DOCSLIB.ORG

Politicologie, Beleidswetenschap En Public Choice

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Politicologie, Beleidswetenschap En Public Choice (66$< Geschiedenis van de (lokale) bestuurswetenschappen: politicologie, beleidswetenschap en public choice Rik Reussing Vanaf 1964 (tot globaal 1990) zou de politicologie de dominante benadering wor‐ den binnen de (lokale) bestuurswetenschappen. Deze positie nam het over van de juridische benadering. Belangrijke impulsen vanuit de politicologie voor de moderne bestuurskunde kwamen er pas vanuit de politicologen uit de tweede generatie: Gijs Kuypers aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, Hans Daudt aan de Universiteit van Amsterdam en Hans Daalder aan de Universiteit Leiden. In hun voetsporen kwam de politicoloog naar voren die door zijn inbreng aan meerdere universiteiten (VU, Nijmegen en Twente) veel invloed heeft gehad op de verdere ontwikkeling van de bestuurskunde in Nederland: Andries Hoogerwerf. Uit de politicologie kwamen nog twee andere benaderingen voort die voor de ontwikkeling van de moderne bestuurskunde van belang waren, namelijk de beleidswetenschap en de nieuwe poli‐ tieke economie (public choice). In dit essay schets ik de inbreng van de voor de bestuurskunde meest relevante hoofdfiguren uit de politicologie, de beleidsweten‐ schap en de public choice tot 1990 in verschillende etappes. Deze etappes voeren ons langs verschillende steden en universiteiten in Nederland. Daarbij zien we belangrijke kruisbestuivingen tussen de instellingen door de overstap van personen van de ene universiteit naar de andere universiteit. Na 1990 zou de bestuurskunde zich steeds meer profileren als een zelfstandige (inter)discipline. 1 Inleiding In mijn eerdere essays over de geschiedenis van de (lokale) bestuurswetenschap‐ pen liet ik zien dat een groot aantal benaderingen hieraan een bijdrage heeft gele‐ verd. Aanvankelijk (globaal vanaf 1914 via het proefschrift van Gerrit van Poelje) was de juridische benadering dominant, maar algauw zien we ook een inbreng van disciplines als de stedenbouwkunde en de bedrijfskunde (Reussing, 2016). Een belangrijke impuls in de periode voor 1964 kwam vanuit de sociografie en de sociologie. De meest invloedrijke namen in dit verband zijn Nicolaas ter Veen, Sjoerd Groenman, Aris van Braam en Henk Brasz (Reussing, 2019). Vanaf 1964 (tot globaal 1990) zou de politicologie de dominante benadering worden. In ver‐ gelijking met de sociografie en de sociologie is de politicologie in Nederland nog een relatief jonge discipline. De eerste generatie begon met de oprichting van de zevende faculteit aan de Universiteit van Amsterdam in 1947 en de eerste leer‐ Bestuurswetenschappen 2020 (74) 1 57 doi: 10.5553/Bw/016571942020074001005 Rik Reussing stoel in de politieke wetenschappen, die werd bekleed door Jan Barents, in 1948. Belangrijke impulsen vanuit de politicologie voor de (lokale) bestuurswetenschap‐ pen en de moderne bestuurskunde kwamen er pas vanuit de politicologen uit de tweede generatie: Gijs Kuypers aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, Hans Daudt aan de Universiteit van Amsterdam en Hans Daalder aan de Universiteit Leiden. In hun voetsporen kwam de politicoloog naar voren die door zijn inbreng aan meerdere universiteiten (Vrije Universiteit Amsterdam, Katholieke Universi‐ teit Nijmegen en Universiteit Twente) veel invloed heeft gehad op de verdere ont‐ wikkeling van de bestuurskunde in Nederland: Andries Hoogerwerf. Uit de politicologie zouden nog twee andere benaderingen voortkomen die voor de ontwikkeling van de bestuurskunde van belang waren, namelijk de beleidswe‐ tenschap en de nieuwe politieke economie (public choice). Dit essay1 schetst de inbreng van