DE 221470001 DE 221470001 BLZ : BLZ 390 : 500 00 390 500 00 Hanna Kapko Hanna Kapko St.Nr. 225/ St.Nr. 5773/ 225/ 0528 5773/ 0528 ahoJ, przygodo

Schierke. To miejscowość turystyczna u stóp najwyższego szczytu Harcu, Broc- ken. Schierke leży na wysokości ponad 600 metrów, więc zimą leży tam przez przynajmniej 3 miesiące śnieg.

Byłem na wierzchołku Brocken pod koniec kwietnia i całe wejście było jeszcze zalo- dzone i zaśnieżone. Ale jesienią jest ina- czej. To krajobraz z bajki. W istnym tego słowa znaczeniu. W Schierke, z dachów wielu domów czy latarni ulicznych, uśmie- chają się do nas czarownice na miotłach – kolorowe kukły wielkości człowieka. Bo góry Harcu to niemiecka ojczyzna baśni i bajek. Miejscowość jest malutka, ale przytulna, ma hotele i mnóstwo pokoi do wynajęcia, ceny przystępne, jest parę re- stauracji, dobrze zaopatrzony sklepik spo- żywczy i miłe kawiarnie i ciastkarnie (polecam „Brocken-Torte” – jeden kawałek jak dwa „Schwarzwälder”, a cena ta sama). Sztuczne jezioro Rappbode Będąc w Górach Harcu trzeba oczywiście dziwe skalne kolosy, leżące tam niczym ku tygodnia. Wędrowałem czasami cały wejść na Brocken. Najlepszą bazą wypa- olbrzymie kule armatnie między wysokimi dzień i nie spotkałem nikogo! Oczywiście dową jest właśnie miejscowość Schier- drzewami. A jakby tego było mało, to co nie dotyczy to wejścia na Brocken czy tras ke, leżąca dosłownie u stóp góry. Auto parę metrów rwące po stokach strumyki zjazdowych dla narciarzy w zimie – tam są można zostawić na strzeżonym parkingu górskie w kolorze złota! Bez przesady, ko- turyści. Ale reszta – to raj dla samotników (cały dzień: 3 Euro). Są dwa wejścia: jed- lor wody i dna strumieni ma złotawą bar- czy miłośników nieskażonej natury. no łatwe, prowadzące wzdłuż drogi do- wę, co przy kryształowo czystej wodzie jazdowej, drugie bardziej „ambitne”, ale wygląda, jakby to płynęły złote strumie- Przepiękne tereny leżą też na skraju gór, prowadzące prawie na przełaj przez las nie. Prawdziwego złota tam niestety nie jak właśnie koło Wernigerode. Ze wspo- – więc ciekawsze. Ja, idąc spokojnie, bez ma, przynajmniej niewiele. Przyczyną tej mnianego Christianenpark na południu pośpiechu, potrzebowałem dwie godziny magicznej farby są kryształy kwarcu. Tym miasta prowadzą malownicze ścieżki, śla- na wejście na wierzchołek, a z powrotem niemniej już od średniowiecza szukano w dami dawnych cesarzy niemieckich, któ- półtorej godziny. Czyli to wycieczka na pół Harcu złota, a sława tych „złotych rzek” rzy przebywali w Goslar czy Quedlinburg i dnia. Na szczycie jest restauracja, można dotarła nawet do Wenecji i wenecjańscy tędy wiodły ich drogi już w XI. czy XII. wie-

więc odpocząć. No, i widoki – jeśli nie ma kupcy bywali tutaj poszukiwaczami tego ku. Wzdłuż dróg – wiele starych dębów i

chmur – są wspaniałe (to jakby wejść na kruszcu. buków, a jak ma się szczęście, to można płaskiej nizinie na ponad 1100-metrową spotkać w drodze lisa, jelenia czy nawet wieżę). Z Wernigerode można też wjechać Ale Harc to nie tylko Brocken. PrzezService cały undszopa Hilfe pracza. für alle Mitglieder nostalgicznym pociągiem, taką dymią- masyw górski przewijają się tysiące ście- cą ciuchcią na sam wierzchołek. Trwa to żek dla wędrowników. Wszystko jest in denbar- Bereichen:Pamiętam, jak wróciłem po pół roku do Service und Hilfe für alle Mitglieder bardzo długo, bo ciuchcia jedzie serpenty- dzo dobrze zagospodarowane i zadbane. Nadrenii i nie mogłem się nadziwić, jak 9 in den geförderte Bereichen: Altersvorsorge nami, dyszy i gwiżdże w trakcie tej wspi- Na wierzchołkach wygodne ławy i stoły kiepskie9 są Kranken- tutejsze lasy w porównaniu z naczki – ale ma to swój urok i czar. z pięknego żółciutkiego drewna, gdzie lasem9 Harceńskim Leben-/Renten- –9 tu cieniutkie, geförderte Altersvorsorge słabe można odpocząć i zjeść. Nawet drewnia- drzewka,9 Unfall-tam te potężne9 Kranken- dęby i choiny. Najpiękniejszy w Harcu jest jednak sam ne skrzyneczki z drzwiczkami, w środku z No i9 te złote Privathaftpflicht- strumyki9 z rwącą Leben-/Renten- kryształo - las. Takiego nie widziałem jeszcze w Niem- pieczątką (oczywiście z czarownicą) i po- wą 9wodą, Hausrat-te delikatne / 9Glas- mchy, / Unfall-Wohngebäude- ta pustka i czech. Piękne choiny, mięciutki mech duszką z tuszem, aby zrobić sobie stem- cisza.9 Nigdy Kfz- bym / Rechtsschutzversicherung nie9 uwierzył, Privathaftpflicht- gdybym nie 9 wzdłuż ścieżek na skraju lasu, między drze- pel na pamiątkę, na jakim szczycie się było widział,9 że Bausparen mamy w / środkuFestgeldanlage Hausrat- Niemiec / Glas- taki / Wohngebäude- 9 Gewerbeversicherungen9 Kfz- / Rechtsschutzversicherung wami, na stokach gór – bryły skał o śred- – stoją gotowe do użytku. A przy tym magiczny las! 9 Bausparen / Festgeldanlage

nicy metr czy dwa, żadne kamyczki, praw- wszędzie jest pusto, szczególnie w środ- Georg Ziaja 9 Gewerbeversicherungen

jetzt auch in Ihrer Nähe:

Service undService Hilfe und für Hilfe alle Mitglieder für alle Mitglieder jetzt auch in Ihrer Nähe: in den Bereichen: in den Bereichen: Reiner Pahl

9 geförderte9 Altersvorsorge geförderte Altersvorsorge Bezirksbeauftragter Reiner Pahl 9 Kranken-9 Kranken- Versicherungsfachmann (BWV) 9 Leben-/Renten-9 Leben-/Renten- Stadionstr. 9 Bezirksbeauftragter 9 Unfall-9 Unfall- 52249 EschweilerVersicherungsfachmann (BWV) 9 Privathaftpflicht-9 Privathaftpflicht- Telefon (02403) 95 15 51Stadionstr. 9 9 Hausrat-9 / Glas- Hausrat- / Wohngebäude- / Glas- / Wohngebäude- Mobil (0177) 25 46 92152249 Eschweiler 9 Kfz-9 / Rechtsschutzversicherung Kfz- / Rechtsschutzversicherung Fax (02403) 95Telefon 15 52 (02403) 95 15 51 9 Bausparen9 Bausparen/ Festgeldanlage / Festgeldanlage [email protected] (0177) 25 46 921 Service und Hilfe für alle Mitglieder9 Gewerbeversicherungen www.debeka-pahl.deFax (02403) 95 15 52 9 Gewerbeversicherungen [email protected] in den Bereichen: www.debeka-pahl.de 19 jetzt auchjetzt in Ihrerauch Nähe:in Ihrer Nähe: polregio 04•2009 9 geförderte Altersvorsorge

9 Kranken- Service und Hilfe für alle Mitglieder Reiner PahlReiner Pahl 9 Leben-/Renten- in den Bereichen: BezirksbeauftragterBezirksbeauftragter 9 Unfall- Versicherungsfachmann (BWV) Versicherungsfachmann (BWV) 9 Privathaftpflicht- Stadionstr. Stadionstr.9 9 9 52249 Eschweiler geförderte Altersvorsorge 9 Hausrat- / Glas- / Wohngebäude-52249 Eschweiler 9 Kranken- Telefon (02403)Telefon 95 15(02403) 51 95 15 51 9 Kfz- / RechtsschutzversicherungMobil (0177) 25 46 921 9 Leben-/Renten- Mobil (0177) 25 46 921 9 Bausparen / FestgeldanlageFax (02403)Fax 95 15(02403) 52 95 15 52 9 Unfall- [email protected]@online.de 9 Gewerbeversicherungenwww.debeka-pahl.de 9 Privathaftpflicht- www.debeka-pahl.de 9 Hausrat- / Glas- / Wohngebäude- 9 Kfz- / Rechtsschutzversicherung 9 Bausparen / Festgeldanlagejetzt auch in Ihrer Nähe: 9 Gewerbeversicherungen

