Routekaart Amsterdam
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nieuw Amsterdams Klimaat Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050 Coverfoto Aanleg van een solar-sedumdak op de Geert Grooteschool in Amsterdam Fotograaf: Martijn Steiner Lovisa Nieuw Amsterdams Klimaat Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050 4 Nieuw Amsterdams Klimaat Voorwoord Marieke van Doorninck Wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling en Duurzaamheid Kunt u het zich voorstellen? In 2030 rijden in Amsterdam geen auto’s meer met uitlaatgassen. Rond 2040 wordt geen huis meer verwarmd op aardgas. In 2050 kunnen we compleet zonder kolen, gas en olie. Dan komt onze energie volledig uit zon, wind, planten en de warmte van de aarde zelf. Voor de een is dit nog toekomstmuziek of zelfs verontrustend, voor de ander is het al dagelijkse praktijk. De omslag naar schone energie is in ieder geval begonnen en niet meer te stoppen. Waarom? In de eerste plaats omdat ons klimaat ontwricht raakt. In 150 jaar tijd hebben we onze fossiele brandstoffen er voor een groot deel doorheen gejaagd. Daardoor warmt de aarde op en raakt de wereld op veel plekken onleefbaar door droogte, bosbranden en orkanen. Bovendien stijgt door smeltend ijs de zee. Je vergeet het soms, maar onze stad ligt onder zeeniveau. Nog een reden: om verdere aardbevingen te voorkomen, willen we het Gronings gas niet meer oppompen. Overgaan op schone energie doen we dus voor onszelf, voor mensen elders in het land en op de wereld en voor onze kinderen. Het is niet simpelweg een kwestie van het vervangen van stroom uit kolen door schone stroom. Het aanzien van onze stad en de omgeving gaat echt veranderen. Fossiele energie kwam uit de grond, schone energie is in de vorm van windturbines, zonnepanelen en warmtepompen veel zichtbaarder. Net als transformatorhuisjes en hoogspannings- leidingen. Spannend in een stad die al best vol is. Ook thuis gaan we het merken. Een elektrische auto is mooi en prachtig, maar kan ik dat betalen? Een goed geïsoleerd huis is comfortabel, maar een aansluiting op stadswarmte betekent ook koken op elektriciteit. En wat kost dat, wie gaat dat regelen en wanneer? Dat zijn terechte vragen. Bij het aardgasvrij maken van huizen neemt de gemeente de regie. Uitgangspunt daarbij is dat de woonlasten van Amsterdammers met lage en middeninkomens niet stijgen. In de stad zijn al duizenden Amsterdammers actief in clubs en projecten om energie te besparen of schoon op te wekken. Of spullen te delen. Mensen vinden het leuk om zelf of met buurtgenoten mede-eigenaar te zijn van zonnepanelen, onafhankelijk van grote energiebedrijven. Meer dan nu gaan we onze energie dicht bij huis en samen opwekken. Dat biedt kansen voor zeggenschap en delen in de winst. Ook voor grote bedrijven zijn de uitdagingen enorm. Het aanzien van onze haven verandert de komende decennia ingrijpend. Door opwekking en opslag van schone energie, wordt de haven de batterij van de stad en door het uit elkaar halen van afval voor nieuwe grondstoffen een spil in onze circulaire economie. Deze routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050 laat zien hoe de omslag naar schone energie er op korte en de langere termijn uit gaat zien. Soms heel concreet, omdat we al weten wat we moeten doen, soms op hoofdlijnen, omdat we wel de richting maar nog niet de uitvoering hebben uitgewerkt. Het is al gelukt de trend te keren en minder fossiele brandstoffen te gebruiken. De volgende stap: Klimaatneutraal is het nieuwe normaal. En dat kan niet zonder u. Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050 5 Wat is de Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal? Waarom De uitnodiging aan de stad De aarde warmt steeds sneller op. Dit heeft grote gevol- In de Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal: Uitno- gen op de volksgezondheid, economie en samenleving. diging aan de stad van januari 2019 is op hoofdlijnen Verandering van het klimaat is het gevolg van menselijk aangegeven wat wij belangrijk vinden en waarom. We handelen. De sleutel om het tij te keren, hebben we zelf willen de CO2-uitstoot in 2050 ten opzichte van 1990 in de hand. De afgelopen jaren is het besef gegroeid dat met 95% terugdringen en Amsterdam voor 2040 aard- er wereldwijd meer en sneller actie nodig is om verande- gasvrij maken. De tussenstap naar 2050 is 55% minder ring van het klimaat te beperken en maatregelen te tref- CO2-uitstoot in 2030. We willen maximaal inzetten op fen hoe ermee om te gaan. Het besef dat niemand alleen energiebesparing en opwekken van duurzame energie. klimaatverandering kan stoppen heeft er toe geleid dat in 2015 het Klimaatakkoord van Parijs is getekend De uitnodiging aan de stad was de aftrap van een door 197 landen. In het Akkoord is de bovengrens van 2 intensief proces om samen met bewoners, bedrijven graden opwarming ten opzichte van het pre-industriële en instellingen te onderzoeken en afspraken te tijdperk voor het eerst mondiaal vastgelegd. Ook is het maken hoe we deze enorme maatschappelijke streven vastgelegd om de opwarming beperkt te hou- transitie voor elkaar krijgen. Er