de voor de bestuurskunde meest relevante hoofdfiguren uit de politi‐ cologie, de beleidswetenschap en de public choice in verschillende etappes. Deze etappes voeren ons langs verschillende steden en universiteiten in Nederland. Daarbij zien we belangrijke kruisbestuivingen tussen de instellingen door de over‐ stap van personen van de ene universiteit naar de andere universiteit. In een aan‐ tal gevallen had deze overstap te maken met de benoeming van een politicoloog of iemand uit een andere discipline op een belangrijke leerstoel in de bestuurs‐ kunde. Daalder (1984) noemt als voorbeelden de benoeming van de jurist Anne Leemans in plaats van de politicoloog Gerard Scholten aan de Universiteit van Amsterdam in 1970 en de benoeming van de socioloog Aris van Braam in plaats van de (vlak daarvoor in 1971 gepromoveerde) politicoloog Jan Kooiman aan de Universiteit Leiden in 1972. Van groot belang voor de dominantie van de politico‐ logische benadering binnen de bestuurskunde was ook de vestiging van de eerste gewone leerstoel in de bestuurskunde bij de Vrije Universiteit (Henk Brasz) in 1964 aan de sociale faculteit bij de opleiding politicologie. De socioloog Brasz was daarvoor universitair hoofddocent en lector in de bestuurskunde aan de juridi‐ sche faculteit. Net als in mijn essay over sociografie, sociologie en bestuurskunde (dat was opgehangen aan de promotiestamboom van Sebald Steinmetz) zal ik waar mogelijk de ‘promotiegenealogie’ gebruiken om verbanden te leggen tussen verschillende generaties politicologen, beleidswetenschappers en beoefenaars van de public choice (de rationele keuzetheorie). Daarbij ligt de nadruk op de periode tot 1990, waarin de politicologie in brede zin binnen de bestuurskunde domi‐ neert. 2 Proloog: Jan Barents (Universiteit van Amsterdam) Voor de Tweede Wereldoorlog was er Nederland nog geen sprake van een politico‐ logische benadering van de staat. Bestudering van de staat was voorbehouden aan de beoefenaars van het staatsrecht (Thorbecke, Heemskerk, Buys en Oppenheim) 1 Voor dit essay is zoveel mogelijk gebruikgemaakt van de beschikbare boeken, aangevuld met informatie uit digitale bronnen, zoals de website Parlement.com en het digitaal beschikbare Bio‐ grafisch Woordenboek van Nederland. 58 Bestuurswetenschappen 2020 (74) 1 doi: 10.5553/Bw/016571942020074001005 Geschiedenis van de (lokale) bestuurswetenschappen: politicologie, beleidswetenschap en public choice en/of de algemene staatsleer (Krabbe, Kranenburg, Valkhoff en Von Schmidt). Een uitzondering hierop vormde het proefschrift Publieke mening, pers en staat uit 1932 van Hugo Samkalden.2 Samkalden deed volgens rechtshistoricus en jurist Henk Hoetink3 (in: Barents, 1950: 8-15) in deze jaren op grond van een grote bele‐ zenheid en met de distantie van een geboren socioloog een eerste poging politico‐ logische kwesties aan de orde te stellen. Hij had volgens Hoetink een uiterst scherpe blik voor de werking van reële machtsfactoren in het politieke en sociale leven, precies wat aan de ‘wetenschap der politiek’ in tegenstelling tot het traditi‐ onele staatsrecht haar specifieke karakter verleent. Naast de reële machtsfactoren ontbrak het in het staatsrecht ook aan aandacht voor de psychologische factoren die zich in het optreden van overheidsorganen laten gelden. In de ogen van Hoe‐ tink zou de wetenschap der politiek – zelfs indien ze niet meer wilde zijn dan de sociologie van de staat – niet alleen een beschrijving van feitelijke handelingen moeten zijn, maar moest ze in haar beschouwingen ook betrekken wat er met die handelingen gedacht en bedoeld wordt. Kortom, een heel stuk ideologie-studie, met alle moeilijkheden, distincties en complicaties die daaraan verbonden zijn. Daarbij kan volgens Hoetink geen