Reiner Pahl jetzt auch in Ihrer Nähe: Bezirksbeauftragter Versicherungsfachmann (BWV) Reiner Pahl Stadionstr. 9 52249 Eschweiler Bezirksbeauftragter Telefon (02403) 95 15 51 Versicherungsfachmann (BWV) Mobil (0177) 25 46 921 Stadionstr. 9 Fax (02403) 95 15 52 52249 Eschweiler [email protected] Telefon (02403) 95 15 51 Mobil (0177) 25 46 921 www.debeka-pahl.de Fax (02403) 95 15 52 [email protected] www.debeka-pahl.de RECHT (UN)KOMPLIZIERT

Neue Rechtslage bei Ehescheidung ab dem 01.09.2009 Mehr Gerechtigkeit bei Ehescheidung Versorgungsausgleich Zugewinnausgleich vorgenommen wurden, unterbunden werden. Seit dem 01.09.2009 gilt ein neues Ver- Auch der Zugewinnausgleich wurde modi- Auch diese Maßnahme sorgungsausgleichsgesetz, fiziert. soll zu einer gerechteren welches bei Auflösung Aufteilung des vorhandenen Vermögens einer Ehe oder ei- Ehepartner oder eingetragene Le- beitragen. ner Lebenspart- benspartner, die keine gesonderte Ver- nerschaft mehr einbarung getroffen haben, leben im ge- Wegfall des © sxc.hu Gerechtigkeit setzlichen Güterstand, und somit findet Rentnerprivilegs bringen soll. im Falle einer Trennung auf Antrag ein Zugewinnausgleich statt. Dies bedeutet, Mit deutlich weniger Rente müssen nach Während bis- dass die jeweiligen eingebrachten „An- neuer Rechtslage diejenigen Partner aus- her insbeson- fangsvermögen“ der Ehepartner mit dem kommen, welche ihre Rentenansprüche dere derjenige in der Zeit der Ehe oder Lebenspartner- mit dem ausgleichsberechtigten Partner Partner, welcher zu schaft jeweils erwirtschaften Vermögen teilen müssen. Während nach bisherigem Hause geblieben ist und verglichen wird, wobei von dem eventuell Recht die Rente erst dann geteilt wurde, Kinder groß gezogen hat, und hierdurch vorhandenen „Gewinn“ an den anderen wenn auch der ausgleichsberechtigte wenig Geld in die gesetzliche oder private Partner eventuell ein Teil abzugeben ist. Partner selbst Rentner wurde, werden Altersvorsorge eingezahlt hat, benachtei- nach neuem Recht die Rentenansprüche ligt wurde, soll nunmehr ein einfacherer Während es sich hierbei bislang so verhal- sofort geteilt, so dass weniger Rente zur Ausgleich erreicht werden. ten hat, dass in die Partnerschaft oder Ehe Auszahlung gelangt. Diese Regelung gilt eingebrachte Schulden eines Partners im jedoch dann nicht, wenn der Ausgleichs- Nach dem neuen Recht, welches für die- Falle der Zugewinnberechnung unberück- verpflichtete bei Einreichung des Ehe- jenigen Scheidungsanträge gilt, welche sichtigt blieben, werden diese zukünftig scheidungsantrages bereits eine Rente nach dem 01.09.2009 eingereicht werden, berücksichtigt, so dass sich Vorteile für bezieht. werden die Rentenanwartschaften der jeden Partner ergeben, welcher dabei ge- weiligen Ehepartner gesondert betrach- holfen hat, die Schulden des jeweiligen Zeitpunkt der Geltung tetAnzeige und derart KFZ aufgeteilt, dass jeder der anderen Partners mit abzutragen. Ehepartner185 x 80 ein mm eigenes Konto bei einem Das neue Recht ist auf jedes Eheschei- etwaig vorhandenen Versorgungsträger Keine Tricksereien mehr dungsverfahren anwendbar, welches erhält.GL Harren nach dem 01.09.2009 in Gang gesetzt GD Aachen Auch sieht das neue Recht die Möglich- wurde. Die neuen Regelungen zum Ver- Für kurze Ehen oder Partnerschaften keit vor, bereits bei der Trennung vom sorgungsausgleich gelten auch dann, giltVMW/BAB eine Besonderheit, 01-10-09 denn eine weitere Partner Auskunft über Vermögensposi- wenn das Ehescheidungsverfahren vor Neuerung besteht darin, dass bei einer tionen zu verlangen. Dieses Auskunfts- dem 01.09.2009 eingeleitet wurde und Ehedauer von weniger als 36 Monaten der recht kann notwendigenfalls durch ein das Verfahren über den Versorgungsaus- Versorgungsaugleich nur auf ausdrückli- vorläufiges Rechtsschutzverfahren vor gleich vor dem 01.09.2009 abgetrennt chen Antrag eines Ehepartners und nicht Gericht schnell durchgesetzt werden, da- oder ausgesetzt wurde. mehr von Amts wegen durchgeführt mit Vermögensverschiebungen, wie sie wird. nach alter Rechtslage teilweise unzulässig Marc Oliver Stinglwagner Sprawdzamy czy dobrze ubezpieczyles´ auto. Pelna obsluga, dobre ceny. www.provinzial.com Geschäftsstellenleiterin Ursula Harren Kaiserstraße 40 • 52146 Würselen • Telefon 02405 5051 Kundenberater Tomasz Szczygielski

Immer da, immer nah.

20 polregio 04•2009 Fit mit Verstand

Zweisprachige Erziehung bei Kleinkindern it zwei Sprachen aufzuwachsen ist möglich an zu erlernende Sprachen zu ge- versteht polnische Wör- Meine große Bereicherung. Nie lernt wöhnen. Jedoch sollte die Methode „eine ter und reagiert darauf, man eine Sprache so mühelos und na- Person – eine Sprache“ beherzigt werden, wenn ich mit ihm spre- türlich wie im Kleinkindalter. Hat ein Kind was bedeutet, dass jedes Elternteil eine che. Jedoch liegen ihm zwei Elternteile, die verschiedene Spra- andere Sprache mit dem Kind spricht. deutsche Wörter mehr, chen sprechen, sollte ihm auf jeden Fall was wohl daran liegt, die Möglichkeit geboten werden, beide Für mich steht fest, dass unser Sohn zwei- dass er mit Gleichaltrigen und Erwachse- Sprachen zu erlernen. sprachig erzogen werden soll. Bei mir war nen in seinem Alltag zu tun hat, deren das der Fall und ich finde es gut. Ich bin gemeinsame Sprache Deutsch ist. Das Op- Ein nicht zu unterschätzender Grund für sehr glücklich darüber, dass meine Eltern timale gibt es wohl nicht, aber ich finde zweisprachige Erziehung ist es, die Wur- mir die polnische Sprache und die Kultur es wichtig, dass er beide Sprachen von zeln des fremdsprachigen Elternteils von Anfang an näher gebracht haben. Anfang an wahrnimmt. besser zu verstehen und sich mit der Ver- Tagsüber spreche ich mit unserem Sohn wandtschaft zu verständigen. Wenn man Polnisch und mein Mann mit ihm Deutsch. In Polen geboren, in Deutschland aufge- eine Sprache beherrscht, kann man sich Aber natürlich spreche ich mit ihm auch wachsen und in Belgien lebend ist genau der Kultur des jeweiligen Landes viel bes- beide Sprachen, wenn wir alle zusam- das bei mir der Fall. Würde es die Sprache ser annähern. men sind. Selbstverständlich mache auch „Europäisch“ geben, dann wäre vielleicht ich mir Gedanken, welchen Einfluss eine vieles einfacher, aber bestimmt auch Oft stellt man sich die Frage, ob man sein zweisprachige Erziehung auf unser Kind langweiliger. Falsch wäre es, eine Sprache Kind von Anfang an mit anderen Sprachen macht. Wird er beide Sprachen unter- vorzuenthalten, denn jede Sprache ist ein konfrontieren bzw. erziehen soll. Viele scheiden können oder sie durcheinander Geschenk. Experten empfehlen, Kinder so früh wie bringen? Mein eineinhalbjähriger Sohn Martha Goretzki

