Dehinc Grammatica De XVIII Littera Commentatura Paululum

' Dehinc Grammatica de XVIII littera commentatura paululum primo conticuit, et ex alto subinde aliquantisper suspirans in epilogo premittendo, tandem exorsa fuit ut perspicue per hoc adverteretur magna esse et profun dissima de quibus erat sermonem exordienda. ^ "Unde et o, inquit, vos qui assistitis Latialis doctrine susceptores, quamvis maxima ex parte dirivandi origines ostendimus, plurima tamen sunt que restant, et summisse laudan da et firmiter animo recolenda, que licet invidi, solito more, lacerent et im pugnent et ob egregie deflorata succenseant et in suo semper felle tabe scant, commune tamen bonum non est omittendum, quod tanto gratius est et acceptius quanto a ranulis nostris oblatratur intentius. ' De XVIII littera igitur pollicitum digeramus sermonem, que -S- nominatur, et ut scribit Martianus tenuem facit sibilum , dentibus paululum verbera tis".

' Sto tas steti statum tu verbum neutrum, ^ inde hic status tui, 3 et hec S statio nis, ^ unde hec statiuncula le .i. parva statio, ^ et stationarius a um, " et stativus a um ambo in uno sensu, unde Ambrosius super Egisippum ubi refertis cibo, et stativa interpositione militibus. ^Item a sto hic et hec stabilis et hoc stabile quod comparatur stabilior stabilissi mus, ° unde stabiliter stabilius stabilissime adverbia, ^ et hec stabilitas is, '° et stabilio is verbum neutrum, " unde stabilitus a um, " et hoc stabili mentum ti, " et hoc stabulum li, " et inde hic stabularius rii. " Stabilio

3 Mart. Cap. III 261 6 Ambrosius = Heges. I 30,7: refectis cibo et stativa interpositione miiitibus S

pro/ogMTM 077!. M] Incipit prologus in tractatum primum de -S- H Proemium XVIII Iittere A Prologus octavae de cimae litterae Aia: 1 conticuit: obticuit I / subinde: supremum P] / epilogo: epilogio AP2P1 / tandem 077!. I / adver teretur: advertatur V] 2 et 077!. Aia: / inquit: dixit V] / recolenda: recondenda I / omittendum: admittendum A / a ranulis: ab emulis P) 3 igitur 077!. I / pollicitum 077!. V]P] / que -S- nomina tur: S nominata pos! littera I / nominatur: vocatur P) / tenuem: paulum P] 4 .i. parva statio: diminutivum IP] 6 in uno sensu: pro eodem tp idem P] / ubi 0771. P] / re- S fertis: infertis I fertis P] / cibo: cibos P] / militibus: milibus P] 8 stabiliter stabilius stabilissi me 077!. (p/stabiliter: stabile Aia:/adverbia 07?:. I 10is (stabilivi) H/neutrum: activum HP) 12-14 pos? 17 (p 13 li (et stabulo as) P] 14 rii: a um P] 616 DERIVATIONES 53f / 542 M. componitur constabilio is, " et inde constabilitus, " et hic constabula- rius rii. " Stabilis componitur instabilis. " item a sto stabundus a um .i. stabilis, 7° et hoc stamen nis, 7' unde stamineus a um, 77 et hec statua e .i. imago, 78 unde hic staturius rii qui statuas facit, 7" et hec statura re, 75 et hic stater teris .i. quoddam pondus, unde in evangelio Dominus ad Petrum mitte, inquit, hamum et invenies in ore piscis staterem. 76 Item a sto hoc stadium dii, " et hoc stagnum ni, 78 unde stagnosus a um, 79 et stagno as, 8° quod componitur restagno as, 8' et hic stolus li .i. magna classis navium, unde Ambrosius super Egisippum ubi est na vium stolus, qui circueat freta. 87item a sto hec stiv a e.i. cauda aratri, unde Ovidius aut pastor baculo, stivaque innixus ara to r; 88 et inde hic stivarius rii qui tenet aratrum, 84 et hic stipes stipitis pro titione, 85 et inde stipo as .i. fulcire, 86 unde stipatus, 87 stipatio, ^ et stipatim adverbium. 89 Et componitur constipo as, 4° et obstipo as .i. incli nare, 4' et inde obstipus a um .i. inclinatus, unde Persius obstipo capi te, et figentes lumine terram. 47 item a sto hec stipula le, 48 et a preterito quod est steti hec stera e .i. pellicula in qua puer in ventre invol vitur, unde Macer stere si subditur herba desiccabit eam; 44 et inde stericus a um .i. in stera infirmatus, unde idem duriciam stericis so lvit; 45 et hic et hec sterilis et hoc sterile, 46 unde hec sterilitas is, 47 et per compositionem hec obstetrix is .i. femina que steram tractat, 48 et inde obstetrico as. 49 Item a sto hec Stix gis eo quod semper stet ad penam, 5° et inde Stigius a um, 5' et a supino statu, addita o, fit statuo is, 57 unde statutus a um, 58 et inde per sincopam medie sillabe status a um. 54 Et componitur prostituo is .i. meretricari, 55 et inde prostitutus a um, 56 et hec prostitutio nis, 57 et hoc prostibulum li .i. domus meretricum, unde Pru dentius in sicomachia occide, prostibulum, manes pete. 58 item statuo componitur restituo, 59 substituo, 6° unde hic et hec substes tis,

25 Matth. XVII 26: mitte hamum et eum piscem qui primus ascenderit tolle et aperto ore eius in venies staterem 31 non repper/ 32 Ov. met. VIII 218: aut pastor baculo, stivave innixus arator 41 Pers. III 80 43 Macer = Odo Magd. 101-102 44 Macer = Odo Magd. 13: du ritias solvit stericas 57 Prud. psyc/z. 92

16 om. Pi 17constabu!arius (Ma/): conestabularius V[ / rii: a um Pi (vel conestabulus) P2 18 instabilis (quod comparatur instabilior instabilissimus) P; 24 statura: statera Pi/re (et (vel I) hec statera) I tp 25 pondus (unde hec statera e .i. balance )P¡ / evangelio (dicit) P; / in quit, hamum: hamum inquit Maz / inquit om.

67 Mart. Cap. VI 581: interstitiorum, ponderum mensurarumque formis diversitate 71 Aug. civ. XIII 16: quo cuncta cetera continerentur animalia, instanter adfirmat 72 Plaut. Cure. 507 luv. I 47 76 Mart. Cap. II 134 77 Mart. Cap. IX 893: denique ex his quamplures antistitia (antistitiam var. A) professae 84 Ter. A?idr. 243: itane obstinate operam dat ut me a Glycerio miserum abstrahat? 8 8 Plaut. capi. 503: me miserum restitando retinendoque lassum reddi derunt

61-62 mutato ordine Pi 62 istis (participia et) P, / verbaiia (restitutus (restitutio add. HI), sub stitutus (substitutio add. HI), constitutus (constitutio add. H I), institutus (institutio add. HI) et cetera) n 63 secundum (Mai): per V; 65 iustitium (Mai): iudicium Vi 66-67 om. P; 67 quoque et: quoque H (p/possunt: possent

amice; ""et inde superstitiosusaum .i. dampnosus, '"4 et superstitiose adverbium, exto as, '"6 unde hec éxtasis is .i. mentis excessus, '"7 circumsto as, consto as, '"9 inde hic et hec et hoc constans is quod comparatur constantior constantissimus, ""unde constanter constantius constantissime adverbia, '"et hec con stantia e, '" e t componitur inconstantia, '"et constans componitur in constans. Et sciendum quod omnia composita a sto formant supina sua in itum, excepto consto quod facit in atum, unde Lucanus constatura fi des superum.

' Sum es verbum anomalum, ^ inde ab eius infinitivo esse hec essentia e, 3 unde essentialis, 4 et essentialiter adverbium, ^ et hec essentialitas, 6 et componitur coessentialis, 7 hinc etiam secundum quosdam dicitur etemus, 3 et evum et multa alia de quibus congruentius in quinta littera locuti sumus. 9 Sum componitur presum, '" unde hic et hec et hoc presens tis, " unde presenter adverbium, " et hec presentía e, " et hic et hec pre- sentialis et hoc presentíale, " unde presentialiter adverbium, " et presen-

93 Monreppen 102 Ov. ars 1417 113 Lucan. 1117

95 multum om.

' Sentio tis sensi itum tu verbum activum, ^ inde hic sensus sui, 3 unde S hic et hec sensualis et hoc sensuale, 4 unde sensualiter adverbium, 3 et hec sensualitas is, " et sensuosus a um .i. sensu plenus, 2 et inde sensuose ad verbium, 3 et hic et hec sensibilis et hoc sensibile, " unde sensibiliter ad verbium, '° et sensibilitas, " et hic et hec sensilis et hoc sensile per sub tractionem medie sillabe, unde Lucretius ex insensibili ne credas sensile nasci; "et inde sensiliter adverbium. "Sensibilis componitur

38 Plaut. astu. 98 11 Lucr. II 8 8 8 : ex insensilibus ne credas sensile gigni? (c/1 Prisc. G.L./L II 132,22 R.)

15 in presentía: presens Pi 16 as (verbum activum) H / unde (hic presentator ris, et presenta- trix cis, et presentatus, et presentatio nis) H 20 .i. potis sum in ma% M; om. AP2 21 is (omnis generis) Pi/potentior potentissimus om. tp 2 2 potenter potentius potentissime om.

' Sacer cra erum comparatur sacrior sacerrimus, 3 unde sacre sacrius sacerrime adverbia, 3 et hoc sacellum li .i. parvum templum, unde Virgilius nimphe risere sacello, "item ab hoc nomine quod est sacer hic sacemus .i. sacer animus vel excellentior pars anime, unde Martianus divumque hominumqe sacernus;^ et sacro as verbum activum, 9 inde sacratus a um, 2 et hec sacratio is, ^ et hoc sacramen nis, 9 unde hoc sa cramentum ti, " et hoc sacrarium rii, " et hic sacrista te. " Sacro com ponitur consecro as, " unde consecratus, '" consecratio, " exeero as,

19 Aug. c:v. XIII 15: sensa est mors una, in qua deseruit animam Deus 22 Ter. eMM. 236 3 Verg. III 9 4 Mart. Cap. VI 567: divumque hominumque sacer nus

13 insensibilis (insensibiliter) P] 14 Item ... adverbium: a quo sensim adverbium .i. paulatim posf 2 P; 15-16po,sf 18 P] 17 exsensis: exsensus IA/sensum (et exsensim adverbium ) P] 18 om. M]A/insensis: insensus IP2 19 sciendum quod dicimus om. P]/de civitate Dei om. P] / Deus: Deiis H Di Pj 20 item a sentio: et tp 21 um (et senticose adverbium) P] / .i. sentibus plenus om. P] / sentibus: spinis tp 2 2 quod etiam dicitur om. P] / in eunucho om. P] / squalidum: scalidum P] 23 ubi: quo M]A / ubi aqua om. I / undecumque: undique tp 24 in om. n / sensim: cito P] om. I / diiudicare: iudicare P] 26 e (diminutivum, et hic et hec sententialis et hoc sententiale) P] (et sententiosus a um) H 27 is (consensi) P] 29 dii: diis V; 31 is (vel dissentior ris) P] 32-33 mnfa?o ondme P] 35 persentio: praesentio Ma: (unde persensio) P] 36om. P]/persentisco: praesentisco Ma: 37is (vel assentior tiris utrumque enim invenitur) H (vel assentior ris unde bonus assentior inquit) P; 41 is (presen- tio tis) P] 2 sacre sacrius sacerrime om. tp / adverbia (et hoc sacrum) P] 3 .i. parvum templum: dimi nutivum P; / Virgilius (in bucolicis) H / nimphe (faciles) H 4 .i. sacer om. P] / sacemus: sacer- no Ma: (vel sacer dicitur quasi sacer annus et significat idem quod tempus) P] 6-7 sacratus ... is: verbalia tp 1 1 te (eo quod sacra custodiat qui etiam hic secretarius dicitur a secretis que custodit) H 13-14 consecratus, consecratio: verbalia tp 15 exeero as: exeeror aris M]A OSBERNI 621 516/577 M. unde execratus, " execratio, et hic et hec execrabilis et hoc execrabi- ie, '7 unde execrabiliter adverbium, obsecro as .i. rogare, " resecro as .i. exsoivere et libere dimittere. ^ Sacer componitur sacrifico as, unde ver baiia, et hoc sacrificium ii, 3" et hec sacrificina ne .i. locus in quo sacri ficatur. 33 Componitur hic et hec sacerdos tis et dicitur sacerdos quasi dans sacra, 3" et inde hec sacerdotissa e, ^ et hoc sacerdotium tii, 33 et hic et hec sacerdotalis et hoc sacerdotale, 3° et hec sacerdotula e .i. sacerdotis fiiia, unde Afranius sacerdotula in sacrario Martiali fecit ole tum. 37 Item sacer componitur sacrosanctus a um, 3' et sacrilegus a um, 33 unde hoc sacrilegium gii.

' Sapio is pui itum tu verbum neutrum, 3 inde hic et hec et hoc sapiens S tis quod comparatur sapientior sapientissimus, 3 unde sapienter sapientius sapientissime adverbia, ^ et hec sapientia e. " Sapiens componitur insi piens, " et inde insipienter adverbium, ^ et hec insipientia e. ^ Item a sa pio sapidus a um, ^ unde sapide adverbium, '7 et componitur insipidus, " unde insipide adverbium, '^et hic sapor oris, '3 unde saporus a um, '7 et saporo as, unde verbalia, et hoc saporamentum. Sapio componi tur depisio is, " et inde desipisco is, et resipio is .i. animum recupera re, '7 et inde resipisco is.

' Stemo is stravi tum tu verbum activum, 3 inde stratus a um, 3 et hoc S stratum ti pro lecto, 7 et hic et hec et hoc sternax cis quod facile sternitur, " et hoc stramen nis, " unde stramineus a um, ^ et hoc stramentum ti, ^ et hoc stratorium ii .i. stabulum iumentorum, unde Iosephus in primo anna lium Rachel hoc audiens, posuit idola in stratorio cameli. 7 Item a stemo hic stratenus ni .i. pretor, '7 et hec stratia e .i. militia, '' et

29 Afran.] Paui. Fest. p. 8 i. : Veranius: Sacerdotu!a in sacrario Martialis fecit oletum 8 Iosephus = Cassiod. /os. a?:?;?. I 322 /?. S

16-17 execratus, execratio: verbalia tp 19 adverbium om. I 21 exsolvere: absolvere P, 22 Sacer: Sacro P2 24 sacrificatur (et sacrificulus a um) H 25 Componitur e/ s./. etiam sa cer M[/et dicitur sacerdos om. P, 29 Afranius: Pauius P] 30 um (.i. valde sacer) H 31 um (qui sacriiegium facit) H 1 pui: pivi V]H / verbum neutrum om. M] 2 sapientior sapientissimus om. M]A 3 sa- S pienter sapientius sapientissime om. tp/adverbia om. I 5 insipiens: insapiens P2 (quod com paratur insipientior insipientissimus) H 6om. P[/insipienter (insipientius insipientissime) H / adverbium om. Mai 7 insipientia: insapientia A 9 adverbium om. I 11 adverbium om. I 13 saporus: saporosus P; 14 as (verbum activum) H/unde verbalia om. P, 15 saporamentum (et per compositionem saporifer a um) P, 16 componitur (insipio) M] 17 (et a desipio) desipisco cis posi 19 P[ 19 is (et ab istis verbalia) H (incoativum) P) 1 activum: neutrum V] 3 iecto (et hic stratus ui idem, et hec strages is) P] 9 stratenus S ni: stratevus vi V,H straterius ii I strategus us Mai 10 stratia: strategia Mai / militia: malitia P; 622 DERIVATIONES 577/518 M. hic stratilates tis .i. dux militum, " et hec strataria e .i. vestis pretiosa ex purpura, " et hic strabo nis qui obliquos habet ocuios. " Invenimus etiam hic strabus bi, unde Gregorius Nazanzenus heretici mihi videntur similes oculis strabi, "item hic et hec stratilis et hoc stratile, "et hoc stemium nii .i. locus aptus ad sternendum. " Et componitur hoc lecti sternium nii, " et hoc stercus oris, " unde stercoreus a um, 3° et hoc sterquilinium nii, et stercoro as, unde quidam poeta meos hortulos plus olero, quam stercoro; et inde verbalia. ^ Item a sterno hic stemutus tui, ^ unde sternuto as, et inde verbalia, ^ sterno componitur consterno is, unde verbalia, ^ et consternor aris .i. cadere et exanimen es se, unde in genesi auditis Esau sermonibus patris, irrugit cla more magno et consternatus ait; et inde verbalia. " Componitur etiam sterno prosterno is, unde prostratus a um, " substerno nis, 39 unde substratus a um.

S vii ' Spiro as verbum neutrum, inde verbaiia, 3 et hoc spiramen nis, ^ et hoc spiramentum ti, ** et hoc spiraculum li, ^ et spirativus a um quod fa cile inspiratur, ° et hec spira e .i. reflexio, unde Martianus et spire tor vo nituerunt astra draconi. ^ Spiro componitur aspiro as, ^unde aspirator, ° aspiratus, "aspiratio, " e t hoc aspiramen nis, "conspiro as, " unde conspiratus, " conspiratio, " respiro as, " unde respiratus, " respiratio, " suspiro as, unde verbalia, " et hoc suspirium rii.

14 nonreppen 21 Poeta = Mat.c#777!. 16Buechner 25gen. XXVII 34 6 Mart. Cap. II 98: et spiris torvo nituerunt astra Draconi

12 strataria: stranataria P] stralataria IA/vestis (quedam) P]/pretiosa ex purpura: purpurea et pretiosa Pi 14 Invenimus etiam: Et P] / bi (quod idem est) tp (idem) P] 15 0/7!. Pi / stratilis et hoc stratile: strabilis et hoc strabile MiA strasilis et hoc strasile (aptus ad sternendum) P2 16 et ... locus o?M. M]A 17 nii (.i.statio lecti) H 20 sterquilinium: sterquilunum H 21 poeta OTu. P] / hortulos: hortos tp / et inde verbalia 077:. tp 22 tui: ti M]A 24 07?!. V]I / is: as H (et pertinet ad corpus) Pi 25 .i. cadere 077!. P, / et 07?!. Ma/ / auditis: audistis P2 / irrugit: irruit V] infremuit Pi 29 um. (Item sciendum quod sternere dicitur pro casu, unde etiam hec strages gis, et pro paratu) H (sternitur equivoce mare lectus asellus et hostis ) P] 3 ow. P) 5 inspiratur (spiritus tus tui, unde spiritualis spirituale, a quo spiritualiter adver bium. Item a spiro spiratus tus tui) Pj 6 reflexio: inflexio I / torvo: torve P, / draconi. (Et hic spiritus tus tui, unde hic et hec spiritualis vel spiritalis et hoc spiritale, unde spiritualiter vel spi ritaliter adverbia, et hec spiritualitas vel spiritalitas tis ) H 8-10 aspirator, aspiratus, aspira tio: verbalia

' Sordeo es sordui verbum neutrum et caret supinis, ^ inde sordidus a S ÌX um, 8 unde hec sordiditas is, 4 et sordidulus a um .i. aliquantulum sordi dus, 5 et sordido as, ° unde sordidatus, 7 sordidatio. ^ Item a sordeo hec sordes is, ^ unde hec sordecula e, " et sordesco is, '' quod componitur obsordesco is, " et resordesco is. " Item a sordeo surdus a um et dicitur surdus quasi sordidus a sordibus cerebri, " et inde hec surditas tis, " et surdulus, " e t surdaster diminutiva, Cicero erat surdaster Marcus Crassus; "et surdeo des, " unde surdesco is, " et componitur obsurde sco is. 7° Similiter surdeo componitur obsurdeo es, 7' sordeo componitur obsordeo es.

6 Pers. III 13: nigra sed infusa vanescit sepia lympha 7 Plaut. cas. 493-494: emito sepiolas, lapadas, lolligunculas, I hordeias 8 c/1 Lucan. IX 723; IX 764 11 Plaut. eas. 703: saepicule peccas 20 Hom. Lat. 199: et modo disiectos umeris 16 Cic. Tuse. V 40 (cf. Prisc. G.L.X. II 114,15 H.) S ix

1 is (sepsi vel) I/sepivi (vel sepsi) P]/tu (vel itum tu) P;/circumdare (circumcludere) H S viii 5 sepecula: specula A/diminutivum: .i. parva sepes V,H 6 nigra (Ma/): nympha V]/quod: que I / vanescat: venefica Pi 7 in cassia om. Pt / emite: emitte ViH tp emito (Ma/) / lolliguncu las: lovigunculas H loliungulas P) longunculas V]I lagunculas M]A e/ s./. locigunculas Mt / et hor deias om. P] 8 .i. ... reperies om. Pt 9 adverbia om. IA 10 sepiuscule: sepiuncule V]P] 11 sepicuie (idem) P) / in cassia om. Pj 18 presepium (ii ambo in uno sensu) H (idem) P; 20 disseptus (a um .i. retectus, disclusus, unde) H / et modo om. Ma/ 25 om. tp 26 in tersepio is om. Ma/ / intercludere: post 27 Pt includere H (et ab his verbalia) tp 27 om. tp / um (et hoc intersepium ii) I 2 um (quod comparatur sordidior sordidissimus, unde sordide sordidius sordidissime adver S ix bia) H (quod comparatur, et inde adverbia) tp 3 sordiditas: sorditas HPt Ma/ 5 as (neu trum)?] 6-7 sordidatus, sordidatio: verbalia MjA 10is(incoativum)Pt llom. IMa/ 13 a sordibus om. Pt 16 (ambo) diminutiva tp/Cicero ... Crassus om. Pt 18 om. A/is (incoativum) P] 19 is. (Surdus componitur absurdus a um .i. ille quem nullus audit) H 20post 17 HMtA 21 om. I 624 DERIVATIONES 519/520 M. ' Sagax cis omnis generis comparatur sagacior sagacissimus, ^ unde sa gaciter sagacius sagacissime adverbia, " et hec sagacitas tis, 7 et hec saga ge .i. sapiens divinus, unde Horatius in epistoiis sompnia, terrores magicos, m iracuia, sagas, "item ab hoc nomine quod est sagax hoc sagum gi, " et sagio is quod non est in usu, ^ sed componitur presagio is .i. divinare, unde Terentius nescio quid animus mihi presagit mali; "et inde presagus a um, ° et hoc presagium, '°et presagare vel presagiare .i. divinare, unde Iosephus quibus iile Phariseus presa- giabat; " et hec sagitta a sagaci iactu, unde sagitto as, et inde sagit tatus a um, et hic sagittarius ii.

' Sorbeo bes verbum neutrum, ^ inde sorbicies ei, " unde sorbiciecula, 7 vel sorbiciuncula e, "et sorbillo as, unde Terentius ciathos sorbi] - ians, hunc paulatim producam diem; "et inde sorMHator^sorbillatus, " sorbillatio, ° et sorbesco cis, quod componitur resorbesco is. " Sorbeo componitur absorbeo es, " unde absortus a um, et resorbeo bes.

' Suadeo es suasi verbum neutrum, ^ inde hic suasor oris, " et suaso rius a um, 7 et hec suasio nis, " et hic et hec suadibilis et hoc suadibile, " unde suadibiliter adverbium, ^ et hec suadela e .i. assensus, " et persua sio, ^ et hic et hec sodalis is a suadendis simbolis, unde hoc sodalicium cii.i. societas, unde Ovidius iure sodalicii qui mihi vinctus erat; " e t sodes .i. age, Terentius dic, sodes, quis vitiavit Crisidem?

4Hor. epzsf. H 2,208 7 Ter. AeaHi. 236: nescioquid profecto mi animus presagit mali 10 non repperz 5 Ter. 591: cyathos sorbilans paullatim hunc producam diem 10 Ov. frtsf. IV 10,46: iure sodalicii quo mihi iunctus erat 11 Ter. Ani?r. 85: dic sodes, quis heri Chrysidem habuit?

1 omnis generis (.i.cautus, sapiens, divinatorius (s./. prudens) et) H om. AP2 / comparatur (et inde verbalia) P2 / sagacior sagacissimus om. q) 2 sagaciter sagacius sagacissime om. tp / adver bia om. V]I 3 om. I 4 et (hic et) Pt / .i. sapiens divinus om. P) / in epistolis om. Pt / magi cos: maica I / sagas: saga I 5 gi (.i. saccus) H 7 mihi om. A / mihi presagit: presagit mihi HPt 8 um (.i. divinus divinatorius) H 9 presagium (.i. divinatio) H 10 presagare: pre- sago as H/vel presagiare: vel presagio H om. I 12 unde (hec sagittula e, et) H/as (et inde verbalia) tp 13 om. tpPt/(hic sagittator is, et) sagittatus a um (et hec sagittatio nis) H 14 om. Vf 1 bes (ui) HP] / verbum neutrum (et caret supinis) tpPt om. I 3 sorbiciecula: sorbiecula H 5sorbi!lans: sorbillatis p2 /hunc (Maz): hinc Vt 6-8sorbillator sorbillatus sorbillatio: ver balia tp 9 cis (incoativum) Pt 10 is (absorbesco) Pt 1 neutrum (et caret supinis) n 5 suadibilis: e/ s./. vel suasibilis H 6 suadibiliter: e/ s./. vel suasibiliter H om. M] / adverbium om. I 7 .i. assensus om. Pt 8 persuasio: suasio Pt 9suadendis: persuadendis Pt/simbolis (.i. socius) H 11 age (et est verbum comicum) Pt/dic (mihi) I/Crisidem (Horatius [epzs?. I 1, 62-63] Roscia dic sodes melior lex an puerorum nenia)H OSBERN! 625 520 / 527 M. '2 Suadeo componitur persuadeo, " unde persuasor oris, et inde per- suasorius a um, " et persuasorie adverbium, " et persuasus a um, " et hec persuasio is, " dissuadeo es, " inde dissuasor, 2° dissuasus, 2' dis suasio

' Sors tis, 2 inde hec sorticula e .i. parva sors, 3 et hec sorex cis eo S xiii quod semper mortem sortiatur, " et hec sorita te .i. quiiibet minutus cumu- ]us harenarum vel translative cuiuscumque rei congeries, unde Martianus pellas soritas cumque sensim congeris; ^et sortior ris, ^unde sortitus a um, ^ et hec sortitio is, ^ et componitur consortior ris, unde ver balia. ^ Et sors componitur hic et hec et hoc exsors tis .i. extra sortem, " et hic et hec et hoc consors tis .i. socius eiusdem sortis, " unde hoc consor tium tii, '2 et sortilegus a um, " unde hec sortilegia gie, et sortividus a um .i. qui videt sortes.