enkele beoefenaar van de wetenschap der poli‐ tiek het buiten een eigen standpunt stellen en is het nauwelijks denkbaar dat diens standpunt niet aan het licht treedt: hij kan dan ook maar beter ronduit voor zijn keuze uitkomen. Deze bespiegelingen schreef Hoetink in 1948 als voorwoord (ten geleide) bij de inleiding in de wetenschap der politiek van de hand van Jan Barents, die dat jaar was benoemd tot de eerste hoogleraar in die discipline aan de zevende faculteit van de Universiteit van Amsterdam. Deze benoeming kwam niet zonder slag of stoot tot stand. De eerste kandidaat Jef Suys (in oktober 1947 aanvaardde de gemeenteraad van Amsterdam zijn voordracht) werd door onderwijsminister Gie‐ len van de KVP afgekeurd om formele redenen (er werd maar één persoon voorge‐ dragen in plaats van twee), maar waarschijnlijk ook omdat hij hem te links vond (Daalder, 1984: 443-444; Van Deth, 1993: 5-6). De keuze van de Amsterdamse 2 Hugo Samkalden is in 1906 geboren in Nederlands-Indië en werd in 1943 omgebracht in het con‐ centratiekamp Mauthausen. Vanwege zijn verzetswerk werd Samkalden op 26 september 1941 gearresteerd en op 2 maart 1942 in Scheveningen door een Duitse marinekrijgsraad ter dood ver‐ oordeeld. Hij studeerde rechten in Leiden (vanaf 1925), waar hij koos voor een homoseksueel bestaan. Voor zijn proefschrift deed hij een jaar lang onderzoek in Berlijn op het Deutsches Insti‐ tut für Zeitungskunde (zijn promotor in Leiden was Roelof Kranenburg). Een baan op dat terrein van onderzoek vond hij niet en daarom koos hij in 1932 voor een juridische loopbaan in Neder‐ lands-Indië. Hij keerde op 4 mei 1940 terug in Nederland na het uitzitten van een jaar gevange‐ nisstraf voor verboden homoseksuele contacten. Zijn jongere broer was de latere minister van Justitie en burgemeester van Amsterdam Ivo Samkalden (1912-1995). 3 Henk Hoetink (1900-1963) was hoogleraar rechtswetenschap in Batavia (Nederlands-Indië) en de Universiteit van Amsterdam en had uitgesproken opvattingen. In 1946 werd hij de eerste voorzitter van het Humanistisch Verbond. Als rector magnificus kreeg hij te maken met de kwes‐ tie-Suys, die hem in conflict bracht met zijn vriend Jan Romein. Bestuurswetenschappen 2020 (74) 1 59 doi: 10.5553/Bw/016571942020074001005 Rik Reussing raad viel
Load more

Recommended publications
  • Sicco Mansholt [1908—1995], Duurzaam-Gemeenzaam SICCO ANSHOLT
    fax. ?W • :•, '•'••• ^5 *4 ffr," Pi Sicco Mansholt [1908—1995], Duurzaam-Gemeenzaam SICCO ANSHOLT, [1908—1995] Duurzaam-Gemeenzaam o Met dank aan Wim Kok, Jozias van Aartsen, Franz Fischler, Louise Fresco, Frans Vera, Riek van der Ploeg, Aart de Zeeuw, Piet Hein Donner, Paul Kalma, Herman Verbeek, Marianne Blom, Cees Van Roessel, Hein Linker, Jan Wiersema, Corrie Vogelaar, Joop de Koeijer, Wim Postema, Jerrie de Hoogh, Gerard Doornbos en Wim Meijer. Redactie Dick de Zeeuw, Jeroen van Dalen en Patrick de Graaf Schilderij omslag Sam Drukker Ontwerp Studio Bau Winkel (Martijn van Overbruggen) Druk Ando bv, 's-Gravenhage Uitgave Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Directie Voorlichting Bezuidenhoutseweg 73 postbus 20401 2500 EK 's-Gravenhage Fotoverantwoording Foto schilderij omslag, Sylvia Carrilho; Jozias van Aartsen, Directie Voorlichting, LNV; Riek van der Ploeg, Bert Verhoeff; Piet Hein Donner, Hendrikse/Valke; Paul Kalma, Hans van den Boogaard; Herman Verbeek, Voorlichtingsdienst Europees Parlement; Marianne Blom, AXI Press; Gerard Doornbos, Fotobureau Thuring B.V.; Wim Meijer, Sjaak Ramakers s(O o <D o CD i 6 ra ro 3 3 Q CT O O) T 00 o o Inhoud 1 o Herdenken is Vooruitzien u 55 Voorwoord 9 Korte schets van het leven van Sicco Mansholt 13 De visie van Sicco Mansholt Wetenschappelijk inzicht en politieke onmacht 19 Minder is moeilijk in de Europese landbouw 26 Minder blijft moeilijk in de Europese landbouw 54 Een illusie armer, een ervaring rijker 75 Toespraken ter gelegenheid van de Mansholt herdenking Sicco Mansholt,
