SAMFERÐSLUÆTLAN 2018-2030 Útgevari: Landsverk 2019© Lagt til rættis: Landsverk í samstarvi við Samferðslumálaráðið Stýrisbólkur: Ewald Kjølbro/Árant Andriasson (LV), Hilmar Eliassen (SSL), Niels Juul Arge (SMR), Atli Eiriksson (SMR) og Armgarð Elin Steinhólm (LV) Verkætlanarleiðari: Armgarð E. Steinhólm Samskipari og skrivari: Sigurd Justinussen Lesibólkur: Súsanna Mc. Birnie og Kári Mikkelsen Rættlestur: Levi Hentze Myndir: Úr egnum myndasavni og frá Faroephoto v/Ólavi Frederiksen Uppseting: Sendistovan Prentumsiting: Sendistovan Høvuðskeldur: Landsverk og Strandfaraskip Landsins Aðrar keldur: Hagstova Føroya, Løgreglan, Atlantic Airways, Smyril Line, Visit Faroe Islands Endurgeving: Við endurgeving av innihaldi í hesi Samferðsluætlan, skal Landsverk týðiliga upplýsast sum kelda INNIHALDSYVIRLIT DAGFØRD SAMFERÐSLUÆTLAN - INNGANGUR STRANDFARASKIP LANDSINS – ENDURNÝGGJAN AV FLOTANUM 149 STØRRI ÍLØGUR KOMANDI ÁRINI: 12 » Støðulýsing av ferjunum 153 » Lesivegleiðing 21 » Tunlar Norður um Fjall 25 TRYGT FERÐSLUKERVI VIÐ SKERDUM » Byrging um Haraldssund 31 VIÐLÍKAHALDI? 159 » Samband til Svínoyar 35 » Hvat er rakstur og viðlíkahald? 162 » Hvat er eftirsleip? 164 » Umkoyringarvegur undir Kjølinum – Klaksvík 39 » Landsvegakervið 166 » Dagføring av Leirvíkstunlinum 43 » Brúgvar 172 » Gøtudalstunnil 47 » Tunlar 179 » Vegur um Skálabotn 53 » Landshavnir og tyrlupallar 184 » Farleið til Gjáar 57 » Vetrarhald á landsvegunum 186 » Dagføringar á Strondum 61 FØROYAR SUM FERÐAFÓLKALAND 193 » Gjøgnumkoyringarvegur – Runavík-Saltangará 65 » Ferðavinna og samferðsla 194 » Selatraðarvegurin 69 » Ferðavinnan í tølum 200 » Farleið til Tjørnuvíkar 73 » Sóljuleiðir og onnur ferðafólkamál 202 » Farleið til Vestmanna 77 » Kunning til ferðafólk 208 » Dagføring av Kollfjarðartunlinum 81 » Samstarv um ferðavinnu 209 » Innkomuvegur til Havnar (1 partur) 85 » Múlaleiðin 211 » Innkomuvegur til Havnar (2 partur) 95 » Elduvíkarleiðin 212 » Gjáarleiðin 214 » Sandavágshálsur – Sandavágur – Miðvágur 99 » Saksunarvegurin 215 » Gamlarætt 105 » Runt Agnið 218 » Sandoyartunnil 109 » Um Hovsegg 220 » Sandarlíð 113 » Um Hestin 222 » Farleið til Skarvanes 117 » Farleið til Dals 121 FERÐSLUTRYGD 225 » Suðuroyartunnilin 125 » Ferðslutrygdartiltøk 230 » » Sandvíkartunnil og Ferðsluhagtøl 234 umkoyringarvegur um Hvalba 129 » Hvalbiartunnilin 133 FÍGGING AV SAMFERÐSLUKERVINUM 241 » Farleið til Fámjins 137 » Altjóða flogvøllur 141 » Flogvallir í Suðuroy 145 1 2 Samferðsluætlan INNGANGUR DAGFØRD SAMFERÐSLUÆTLAN HVÍ EINA SAMFERÐSLUÆTLAN? Føroyingar flest munnu vera samdir um, at Føroyar er eitt -ENDAMÁLIÐ VIÐ EINARI SAMFERÐSLUÆTLAN óvanliga vakurt og friðarligt land at búgva í Tað eru onnur samd ER AT VÍSA Á, HVAT SKAL TIL FYRI AT TRYGGJA, við okkum í, tí tað umdømið hevur spjatt seg – tað síggja vit AT SAMFERÐSLUKERVIÐ TIL EINA OG HVØRJA TÍÐ við vaksandi talinum av ferðafólkum hvørt ár Lívsgóðskan hjá NØKTAR SAMTÍÐARINNAR KRØV OG TØRV. einum miðal føroyingi er á høgum støði, og Føroyar dregur ikki bert útlendingar til sín Eisini fleiri føroyingar enn áður, ið hava Samferðslukervið skal vera soleiðis háttað, at tað er lætt, búð uttanlands, velja at búseta seg aftur á klettunum Sambært trygt og