' Sero is sevi vel serui satum tu verbum activum, 2 inde hic sator oris, S xiv 3 et satus a um, " et hec satio nis, ^ et hic et hec sationalis et hoc sationa- le, ^ et hoc satum ti.i. quedam mensura, unde in genesi accelera, in quit Abraham, commisce tria sata farine. ^ Item a sero hoc se men seminis, ^ unde hec sementis is .i. semen, 9 et inde sementivus a um, '° et hoc seminium nii .i. lucrum de semine, unde Plautus in glorioso mili te verri datur merces non hoc suo seminio; quod quandoque di-

4 Mart. Cap. V 423: pellax soiiias cumque sensim congeris S xiii 6gew. XVIII 6: festinavit Abraham ... dixitque ei adcelera tria sata similae commisce Sxiv 10 Plaut. mi/. 1060: verri adfertur merces, non hic suo seminio 12 persuadeo (unde verbalia) 13 om.tp 16-17 om.tp 17is(ethicethecpersuadibilis et hoc persuadibile, et persuadibiliter adverbium) H 19-21 dissuasor dissuasus dissuasio: ver balia tp 21 dissuasio (nis, et hic et hec dissuadibilis (et s./. vel dissuasibilis), et hoc dissuadibi- le, et dissuadibiliter (et s./. vel dissuasibiliter) adverbium) H 2 .i. parva sors: diminutivum IP] 3 hec: hic P^ / semper om. P) 4 quiiibet om. P] / mi- S xiii nutus: minimus P] / cumulus: circulus M]A/cuiuscumque: cuiuslibet tp/pellas: pelles I pelle P, pellax Ma/ / cumque: quascumque P] / sensim: sensum I vellem P] / congeris: congeries A gesseris P] 5 sortior: consortior V; ante corr. 8 unde verbalia om. P] 9 tis (omnis generis) P] 10-11 post 8 P; 10 .i. ... sortis om. P] 11 tii. (Comunis comites reddit via, mensa so dales, consortes unus amor alit, socios labor unus) P; (unde hic et hec consortialis et hoc consor- tiale, unde consortialiter adverbium) H 12 sortilegus: sortilogus V) / um (vel sortilogus a um qui scit sermocinari secundum sortes) P] (.i. legens sortem) H 13 sortilegia: sortilogia V; 14 sortes: sortem I (consors etiam dicitur socius eiusdem sortis) P] 1 sevi vel om. V] / verbum activum om. H 6 accelera om. P] / inquit om. P] / Abraham (et) S xiv V, / commisce (mihi) M] 8 .i. semen (arboris ut quidam volunt vel olea seminis) P] (unde Vir gilius in georgicis [1230] et ad medias sementem extende pruinas) H om.tp 10 se mine (et notandum quod sementis proprie dicitur cum adhuc est in sementivo, semen cum semi natur seminium vel sementum; seminatum distinguitur tamen et aliter: sementis frugum (fru- grum A) et arborum, semen animalium, seminium cuiuscumque rei exordium) M]A / unde ... mi lite om. P[ / verri (Ma/): varri jt varro P] e/ s./. varia M] / non: in P; / seminio (dixit pro lucro de semine) M, A / (tamen) quandoque A 626 DERIVATIONES 527 / 522 M. citur pro semine, " et semino as, "unde seminator, "seminatus, '"'se minatio, '" et hic et hec seminatis is, et hoc seminarium rii .i. semen quod et pro vase in quo ponitur semen dicitur. " Semino componitur dis semino as, et inde verbaiia. '" Semen componitur semiverbius, " vel semi niverbius .i. seminator verborum. 3" Item a sero hec series ei, 3' unde seriatus a um .i. in serie ductus, 32 et pluraliter seria orum .i. res utiles, unde Teodolus nostro postponas seria ludo; 3" et seriatim, 3** et serio.i. ordinatim vel intente, unde Plautus dic, obsecro, hercle serio quod te rogem. 3" Item a sero serus a um .i.tardus et extremus, 39 unde serotinus a um, 39 et sero serius serissime adverbia, 3" et hoc serum ri .i. mesga liquor scilicet qui ex recenti caseo profluit, 39 et hec seria e .i. olla, unde Terentius relevi omnia dolia mea, et omnes serias meas; 3" et inde hec serioia le .i. parva seria, unde Persius seriole veteri me tuens deradere limum. 3' Item a sero hic semo nis, 32 inde sermun culus li diminutivum, 33 et sermocinor aris, " unde sermocinator, " ser mocinatus, 39 sermocinatio. 33 Sero componitur exsero is .i. foras emitte re, unde Persius digitum exsere peccas; 38 et inde exsertus a um, 39 et exerto as .i. nudare, unde verbalia, 49 dissero is .i. affirmare, 4' inde disertus a um quod comparatur disertior disertissimus, 42 unde diserte di sertius disertissime adverbia, 43 et hec disertitudo nis, 44 et disertim adver bium .i. eloquenter, 43 et diserto as .i. diserte loqui, 46 et componitur edis serto as in eodem sensu, unde Plautus in cassia que sit, queso, edis serta; hinc etiam Martianus precepta edissertare pohibitum est. 49 Sic etiam dissero componitur edissero is .i. aperire, unde in evangelio edissere nobis parabolam istam. 48 item sero componitur assero is, 49 inde hic assertor oris, et assertus a um, "' et hec assertio nis, "3 et hic asser eris eo quod unus alteri inseratur, unde Iuvenalis ferit assere

22 Theodul. ecA 29 24 Plaut. asm. 29 29 Ter. /ieaM/. 460: relevi dolia omnia, omnis serias 30 Pers. IV 29: seriole veterem metuens deradere limum 37 Pers. V 119 46 Plaut. eas. 915: quid fit denique edisserta Mart. Cap. IX 921: praecepta edissertare prohibitum 47 Matth. XV 15 52 luv. III 245-246

11 as (neutrum) P) 12-14 seminator ... seminatio: verbalia tp 16 semen quod ... dicitur: vas in quo semen ponitur dum seminetur Pi / dicitur: pos? vase H (Isidorus [?] sem entis fru gum et arborum, semen hominum et animalium, seminium vel sementum cuiusque rei exordium) P2 18-19semiverbiusve!om. M,AP, 19ve! seminiverbius OMi. I 20 ei (et serio as .i. ordinare) H 22 et (serius a um .i. tantum seria sequens et) H / (quasi) .i. M) / utiles: utilis A / (et) nostro Pi / seria: series A 23 seriatim (adverbium ordi natim) Pi 24 serio (adverbia) tp/ordinatim: ordinate M ^P, ornate A/vel intente om. Pi / Plautus: Terentius P, / obsecro om. Pi / hercle serio: serio hercule P, 25 et extremus om. HP, 26 um (.i. serus) H 27 sero: sere I / serius serissime om. P] 28 mesga: mega P, / ex (me) Pi / caseo: casio I s.A P, / (exprimitur vel) profluit Pi 30 .i. parva seria: diminuti vum IP, / veteri: veterem Mai / deradere: dirade P, detergere M,A 32 diminutivum om. n 33 aris (.i. sermonem facere) H 40 .i. affirmare: disputare (vel disputando manifestare) H om. Pi 41 um ( .i. eloquens) H / disertior disertissimus om. M,A 42 diserte disertius disertissi me om. (p 44 .i. eloquenter om. H 45 diserte loqui ei s.A .i. disserere H 46 in eodem sensu: idem P, / unde ... etiam om. P, / que: quid H tp/edissertare: edisertare HP, edisserare V, 47 .i. aperire om. P, / in evangelio: ibi P, / istam: hanc tp om. P, 48 is (.i. affirmare) HP, 49 pos? 51 tp 52 inseratur: asseratur P, / ferit: fert P, ferte I OSBERNI 627 522 / 528 M. duro alter; et asserto as .i. affirmare. 34 Et sciendum quod assero dici tur et pro affirmare et pro plantare et tunc inde venit assitus a um .i. plan tatus, unde Horatius etpopulus assita certis limitibus. 33 item se ro componitur consero is .i. coniungere, 36 unde consertus a um, 3? con- sertio nis, 33 et consertim .i. coniunctim adverbium. 3° Dicitur et pro plan tare et tunc inde venit consitus a um .i. plantatus, "° et hec consitio nis .i. plantatio, "'insero is .i. plantare, unde Virgilius insere nunc Melibee piros; "3 unde hic insitor oris, "3 insitus a um, gt hec insitio nis .i. plantatio, unde Ovidius de remediis venerit insitio, fac ramum ra mus adoptet; "3 et inserto as .i. inserere, desero is, inde desertus a um, et desertio nis, et hoc desertum ti, unde deserto as .i. deserere vel desertum facere, " obsero is .i. tegere, " inde obsitus a um. Et scien dum quod composita a sero, quando dicuntur pro plantare, ut assero, con sero, insero, faciunt preterita in sevi et supina in situm, quando vero in alio sensu, faciunt preterita in serui et supina in sertum.

' Spicio cis non est in usu, 2 sed inde dicitur hec species ei, 3 unde hec S xv speciecula e, 4 et hoc specimen nis, ^ et speciosus a um quod comparatur speciosior speciosissimus, " unde speciose speciosius speciosissime adver bia, ^ et hec speciositas tis, 3 et hic et hec specialis et hoc speciale, " unde specialiter adverbium, '° et hec specialitas tis. " Item a spicio hec specu la e .i. altus locus aptus ad circumspiciendum, " inde speculor aris .i. vi dere, '3 et inde speculator, " speculatus, " speculatio, '" et hoc specula men nis, '2 et speculativus a um, " et hoc speculum li, '" et hoc specular is .i. speculum. 2" Item a spicio specto as, " unde spectatus a um, " et hoc spectamen nis, " et hoc spectaculum li, " et hic et hec spectabilis et hoc spectabile, unde spectabiliter adverbium. 36 Specto componitur con specto as, 22 et respecto as, 23 et aspecto, 2" et prospecto, 3° circumspec-

54 Hor. eptst. II 2,170-171 61 Verg. huc. I 73 64 Ov. rem. 195 alter: alterum P[ 54 sciendum: notandum P] / Horatius (in epistolis) I / certis: cunctis P^ 55 coniungere: iungere

36 Mart. Cap. I 16: Latoium conspicati edito considentem arduoque suggestu atque in con spectu 41 c/1 Plaut. cAsf. 91 44 Mart. Cap. VIII 803: saepius conspicabunda Pallas, quid ... comprobaret, exquirit in ... dicuntur om. P) 31 despicere (et tamen quandoque invenitur in eodem sensu quo supe riores) H (a quo despectivus a um, unde despective) P) 32 Spicio: Specio M;A 33 specio sus (vel spectabilis) H 34-36 et ... um om. MjA 36 um (conspicatio) P2 / unde ... suggestu om. P[/Latoum om. P2 /suggestu: congesti I 37 conspicacior conspicacissimus om.

' Suo is sui sutum tu verbum activum, ^ inde hic sutor oris, 3 et hec su- S xvi trix, 4 hec sutricula e .i. parva sutrix, ^ et sutorius a um, ° et sutus a um, 3 et sutim adverbium, 3 et hic et hec sutilis et hoc sutile, ^ quod componi tur consutilis, " et illud componitur inconsutilis .i. non consutus, unde in evangeiioerat autem tunica inconsutilis contexta per totum. " Item a suo hec sutura re, " et hic sutularis is quod vulgariter dicitur so- tuiaris, " et hec subula e .i. broca ferrea, unde et in lege precipitur ut su- buia perforetur auris servi, " et hec suris is .i. muscuius brachiorum vei ti biarum, " et hec subucula e .i. camisia, unde Horatius in epistolis si for te subucuia pexe trita subest tunice. "item a suo hic vel hec sues, "vel sus is .i. porcus, "unde suiiius a um .i. porcinus, "et hic su- cuius li .i. parvus porcus, unde Plautus in rudente perge dierecta cum suculis et porcis; "et hoc suarium rii .i. iocus ubi stant sues, 3' et hic subulcus ci .i. custos suum, unde Virgilius in bucoiicis venit et opilio, tardi venere subuici; 33 et hoc sucinum ni .i. ambana porci, unde Iuvenalis in cuius manibus quasi pinguia sucina; 33 et su men nis .i. minuta exta porcorum, unde Persius caiidum scis ponere sum en. Quidam autem dicunt quod sues vel sus a verbo quod est sugo di- rivatur, nos vero a suendo, vel secundum litteram vel imo quia ex setis suis sotulares suuntur, hoc nomen dirivamus. 34 Item a suo hic sulcus ci eo quod vomere transsuitur, 33 et inde hic sulco onis .i. ille qui facit sulcos,

10 Ioh. XIX 23: erat autem tunica inconsutilis desuper contexta per totum 15 Hor. epist. I 1,95-96 19 Plaut. rMif. 1170: i dierecta cum sucula et cum porculis 21 Verg. X 19: ve nit et upilio, tardi venere subulci 22 Iuv. VI 573: in cuius manibus ceu pinguia sucina 23 Pers. I 53

83 o?M. Vi 84 ow. (p / tui (prospectio) I 86-87 circumspectus ... adverbium: verbalia (p 4 .i. parva sutrix: diminutivum IP[ 6 post 10 M;A post 11 P2 / um (quod componitur con sutus) M)A 9 componitur (suo insuo is, dissuo is, consuo is, a quo) P] 10 .i. non om. M]A/consutus: sutus Pi o??i. M]A/autem o?n. P]/inconsutilis (desuper) H tp/contexta per to tum: et cetera P] 11 re (et hoc sutorium rii .i. locus ubi suitur) H 12 sutularis: sucularis V] / vulgariter: usu Pi / sotularis: sutularis M) ante corr. 13 subula: subulca Pi / broca: bruca M] brocca H/unde (sutores perforant cutem ad suendum) H/subula: subulca P] sibula P2 14 (sura vel hec) suris Pt / is (vel hec sura re) H 15 in epistolis om. P[ / subucula: subuncula P2 / pexe: pexte M} ante corr. / trita 0771. Pj / tunice (et hec subula le .i. alesena) Pt 16-17 vel... vel om. Pt 18 porcinus: porculus A 19 li (et hec sucula) Pt / porcus: sus tp / in rudente 077!. P{/perge 077!. M[/dierecta: via recta H Ma: 21 in bucolicis 077!. P2P1 /venit et opilio 077!. Pt / tardi: tarde (p 22 pinguia: pingia M]P; 23 ponere: sumere P] / sugo: surgo P} suggo P2 / vero: autem Ma/ o?7!. P; / imo: ideo HAP2 / sotulares: sutulares P] / hoc nomen dirivamus 077!. Pt 24 vomere OT?i. I 630 DERIVATIONES 525 / 526 M. 76 et sulco as, 77 unde sulcator, 78 sulcatus, 79 sulcatio. " Et componitur desulco as, 8' et resulco as, et ab istis verbalia. " guo componitur consuo is, 88 inde consutus a um, 84 assuo is, 85 inde assutus a um, 86 insuo is, 87 inde insutus a um, 88 transsuo is, 89 ¡nde transutus a um, 4° intersuo is, 47 inde interusutus a um, 48 circumsuo is, 44 inde circumsutus a um.

S xvii ' Salio is salii vel salivi saltum tu verbum activum, unde Ovidius leta salitur ovis, tauro quoque leta iuvenca; 7 et inde hic saltor oris, 8 hec saltrix cis, 4 et hec saltricula e, 5 quod etiam hec salirla e dicitur, un de Iuvenalis quod saitria penem moverit. 6ltem a saiio hic saltus ti, 7 unde saltuosus a um .i. saltibus plenus, 8 et hec salix cis quedam ar bor, 9 unde hoc salictum ti .i. locus ubi salices crescunt, " et salignus a um .i. de salice factus, unde Virgilius et custos furum atque avium cum falce saligna. " Item a salio saliva ve eo quod ex ore exibat, " et hec salebra e .i. fractura viarum vel molle lutum in via eo quod facile sa liat, unde Horatius in epistolis qui metuit salebras, et acerbum frigus; " et piuraliter hii sales lium .i. verba iocose et facete inventa, un de Plato in quadam epistola Pubiius promeruit patronum suum non minus saiibus et ingenio quam forma; "et inde hic et hec salaris et hoc salare sicut dicimus salares ludos ubi verba ioco plena inter miscentur. " Item a salio salto as, " unde saltator, " saltatorius a um, '8 saltatrix cis, " saltatio nis, 7" saltatim adverbium. 7' Et componitur exuito as, 77 unde exultanter, 78 et exultim adverbia, 74 et hec exultatio nis, 75 assulto as .i. cum gaudio salire, unde Plautus in captivis assulta vit foribus, sed ego exitium fero; 76 et inde hic assultatus tui.i. saltus, 87 et hoc assultamen nis. 78 Item salto componitur resulto as, 89 et

1 Ov. ars II 485 5 Iuv. VI 337-338: quae psaitria penem]maiorem 10 Verg. geozg. IV 110 12 Hor. eptsf. I 17,53: qui queritur salebras et acerbum frigus 13 non repperz 25 Plaut. capf. 832: pulsando assulatim foribus exitium adfero

26 as (verbum activum) H 27-29 sulcator ... sulcatio: verbalia I q) 27 sulcator (sulcatrix) H 30-31 om. I 31 et resulco as om. P2 32-44 om. Pi 36-37 in mazg. H 38-39 om. I 1 saltum: salitum 9 / ovis: avis I / tauro ... iuvenca om. P] 2-4 om. P2 5 quod ... dicitur: inde saitria .i. saltrix P2 / saitria: saltera Maz / unde Iuvenalis: idem P] / saitria: saltera Maz / move rit: movit H 8 cis (eo quod crescere saliendo videtur) Pj / quedam arbor om. P] 9 salic tum (Maz): salicetum V] salicium MtA 10 falce (Maz): fauce VtIMtA Ilex : ab AP2 12 (fractio vel) fractura V J / in via om. Pt / in epistolis om. Pt 13 iocose et om. Pt / Plato: Pl (sc. Plautus?) Pi / in quadam epistola om. Pt / quadam om. I / Publius: Pupius tp pusis P] puellus Ma:'/promeruit: promiserit V]/forma (Avianus [XXXVIII 6 ] cum salibus aspra verba de dit) Pt 14 ioco plena: iocosa (p 15 salio (hic et hec et hoc salax Iacis, unde Ovidius [rem. 799] nec minus erucas aptum est vitare salaces; et a supino saltu u mutata in o fit) H (saltu u in o) Pt / as (verbum neutrum) H 16 saltator (saltatus) IPt 17-18 mutato ordine I 19post 16 IPt 2 0 adverbium (vel saltim) in mazg. Mt 2 2 exultanter (adverbium) M] 25 salire: fallere I psallere P] / in captivis om. Pt / assultavit: exultavit Pi assulto I / foribus: flori bus P] / ego: eo Pt / fero: porto I feci Pt 26 assultatus: assultus (p 27 om. Pt OSBERNI 631 526/527 M. insulto as, "° et dissulto as, et persulto as, et ab istis verbalia. ^ Sabo componitur resilio is, insilio, prosilio, dissilio, desilio, ^ exilio, 3" sussibo is .i. sursum salire, unde Plautus pessuli sussilite obse cro; et hec omnia carent supinis.

' Sal lis tam neutri generis quam etiam masculini, ^ inde salsus a um, S xviii 3 et componitur insulsus, ** et hoc salsamentum ti, " et hoc salmentum ti ambo in uno sensu, " et hec Salaria e dea maris, ^ et hec salsugo nis, " et hec salina ne .i. domus in qua sal efficitur, ° et hoc salinum ni .i. vas in quo sal reponitur vel ut alii volunt locus ubi sal efficitur, unde Persius pu rum et sine iabe salinum; '"et inde hic salinarius rii. "item ab hoc nomine quod est sal hoc salum li .i. mare, " et secundum quosdam hec saliva ve quia salsa est et salis habet saporem, " unde hoc savium vii .i. osculum cum saliva mixtum, unde Plautus tu labellum abstergas potius quam cuiuquam suavium palam facias; '^et inde hec suavio nis .i. ille qui suavium facit, et suavior ris .i. osculari cum suavio, unde Plato in quadam epistola cum semulco suavio nostrum puellum suavior, dulcemque florem spiritus ad me duco. Item ab hoc nomine quod est sal sallio is livi tum tu verbum activum, " inde sallitor oris, et sallitus a um, quod componitur semisallitus.

' Solus a um, ^ inde solitarius a um, 3 et hec soiitudo, ** et solor oris S XIX verbum deponens, et inde verbalia, " et hoc solamen nis, " et hoc solacium cii. ^ Et componitur consolor aris, " unde consolatus, ^ consolatio, '° con-

38 Plaut. Cure. 147-151: pessuli... sussilite, opsecro 9 Pers. III 25 13 Plaut. asm. 797-798: tu labellum apstergas! potius quam quoiquam sa vium faciat palam 15 non repperi

29 as (consulto) P, 30 om. P, Mai 31 persulto as at? 28 post componitur P, 32-33 re silio is, insilio om. P, 32 componitur (assilio ) P] 34-35 mutato online P, 35 om. tp 38 pessuli: pessili I 5 et hoc salmentum ti om. V)P, / ambo ... sensu om. Pt 8 efficitur: reponitur P, 9 et... S xviii reponitur om. Pt / ut alii volunt: secundum alios Pt / locus: vas tp / efficitur: venditur I 12 quia: eo quod Pt / est: sit Pt 13 suavium: savium VtH salvium I / tu: in I / abstergas: astrin gas tp/suavium: savium V;H salvium 1 /palam facias: facias palam n 15 unde ... duco om. Pt / Plato: Plauto V] Plautus MtA/cum semulco: dum semiulco tp 17 om. I 18 um (salli- tio) MtA 19 semisallitus: semisalitus I (et hec saigema e .i. salpetra) Pt (Et ab hoc nomine salsus salso sas savi verbum activum, unde verbalia, et hec salsa se. Quidam autem dicunt quod hoc nomen savium dicitur ab hoc nomine suavis et debet sic scribi secundum illos suavium eo quod suave [non /egunr] lecatoribus. Est enim proprium libidinosorum huiusmodi osculum et omnia que a savio supra protulimus secundum illos a suavio per s et u scripta derivantur) H 2 um (et solo as, quod componitur desolo, Statius [77ieb. VI 917] totas desolavimus) Pt S xix 4 deponens (.i. confortare) H 5 om. P] 8-9 consolatus, consolatio: verbalia tp 8 un de (consolator (consolatrix add. H)) HIPt 9 consolatio (consolamen) I 632 DERIVATIONES 527 / 528 M. solabilis, " et consolabiliter adverbium, " et componitur inconsolabilis, " unde inconsolabiliter adverbium. " Componitur etiam desolor aris .i. vastare, " unde desolator is, " desolatorius a um, " desolatus a um, " desolatio is. Item ab hoc nomine quod est soius hic sol is eo quod so lus luceat, 2" item hic et hec solaris et hoc solare, 2' et hoc solium ii eo quod soli pateat, 22 unde hoc solarium ii, 22 et hoc solum li .i. terre superfi cies quia a sole comburitur, 24 et inde hec solea e quia solo adheret. 25 Et componitur solum hic et hec exui is .i. extra proprium solum positus, 26 et inde hoc exilium lii, 2? et exulanus a um, 2s et exulo, as, 2" vel exulor aris, unde verbalia. 2° Dicitur etiam a sole hic et hec solennis et hoc solenne, 3' et inde hec solennitas tis, 22 et solenniter adverbium, 33 et solennizo as. 24 Sol componitur hic subsolanus ni .i. ventus ab oriente veniens, 22 et sol stitium tii .i. solis statio. 26 Solus componitur solivagus, 22 solummodo, 23 et hoc soliloquium quii.

S xx ' Scio scis scivi scitum tu verbum neutrum, 2 inde hic et hec et hoc sciens tis, 3 unde scienter adverbium, 4 et hec scientia e, ^ et scius a um, " unde sciolus a um .i. aliquantulum sciens, " et hic et hec scibilis is .i. ad sciendum habilis. 3 Scius componitur conscius a um, " et inde hec con scientia e, "inscius a um, " et hec inscientia e, " e t hec inscitia e i. ignorantia, unde Horatius in epistolis sed turpem putat inscitie metuitque lituram. "Componitur etiam prescius a um, " unde hec prescientia e. " Item a scio scitus a um .i. vivax vel sapiens, unde Teren tius scitus puer natus est e Pamphilo; "et inde scite adverbium i. sapienter vel scienter, unde Terentius in tertia comedia nescis quam scite venit mihi in mentem; "et hic scitus tui .i. scientia vel cogni tio, unde Macrobius de Saturnalibus dubitare non debeo, esse sci tu optim um ." Scitus componitur inscitus a um .i. insipiens, unde in-

12 Hör. eptsf. II 1,167: sed turpem putat inscite (inscitie var. /.) metuitque lituram 15 Ter. Am/r. 486: scitus puer est natus (natus est var. /.) Pamphilo 16 Ter. Aeam. 764: at si scias quam scite in mentem venerit 17 non reppen'

12-13om. I 13om. Pj 14-18po^/ 6 Pj 14aris (vel desolo las) H /.i. vastare om. Pj 15-16 post 18 tp 15 is (desolatrix) H 16posf 18 H om. P) 23 m matg. Mj om. A 25 exui is: exulsis A 28 om. Vjl/as (neutrum passivum) tpPj 29 om. tp/unde verbalia. (Componitur etiam presu!)Pj 31-32 mM?a?o ordine AP2 32-33 mma/o ordine Pj 32 ad verbium (et hoc solempnium. Sollempnis cum duo 11 scribuntur ut quidam volunt dici a sollos Greco quod est multum, quia in sollempnitatibus multi conveniebant in unum) Pj om. I 33 as (.i. solennitatem colere) H 34-35 ventus ... .i. om. I 34 ab oriente: orientalis quasi sub ortu solis Pj 1 neutrum: activum Pj 6 unde ... um om. Vjl / sciens: scius tpPj 10-14 om. I 10 um (.i. nescius, unde Theodolus [241] Inscius esse deum nisi se rex Assiriorum) H 1 1 om. tp 1 2 turpem: turpe MjAPj/lituram: litteram APj 16 scite om. Mai/vel scienter om. tp/in tertia comedia om. Pj/nescis: sed scitis I/venit mihi: venis mihi I mihi venit VjH / mentem: mente IA 17 de Saturnalibus om. Pj / debeo (illud) Pj 18 .i. insipiens om. H OSBERNI 633 528 / 529 M. scite .i. insipienter adverbium. " Item a scio scisco is .i. sepe scire, unde Terentius in echira hi, quos par fuerat sciscere, sciunt. "Et componitur adscisco is .i. vocare, " rescisco cis .i. rursum scire, " consci sco is i. simul vocare, " inde hec conscio nis .i. plurimorum advocatio, 3" unde concionor aris i. in concione loqui, 36 et inde concionator, 39 con- cionatus, 33 concionatio, 39 et hoc concionabulum li i. consilium. '° Scio componitur nescio is, " unde nescienter adverbium, "3 et hec nescientia e, 33 et nescius a um. 34 Componitur etiam adscio scis .i. advocare, 33 unde adscitus a um, 36 prescio is, 33 unde prescitus a um.

' Sano as verbum activum, 3 inde sanator, 3 sanatus, 4 sanatio, " et hic S xxi et hec sanabilis et hoc sanabile, " et componitur insanabilis. ^ Item a sano sanus a um quod comparatur sanior sanissimus, " unde sane sanius sanis sime adverbia, 9 et hec sanitas tis. '° Sanus componitur vesanus, " unde vesania e, " insanus, " unde insane adverbium, " et hec insania e, in sanio nis verbum neutrum. " Item a sano hec sanies ei .i. putredo, " et hic sanguis is in singulari, et sanguines in plurali, "et inde sanguineus a um, '9 et sanguino as .i. sanguinem dimittere. 3° Sanguis componitur exan guis i. extra sanguinem, 3' et sanguisuga ge. 32 Sano componitur resano as.

' Seco as secui sectum tu verbum activum, 3 unde sectus a um, 3 sectio S xxii nis, 4 sectim adverbium, " et hic et hec sectilis et hoc sectile .i. ad secan dum habilis, unde Iuvenalis quis tecum sectile porrum sutor.

20 Ter. hec. 867: hic quos par fuerat resciscere (sciscere var. /.) sciunt S xx 5 Iuv. III 293-294 S xxii

19 .i. insipienter om. HAP2 20 is (incoativum) P, / .i. sepe scire om. Pi / in echira: in eunucho S xx Mai om. AP2P) / quos: quis Pt / par: patet P; / sciscere: sciscant Pi / sciunt om. Pi 2 1 componi tur (scio ascio cis a quo incoativum) P[ / vocare: adiungere A (et tunc cisco scribitur absente s et derivatur secundum quosdam ab hoc verbo cio cis .i. vocare) Pi 2 2 .i. rursum scire om. Pi 23-29 OM!. MtA 23 simul vocare: simiiiter I om. P, 24 conscio: conscitio Mai/advoca tio: vocatio I convocatio Mai (sed dicatur potius a concio is) Pt 26 inde (conscionatrix) H 31 unde (nesciens et) P) 34-35 om. Pt 34 advocare: adiungere MtA 37 um (et hec prescientia e) H (et prescius a um, unde prescientia e, descio is) Pi 1 as (navi natum tu) H 2 om. V)Ip2 / sanator (sanatrix) H 6 insanabilis (et sanativus a S xxi um) Pt (unde insanabiiiter) H 7 comparatur: componitur Mai / sanior sanissimus om. M[A 8 sane sanius sanissime om. tp 10 vesanus (na num, unde vesane adverbium) H ^in sanus (na num .i. vesanus scilicet furiosus) H 15 nis (ivi) P] (nivi nitum tu) H / verbum neu trum (et caret supinis) Pt (.i. furere) H 17 in ... plurali om. H/et sanguines OM!. P] / (nam aliud) in plurali (significat .i. effusionem sanguinis) Pt 19 dimittere: emittere tp minuere Pt 21 ge (hirudo) Pt (vermis sanguinem sugens, unde Salomon [prov. XXX 15] sanguisuge due filie dicentes affer, affer) H 2 2 as (unde verbalia) H 2-3 sectus ... nis: verbalia q? 5 sutor: lictor q) suto P] 634 DERIVATIONES 529 / 530 M. 9 Item a seco sectivus a um quod facile secatur, 2 et hec sica ce .i. gladius, ^ unde hic sicarius rii qui fert sicam, " et securis is, " unde hec securicula e .i. parva securis, unde Plautus in rudente post aitrinsecus est se curicula anceps, "item a seco hec serra re, "unde hec serrula le, " et serratus a um .i. cum serra secatus, et hoc segmentum ti .i. longa vestis cuius necesse est partem secare, unde Iuvenalis segm ent a et lon gos habitus, et flammea sumunt. Alibi autem dicitur pro particu lis vestimentorum et dicuntur segmenta quasi secamenta, unde Horatius in odisnumquid corporis segmenta post serram seris, "item a seco per compositionem prosicivus a um .i. quidquid superfluitatis absci ditur de qualicumque materia, " quod aliter dicitur subsicivus a um, " et subcidaneus a um, " et insicivus a um .i. non in tempore secatus vel im maturus vel superfluus, unde Horatius in odis ut gaudet insiciva de cerpens pira. " Item a seco hec seges tis, 2" et componitur amseges tis .i. seges cuius ager viam tangit. 2' Seco componitur proseco as .i. secare, 22 inde prosectus a um, 23 et hec prosectio nis, 24 et hoc prosicum ci .i. prima pars extorum, unde Martianus phisiculatis extorum prosicis viscera loquebantur; 23 et hoc prosectum ti .i. exta, unde Ovidius me tamorphoseos cuius ut apposuit prosecta calentibus aris. 29 Seco componitur preseco as, 22 unde presectus, 28 vel presecatus, 29 et hoc presecmen nis .i. illud quod prescinditur, Plautus abstulit presec- mina, et corrosit omnia; 3° disseco as, 3' inde dissectus, 32yel dis- secatus, 33 et dissectim adverbium; 34 et dissicio is .i. dissecare, unde Am brosius illi veteris militie more dissicere hostium cuneum.