    [Show full text]
  • Memoires 1963-1964
    Memoires 1963-1964 Willem Oltmans bron Willem Oltmans, Memoires 1963-1964. Papieren Tijger, Breda 2000 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/oltm003memo07_01/colofon.php © 2013 dbnl / Willem Oltmans Stichting VI Voor Henk Hofland Willem Oltmans, Memoires 1963-1964 VII Inleiding Dit deel van mijn herinneringen preciseert nader het ontstaan van een veertig jaar durende ‘oorlog’ met het ministerie van Buitenlandse Zaken. In 1957 had ik in Jakarta openlijk de positie ingenomen dat het vasthouden aan het voormalige Nederlands-Indische gebiedsdeel Nieuw-Guinea in flagrante strijd was met dwingende Nederlandse belangen in Zuidoost-Azië. Daarna zou de onverkorte, onderhandse sabotage door de overheid - en de tot haar beschikking staande inlichtingendiensten - beginnen. Het wordt ook steeds duidelijker hoe het dagblad De Telegraaf haar pagina's en hoofdartikelen voor dit smerige spel van de overheid laat gebruiken. In dit deel begint ook mijn geleidelijke betrokkenheid bij de moord op president John F. Kennedy, door een toevallige ontmoeting met mevrouw Marguerite Oswald, de moeder van Lee Harvey Oswald die door de Amerikaanse overheid zonder enige steekhoudende bewijsvoering als de moordenaar werd gebrandmerkt. Ook leerde ik dezer jaren de Utrechtse paragnost Gerard Croiset kennen, die tot zijn dood een vriend zou blijven. Hij behoort tot die mensen aan wie ik in dankbaarheid en met warmte in mijn hart terugdenk. Ik handhaaf overigens mijn opzet om in volgorde van mijn vriendschappen dit deel aan Hofland op te dragen, al ben ik mij, in het jaar tweeduizend, volledig bewust dat hij het allerminst verdient, door de wijze waarop hij zich in het latere leven jegens mij heeft gedragen.
    [Show full text]
  • Rondom De Nacht Van Schmelzer Parlementaire Geschiedenis Van Nederland Na 1945
    Rondom de Nacht van Schmelzer Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 Deel 1, Het kabinet-Schermerhorn-Drees 24 juni 1945 – 3 juli 1946 door F.J.F.M. Duynstee en J. Bosmans Deel 2, De periode van het kabinet-Beel 3 juli 1946 – 7 augustus 1948 door M.D. Bogaarts Deel 3, Het kabinet-Drees-Van Schaik 7 augustus 1948 – 15 maart 1951 onder redactie van P.F. Maas en J.M.M.J. Clerx Deel 4, Het kabinet-Drees II 1951 – 1952 onder redactie van J.J.M. Ramakers Deel 5, Het kabinet-Drees III 1952 – 1956 onder redactie van Carla van Baalen en Jan Ramakers Deel 6, Het kabinet-Drees IV en het kabinet-Beel II 1956 – 1959 onder redactie van Jan Willem Brouwer en Peter van der Heiden Deel 7,Hetkabinet-DeQuay 1959 – 1963 onder redactie van Jan Willem Brouwer en Jan Ramakers Deel 8, De kabinetten-Marijnen, -Cals en -Zijlstra 1963 – 1967 onder redactie van Peter van der Heiden en Alexander van Kessel Stichting Parlementaire Geschiedenis, Den Haag Stichting Katholieke Universiteit, Nijmegen Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, Deel 8 Rondom de Nacht van Schmelzer De kabinetten-Marijnen, -Cals en -Zijlstra 1963-1967 PETER VAN DER HEIDEN EN ALEXANDER VAN KESSEL (RED.) Centrum voor Parlementaire Geschiedenis Auteurs: Anne Bos Charlotte Brand Jan Willem Brouwer Peter van Griensven PetervanderHeiden Alexander van Kessel Marij Leenders Johan van Merriënboer Jan Ramakers Hilde Reiding Met medewerking van: Mirjam Adriaanse Miel Jacobs Teun Verberne Jonn van Zuthem Boom – Amsterdam Afbeelding omslag: Cals verlaat de Tweede Kamer na de val van zijn kabinet in de nacht van 13 op 14 oktober 1966.[anp] Omslagontwerp: Mesika Design, Hilversum Zetwerk: Velotekst (B.L.