Weihnachten und Silvester Bestellen Sie bis zum 19. Dez. Fische oder Meeresfrüchte für Ihr Weihnachtsfest und bis zum 29. Dez. für Ihre Silvesterfeier. Holen Sie diese fangfrisch am 24. Dez., bzw. 31. Dez. zwischen U hr - 13.30 7.00 a. 7 und 12 Uhr ab. telefonische Bestellung 0241 - 15 91 73

Gut-Dämme-Str. 10-12 U hr / S - 19.30 7.00 / D i.-Fr. geschlossen o. M 52070 Aachen Tel.: 0241-15 91 73

21 polregio 04•2009 REKLAMA

Szpital w Śremie

rem znajduje się w centralnej części Od kwietnia bieżącego roku placówka wy- lekarzy, nowoczesnemu zapleczu techno- ŚWielkopolski. Szpital świadczy usługi konuje operacje wszczepienia endoprote- logicznemu, jak również współpracy z czo- zdrowotne w ramach 13 oddziałów, 7 pra- zy stawu ramiennego, które zwykle doko- łowymi dostawcami sprzętu medycznego cowni i 3 poradni. Dzięki przeprowadzanej nywały tylko ośrodki kliniczne. Do tej pory szpital daje szanse pacjentom na szybki od 2007 r. modernizacji i systematycznie pacjenci z Wielkopolski oczekiwać musieli powrót do pełnej sprawności. wprowadzanym zmianom organizacyj- na tego typu zabieg w długich kolejkach nym jest jednym z najbardziej dynamicz- w poznańskiej klinice. W Śremie stały się Wysoki poziom świadczonych usług po- nie rozwijających się szpitali w Wielkopol- one już standardem. twierdzony został uzyskaniem certyfika- sce. tu ISO 9001:2000. Wszystko to powoduje, Dzięki zastosowaniu najnowocześniej- że szpital w Śremie może ubiegać się o Do najprężniej rozwijającej się dziedziny szych metod diagnostycznych i leczenia, miano lidera w swojej dziedzinie. usług śremskiego szpitala zaliczyć należy wysoce wykwalifikowanemu zespołowi chirurgię ortopedyczną oferowaną przez Oddział Ortopedii i Traumatologii Narzą- du Ruchu. Oddział ten korzysta z najnow- szych osiągnięć medycyny i techniki me- Oddział Ortopedii dycznej. W zakres jego działania wchodzi diagnostyka, leczenie operacyjne i poope- thei Traumatologii hospital in Śrem racyjne związane z chorobami i urazami stawów kończyn górnych i dolnych oraz Narządu Ruchu kręgosłupa. Za sprawą Dyrekcji zespół Ortopedów Specjalistyczne leczenie ortopedyczne prowadzony pod kierownictwem doktora Grzegorza Szperzyńskiego znalazł w tej Wysokiej klasy personel położonej zaledwie 40 km od Poznania Szeroki zakres procedur ortopedycznych: miejscowości korzystne warunki do roz- wijania swoich umiejętności. Na uwagę zasługuje fakt, iż ortopedzi kontynuują filozofię i metody operacyjne propago- wane przez Profesora Tadeusza Trzaskę, którego są wychowankami i przez wiele lat razem z nim pracowali, tworząc jeden z najlepszych zespołów ortopedycznych w Polsce. Ich specjalnością była mało in- wazyjna i wówczas nowatorska metoda artroskopii stawu kolanowego. endoprotezy stawów ٠ ٠ Obecnie do najczęściej wykonywanych za- rekonstrukcjethe hospital artroskopowe in Śrem biegów zaliczyć można: więzadeł krzyżowych kolana operacje na łąkotkach ٠ operacje na chrząstce stawowej ٠ ,endoprotezy stawów • operacje stawu rzepkowo-udowego ٠ rekonstrukcje artroskopowe więzadeł • operacje błony maziowej ٠ ,krzyżowych kolana operacje kręgosłupa ٠ operacje stawu skokowego ٠ ,operacje na łąkotkach • • operacje na chrząstce stawowej, i ścięgna Achillesa operacje barku ٠ biodro trzaskające ٠ ,operacje stawu rzepkowo-udowego • operacje zespołów uciskowych ٠ ,operacje błony maziowej • nerwów obwodowych operacje stopy ٠ operacje stawu skokowego i ścięgna • operacje korekcyjne osi kończyn ٠ ,Achillesa • biodro trzaskające, • operacje zespołów uciskowych nerwów Wymienione procedury to tylko część wykonywanych zabiegów obwodowych, w ramach oddziału Ortopedycznego • operacje stopy, Więcej informacji: www.szpital-srem.pl e-mail: [email protected] • operacje korekcyjne osi kończyn, Śrem, ul. Chełmońskiego 1, Tel. +48 797 188 004 • operacje barku.

22 polregio 04•2009 Ulotka polska.indd 1 2009-10-29 16:26:31 randka z Klio

O początkach polskiego drukarstwa i niemieckich drukarzach Siła przyciągania słowa drukowanego