S xxiii ' Sequor verbum deponens, 2 inde secutus, 3 et secutivus a um .i. secu tus, " et hic et hec et hoc sequax cis, ^ quod etiam sequanus dicitur, 9 et

10 Plaut. rHif. 1158: post altrinsecust securicula ancipes 141uv. II 124: segmenta et longos habitus et flammea sumit 14 non reppen 18 Hor. epoiA. II 19 24 Mart. Cap. I 9: fissi culatis extorum prosiciis (prosicis var. A) viscera loquebantur 25 Ov. me;. XII 152 29 Plaut. an/. 313: conlegit, omnia apstulit praesegmina 34 non repperi

7 .i. (latens) gladius (quasi sica) P] om. I 8 rii (unde [Petr. Chrys. serm. CXXVII 17] H ero des sicarius in cives) P; (.i. predo) H/qui fert sicam om. P] 1 0 securicula: securiola P) / .i. ... securicula om. P2 / .i. parva securis: diminutivum IM]AP] / securicula: securiola P] 12 le (diminutivum) H 13 cum om. P]/secatus: sectus P] M unde ... seris om. P; 15 seco: sica H / prosicivus: prosicius A prosicus I prosicuus P] / materia om. P2 16 subsici vus: succisivus (p subscinus P] subsicus I 18 insicivus: incisivus M] inscisivus A inciscivus P; insicus I/tempore (incongruo) H/secatus: sectus P]/immaturus: maturus P; / in odis om. Pi / gaudet: gaudent P] / insiciva: inscisiva A incisciva M]P] insica I / decerpens: cedens P] 19- 20 om. P2 20 et ... tis om. V] / amseges: asseges I 21 .i. secare om. P] 24 prosicum: prosicium Ma:/prosicis: prosiciis Ma: 25 exta (Ma:): extra V]/metamotphoseos om. (p P] / cuius om. P; / ut om. A 26 Seco: Sed V] 29 prescinditur: preciditur (p / corrosit: corra sit V]I 34 militie more: more militie P] / more om. P2 / cuneum: cuneos

' Suggo is suxi verbum neutrum et caret supinis, 3 inde hic succus ci, S xxiv 3 unde succosus a um, ^ et hec succositas tis, ^ et succulentus a um, .i. succo plenus, 6 et inde hec succulentia e, 7 et succidus a um, .i. humidus, unde Iuvenalis quod succida nollet lana pati. 3Hinc etiam dicitur secundum quosdam sus pro porco, de quo plenius a verbo suo multum protulimus.

' Signum ni, 3 inde hoc sigillum li, 3 unde hic sigiliarius rii, ** et sigillo S XXV as, unde verbalia, ^ et hec sigillatura e, 6 et sigillatim adverbium. 7 Item ab hoc nomine quod est signum signo as, 3 unde signanter adverbium, 9 et

20 Plaut. cap/. 4 ] 8 27 Iuv. III 296: in qua te quaero proseucha S xxiii 7 Iuv. V 24-25: quod sucida noiit[[ana pati S xxiv

8 sincopam (et dicitur seculum spatium C annorum) P) 12 et (a supino sequutum per sinco S xxiii pam) P) 14 consectaneus: sectaneusPt 15-16 muiaio ordine Pt 19 .i. servitium: idem Pt 20 in captivis om. P[ / obsequiosus semper: semper obsequiosus H / semper fuisti: fuisti semper I 22 socius (vel famulus) H 25 post 27 I posf 32 P2 / ris (inde prosecutor, prosecu tus, prosecutio) I 26 om. IP2 / servitium: famulitium Pt 27 proseuca (Ma:): proselica V[ / parva om. P[ / domus (vel prostibulum) H (meretricum) Pt / queram: quero n 28-31 om. IMt 28 persequor: prosequor A 29-31 om. AP2 29 om. Pt 31 persecutio (et sumi tur in prava significatione nam pertinet ad bostes, exsequor, exsecutus, exsecutio) Pt 32 is (consequor) Pt 33 ris. (Consequor ris, inde consecutus ta tum et hec consequutio nis. Exe- quor ris, unde exequutus, exequutor, exequutio) H (verbum deponens et inde verbalia) I 2 succus: sucus e: s./. succus H 5-7 .i. ... um om. Pt 7 humidus (et succidus a um) Pt S xxiv 8 pro porco om. tp/de ... protulimus: quod nos superius a suo is derivari diximus Pt/de quo plenius: sed nos potius H / a: in Mu: / verbo: loco I / suo (derivatum supra) H / multum om. H (p 2-3 m marg. Mt om. A 2 li (diminutivum) Pt 3 rii (qui sigilia facit) H 5-6 muiaio S xxv ordine

S xxvi ' Sileo es silui, 3 inde hic et hec et hoc silens tis, 3 unde silenter adver bium, 4 et hoc silentium tii, ^ et silesco cis, ° et hoc sigillum li .i. quedam annona, 2 unde sigillinus a um, 3 et hec siligo nis pro eadem annona, ° un de siligineus a um, et hic silurus ri .i. minutus piscis, Iuvenalis fracta de merce siluros; "et hec siliqua que .i. cossa fabarum, unde Virgi lius unde prius letum siliqua quassante legumen, "item a si leo hic silex cis, " unde silicinus a um .i. petrosus, " et hic silicemus ni .i. moribundus quasi silicem .i. sepulcrum cernens, " et inde hoc silicer nium nii quod idem significat, unde Terentius in adelphos ego te exer cebo hodie silicernium ut dignus es.

S xxvii ' Sino nis sivi situm tu verbum neutrum, 3 inde situs a um, 3 et hic si tus tus, 4 et hec sinistra e, s unde sinister a um, ° et sinistrorsum adver

to Iuv. IV 33 H Verg. georg. I 74 15 Ter. i.v. 587: ego te exercebo hodie, ut dignus es, silicernium

S xxv 9 um (secundum quosdam caret singulari) H 10 adverbium (quod vulgares quidam singiiia- tim dicunt contra omnes Latinitatis reguias) H 1 i - i 2 post )3 P2 12 adverbium om. A 14-15 mutato ordine P, 14 as (et iiiud reconsigno nas) H 20 verbaiia. (Item a signum si gnaculum diminutivum) P] 23 as (unde verbaiia) H 25 adverbium (.i. nobiiiter) 26 insignio: insigno I / is (ivi) P, (nivi nitum tu .i. nobiiitare vei pingere) H 27-28 insignitus ... is: verbaiia

' Salus tis, ^ inde hic et hec salubris et hoc salubre quod comparatur S xxviii salubrior saluberrimus, " unde salubriter salubrius saluberrime adverbia, 7 et hec salubritas tis, " et saluto as, " unde salutatus, ^ salutatio, " et hoc salutatorium rii. ° Saluto componitur resaluto, '° salus componitur saluti fer.

' Similis similior simillimus, 3 unde similiter adverbium et similius et S XXÌX simillime, " et hec similitudo nis, 7 et hoc simultum ti .i. vermis quidam in comibus arietum qui facit eos comupetare, " et inde hec simultas tis .i. la tens odium, unde Terentius in Formione non simultatem meam re vereri. " Hinc tractum est simulo as, ^ unde simulator, " simulatus a um, 7 et hec simulatio nis, '"simulanter, " e t simulate adverbia. '3 Simulo componitur dissimulo as, '" unde dissimulanter adverbium et cetera ver balia. '7 Item ab hoc nomine quod est similis hec simila le .i. flos tenuissi-

14 Verg. btte. VII 33: sinum tactis et haec te [iba, Priape, quotannis 17 Aug. c:'v. XI 11: vi S xxvii ta ... non erat talis istorum, quandoque desitura 18 Mart. Cap. IX 912: perpes ament dissita 5 Ter. Phorm. 232-233 S xxlx

6 .i. ... parte om. I 8 et diiatatus (vel curvosus) H om. P, Il sinuamen: sinyiamen H / am S xxvii plitudo (vel curvitas) H 13 et inde verbalia om. I 16 om. I 17 de civitate Dei om. P[ / in undecimo om. tpP; / non: sicut I 18 i. separatus om. P] / amet: ame q; 1 tis (unde hec saluber) P, 2 salubrior saluberrimus om. (p 3 salubriter salubrius salu S xxviii berrime om. q? / adverbia om. 1 5 as (activum) P, 6 unde (salutator, salutatrix) H 8 rii (et hic et hec salutaris et hoc salutare, unde salutariter adverbium) Pt 9 om. I 9-10 resa luto, salus componitur om. V} 10 saiutifer (ra rum .i. salutem ferens .i. salubris, unde Ovi dius [rem. 45-46] terra salutiferas herbas eademque nocentes nutrit et urtice 2 similiter om. M,A / adverbium om. I / et similius et simillime om. MtA 4 arietum: anetis S xxix I / comupetare: comipetare A 5 .i. (simulatio secundum quosdam sed melius dicitur) H / in Formione om. P[ / non: ut I / revereri: reveri I revehi M]A verentur Pt 6 est (secundum quo sdam) H / as (.i. fingere) H 7 simulator (simulatrix) H 9 nis (et simulamen nis, et simula crum cri) P, 10 post 7 V, 11 post 8 V; om. qt/adverbia (et simulatorius a um) H 13 unde (dissimulator, dissimulatrix) H / adverbium (et dissimulatori us a um) H / et cetera verba lia. (Et dicitur simulare de re que non est, dissimulare vero de re que est) Pt 638 DERIVATIONES 533 / 534 M. me farine, " que et similago et pollen nis dicitur, " et similo las, " quod componitur assimilo as, et inde verbalia. " Similis componitur dissimilis, " unde dissimiliter adverbium. 3° Componitur etiam consimilis, 3' et inde consimiliter adverbium.

S xxx ' Saturo as activum, 3 inde saturatus a um, " quod componitur insatu- ratus, ^ et satur a um .i. saturatus per apocopen, " et hec saturitas is, " et hic et hec saturabilis et hoc saturabile, ^ et componitur insaturabilis, " un de insaturabiliter adverbium. 9 Item a saturo hec satira e quasi satura eo quod sit reprehensionibus plena, et inde satiricus a um, " et satirice ad verbium, " et hic Satirus ri .i. deus dictus ad alios deridendos paratus. " Saturo componitur resaturo as, " et consaturo as, et ab istis verbalia.

S xxxi ' Sex nomen indeclinabile, 3 inde senus a um, " et senarius a um, 4 et sexies adverbium, " et sextus a um, " et hoc sextarium rii, ^ unde hoc sex tariolum li, " et hic senio onis .i. sex puncti in tessara, unde Persius quid dexter senio ferret, scire erat in voto.9ltemasexsexaginta.i. sexies decem, unde sexagesimus a um, '' et sexagenus a um, " et sexa gies adverbium, " et sexagenarius a um. " gex componitur sexdecim, i et hic bissextus ti, " et sexcuplus a um .i. sexies plicatus.

S xxxii ' Struo struis struxi structum tu verbum activum, 3 inde structor is, 3 structus a um, 4 hec structio nis, " hic et hec structilis et hoc structile, 9 et hec structura e, ^ et structim adverbium, " et hec strues is, 9 unde hec struecula e. Struo componitur instruo is, " unde instructus, " instruc-

8 Pers. III 48

S xxix 15 poiien: polentis P] 16 similo: simuio I 17 assimilo: assimuio I / as (vei assimiior aris) Pt / verbalia (et ab hoc nomine simiiago dicitur simiiagineus a um) H S xxx I activum (unde verbaiia) ¡p om. a 2 um (saturatio) I 4 apocopen: apocopan P[ (.i. per subtractionem finalis siiiabe) a 9 quasi satura om. 'i Mat / quod (satura) Mai / plena om. V) 12 dictus om. HP, / paratus: factus P] 14 et consaturo as (exsaturo) P] om. P2 S xxxi I indeciinabile (et omnis genens) P, 2 um (et senatus tui) I 3 om. I 4-5 mtt/a/o or dine P] 4 sexies: sexcies P] 6 sextarium (vel sextarius) P] 7 Ii (diminutivum) P[ 8 puncti: puncta P] / (et) scire A 9 .i. sexies decem om. I tp / sexies: sexcies Pt / decem ( (lacu na) et coste et decas unde pentecostes, et decalogus, et sexaginta) Pt 1 0 - 1 1 mu/a/o ordine P^ 10 um (et hec sexagesima me) H S xxxii 2-4om. Pt 5-6 po.st 9 mutato ordine Pt 7om. Pt 8 is (.i. congeries) H 9 e(e t hec strucio nis, unde Ieremia in ¡amentationibus [IV 3] quasi strucio in deserto) H 10 pos! 18 AP, 11-13 om. tp 11 unde (instructor) H OSBERNI 639 534 / 535 M. tio, " et hoc instrumentum ti, " construo is, " prestruo is, " destruo is, " extruo is, " obstruo is, " circumstruo is, et ab istis verbaiia.

' Squaleo es squalui verbum neutrum et caret supinis, ^ inde squaiesco S xxxiii is, ^ et squalidus a um, ^ unde squalidulus a um .i. aliquantuium squali dus, 5 et hec squaliditas is, ° et hic squalor oris, ^ et hec squama me, ^ un de squameus a um, ^ et squamosus a um, " et hec squamula e, " e t squarrosus a um .i. asper et inequaiis et dicitur squarrosus quasi squamis corrosus, unde Ennius squarrosa, et incompeta rostra.

' Scando dis scandi verbum neutrum et caret supinis, 8 inde hic et hec S xxxiv scansilis et hoc scansile, 8 et hoc scansile is .i. ferrum per quod equum ascendimus, ** et hoc scannum ni, ^ unde scannulum, ° scamellum, ^ et scamellulum, ^ et scamillum diminutiva, unde Apuleius infirma sca millorum obice fulte fores, ^ sicut etiam dicimus scabellum, "e t scabellulum diminutiva a scanno. " Item a scando hoc scaphium ii .i. lo cus ubi arma reponuntur, unde Iuvenalis positis scaphium consu mitur armis; "et hic scapus i i. humerus, unde Augustinus de civitate Dei in septimo super Priapi scapum nova nupta sedere iubebatur; "et inde hec scapula e, "unde hic scapularis .i. vestis quedam scapulas tantum tegens, " et scapulosus a um .i. scapulis dilatatus, " et componitur hoc interscapulum ii .i. spatium illud quod est inter scapulas. " Scando componitur incendo, " unde hic incentor oris, " et incensus a um, 8° et hec incensio nis, 8' et hoc incensum si, 88 et hoc incendium ii.

11 Enn.] Paul. Fest. p. 443 L: Lucilius: Varonum ac rupicum squarrosa incondita rostra S xxxiii 8 Aput.] Prisc. G.L.K. II 111,2 H. 11 Iuv. VI 264: positis scaphium cum sumitur armis S xxxiv 12 Aug. civ. VII 24

14 om. M]A/is (unde constructio, unde constructibiiis) P) 16 om. V] 17 is (astruo) H 19 is (astruo is) P; 2is (incoativum) P] 4.i. aiiquantuium squalidus: diminutivum q: om. H 5om. P] S xxxiii 1 0 posf 7 M] 1 1 .i. ... squarrosus om. I / squamis (pienus) P^ / incompeta: inepta P; 2 scansilis et hoc scansile: scandiiis et hoc scandiie M]A 3 et... is om. IP} / (super) equum S xxxiv H/equum ascendimus: equus ascenditur P; 5scannuium: scamuium V] 6 scameiium: scamilium M; unie corr. A (vei scambelium) M4', (vei scambeilia) A om. HI 7 scameiiuium om. iP] 8 et scamilium om. ItpPt / scamillorum: scamuiorum I / fulte: stulte I 9-10 om. P; 1 0 et scabellulum om. I/scanno: scando P2 1 1 scando: scanno I/locus om. H/reponun tur: ponuntur tp 1 2 de ... septimo om. Pt / sedere iubebatur: videbatur sedere I sedere videba tur P] 14 scapuiaris (vel hoc scapulare ris) H / quedam om. Pt / scapulas: scapulam Vtl bume- ros P] / tantum om. tp 16 est: habetur Jt 17 componitur (ascendo dis di censum su, unde ascensor, ascensio, ascensus us, et descendo, descensus, conscendo is, consensus us a quibus ver balia et secundum aiios accendo) Pt 18 incentor: incensor IAP2 om. Pt 19 um (et incenti vus va vum) H 640 DERIVATIONES 555 M. Componitur etiam succendo is, ^ accendo is, ^ conscendo is, et ab istis verbalia.

S xxxv ' Spondeo des spopondi verbum neutrum et caret supinis, ^ unde hic sponsor oris, 3 et sponsus a um, ^ et hec sponsio nis, ^ et hic sponsus si, 6 et hec sponsa se, ^ et hic et hec sponsalis et hoc sponsale. ^ Sponsus componitur consponsus .i. coniuratus, ° quod etiam consponsor dicitur. Spondeo componitur respondeo, inde verbalia, " et responso as, " de spondeo, unde verbalia, " et desponso as.

S xxxvi ' Scabo is scabi verbum neutrum et caret supinis, ^ inde scabidus a um, 3 unde scabidulus a um, ^ et scaber bra um, ^ unde scabreus a um .i. vetustus et etate detritus, ° et scabreolus a um, " et hec scabritudo is, ^ et scabrosus a um. ° Item a scabo hec scabies ei, unde hec scabiecula e, '' et scabiosus a um, " et hec scabia e .i. scabies, " et hic scabro nis .i. vespa cum longis cruribus. " Item a scabo hec scops opis .i. ferrum quo li gna planantur, unde Horatius in sermonibus in scope quantus con sistit sumptus; "et hec scopa pe .i. illud unde domus mundatur, unde idem in eodem libro vilibus in scopis, in mappis; "et inde scopo as .i. purgare, " unde scopatus, " scopatio.

S xxxvii ' Spatium tii, ^ unde hoc spatiolum li, 3 et spatiosus a um, ** unde spa tiose adverbium, ^ et hec spatiositas is, ^ et spatior aris, unde verbalia.

14 Hor. serm. II 4,81-82: in scobe quantus ¡consistit sumptus 15 Hor. serm. II 4, 81

23 is (ascendo) P2 (sed hec potius componuntur a candeo es) P] 24-25 mn?a/o ordine P2 ad 17 post componitur P) 24 is (ascendo dis) H 25 is (ascendo) MtA S xxxv 1 supinis (vel secundum alios sponsum su) P; 7 sponsale (et hec sponsalia orum quod tantum pluraliter declinatur) H (pluraliter sponsalia lium) P) 8-9 post 13 Pt 8 componi tur: dicitur P] / consponsus .i. om. P) 9 dicitur (et responsorium dicitur quia respondet lectio ni ) P] 10 inde ((hic responsor ris add. H) et hoc responsum si, et hoc responsorium rii) HP) / verbalia om. HPt 1 1 om. Pt 1 2 despondeo: dispondeo P] om. Mai S xxxvi 3 um (aliquantulum scabidus) P] 4 um (.i. scabiosus, rubiginosus) H 5 vetustus: vetu lus Pt/etate (plenus vel) Vtl 9ei (Horatius [ars 417] occupet extremum scabies) Pt 14 scops: scobs P2Pt/(cum) quo I/in sermonibus om. Pt/scope: scobe P2P1 /quantus: quan tum Pt 15 unde: cum quo (p/libro om. H tp/mappis (et in evangelio [Luc. XI 25] invenit eam scopis mundatam) P2 16as:pisP2/purgare (unde in psalmo [LXXVI 7] sco p e bam spiritum meum vel est ibi alia et scobebam .i. fodiebam spiritum meum, unde scobs bis ferrum scilicet instrumentum cum quo domus ab inherenti luto mundatur, hinc etiam dicitur scrobs bis .i. [ovea vel eno (vix Zeg.) scilicet a scobe, scobo bis, et scrobo scrobis) P2 17-18 om. P2 17 unde (scopator (scopatrix add. H)) M,H 18 scopatio. (Dicimus etiam sco po pis in eodem sensu) H 6 aris (verbum deponens) H OSBERNI 641 535 / 536 M. 2 Et componitur despatior aris, ^ et conspatior aris, et ab istis verbalia. 9 Item ab hoc nomine quod est spatium hec spata e .i. gladius, unde hec spatula e, " e t hic spatarius rii, " et hec spera e quasi spatium rotundum, " unde hec sperula e, " et componitur semisperium rii medius circulus, " et emisperium ii in eodem sensu. " Spatium componitur interspatium tii.

' Soleo es solitus sum, 2 inde solitus a um, 3 et hic et hec solox cis .i. S xxxviii pecus multum solitum pascere, " et componitur insoleo es .i. aliter contine re quam alii, ^ unde hic et hec et hoc insolens tis .i. superbus, 9 unde inso lenter adverbium, 2 et hec insolentia e, " et insolitus a um, 9 et insolesco is. Componitur etiam soleo assoleo es, " et consoleo, " et persoleo es, " et inde persolenter .i. assidue, " et hec persolentia .i. assiduitas, " et persolusaum.i. assiduus, unde Piautus ebriose et persole nuge.

' Sueo es non est in usu, 2 inde dicitur suetus a um, unde Ovidius me S xxxix tamorphoseos in sexto fidi sceierum suetique ministri. 3 Item a verbo sueo hic et hec suavis et hoc suave quod comparatur suavior suavis simus, " unde suaviter suavius suavissime adverbia, ^ et hec suavitas tis. 9 Et componitur quamsuavis .i. valde suavis. 2 Sueo componitur consueo es, ^ unde consuetus a um, 9 et consuete, et consuetim adverbia, " et hec consuetudo nis, " et consuetudinarius a um, " et consuesco cis. " Consuetus componitur inconsuetus. " Assueo es, " unde assuetus, " et hec assuetudo is .i. consuetudo, unde Ovidius metamorphoseos in decimo longaque assuetudine fiammas; "et assuesco cis, "¿esueo es,

15 Plaut. Cure. 192: ebriola persolla (persole var. /.), nugae S xxxviii 2 non repper: 17 Ov. wet. X 173: longaque alit assuetudine flammas S xxxix

7 - 8 mM?n?o P; 9 spata e .i. gladius om. Ma/ 1 0 e (diminutivum) Pt 1 1 rii (.i. lic S xxxvii tor qui fert spatam) H 13 e (diminutivum) Pt 14 medius: dimidius IPt om. P^ 15 in eodem sensu: idem Pt 1 sum (verbum neutrum passivum) Pt 3 pascere (et solitarius, unde solitarie adverbium, S xxxviii (et hec solitudo azAA P2))

S xl ' Scrutor aris verbum deponens, 2 inde scrutator, 3 scrutatio, 4 scruta bitis, 3 quod componitur inscrutabilis, " et scrutabundus a um .i. ad scru tandum habilis, ^ et hoc scrutum ti .i. vestis pauperum lacerata et detrita, unde Horatius in epistolis vilia vendentem tunicato scruta po pello. 3 Item a scrutor hic scrutillus li .i. venter suillus farcitus, " et hoc scrutinium nii .i. quicquid scrutatur interius de aliqua re, et scrutitum ti .i. pharetra pellicia, " et hic scrupus pi .i. minutus lapis qui cadens in calciamentis nocet, " unde hic scrupulus li .i. anxietas et molestia, " et scrupeus a um .i. minutis lapidibus plenus quod etiam pro hoc nomine quod est asper dicitur, " et scrupulatus a um .i. curiosus et sollicitatus, '3 et scrupulosus a um .i. asper et anxius, " quod etiam scruposus dicitur, unde Plautus in captivis non meus scruposam victus commeat viam. " Scrutor componitur perscrutor, et inde verbalia.

S xii ' Spuo is verbum neutrum et caret supinis, 2 inde sputus a um, 3 et hoc sputum ti, 4 et hec spuma e, 3 unde spumeus a um, " et spumosus a um, 2 et spumo as, unde verbalia, 3 et componitur despumo as .i. purgare quasi deorsum a spuma, " et secundum Isidorum a spuma dicitur hic pumex cis .i. lapis de spuma concretus et dicitur pumex quasi spumex, '° et inde pu miceus a um. " Item a spuo spurcus a um .i. fetidus, " unde hec spurci tia e .i. fetor, " et spurulentus a um .i. fetidus, " unde hec spurulentia e .i. feditas, " et hic spurius ii .i. ille qui nascitur ex ignobili matre et nobili patre, unde in libro regum de Golia legimus quod erat vir spurius. Inve-

21 Ov. met. XTV 436 S xl 7 Hor. eptsi. I 7,65 16 Piant, capf. 185: nam meus scruposam victus commetat viam S xii 9 ci. Isid. ortg. XVI 3,7 151 reg. XVII 23: vir ille spurius ascendens Goiiath

20 desuetus: dissuetus I 21 desuetudo: dissuetudo I / is (.i. insuetudo) qt / Ovidius: idem H / metamorphoseos om. HP] / tardi (et assuesco) P: 22 om. qt 23 etiam (in eodem sensu) H 26 cis (assuesco) M]A S xi 2 inde (scrutatus) P; / scrutator ((scrutatrix add. H), scrutatus) HIAP] 5 om. I 7 in epi- stoiisom. P]/vi]ia:vinaI 8 scruti]ius:scrutu!usq! 9 de aiiqua re om. P, 11 minutus om. P] i cadens: cadit P[ / nocet om. P[ 12 !i (diminutivum) P; 14 post 16 P] t scrupulatus: scrupalatus I / et sollicitatus om. P] 15 anxius: noxius P? 16 scruposus: scrupulosus Pt / in captivis om. P) / non: nec M,A / scruposam: scrupulosam IP, / viam (et hec scrupolositas tis) H Sxli lis (spui) H 8 spuma (ponere) tp 9 de: ex n / et dicitur pumex om. P, 11 spuo: spu mo tp 12-13om. M]A 12fetor: feditas H 13om. H/spurulentus: spurculentus I/.i. fetidus om. P[ 14 spurulentia: spurculentia I / .i. feditas: fetiditas tp (M, ante corr.) pro eodem H 15 Golia: Goliat V]I / legimus: legitur P[ om. V] / quod: qui V[ OSBERNI 643 537/538 M. nimus etiam spurius mobiie, unde in iibro sapientie spuria vitulam ina dicuntur et degenerantia et non naturalia. " Spurius componitur spurcifi cus .i. immunda faciens, " et spurcidicus .i. immunda dicens, unde Plau tus in captivis neque spurcidici insunt versus immemorabiles. " Spuo componitur conspuo is, " expuo is, " inspuo is, " despuo is, 33 respuo is.

' Solvo vis solvi lutum tu verbum activum, 3 inde solutus a um, ^ solu S xlii tio is, 4 hic et hec solubilis et hoc solubile, ^ unde solubiliter adverbium, ° et hec solubilitas is, ^ et componitur insolubilis, ^ unde insolubiliter ad verbium. ^ Solvo componitur resolvo is, "unde resolutus, "resolutio, " et resolute adverbium, " et hoc resolutoricinium nii .i. acus pectoralis cum qua scilicet pallium astringitur, unde Martianus interula resolutoricinioque flammarum instar, "item solvo componitur absolvo is, " unde absolutus, " absolutio, " et absolute adverbium, " et compo nitur inabsolutus, " persolvo is, " dissolvo is.

' Servio vis vivi vitum tu verbum neutrum, 3 inde hic servitor oris, ^ hec S xliii servitus tis, 4 et hic et hec servilis et hoc servile, ^ unde serviliter adver bium, ° et hic servus vi, ^ unde hic servulus li, ^ et hoc servitium tii, ^ un de hoc servitiolum li, " et servo as, unde verbalia. " Et componitur con servo as, " et reservo as, " et observo as et ab istis verbalia. " Servus componitur conservus. " Servio componitur deservio is, " inservio is.

' Sarcio cis sarcii vel sarcivi itum itu verbum activum, 3 inde hic sarci- S xliv

.M%7. IV 3 17 Plaut. aap?. 56 S xli 13 Mart.Cap. I 7: interula resoluta (resoluto var. ?.) ricinio strophioque flammarum instar S xlii mobile: innobile I pro in nobili MiA .i. ignobili P2 /vitulamina: vitula in via Pi/et: .i. jc c/?z. Pi / degenerantia: generati I 16 Spurius: Spurcus I / immunda: miranda P2 17 immunda: miranda P2 / neque: nec Pi / insunt versus: versus sunt Pt 22 is (.i. refutare, et ab hiis verba lia) H 1 solvi lutum tu oui. I 6-8 o?n. I 11 resolutio ((resolutor add. M)A) resolutorius, reso- S xlii lutorie adverbium) q) 12 adverbium (et resolutorius a um) Pt 13 pectoralis: pectualis M,/cum ow. I/qua: quo VjHA/astringitur: restringitur H constringitur (p/interula: uterula I / resolutoricinioque: resolutoricinio quasi P2 / flammarum: flaminarum V; 16-17 7?!Mtaio ordme P, 19-20 TTiuiafo 07-dme Pt 20 is (et ab hiis verbalia) HIP, (exsolvo)

S xlv ' Septem nomen indeclinabile, 3 inde septies adverbium, 3 et septimus a um, 4 et septenus a um, " et hec septimana ne, " unde hic septimana- rius ii, 3 et septenarius a um, " et septuaginta nomen indeclinabile, 9 unde septuagenarius a um, '°et septuagenus a um, "et septuagies adver bium, " et septuagesimus a um, " et hec septuagesima e. " Septem com ponitur hic septemtrio onis stella quedam que aliter dicitur arthos et mi nor ursa et arturus et artofilax, " septennis .i. septem annorum, " sep templex cis .i. septies plicatus, " quod et septuplum dicitur, '" septingen ti .i. septies centum.

S xlvi ' Sillabaton Grece sillaba Latine, 3 inde hec sillaba be, 3 unde sillabi- cus a um, 4 et sillabice, " vel sillabatim adverbia. " Siilaba componitur dis- sillabus .i. duarum siliabarum, ^ et trisillabus .i. trium sillabarum, " tetra- siUabus .i. quatuor sillabarum, 9 pentasillabus quinque sillabarum, '° polisillabus plurimarum sillabarum.