    [Show full text]
  • 2000-2002 Aanwezig Bij Het Nederlands Instituut Voor Beeld En Geluid
    Beeldmateriaal kraakbeweging 2000-2002 aanwezig bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid 2000 DOCID: 17612 COLLECTIE: Televisie Actualiteiten TITEL: MIDDAGEDITIE ZENDGEMACHTIGDE: NPS; VARA UITZENDDATUM: 2000-01-10 BEGIN-EINDTIJD: 13:08:16 - 13:10:15 TIJDSDUUR: 1'59" DRAGERNUMMER: TD41971 {DIGI-BETA} V76801 {VHS} GENRE: actualiteiten MAKER-FUNCTIE: Krieken, Joost van {redactie} TECHN-GEGEVENS: Materiaal: kleur BESCHRIJVING: MILIEU-ACTIVISTEN KRAKEN NS-WONINGEN ALS PROTEST TEGEN BETUWELIJN INTERVIEW met "Bloem" voor de deur van de rechtbank in Arnhem. "Bloem" is woordvoerder van de radicale milieu-beweging Groen Front die door NS voor de rechter gedaagd is. Minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat liet september 1999 weten dat ze in ieder geval de noordtak van de Betuwelijn wil schrappen. Maar Groen Front vindt de hele spoorlijn zinloos. Uit verzet kraakte ze daarom acht panden op het traject. De NS wil dat de actievoerders vertrekken. En eist dat in een aantal kort gedingen. TREFWOORDEN: kort geding; krakers NAMEN: NS; Betuwelijn LOCATIES: Nederland SELECTIENIVEAU: integraal programma BESCHR-NIVEAU: programmaonderdeel DOCID: 14071 COLLECTIE: Televisie Actualiteiten TITEL: 2 VANDAAG ZENDGEMACHTIGDE: EO UITZENDDATUM: 2000-01-17 BEGIN-EINDTIJD: 18:16:03 - 18:20:12 TIJDSDUUR: 4'09" DRAGERNUMMER: TD42145 {DIGI-BETA} V76895 {VHS} GENRE: actualiteiten MAKER-FUNCTIE: Vries, Marco de {redactie} Lorch, Ferenc {camera} TECHN-GEGEVENS: Materiaal: kleur BESCHRIJVING: RECHTER BEPAALT ONTRUIMING NS-PANDEN IN ZETTEN De actievoerders van Groen Front bezetten NS-panden in Zetten om de aanleg van de Betuwelijn te vertragen. Binnen acht dagen moeten de panden zijn ontruimd. De krakers hebben zich goed voorbereid op een mogelijke ontruiming door de ME. De plaatselijke bevolking steunt de krakers maar vindt wel dat zij weg moeten.
