Antropologija Muzike
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nova srpska antropologija Edicija zbornika Izdavač Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu u saradnji sa časopisom Etnoantropološki problemi Institutom za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu časopisom Antropologija internet sajtom www.anthroserbia.org. Srpskim genealoškim centrom Redakcija Prof. Bojan Žikić Prof. Ivan Kovačević Prof. Dragana Antonijević Prof. Danijel Sinani Miroslav Niškanović Recenzenti Recenzentska komisija Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu: Prof. Saša Nedeljković Prof. Vesna Vučinić Nešković Prof. Ljiljana Gavrilović dr Mladena Prelić, viši naučni saradnik Likovno rešenje korica Vladimira Ilić Elektronsko izdanje Nova srpska antropologija je neprofitna edicija koje se besplatno preuzima na adresi www.anthroserbia.org NOVA SRPSKA ANTROPOLOGIJA Edicija zbornika Prvo kolo knjiga 3 Antropologija muzike uredili Ivan Kovačević Marija Ristivojević Reč izdavača "Nova srpska antropologija" je zamišljena kao edicija koja će prezentirati nove istraživačke pravce u ovoj nauci, započete sredinom osme decenije XX veka. Inovativnost radova je dvostruka: tematska i metodološka i namera je da upoznamo čitaoca s tim novim pristupima kroz zbornike tekstova koji su najvećim delom objavljeni u naučnim časopisima, naučnim zbornicima i, izuzetno, u knjigama iz kojih je preuzeto neko poglavlje. Izbor se zasniva na stavu da istraživački radovi u kojima se interpretira, tumači, objašnjava daleko bolje predstavljaju novu srpsku antropologiju od onih u kojima se iznose teorijska, metodološka i programska načela. Tekstovi sa programskim, teorijsko- metodološkim sadržajem igraju važnu, prevashodno usmeravajuću, ulogu u nauci, ali njeno osnovno telo i "ostavštinu za budućnost" čine radovi koji tumače svet u njegovom konkretnom manifestovanju. Pred čitaocima je prvo kolo ove biblioteke koje sadrži deset zbornika. Zbornici su publikovani elektronski i odluka da se opredelimo za ovaj oblik izdavaštva je uslovljena novim mogućnostima koje on pruža. Naime, namera je da zbornici ne predstavljaju konačan izbor već da se, u budućnosti, dopunjuju novim tekstovim relevantnim za temu, kada se oni pojave u naučnim časopisima, knjigama ili zbornicima. Štampani zbornici svojom konačnošću ne omogućavaju tu vrstu otvorenosti svodeći je na daleko komplikovaniju i skuplju formu dopunjenih izdanja. Ostavljena je mogućnost urednicima svakog zbornika da u izbor uvrste i gosta- autora koji nije etnolog ili antropolog po obrazovanju (diplomirani etnolog ili antropolog, master, magistar ili doktor) ali je u izabranom tekstu ili tekstovima blizak antropološkom pisanju o temi zbornika. Kao izdavači morali smo da razrešimo i dileme forme elektronskog izdanja. Morali smo da odlučimo da li ćemo tekstove prezentirati u onom grafičkom obliku u kome su se pojavili u svom originalnom izdanju ili ćemo ujednačavati ta rešenja i praviti novo koje bi sve tekstove učinilo grafički uniformnim. Prvo rešenje omogućava punu izvornost teksta, dokumentarno je i funkcionalno u smislu naučnog korišćenja tj. navođenja i citiranja, dok drugo rešenje zadovoljava estetske zahteve i donosi tehnički uređeno izdanje. Između te dve mogućnosti opredelili smo se za dokumentarnost, svesni da su izdanja u predelektronskoj eri imala razlčite tipove slaganja teksta i to od pisaće mašine do klasičnog štamparskog sloga. Dokumentarnost ovih zbornika je uslovila da pismo i jezik budu onakvi kakvi su u izvorniku. Članci su praćeni punim bibliografskim podatkom o izvornom publikovanju tekstova. Beleška urednika Zbornik Antropologija muzike predstavlja u najvećoj meri skup radova o dve noseće teme - o rok muzici i folk muzici. Zbornik otvara tekst Bojana Žikića koji, sa stanovišta kognitivne antropologiju, posmatra muzičke žanrove, a potom slede dve pomenute celine. Analizom različitih aspekata rok muzike bave se Marija Ristivojević (beogradski "Novi talas"), Aleksandar Raković, gost-istoričar, (rokenrol i sukob generacija), Bojan Žikić (Pop pesma), Ana Banić Grubišić (romski hip-hop) i Marina Simić (Exit). Deo o folk muzici započinje rad Marije Ristivojević o "etno-muzici" ili world music, da bi se sledeći radovi bavili domaćim folkom. Festival u Guči je predmet analize u tekstu Marije Krstić, dok je sevdalinka obrađena u dva rada Davora Petrovića. Tekst o novim narodnim pesmama napisao je Ivan Čolović, a mitološke elemente likova u novokomponovanoj muzici analizirao je Marko Stojanović, dok su se Ivan Đorđević i Srđan Radović bavili recepcijom balkanske neofolk muzike u Sloveniji. Bibliografski podaci B. Žikić. 2009. Za šta su dobri žanrovi? Deljenje, razgraničavanje i razvrstavanje u strukturalnoj i kognitivnoj antropologiji na primeru muzičke kulture, u D. Antonijević (ur), Strukturalna antropologija danas, Tematski zbornik u čast Klod Levi-Strosa, "Etnološka biblioteka", Beograd, 326-361. M. Ristivojević. 