6 Pers. I 80

S xliv 3 sartor (per sincopam forte) Pj 6 patella (vel pro ariditate) MjA / unde hec: hec P, / linguas: linguis Pj / In ... ariditate o?n. MjA 10 .i. (domus vel) H / in quo: ubi I tp 12 ne (.i. honus) H 13 le (diminutivum) P, (et sarciuncula ambo diminutiva) (p 14 honerare: omare Mai 15 et ... honerare OM!. I/honerare: omare Mai/sarcire: sarcinare Pj 18 li (.i. ferrum quoddam) Pj (et hic sarculus) H 21 is (unde verbalia) H S xlvi S xlv OM!. H 4oM!. Vj 6oM!. Pj 7-8M!Hfaioo?Y?M!eP2 7pos/4M ]A 9-10 MiMla/oordme MjA 14 quedam OM!. I 16 plicatus (unde Ovidius [aM!. I 7,7] clipei dominus septempli cis Aiax) Pj 18 septingenti: septingenta I / centum (et cetera in hunc modum) Pj 1 Sillabaton: Sillabato Pj 2 ow. P2P1 5 vel: et Ma/ / sillabatim: sillabiter Pj / adverbia (et sillabico cas vel sillabizo zas .i. sillabas coniungere, unde verbalia) H ( Sillaba dicitur a silla- bim quod est comprendere) P] 6 componitur (monosillabus .i. unius sillabe) (p 7 .i. ... sil labarum OM!. Pj / sillabarum ow. IAP2 8 .i. ... sillabarum OM!. Pj / sillabarum OM!. Mj 9 OM!. MjA Pj / sillabarum OM!. I 10 polisillabus (et cetera) Pj / plurimarum: plurium HMjA OM!. Pj / sillabarum oiM. IP] OSBERNI 645 559 / 540 M. ' Sopio pis pivi pitum tu verbum activum, 3 inde sopitus a um, ^ hic et S xivii hec sopibiiis et hoc sopibite, 4 quod componitur insopibilis, ° et hic sopor oris, ^ unde soporus a um, 7 et soporo as, 3 unde soporanter, ° soporatus, soporatio, " et componitur consoporo as, unde verbaiia. " Sopor com ponitur soporifer a um. " Sopio componitur consopio is, " unde consopi tus, " et consopitio.

' Sono as sonui verbum neutrum et caret supinis, 3 unde hic sonus ni, S xlviii 3 unde sonorus a um, ** et hic et hec sons tis .i. nocens, ^ unde sonticus a um .i. nocivus, ^ et componitur insons.i. innocens, ^ unde insonter adver bium, ^ et hec insontia e .i. innocentia. ° Sono componitur consono as, '° unde consonanter adverbium, " et hec consonantia e, " et consonus a um, " dissono as, " unde dissonanter adverbium, " et hec dissonantia e, " et dissonus a um, " resono as, " unde resonanter adverbium, " et hec resonantia e, resonus a um, unde Prudentius in libro ymnorum reso no meditantes vuinera sistro; "absono as .i. discordare, "unde absonanter adverbium .i. discordanter, " et hec absonantia e .i. discordia, et absonus a um .i. dissidens et discordans, 36 persono as, 36 insono as, 37 obsono as .i. cenare, 33 unde hic obsonatus us .i. sumptus qui impendi tur in cena, 39 et hoc obsonium ii .i. cena quod in Terentio reperies.

' Sedeo des sedi sessum su verbum neutrum, 3 inde hec sessio nis, 3 et S xlix sessim .i. pressim, 4 et hic et hec sessibiiis et hoc sessibile, ^ quod etiam sessilis dicitur, unde Persius lesa pice sessilis obba; 6 et hec sedes dis, 7 unde hec sedecula le .i. parva sedes, 3 et hoc sedile is. 9 Sedes com ponitur hoc subsellium ii .i. sedes. Item a sedeo hic sedentarius ii .i. ille qui omat sedes, unde Plautus petunt sumptus artifex et sedenta-

20 Prud. psyc/i. 435 29 c/* Ter. Andr. 360; ad. 286 5 Pers. V 148: laesum pice sessilis obba? 10 Plaut. aa/. 513

4 insopibilis (et insopitus) P) 6 soporus: soporosus Pi 7 as (activum) tp (unde verbalia) S xivii I 8 om. I 10 soporatio (soporabilis)tp 1 2 soporifer: consoporiferVi 14-15 conso pitus et consopitio: verbalia tp 15 om. I 1 sonui (vel sonavi) P]/et caret supinis om. H 2 unde (hic sonitus tus tui, et) H (p S xlviii 3 um (et hic et hec sonabilis et hoc sonabile, unde sonabiliter adverbium) H (et sonitus tus tui. Sonus componitur dulcisonus) Pt 6 innocens: non nocens HAP2 9 as (.i. concordare, un de consonator, consonatrix, consonatus, consonatio) H 12 um (.i. concordans, concors) H 13 as (.i. discordare) H 20 um (resonabilis) Pi/in libro ymnorum: sichomachia Mt om. P) / meditantes: mediantes I 27 obsono: absono A 28 impenditur: expenditur tp sumitur P] 29 et ... cena (Iuvenalis [IV 64] m ittunt obsonia patres) P; om. A/quod ... reperies om. Pt 3 et: .i. Vt / pressim (et sessor, et hic et hec sedibilis et hoc sedibile) Pt 4 om. Pt 5 Per S xlix sius ([V 147-148] v egentanum que ru b ellum ¡exh alet vapida) H /lesa pice om. tp 7 .i. parva sedes: diminutivum IPt om. tp 8 is (.i. sedes) H 10 omat: ordinat M]APt / unde Plautus om. Pt / sedentarii: sedentarius Ma/ 646 DERIVATIONES 540 / 547 M. rii; "et hec seditio nis, " unde seditiosus a um, '"et seditiose adver bium, '7 et per compositionem hic et hec deses dis .i. piger, unde desi diosus a um, et desidiose adverbium, " et desidesco is .i. pigrescere. '8 Sedeo componitur consideo es, inde hic consessus ui, et consesco is .i. sepe sedere, unde Plautus aves bene salutando consescunt; 3' assideo es, 33 inde hec assideia le .i. mensa, 33 et assiduus a um, 37 unde assidue adverbium, 3" et hec assiduitas is, 3" et assesco is, 33 et assiduo as i. sepe sedere, unde Plautus auceps quando concinit, area effun dit cibum, aves assescunt^resideoes, 37inderesiduusaum, 3°et hic et hec reses dis .i. piger et quasi retro morans, unde Statius Thebaidos et ferro resides exscindere Thebas; 3'presideo es i. defendere, 33 inde hic et hec preses dis, 33 unde hoc presidium dii, 34 dissideo es .i. discordare, 3" unde dissidenter adverbium, 3" et hec dissidentia e, 33 obsi deo es, 38 unde obsessus a um, 3° et hec obsessio nis, 7" et hec obsidio nis, 7' et hic et hec obses dis, 73 subsideo des, 73 inde hoc subsidium dii. 77 Componitur insideo es, 7" circumsedeo des. 1 ' Sub prepositio, 3 inde subter, 3 et hic et hec subterior et hoc subte rius, 7 unde subterius, " et subtus adverbia, " et per compositionem sub terraneus a um, 3 et hoc suppedium dii .i. subsidium, " et hec suppetia e .i. suffragium, unde in historia dicitur et prebuerunt illis suppe tias. ^ Item ab hac prepositione que est sub per compositionem hic subiux iugis .i. bos sub iugo positus, '° et hic subircus i .i. fetidus locus sub ascel-

20 Plaut. as/n. 221-222: aves ¡bene salutando consuescunt 27 Plaut. asm. 216-217: auceps quando concinnavit aream, offundit cibum I aves adsuescunt 30 Stat. 77ze&. IV 760: nos ferro meritas excindere Thebas 8 c/! AeH. A/A V 1; XXV 5; XXXIX 4; XLI 2; LXV 2; LXVIII 3; LXV 4

11 nis (.i. discordia, coniuratio) H 12 um ( .i. discordiosus) H 13 adverbium (vel potius seditio dicitur a sedo as per antifrasim quod minime sedatio) Pt 15 um (.i. similiter piger) H 16 desidiose: seditiose Vj/adverbium (et hec desidia e (pigritia ad

' Sanctio cis cii vel civi citum tu verbum activum .i. firmare, ^ inde san- S li ctitus a um, ° et hec sanctio is, ^ et sanctus a um quod comparatur san ctior sanctissimus, ^ unde sancte sanctius sanctissime adverbia, ° et hec sanctitas tis, ^ et hec sanctitudo is, ^ et hec sanctimonia e .i. sanctitas, 9 unde hec sanctimonialis is .i. femina addicta sanctitati, " et hoc san ctuarium rii, " et sanctifico as per compositionem, " unde sanctificatus, " sanctificatio. " Sanctio componitur resanctio cis.

' Sudo as, ^ inde sudatus a um, ^ et hec sudatio is, ** et hic sudor oris, S lii 5 unde sudosus a um .i. sudore plenus, ° et hoc sudarium ii, ^ et sudus a um .i. purus et mundus. ^ Et componitur persudus .i. valde purus, 9 et su doro as .i. sudare, " et pluraliter hi sudes dium .i. pali qui figuntur in ter ra, " unde hic sudates tis .i. ille qui facit sudes. " Sudo componitur insu do as, " desudo as, " persudo as, " et resudo as, et ab istis verbalia.

' Senex nis, 8 inde hic et hec seniiis et hoc senile, ^ unde seniiiter ad- S liii verbium, ^ et hec senitudo is, ^ et hec senecta te, ^ et hoc senium nii, ^ et hec senectus tis, ^ et hec senitia e .i. pilatura labrorum, 9 et hic et hec se nior is, " unde senius adverbium, " et senissimus a um, " et senissime adverbium, " et hic senitio nis .i. senex, unde Plautus tibi satis est si hunc senitionem serves anus. " item ab hoc nomine quod est se-

13 Ter. /zeanf. 565-566: istaec quidem contumeliastl hominem amicum recipere ad te atque eius S i amicam subigitare 13 Piaut.] Prisc. G.L.K. II 114,18 H. S liii 11 auxiliari (et hic suppedaneus nei scabellum pedum) H om. tp 13 subigito: subagito I Maz / unde Terentius om. I / ista quidem om. Pt / te: se Pt / subigitare: subagitare Vtl (p / Hinc ... proferentur om. Pt / a!ie om. Mt 1 cii (sanxi) HPt / (sanctum tu vel) citum Pt / firmare: confirmare P] (constituere) H 4 san- S li ctior sanctissimus om. (p 5 sancte sanctius sanctissime om.

S liv ' Sumo is sumpsi sumptum tu verbum activum, 2 inde hic sumptus ui, 3 unde sumptuosus a um, " et sumptuose adverbium, ^ et hec sumptuosi tas is, ^ et sumptuarius a um .i. sumptu plenus, 2 quod etiam sumpturius a um dicitur, unde Macrobius de Saturnalibus lex Cornelia, et ipsa sum pturia; .i. de sumptibus agens vel sumptibus plena; ^ item a sumo summus a um, ^ unde summe, '° summatim adverbia, '' et hec summitas tis, '2 et hec summa e. " Sumo componitur consumo is, unde consum ptor oris, " unde consumptorius a um, " et consumptorie adverbium, '2 et consumptus a um, " et hec consumptio nis, " et consummo as, 2° unde consummatus, 2' consummatio is, 22 presumo is, 23 unde presum- ptus a um, 24 et presumptio nis, 23 et presumptivus a um, 26 unde pre sumptive adverbium, 22 et hic et hec presumptibilis et hoc presumptibile, 28 et presumptuosus a um, 2° unde presumptuose adverbium, 3° assumo is, 3' inde assumptus a um, 32 et assumptio, 33 absumo is, 34 unde absum ptus, 33 et absumptio, 39 resumo is, 32 unde resumptus, 38 et resumptio

S Iv ' Satio as, 2 inde satiatus a um, 3 satiatio nis, 4 satiabilis, ^ quod com ponitur insatiabilis, 9 et hec sagina ne .i. pinguedo, 2 unde saginarius a um .i. pinguis, ^ et sagino as .i. pinguescere, ^ unde saginatus, '° et hoc sagimen nis, "et hoc sagimentum ti, "vel saginamentum .i. pinguedo.

7 Macr. Sai. III 17,11

S liii 14 tui (quod componitur dictumsenatus) Pt 16 um (.i. de senatu existens, et hec senatrix cis) H 18 es (senui) H 19 is (incoativum) P) 22es(reseneo, inseneo)Pt 23 quamsenex (A comparativo senior dicitur senius et senissimus a um, senissime adverbium) A / .i. valde senex om. tp Sliv 1 sumpsi om.M]A/sumptum tu om.M]A 3 um (.i. sumptu plenus) H 6 -7 .1.... dicitur om. I 7 de Saturnalibus om. Pt / et: est Pj / ipsa om. Pt / vel: de A 9-10 mMfa/o ordme Mt 14 om. Ma/ / oris (et hec consumptrix cis) H 16 posf 18 Pt 17-18 om. (p 19-21 pos/ 12 H om. I 19 et (summo mas) H / consummo: consumo Pt / as (.i. perficere ad finem perducere) H 20-21 consummatus ... is: verbalia tp 20 unde (consummator, consummatrix) H/con summatus: consumatus P] 21 consummatio: consumatio Pt / is (consummatorius a um) H 25-27 post 29 P, 27 presumptibile (vel presumptibiliter adverbium) H 30-32 po^; 35 Pt 31-32 inde ... assumptio: a quibus verbalia A om. Mt 34-35 om. tp 37-38 unde ... resumptio: a quibus verbalia P) S Iv - S Ivi mmaio ordine H 1 as (verbum activum) HP] 2-3 satiatus ... nis: verbalia tp 3 satiatio: sacio I / nis (sacia- tor, saciatrix) H 5 insatiabilis (et ab hiis saciabiliter, et insaciabiliter adverbia) H (et sacietas tis) P{ 6 pinguedo (quod etiam dicitur hic saginum ni) MtA 7-12 om. P2 8 pinguesce re: impinguare HP) 9om. V)IP2 /saginatus (pinguis) MtA (saginatio) HP, 11 om. Pt OSBERNI 649 548 / 544 M. " Item a satio sat, " et satis adverbia, " et componitur satago is, " et sa tisfacio is, et ab istis verbalia, " et hic satelles tis .i. minister crudelitatis, " unde satellitium. Satio componitur resatio as.

' Sepelio is ivi itum tu verbum activum, ^ unde sepultus a um, 3 quod S Ivi componitur insepultus, ^ et hec sepultura e, ^ et hoc sepulcrum cri, " un de hoc sepulcriolum li, ^ et hic et hec sepulcralis is. ^ Sepelio componitur consepelio is, " unde consepultus a um.

' Sophos indeclinabile .i. cantus sapienter dictus, ^ inde hic sophus phi S lvii .i. sapiens, 3 et hic sophista e .i. sapienter loquens, 4 unde sophisticus a um, ^ et inde sophistice adverbium, " et hec sophia e, ^ et hoc sophisma tis .i. sermo involutus, ^ unde sophismaticus a um, " et sophismatice ad verbium. Sophus componitur philosophus phi amator sapientie, " unde philosophicus a um, " et philosophice adverbium, " et hec philosophia e, " et philosophor aris .i. philosophice loqui.

' Strido is stridi verbum neutrum et caret supinis, ^ inde hic stridor S lviii oris, 3 et stridosus a um .i. stridore plenus, 4 et stridulus a um, 3 et hec strigilis is quod et pro patella dicitur et pro ferro illo unde equi purgantur, unde Iuvenalis i, puer, et strigiles Crisippi ad balnea defer. " Item a strido pluraliter he striges ium .i. aves nocturne, ^ et strideo es, 2 unde stridesco is.

' Splendeo es, ^ inde hic splendor oris, 3 et splendidus a um, 4 unde S lix

5 Iuv.] Pers. V 126

15 satago: satigo P) / is (.i. satisfacere vel studere) H 16 et satisfacio is om. Mai 18 satelli tium (.i. eius officium vel premium) H l(sepu!tum tu vel) itum HPj/verbum activum om. I 6 sepulcriolum: sepulcrulum tp/li (diminutivum) Pj 9 consepultus a um: verbalia tp 1 Sophos (Grece sapiens Latine) Pj / indeclinabile ... dictus om. Pj 6 e (.i. sapientia) H S Ivi 8 sophismaticus: sophisticus Mai 9 adverbium (et hec sophia e) I 10-12 om. Vj 10 sa pientie (nam philos amor est) Pj 14 ioqui (vel philosophie vacare (et ab hoc verbalia add. H)) HP, 1 stridi om. Pj 3 stridosus: stridorosus Pj 5 patella: percatela Pj / unde equi purgan- S lvii tur: cum quo equi mundantur MjA / i puer om. Pj / Crisippi: Crisipi Vjl Crispini Mai 6 strido (hex strix gis) Pj / nocturne (quod secundum quosdam in singulari numero dicitur hec strix gis) H 7 es (quod magis est in usu) H (idem secunda coniugatio ) Pj 8 is (incoativum) Pj 1 es (dui verbum neutrum et caret supinis) HPj 3 um (quod comparatur splendidior S lix splendidissimus, unde splendide splendidius splendidissime adverbia) HPj 650 DERIVATIONES 544 / 545 M. splendidulus a um .i. aliquantulum splendidus, ^ et hec splendona e .i. gladius, unde Iosephus in nono dans unicuique iaculaturam, et arcus, et loricas ereas, et splendonas; ° et splendesco is, ^ quod componitur resplendesco cis. ° Item a splendeo hic splen nis .i. locus ubi videtur esse risus, unde Persius sed sum petulanti splene cachin no; ^ et per compositionem splendi&cus a um, " unde splendifice adver bium, "et hec splendicentia e .i. claritas. "Splendeo componitur re splendeo es

S lx ' Scateo es scatui verbum neutrum et caret supinis, 3 inde hec scatebra e .i. locus plenus humore et eruptione aquarum, unde Virgilius scatebras- que arentia temperat arva;3etindescatebrosusaum, "ethecsca- tebrositas is, ^ et hec scaturigo nis .i. eruptio aquarum, unde Augustinus de civitate Dei in occidentis plagis scaturigines quasdam et proluviones dicit strages dedisse; ° et scatesco cis, ^ et scaturio is.

S lxi ' Sevio vis, ^ inde sevus et comparatur sevior sevissimus, ^ unde seve sevius sevissime adverbia, ** et hec sevitia e, ^ et hec sevities ei. ° Sevus componitur quamsevus .i. valde sevus. ^ Sevio componitur desevio vis.

S lxii ' Soror, 3 inde hec sororcula e .i. parva soror, ^ et hic sororius ii .i. so roris filius, ^ quod etiam hic sobrinus ni dicitur, ^ unde hec sobrina e .i. fi lia sororis. ° Sobrinus componitur consobrinus ni .i. cognatus, unde Teren-

S lix 5 77071 reppen 8 Pers. I 12 S lx 2 Verg. geotg. I ! 10: scatebrisque arentia temperat arva 5 Aug. c:v. IV 2: in occidentis pla gis scaturigines quasdam ac proluviones easdem strages dedisse S lxii 6 Ter. ATidr. 801: estne hic Crito sobrinus Chrysidis?

S lix 4 .i. aliquantulum splendidus om. I 5 in nono om. Pi / iaculaturam, et arcus, et 07M. P; / ereas: eneas Pi 6 is (incoativum) Pt 7 resplendesco (Mai): resplendendo Vt 8 ubi videtur es se: ubi sedem habet P) om. I/risus (quia eius instrumentum est) M]A/sed sum om. Pt lOom. Pi llsplendificentia:splendifidential 1 2 es([Isid.o7ig. XI 1,128] splene rid e mus, corde sapimus, pulmone anelamus,felle irascimur, iecore amamus) Pt S lx 1 Scateo: Squateo H / supinis (.i. effluere, ebullire) H 2 Virgilius (in georgicis) H / scate- brasque: scatebras quod P2 scatebrisque V, scatebris H (et) IPi 5 eruptio: erumptione A/de civitate Dei (in quarto) H om. P) / scaturigines quasdam: quasdam scaturigines H / et proluviones: et proluvionis A om. Pt 7 is (.i. scatere) H S lxi 1 vis (sevi vel sevivi (insanivi Pt), verbum neutrum et caret supinis) HPt 2 sevior sevissi mus om. (p 3 seve sevius sevissime 07M. (p 5 ei (ambo pro crudelitate) H 6 Sevus (et se verus .i. rigidus quasi vere sevus, unde severe adverbium, et hec severitas tis sed melius est ut a vero et satis componitur ut alibi dicimus) H S lxii 2 .i. parva soror: diminutivum IPt 3 filius (vel maritus quod melius est) Pt 6 componi tur consobrinus ni om. P2 / OSBERNI 651 545 / 546 M. tius in Andria est ne hic Crito consobrinus Crisidis;7etinde hec consobrina ne. 3 Item ab hoc nomine quod est soror sororisso as .i. sorori assimilari, ° et sororizo as .i. aiicui rei assimilari, '° et hic socer i .i. pater uxoris mee, " et hec socrus crus .i. mater uxoris mee. " Socer com ponitur hic prosocer .i. pater patris uxoris mee.

' Scortes scortis .i. pellis arietis feminino genere, ^ inde hoc scortum ti S Ixiii .i. meretrix, ^ unde scortor aris .i. meretricari, ** et inde scortator oris, 3 scortatorius a um, " scortatus a um, ? scortatio nis, 3 et hoc scortatorium ii .i. domus scortantium, ^ et hic scordiscus ci .i. crudum corium, ^ et hic scordalus ii .i. ferox et immansuetus, et hec scoria e .i. sordes metal lorum que aliter dicitur siginus. " Scortor componitur discortor aris, et in de verbaiia.

' Super prepositio, ^ unde supra quod ponitur pro positivo et compara S lxiv tur superior supremus, ^ unde superius, ^ supreme adverbia, ^ et hec su premitas tis, ^ et supernus a um, " et hic et hec supernas tis .i. superna coiens, ^ et superus a um. ° Item a super supero as, '° unde superatus, " superatio, " superabilis, " quod componitur insuperabilis. " Et supero componitur exsupero as, et inde verbalia. " Item a super superbus a um quod comparatur superbior superbissimus, " unde superbe superbius su perbissime adverbia, " et hec superbia e, " et hoc supparum ri .i. manica ornatus causa super aiiam inducta vei etiam extremitates velorum, quod in Lucano reperies; et superfluus a um, unde superflue adverbium, " et hec superfluitas is, " et per compositionem hoc supercilium ii, " unde superciliosus a um .i. superbus. Hinc etiam plurime aiie partes dicuntur que in aliis locis competentius dicentur.

18 e/. Lucan. II 364

in Andria om. Pt / Crito om. P) / (componitur) Crisidis P2 9 om. V]I / .i. ... assimilari: idem P] S lxii 11 crus (Mai): cri Vii om. M,AP; 12 om. I / mee om. Vt 4 scortator: scortor P2 / oris (et hec scortatrix cis) H 5 posi 7 H 6 om. Mt 9 scorda S lxiii lus: scordilus H / ferox et om. Pt 2 quod ... positivo om. H 7 om. Pt / colens: civitas I 8 um (quod ponebant antiqui pro S lxiv positivo, pro quo modo ponimus supra) Pt 9 as (activum) Pt (unde superator, superatrix) H 10-11 superatus, superatio: verbalia (p 10 om. H 13 insuperabilis (unde insuperabili- ter adverbium) H 14 as (presupero) P] 15 comparatur (unde verbalia) A / superbior super bissimus om. ip 16 superbe superbius superbissime om. tp / adverbia (et superbio bis verbum neutrum) H om. I 17 e (unde superbio bis bivi neutrum) Pt 18 et (hic supparus vel) Pt / hoc supparum: hic supparus (p / extremitates: extremitas P) / quod ... reperies (pluraliter ta men dicitur he suppara orum) M]A om. P] 21 is (et superfluo is) H 23 superbus (item a super superbio bis) (p/Hinc ... dicentur om. Pt / plurime: multe (p om. I/dicuntur: dici possunt I / in aliis locis: alibi I / in om.

S lxvi ' Serpo pis serpii vei serpivi verbum neutrum et caret supinis, 3 inde hic serpens tis, 3 et serpentulus a um. 4 et serpentinus a um, " Et componitur serpentigena ne .i. de serpente genitus. " Item a serpo hec serpedo nis .i. tumor qui serpit in cute, 7 et hoc serpillum li .i. herba que cerifolium dici tur, Virgiiius aiiia, serpiilumque herbas contundit oientes. " Serpo componitur proserpo is, " inde hec proserpina ne.

S lxvii ' Scindo is scidi scissum su verbum activum, 3 inde scissus a um, 3 et hec scissio nis, 4 et hec scissura e, " et scissim adverbium, " et hoc scisma tis, 7 unde scismaticus a um, " et scismatice adverbium. 9 Et item a scindo hec scintilla le, "unde hec scintillula e, " e t scintillo as .i. fulgere. " Scindo componitur conscindo is, " unde conscissus a um, " et hec conscissio nis, " exscindo is, " unde exscissus a um, " et exscissio nis, " et hoc excidium dii .i. destructio, " unde excidiosus a um .i. excidio plenus, 3" discindo is, 3' discissus a um, 32 discissio nis, 33 et hoc disci-

7 Verg. huc. II 11: alia serpullumque herbas contundit olentis

S lxv 1 scripsi o???. I / scriptum tu o??2. IMjA 3 um (scriptio)

' Spero as, 2 inde speratus, 3 quod componitur insperatus, 4 unde in S lxviii sperate adverbium, ^ et hec spes ei, " quod componitur expes .i. extra spem, unde Persius donec deceptus et expes. ^Item a spero hic spe cus ui .i. fossa subterranea, 3 quod hoc specu indeclinabile dicitur, " et hoc speieum i. Spero componitur despero as, " unde desperatus, " despe ratio, " desperabilis

' Sperno is sprevi spretum tu verbum activum, 2 inde spretus a um, S lxix 3 quod componitur conspretus, 4 et illud componitur inconspretus .i. lau datus et probatus, ^ et hoc spermen nis .i. semen, " et hic et hec spernax cis qui alios semper spernit, ' et per compositionem aspernor aris .i. sper nere, 3 unde aspernator, " aspernatus, aspernatio. " Sperno componi tur conspemo is.

' Spargo is sparsi sparsum su verbum activum, 2 inde sparsus a um, S lxx 3 et sparsim adverbium, 4 et hoc sparsorium ii .i. res cum qua aliquid spargitur, ^ et componitur aspersorium ii, " et hic et hec sparsilis et hoc sparsile, 2 unde sparsiliter adverbium, 2 et sparsito as frequentativum. " Spargo componitur aspergo is, inde aspersus a um, " et hec aspersio nis, " et hec aspergo nis .i. aspersio, " et aspersim .i. sparsim, " et asper gito as verbum frequentativum. " Item componitur respergo is, " con spergo is, " dispergo, " circumspergo, et ab istis verbalia.

6 Pers. II 50

23 dii (.i. discordia) H 25-26 om. tp 27 prescidaneus: prescindaneus P2 / prescindendum: prescidendum M] Mat precidendum I sciendum P] 1 as (verbum neutrum) Pj 8 indeciinabiie (idem) Pj 13 desperabilis (unde desperabili- ter adverbium) H 1 sprevi om. MjA / activum (Mat): neutrum V J tp et s./. activum Mj 2 inde (spretor ris, et) S lxix H/spretus: spertus Mat 3om. I 4 et ... inconspretus om.P 2 /et probatus om.Pj 5 hoc (sperma tis, vel) Pj / nis (et hoc sperma matis, et hec sperma me, omnia in uno sensu) H / semen (quod etiam dicitur hoc sperma tis) tp (viri vel mulieris, unde spermaticus ca cum .i. seminifluus, et spermatizo zas .i. semen emittere, unde verbalia) H 6 spernax (omnis generis) P] / semper om. Pj/spernit (unde Sidonius [epts?. IV 9,4] non est recipiendus (recipiendus est H) in consilio spernax) HPj 7 spernere (et mutator coniugatio et genus) Pj 8 aspernator (aspematrix) H om. Mat 11 is (unde verbalia) H 1 sparsi om. Pj / sparsum su om. Pj 4 .i. ... spargitur om. I / cum om. Pj 5 m ma?g. Mj S lxx om. IA 6-8 m matg. Mj om. A 6-7 et hic ... sparsiliter: et sparsibilis unde sparsibiliter I 8 frequentativum: frequenter spargere V]H frequentativum spargere Mat 12-13 mttfaio ordme Pj 12 .i. aspersio om. Pj 13 i. sparsim om. Pj 14 verbum frequentativum: .i. sepe spargere V]H 16-17 om. I 17 dispergo (respergo) Vj 654 DERIVATIONES 543 M. S lxxi ' Sidus eris, ^ inde sidereus a um, ^ et hoc sidusculum li diminutivum, 4 et sidero as quod non est in usu, ^ sed componitur considero as, ° et de sidero as, 7 unde desideratus, ^ desiderativus a um, ^ et desiderative ad verbium, " et hoc desiderium rii.

S lxxii ' Sanna e .i. derisio, ^ inde hec sannula le, ° et hic sandapila e .i. scur ra, 4 et sanno as quod non est in usu, ^ sed componitur subsanno as .i. de ridere, inde verbalia.

S lxxiii ' Salvo as verbum activum, ^ inde salvator oris, ° salvatus, 4 salvatio is, 5 et salve salvete salveto salvetote verbum defectivum, ° et salvio vis .i. sal vum facere, unde Horatius urbis amatorem Fuscum salvire iubemus; 7 et per compositionem salvifico as, unde verbalia, ^ et sal vi ficus a um.

S lxxiv ' Stupeo es stupui verbum neutrum, ^ inde stupidus a um, ^ et hic stu por oris, 4 et stupido as .i. stupere, unde Martianus quod pavidum stupidet sapiens; 5 et per compositionem stupefacio is, ° unde stupe factus a um, 7 et stupesco is, ^ quod componitur obstupesco is. ^ Et stu peo componitur obstupeo.