    [Show full text]
  • Western Europe
    Western Europe Great Britain National Affairs J. HE GOVERNMENT SHOWED surprising stability in 1985, despite the continuing economic slowdown, labor difficulties, and growing racial unrest. The strike by the National Union of Mineworkers, which had begun in March 1984, ended a year later with the workers agreeing to accept reduced terms and the government going ahead with its program of pit closures. Another indicator of weakening trade-union strength was an abortive strike in August by the National Union of Railwaymen, whose protest failed to halt the introduction of driver-only trains. Elsewhere on the labor front, a breakdown in teachers' pay talks in February was followed in July by strikes, which continued with growing intensity during the autumn. Unemployment in Britain remained at around 3.4 million during the year, some 14 percent of the labor force. On the economic front, the year began with the pound at a record low of $1.1587. When it plunged to below $1.10 in February, interest rates were raised from 12 to 14 percent, which helped stem the decline. Racism and Anti-Semitism Racial and social tensions in British society erupted in violence on several occa- sions during the year. In September police in riot gear battled black youths in Handsworth (Birmingham) and Brixton (London); in October a policeman was stabbed to death in an outbreak in Tottenham in which, for the first time, rioters fired shots at police. The number of police and civilians injured in riots during the year reached 254. Right-wing National Front (NF) members were increasingly implicated in vio- lence at soccer matches.
    [Show full text]
  • De Entree Van De Sterke Mannen
    Centrum voor Parlementaire Geschiedenis HOOFDSTUK V De entree van de sterke mannen Formatie en samenstelling van het kabinet-Cals Peter van der Heiden en Charlotte Brand1 Op 26 februari 1965 viel, zoals eerder beschreven, het kabinet-Marijnen. Het implodeerde door onderlinge tegenstellingen over de toekomst van het omroep­ bestel en de invoering van etherreclame.2 Op de avond waarop premier Marijnen (k v p ) het ontslag van zijn kabinet bij de koningin indiende, legde hij de volgende verklaring af aan de pers: ‘Besprekingen over de radio- en televisievraagstukken in het kabinet hebben niet tot overeenstemming geleid. Hare Majesteit zal mij morgen in de loop van de ochtend ontvangen en U zult het kunnen begrijpen, dat ik, juist met het oog op dit laatste, verder geen mededelingen kan doen.’3 Er waren drie opties om uit de ontstane impasse te geraken. De eerste moge­ lijkheid was een lijmpoging, eventueel met enkele ministerswisselingen. Ook konden er nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven, maar dan zou de omroep­ kwestie daarvan de inzet worden. Dit was met name voor de confessionele partijen en de p v d a geen welkome optie, omdat de commerciële televisie aan populariteit begon te winnen. Deze partijen wilden juist dc bestaande omroepverenigingen beschermen en commerciële zenders buiten de ether houden. Het laatste alternatief was het formeren van een nieuw kabinet zonder voorafgaande verkiezingen. Marijnen en zijn collega-ministers gingen van het eerste scenario (lijmen) uit, wat de voornaamste reden was waarom ze terughoudend waren in hun mededelingen. Al te grote openheid zou een reconstructie kunnen bemoeilijken. Die terughou­ dendheid gold zelfs de Tweede Kamer: de volksvertegenwoordiging werd niet uitgebreid geïnformeerd over de oorzaken van de crisis.
    [Show full text]
  • Personalization of Political Newspaper Coverage: a Longitudinal Study in the Dutch Context Since 1950
    Personalization of political newspaper coverage: a longitudinal study in the Dutch context since 1950 Ellis Aizenberg, Wouter van Atteveldt, Chantal van Son, Franz-Xaver Geiger VU University, Amsterdam This study analyses whether personalization in Dutch political newspaper coverage has increased since 1950. In spite of the assumption that personalization increased over time in The Netherlands, earlier studies on this phenomenon in the Dutch context led to a scattered image. Through automatic and manual content analyses and regression analyses this study shows that personalization did increase in The Netherlands during the last century, the changes toward that increase however, occurred earlier on than expected at first. This study also shows that the focus of reporting on politics is increasingly put on the politician as an individual, the coverage in which these politicians are mentioned however became more substantive and politically relevant. Keywords: Personalization, content analysis, political news coverage, individualization, privatization Introduction When personalization occurs a focus is put on politicians and party leaders as individuals. The context of the news coverage in which they are mentioned becomes more private as their love lives, upbringing, hobbies and characteristics of personal nature seem increasingly thoroughly discussed. An article published in 1984 in the Dutch newspaper De Telegraaf forms a good example here, where a horse race betting event, which is attended by several ministers accompanied by their wives and girlfriends is carefully discussed1. Nowadays personalization is a much-discussed phenomenon in the field of political communication. It can simply be seen as: ‘a process in which the political weight of the individual actor in the political process increases 1 Ererondje (17 juli 1984).