jczyzną drukarstwa w Europie są ksiąg dla kościoła prawosławnego w kato- ONiemcy. W drugiej połowie XV wieku lickim Krakowie nie był też niczym innym, wybuchła tu swego rodzaju technologicz- jak próbą zrobienia „wielkiego interesu” na rewolucja, która wraz z nieco poźniej- poprzez sprzedaż tych druków w całej Eu- szym odkryciem Ameryki znacząca, jak ropie Wschodniej. uważają niektórzy historycy, wyznaczy- ła koniec średniowiecza i początek ery Wszystkie druki pierwszego okresu dru- nowożytnej. Dzięki technice drukarskiej karstwa w Europie z XV wieku zwą się można było w o wiele krótszym czasie „inkunabułami”, od łac. incunabula, powi- wyprodukować wielkie ilości kopii pierwo- jaki, kołyska, co wiązało się ze sposobem druku. Ówcześni „przedsiębiorcy” wyczuli druku ruchomymi trzcionkami. Oprócz ogromne znaczenie tego wynalazku. krakowskich jeszcze trzy drukarnie z tego pionierskiego czasu znajdowały się na te- Jan Gutenberg (jego ojciec nazywał się renie dzisiejszej Polski: w Malborku (1492 jeszcze Gensfleisch) wydrukował w Mogun- r.), Gdańsku (1498 r.) i Wrocławiu (1475 r.). cji (Mainz) w latach 1452-1455 pierwsze Właśnie we Wrocławiu ukazały się pierw- książki, m.in. słynną Biblię. W błyskawicz- sze teksty w języku polskim – w drukarni nym tempie otwierano nowe drukarnie: Kaspera Elyana wydrukowano modlitwy Straßburg 1458 r., Bamberg 1460 r., Kolo- „Ojcze nasz”, „Zdrowaś Mario” i „Wierzę w nia 1465 r., Augsburg 1468 r., Norymberga Boga”. Wszystkie inne teksty drukowano Pomnik Gutenberga przed katedrą w Moguncji 1470 r. itd. Równocześnie zaczęło rozprze- w tym czasie w łacinie. ©F: I. Staudacher, Sept. 2005 (http://de.wikipedia.org) strzeniać się drukarstwo w całej Europie, najpierw we Włoszech – w Rzymie w 1467 Kto ma pieniądze, drukuje Tu się drukuje w różnych r. czy w Wenecji w 1469 r. – prawie jedno- językach cześnie we Francji (w Paryżu w 1470 r.) i W pierwszej połowie XVI. wieku przeży- Szwajcarii (w Bazylei w 1470 r.). ło drukarstwo w Krakowie prawdziwy Niektóre druki krakowskie, jak „Tractatus „boom”. Około osiemnastu drukarni działa- de duabus Sarmatiis” Macieja z Miechowa, Kraków poprzez swoje powiązania gospo- ło w Krakowie w tym okresie! z roku 1517 wytłoczone w drukarnii Halle- darcze, przede wszystkim z południem ra, zdobyły europejską sławę. Już w roku Niemiec należał do awangardy europej- Najbardzie znani drukarze to Kasper Hoch- 1518 wydrukowano to dzieło powtórnie w skiego drukarstwa. Pierwszą drukarnię feder, Jan Haller, Florian Ungler, Hieronim Augsburgu, a potem w innych miastach. w Krakowie otworzono już w 1473 roku, Wietor i Maciej Szarffenberg. Podobnie, Pierwsza książka wydrukowana w cało- a więc wcześniej niż w Londynie (1480 r.), jak i w innych europejskich krajach pierw- ści w języku polskim ukazała się w 1513 Holandii (Delft 1476 r.), Danii (Odense 1482 si drukarze w Polsce pochodzili z Niemiec. roku u Floriana Unglera. Był to „Raj dusz- r.) czy Szwecji (Stockholm 1483 r.), nie Byli to tak zwani „Wanderdrucker”, czyli ny” Biernata z Lublina. Charakterystyczny wspominając już o Rosji, gdzie drukarstwo „wędrowni drukarze”, którzy wędrowali dla Krakowa był też druk książek w wielu dotarło 100 lat póżniej (Moskwa 1564 r.). od miasta do miasta, najczęściej zamawia- językach obcych, co świadczy o multikul- ni przez kościół, dwór, radę miejską czy turaliźmie miasta. Oprócz wspomnianych W Polsce się drukuje uniwersytet, czyli instytucje, które posia- pierwszych na świecie druków cerkiewno- dały pieniądze i władzę. Bo wyposażenie słowiańskich (1491), był Kraków ojczyzną Pierwszym drukarzem w Polsce był Kaspar drukarni było majątkiem! Wędrowny dru- pierwszych druków w języku węgierskim Straube z Bawarii (Caspar de Bavaria), któ- karz, jadąc do następnego miejsca pracy (1527), drukowano tu w języku greckim ry przywędrował do Krakowa w 1473 roku brał najczęściej ze sobą trzcionki i całe i hebrajskim (1534, Samuel Helicz), oczy- i otworzył właśne pierwszą drukarnię na wyposażenie warsztatu. wiście dalej po łacinie, po niemiecku i po ziemiach polskich. Pierwszym jego dru- polsku. kiem był kalendarz astronomiczny na rok Kasper Hochfeder drukował przedtem w 1474 „Calendarium Cracoviensis”, wyda- Norymberdze i Metzu, zanim przybył do Amerykańscy autorzy Barbara i Brent ny po łacinie. Dwaj następni drukarze to Krakowa. Tu drukował przede wszystkim Bowers opublikowali w roku 1999 listę Jan Pepelau und Jan Krüger, którzy dru- dla Uniwersytetu Krakowskiego, który rankingową „1000 postaci tysiąclecia”. Na kowali w Krakowie w latach 1483-84. Po obok kościoła katolickiego i królewskiego pierwszym miejscu znalazł się zdecydowa- nich pojawił się Szwajpolt Fiol z Frankonii, dworu, był największym zleceniodawcą nie Jan Gutenberg – nawet przed Krzysz- który w latach 1490-92 wydrukował m.in. krakowskich typografów. Hieronim Wie- tofem Kolumbem i Marcinem Lutrem! 4 księgi liturgiczne w języku cerkiewno- tor przybył do Krakowa z Wiednia, ale Świadczy to o wielkiej roli wynalazku dru- słowiańskim. Oczywiście była to potwarz, studiował przedtem na Akademii Krakow- ku. Jako ciekawostka – miejsca Polaków obraza dla kościoła katolickiego, który skiej, zaś znana rodzina drukarzy Szarf- w tej liście: na 18. Mikołaj Kopernik, na 75. szybko zabronił mu dalszego druku. Tym fenbergów pochodziła ze Śląska, z Wrocła- Maria Skłodowska-Curie, a na 134. Lech niemniej są to pierwsze na świecie księgi wia. Jan Haller pochodził z Rothenburg ob Wałęsa. drukowane cyrylicą. Jak wiadomo, drukar- der Tauber, a Florian Ungler, podobnie jak stwo i jego niebywały rozwój, były przede pierwszy drukarz krakowski Kaspar Strau- Jurek Ziaja wszystkim lukratywnym interesem. Druk be, pochodził z Bawarii (Florian Bawar).

23 polregio 04•2009 STILVOLL

Die (W)einführung von A bis Z s wird immer mehr Wein getrunken. APFELSÄURE – unreife, harte Säure, die BREIT – mächtiger EMit immer größerem Interesse und einen eckigen, kantigen Geschmack ver- Wein ohne Rasse. immer größerer Neugier. Oft sprechen ursacht; die Ursache für diese Empfin- wir über Geruch und Geschmack des Wei- dung sind kalte, regnerische Jahre. BUTTRIG – Riechen nes. Das ist selbstverständlich subjektiv und schmecken Wei- – und gibt lediglich Aufschluss über eine ARM – der Wein ist kurz im Abgang, hat ne, die an geschmol- Momentaufnahme. Beim Genuss einer wenig Säure und Alkohol. zene Butter erin- Flasche Wein darf die Tagesform des Trin- nern. kenden nicht unterschätzt werden. Wenn AUSDRUCKSLOS – ist ein Wein ohne große man müde oder gestresst ist, schmeckt Entfaltung von Aroma und Geschmack. CHARAKTER – hat ein Wein, der alle Ei- ein Wein ganz anders als in entspannter genschaften seiner Art besitzt; er kann Atmosphäre. AUSGETROCKNET – Weine, deren Extrakt, positiv wie negativ ausfallen. Frucht und Süße verloren gegangen sind; Ein ganz interessantes Thema sind öno- im Vordergrund stehen Alkohol und Säu- DICHT – nennen wir eine fein gefügte logische Fachausdrücke. Häufig fehlen re; solche Weine bauen nur noch ab. Struktur, auch mit engmaschigem Gewe- uns die Worte, wir wissen nicht, wie wir be zu vergleichen; kompakter, fester Kör- den Geschmack eines Weins definieren, AUSGEWOGEN – so sprechen, wir wenn per. beschreiben sollen. Und für einen Wein- sich ein Wein im Gleichgewicht von Duft, liebhaber sind sie unerlässlich! Ich möch- Frucht, Fett, Extrakt und Alkohol befin- DICK – Weine mit viel Alkohol, Extrakt, te Ihnen den ersten Teil der wichtigsten det; verwandte Begriffe sind Balance und Glyzerin und Geschmack. Begriffe näher bringen. Vielleicht finden Harmonie. auch Sie Spaß daran, über Wein wie ein DÜNN – Wein, der mager im Körper ist, Profi zu sprechen. BARRIQUE – verwenden wir bei Weinen, arm an Extrakt und wenig Alkohol und Ge- die in kleinen, neuen Eichenfässen gereift schmacksstoffe beinhaltet; ein Wein mit ABGANG – das ist unser Empfinden nach sind; Barrique-Weine riechen und schme- schwachem Ausdruck. dem Herunterschlucken des Weins. Von cken nach Vanille, Toastbrot, Mandeln, unterschiedlicher Länge und Intensität. Kaffee und gerösteten Nüssen; zu viel DURCHDRINGEND – hochkonzentrierter Je länger der Geschmack anhält, desto davon kann penetrant und aufdringlich Duft, der keineswegs aufdringlich sein besser ist die Qualität des Weines. Einen sein. muss, sondern als Qualitätsmerkmal an- langen Abgang haben al- zusehen ist. kohol- und körperreiche BISS – hat ein Wein mit fester Struktur Weine. und Säure. EHRLICH – damit ist der Grundcharakter eines reintönigen Weines gemeint, der in ABGEBAUT – so be- BITTER – schmecken junge Weine mit der Gesamtheit seiner Inhaltstoffe ohne schreiben wir einen unreifen, hohen Tanninen; im frühen Ent- Fehl und Tadel ist. Wein, der seine Fri- wicklungsstadium normal, in anderen Fäl- sche und Frucht len eine fehlerhafte Entwicklung EINFACH – dem Wein fehlt es an Eleganz. durch zu lange oder unsachgemäße Lage- BLANK – Wein, der durch und durch klar ELEGANT – harmonisch; bis auf kleinste rung verloren hat, er erscheint. Nuancen fein abgestimmte Inhaltsstoffe. schmeckt platt und langweilig. BLIND – trüber Wein, z.B. durch aufgerüt- ENTWICKELT – fertig ausgebauter Wein, teltes Depot (Bodensatz) oder fehlerhaf- der sich möglichst sortentypisch präsen- AGGRESSIVITÄT – wird beim te Entwicklung in der Flasche. tiert. Empfinden von unangenehmer Härte im Geschmack und teil- BLUMIG – Duft und Aroma, die an frische ERDIG – ein von den Mineralien des Bodens weise auch im Geruch erkannt; Blumen erinnern; sie kommen sowohl im herrührender Geruch und Geschmack, z.