S lxxv ' Stips pis .i. obolus, ^ inde stipus pi .i. mendicus qui petit stipem, ^ et hoc stipendium dii .i. pretium de stipe, 4 et hic stipendiarius rii qui sti pem capit pro servitio, ^ et stipulor aris .i. rogare, unde Iuvenalis quan-

S lxxiii 6 Hor. ^¿sT. I 10,1: Urbis amatorem Fuscum salvere iubemus S lxxiv 4 Mart. Cap. VI 572 S lxxv 5 Iuv. VII 165

Slxxi 3 diminutivum: .i. parvum sidus ViH 4 sidero: sidereo V] 5post 10 H/as (unde verba lia) H (unde consideratus, consideratio) IPi 7 desideratus (desideratio) IP) 10 rii (et hic et hec desiderabilis et hoc desiderabile, unde desiderabiliter adverbium) P[ S lxxii 5 .i. deridere: .i. desidere A om. Pj / verbalia: subsannator, subsannatus, subsannatio P] S lxiii 1 activum: neutrum V, 2 oris (et salvatrix cis) H 3 om. V;I 4-5 mMfafo ordine P2 5 et (salvus a um, et) P) (salvus va vum, et hic et hec salvabilis et boc salvabile, unde salvabi- liter adverbium) H 6 facere: fieri MtAPt (quod rarus usus habet) P; / Fuscum: Russum H om. I / salvire: salutare A / iubemus: iubemur I S lxxiv 1 neutrum (et caret supinis) P] 4 stupidet: stupidi I 5 stupefacio: stupefacis Maz / is (unde verbalia)

' Spina e, 2 inde hec spinula e, ^ et spinosus a um, " unde spinose ad S lxxvi verbium, 3 et hec spinositas is, " et hoc spinetum ti .i. locus in quo spine crescunt, ? et spineus a um .i. de spinis factus, ^ et spinulentus a um .i. spinis plenus, 9 et hoc spinter indeclinabile .i. fibula vel armilla, unde Plau tus nisi mihi dederis spinter novum, et pallam, numquam factum reperies;'° et inde hoc spinterculum .i. parvum spinter. " Spi na componitur hic et hec exspinis is .i. locus extra spinas, " et spinifer a um, " et hic et hec spinigena ne .i. de spina genitus.

' Sompnus ni, 2 inde sompnolentus a um, 3 unde sompnolenter adver S lxxvii bium, " et hec somnopolentia e, ^ et sompniculosus a um .i. sompno ple nus, ^ et inde sompniculose adverbium, unde Plautus in Amphitrione non soleo ego sompniculose heri imperia sequi. ^Itemab hoc no mine sompnus sompnio as, ^ unde sompniator, 9 sompniatus, '° som- pniatio, " et hoc sompnium nii, " et sompnito as frequentativum. " Som pnus componitur hic et hec insompnis et hoc insompne .i. sine sompno, et hic et hec exsompnis et hoc exsompne .i. extra sompnum, unde Hora tius in odis exsompnis stupet Euchias.

' Spica ce, 2 inde spicatus a um sicut in evangelio legimus unguen S lxxviii tum spicatum , quia de spicis aromatis fuit factum, 3 et hoc spiculum li

9 Plaut. Man. 683: mihi tu ut dederis pallam et spinter? numquam factum reperies S lxxvi 6 Plaut. AmpA. 622: Non soleo ego somniculose eri imperia persequi 14 Hör. carm. III S lxxvii 25,9: exsonnis stupet Euhias 2 Marc. XIV 3: alabastrum unguenti nardi spicati S lxxviii protinus accipe: cetera P] / verbalia: stipulator, stipulatus, stipulatio Pi (dicitur etiam pro mittere S lxxxv (promittere MJ) MtA 6 .i. (confirmare vel) MtA 7 oris (astipulatrix) H 10 et ... nis om. Pt 2e (diminutivum) Pt 9 spinter: spintum Vtl/nisi: non P]/dederis: dederit P,/spinter: S lxxxvi spintum V]I / novum om. MtA / et ... reperies om. Pt 10 .i. parvum spinter: diminutivum IPt 11 is (et hoc exspine) Pt / locus om. P] / spinas (et spinitus a um) I 12 om. I 13 spina: spinis I q) 5 .i. sompno plenus om. P2 6 in Amphitrione om. Pt / ego om. Pt / heri om. Pt 9 som S lxxvii pniatus (sompniatrix) H 12 frequentativum: .i. sepe (frequenter I) sompniare n 13 som pno (unde hec insompnietas tis) H 14in odis om. Pt/Euchias: Enchias VtlA Evias Ma: (et sompnifer) Pt 2 inde (spiceus a um, et) HPt / quia om. Pt / aromatis: aromaticis M,A aromatum I om. S lxxviii Pt / fuit om. Pt 6 5 6 DERIVATIONES 549 / 550 A4. .i. telum eo quod ad instar spice acuatur, ** et inde spiculor aris .i. iacuiari, " unde spiculator is qui portat spiculum ad occidendum, " et spiculatus a um, ^ et hec spiculatio nis. " Spica componitur inspico as .i. acuere, unde Virgilius ferroque inspicat acuto, ° et inde inspicatus, et inspicatio

S lxxix ' Semis .i. dimidius, ^ inde hec semita e .i. dimidium iter, ^ et per com positionem hic et hec seminecis .i. exanimis, ^ et hoc semicinctium tii .i. cinctura," et semesus a um .i. ex parte comestus, " et semustus a um .i. ex parte ustus, 3 et hic et hec semianimis et hoc semianime, " et hic semo is .i. semihomo, unde Martianus quos emitheos dicunt quosque La tine Sem ones; "et inde hic semunculus li, vel semunciolus. " Item a semis per compositionem hic et hec semimaris ris .i. semimasculus, '3 hic et hec semicors ordis .i. dimidium cor habens, " semirutus a um ex parte corruens, " hoc semiplagium gii .i. quoddam parvum rete, hic et hec semiermis is .i. ex parte armatus, hoc semilunium nii .i. dimidia lu na, " hoc semisonium nii .i. dimidia cena. Hinc etiam multe alie partes di cuntur que aliis in locis aptius proferentur.

S lxxx ' Scus nomen indeclinabile .i. discus, 3 inde hec scutella, ^ et hic scu- tellarius rii, ^ et hic scutulatus ti .i. equus habens candidos orbes, " et hoc scutum ti eo quod in scutelle modum antiquitus rotunda fiebant, " unde hic scutarius rii, ^ et hec scutica e .i. lorum unde domina verberat ancil-

S Ixxviii 8 Verg. georg. I 292: ferroque faces inspicat acuto S lxxix 8 Mart. Cap. II 156

S Ixxviii 3 acuatur: acutum sit Pt 5 qui ... occidendum 077!. I 8 acuere: transfigendo scindere M]A / ferroque (faces) q) 9-10 inspicatus, et inspicatio: verbalia (p 9 inspicatus (despicor aris granum extra spicam ponere) Pj 10 o?7i. Pj S lxxix 1 Semis (indeclinabile) P; 2 i. dimidium iter owi. Pt 3 .i. exanimis 077!. Pt 5-6 co mestus ... parte 077!. P2 5 ex: in Pt 6 semustus (vel semiustus) H / ex: in P, 7 et hic owi. Maz / semianime (ex dimidia parte mortuus, et sine anima) H 8 semihomo: dimidius ho mo Pt / emitheos: semitheos (p 077!. Pt / dicunt, quosque 077!. Pt / Semones (Maz): sermones Vt (di cuntur) Pt 9 077!. Pt / semunculus: semusculus A semiunculus P2 10 077!. I / semunciolus: semunculus A semiunculus M; 11 semimaris: seminaris IMj semiaris A semimas Maz (vel se- mimarius) Pt 12 semicors: semicor Vt / ordis: oris Vt 077!. HPt 13 ex parte corruens: quod in parte corruit (et semisepultus, Ovidius [Aer. I 55] semisepulta virum et cetera) Pt 14 quoddam 077!. Pt 15 semiermis: semiramis Pt 16 semilunium: semilumen P2 / dimidia: dimidium a I 17 hoc ... cena 0771. 1 / semisonium: semisonnium H semisomnium Maz semicenium Pt / cena: vigilia Ma: (Semus a um .i. imperfectus, unde semihomo, semivir, et semideus, et semis indeclinabile, quod componitur semissis dimidius as, et est as assis XII unciarum pondus, semis semissis igitur est pondus VI unciarum) P) / Hinc ... proferentur 077!. Pt / multe alie partes: alia multa MtA multa P2 / aliis in locis: alias IA alibi S lxxx 1 .i. discus 5 ./. M) 077!. A 4 scutulatus: scutellatus I / orbes (vel orbiculatus) Pi 5 rotun da (Mai): rotundi VtlA rotundum Pt / fiebant: fiebat Pj 7 lorum (vel flagellum) Pt / unde: cum quo q) / domina: dominus Pt / ancillam: famulum Pt OSBERNI 6 5 7 550 / 557 M. Iam. ^ Item hic scurra e .i. lecator quasi scutellam radens, " et inde hic et hec scurrilis et hoc scurriie, " et hec scurrilitas tis, " et scurror .i. disso lute vivere, unde Horatius scurror ego ipse m ihi.

' Sicco as, ^ inde siccatus, ^ siccatio, ** et hoc siccamen nis, ^ et siccus S lxxxi a um quod comparatur siccior siccissimus, ° unde sicce siccius siccissime adverbia, " et hec siccitas tis, 3 et hec siccitudo nis. ^ Sicco componitur exsicco as, " et deiscco as, et ab istis verbalia.

' Scelus eris, 3 inde scelerosus a um, ^ et scelerose adverbium, ** et hec S lxxxii scelerositas is, ^ et scelestus a um .i. sceierosus.

' Sipo as non est in usu, 3 sed componitur obsipo as .i. farinam in pultes S lxxxiii facere quod et pro spargere vel comminuere dicitur, sicut dicimus: obsipa pullis escam; ^ et inde obsipatus, ^ et obsipatio. ^ Componitur et dissipo as, ^ unde dissipatus, ^ dissipatio, 3 et dissipatim adverbium.

' Sitis is, 3 inde hec siticula le .i. parva sitis, ^ et sitibundus a um, ** un S lxxxiv de sitibunde adverbium, ^ et siticulosus a um .i. aliquantulum sitiens, " et hec situla le .i. restis cum qua aqua trahitur, ^ et sitio tis sitii vel sitivi, 3 quod componitur resitio tis.

' Sursum adverbium, 3 unde hic surus ri .i. truncus qui remanet post Slxxxv abscisionem arboris, ^ unde hic surculus li diminutivum. ** Sursum compo-

11 Hor. eptsi. I 17,19

11 vivere (ad modum scurrarum) Pi / unde ... mihi 0777. P; / ego om. A S lxxx 1 as (avi (a&f. P J verbum activum) HPi 2 inde (siccator ris, siccatrix cis, et) H 5 sic S lxxxi cio r siccissim us oiM. tp 6 sicce siccius siccissime 0777. tp 4 is (et sceleratus a um) P) 5 scelerosus: sceleratus MiA (et sceleratus ta tum, unde scele S lxxxii rate (vel sceleratim s./.) adverbium) H (et componitur scelus accelero as) P] 2 comminuere: pro minuere M[A / pullis: puellis I 3 inde (obsipator, obsipatrix) H S lxxxiii 5 as (.i. destruere dilapidare dispergere, unde dissipator, dissipatrix) H 6 unde (dissipator) Pi 2 .i. parva sitis: diminutivum IP] 3 et (siticulosus a um, et) P] / um (.i. sitiens) H 4- S lxxxiv 5 unde ... um 0777. P] 5 sitiens (et siticulose adverbium) H 6 restis (vel vas) P] / cum qua: unde P] / trahitur (vel vas) H 7 sitii vel 0777. P] / sitivi (neutrum et caret supinis) P) 8 tis (et ab istis verbalia) H (unde resitiens, et resitienter adverbium) P] 2 surus: surcus P] 3 surculus: suriculus I/diminutivum (vel truncus renascens) H S lxxxv 658 DERIVATIONES 557 / 552 M. nitur surgo is et dicitur surgo quasi sursum me rego, ^ quod componitur resurgo is, ° assurgo, 7 consurgo, ^ exsurgo, ° insurgo.

S lxxxvi ' Solido as, ^ inde solidatus, ° solidatio, ^ et hoc solidamen nis, ^ et hoc solidamentum ti, ° et solidus a um quod comparatur solidior solidis simus, 7 unde solide solidius solidissime adverbia, ^ et hec soliditas tis. 9 Solidus componitur insolidus, "Solido componitur consolido as, "et resolido as

S Ixxxvii ' Stirps pis .i. radix, ^ inde stirpitus adverbium .i. radicitus, ° et stirpo as .i. eradicare. ** Et componitur extirpo as, ^ unde extirpator, ° extirpatus, 7 extirpatio

S lxxxviii ' Scalpo is, ^ inde hoc scalprum pri .i. crupulus, unde Martianus sca l prum primo vibranti demonstrabat acumine; hinc etiam Hora tius in odis si scaipra, et formas non sutor; ^ et hoc scalpellum i diminutivum, ** et scalpito as frequentativum, ^ et scalpurio is.

S lxxxix ' Serus comparatur serior serissimus, ^ unde sere, ^ vei sero serius se rissime adverbia, ^ et serotinus a um .i. serus, ^ et hoc serum ri .i. mesga,

2 Mart. Cap. Ill 224 Hor. serm. II 3,106

S lxxxv 4 rego: erigo Mai 5-6 mutato ording P2 5 om. M)A / is (et illud conresurgo gis) H 7 pojt 9 M;A 9 insurgo (gis, et ab hiis verbalia) HPi S lxxxvi post S cvii Pj 1-5 om. P; 1 as (verbum activum) H 2 inde (solidator, solidatrix) H 4-5 mutato or- ¿?me H 6 solidior solidissimus om. tp 7-8 mutato ordine Pj 7 solide solidius solidissime om. tp / adverbia (et hic solidus, vel soldus di, inde solidata te. Item a solido solido as verbum ac tivum, quod componitur consolido das, inde verbalia, et per sincopam soldus a um. Sublimis me, a quo sublimitas tis, et sublimiter adverbium, et sublimo as avi activum, a quo verbalia, et secun dum quosdam componitur sublimis de sub et limis quod est acutus. Sinister a um rior rimus, a quo sinistrorsum, et sciendum est quod omnia comparativa formantur a genitivo singulari suo rum primitivorum et assumunt or ut doctus ti tior preter dexter et sinister quorum comparativa sunt dexterior et sinisterior pro dextrior et sinistrior) P; 9-11 om. P; 9-10 insolidus ... componitur om. Mai 10 consolido: insolido V; S Ixxxvii 1 radix (et secundum quosdam tunc est masculini (feminini MJ generis quando vero pro ge nere tunc est feminini (masculini MJ) M]A 2 stirpitus: stirpiter H 3 eradicare: radicare IPi 4 as (in eodem sensu) H (.i. eradicare) Pi 5 extirpator (estirpatrix) H S lxxxviii 1 is (scalpsi tum tu verbum activum) H (psi) Pi 2 crupulus: cnipulus H campulis I cimpu- lus Pi cunipulus MiA campulus P2 / primo om. P; / hinc ... sutor om. Pi 4 frequentativum: .i. frequenter scalpere VtH 5 scalpurio: scaturio I scalpiturio P; / is (unde verbalia) HI S lxxxix 1 Serus (ra rum .i. tardus) H / serior serissimus om. (p 3 vel sero po^f adverbia Pi 4 se rotinus a um: serotinum ni I 5 ri (lac fluens a caseo) MiA / mesga: mesca I mega Pi om. M]A OSBERNI 6 5 9 552 M. 6 et hec sera re, ^ unde sero as .i. firmare, ^ et componitur obsero as .i. fir mare, ^ et resero as .i. aperire, "consero as .i. affirmare, " absero as .i. aperire, et ab istis verbalia.

' Sculpo is sculpsi tum tu verbum neutrum, 8 inde sculptus a um, ^ un S xc de sculpte, ^ et sculptim adverbia, ^ et hec sculptura e, ^ et hic et hec sculptibilis et hoc sculptibile, ^ vel sculptilis, ^ unde sculptiliter, 9 vel sculptibiliter adverbia, " et sculpito as verbum frequentativum.

' Sospes tis, ^ inde hec sospitas is, ^ et sospito as, 4 quod etiam sospio S xci is dicitur.

' Strenuus a um .i. cautus, 8 inde strenue adverbium, ° et hec strenui S xcii tas is, et strenuissimus a um. 4 Et componitur quamstrenuus, ^ et perstre- nuus in uno sensu.

' Supino as, 8 inde supinatus, ^ supinatio, 4 supinus a um, ^ quod S xciii etiam suppus a um dicitur. ° Et componitur resupinus. ^ Sic et supino componitur resupino as, et inde verbalia.

' Strepo is, 8 inde hic strepitus tui, ° et hic strepor oris. 4 Et componi S xciv tur astrepo, ^ perstrepo.

' Saxum xi, 8 inde saxeus a um, ° et saxosus a um. 4 Et componitur S xcv saxificus.

8 firmare: confirmare P, 9-10 wtMfafo on/fne Pi 10-11 tMMiafo ordine (p 10 affirmare: confirmare H idem P; 11 absero ... aperire ow. I / .i. aperire: idem Pi 1 sculpsi ow. Pi / tum ... neutrum onz. Pi 2 inde (sculptor ris, et sculptrix cis) H 4 ad S xc verbia (similiter)

S xcvii ' Susurro as, inde verbalia, ^ et susurranter adverbium, ^ et hic susur ro nis .i. murmurator, ^ et hoc susurrium rii, ^ quod etiam hoc susurrum dicitur, unde Virgiiius et leto somnum suadebit inire susurro.

S xcviii ' Scirpus pi .i. iuncus, ^ inde scirpeus a um, ^ et scirpinus a um, ** et hoc scirpetum ti .i. locus ubi crescit.

S xcix ' Singulto as, inde verbalia, ^ et hic singultus tui, ^ et singuituosus a um .i. singultibus plenus, ^ et singultuose, ^ et singultim adverbia, unde Horatius in sermonibus singultim pauca locutus.

S c ' Sedulus a um, ^ inde sedule adverbium, ^ et hec sedulitas is. ^ Et componitur persedulus, ^ et quamsedulus.

S ci ' Subtilis comparatur subtilior subtilissimus, ^ unde subtiliter subtilius subtilissime adverbia, ^ et hec subtilitas tis, ** et subtilio as .i. subtiliter agere.

S cii ' Saucius a um, ^ inde saucio as, ^ unde sauciatus, ^ sauciatio.

S xcvii 5 Verg. &MC. I 55: saepe levi somnum suadebit inire susurro S xcix 5 Hor. serm. I 6,56

S xcvi 2 zas (verbum activum) H / et inde verbalia om. Pj S xcvii 4 om. Pj 5 hoc susurrum: hoc sussarium I hic susurrus tp / leto: leni H / inire: aure Pj S xcviii 3 om. H 4 ubi (scirpus) H (scirpi) Pj / crescit (scirpus) I (unde legitur [c/! exo

' Scola e, 3 inde scolasticus a um, ^ unde scolastice adverbium, et hic $ civ et hec scolaris et hoc scolare, ^ et inde scolariter adverbium, " et per com positionem discolus a um .i. discordans.

' Sallo is, 3 inde hic psalmus mi, ^ et hic psalmista e, et hoc psalte S CV rium ii, 3 unde hoc psalteriolum li, " et hec psalmodia e, ^ et psalmito as .i. frequenter psalmos psallere. ^ Psalmus componitur psalmographus .i. psalmorum scriptor, " et hec diapsalma me .i. medietas psalmi, " et sim- psalma me .i. tota consonantia psalmi.

' Stupror aris, 3 inde struprator, ^ stupratus, stupratio, ^ et hoc stu- S evi pratorium ii, " et hoc stuprum pri, ^ Stupror componitur constupror aris, et inde verbalia.

' Sisto is sisti verbum activum, 3 inde hoc sistrum tri .i. tuba, unde Pru S cvii dentius resono meditantes vulnera sistro. ^ Et componitur consi sto is, ^ unde hoc consistorium rii .i. vestibulum porticus, ^ obsisto is,

2 Prud. psych. 435

S ciii posf S xcv P2 3 as (et exstimulo as) I 2 um (.i. scolaris) H 6 compositionem (conscolaris, et) Pj / discordans: discors (p (vel indi S civ sciplinatus quia longe a scola disiunctus) H S cvposf S xviii H pos? P xciv MjA posi P cxix Pj 1 Sallo: Psallo Pj / is (verbum neutrum et caret preterito et supinis .i. canere) H 2 om. Pj 4 ii (.i. instrumentum quoddam musicum vel psalmorum liber) H 6 e (.i. ipsa psalmorum modulatio) H 7 psalmito: psallito HPj / .i. ... psallere: frequentativum P2Pj / psalmos om. H 8 psalmographus: psalmigraphus I e/ s./. vel psalmigrafus H 9-10 medietas ... .i. om. P2 9 hec: hic V; hoc H om. I / me: matis H S CVl 077!. H S cvii posf S xcii Pj 1 is (quando est pro sto est (om. Mj) verbum neutrum et mutuat preteritum steti, quando ve ro pro statuere est verbum activum et mutuat preteritum statui) MjA (steti vel statui statum tu ve! statutum tu dum neutralem habet significationem quando actionem significat, ut sisto flumi ne, caret supino et preterito ) Pj / sisti om. MjAPj / verbum activum om. MjAPj 2 resono: re sona I / meditantes: medicantes Vjl 3-12 a//o ordme Pj 4 vestibulum om. Pj / porticus om. I 5 obsisto: absisto MjA 6 6 2 DERIVATIONES 553 / 554 M. 9 unde hec obsistentia e, ^ resisto is, ^ assisto is, ^ desisto is, subsisto is, " insisto is, " persisto is.

S cviii ' Steiia e ut quibusdam placet dicitur a stando, ^ inde stelleus a um .i. clarus, ^ et steilatus a um .i. stellis circumdatus.

S cix ' Stilla e, ^ inde hec stillula e, 3 et stillo as, inde verbalia, " et hoc stilli cidium dii .i. locus ubi stille cadunt. ^ Et componitur instillo as, 9 et distil lo as, ^ et restillo as, et ab istis verbalia.

S cx ' Stringo is, ^ inde strictus a um, 3 et strictim adverbium, " et constrin go is, 3 et restringo is, 9 et astringo is, 2 et perstringo is.

S exi ' Stultus a um comparatur stultior stultissimus, ^ unde stulte stultius stultissime adverbia, 3 et hec stultitia e, ** et stultatus .i. stultus effectus. 3 Et componitur stultiloquus.

S evii 6 obsistentia: absistentia MiA / e (absisto) Pi 7-8 post 12 1 8 is (absisto, ab omnibus istis verbalia) I 9om. Aia/ 12 is (et ab hiis verbalia. Scopa pe .i. balanus cum quo purgantur domus, sed secundum quosdam tantum pluraliter declinatur scope parum, inde scopo pis .i. pur gare verbum neutrum et caret supinis, unde verbalia) H S cviii pos; S exiv H posf S exi P; 1 quibusdam placet: quidam aiunt Pi 2 clarus (et stello las .i. lucere) H 3 um (et com ponitur stellifer a um, et constellatio nis. Item a stella stellula diminutivum, et stellio nis quod dam animal maculosum) Pi / .i. stellis circumdatus (et stellans omnis generis, et hic stellio nis .i. animal maculosum. Stella componitur stellifer ra rum. Stello componitur constello las, unde constellator, constellatus, constellatio. Sublimis et hoc sublime, a quo hec sublimitas tis, et subli miter adverbium, et sublimo mas verbum activum, a quo sublimator ris, et sublimatrix cis, et su blimatus ta tum, et hec sublimatio nis. Sagitta te, inde hec sagittula le, et hic sagittarius rii, et sagitto tas verbum activum, unde sagittator, sagittatrix, sagittatus, sagittatio. Sollicitus ta tum .i. intentus studiosus, unde sollicite adverbium, et hec sollicitudo dinis, et hic et hec sollicitior et hoc sollicitius, unde sollicitius adverbium, et sollicito tas i. movere sollicitum facere verbum ac tivum, unde verbalia. Sido dis .i. supprimere submittere cuius participium Lucanus [III 674] po suit sic sidentia pessum corpora cesa iacent. Et componitur subsido dis .i. infimare subesse submittere, et ab hoc verbalia.) H (quod componitur constellatus, unde constellatio) MjA ow. Pi S cix 3 as (neutrum) Pi 4 .i. (guttarium vel) P] 7 owz. Vi S cx 1 is (nxi verbum activum) HP) 2um (et strictor ris) H (et stricte) P] 6-7 ow. Vi 6 ow. I 7 is ((distringo gis H) et ab hiis verbalia) HI S exi posf S lxxxvi P) OfM. H 1 stultior stultissimus o??i.

' Socors dis .i. piger et dicitur socors quasi sine corde, ^ inde socordi S exiii ter adverbium, 3 et socordia e.

' Stomacor aris .i. furere, inde verbalia, 3 et hic stomachus, 3 unde sto- S exiv maticus a um qui infirmitatem in stomacho paritur, ^ et hec stomacula e .i. extum interius.

' Struma e .i. gibbus, ^ inde strumosus a um, 3 et hec strumositas is .i. S CXV gibbositas.

' Statiuncula, parva statio. 3 Stationarius, ad standum constitutus. 3 Statura, forma stantis. ''Stativus, ad standum paratus. Ambrosius stativa in terp osition e m ilitum . " Statua, imago, effigies, iconia. " Statuarius, qui facit statuas. 3 Stater, pondus argenti. In evangeiio invenies in ore p iscis sta te rem. 8 Sambuca, instrumentum musicum. " Sambustria, que canit in sambuca.

4 Ambrosius = Heges. I 30,7: stativa interpositione militibus 7 Matth. XVII 26: ore eius in venies staterem

1 is ... segnis om. M,A 5 (insignis quasi non segnis et) quamsegnis (.i. valde segnis) H S exii 2-3 mniaio ordine P] 3 e (.i. ignavia) H S exiii 1 .i. (irasci vel) Pt S exiv 2 um (.i. gibbosus) H S cxv Explicit tractatus primus supra XVIII litteram H Incipit secundus de eadem H Repetitiones -S- Mai 1-537 (praefer 465 [A], 10, 33, 12, 11, 28, 189, 162, 181, 195, 306, 307, 326, 208, 528, 435, 437, 434, 439, 367, 445) om. M,A 3 Statura (Mai): Statera nPsPt (libra) P; / forma stantis om. P2 / stantis: stateris Pt 4 Am brosius ... militum om. Mai 6-10 om. P2 7 In ... staterem om. Mai 9 Sambustria ei s./. vel sambucistria H / que: qui IPt / in: cum Pt 664 DERIVATIONES 555 M. "Stolus, classis navium. Ambrosius ubi est stolus qui circueat freta. " Stivarius, arator, suicator. "Stiva, cauda aratri. Ovidius stivaque innixus arator. " Stipes, titio qui ad comburendum in igne stipatur. " Stipare, fuicire, subniti, suppodiare. " Stips, oboius, assis, ratitum, eo quod sit simile rati. " Stipendium, pretium de stipe acceptum. " Stipendinarius, qui stipendium accipit. " Sabana, sindonis. "Stera, peliicula in qua puer involvitur. Macer s tere si subditur her ba desiccabit eam. 2° Stericus, in stera infirmatus. 2' Subses, qui habilis est ad subsistendum. 22 Stipatim, cumulanter, cumuiatim, giomeranter, glomeratim, aggreganter, aggregatim. 23 Sensuosus, sensibus plenus, sensatus, sensuaiis, doctus, eruditus. 24 Sentina, locus in navi ubi aqua undecumque confluit. 23 Sentes, spine, vepres. 23 Sentus, spinosus, hirsutus. Terentius video sentum squaiidum. 22 Senticosus, spinosus, hispidus, hirtus, urticosus, scaber, scabrosus, squarrosus, horridus. 23 Sensim, sensibiliter, docte, erudite, instructe, sapide, sapienter, sensuose, sensate, sensualiter, fabre, ingeniose, artite, sophistice, caute, strenue, gnare. 29 Sentinare, aliquid in animo sensim diiudicare. 3° Saphon, funicuius in prora navis. 3' Saipista, in tibiis canens. 32 Sententiola, parva sententia. 33stiibon, celer, et dicitur pro Mercurio. Martianus cum Stiibon in ce dens concubiis ailubescebat.

10 non reppert 12 Ov. met. VIII 218: stivave innixus arator 19 Macer = Odo Magd. 101- 102 26 Ter. ettu. 236 33Mart. Cap. I 26: cum Stilbonte incedens conubiorum copulis allubescat

10 Ambrosius ... freta om. Ma:/circueat: circum eat M]A Circuit P] 11-12 mMtato ordme P2 11 sulcator om. IM;A 12 om. I/ Ovidius ... arator om. Ma: 13 stipatur: mittitur et i./, vel stipatur H 14 suppodiare: appodiare H 15 Stips: Stix I / assis om. P] / eo ... rati om. I / simile: similis P) 16-17 mMfafo ordme P2 17 Stipendinarius et s./. vel stipendiarius H 19 involvitur (in ventre) H/Macer ... eam om. Mat/desiccabit: siccabit I 20 Stericus: Ste- rius P] / in stera om. I 21 post 14 P] / Subses: Suspes P] / qui ... subsistendum et s./. vel qui subtus sedet H / subsistendum: sustinendum P] 22 giomeranter, glomeratim om. I 23 Sensuosus, sensibus plenus om. I/sensatus: sensalis P]/sensualis: sensuatus H sensilis P2 24-25 mutato ordme P] 24 undecumque: undique P] 26-27 spinosus ... Senticosus om. P] 26 Terentius ... squalidum om. Ma: 27 hirtus (hirsutus, sentus) H/urticosus: hirtycosus Pt surticosus I Sturticosus V] / horridus (pilosus) H 28 Sensim: Sensum P] / sensibiliter: sensiliter I / docte ... sensualiter om. P] / fabre: frabre P] / gnare (industre) H 29 Sentinare: Senti- sinare I/aliquid om. P;/in om. I/animo (quid) P,/sensim om. I 30 funiculus: funicula P] / in prora navis: improsanarius I 31 post 28 P2 / in tibiis: viribus P] 33 Martianus ... al lubescebat om. M]A / Stilbon: Stilbonte Mat / incedens: incendens P] et incedes I OSBERNI 6 6 5 555 / 556 M. 84 Sarcitector, qui tecta resarcit. 85 Sacellum, parvum templum. Virgilius nim phe risere sacello. 86 Sacrista, secretarius. 87 Sacernus, sacer animus, vel eminentior pars anime. Martianus divum - que hominumque sacernus. 88 Sacrificina, locus ubi sacrificatur, vei domus. 89 Saburra, ancora, vel locus ubi naves locantur. 4° Sabiare vel saviare, osculari, basiari. 4' Saginarius, equus non laborans sed quiescens. 48 Stipulari, rogare. Iuvenalis quantam vis stipulare, et protinus accipe quod do. 48 Sacrosanctus, in sanctitate confirmatus. 44 Sacerdotula, filia sacerdotis. 45 Saporus, sapore plenus. 46 Sternax, strasilis, stemibilis, quod facile sternitur. 47 Stratia, militia. 48 Stratorium, stabulum iumentorum. Iosephus R achel posuit idola in stratorio cameli. 49stratenus,pretor. Plautus nec quisquam est stratenus tam po tens. 5° Stratilates, dux militum. 5' Strataria, pretiosa vestis. 58 Strabo, qui obliquos habet oculos, luscus qui parum habet luminis. 58 Strabus, idem quod strabo. 54 Spiraculum, quod inspiratur. 55 Scenule, meretricule que in scenis prostituebantur. 56 Spira, revolutio serpentis. 57 Sepire, circumdare, ambire, circumcludere, circumtexere. 58 Sepecula, parva sepes. 59 Sepia, incaustum. Persius vanescat sepia limpha.