ódýrt hjá øllum at ferðast millum ymisk støð, bæði Hagstovu Føroya búðu stívliga 51 000 fólk í Føroyum 1 januar innanlands og millum Føroya og útheimin Eitt væl virkandi 2019 Fyritøkur taka seg upp, og vinnan er í støðugari menning undirstøðukervi er sera samansett, og krevur góðar fakligar førleikar at haldast á einum høgum støði Tryggjast skal, at eitt Eitt vaksandi fólkatal og tal av ferðafólkum, økir trýstið á nú íløgur í samferðslukervið verða framdar á slíkan hátt, at sam- føroysku landsvegunum Samferðslukervið krevur uppmerk- felagið fær mest møguligt burtur úr íløgunum Samferðsluætla- semi, og ráðiligt er, at tiltøk verða sett í verk skjótast gjørligt nin eigur at virka fyri burðardyggari samfelagsmenning við atliti Vegakervið, sum Landsverk varðar av, og ferjurnar, sum at lokalsamfeløgum, umhvørvi og fígging Strandferðslan varðar av, er ein fyritreyt fyri at menna samfelagið Íbúgvar í bygdum og býum skulu til og frá arbeiði, Tað gerst lættari við einari ætlan at tryggja heildarmynd- vinnan skal ótarnað halda sítt virksemi koyrandi, og ferðafólk ina – at alt spælir saman – eisini í framtíðini Yvirlit yvir størri ynskja at ferðast kring oyggjarnar Men hví er støðan ikki góð, íløguætlan ir komandi árini vera lýstar við fakligum loysnum og tá samfelagið sum heild tykist vera í støðugari menning? kostnaðarmetingum, soleiðis at tíðarætlan kann gerast og hald- ast Eitt nú nær og hvar tunlarnir Norður um Fjall skulu gerast, Ein partur av hesi samferðsluætlan lýsir støðuna á og hvussu tær avleiddu verkætlanirnar í sambandi við Eystur- teim­­um pørtum av undirstøðukervinum, ið gerast verri ár oyartunnilin skulu loysast Og hvussu við Suðuroyartunlinum, undan ári, har neyðug inntriv ikki verða gjørd Rakstur og sum skal gerast ein partur av miðøkinum, verður tað í okkara viðlíkahald hava alstóran týdning og fingið serligt pláss í hesi tíð? Alneyðugt er eisini at varpa ljós á longu framdar verkætla- samferðsluætlan Men, hvat er ein samferðsluætlan, og hví nir Vegir, tunlar, brúgvar, ferjur og annað, skulu ikki gloymast, hevur hon týdning? bara tí hetta eru liðugt framdar verkætlanir Regluligt eftirlit og viðlíkahald tryggjar, at verklagið ikki missir virði 3 INNGANGUR Nýgerðir eru sjálvandi neyðugar, og samferðslukervið skal verður útbygt á ein so framskygdan hátt sum gjørligt og byggja áhaldandi tillagast nýggjan tørv – eitt nú av nógvu ferðafólku- á góða planlegging Hetta soleiðis, at raksturin og viðlíkahaldið num, ið koma her og leggja eitt nýtt og størri trýst á gomlu eftir nýgerð gerst ein natúrligur partur av íløgujáttanum vegir nar Við eini samferðsluætlan er møguligt at varpa ljós á tær avbjóðingar, ið eru bæði á landsvegunum og sjófaraleiðu- Í sambandi við hvørjar íløgur skulu gerast, ynskja Landsverk num og Strandferðslan áhaldandi at virka fyri, at yrkisføri, ser- frøði og sannroyndir verða týðandi partur av grundarlagnum Føroyingar hava seinastu øldina útbygt vegakervið, og tað er undir avgerðunum Hetta er alneyðugt, tá politiska skipanin okkara skylda í dag at røkja tað væl Spurningurin er, um vit í ávísan mun nýtir samferðsluætlanina sum grundgeving megna hetta á nóg góðan hátt Um ikki, hvussu kunnu vit so fyri tiknar avgerðir, ið