© sxc.hu zurückgeführt wird sie auf Geruch als auch im Geschmack vor. B. Feuerstein, Muscheln oder auch lehm- hohe Säure und mangel- reiche Böden. hafte Reife. BRANDIG – wirken Weine mit zu viel Alko- hol und wenig Extrakt. Dorota Harasimiak

24 polregio 04•2009 trochę kultury

Szczyt unijnej demokracji Europejska komedia w kilku aktach się w tej dziwnej historii, podobnej do złe- osoby. Praktycz- go snu z kultowego filmu „Matrix”. nie każdy przy- Akt 1 zwoity obywa- Dzwoni do mnie na komórkę syn Jan, lat Akt 4 tel powinien 14 – Mamo, czy wiesz że u nas właśnie była Po bardzo nerwowo przespanej a raczej raz na miesiąc policja? Szukali jakiegoś pana Vladimira nieprzespanej nocy ruszyłam w czwartko- przyjść i spytać Jerofiejewa, pytali czy to twój przyjaciel i we popołudnie do urzędu dzielnicowego. czy ktoś się u czy mieszka u nas. Powiedziałem, że nie. Już przy wejściu pani przydzielająca nu- niego nie zamel- merki po usłyszeniu mojej dziwnej historii dował – wytłumaczyła zupełnie spokojnie – Dobrze synku powiedziałeś – odpowia- dała mi zupełnie spokojnie numerek, mó- urzędniczka. dam całkowicie zaszokowana i jednocze- wiąc, że to się często zdarza. A ja nadal śnie pytam – A skąd oni wpadli na pomysł, ciągle nie wierzyłam, że ktoś może zamel- – Czy mogę zastrzec, żeby się nikt bez mo- że taki pan jest u nas zameldowany? dować się w moim mieszkaniu bez mojej jej wiedzy nie meldował u mnie? – pytam zgody jako głównego najemcy, bez oka- wiedziona złym doświadczeniem. – Bo się sam zameldował – powiedzieli, a zania umowy najmu i zgody administracji, jak zobaczyli że go nie ma, to kazali go wy- jak to kiedyś było wymagane w mocno – Nie, nie może pani. meldować w urzędzie dzielnicowym. biurokratycznym państwie niemieckim. – A czy mogę poprosić urząd o informa- – Jak to zobaczyli, że go nie ma? Odczekałam 30 numerków, co zajęło je- cje, gdyby kto się chciał u mnie zamel- dyne trzy godziny. Po czym nareszcie dować? – próbuje się dalej zabezpieczyć – No, kiedy szukałem legitymacji szkolnej dotarłam do ostatniej pani załatwiającej przed nieproszonymi lokatorami. w moim pokoju, weszli do mieszkania, a bezpośrednio sprawy w urzędzie meldun- potem spisali moje dane i poszli. kowym – Nie, nie może pani.

– Synku, nie martw się, zaraz będę w – Chciałabym wymeldować z mojego – No, to co ja mogę? domu, ale najpierw pojadę na posterunek, mieszkania nieznanego mężczyznę – żeby sprawdzić, o co chodzi. stwierdziłam stanowczo. – Napisać oświadczenie, że taki pan u pani nie mieszka, a my to przekażemy dalej. I Akt 2 – A jak on się nazywa ? proszę się nie martwić, takie sytuacje zdą- Zawróciłam szybko na najbliższy posteru- żają się często. Dzisiaj był u mnie adwokat, nek, wchodząc do środka ucieszyłam się, - Tak dokładnie to ja nie wiem, ale była u który chciał zameldować swoją klientkę widząc policjantkę, która jako kobieta mnie policja i powiedziała, że chyba Vladi- mając tylko kopię jej paszportu. Wiedzia- mnie lepiej zrozumie. mir Jerofiejew i jest z Lotwy. łam z góry, że to oszustwo, no cóż, ale prawo stało za nim. Na szczęście udało mi Opowiedziałam jej zupełnie dla mnie niere- – Zaraz sprawdzę w komputerze…, tak się udowodnić, że ta kobieta mogła nawet alną historię kończąc pytaniem, czy może taki pan mieszka u pani. nie przekroczyć granicy niemieckiej i na się ktoś u mnie zameldować bez mojej tej podstawie wysłałam go do Urzędu do zgody i wiedzy. – Ale ja go nie znam, nigdy go nie wi- Spraw dla Obcokrajowców. Ale właściwie działam i nie chce żeby u mnie mieszkał powinnam ją zameldować, tam gdzie on – Według nowego prawa tak, ja mam dom – mówiłam nerwowo. – Czy to normalne, chciał. i u mnie jako policjantki może się zameldo- że ktoś może się zameldować bez zgody wać nawet siedemnaście osób. głównego najemcy? Akt 5 Wyszłam z urzędu meldunkowego spokoj- Wyszłam z posterunku jeszcze bardziej – Tak proszę pani – odparła spokojnie na, że pozbyłam się nieznanego lokatora. zaszokowana niż w momencie, kiedy do urzędniczka. Od 2006 roku obowiązuje niego wchodziłam. prawo Unii Europejskiej, na podstawie A kiedy minęło kilka dni w mojej skrzynce którego każdy może meldować się gdzie na listy pojawiły się grube koperty z ban- Akt 3 chce. I w związku z tym połowę mojej pra- ków i ubezpieczalni adresowane do rze- W domu okazało się, że policjanci byli w cy zajmuje mi meldowanie takich osób, czonego Valdmira Jerofiejewa. cywilu i nie zostawili żadnej wiadomości. które potrzebują fikcyjnego adresu, a Wciąż nie mogłam uwierzyć, że znalazłam drugą połowę pracy wymeldowuję takie A kiedy minęło następne kilka dni pojawił

Gördelerstraße 36, 52066 Aachen • Tel.: 0241 46 81 85 47 Öffnungszeiten: Mo. Ruhetag, Di. - Fr. 9:00 bis 18:30 Uhr, Sa. 9:00 bis 14:00 Uhr 25 polregio 04•2009 trochę kultury | KULTÜRLICHES

się na mojej skrzynce obok mojego nazwi- tylko za każdym razem mam wrzucać je z Swoją drogą zawsze lubiłam twórczość ska napis flamastrem: Jerofiejew. powrotem do skrzynki. Także w przyszło- Mrożka i może dlatego udało mi się wresz- ści, jeżeli będę się nudzić, zawsze mogę cie zaistnieć w samym środku jego sztu- Tego było mi już trochę za dużo, więc uda- sobie pójść na spacer do pobliskiej skrzynki. łam się na policję. Policjant sprawdził, czy ki pocztowej, żeby wrzucić tam listy do pan Jerofiejew nie jest poszukiwany i … pana Jerofiejewa podkreślając – adresat Janka Kowalska kazał mi zmazać jego nazwisko ze skrzyn- nieznany! ki. Na tym skończyła się interwencja poli- (adres i prawdziwe nazwisko znane tylko re- cji w obronie mojej sfery prywatnej, jaką Aktu siódmego, mam nadzieję, nie będzie dakcji zgodnie z prawem o ochronie prywat- do tej pory wydawało mi się moje miesz- i historia ta, trochę jak z filmu science ności osobistej) kanie. fiction, zakończy się spokojnym happy endem. No cóż, takie są skutki szczytu (Nazwisko fikcyjnego lokatora zostało oczy- Akt 6 demokracji unijnej, jaką właśnie osiągnę- wiście też zmienione zogdnie z prawem o Odniosłam plik listów adresowanych do liśmy. Kto nie wierzy, a będzie ich wielu, obowiązku ochrony jego danych osobo- pana Jerofiejewa na pocztę w nadziei, że niech sam zapyta w urzędzie meldunko- wych). mogę zastrzec, żeby podobne do mnie nie wym sprawdzając, czy nie ma fikcyjnego przychodziły. Otóż nic nie mogę zastrzec, lokatora.

Z ostatniej chwili: Okazuje się, że tylko w berlińskiej dzielnicy Mitte – wymeldowano 10.000 fikcyjnie zameldowanych osób. Dziesięć berlińskich dzielnic stara się o zniesienie liberalnego prawa zameldowania na terenie Unii Europejskiej, które utrudnia ustalenie prawdziwego miejsca zamieszkania i poszukiwanie osób podejrzanych, informuje Sigrid Kneist w artykule zamieszczonym 17 wrze- śnia w berlińskim dzienniku „Tagesspiegel”.