35 Verg. huc. III 9 37 Mart. Cap. VI 567: divumque hominumque sacer nus 42 Iuv. VII 165: quantum vis stipulare et protinus accipe: quid do 48 Iosephus = Cassiod. /os. au//q. I 322 B.: Rachel hoc audiens posuit idola in stratorio cameli 49 non reppen' 59 Pers. III 13: vanescit sepia lympha

35 Virgilius ... sacello om. Ma/ / (faciles) nimphe H / risere: sere P2 36 secretarius: sacretarius Pt (tenens sacra) P2 37 Martianus ... sacernus om. Ma/ 38 sacrificatur: sacrificantur P] sacrificabatur P2 / vel domus: domus vel au/e locus HI 39-41 pos/ 445 H 39 Saburra: Sa- burca P, 41 sed: vel I 42 om. H / Iuvenalis ... do om. Ma/ / protinus accipe: accipe proti nus P[ 44 Sacerdotula: Sacertula P] / filia sacerdotis: sacerdotalis filia P[ 46 strasilis: stra- philis H strabilis P, / quod: qui Ma/ 48 Iosephus ... cameli (vel stratorium est sellatura came li) P2 om. Ma/ 49 Stratenus: Stratevus H Straneus P2 Strategus Ma/ / stratenus: stratevus H straneus P2 strategus Ma/ 51 Strataria: Selatoria P) 52 luscus: fuscus I 54 quod: quo Ma/ 55 Scenule: Scentule I / scenis: cenis IP2 scenulis V] 57 Sepire: Screpire I / (circuire) circumdare I/circumtexere: circumire H 59 Sepia (piscis)- P, / Persius ... limpha om. Ma/ / Persius om. P[ / (nigra quod infusa) vanescat H 666 DERIVATIONES 556 / 557 M. Sepiuscule, sepe, crebro, frequenter, multotiens, sepenumero, sepicule. Plautus sep icu le peccas inquit. Surdaster, aliquantulum surdus, quod et surdulus dicitur. "2 Sectarius, aries, vervex quem oves sequuntur. "3 Sediculum, parvum sedile. "4 Saga, sagax, sapiens. Horatius m agicos m iracula sagas. "3 Sagittula, parva sagitta. Sorbitiuncula, sorbecula, parva sorbes. "2 Sorbillare, frequenter sorbere. "3 Sorbillator, degulator, potator, ganeo, helluo, tabemio, ebibitor, consum ptor. Sodalis, socius, consors, comes, condiscipulus, contubernio. 2° Sodalitium, societas, consortium. 2' Sodes, age, heodum, agedum, vox hortantis. 22 Sorticula, parva sors. 23Setius, segnius. Terentius nihilo setius puerum deferent. 24 Sortividus, sortilogus. 23 Sorita, cuiuslibet rei congeries. Martianus soritas congerit. 26 Satum, quedam mensura. 22 Sementivus, ad seminandum aptus. 23 Sementis, semen, quod in Genesi reperies. 2" Seminium, proficuum ex semine. 2" Semiverbius, seminator verborum. 3' Sandapila, feretrum mortuorum. 22 Scamata, sedes luctantium. 23 Scema, figura dictionis. 34 Series, ordo. 33 Seria, res utiles. Theodolus nostro postponas seria ludo. 2" Seriatus, in ordine ductus. 22 Serum, mesga. 22Seria, olla, uma. Terentius relevi om nes serias m eas.

60 Plaut. cas. 703 64 Hor. episf. II 2,208 73 Ter. Andr. 507: sed nilo setius mox puerum huc deferent 75 Mart. Cap. V 423: soritas cumque sensim congeris 78 c/! gen. I 12; I 29; VIII 22; XLVII 24 85 Theodul. eci. 29 88 Ter. Aeant. 460: relevi dolia omnia, omnis serias

60 crebro: crebrius Pj / sepicule om. Vj / Plautus ... inquit om. Mai / sepicule om. Pj / peccas: po scas Vjl om. Pj 62 aries: oves Pj / quem oves sequuntur om. I 64 Horatius ... sagas om. Mai / sagas: sagax Pj 65-66 mtifafo ordine Pj 66 Sorbitiuncula: sorbicuncula Vj sorbiun- cula IP2Pj / sorbecula: sorbella Pj / sorbes: sordes P2 68 consumptor (ardelio, pandor, lurco, devorator, ablegurritor, edulus) H 70 consortium (contubernium) P2 71-72 MtHfafo ordine Pj 71 agedum: agendum I 72 Sorticula: Sortiuncula Pj 73-74 tu nnnm coegi/ Vj 73 puerum deferent om. VjlPj / deferent: defferrent P2 74 sortilogus: sortilegus IP2P! 75- 76 mn?afo ordine Pj 75 Martianus soritas congerit om. Mai 79 Seminium (semen vel) P2 /proficuum: proficium Pj om. I 80 Semiverbius: Seminiverbius Pj/verborum om. P2 81-83 om. H 81-82 mn/a/o ordine P2 82 luctantium om. Pj 83 Scema: Scena I 85 Theodolus ... ludo om. Mai / nostro om. I 87-88 mti/afo ordine Pj 88 uma (fidelia pin ea, unde felicis in pineis) P2 / Terentius ... meas om. Mai / relevi: replevi Pj OSBERNI 667 557 M. 39 Seriatim, ordinatim, ordinate, digeste, digestim, ductim, expiicite. 9° Serotinus, serus, tardus, extimus, extremus. 9' Seriare, ordinare, explicare, digerere. 93 Sermunculus, parvus sermo. 93 Sermocinari, sermonem facere. 94 Seriola, parva olla. Persius seriole veteri m etuens deradere lim um . 93 Specular, speculum. 96 Suspicamen, suspicio. 97 Scemata, figure locutionis. Martianus figurasque, et scem ata re quirebat. 93 Sutricula, parva sutrix. 99 Subula, broca ferrea. Spectabilis, decorus, conspicuus, conspicax, conspicabundus, pulcher, speciosus, illimis, perspicax, perspicuus, effecatus, decorosus, formosus, vemus, sincerus. Specula, altus locus ad cospiciendum. "3 Surim, subrisibiliter vel punctim. "3 Suillus, porcinus. '°4 Subucula, camisia, interula. Horatius subucula trite pexa subest tunice. "3 Suris, musculus brachiorum. "6 Subulcus, custos porcorum. Virgilius tardi venere subulci. "7 Specimen, species, decor, perspicacia, perspicacitas, speciositas, venu stas, forma, conspicacia, conspicacitas, pulchritudo, formositas, vernan tia, splendificentia. "3suculus, parvus porcus. Plautus perge via recta cum suculis et p o rcis. "9 Sumen, minutum extum porcorum. '" Sucinum, ambana porci. Iuvenalis quia pinguia sucina. Sanies, putredo, caries. "3 Sinceres, sine carie.

94 Pers. IV 29: serioie veterem metuens deradere iimum 97 Mart. Cap. IX 969 104Hor. epAst. I 1,95-96: subucula pexeltrita subest tunice 106Verg. Z?MC. X 19 108 Plaut. rud. 1170: i dierecta cum sucula et cum porculis 110 Iuv. VI 573: ceu pinguia sucina

89 expiicite: explicate Mai 94 Persius ... limum om. Mai / veteri: veteris P] 95-96 om. H 97 om. P2 /figure: figura P; 98-99 parva ... Subula om. I 100 Spectabilis: Sectabilis Pi / decorus ... sincerus a/io ordine Pi / conspicabundus ... perspicax om. I / speciosus (prospicuus) P[/effecatus: effigiatus P2 conspicatus P[/decorosus om. I 102-103 mutato o^/ine Pi 102 om. P2 104 Horatius ... tunice om. Mai 105 Suris: Surus I Sumis (buscula) Pi / bra chiorum (vel tibiarum) H 106 porcorum: pecorum I / Virgilius ... subulci om. Mai / tardi: tar de P2Pi 107 perspicacia om. P2 /speciositas om. P2 /conspicacia, conspicacitas om. I/ver nantia (sincritas) H / splendificentia (claritas) H 108 Plautus ... porcis om. Mai / via recta: rec ta via P2 109-110 mutato ordine P2 109 extum: ex utero Pi 110 ambana (Mai): archa- na Vi archa I / Iuvenalis ... sucina om. Mai / quia: quasi H om. Pi / pinguia om. Pt / sucina (tota) Pt 111 caries: scaries Vi om.Pi 112 carie (puri et illimes) H 668 DERIVATIONES 557 / 558 M. "3 Sincerus, purus et clarus, quasi situs in cera. '" Sectim, sectiliter. ""Sectilis, ad secandum habilis. Iuvenalis quis tecum sectile por rum. "" Sectivus, quod facile secatur. "3 Sica, gladius, mucro, ensis, cluniculus, machera, splendona, framea. "" Sugrundaria, sepulcra. Sugrundia, fundamenta. '3° Sullus, animal in flumine, canini capitis et est inimicus cocodrillo. '3' Secespita, securis, dolabra. '33 Samocracius, aureus anulus. '33 Sincinnia, cantio solitaria. .-('34 Stragula, muliebre indumentum. ^v35 scipio, virga ante triumphantes delata. '3" Simpulum, ciatus, parvus ciphus. '33 Simpulatrices, mulieres cum ciato bibentes. '38 Sinciput, prima pars capitis. '3" Saltria, saltatrix. Iuvenalis quod saltria penem . '3° Sincinium, vox singularis cantilene. '3' Suriscuia, vas aquarium. '33 Salignus, de salice. Virgilius cum fauce saligna. '33 Salictum, locus ubi salices crescunt. '34Salebra, fractura viarum, vel lutum in via. Horatius qui m etuit sa le bras et acerbum frigus. '3" Salares, ludi ioco pleni. ****'3" Salacia, dea maris. '33 Sales, verba iocose inventa. Plato plus placuit salibus quam form a. '38 Saltitare, frequenter saltare. '3° Sussilire, sursum salire. Plautus p essu li su b silite.

115 Iuv. III 293: quis tecum sectile porrum 129 Iuv. VI 337: quae psaltria penem 132 Verg. georg. IV 110: cum faice saligna 134 Hor. epist. I 17,53: qui queritur saiebras et acerbum frigus 137 non reppeti 139 Plaut. Curo. 147-151: pessuli ... sussilite

113 cera (vei sine cera .i. vicio flexibilitatis i. stabifis et constans) P, 114-115 mutato ordine P, 115 secandum: sectandum P^ / Iuvenalis ... porrum om. Mai / Iuvenaiis om. V, 116 se catur: secant P, 117 ctunicuius: duniculus I/ framea (spata eo quod sit spatiosa et iata) H 118-120 post 41 H 118 Sugrundaria: Sugudaria P] 120 inimicus: inimicum P, commune H unicus P[ / cocodrifio: corcodriifo V] crocodilo Mai 123 Sincinnia: Sicinnia I Sincehma P]/cantio: cautio V[IPt/solitaria: solidaria P, 124 indumentum (genus est vestis varie) P, 126 Simpulum: Siripulum P2 /parvus: magnus P, 127 ciato: ciatero Pt 128 prima: sincera P, / capitis. (Occiput, occidua pars capitis) P¡ 129 Iuvenaiis ... penem om. Mai 132 Virgiiius ... saiigna om. Mai / cum: de V¡ / fauce: faice HP2 / saiigna (metuit) Pj 133 Saiic- tum: Salidum P, / locus om. P2 134 fractura: fattura I / Horatius ... frigus om. Mai / Horatius om. I 135 om. I 136 Saiacia: Salaria P2 Saiamacia P¡ / maris (que etiam Thetis dicitur) H 138-139 mutato ordine P2 139 saiire: salere HI / Piautus pessuii subsiiite (obsecro) H om. Mai OSBERNI 6 6 9 558 Ai. Salmentum, salsamentum. '4' Salinum, vas in quo sal reponitur, vel locus in quo efficitur. Persius pu rum et sine labe salinum. '43 Sintomia, capitis dolor. '43 Sindibalum, fundibalum, funda. '44 Stropheum, pallium virginale. '43 Spadix, equus castratus. '46 Spado, qui castratur. '47 Saviari, osculari. '48 Savium, osculum cum saliva. Plato sem ulco savio puellum meum savior. '49 Salum, mare, pontus, fretum, pelagus, Tetis, Nereus, profundum, Neptu nus. Sollempnizare, sollennia colere. Subsolanus, ventus ab oriente. "3 Sciolus, aliquantulum sciens. "3 Scibilis, docilis, ad sciendum habilis. '34Scitus, sapiens. Terentiusscitus puer natus est e Pamphilo. '33Scite, sapienter. Terentius n escis quam scite venerit m ihi in m ente. "6 Storia, lectisternia, quasi solo strata. "7 Stringiria, restrictio urine. "8 Sanna, derisio. '39Sciscere, sepe scire. Terentius quos par erat sciscere. '9° Sciscitari, scrutari. Subditivus, subditus, subiectus. "3 Subfibulum, succinctorium, brachile. "3 Subligaculum, subligar dicitur pro succintorio, vel pro zona. "4 Serratus, cum serra secatus. "3 Segmenta, longa corporis indumenta. Iuvenalis segmenta et longos habitus.

141 Pers. III 25 148 non repper/ 154 Ter. Andr. 486: scitus puer est natus (natus est var. A) Pamphilo 155 Ter. ZieaMt. 764: at si scias quam scite in mentem venerit 159 Ter. /?ec. 867: quos par fuerat resciscere (sciscere var. A) 165 Iuv. II i24

140saisamentum: salsimentum Pi 141 Persius ... salinum om. Ma/ 142 Sintomia: Sinto- nia V] Symptoma Ma/ 144 Stropheum: Strophium Ma/ 145 Spadix: Sedix I/castratus (Virgiiius [georg. III 82] spadices glaucique color deterrimus) H 147-148 mutato or^/ne H 147 Saviari: Suaviari P2 148 Savium: Suavium HP2 (savium) H / Plato ... savior om. Ma/ / semulco: semiulco H / savio: suavio HP2 et s./. vel savio H / meum om. Pj / savior: sua vior P2 osculor Pj 149 Neptunus (marmor, equor, sal) H 151 Subsolanus: Subsolarius I 153 docilis om. H 154 Terentius ... Pamphilo om. MaZ/e om. Pj 155 Terentius ... mente om. Ma//mente: mentem H 156post 150 P2 /Storia: Storea Ma/ 157 Stringiria: Strangiria I Strangeria-p2 Stranguria Ma/ s.A vel stranguria H 159 Terentius ... sciscere om. Ma/ / par erat: pareret Pj poterat I 160 scrutari (rimari) H (scitari) Pj 161-163 post 120 H 161 Subditivus: Stivus P2 162 Subfibulum: Subcibulum Pj 163 succintorio: succinto- ria Pj 165 Iuvenalis ... habitus om. Vj 6 7 0 DERIVATIONES 558 / 559 Ai. "9 Securicula, parva securis. "2 Sicarius, gladiator, qui fert sicam. "8 Sandalia, genus calciamenti. Terentius utinam tibi mitigem caput sandalio. "9 Subater, parum ater. "9 Subtristis, parum tristis. Surrentinum, genus vini. Persius lenia loturo tibi Surrentina ro g ab it. "2 Secutivus, facilis ad sequendum. '23 Sequax, sequester, sequens. "4 Sequestrare, sequi, sectari. "3 Sospitare, sanum facere. Prudentius sospitet ut iecur incolume. "9 Stolidus, stultus, insipiens, insulsus, brutus, blennus, fungibardus, exsensis. "2 Succuba, subtus cumbens. '28Succidus,humidus. Iuvenalis quod succida nollet lana pati. "9 Succulentus, succosus, succidus, humectus, humidus. "9 Suburbium, mansio sub urbe. Suffire, sufficere. Virgilius aut suffire thimo cerasque recide re. "2 Siligo, genus annone. "3Silurus, minutus piscis. Iuvenalis de merce siluros. "4 Siligineus, de siligine .i. de illa annona factus. "3 Socors, piger, segnis, remissus, laxus, iners. '89 Socordia, pigritia, inertia, segnitia. "2 Silex, petra. "8 Silicemus, moribundus, quasi silicem .i. sepulcrum cernens. '89Silicemium, similis mortuo. Terentius ego te hodie exercebo si licernium ut dignus es. '99 Separ .i. seorsum, aperte. '9' Stemma, descriptio vel nobilitas. Prudentius prisci stemma. 168 Ter, enn. 1028: utinam tibi conmitigari videam sandalio caput 171 Pers. III 93: lenia lo turo sibi Surrentina rogabit 175 Prud. catA. III 180 178 Iuv. V 24-25: quod sucida no lit ¡lana pati 181 Verg. georg. IV 241: at suffire thymo cerasque recidere 183 Iuv. IV 33 189 Ter. ad. 587: ego te exercebo hodie, ut dignus es, silicernium 191 Prud. catA. VII 81: re ferre stemma prisci

168Terentius ... sandalio om. Mat/tibi mitigem: mitigem tibi P2P]/caput post utinam Pj 169ater (subniger) H 171 Surrentinum: Surretinum Pi/lenia: levia Pi/loturo: lauturo P2 /Surrentina: Surretina P, 174 Sequestrare: Sequestrari IPt/sectari (vel separare) H 175 sanum: sospitem H/iecur: genus P2 176 brutus: bardus P;/blennus: bleumius I 177 cumbens: cubans Pt 178 quod: quid Vt 179 humidus om. Pj 180 Suburbium (su burbanum) H 181 sufficere: suffumigare M;A / aut: at HP2 ante Pt / suffire: sufferre P2 ante corr. / thimo: vino Pt / recidere: redire Vtl (inanes)

193 Pers. pro/. 6-7: ipse semipaganus ¡ad sacra vatum 200 Verg. &HC. VII 33: sinum iactis et haec te liba. Priape, quotannis 210 Enn.] Paul. Fest. p. 443 L.: Lucilius: Varonum ac rupicum squarrosa incondita rostra 215 Aug. c:v. VII 24: super Priapi scapum 217 Iuv. VI 264: po sitis scaphium cum sumitur armis

192 OTM. H 193-194 mMfaio OTi#ne Pi 193 Persius ... sacra om. Aia: / ad sacra (vatum) P2 077!. P] 194 fixura (coctura) P2 195 quod ... subtercutaneus 077!. M;A/quod: qui Aia: / (subcutanus et) subcutaneus P2 / et subcirratus ... intercutatus om. P2 / subcirratus: subcuta- tus HP] / et intercutaneus ... subtercus 077!. Aia:/subtercutaneus (dicitur) P2 198 expansio (amplificatio) H 200 Virgilius ... quotannis om. Aia: / Iactis (et hec te liba) HP2 / Priape quo tannis om. I 202posf 163 H/lingere om. H 203077!. H 204pos? 202 H/Subpuren tus: Suppuratus HI Subupuratus Pi 205 Simultum: Simultus I 206 odium (vel simulatio) H 208-209 7?!Mfa?o ordme P2 209 sex: I (sc:/:ce? primum) P] / puncti: punctum P] / tessara: tessera V; texura I 210 Squarrosus, hirsutus om. I/Ennius ... rostra om. Aia: 211 ferrum om. I 212 om. P2 / scamillum: scannullulum P] 214 Scapularius: Scapularis H / scapulas: scapulos P; 215 Scapus: Scapulus P]/Augustinus ... Priapi om. Aia:/scapum: scapulum (tuum) P] / Priapi (nupta sedebat) H om. P] 216-217 mMfaio ordme P2 216 Scabere: Sca- berre P] Scapere Aia: / grattare (scalpere) P2 217 reponuntur: reponebantur I / Iuvenalis ... ar mis om. Aia: 6 7 2 DERIVATIONES 560 Ai. 8" Scaber, scabidus, scabiosus, scabrosus. 8" Scabreus, vetustus et etate detritus. 88° Scabreolus, aliquantulum vetustus. 88' Scabia, scabies, scabitudo. 888 Scabrones, vespe cum longis cruribus. 888 Scopare, purgare. 884 Scopa, qua domus purgatur. Horatius vilib u s in scop is. 885 Scopes, ferrum unde ligna planantur. Horatius in scope quantus consistit sumptus. 886 Spatarius, gladiator. 887 Stolopus, bucca inflata. Persius nec stolopo tum idas. 888 Spera, rotundus circulus. 88° Semisperium, hemisperium, media spera. 88° Solox, pecus consuetum multum pascere. 88' Suavium, suavitas. 888 Suffumigium, fumatio subtus facta. Macer per suffum igium m u lieri menstrua reddit. 888 Suppedaneus, scabellum sub pede. 884 Scrutabundus, scrutabilis. 888 Scrutillus, venter suillus farcitus. 886 Scrutinium, quicquid scrutatum est interius. 887 Scrutari, rimari. 888 Scrutum, vestis pauperum. Horatius vendentem scruta popello. 889 Scrupus, minutus lapis. 84° Scrupulus, anxietas et molestia. 84' Spurcus, fetidus, fetulentus, spurcilentus, spurcosus, cenosus, cenulen tus, fedus, feculentus, olax, olidus, spurulentus, exoletus. 848 Spurcidicus, immunda dicens. 848 Spurcificus, immunda faciens. Plautus neque spurcidici insunt versus.

224 Hor. serm. II 4,81 225 Hor. serm. II 4,81-82: in scobe quantus ¡consistit sumptus 227 Pers. V 13: nec scloppo tumidas 232 Macer ] Marbod. /ap. 275 238 Hor. epist. I 7,65: vilia vendentem tunicato scruta popello 243 Plaut. capt. 56

218-219 in unum coegzt V) 219-220 mutato oniine P2 221 Scabia: Scabra Pt / scabitudo: scabritudo P2 222-223 mutato ordine P] 222 Scabrones: Scabione Pt / cum: cubans P) 223 Scopare (scopere) H 224 Horatius ... scopis (in mappis in scobe quantus consistit sum ptus) P2 om. Mai 225 Scopes: Scopis Pt / Horatius ... sumptus om. Mai 227 Stolopus: Stlopus P2 et s./. vel stlopus H / stolopo: stlopo P2 et s./. vel stlopo H / tumidas: humidas I (inten dit rumpere buccas) H 228 circulus. (Spira revolutio serpentis) H 229 media spera om. P2 /media: dimidia Pt 231 om. P2 /suavitas (vel osculum) H 232 fumatio: fumatium Pt / (que) subtus P2 / Macer ... reddit om. Mai / mulieri: mulierum I 233 om. P2 235 Scru tillus: Scrutillis VtH 237 rimari (indagare, investigare) H 238 pauperum (vel cibus) P2 /Horatius ... popello om. Mai/vendentem: videntem I 239 om. I/Scrupus: Scrutus V; 241 om. P2 /spurcilentus ... feculentus om. Pt/spurulentus, exoletus post 242 Pt 242- 243 Spurcidicus, immunda dicens post faciens H 242 Spurcidicus: Spurcidus I 243 Plau tus ... versus om. Mai / Plautus om. I / spurcidici: spurdidici Vt spurcidia Pt spurcifici I P2 OSBERNI 673 560 / 567 M. 244 Spurcitia, feditas, fetulentia, cenum, cenositas, cenulentia, oletum, fetor, feculentia, putor, putiditas, spurculentia. 243 Scrupeus, asper, molestus. 246 Scruposus, asper, anxius. Plautus non m eus scruposam victus commeat viam. 242 Scrupulatus, curiosus, sollicitatus. 243 Sartores, sarcitores, reparatores. 24" Sandix, herba unde fit sandiceus color. Virgilius sponte sua sandix pascentes vestiet agnos. 23" Sarcire, reparare. 23' Sartago, patella, et dicitur pro sicca materia. Persius unde hec sar tago loquendi. 232 Sartus, correctus, reparatus. 233Serio, intente. Plautus dic obsecro serio quod te rogem . 234 Sartarium, domus ubi vestes sarciuntur. 233 Sarcimen, sarcimentum, reparamen, reforamen. 236 Sarcinare, honerare vel sarcire, unde resarcire pro reparare dicitur. 233 Sarire, silvam purgare, quod et eruderare dicitur. 233 Sarchitectus, ille qui tecta sarcit. 23" Sartatectum, restauratio tectorum. 26" Septemtrio, stella que aliter dicitur Artos, et Ursa, et Arcturus, et Arto- philax. 2"' Septemplex, septies plicatus, quod et septuplum dicitur. 263 Septennis, septem annorum. 263 Septingenti, septies centum. 264 Sicophanta, falsus calumpniator. 263 Sicophantia, falsa calumpnia. Plautus neque puduit id etatis sicophantias struere. 266 Sillabatim, de una sillaba in aliam. 263 Saporius, sapore plenus. 263 Secus, iuxta, vel aliter. Plautus quid fecim us tibi, aut quid d i ximus secus quam veiles?

246 Plaut, cap/. 185: nam meus scruposam victus commetat viam 249Verg. IV 45 251 Pers. I 80 253 Plaut. asm. 29: dic obsecra hercle serio quod te rogem 265 Plaut. asm. 71-72: neque puduit eum id aetatis sycophantiaslstruere 268 Plaut. au/. 436: quid fecimus, quid diximus tibi secus quam velles?

244 om. P2 /cenum: cenon P, 246 Plautus ... viam om. Maz/meus: mens P2Pj/scruposam: scruposus P2 / victus commeat: commeat victus H / victus: luctus Pj / commeat: convincat Pj 247 sollicitatus: sollicitus P2 248 post 239 P2 / reparatores: reperitores P2 249 sandiceus: sandicens P2 sandineus Pj / vestiet agnos: vestitet agros P2 250 post 248 P2 251 Persius ... loquendi om. Maz / unde om. Pj 253 Plautus ... rogem om. Maz / te om. P2 254 ubi om. P2 255 reforamen: roforamen P2 256 Sarcinare: Sarci P,/dicitur om. H 257 eruderare: erudare VjPj enudare Maz 258 sarcit: petit P2 259 Sartatectum: Sarcitectum P2 260 stella (illa) V1P2 261 Septemplex: Septemples Pj / et: est Maz 265 id etatis: idemptita- tis Pj / sicophantias: sicophantiam Pj 266-267 ozzz. P2 266 aliam (paulatim, temperanter) H (singulatim, singulariter. Sigillatim non singillatim dicere et dici) Pj 267 Saporius: Sopo rius H Soporus I / sapore: sopore HI 268 Plautus (quod feci) I / quam (Maz): quod Vj quam quam Pj 674 DERIVATIONES 562 / 562 M. 399 Sonticus, nocivus, noxius. 37° Spadix, equus castralus. Virgiiius spadices, giaucique eoior de te rrim u s. 37' Sessilis, ad sedendum habilis. 373 subsellium, sedes. Persius per subsellia levis trosulus exultat. 373 Seditio, rixa, discordia. 374 Sedentarius, qui parat sedes. Plautus petunt sum ptus artifex et sedentarius. 373 Suppeditare, auxiliari, suffragari, opitulari, subvenire, iuvare, succurre re, adiuvare, adiutare, presidiari, tutari. 376 Suppedium, subsidium, suffragium, auxilium, opitulamen, subventio, suppetie. In historiis et prebuerunt illis suppetias,.i. auxilia. 377 Spata, gladius, eo quod spatiosa sit et lata. 378 Stibia, herba unde efficitur unguentum. 379 Stilones, radices, stirpes, racemi. 38°Scropha, sus, porca. Iuvenalis atque eadem scropha fecundior alba. 38' Scrophipascus, qui pascit porcos. Plautus scrophipasci qui alunt furfure sues. 383 Subiux, bos sub iugo. 383 Subiugalis, equus vel asinus sub iugo. 384 Subhircus, locus fetidus sub ascella. 383 Subtela, corrigia que tenditur sub cauda. 386 Subligar, cingulum subtus ligatum. 387 Surpicula, vimen, gracilis virga. Plautus ora verberabo su rp icu lis p isca riis. 388 Sanctimonia, sanctitas. 389 Subigitare, subtrahere, subducere. 39" Sanctimonialis, femina sanctitati dedita. 39' Sanctire, affirmare. 393 Sudosus, sudore plenus.