    [Show full text]
  • University of Groningen Jelle Zal Wel Zien Harmsma, Jonne
    University of Groningen Jelle zal wel zien Harmsma, Jonne DOI: 10.33612/diss.67125602 IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2018 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Harmsma, J. (2018). Jelle zal wel zien: Jelle Zijlstra, een eigenzinnig leven tussen politiek en economie. Rijksuniversiteit Groningen. https://doi.org/10.33612/diss.67125602 Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 26-09-2021 Jelle zal wel zien Jelle zal wel zien_150x230_proefschrift.indd 1 31-10-18 17:41 Jelle zal wel zien_150x230_proefschrift.indd 2 31-10-18 17:41 Jelle zal wel zien Jelle Zijlstra, een eigenzinnig leven tussen politiek en economie Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Rijksuniversiteit Groningen op gezag van de rector magnif cus prof.
    [Show full text]
  • Europa Als Oplossing
    HOOFDSTUK 1 1945-1957: Europa als oplossing Jan Willem Brouwer en Johan van Merriënboer 1.1. HET PROEFREFERENDUM VAN BOLSWARD EN DELFT Op woensdag 17 december 1952 organiseerde de Nederlandse Raad der Eu- ropese Beweging proefreferenda in Delft en Bolsward in het kader van ‘de internationale campagne voor een Europees politiek gezag’. De twee steden vormden een nauwkeurige politieke en religieuze afspiegeling van de Ne- derlandse bevolking en konden volgens de organisatoren als maatstaf gel- den voor het hele land. De stemming was vooral een publiciteitsstunt om de Nederlandse burger aan het denken te zetten over Europese integratie. De federalisten van de Europese Beweging hoopten op een massabeweging die meer vaart in het integratieproces zou brengen. Twee maanden daarvoor was een Assemblée ad hoc, een speciale commissie van het parlement van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS, zie 1.4) in Straats- burg, begonnen met het formuleren van een ontwerpgrondwet voor een verenigd Europa. In juli 1950 hadden de West-Duitse stadjes Breisach en Castrop-Rauxel al de primeur met een vergelijkbare Europa-Abstimmung. Bij een opkomst van respectievelijk 87,5% en 73% stemden 95,6% en 95,7% voor het opruimen van economische en politieke grenzen en voor ‘den Zusammenschluss aller europäischen Völker zu einem Europäischen Bundesstaat.’ Kort voor het re- ferendum kregen de kiezers in Delft en Bolsward de volgende vraagstelling thuisgestuurd: Meent u, dat de Europese volkeren bepaalde gemeenschappelijke belan- gen voortaan gezamenlijk dienen te behartigen, en wenst u daartoe: een verenigd europa onder een europese overheid en met een democratische vertegenwoordiging te omschrijven in een europese grondwet? 23 1 | 1945-1957: EUROPA ALS OPLOSSING ∆ Ja ∆ Neen In de weken voorafgaand aan het referendum hadden vooraanstaande po- litici campagne gevoerd voor een ‘ja’.
    [Show full text]
  • Recent Dutch-Language Publications
    Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 176 (2020) 187–201 bki brill.com/bki Recent Dutch-Language Publications Harry A. Poeze KITLV/Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies [email protected] Ernst van den Boogaart,Vreemde verwanten: De wereld buiten Europa 1400–1600. Nijmegen: Vantilt, 2019, 404 pp. ISBN: 9789460044618, price: EUR 29.95 (hard- back). From 1400 on, Europeans ventured out of their own continent in search of the unknown and in particular the many sorts of riches they imagined they would find. Before then, only occasional travelers went East and their reports, such as those of Marco Polo, were widely read and served as an impetus to discover. The Portuguese sailed ever farther south along the coast of West Africa to ulti- mately round the Cape of Good Hope and reach India and Southeast Asia. They soon settled and with Goa as their center upheld a monopoly for decades. After Marco Polo’s visit to Sumatra, it was the Portuguese who collected the price- less spices from as far as the Moluccas, with Melaka serving as their base. Soon thereafter, Europeans arrived on the North and South American continents. Van den Boogaart (1943), a well-known expert on this European expansion, describes this pushing back of frontiers in the book Vreemde verwanten, guided by the contemporary travel reports. He supplies the facts of the journeys, as well as the ethnographic details that are given in these reports, illustrated by sometimes hair-raising prints, for instance of horrible “cannibals”. By includ- ing maps, he also shows how fast cartography evolved from imagination to fact, culminating in Ortelius’ map of the world, first published in Antwerp in 1570, and discussed by Van den Boogaart in the last chapter of this book.