Deutsche Sprache, schwäre Sprache

üsseme denn des jetz gucke? – Muss Papa auf einem Sessel, Katze auf dem an- Alles klar. Meinen Zu- Mich denn zurück ins Ausland, um kor- deren, Mama auf dem Hocker und wir bei- künftigen fragte ich rektes Deutsch zu lernen?! Ich bin doch de ganz brav auf dem Sofa. Wie immer. Im erst einmal gar nicht. gerade deswegen vor Jahren hierher ge- TV lief gerade eine Sendung über die Ossis Er war sprachlich nicht zogen? und da sprach auf einmal ein Sachse, oder besonders begabt. genauer Sachsen-Anhalter. Warum eigent- Als ich vor Jahren Deutsch lernte, dachte lich Anhalter? Hält er einen Sachsen an? Und das passierte in der Familie von mehr ich, es wäre nicht verkehrt, mal in die DDR Wer weiß das schon?! oder weniger Vertriebenen! Die wohnten zu fahren und mit den Leuten zu spre- ja drüben und jetzt lebten sie schon seit chen. Es traf mich wie ein Schlag – ich Ich schaute in die Runde, alle hörten zu. Jahrzehnten im Westen. Wer sollte da die habe nichts verstanden und wunderte Zunächst wagte ich nicht zu fragen, was Sachsen verstehen, wenn nicht sie? Denn mich nur. Ach was, ich war am Boden zer- der Ossi da gesagt hat. Aber dann obsieg- ich verstand sie nicht! stört! Nach Hause zurückgekehrt, habe te doch meine Neugier: ich weiter und immer mehr gelernt. Ir- Ich wusste nun, in Deutschland werden gendwann war ich dann wieder so weit: „Ähm, was sagte der da gerade?“ immer noch verschiedene Dialekte ge- Ok, jetzt fährst du in den Westen, in die pflegt und gesprochen. Im Gegensatz zu BRD, und hörst dir die Deutschen dort Bleierne Stille legte sich über den Abend- Polen schämen sich jedoch die Deutschen drüben an. brottisch. nicht, sie zu sprechen. Wenn jemand in Polen Dialekt spricht, gilt er als weniger Nun gut, Germanistikstudenten stam- „Keine Ahnung“, antwortete schließlich gebildet, so ein Hinterwäldler. Man ist em- melten hin und wieder, so dass ich häufig Mama, „die reden da echt kein richtiges pört – und ins Fernsehen kommt er schon dachte, die haben sich nicht auf das Semi- Deutsch. Und du, Franz, haste was ver- mal gar nicht. Hochpolnisch ist Standard nar vorbereitet. Sie haben ja jede Aussa- standen?“ für Gebildete. Punkt. ge mit „Also, ich weiß nicht“ angefangen. Meine Vermutung musste also stimmen. „Jaaaa!“, entgegnete Papa und spannte Und hier? Jeder brabbelt, wie ihm die Zun- Dafür haben einige Professoren ein so sein Ja wie einen Bogen an. ge gewachsen. Hin und wieder ist es nett wunderschönes Deutsch gesprochen, und auch irgendwie süß. Doch manchmal dass ich wie hypnotisiert dasaß und ein- „Und?“ kann es auch grausam sein. Und unver- fach nur zuhören wollte. ständlich. Und ausländerfeindlich, denn „Wie? Haste`s nicht verstanden?“, ver- für Ausländer schon mal gar nicht zu ver- Doch warum gibt es so große Unterschie- suchte er abzulenken. stehen. Dafür aber hört man gerade von de im Deutschen innerhalb von Deutsch- so einem Dialekt sprechenden Zeitgenos- land, Teilung hin oder her? Die Wiederver- „Und?“ wiederholte Mama mit bemerkens- sen ein promptes „Se sin abba nitt von einigung brachte mich bald der Lösung wert tiefer Stimme. hiea, wa? Hab jleich jedaht!“ der Frage näher. Und das kam so: „Na ja, ähm – ach, lass mich doch in Ruhe! Renata A. Thiele Ich saß einmal mit meinem Noch-nicht- Irgendwas von denen dort.“ Ehemann bei seinen Eltern am Abendbrot:

26 polregio 04•2009 KULTÜRLICHES

A gdyby tak zawrócić czas, Noch ein paar Mohnblumen für Sie? odkręcić te zegary, gdyby nauki wysłać w las, m ersten Abend, der Rote-Mohnblu- tung, durch die Irena J. Rostalski uns so pozwolić życiu kochać nas men-Reihe hörten wir beeindrucken- professionell und doch gefühlvoll geführt A i bez rutyny jeszcze raz wziąć siły de Gedichte polnischer in Deutschland hat. na zamiary... lebender Autoren, Irena J. Rostalski, Ola Auszüge aus diesem Abend präsentieren Stegh und Jurek Gosciniak. Das Publikum, wir nun in dieser Ausgabe von polregio A gdyby tak znów wiarę dać, ob deutsch- oder polnischsprachig war und hoffen nur, dass wir uns an ihrer po- że życie to przygoda, mit Recht begeistert – von der Qualität etischen Kunst nicht zum letzten Mal er- w kielichy czerwień winną wlać, der Gedichte und der einmaligen Darbie- freuen dürfen. za nasze zdrowie, naszą brać, i za tę miłość, psia go mać, Zum Nachdenken mehr über die Vergan- In Wäldern tief verborgen bo kiedyś będzie szkoda... genheit als über die Vergänglichkeit lud Soldaten letzte Stätten A gdyby tak znów w dłonie wziąć Jurek Gosciniak mit seinen Gedichten. Ei- verschämte stille Zeugen czerwone tulipany, nes davon erzählt über den Krieg und da- der Morde und Gemetzel zszarzały ciężar z ramion zdjąć, rüber, was er hinterlassen hat: Zwischen den Gräbern wuchern Sträucher zalotnie włos rozwiany spiąć Ukryte w leśnych zaułkach und Kamille i zamiast na ten kierat kląć, jakby się wstydziły Vögel – nicht paradiesisch – puścić się ... z życiem w tany! rzezi której są świadkiem auf die Kreuze nieder żołnierskie mogiły flattern und mutig durch die tote Irena Rostalski erklärt ihr Gedicht über- Friedhofsstille setzend: Ścieżki między grobami zarośnięte krzewem den Soldaten zur Ehre zwitschern Lobeslieder ptaki nie-rajskie siadają na krzyże Aus vielen Ländern kamen sie mit vielen Wie wäre es damit, einmal die Zeit zurück- cmentarną ciszę przerywają śpiewem Namen drehen, all die großen Weisheiten einfach oddając hołd poległym żołnierzom versöhnte Feinde war des Todes späte Gabe loslassen und zulassen, dass das Leben uns Nazwiska na tablicach tak od siebie różne im Stein verewigt heute liegen sie liebt? Wie wäre es, noch einmal neu anzu- dziś połączeni śmiercią ówcześni wrogowie zusammen fangen? Noch einmal zu glauben, dass das widać, że z krańców Europy zebrani Europas Großfamilie vereinigt im Grabe Leben doch ein Abenteuer ist? Das Leben wielką rodzinę utworzyli w grobie randvoll mit Rot zu füllen – auf uns! Und auf Hier brennt doch eine Kerze – die verdammte Liebe, bevor es zu spät ist! Ktoś zapalił tu świecę jedną dla tak wielu eine für so viele Wie wäre es damit, rote Blumen und die jakby tradycje celowo pomieszał als sollte aus der Vielfalt eine Wahrheit Hände zu nehmen und statt das Hamster- chcąc aby duch jedności przywiódł nas do reifen rad des Alltags zu verfluchen, das Leben ein- celu nie chwytać za karabin i wspomnienia damit der Geist der Einheit uns führe fach zu tanzen?! wskrzeszał zum Ziele: © Jerzy Gościniak erinnern und gedenken statt nach Waffen Vielen Dank an die Autoren dafür, dass sie greifen. uns ihre wunderbare Kunst überlassen ha- Übersetzung: Irena J. Rostalski ben.

Oferujemy REKLAME TWOJEJ FIRMY w Polsce : na lotniskach i dworcach PKP oraz w Telewizji` Szpitalnej dla Pacjenta na terenie całej Polski. Wir machen WERBUNG für IHRE FIRMA in Polen : an Flughäfen, Bahnhöfen und im Krankenhausfernsehen in ganz Polen.