270 Verg. geotg. III 82 272 Pers. I 82: trassulus exultat tibi per subsellia levis? 274 c/1 Plaut. an/. 513 276 non rgppen 280 luv. VI 177: atque eadem scrofa Niobe fecundior alba 281 Plaut. capf. 807: scrofipasci, qui alunt furfuribus sues 287 Plaut. cap?. 816

269 noxius (norius) I 270om. H/Spadix: Spadus I 271 om. P; 272 Persius (tibi) H/levis: lenis H/trosulus exultat om. H/exultat: extat Pj 274 Plautus ... sedentarius om. Ma/ 275 adiutare om. HP2 / presidiari, tutari om. H 276 Suppedium: Suppecium Pj / au xilium (auxiliamen) I/opitulamen: sopitulamen Vj/subventio: subvectio Pj/In ... auxilia om. Ma/ / prebuerunt: prebebit Pj / auxilia: auxiliari Vj 277 po5? 534 H / lata (quod etiam aliter di citur mucro, (ensis add. Vj), machera, cluniculus) VjPj om. I 278-279post 204 H 279 Sti lones: Stiliones Vjl/racemi om. P2 280 Scropha ... porca om. I 281 porcos: scrofas H / qui (porcos) Pj / sues om. Pj 282 Subiux: Subius Pj 283 om. I 284 Subhircus: Su- bucus Pj 285 cauda (equi sicut antela que tenditur ante pestus) H 287 Surpicula: Sirpi- cula Pj/ora verberabo: orabo P2 /surpiculis: sirpiculis Pj/piscariis: piscarii Pj 289om. P2 / Subigitare: Subagitare Vj 291 Sanctire: Sanctitare Pj / affirmare: firmare Ma/ (vel statue re) H OSBERNI 6 7 5 562 M. 393 Sudus, purus, clarus, coruscus, lucidus, splendidus, stelleus, luminosus, luculentus, fulgidus, gemmeus, vemus. 394 Sudorare, sudare. 393 Sudes, pali qui figuntur in terra. 39" Sudates, qui facit palos. Plautus petunt sumptus sudates. 393 Senaculum, domus ubi senatus congregatur. 39" Senitia, pilatura labrorum. Ieronimus m anducans sen itias. 399 Senitio, senex. Plautus tibi satis est si hunc senitionem ser ves anus. 3°° Sumptuarius, sumptuosus. 3°' Sumptuaria, lex que de sumptu loquitur, vel que est sumptu plena. 3°3 Saginare, pinguescere. 3°3 Sagina, pinguedo, adeps, arvina. 3°4 Sagimen, sagimentum vel saginamentum. 3°" Saginarius, pinguis, carnulentus. 3"" Satelles, minister crudelitatis. 3°3 Satellicium, satellitis premium. 3"8 Sophos, cantus sapienter dictus. 399 Sophus, sapientia, sophia. 3*9 Sophista, sapienter loquens. 3" Sophisticus, sapienter institutus. 3'3 Sophisma, sermo involutus. 3'3 Stridosus, stridulus, stridore plenus. 3'4 Strigilis, patella vel ferrum, unde purgantur equi. Iuvenalis i puer et strigiles Crisippi ad balnea defer. 3'" Stillicidium, stilla cadens. 3'" Stuporatus, stupefactus. 3'3 Splendidulus, aliquantulum splendidus. 3'8 Splendona, gladius. Iosephus dans unicuique iaculaturam et splendonam. 3'9 Splendificentia, claritas. 339 Sulcones, qui sulcos faciunt. 33' Splendifice, splendide.

296 Ptaut. an/. 507 298 non repperi 299 Ptaut.] Prisc. G.i./C. II 114,18 //.: "senex senecio" Afranius in prodito: Tu senecionem hunc satis est si servas anus [com. 199 Ribb/] 314 Iuv.] Pers. V 126 318 non repperi

293 om. P2 / fuigidus (splendificus) H / gemmeus, vemus om. H 296 Sudates: Sudites H / pa- ios: pales P; / Plautus ... sudates om. Mai / petunt: petit P, / sumptus (artifex et) H / sudates: sudi tes H om. V[I 298 Ieronimus om. P2 / senitias: senitia P] (Senetie arum, aie piscium vei salive senum) P, 299 Piautus ... anus om. Mai / tibi om. P, / senitionem: senionem I / anus om. P, 300 om. P2 307 premium (vei officium) H (vei miiitia) P2 308 om. H / Sophos: Saphos I/cantus: cautus P, 310-311 orn.P] 311 sapienter om.I 313 Stridosus, striduius: Stridulus, stridosus 1 314Iuvenaiis ... defer om. Mai/Crisippi: Crisipi V] Crispini I om. P, 315om. H 3!6poV 279 H 318 Iosephus ... spiendonam om.P] Mai 320-321 mniaM ordine H 6 7 6 DERIVATIONES 562 / 565 M. 333 Splen, locus ubi est risus. Persius sed sum p etu lan ti splene cachinno. 333 Scaturire, effluere. 334 Scatebra, eruptio aquosa. Virgilius scatebras que et arentia tem perat arva. 333 Scatebrosus, aquosus. 336 Scaturigo, caverna unde aqua erumpit. Augustinus scatu rigin es aquarum et earum proluviones. 337 Sevities, sevitia, crudelitas, truculentia, feritas, feralitas, supplicium, cru ciamen, ferocitas. 333 Sororius, sororis filius. 33° Sarracum, genus currus. Iuvenalis sarraco ven iente abies. 33" Sobrinus, cognatus, consobrinus, contribulis, consanguineus. 33' Sororissare, sorori assimilare. 337 Sororizari, alicui rei assimilari. 333 Sororcula, parva soror. 334 Stomacula, stomacus. Iuvenalis divina stomacula porci. 333 Socer, pater uxoris. 336 Socrus, mater uxoris. 337 simulac, simul. Horatius ipse deus simulacque volam me sol vet opinor. 333 Scortatorium, prostibulum, meretricium, meritorium, tugurium. 33" Scordicus, crudum corium. 34" Scordalus, crudelis, sevus, ferus, feralis, crudus, ferox, truculentus. 34' Scoria, sordes metallorum, quod saginus dicitur. 347 Supernates, superna colentes. 343 Supparum, manica super aliam inducta, vel extremitas velorum. 344 Superciliosus, superbus, elatus, arrogans, insolens, vesicosus, tuberosus, ampullatus.

322 Pers. 1 12 324 Verg. geo?g. 1110: scatebrisque arentia temperat arva 326 Aug. civ. IV 2: scaturrigines quasdam ac proluviones easdem 329 Iuv. III 255 334 Iuv. X 355: divina tomacula porci 337 Hor. episf. I 16, 78: ipse deus simulatque volam, me solvet, opinor

322 Persius ... cachinno om. Mai 324 aquosa: aquarum P; / Virgilius ... arva om. Mai / scate- brasque: scatebrisque H scatebras P; / et om. HP2 / arentia ... arva: cetera P; 326 Augustinus ... proluviones om. MtA Mai / et: .i. I / earum om. P; 327 feralitas (ferocia)) H 328 Soro rius: Sororus I 329 currus: curruum I / veniente abies: et cetera Pt 330 contribulis: con tribulus Vtl contribunal P2 / consanguineus om. Vt 331-332 om. I 331 Sororissare: Soro- rizare Pt / assimilare: assimilari H 332-333 om. P2 332 om. Pt / Sororizari: Sororizare H 334 Stomacula, stomacus: Sthomachus, stomaculum P2 337 simul (postquam) H/simu lacque: simulae que I simulae quia P; simulae Vt / volam: volet Pt /acnua Vt 338 tugurium (formix, pseuca) H om. IP2 339-340 mnfafo ordine P2 339 Scordicus: Scordiscus H 340 Scordalus om. P2 / truculentus (cordalis) P2 341 Scoria: Scordia Pt / quod ... dicitur om. P2 / saginus: siginus H signius I 343 Supparum: suppar Pt 344 ampullatus: ampulosus P2 OSBERNI 6 7 7 563 M. 3" Scriptitare, frequenter scribere. 349 Scripturire, scribere, desiderare. Priscianus hec sunt desiderativa, scripturio, micturio, amaturio. 342 Scriptorium, pluteum super quod scribitur. 348 Scriptim, expresse. 349 Simplegas, cumulus terre et harenarum quas terra misit post Argos. Ovi dius undarum sparsas Simplegadas. 33° Serpedo, tumor qui serpit in cute. 33' Serpiiium, ceiifoiium. Virgilius allia serpiliumque messoribus. 332 Speleum, specu, spelunca, fossa, scrops, specus. 333 Spermen, semen. 334 Spernax, qui alios spernit. Sidonius non est adm ittendus in con silio spernax. 333 Sequanus, sequax, sequester, sequitivus. 338 Sintomata libri, incisiones cartarum. 332 Sutela, astutia, quasi subtilis tela. Plautus p ossis ciam me su teiis tuis preripere. 338 Spalagma, compositio, ordinatio. 339 Stultatus, stultus effectus. 389 Somata, corpora. 38' Sparsorium, res cum qua aliquid aspergitur. 382 Sparsilis, ad spargendum habilis. 383 Spargitare, aspergitare, frequenter spargere. 384 Sandapila, scurra, lixa, corbellus. 383 Sanna, derisio, ludificatio, delusio, ludificamen, subsannatio. 388 Stips, obolus, assis, ratitum eo quod sit sicut ratis. 382 Stipus, mendicus qui petit stipem. 388 Stipendium, stipis premium. 389 Stipendiarius, qui stipem capit.

346 c/. Prisc. G.E.X. II 429,10 H.: species derivatorum in "urio"... mictu micturio, partu parturio, amatu amaturio 349 Ov. met. XV 338 351 Verg. &uc. II 11: aiia serpuiiumque herbas 354 Sidon, epist. IV 9,4: nec in admittendo consilio spernax 357 Piaut. etrs. 95-96: passione necne ciam me suteiis tuis ] praeripere

345-346 mutato ordine P; 346 Scripturire (Mat): Scripturare V] / micturio: minctuiio H / amaturio: maturio H amicturio P] om. V] 348 expresse (expressim) H 349 Simplegas (Mai): Semipiega P] Semipiegas V, Semipiagas I / harenarum (post agros) P] / quas ... Argos om. P,/terra: terras V,I (Simpiegadas) V]/misit: timuit Mai (in equore) P2 /post: concurrentes Mai / Argos: Argo Mai / undarum sparsas: sparsas undarum P2 / Simpiegadas (Mai): Simpiegades Pz Sempiegadas V, Semipiegas P, Semipiagas I 351 om. P2 / ceiifoiium: cerefolium Mai ecro- foiium P] / Virgiiius ... messoribus om. Mai / serpiilumque: serpiiium P] / messoribus om. I 352 Speleum: Specum P] / scrops: scrobs P2 / specus om. I 353 om. Pi / semen (hoc sperma matis, hec sperma me) H 355 Sequanus: Sequavus Mai / sequitivus: secutivus H secuturus P2 357-359 post 316 H 357-358 mutato ordine H 357 ciam me: ceiamine P) 358- 359 mutato ordine P2 358 Spalagma: Sadagina P] 360 post 355 P2 361 aspergitur: spergitur I 362 om. P2 364 iixa: iuxa P] / corbeiius (iecator) H 365 subsannatio om. P, 366 om. P2 / eo ... ratis om. IP] 369 Stipendiarius: Stipendinarius P] 678 DERIVATIONES 563 / 564 M. ""Stipulari, rogare. Iuvenalis quantum vis stipulare et protinus accipe quod do. 87' Subsannare, deludere, deridere, ludificare. 878 Spinulentus, spinosus. 878 spinter, fibula. Plautus nisi deferis spinter nequam erit. 874 Spinterculum, parva fibula vel armilla. 878 Stupidare, frequenter stupere. 876 Sompniculosus, somnolentus, somno plenus. 877 Somnitare, sepe somniare. 878 Spiculum, telum, missile, vibraculum. 879 Spiculari, iaculari, vibrare. 88° Spiculator, iaculator, qui gerit spiculum. 88' Spicatus, de spicis aromatum factus. 888 Salvire, salvare. Horatius ruffum salvire. 888 Semicintium, cingulum, cinctura. 884 Semustus, ex parte ustus. 888 Semesus, ex parte comestus. 886 Semunculus, semihomo. 887 Semones, semihomines. Martianus quos semones et emitheos dicunt. 888 Semiermis, ex parte armatus. 889 Semirutus, ex parte ruens. 89° Semicors, dimidium cor habens. 89' Semimaris, ex parte masculus. 898 Semilunium, dimidia luna. 898 Semisonium, dimidia cena. 894 Semiplagium, quoddam parvum rete. 898 Scutulatus, equus orbiculatus. 896 Scurrilis, ad ridendum facilis. 897 Scurra, lecator, corbellus, garcifer, gerra. 898 Scurrari, modo scurrarum vivere. Horatius scurror ego ipse m ihi. 899 Scelestus, scelerosus, iniquus, infandus, nefarius, nefandus, nefastus.

370 Iuv. VII 165 373 Plaut. Man. 683: mihi tu ut dederis pailam et spinter? numquam factum reperies 382 Hor. epzst. I 10,1: Fuscum salvere 387 Mart. Cap. II 156: quos hemitheos di cunt, quosque latine Semones 398 Hor. epzst. I 17, 19

370 Iuvenalis ... accipe onz. Maz / et onz. Pt / quod do onz. V) 371 post 365 H / deridere onz. Pt 372 Spinulentus: Sinulentus P2 373 fibula (vel armilla) H / Plautus ... erit onz. Maz / Plau tus onz. Pt / dederis (mihi) Pt 374 armilla (Maz) (plenus) V] 376-377 nztttato ordine P2 378-379 nzntato ordine P2 380 iaculator: gladiator HIP2 382 onz. H/Horatius ... salvire onz. Maz' 387 Martianus ... dicunt onz. Maz 388 Semiermis: Semiermus P, 389 Semi rutus: Semiratus Pt 393 Semisonium: Semicenium Pt 394 quoddam parvum: dimidium P2 395-397 onz. P2 396 ridendum: currendum Pt 397 gerra: ferra Vt ante corr. onz. HI 398 Scurrari: Scrurrari P2 / scurrarum: scrurarum P2 currarum Pt / Horatius ... mihi onz. Maz / scurror: scruror P2 curror Pt 399 infandus onz. Maz / nefastus onz. H OSBERNI 6 7 9 564 / 565 Ai. 4°° Stomatica, medicamina apta stomaco. 4°' Stigmatosus, stigmatibus .i. vulneribus plenus. 4°3 Strepitare, sepe strepere, tumultuare. 4°3 Siticulosus, sitibundus, aliquantulum sitiens. 4°4 Situla, restis cum qua aqua trahitur. 4°s Surus, qui remanet post abscisionem arboris. 4°3 Surculus, truncus renascens. 4°3 Sospitare vel sospire, sanitatem recuperare. 4°s Strepor, strepitus. 4°9 Strenuus, cautus, gnarus, astutus, vafer. 4" Stirps, stirpes, progenies, plebs, soboles, propago. 4" Subtiliare, subtiliter agere. 4" Sinpsalma, tota consonantia psalmi. 4'3strophium, cinctorium. Prudentius strophium, diadema, monile. 4" Succenturiatus, qui prime centurie superest. 4" Soloecismus, vitiosa locutio. 4" Seprassarii, negotiatores, mangones, pantabole, mercatores, institores, actionatores. 4" Stellio, vermis nocte lucens. 4" Stilio, animal aliquantulum longum, quia stilon longum dicitur. 4" Singraphia, totius census scripture, quod et prodica dicitur. 43° Singultuosus, singultibus plenus. 43' Singultim, singultuose. Horatius singultim plura locutus. 433 Spongia, genus vasis. 433 Susurrum, susurrium. Virgilius et sonnum leto suadebit inire su su rro. 434 Semovere, amovere. 433 Semotim, separatim. 43° Summanus, Pluto quasi summus Manium. 433 Suberatus, conductus. 43° Suffragari, auxiliari.

413 Prud. psych. 449 421 Hor. serm. I 6,56: singultim pauca locutus 423 Verg. &MC. I 55: saepe levi somnum suadebit inire susurro

400-402 pos? 359 H 401 394 P2 /Stigmatosus o?n. P] 402 Strepitare: Strepidare I / tumultuare ow. I 404 restis: vas P2 (vel orca) P; / qua: quo P2 / trahitur (vel vas) H 405 Surus: Sutus V] (truncus) H 406 renascens: remanens P] 407 Sospitare: Sopitare P2 /sospire: sopire I sopirare P]/recuperare: restituere V] 408strepitus (sonitus) H 409 gnarus: ganrus I / vafer: vaffer V] 410 stirpes o?M. HP2 415 locutio (in Iuvenali [c/ì VI 456] ) V,I (in vulgari sermone) P, 416 a pantabole ¿¿si:nx:f V,/pantabole: spantabole V, I / actionatores: auctionatores P2 418 stilon: telon P] 419 totius owi. I / prodica: pro dica IP] / dicitur: accipitur I (singrapha multorum scriptura vel cautio) H 421 Singultim, singul tuose: Singultuose, singultim P;/Horatius ... locutus o?M. Ma:/plura: pauca P2 422 ow. P2 423 Susurrum, susurrium: Subsurcum, susurro P;/Virgilius ... susurro ow. Ma:/sonnum le to: levi sompnum H 424 amovere (dimovere) H 425 separatim (divisim) H 426 Sum manus: Sumanus V]P] Summanis P2 Sumanis I 427 (ere) conductus H / conductus: obductus I 428 OMi. P2 / auxiliari (suffraganei, auxiliatores) H 680 DERIVATIONES 565 M. 43° Subigitare, subducere. Terentius hec quidem contumelia est amici tui amicam subigitare. 9"° Subrimus, hedus quasi sub mamma positus. 93' Suppressim, submisse. 933 Suppodiare, inniti. 933 Seponere, amovere. 939 Supputare, numerare. 93" Suppedaneus, scabellum sub pedibus. 93" Semones, semihomines. 933 Subhircus, fetidus locus subter brachia. 938 Subicitare, subiectare, subicere. 939 Sublinguium, locus subter linguam. 99° Subcinere, subcanere. 99' Socors, piger, segnis, remissus. 993 Socordia, pigritia. 993 Succensere, irasci. 999 Sintheca, ubi totus thesaurus reponitur. 99" Stipadium, scacarium in quo luditur, eo quod hominibus ludum spec tantibus stipetur. Sidonius erat ibi stipadium, et purus aba cus. 99" Stirpitus, radicitus, funditus. 993 Stirpare, eradicare, extirpare. 998 Scalpere, incidere. 999 Scalprum, cultellum unde inciditur. Horatius si scalprum et for m as. 9"° Scalpellum, parvum cultellum. 9"' Scalpitare, frequenter incidere. 9"3 Scalpurire, scalpere. 9"3 Sculpitare, frequenter sculpere. 9"9 Sculptim, cesim, cartim, dilaceratim, fractim, minutatim, dilaniatim, divisim, scissim, discissim. 9"" Sinzugia, coniunctio.

429 Ter. Aeanf 566-567. 445 Sidon, episf. II 2,11: in hac stibadium et nitens abacus 449 Hor. serm. II 3, 106: si scalpra et formas

429 Subigitare: Subagitare P2 Sibigitare Mai / Terentius ... subigitare ow. Mai / subigitare: subagitare P2 430-431 TnMfafo ordine H 430 Subrimus: Subrinus I Subemus P) 432 inniti OTM. I 433 amovere (removere) H 434 Supputare: Suppurare I Suppetare M;A / numerare (computare) H 435-437 077!. P2 436 077!. H Mai 437 077!. Pj / subter brachia: sub bra chio I 438-439 07?!. P2 439 subter linguam: sub lingua IM]A 440 Subcinere, subcane re: Succinit, succantat P2 441-442 TTiMfafo ordine P2 445 posi 469 H / in quo luditur oTn. IPt / hominibus: omnibus Pt / erat: fiat M]A / stipadium: scacarium V] 446 funditus (omnino) H 446-447 TMMfaio ordine P2 448 OTn. P] / incidere (scalpurire) H 449 cultellum: cul tellus IP2 / Horatius ... formas 0777. Mai / formas (sutor) HP2 450 parvum cultellum: parvus cultellus IP2 452-453 OTn. H 453-454 TnMfafo ordine P; 454-455 TnMfafo ordine P2 454 fractim (minutim) P2 455 posf 405 Pt / Sinzugia: Sintugia Pt Surugia I / coniunctio (co pulatio, confederatio) H OSBERNI 681 565 / 566 M. 466 Sinzugiare, copulare, coniungere, confederare. 467 Stropheum, pallium virginale. 465 Sistrum, tuba. Prudentius resono m editantes vulnera sistro. 469 Scammata, sedilia, throni, agalmata. 46" Sceda, scedula, carta, tomus, singraphia. 46' Scirpus, iuncus, biblus, papirus. 467 Scirpetum, locus ubi iuncus crescit. 466 Struma, gibbus, tuber, glomer. 464 Strumosus, gibbosus, tuberosus, glomerosus. 466 Stomacari, sevire, furere, limphari. 466 Subrufus, aliquantulum rufus. 467 Subtegmen, lignum in quo tela texitur. Ovidius in seritu r radiis subtemen acutis. 466 Surrigere, sursum se erigere. 469 Subrogare, substituere. 47° Subtristis, aliquantulum tristis. 47' Subpar, subiectus. 477 Separ, seorsum a pare. 476 Separanter, separatim. 474 Suppalliare, occultare. 476 Subuncus, curvus. 476 Semuncia, dimidia uncia. 477 Suggestus, tribunal iudicum, a rebus suggerendis. 476 Suggillare, suggerere. 479 Siligo, genus tritici. 46" Subligar, succintorium. 46' Sinceres, sine scarie, puri et illimes. 467 Subsiciva, frusta illa que sutor scindit de corio. 466 Subtercus, fetor sub cute natus. 464 Suber, tenuis cortex inter corticem exteriorem et lignum, quod etiam liber dicitur. Persius ut ram ale vetus pregrandi subere coctum . 466 Salacia, dea maris, que et Tetis.

458 Prud. psycA. 435 467 Ov. mei. VI 56: inseritur medium radiis subtemen acutis 484 Pers. I 97: ut ramale vetus vegrandi (praegrandi vur. t) subere coctum?

456 post 406 Pt / Sinzugiare: Surugiare I 457 Stropheum: Strophium Alat 458 Prudentius ... sistro om. Alat' / resono om. I / meditantes: medicantes Vtl / vulnera om. Pt / sistro ante resono P, 459 agaimata: algama P^ agaimato I 460 singraphia: singrapha Alat 462 post 464 P2 / iuncus: scirpus H scirpi I / crescit: crescunt I 463 tuber: tumen P] 466-468 uA'o ordine P2 467teiaom. P2 468 erigere: agere Pt 469-470 om.P 2 post 469 Aas repetitiones mutato ordine, sc. 445, 39-41, 118-120, 161-163, 202, 204, 278-279, 316, 358, 357, 359, 400-402 praeAet H 470 om. HI 471 Subpar (fero) P2 472 om. I 473 separatim (seorsum) H 474 occultare om. I 478 suggerere: suggere Pt (vel reprehendere) H 479-480 om. HIP2 481 om. HP2 482 Subsiciva: Subsciva HP2 et s.i. vel subscina H Subsciciva 1/de corio om. V, 483 Subtercus: Substercus HP, Subtrecus P2 485 om. H / Salacia: Salaria P2 Sali- eia Pt Salana I 682 DERIVATIONES 566 / 567 M. 436 Salarium, annona, corradium, victus. 433 Scindiie, candele, eo quod sepius scindantur. 433 Scobere, fodere. 43" Scopon, puritas. 4"" Scolicista, scolasticus i. scolas tantum sciens. 4"' Scopatus, mundatus, purgatus, effecatus. 4"2 Sententiosus, sententiis plenus. 4"3 Sensiva, coniunctio. 4"4 Sepimina, sepimenta ovium, et caularum munimenta. 4"5 Sequipeda, pedissequa, que sequitur pedes domine. 4"6 Simmistes, sacrista, secretarius. 4"3 Sinsiclius, sol quasi solus ciclum habens. 4"3 Sintagma, doctrina, documentum. 4"" Siquominus, alioquin, si aliter quam dico. Sirmata, longe vestes que et segmenta dicuntur. 3"' Solirius, mons quod solus sit altior ceteris. 3"3 Somata, corpora. 3°3 Suffocare, suffumigare, supprimere, strangulare. 3°4 Sutrivium, sutorium, domus sutoris. 3"3 Sutrinator, sutor. 3°6 Suspicax, de quo potest haberi suspicatio, vel qui est suspiciosus. 3°3 Spoliaria, exteriores celle balneorum. 3"3 Stemicare, omare vel nobilitare, a stemate .i. a nobilitate. 3"" Stillicatim, stillatim, guttatim. 3'° Sambucistria, canens cum sambuca. Scarpinare, fodere gallinarum. Scematizare, figurare, umbratice loqui. 3" Scenofactorius, a scena, .i. ab umbra, dicitur. 3" Scrofeta, porcarius, subulcus, quia scropha sus dicitur. 3" Scutica, virga. Scrutilla, corrigia minor qua gubernatur scutum contra ventum.

486 Salarium: Salacium V]P, / corradium, victus om. Pj 487 Scindiie: Scindele P2 / sepius: se pe Pj / scindantur: scindentur P2 490 Scolicista: Scolacista H 491 Scopatus: Scofatus Pj / effecatus: defecatus P2 493 om. HIP2 / Sensiva: Sensucia Pj 494 ovium, et caularum om. Pj / munimentapos? sepimenta HI om. P2 496 Simmistes: Simister Pj / secretarius: sacri- starius Pj 497 om. P2 / Sinsiclius: Sivicidius Pj / solus om. Pj / ciclum: circulum Pj 498- 499 mn/a/o ordine P2 498 documentum (dogma vel ordinatio vel structura) H 499 Siquo minus (Mai): Sicominus VjP) Sincominus I 500 dicuntur (et segmeta, unde segmentatus .i. tunicatus) P2 / segmenta: segmata I scammenta Pj 502 pos/ 498 Pj om. HP2 / Somata: Somota Pj 503 suffumigare: subfimigare Vj / strangulare (Mai): trangulare V]P2 om. Pj 504 Sutri vium: Sutrinum IPj / sutoris (stillicidium stilla cadens) H 505 Sutrinator: Sutrivator Vj 507 balneorum: balnearum Pj 508 Stemicare: Stemare Pj / stemate: stomate I / a nobiliate: nobilitate I 510 om. H 511 Scarpinare (vei scalpinare (est add. P2)) HIP2 /gallinarum: gal- licare Pj 512 loqui (scene Grece tabernacula dicuntur et sonant quasi umbracula) H 513- 514posf 515 H 513 Scenofactorius: Scenofractorius Pj / ab om. I / dicitur (ille scilicet qui fa cit tentoria) P2 om. H 514 om. P2 / Scrofeta: Scenofeta Pj / quia: qui et I / scropha sus: scrofa sues H scrophatus I scrophosus Ma: vix ?eg. Pj 515 pojf 505 P2 /virga (vel corrigia) P2 516 Scrutilla: Scutilla P2Pj OSBERNI 683 567 M. 8" Scrutinium, scrutamen, exquisitio, curiositas. 8" Secordes, seorsum a corde, remissi, fragiles, molles. 8" Semodius, dimidius modus. 83" Segmata, longe vestes, unde et segmenta in eodem sensu, et segmenta tus .i. tunicatus. 83' Septizonium, locus in celo ubi sunt septem zone. 833 Sesquilibra, libra et dimidia. 833 Sesquipedalis, vel sesquipes, dimidius pes vel, ut alii volunt, plenus pes. 834 Sesciplum, dimidium. 838 Sexcuplum, sexies plicatum. 836 Simpolones, vel simpolatores, convive dicuntur. 837 Sinanchicus, suspiriosus. 838 Sinergus, cooperator, unde energumini quasi extra operationem, sunt enim infirmi, energiam .i. anxietatem patientes, et imo non operantes. 83" Subniger, obscurus, aliquantulum niger. 83" Submanicatus, permanicatus, ligatus. 83' Surripere, inducere, irretire, inescare, inicere, implicare. 833 Spartus, virgosus frutex, asper et sine foliis. 833 Spasmus, genus infirmitatis. 834 Spermologus, seminator, quia sperma semen dicitur. 833 Splemen, risus, vel quedam pars iecoris ubi est locus risus, quod et splen dicitur. 836 Scopilia, ea que in domo scopantur et foras proiciuntur. 837 Steradium, sterquilinium a stando foris et eradendo.

517-520 OMi. P2 518 Secordes: secors P] / remissi: remissus I / fragiles: ffagiiis I / molies OM!. I 520 OM!. I/Segmata: Segmenta Pj/tunicatus: tumidus H 522 dimidia (vel tota libra) P2 523 Sesquipedalis: Sespedalis I/ut ... volunt OM!. P2 /plenus (et totus) P2 524 Sesciplum: Seciplum P) Sesquiplum P2 Sexquiplum I 526 Simpolones: Sinplones H Symbolones Ma/ / simpolatores: symbolatores Ma/ 527 Sinanchicus: Simanchicus Vj Sinanchius IP2 Sima- chicus Pj 528 Sinergus: Sinergosus Pj / cooperator: operatio I / energiam: sonergiam Pj / an xietatem: infirmitatem Pj / imo: ideo HMjA 529 OM!. P2 531 OM!. P2 / implicare (innosuere) H 532 asper ... foliis OM!. P2 / foliis (dicitur) Pj 533 Spasmus: Spinus Pj 534 Spermo logus: Spermo longus I / seminator (verborum) H / sperma: sperme HPj 535 Splemen: Spen Pj / iecoris: decoris H corporis Vj / ubi: vel Vj 536 ea: ae Ma/ 537 eradendo: radendo I (sidere supprimere infirmare Lucanus [III 674] sidenti pessumum corpora cesa ia cent; simma matis lectus deliciose extractus vel nobilium sedes) H

563 / 569 M. ' Post hec Grammatica "De nonadecima, inquit, littera, que est -T-, pri mum inchoantes commentum, tam vos qui dictata suscipitis que ipsi dicta vimus, immo ut verius dicam totius boni corrosores invidos exorare dispo sui, quatinus sic vos dictata mentibus inferatis, ut ad vestrum cedat profi cuum, sic et elegantissime declarata illi percipiant, ne ad iram propter hec vel ad rixam in bonos promovendam concitentur. ^ Sed nescit conquiescere procax semper et litigiosa invidia, quia ut scire videatur, cum maxime desi piat, solos scientes exprobrat et infestat. ^ Nec ideo cessandum, immo mul to propensius optimis studiis est insistendum, ut et istis perspectis et agni tis, vipere lingue tamquam quibusdam cultris rescindantur, et boni quique sic apposita percipiant, ut et inde proficiant, et grates pro exhibitis nobis referendo collectentur. " De nonadecima itaque littera primum edisseramus tractatum, que, ut refert Martianus, appulsu lingue, dentibus im pulsis, extruditur". Dixit et expromsit quod in effatis modo consit.