2011. Korelacija muzike i mesta na primeru beogradskog “novog talasa” u rokenrol muzici. Etnoantropološki problemi 6 (4). A. Raković. 2011. Bit moda, rokenrol i generacijski sukob u Jugoslaviji 1965- 1967. Etnoantropološki problemi 6 (3). Б. Жикић. 2012. Поп песма: епистоларна форма популарне културе. Etnoantropološki problemi 7 (2). A. Banić Grubišić. 2010. Romski hip hop kao multikulturalistički saundtrek. R- point: Pedagogija jedne politike. Etnoantropološki problemi 5 (1). M. Ristivojević. 2009. Uloga muzike u konstruisanju etničkog identiteta. Etnološko- antropološke sveske, 13. M. Krstić. 2012. All Roads Lead to Guča: Modes of Representing Serbia and Serbs during the Guča Trumpet Festival. Etnoantropološki problemi 7 (2). M. Simić. 2007. Exit u Evropu: popularna muzila i politike identiteta u savremenoj Srbiji. Kultura 116-117. D. Petrović. 2012. Četiri okvira za jednu pesmu: kratka biografija sevdalinke. Етнолошко-антрополошке свеске 19. D. Petrović. 2013. Čovek peva posle rata: dva koncerta sevdalinke u beogradskom Sava centru kao jugonostalgični rituali pomirenja. Antropologija 13 (1). I. Čolović. 1982. Nove narodne pesme. Kultura 57/58 М. Стојановић. 2006. Значење и функција митских топоса у оквиру феномена “новокомпоноване културе”. Antropologija 1. S. Radović. 2010. Juče na Balkanu, danas u vašem stanu. Nekolika zapažanja o neofolk muzici među publikom u Sloveniji. Traditiones 39 (1). I. Đorđević. 2010. Recepcija neofolka u Sloveniji. Identitetske politike u ritmu ’lakih nota’. Traditiones 39 (1).. Bojan iki Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofski fakultet, Univerzitet u Beogradu [email protected] Za ta su dobri anrovi? Deljenje, razgraniavanje i razvrstavanje u strukturalnoj i kognitivnoj antropologiji na primeru ∗ muzike kulture Apstrakt: Levi-Strosovo teorijsko-metodoloko edo, antropoloki strukturali- zam, predstavlja jedno od najvanijih ishodita kognitivne antropologije. Pone- kad previe apstraktna za "praktine" umove, akademski odgojene u britansko- amerikoj empiricistikoj naunoj tradiciji, Levi-Strosova misao posredovana je radovima britanskih struktural-funkcionalista, pre svih Daglasove i Lia, koji su fokusirali njene postulate, na izvestan nain, u smislu kontekstualne partikulari- zacije nesporenog univerzalizma. Nain na koji funkcionie ljudski kulturni um predstavlja, sa svoje strane, jed- nu od predmetnih temeljnica kognitivne antropologije, odakle iz strukturalne an- tropologije batini ono to s njom i deli % kako to primereno struktralistiki zvui % zanimanje za procese deljenja, razgraniavanja i razvrstavanja, u smislu kultur- nog operisanja doivljavanjem okruuju&e stvarnosti. Primer, na kojem to razma- tram u ovom tekstu, jeste muzika, tanije muzika kultura, to je izraz koji kori- stim ele&i da impliciram to, da naklonost ka odre'enoj vrsti muzike, ili anru, po- smatram u smislu odgovaraju&eg kulturnog promiljanja i ponaanja. Kljune rei: kognitivna antropologija, antropoloki strukturalizam, anr, muzi- ka: klasina, rokenrol, tzv. narodna. ∗ Tekst je prilog sa projekta br. 147035 koji u celosti fi- nansira Ministarstvo za nauku i tehnolo(ki razvoj Republi- ke Srbije ______________________________________________ Nova srpska antropologija 3: antropologija muzike - 1 Bojan iki 327 And I can see, hear, smell, touch, taste, And I(ve got one, two, three, four, five, Senses working overtime Trying to take this all in I(ve got one, two, three, four, five Senses working overtime Trying to tell the difference (tween the goods and grime Turds and treasure And there(s one, two, three, four, five Senses working overtime Trying to take this all in I(ve got one, two, three, four, five Senses working overtime Trying to taste the difference (tween a lemon and a lime Pain and the pleasure, And the church bells softly chime. Andy Partridge Uvod Ono (to izaziva najve+e nesporazume kada je u pitanju odnos izme-u antropologa i njihovog dru(tva, naj.e(+e, jeste nerazumevanje toga .ime se prvi bave. Naziv na(e nauke sugeri(e to, mo0da, s kakvom idejom je nastala, te (ta bi joj bio neki najuop(teniji cilj, ali ne samo (to ne govori ni(ta o tome !ta ta.no radimo i kako doprinosi- mo ciljevima ugra-enim u taj najop(tiji cilj, ve+ deluje pomalo kontradiktorno, u tom smislu, zbunjuju+i neu- pu+ene u istoriju antropolo(kih istra0ivanja, njenog predmeta, teorije i metoda, dolazili oni sa pijace ili iz ______________________________________________ Nova srpska antropologija 3: antropologija muzike - 2 328 Za šta su dobri žanrovi? akademske zajednice. ]aklju.ivanje po imenskom kore- nu nije isto, jo( uvek, (to i uo.avanje generi.kog termina, odakle antropolozi muku mu.e da objasne za(to ne vole da nazivaju svoju