Kontakt: Telefon PL 0048-34-3220179 • Telefon DE 0049-15778375557 • Telefax 0049-4185708311 E-Mail: [email protected] • http://www.agencjatvszpitalna.com.pl

27 polregio 04•2009 KULTÜRLICHES

Erzähl uns etwas von deinen künstle- Jola Wolters rischen Anfängen und wie sich deine Karriere dann entwickelt hat. – die Wucht mit der samtenen Stimme Ich tanzte bei verschiedenen Ballett- und Volkstanz-Gruppen, aber nach ein paar Monaten begeisterte mich wieder etwas Neues. Also fang ich an, Gitarre zu spielen – und auch das nicht lange. Dagegen trat ich auf Schulveranstaltungen nie brav in weiße Bluse gekleidet auf. Im Schulchor wollte ich auch nie singen. Ich bekam dafür sogar eine schlechte Note im Mu- sikunterricht. Fast niemand wusste, dass ich überhaupt singen kann, bis auf einige meiner Klassenkameradinnen. Für sie spielte ich immer eine Show, zum Beispiel in der Umkleidekabine vor dem Sportun- terricht. Die Mädchen klatschten kräftig und mir kam es vor, als ob ich auf einer richtigen Bühne stehen würde.

Wer und wann hat deine samtene Stimme entdeckt?

Oh, danke. Das nehme ich jetzt als ein besonderes Kompliment an. Der Samt ge- Jola Wolters. Von jeder Sängerin er- hört sowieso zu meinen Lieblingsstoffen. wartet man eine Geschichte, dass sie Doch zurück zu meiner Stimme. Mit 25 schon im zarten Alter mit dem Gesang Jahren wurde ich einmal von dem musi- angefangen hat und ihre Zukunft kalischen Leiter des Teater Lubuski, Jerzy schon früh vorbestimmt war. Wie war Bechyne angesprochen und er hat mich es bei dir? Hast du die Zeit gehabt, mit dann auf das Festival für russiche Lieder anderen Kindern zu spielen? vorbereitet. Und ich habe alle Etappen ge- wonnen und es bis zum Finale geschafft. Ach, ich hatte eine ganz normale Kindheit, Das Finale leider nicht. Und es kam so: Das kletterte mit Jungs in Zielona Góra (Grün- Orchester hat das schon an sich schnel- berg) auf die Bäume, mit einem Stein les Lied doppelt so schnell angespielt. Ich wurde mir ein Zahn ausgeschlagen – beim habe also meine Hand gehoben und ins Spielen mit Streichhölzern verbrannte ich Mikrophon laut Stopp! gesagt. Das war mir oft die Haare ... Aber meistens war natürlich eine „Frechheit“, und ich wurde ich in meiner Bühnenwelt. Solange ich selbstverständlich disqualifiziert. zurückdenken kann, wollte ich singen. Alle anderen Mädchen spielten Hausfrau, Jerzy Bechyne hat mich besonders für Mutter oder Verkäuferin. Ich sah mich im- die Texte in den Liedern sensibilisiert. Er mer auf der Bühne in einem langen Kleid gehörte zu den wenigen Menschen, zu stehen und singen. Also stand ich vor dem denen ich immer Kontakt gehalten habe. Spiegel mit einem Bleistift in der Hand Er war mein musikalischer Berater und und sang. Dabei hatten wir zu Hause kein ein guter Freund. Noch vor vier Monaten Radio, keinen Plattenspieler und keinen sollte er mich bei einigen Auftritten in Fernseher. Die einzige Musik gab es, wenn Deutschland begleiten, doch ist er leider meine Mama Lieder sang. vor kurzem verstorben.

Ich habe mich riesig gefreut, als die Eltern Anfang der 90er Jahre bin ich im Theater meiner Freundin einmal einen Platten- in Zielona Góra aufgetreten. Zuletzt die spieler gekauft hatten. Das war eines der Gesangs-Hauptrolle im Stück „Transfuz- größten Ereignisse in meinem Leben. Seit ja“ unter dem Regisseur Tomasz Dudki- dem holte ich Ania immer zur Schule ab. ewicz. Dabei habe ich mit vielen großen Ich war immer extra früher bei ihr, denn polnischen Fernsehstars, wie Barbara ich wusste, dass ihre Mutter schon mor- Wrzesińska, Roman Kłosowski, Wojciech gens den Plattenspieler eingeschaltet Pokora oder Krzysztof Gordon gearbeitet. hat. Sie hatten nur zwei Platten, „Tercet Außerdem bin ich mit meinem eigenen Re- egzotyczny“ und ... ja, eine von Udo Jür- cital aufgetreten. Das war mein eigener gens. Es war einfach wundervoll, sie hö- Abend mit Theaterliedern und Chansons. ren zu können.

28 polregio 04•2009 KULTÜRLICHES

1996 bis du nach Deutschland gezo- nicht verraten! Auf jeden Fall werde ich gen. Wie ist es dazu gekommen, was auch einige bedeutende polnische Kom- hat sich dadurch für dich geändert? positionen singen. Vielleicht werde ich wieder in einem Film spielen. Die Rolle der Neben Engagements in Dubai und Jorda- Tante Agate im Kinofilm „Hochzeitspol- nien bekam ich 1996 ein paar Angebote ka“ hat mir viel Spaß gemacht. Der Film in Deutschland. Ich wusste damals noch kommt erst im nächsten Jahr in die Ki- nicht, dass diese Zeit mein ganzes Leben nos. Doch Sie dürfen nicht erwarten, dass ändern würde: Hier lernte ich die Liebe Tante Agate gut singen kann... J Und na- meines Lebens, meinen Mann Thomas, türlich arbeite ich immer noch an meiner kennen. Er begleitete mich zu meinen neuen CD. Ich hoffe, dass sie im Frühjahr Konzerten, unterstützte mich bei allen fertig sein wird. Entscheidungen, häufig machte er mir Mut. Er ist meine gute Seele, ihm verdan- Vor kurzem haben wir dich in Aache- ke ich unheimlich viel, auch das, dass ich ner Erholungsgesellschaft mit dei- in Polnisch singe. Er war und ist immer für nem Programm „eine Frau bin ich“ mich da, auch wenn seine Arbeit ihn sehr bewundert. Worauf dürfen wir uns in stark beansprucht. Über seine Rolle in der kommenden Saison freuen? meiner künstlerischen Entwicklung könn- te ich stundenlang erzählen. „Eine Frau bin ich“, „Jestem kobietą“ ist noch sehr neu. Sogar der Pianist Slawek Einige Jahre lang sang ich in verschiede- Olszamowski ist gerade jetzt dazu gekom- nen deutschen Rock- und Soulbands im men. Ich möchte das Programm noch eini- gesamten Ruhrgebiet. Dann aber fing ich ge Zeit spielen. Ich hänge an so vielen Lie- wieder an, Theaterlieder zu singen. Seit dern, die ich in diesem Programm präsen- 2003 arbeite ich deshalb nur noch mit Pi- tiere, es fiele mir schwer, mich von ihnen anisten. Die Kombination Piano plus Stim- zu trennen. Sie sollen die Zuhörer zum me ist mir immer am liebsten. Nachdenken bewegen, sowohl Frauen als auch Männer. Na, vielleicht vor allem die Was ist dir bei deiner Bühnenarbeit Männer. Ich möchte noch eine Zeit lang wichtig? ihre Reaktionen auf meine Lieder genie- ßen. Noch haben das Programm nicht alle Wichtig sind für mich vor allem Texte. Es gehört und gesehen. Und Deutschland ist sind immer Texte über Frauen – Frauen groß ... J und ihre Lebensgeschichten. Die Verlasse- nen, die Betrogenen, die Liebenden, die Vielen Dank für das Gespräch. Wir von pol- Sanften und die Zickigen. Alle diese Lieder regio wünschen dir noch viele große Erfol- werden für mich nie langweilig sein, weil ge im bald neuen Jahr und in kommenden ich immer etwas Neues in den Texten ent- Jahren. Wir werden auf jeden Fall deine decke, etwas, was dann meine Interpreta- Karriere mit Interesse verfolgen. tionen aufs Neue beeinflusst. Sie sind alle wie eine Liebeserklärung ans Leben, die Vielen dank an polregio für den warmen man immer wieder wiederholen möchte. Empfang im Aachen. Es war für mich ein Vergnügen, bei euch aufzutreten. Woran arbeitest du zurzeit? Ich grüße alle Polregio-Leser und wünsche Gemeinsam mit einer deutschen Kollegin, bei der Gelegenheit frohes Weihnachts- einer Ausdrucks-Tänzerin, und zwei glän- fest. zenden Instrumentalisten, arbeite ich an einem Projekt, welches Musik, Gesang, Mit Jola Wolters sprach Wiesław Lewicki. Tanz und Poesie umfasst. Es sind Lieder von... ach, nein, das möchte ich jetzt noch