    [Show full text]
  • Deel II: De Case Studies
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) ‘Achter het nieuws’ en de geboorte van de actualiteitenrubriek: Televisiejournalistiek in de jaren vijftig en zestig Prenger, M.A.E. Publication date 2014 Document Version Final published version Link to publication Citation for published version (APA): Prenger, M. A. E. (2014). ‘Achter het nieuws’ en de geboorte van de actualiteitenrubriek: Televisiejournalistiek in de jaren vijftig en zestig. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:25 Sep 2021 ACHTER HET NIEUWS EN DE GEBOORTE VAN DE ACTUALITEITENRUBRIEK DEEL II De case studies 153 ACHTER HET NIEUWS EN DE GEBOORTE VAN DE ACTUALITEITENRUBRIEK 154 DEEL II — DE CASE STUDIES De case studies De omvorming van de Nederlandse actualiteitenrubriek naar het genre dat het nu is, ging niet zonder slag of stoot.
    [Show full text]
  • Polarisatie En Hoogconjunctuur
    Polarisatie en hoogconjunctuur Kabinet de Jong_v4.indd 1 08-11-13 22:43 Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 Deel 1, Het kabinet-Schermerhorn-Drees 24 juni 1945 – 3 juli 1946 door F.J.F.M. Duynstee en J. Bosmans Deel 2, De periode van het kabinet-Beel (1946-1948) 3 juli 1946 – 7 augustus 1948 door M.D. Bogaarts Deel 3, Het kabinet-Drees-Van Schaik 7 augustus 1948 – 15 maart 1951 onder redactie van P.F. Maas en J.M.M.J. Clerx Deel 4, Het kabinet-Drees II 1951 – 1952 onder redactie van J.J.M. Ramakers Deel 5, Het kabinet-Drees III 1952 – 1956 onder redactie van Carla van Baalen en Jan Ramakers Deel 6, Het kabinet-Drees IV en het kabinet-Beel II 1956 – 1959 onder redactie van Jan Willem Brouwer en Peter van der Heiden Deel 7, Het kabinet-De Quay 1959 – 1963 onder redactie van Jan Willem Brouwer en Jan Ramakers Deel 8, De kabinetten-Marijnen, -Cals en -Zijlstra 1963 – 1967 onder redactie van Peter van der Heiden en Alexander van Kessel Deel 9, Het kabinet-De Jong 1967 – 1971 onder redactie van Johan van Merriënboer en Carla van Baalen Stichting Parlementaire Geschiedenis, Den Haag Stichting Katholieke Universiteit, Nijmegen Kabinet de Jong_v4.indd 2 08-11-13 22:43 Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945, Deel 9 Polarisatie en hoogconjunctuur Het kabinet-De Jong 1967-1971 JOHAN VAN MERRIËNBOER EN CARLA VAN BAALEN (RED.) Centrum voor Parlementaire Geschiedenis Auteurs: Carla van Baalen Anne Bos Charlotte Brand Jan Willem Brouwer Leon van Damme Suzanne Geuze Peter van Griensven Peter van der Heiden Marij Leenders Susanne de Lijser Johan van Merriënboer Jan Ramakers Hilde Reiding Jonn van Zuthem Boom – Amsterdam Kabinet de Jong_v4.indd 3 08-11-13 22:43 Afbeelding omslag (voorplat): De Jong staat de pers te woord na afloop van de Molukse gijzelingsactie in Wassenaar, 31 augustus 1970 [anp]; (achterplat) d’66 viert de verkiezingsoverwinning, 15 februari 1967.
    [Show full text]