is een Amsterdams den tot 1,5 graad en dat er snel een eind moet komen Klimaatakkoord gesloten en een online platform aan het gebruik van fossiele brandstoffen, de belangrijk- nieuwamsterdamsklimaat.nl gelanceerd met ruim 200 ste veroorzaker van CO2-uitstoot. initiatieven voor een duurzame stad. De conceptversie van de Routekaart is breed gedeeld met partners in de De gemeente Amsterdam neemt haar verantwoorde- stad en aangevuld met de vele reacties die we kregen. lijkheid. We willen een groene, gezonde, welvarende Al deze kennis en ervaringen vormen de basis van en toekomstbestendige stad zijn waarbij iedereen de de Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050. kansen die deze maatschappelijke verandering met zich meebrengt zo optimaal mogelijk benut. ting gro be A at ct a ie m s li e K n m a a t r e n g e e r u l e t n s ij u B i t Routekaart 2020 v o e r e n Uitvoering Routekaart Continu gesprek met de stad Kennisontwikkeling en innovatie 2020 2030 2040 2050 6 Nieuw Amsterdams Klimaat Routekaart Amsterdam De Routekaart is de start van een wendbaar proces, Klimaatneutraal 2050 waarbij intensief wordt samengewerkt in de stad, geëxperimenteerd, cijfers worden verzameld en De Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal is een geleerd zodat waar nodig kan worden bijgestuurd. ambitiedocument met een lange termijn visie op de De ontwikkelingen en voortgang staan in de jaarlijkse Amsterdamse energietransitie en acties voor de rapportage. korte termijn. In de Routekaart beschrijven we de belangrijkste ingrediënten van onze strategie om samen de overgang van fossiele naar duurzame Wat is een energietransitie? energie in beweging te zetten en te houden. In deze Routekaart gebruiken we vaak het begrip We brengen de opgave en effecten van maatregelen ‘energietransitie’. We verstaan daaronder de overgang in beeld, sturen hierop door middel van een Klimaat- van een wereld waarin we afhankelijk zijn van fossiele begroting en beschrijven onze aanpak die loopt via energie naar een wereld waarin we alleen nog gebruik vier transitiepaden: (1) Gebouwde Omgeving, (2) maken van energie uit hernieuwbare en dus oneindig Mobiliteit, (3) Elektriciteit, en (4) Haven & Industrie. beschikbare bronnen. Daar is een brede, maatschap- Elk transitiepad bestaat uit een aantal pijlers waarop pelijke verandering voor nodig die impact heeft op de aanpak rust. We beschrijven in 16 pijlers wat we onze economie en op ons dagelijks leven. deze collegeperiode gaan doen om tot de gewenste CO2-reductie te komen. In vier aanvullende pijlers beschrijven we de randvoorwaarden die verder nodig zijn om de beoogde doelen te behalen: het versterken van de beweging in de stad, klimaat- rechtvaardigheid, kennisontwikkeling & innovatie en ruimte & infrastructuur. ting gro be A at ct a ie m s li e K n m a a t r e n g e e r u l e t n s ij u B i t Routekaart 2020 v o e r e n Uitvoering Routekaart Continu gesprek met de stad Kennisontwikkeling en innovatie 2020 2030 2040 2050 Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050 7 De opgave in één oogopslag Huidige uitstoot broeikasgassen in Amsterdam Totale uitstoot Gebouwde Mobiliteit Elektriciteit Haven & 5.000 kton CO2- Omgeving Industrie equivalenten 100% 25% 18% 39% 18% Aardgas- en Brandstof- Elektriciteits- Afval- warmteverbruik verbruik verbruik verbranding en overige broeikasgassen Amsterdamse Zakelijke markt 11% wegen Woningen 21% Aardgas- en 9% warmteverbruik 14% Woningen industrie Snelwegen Zakelijke markt 8% 5% 6% 7% Maatschappe- Brandstof- Mobiele lijke gebouwen verbruik binnen- Maatschappe- werktuigen scheepvaart en lijke gebouwen 6% visserij 2% 4% Industrie 0,5% Veren, recreatievaart 4% Overige en dieseltreinen broeikasgassen 0,2% industrie 1,5% Overige broeikasgassen 0,6% Draagvlak Energiearmoede Opwek van duurzame energie in Amsterdam Houding % huishoudens met Opgesteld vermogen (MW) Amsterdammers laag inkomen (tot de tegenover overstap huurtoeslaggrens) Ambtitie Ambtitie naar duurzame die meer dan 10% 2019 2030 2019 2030 energie (2019) van inkomen besteden aan energiekosten 73 550 Positief Neutraal (2017) 66 127 75% 14% 31% Negatief Weet niet 9% 3% 8 Nieuw Amsterdams Klimaat Doorrekening resterende uitstoot broeikasgassen in Amsterdam in 2030 Ambitie 2030 Ambitie 2050 t.o.v. 1990 t.o.v. 1990 CO2-uitstoot Amsterdam -55% -95% In CO2- equivalenten 6.000 5.000 Doorrekening: Haven & Industrie 920 raming 2030 t.o.v. 1990 4.000 met bandbreedte 3.000 Elektriciteit 1.960 -21% 2.000 -48% raming 2030 Mobiliteit 870 -55% 1.000 Gebouwde Omgeving 1.250 0 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 Toelichting uitstoot broeikasgassen Amsterdam Verleden en heden Toekomst De uitstoot in en het dalende Op basis van een Vanwege onzeker- Om de ambitie te Amsterdam van energieverbruik per doorrekening van heden over de mate halen moeten alle broeikasgassen inwoner. alle voorgenomen waarin het lukt om acties en maat- in 1990 was 3.810 acties en maat- de voorgenomen regelen volledig en kton. 2017 is het meest regelen van het acties en maatre- succesvol worden recente jaar waar- rijk, de gemeente gelen uit te voeren uitgevoerd.