29 polregio 04•2009 DOWCIPNIE | WITZIG

Jeder braucht eine Bestätigung, irgendwann … Du weißt, dass du POLNISCHER Herkunft 14. Deine Großmutter hat ein Bild von 28. Du bist davon überzeugt, dass Robin bist, wenn: Papst Johannes Paul II., welches direkt ne- Hood ein Abklatsch von „Janosik“ ist. 1. Dein Name wird am ersten Schultag ben deinem Schulfoto steht. 29. Deine Verwandten und Bekannten, grundsätzlich total abgehackt und stot- 15. Du weißt, dass Chopin und Kopernikus die schon etwas älter sind, sprechen eng- ternd vorgelesen. Polen waren. lische Wörter auf ihre ganz eigene polni- 2. Mindestens eine Person in deinem Ver- 16. Du kannst Wodka pur trinken, ohne sche Art und Weise aus, natürlich mit dem wandtenkreis heißt Agnieszka, Dominika dein Gesicht zu verziehen. lustigsten Akzent. oder Magda. 17. Du öffnest deine Geschenke am Heilig- 30. Um 17.00 Uhr gucken deine Eltern „Te- 3. Du bist noch nie nüchtern von einer Fa- abend. leexpress“. milienfeier Heim gekommen. 18. Du hältst es nicht für nötig, ein „s“ 31. In einem kleinen polnischen „sklepik“ 4. Du wirst gezwungen Disco Polo zu hö- bei „pierogi“ anzuhängen, weil du genau (Laden) ist das Angebot an Bier und Wod- ren, weil deine Eltern es hören. weißt, dass das Wort bereits Plural ist, ka größer als das an frischen Lebensmit- 5. Wenn du in einem fremden Haus bist, und es regt dich auf, wenn andere es tun. teln. erwartest du, dass sich der Mühleimer in Allerdings hängst du immer noch ein „y“ 32. Wenn ihr Verwandte in Polen besucht, der Küche unter dem Spülbecken befin- an englische Pluralformen wie „chipsy“ schenkt ihr ihnen grundsätzlich Kaffee, det. oder „dżinsy“. Schokolade, Ariel oder Persil. 6. Du feierst deinen Geburtstag UND dei- 19. Alle deine Freunde wären gerne Polen 33. Wenn du aus dem Urlaub in Polen wie- nen Namenstag „imieniny“. wegen „śmingus dingus“. der nach Deutschland fährst, ist es Pflicht 7. Deine Oma besteht darauf, dass du auch 20. Die Vorstellung „Flaczki“ zu essen, Wurst und Twaróg (Weißkäse) mitzubrin- im Sommer Hauslatschen trägst. ekelt dich nicht an. gen. 8. Wenn du als Kind krank warst, wurdest 21. Du hast mindestens einen Verwand- 34. Du guckst Fußball und hoffst immer, du mit Knoblauch voll gestopft. ten der Akkordeon spielt. dass Polen die Weltmeisterschaft ge- 9. Bei jeder Krankheit und jedem Weh- 22. Wenn du bei einem Bluttest oder Dro- winnt. wehchen, weißt du, dass dir „wódka z gentest durchfällst, dann nur weil du vor- 35. Du weißt genau, dass Deutschland bei pieprzem“ (Wodka mit Pfeffer) am besten her zu viel Mohnkuchen gegessen hast. der EM 2008 ohne unseren polnischen Po- helfen. 23. Bei euch zu Hause gibt es ein Buch von dolski niemals so weit gekommen wäre. 10. Du oder jemand in deiner Familie ein Sienkiewicz („Quo Vadis“), aber niemand Trotzdem hasst du ihn dafür, dass er die Auto mit weißem und rotem PL-Sticker hat es je gelesen. zwei Tore gegen und nicht für Polen ge- besitzt, der stolz auf der Heckscheibe 24. Du guckst Skispringen und hoffst im- schossen hat. klebt. mer, dass Adam Małysz gewinnt. 36. Du wirst von deinen Verwandten stän- 11. Du hast Verwandte, die gar nicht 25. Du wunderst dich, warum Hunde in dig gefragt, wann du endlich heiratest. wirklich deine Verwandten sind, aber du Polen Graupen zu fressen bekommen, da 37. Im Gegensatz zu deutschen Feiern wo nennst sie trotzdem „ciocia“ oder „wu- das Pfund hier 4 euro kostet. nur rumgesessen wird, tanzen Polen auf jek“. 26. Du deklinierst deutsche Wörter auf ihren Partys spätestens nach einer Stunde. 12. Du singst „100 lat!“ auf jeder Veran- polnisch, z.B. „Spotkamy się na Bahnhofie“. 38. Mindestens ein Verwandter von dir ar- staltung; egal ob Hochzeit, Geburtstag 27. Auf Familienfeiern kennst du über die beitet in Polen in einer Autowerkstatt. oder Taufe. Hälfte der Leute nicht und unterhältst 39. Du liebst deine polnische Heimat über 13. Du weißt genau, dass Johannes Paul II. dich trotzdem mit ihnen als wären sie dei- alles und weißt, wo du herkommst. Pole war und nennst ihn „unser Papst“. ne besten Freunde. aufgestöbert im internet

31-018 KRAKÓW ul. W. Jana 14 tel./faks: (+12) 421 71 04 e-mail: [email protected] www.mleczko.pl

30 polregio 04•2009 EXKLUSIVEEXKLUSIVE AUSRICHTUNG PRIVATER AUSRICHTUNG FESTLICHKEITEN PRIVATER FESTLICHKEITEN EXKLUSIVE AUSRICHTUNG PRIVATER FESTLICHKEITEN © WWW.NAVARRA-DESIGN.COM © © WWW.NAVARRA-DESIGN.COM © WWW.NAVARRA-DESIGN.COM © ExquisitesExquisites Catering, exzellenter Catering,Service, Unterhaltung exzellentermit Musikern & Künstlern. Service, Wir schaffen das Unterhaltungrichtige Ambiente für Hochzeit, mit Jubiläum, Musikern & Künstlern.Exquisites Wir Catering, schaffen exzellenter das richtige Service, Ambiente Unterhaltung für Hochzeit, mit Musikern Jubiläum, & Künstlern. Wir schaffen das richtige Ambiente für Hochzeit, Jubiläum, GeburtstagspartyGeburtstagsparty etc. Für jeden Anlass haben wiretc. für Sie dieFür passenden jeden Räumlichkeiten Anlass wie Ballsäle, haben Burgen, Schlösser, wir Landhäuser.für Sie die passendenGeburtstagsparty Räumlichkeiten etc. wie Für Ballsäle, jeden Anlass Burgen, haben Schlösser, wir für Landhäuser. Sie die passenden Räumlichkeiten wie Ballsäle, Burgen, Schlösser, Landhäuser.

ORGANISATIONORGANISATION VON EVENTS FÜR UNTERNEHMEN VON EVENTS FÜR UNTERNEHMEN ORGANISATION VON EVENTS FÜR UNTERNEHMEN Firmenjubiläum,Firmenjubiläum, Firmengala, Weihnachtsfeier, Firmengala, VIP-Veranstaltung, Hausmesse, Weihnachtsfeier, Promotion-Event, Incentive, Produktpräsentation. VIP-Veranstaltung, Firmenjubiläum, Hausmesse, Promotion-Event, Firmengala, Weihnachtsfeier, Incentive, Produktpräsentation. VIP-Veranstaltung, Hausmesse, Promotion-Event, Incentive, Produktpräsentation. Konzeption,Konzeption, Kalkulation, Management, Kalkulation, Location, Catering, Servicepersonal, Management, Hostessen, Mobiliar, Technik,Location, Werbung/PR, Mediendesign.Catering, Servicepersonal,Konzeption, Hostessen, Kalkulation, Mobiliar, Management, Technik, Werbung/PR, Location, Catering, Mediendesign. Servicepersonal, Hostessen, Mobiliar, Technik, Werbung/PR, Mediendesign.

An der GlashütteAn der 6 • 52072 Glashütte Aachen • Tel: 0241 8866 95• 6552072 • Fax: 0241 1686177 Aachen • www.event-probat.de • Tel: 0241 886 95 An65 der• Fax: Glashütte 0241 1686177 6 • 52072 • www.event-probat.de Aachen • Tel: 0241 886 95 65 • Fax: 0241 1686177 • www.event-probat.de Endpreis für Oneway-Flug inkl. aller Steuern und Gebühren bei Buchung unter www.lot.com. Buchung mindestens 45 Tage vor Reisebeginn.

Niemcy2_PromoLot_210x297.indd 1 10/21/09 3:07:04 PM