ávirka ferðslukervið og íbúgvar Hetta tí venda gongdini, og hvat skal til at tryggja eitt væl skipað viðlíka- tiknu avgerðirnar, sum ikki altíð eru beinleiðis viðkomandi fyri hald, so tað, vit higartil hava bygt, ikki missir virði samferðsluøkið, hava sjónligar avleiðingar fyri ferðsluna Skúlar, stovnar ella virki við nógvum arbeiðsplássum á einum ávísum FØROYAR – EIN BÝUR staði, elva til, at ferðslan í hesum øki veksur Vit eru í góðum Eitt av høvuðsmálunum seinastu árini er at knýta oyggjarnar tíðum og uppliva eina samfelagsliga menning við fullari ferð saman Samfelagsbroytingar seinastu sjeyti árini hava stytt ferðatíðirnar í landinum munandi Ferðatíðin til og úr Tórshavn Fleiri verkætlanir, ið bæði land og kommunur hava sett í verk, skal ikki verða longri enn ein tíma Nevnast kann, at Suðuroyar- hava ávirkan á samanlagt fleiri tíggju túsund fólk, og tað ávirkar tunnilin fer at stytta ferðatíðina til umleið ein tíma yvirskipaða ferðslumynstrið Við allari menning, nýgerðum og visjónum er umráðandi, at ferðandi í Føroyum ongantíð eru í Hesum málinum, nærkast vit nú Tískil er neyðugt at hugsa váða, tá tey nýta føroyska ferðslukervið Trygd í ferðsluni eigur frameftir og fremja nýgerð og neyðuga tillaging av vegum, altíð at vera raðfest fremst tunlum, tyrluflutningi o ø Umráðandi er, at samferðslukervið 4 Samferðsluætlan Fugla ørð Eiði Norðskála Vestmanna Fugla ørð Eiði Runavík Klaksvík Norðskála Vestmanna Vágar 60 120 180 240 Runavík Klaksvík Tórshavn Vágar 60 120 180 240 Sandoy Tórshavn Sandoy Suðuroy Suðuroy FERÐATÍÐIRNAR MINKA 5 INNGANGUR HVAT ER EIN SAMFERÐSLUÆTLAN? Dagførda samferðsluætlanin er samansett av niðan fyri nevndu Ein samferðsluætlan skal helst lýsa støðuna á føroyska undir- høvuðsevnum Enn fleiri evni eru undir viðgerð og ávegis Evni støðukervinum á ein nútíðarhóskandi hátt Ætlanin vísir á sum alternativ orka, framtíðar krøv, pendling, og súkkluleiðir ítøkilig mál, stevnumið og karmar fyri fysisku planleggingini við koma sum frálíður í samferðsluætlanina at veita eitt neyvari yvirlit yvir, hvussu raðfestast skal, og hvørji fyrilit eru neyðug at taka HØVUÐSEVNINI ERU: Landsverk og Strandfaraskip Landsins eru tøkniligir vitanar- og » Størri íløgur komandi árini serfrøðingastovnar undir Samferðslumálaráðnum við øllum » Strandfaraskip Landsins – endurnýggjan av flotanum teim um førleikum, sum eru bygdir upp ígjøgnum tíðina Við » Trygt ferðslukervi við skerdum viðlíkahaldi? sínum tænastum eru stovnarnir til fyri borgaran at umsita » Føroyar sum ferðamannaland og menna samferðslukervið Stovnarnir eru óheftir av lokal- » Ferðslutrygd politiskum og øðrum áhugamálum og raðfesta allar verkætlanir » Fígging av samferðslukervinum hareftir Sum ein liður í planleggingararbeiðinum hjá Landsverki og Strandferðsluni verður galdandi samferðsluætlan, ið stingur út í kortið framtíðar samferðsluútbyggingar 12 ár fram í tíðina, - STØRRI ÍLØGUR KOMANDI ÁRINI dagførd umleið fjórða hvørt ár Nýggj vitan og nýggj rák kunnu Verkætlanirnar vera lýstar við eini stuttari lýsing av verandi gera, at neyðugt er at broyta ætlanirnar Tiltøk og verkætlanir umstøðum, síðani eini lýsing av viðgjørdum loysnum við kunnu koma afturat, eins og møguleiki er at broyta verandi