' Teneo es tenui tentum tu verbum neutrum, ^ inde tentus a um, ^ et T i hoc tentorium ii eo quod tenet inhabitantes, " et tento as, unde verbalia.

4 Mart. Cap. III 261: appulsu linguae dentibusque impulsis extunditur (extruditur var. A)

pro/ogn?M om. M) Incipit prologus in tractatum primum de littera nonadecima que est -T- H Proemium XIX littere A Prologus nonae decimae litterae Maz 1 inquit om. H / primum om. V;Pi / inchoantes: inchoans P2 / commentum: tractatum H om. Pi / dictata: dicta P; / que: quam AP2P1 / ipsi dictavimus: dictorum invidos P[ ipsius dictaminis P2 / immo: imo Ma/ et P] / corrosores: cursores P] / invidos om. Pi / exorare: exortare Pi / sic pos? vos dictata I / cedat: cadat Pi / et: etiam H / illi om. I P) / promovendam: promonendam P2 pro movenda (in bonos) A 2 conquiescere: quiescere IP) / semper: pars P[ / quia: que Pi / desipiat: desipat P2 3 multo om. IP2 / est om. IP; / (immorandum vel) insistendum Pi / ut ... agnitis: et ut agnitis istis et perspectis Pi / sic om. P2 / percipiant: precipiant P) / pro: pre P) / nobis ante pro I / nobis referendo: referendo nobis HP) 4 littera om. I / primum om. Pj / refert: ait I / appul su: apulsu A / lingue (et) I / extruditur: extruitur I eruditur P] extruduntur A / in effatis: me fatis Pi / consit: compsit AP2 Explicit prologus H Incipit tractatus primus de nonadecima littera que est -T- H Incipit tractatus A 1 tenui tentum tu om. I / neutrum: activum HPi 3 inhabitantes (et tentor ris) Pi 4 as T i (verbum activum) P) / unde verbalia om. q) 686 DERIVATIONES 569 / 570 M. 5 Et componitur retento as, ° et intento tas, et ab istis verbalia. 7 Item a te neo hic et hec et hoc tenax cis quod comparatur tenacior tenacissimus, 8 unde tenaciter tenacius tenacissime adverbia, 9 et hec tenacitas tis, '° et hoc tenabulum li .i. venabulum, '' et hic tenarus ri .i. mons in quo anime torquentur, " unde pluraliter trene arum .i. lamentationes, " et tener a um quod comparatur tenerior tenerrimus, " unde tenere tenerius tenerri me adverbia, " et hec teneritudo nis, " et tenellus a um, " et hoc teme tum ti .i. vinum quia tenet mentes, " inde temulentus a um .i. ebrius, " et hec temulentia e .i. ebrietas. " Temetum componitur abstemius a um .i. sobrius et dicitur abstemius quasi abstinens a vino, " et pluraliter he tenebre brarum et dicuntur tenebre quasi tenentes umbram, " et inde tenebro sus a um, unde tenebrose adverbium, 84 et hec tenebrositas tis, 88 et te nebro as quod non est in usu, 86 sed inde dicitur tenebrasco cis. 8? Et com ponitur obtenebro as, 88 et contenebro as, et ab istis verbalia, 89 et obte- nebrasco cis, 8° et contenebrasco cis. 8' Item a teneo secundum Ysidorum hec catena e et dicitur catena quasi captena eo quod reos capiat et teneat, 88 et inde hec catenula e, 88 et cateno as .i. ligare, 84 unde catenatus, 88 ca tenatio, 86 catenatim adverbium. 8? Et componitur concateno as, 88 et inde concatenatus, 89 concatenatio, 4° concatenatim adverbium. 4' Teneo com ponitur contineo es, 42 unde hic et hec et hoc continens tis quod compara tur continentior continentissimus, 48 unde continenter continentius conti nentissime adverbia, 44 et hec continentia e, 48 et contentus a um, 46 et contiguus a um .i. vicinus quia prope continetur, 47 unde hec contiguitas is .i. vicinitas, 48 et continuus a um, 49 unde continue adverbium, 5° et con tinuo as, 5' unde continuatus, 82 continuatio, 88 continuatim adverbium. 54 Continens componitur incontinens, 55 unde incontinenter adverbium, 56 et hec incontinentia e. 57 Item teneo componitur abstineo es, 58 unde abstinens, 59 et abstinenter adverbium, 6° et hec abstinentia e, 6' obtineo

31 ef Isid. orig. V 27,9; XX 13,5

5-6 mnia/o OM&ne I 6 et intento tas om. MtA 7 teneo (hic tenor ris) H / tenacior tenacissi mus om. tp 8 tenaciter tenacius tenacissime om. (p 9 tis (et tenace arum, et tenor ris) Pt 10 .i. venabulum (rete) H om. Maz 11 n (et pluraliter hec tenara) MtA/in quo ... torquentur: ubi descensus est ad inferos Pt / anime (tenentur et) H 12 trene: tene Pt 13 tener: tenerus H / tenerior tenerrimus om.

' Tendo is tetendi tensum su verbum neutrum, 3 inde tensus a um, 3 et T ii hec tensio nis, 4 et hoc tensorium rii, ^ et tensim adverbium, 8 et hic et hec tensibilis, 7 vel tensibs, 8 unde tensibibter, 9 vel tensiliter adverbia, " et tenso as, " vel tensito as .i. frequenter tendere. " Et componitur pro tenso as .i. defendere, " item a tendo hoc tentorium rii, "et hec tentigo nis, unde Iuvenalis rigide tentigine vulve. " Et componitur hic tentiginamus mi .i. luxuriosus, " et hec tenticula e. " Tendo componitur con tendo is .i. litigare, " inde hec contentio nis, " et contentiosus a um, 3° unde contentiose adverbium, 3' et contento as .i. sepe contendere, 33 ostendo is, 33 inde ostensus a um, 34 et hec ostensio nis, 33 et ostensim .i. aperte adverbium, 36 gt ostento as, 33 unde ostentatus, 38 ostentatio, 79 ostentamen nis, 3" et hoc ostentaculum i. demonstratio, 3' portendo is

14 luv. VI 129

63 obstinax: obtinax VjP^Pj anie corr. / importunus (unde obstinater adverbium) Pj 63- 64 mn/afo on&ne H 64-65 om. Pj 64 tui (obstino as, inde hic et hec et hoc obstinax cis) Ma/ 67 obfirmatus: confirmatus P2P1 68 obstinate ef vel obstinato H / adverbium (et secundum quosdam comparatur obstinatior obstinatissimus, unde obstinatius obstinatissime ad verbia) H 70 cis ((.i. importunus, improbus add. H) et comparatur pertinacior pertinacissi mus) HPj 71 pertinaciter (pertinacius, pertinacissime) H 72 pertinacia: pertinentia Vj 73 es (activum) P] 78-80 om. Pj 79 om. tp/um (et retento tas) HI 82-83 om.

T iii ' Tingo gis xi tum tu verbum activum, 3 inde tinctor oris, 3 tintrix cis, 9 et hec tintricula e .i. parva tintrix, 3 et tinctus a um, ° et hec tinctio nis, 3 et tinctim adverbium, ° et hec tinctura e, 9 et hic et hec tingibilis et hoc tingibile, " et tintito as .i. frequenter tingere. " Tingo componitur intingo is, " unde intinctus, " et intinctio, " extingo, " unde extinctus a um, " et hic et hec extinguibiiis et hoc extinguibile, " quod componitur inextinguibilis, " retingo is, " unde retinctus a um, 3° retinctio

T iv ' Tundo tundis tutudi tusum su verbum activum, 3 inde tusus a um .i. concissus et fractus, 3 et tusim .i. minutim adverbium, 9 et hoc tucetum ti .i. cibus qui fit ex carnium concissione sicut est anduiiia, unde Persius sed grandes patine, tucetaque crassa; 3 et inde hic tucetarius rii qui illum cibum facit. ° Item a tundo hic tudatus ti .i. malleus, 3 unde et tudates vocamus eos qui habent capita grossa ad instar mallei, ^ et tudito as .i.

4 Pers. II 42

38-39 ow. Pi 39 .i. frequenter extendere: verbum frequentativum tp 40-41 post 53 P; 41 om. (p / um (et hec extensio nis) HP] 43 077!. tp / um (et hic et hec attentior et hoc attentius) H 44 attente (attentius) HM]A 44-45 Trmfafo ordme IP] 45 077!. Ma: 46 intendo: intento A 48-49 wMtato ordme P] 48 adverbium (et intensius a um, unde intensive, et in tentius a um, unde intentive) P] 50 intento: intendo I / verbalia (et intentivus va vum, et intentive adverbium) H (frequentativum) P] 53 nis (et pretensivus va vum, unde pretensive ad verbium) H T iii 4 07?!. P] / parva tintrix: diminutivum I 7-8 7?!Mfa?o ordine P] 9 tingibile (quod compo nitur extingibilis, nam extingo dicitur, et illud componitur inextingibilis) P] 10-17 ow. P) 10 tintito: tinctito HM] / .i. frequenter tingere: verbum frequentativum q) 14 extingo (gis vel extinguo guis) HI 15 um (extinctio) (p 16 extinguibile (unde extinguibiliter adverbium) H 17 inextinguibilis (unde inextinguibiliter adverbium) H 18 retingo: restingo M]AP] / is (vel restinguo guis per epentesim .i. per additionem unius littere in medio) H 19 retinctus: restinctus P] restintus M]A (vel restinctus ta tum) H 20 retinctio: restintio M]A (vel restinctio nis) H om. V]P] T iv 1 tusum: tunsum P2 / su 077!. V]I 2 tusus (Ma:): tunsus V] / concissus: concisus tp concus sus I 3 et (hec tusio nis et) H/tusim (Ma:): tussim V,P] tunsim I 4 tucetum: tussetum P]/.i. cibus qui: quod P]/ex carnium: ab extorum P]/concissione: concisione tpP]/est 077!. P] / anduiiia: andulla P] salcicia M]A 6 tudatus: tundatus P] 7 tudates: tundantes P] tuda- tos Ma: 8 tudito: tubito I OSBERNI 6 8 9 572 / 573 M. percutere cum malleo, ^ unde tuditator, '° tuditatus, " tuditatio. " Item a tundo hoc tus turis quia habile est ad tundendum, " et inde hoc tusculum li .i. parvum tus, unde Plautus in Amphitrione intelligo, hoc tuscu lum emi, et hasce coronas floreas; et hoc turibulum li vas ad turificandum aptatum, et tureus a um, et turidus a um .i. de ture exi stens quod et pro hoc nomine quod est fumosus dicitur, unde Hieronymus super Isaiam unusquisque alterius querat auxilium, faciem turidam pallore circumferens. "Tus componiturturifico as,unde verbalia, et hic turifex cis .i. sacerdos, " et hoc turiBcium ii .i. sacerdotium, 3° et hec turiiicina ne .i. locus ubi tus efficitur vel etiam ubi spargitur. 3' Item a tundo hec tussis quia tundit pectus, 33 et inde hec tussicula e, 3" et tussio nis, unde verbalia, 34 et hic tussitus tui, 3" et tussito as .i. frequenter tussire. 3" Tundo componitur contudo is, 33 et pertundo is, 38 et obtundo is, 39 et re tundo is, 3° et ab istis verbalia contusus, 3' et pertusus, 33 et obtusus, 33 et re tusus, 34 vel contunsus, 3" et pertunsus, 3" et obtunsus, 33 et retunsus, 38 vel ut antiqui volunt contesus, 39 et pertesus, 4° et obtesus, 4' et retesus.

' Tango gis tetigi tactum tu verbum activum, 3 inde tactus a um, 3 tac- T v tio nis, ^ hic tactus tui, " et tactim adverbium, " et hec Tages is pro fluvio infernali, 3 et inde tigillus li .i. pertica, unde Iuvenalis pendent anaba thra tigillo. "Tango componitur attingo is, 9 unde attactus a um, '°et hic attactus ui, '' contingo is, " inde contactus a um, " et contiguus a um .i. vicinus quia contingit domum alterius vel a continendo dictus est quia prope continetur, '9 et inde hec contiguitas is .i. vicinitas, et hoc contagium gii .i. labes, unde hec contagio nis in eodem sensu, " et con tagiosus a um .i. sordidus.

13 Ptaut. a::/. 385: num tusculum emi et hasce coronas floreas 16 Hier, in /s. V 13,8: unus- T iv quisque alterius quaerat auxilium, luridam faciem pallore circumferens 7 Iuv. VII 46 T v

12 tus: thus q) / tundendum: tudendum P2 13 parvum tus: modicum tus M,A diminutivum IP] (et hoc turibulum) P] / in ... hoc om. P) / et ... floreas om. I tp / et hasce om. Pi / coronas (flam meas) V] 14 077?. P; / aptatum: aptum P2I 16 ture (factus vel) P2 / quod et ... dicitur 077!. Pi / quod est 077!. tp / fumosus: fumidus H / unusquisque ... faciem 077!. Pi / alterius querat: querat alterius P2 / turidam: thurida A / circumferens (et cetera) P) 17 as (et construitur cum dativo) Pt 20turificina: thurificentia H turifitila I/spargitur: aspergitur A 21-23 quia ... nis 077!. P2 25 as (unde verbalia) Pi / .i. frequenter tussire: frequentativum (p 077!. Pi 26-33 a/zo ordme P] 30-33 contusus ... retusus pojf 37 H 32 077!. Ma: 33 077:. I / retusus (Tundere dat tutudi, sed dat tondere totondi, tondere dat tonsum, dat tusum tundo supinum) Pi 34- 37 077!. p2p) 37 retunsus (unde verbalia) MiA 38 antiqui: alii M, quidam P, 39-41 077:. Pt 39 pertesus (et cetera)

' Tego is texi tectum tu verbum activum, 7 inde tectus a um, ° et hec tectura e, ^ et hoc tegmen nis, ^ vel tegimen nis, ° unde hoc tegimentum ti, ^ vel tegumentum ti, ^ et hec teges tis .i. parva domus, unde Iuvenalis nusquam pons et tegetis pars, "item a tego hec tegula le, "unde hic tegularius rii, " vel tegulator qui facit tegulas, " et hec tegulatura e, " et hec tegellaria e .i. venefica super tegulas sacrificans, " et hoc tugu rium rii, unde in Isaia derelinquetur filia Sion ut umbraculum in vines, et sicut tugurium, "item a tego hec theca ce .i. scrinium, " et componitur hec cirotheca ce .i. tegimen manus, nam ciros Grece manus dicitur, " et hec toga ge, " unde hec togula, et hec togilla e di-

8 Lucan. V 448 14 Plaut. astu. 343: in tostrina ut sedebam, me infit percontarier 16 Ter. ad. 245 colaphis tuber est totum caput 8 Iuv. V 8 14/s. I 8

4 parva tonstrix: diminutivum IP, 5 um (quod componitur intonsus) P, 6 nis (et ton sura) P) 7 (pro hamo et pro) remus Pt / ab: sub A 11 om. Pt / hic tonsila: hec tonsilla IP2 /uncinus: vicinus I 12 tophus: trophus I 14percunctaris: cunctaris (et tonstrinus a um) P; 15 as (vel tontito tas) HI (vel tondito as) tp / .i. frequenter tondere: frequentativum tpPt 16dicitur (et Gallice vocatur mus serun, unde Iuvenalis [V 119] disiunge boves dum tu b era m ittas) H /qualibet: quadam I omni Pt / in adelphos om. P) 21 e t... as om. I / pur gare: turbare P] 24 nis (retondeo des, unde retonsus sa sum, et hec retonsio onis) H 1 tectum tu om. Pt / activum (inde hic tector ris, et hec tectrix cis) H 2 tectus a um: verba lia tp 4 tegmen: tegimen Mai 5 om. I Ma: 6 tegimentum: tegmentum IP] 7 tegu mentum: tegimentum Pt / ti (omnia in uno sensu) H (unde per compositionem integumentum) M]A 8 pons et: potis et Iom .P ]/pars (dimidia) P) 9 le (quia domum tegit) H 11 om. I 12-13 et ... tegulas om. P2 13 et ... .i. om. Pt / venefica: veneficia I 14 rii (.i. domun cula) H / derelinquetur: dereliquetur Mai / ut umbraculum: in umbraculis P) / in vinea Pt / sicut om. P] / tugurium (in cucumerario) H(p 15-20 pos? 25 Pt 15-16 .i. scrinium ... .i. om. P2 15 .i. scrinium om. P] 16 .i. tegimen ... dicitur om. P]/manus: manuum H/ciros: M ai/dicitur (Latine) M)A 17 ge (.i quoddam genus tunice) H 19et:velIP2 OSBERNI 691 574 / 575 M. minutivum, et togatus a um. " Item a tego hec tegna ne .i. fraus et de ceptio, unde Terentius in eunucho Parmenonis tam scio esse hanc tegnam, quam me vivere; "et inde tegnosus a um .i. fraudulentus, 28 et tegnose adverbium, 24 et per compositionem hic architectus ti qui tecta resarcit, 25 quod etiam hic architector dicitur. 2° Tego componitur pretego is, 22 protego, " contego, 29 detego, 8° retego, 8' circumtego, et ab istis verbalia.

' Tremo is tremui verbum neutrum et caret supinis, 2 inde hic tremor T viii oris, 2 et tremebundus a um, ** et tremulus a um, ^ et tremulo as .i. trepi dare, ^ et tremisco cis, 2 quod componitur contremisco is, 8 et extremisco is. 9 Sic etiam tremo componitur contremo is, et intremo is, " et extre mo is, '2 et tremefacio is, " unde tremefactus a um.

' Tabula e, 2 inde tabella e, 8 et tabellula e diminutivum, 4 et hic tabel T ix lio nis qui frequenter ludit cum tabulis, ^ quod etiam hic tabellarius, 8 vel tabularius dicitur, 2 et tabulatus a um, 8 et hec taberna ne, 9 unde hec ta bernula, et hic tabemio nis qui frequentat tabernam vei qui vendit po tum, "quod etiam hic tabernarius dicitur, "et hoc tabernaculum li. " Taberna componitur hoc contubernium nii .i. societas, " et inde hic contubernio nis i. socius. " Componitur hic et hec attibemalis .i. socius continue taberne, " quod etiam contubernalis dicitur.

' Tono as tonui verbum neutrum, 2 inde hic tonus ni, 8 et hic tonitrus i, Tx ^ quod etiam tonitruus dicitur, ^ et hoc tonabulum i .i. sonus vel tintinna bulum. 8 Tonus componitur semitonus, 2 vel semitonium .i. dimidius so nus, ^ et hic paritonius ii .i. cantor qui parat tonos, 9 et hic sintonus ni .i.

21 Ter. gtm. 718: Parmenoni' tam scio esse hanc tech(i)nam quam me vivere

20 um (.i. toga indutus) H 21 et deceptio om. P) / in eunucho om. Pi / tam om. P) / esse om. P: / quam me vivere om. P] 24 et (tectum ti et) P) / resarcit (vel fabricat) H 26 pretego is om. P, 27-28 mutato or^me I 28 contego (subtego) post circumtego P, 30 om. M) 31 circumtego (gis, subtego gis) H 7-8 om. Ma/ 9-10 mMfafo or6?Z?ie Pi 10-11 mtttato otz/me M) T viii 3 et tabellula e om. I / diminutivum: ambo diminutiva tp 4 tabulis: tabellis I tabula P) Tix 5 quod etiam: qui etiam Ma/ et P) / tabellarius (idem) P) 6-7 mutato orti/ne P[ 7 um (et ta bulatus tus ui, et tabulatum ti) P, 9 tabernula: tabellula Vi 10 potum: vinum P, 15 componitur ... socius om. P2 /attibemalis: antibemialis I contubernalis V]P) v/x /eg. H 16 om. Ma/ 1 neutrum (et caret supinis) HP) 2post 5 P, 3-4 mutato orc?meV)Iom.M]A 3 hic Tx tonitrus: hoc tonitrum P2 4 dicitur (et hoc tonitruum) HP, 5 tonabulum: tonaculum I/vel: et I 7 semitonium: semitonius HP,/dimidius: non plenus M,A/sonus: tonus IP, 8 cantor ... tonos: parans tonos cantor Pt 9 sintonus: suntonius P, semitonus P2 6 9 2 DERIVATIONES 575 M. totus tonus, quod etiam hic tongius gii. " Tono componitur intono as, " et contono as, et ab istis verbaiia.

T xi ' Tuor eris tutus sum .i. defendere, ^ inde tutus a um, 3 et hec tutela e .i. defensio, ** et inde tutelo as .i. defendere, ^ unde hic tutelator oris .i. de fensor, unde Martianus hic tutelator, fidissimusque germanus; " et tutelatio, ^ et hoc tutelamen nis, ^ et hic tutelatus tui. " Item a tuor tutor aris i. defendere, et inde tutator, '' tutatus, " tutatio, " tutamen, " tutamentum. " Et componitur contutor aris similiter pro defendere, et inde verbalia. " Item a tuor tueor eris .i. videre, " et componitur intueor ris .i. videre, " et inde intuitus a um, et hic intuitus tui .i. visus. Com ponitur etiam contueor eris .i. videre, et inde contuitus a um, " et hic contuitus tui, et hic contuolus li i. oculus.

T xii ' Traho trahis traxi tractum tu verbum activum, ^ inde tractus a um, 3 et hic tractus ui, 4 et tractim adverbium, Plautus in Amphitrione quid si ego tractim tangam ut dormiat; ^et hec traha e .i. quoddam genus vehiculi, unde Virgilius tribulique, traheque et iniquo

T xi 5 Mart. Cap. II 152 T xii 4 Plaut. AmpA. 313: quid si ego illum tractim tangam, ut dormiat? 5 Verg. georg. I 164: tribulaque traheaeque et iniquo pondere rastri

tonus: sonus I 10 gii (dicitur) (p 12 et ab istis verbalia (et a tono per compositionem atto nitus a um) Pj om. tp T xi 1 tuor: tueor ItpP] / defendere (verbum deponens) I 2 um (quod comparatur tutior tutissi mus, unde tute tutius tutissime) Pj 5 oris (tutelatus, tutelatio) Pj / .i. defensor om. Pj / fidissi musque: fidissimus P) fidus firmisque MjA/germanus om. Pj 6 ad 5 pos? oris Pj om. I 8 tui. (Item a tueor u supino in o et addita r fit tutor aris idem) P, 9-15 m marg. Pj 9 tuor: tueor IqiPj 10 tutator (tutatrix)H 11-13 a//o ordine Vj 15-16 om.I 15 si militer pro defendere: pro eodem (p idem Pj / et inde verbalia om. Pj 16 a tuor: a tueor AP2Pj a tutor Ma/ (secundum quosdam) Pj om. M^/tueor: tuor om. A 17 intueor: intuor M]/is (intuitus sum quod necessario est secunde coniugationis, unde idem [?] intuem ini quantus sit iste) Pj/.i. videre om.fpPj 18-19 om.Pj 19pos/22Pj 20 contueor: contuor Mj / eris (contuitus sum) P, / .i. videre: pro eodem (p om. Pj 21 om. (pP, 22 tui (si cut intuitus ui) P, 23 contuolus: contuosus (vel contuolus F./. Mj) M,A/li ( Invenitur tamen contuor pro videre, unde idem [?] intentos mihi contuor enses; sed puto sincopatum es se) Pj / .i. oculus: occultus I (obtueor eris .i. videre, et inde obtuitus ta tum, et hic obtuitus, vel hic obtutus tus tui .i. visus) H (notandum est etiam quod contuor, intuor, detuor (hanc add. M,) habent differentiam quod contuimur illa de quibus quando contuuntur nulla surget imago ut li gna, intuimur illa de quibus cum intuuntur resultat imago interius ut speculum, detuimur vero illa de quibus cum detuuntur surget imago in inferiori parte posita sicut aqua) M]A om. Pj T xii 1 tractum tu om. M,A / activum (inde hic tractor ris, et hec tractrix cis) H 2 tractus a um: verbalia

' Tumeo es tumui verbum neutrum et caret supinis, 8 inde tumidus a Txiii um et comparatur tumidior tumidissimus, 8 unde tumide tumidius tumi dissime adverbia, 4 et hec tumiditas tis, 5 et hic tumor oris, 6 et tumesco is, 7 quod componitur intumesco cis, 8 et contumesco, 9 et extumesco, '° pertumesco, 'distumesco. "Similiter tumeo componitur contumeo es, " et inde contumia e .i. iniuria, unde Martianus Bromius concipe ret contumias nosse dolere;" et hec contumeliae, "unde contu meliosus a um, " et contumeliose adverbium, " et hic et hec et hoc con tumax cis .i. superbus et iniuriosus, " inde contumaciter adverbium, " et hec contumacia e .i. iniuria. 8° Et componitur percontumax cis .i. valde contumax vel iniuriosus, unde Terentius in echira percontumax redi sti nobis Pamphile. 8' Item a tumeo hic tumulus li, 82 unde hic tu- mullus li diminutivum, 88 et tumulosus a um .i. tumulis plenus, 84 et tu mulo as, 85 unde tumulator, 8° tumulatus, 87 tumulatio, 88 tumulatim ad

13 Mart. Cap. V 424 20 Ter. hec. 504: percontumax redisti huc nobis, Pamphile rastri: rastra 1 7 trabecula: trabicula HP] (dicitur etiam hec trabes bis, et inde hec trabecula Txii le) H (diminutivum et trabes is) P] 8 .i. trabes: .i. trabs M] ante corr. A idem P) 9 longa on:. I / que ... caudea onz. P] / (.i. calis) et caudea I 10 tragum: stragum V] / (quoddam) genus P2 / piscatorii: piscatorum P] / quod ... verrendo onz. P] 13 traho: supino tractu (u mutata in o dicitur) H (u supino in o fit) P] / as (frequentativum) P) 14 om. P] / tractator (ris, et hec trac tatrix cis) H 14-15 : tractator ... um: verbalia

' Turbo as verbum activum, 3 inde turbator, 3 turbatus, 4 turbatio, " et hic turbo nis, " et turbidus a um, ^ unde turbiduius a um, " et turbulen tus a um, ^ unde turbulente, '° ve! turbulenter adverbia, " et hec turbu lentia e, " et turbido as, " et hec turba e, " unde hec turbela e .i. turba tio, unde Augustinus de civitate dei in septimo omnem motum cordis et sa!um, omnesque turbelas fluctuare asserit;'" et turbatim adverbium. '" Dicimus etiam hec turma me pro turba, " unde hec turmula e, et hec turmella e, " et turmatim adverbium. 3° Turbo componitur exturbo as, 3' conturbo as, 33 disturbo, 33 deturbo, 34 proturbo, 3" pertur bo, et ab istis verbalia.

' Tero ris trivi tritum tu verbum activum, 3 inde hic tritor oris, 3 tritur a um, " hec tritura e, " et trituro as .i. terere, " et hic trio onis .i. bos et di citur trio quasi terio eo quod terram terat, Ovidius metamorphoseos in se cundo tunc primum radiis gelidi caluere triones. ^ Item a tero hoc terebrum bri," quod aliter dicitur hoc taratrum tri eo quod lignum te rat, 9 et a terebro hoc terebellum li diminutivum, '° et terebro as, " quod componitur conterebro as, unde verbalia, " et hic teredo nis .i. vermis li gnum comedens, " qui aliter dicitur hic termus mi, '9 et hoc teristrum tri .i. quoddam genus muliebris vestis. '" Item a tero hec trica ce quod et pro radice et pro meretrice et pro quolibet impedimento ponitur, unde Plautus inGurgulionequas mihi tricas narras? '"Et inde trico as .i. impedi re quod etiam pro demorari dicitur, unde quidam ad beatam Mariam di-

14 Aug. civ. VIII 17: omnem motum cordis et salum mentis omnesque turbelas ... fluctuare asserit 6 Ov. met. II 171 15 Plaut. Cure. 613: quas tu mihi tricas narras? 16 Luc. I 34

30 pertumeo es om. V,I 33-34 mutato ordine P^ 34 extumeo (mes, detumeo mes, et ab hiis omnibus verbalia) H (et ab istis verbalia) I 1 as (bavi) HP2 2-4 turbator ... turbatio: verbalia tp 2 turbator (turbatrix) H 5 nis (vis ventorum cum turbine veniens) P, 6um (turbidior, turbidissimus) P, 7-8 om. Mai 7om. P, 9om. I 10-11 mutato ordine P, 14 hec (turbula le, et hec) H /e (diminu tivum) P, / .i. turbatio ... asserit om. P, / et salum: salvum I/omnesque: et omnes P2 16- 19 om. I 16 hec: et Y;t. pro turba om. P[ 18 e (diminutiva) H 20 om. V, 21- 23 om. I 22 om. M,A Mai 23 om. P, 24-25 muiato ordine I 24 om. P2P1 25 post 21 P, / perturbo: preturbo P2 I trivi om. M, 2 oris (et hec tritrix cis) H 3 um (tritio) ¡p 6 metamorphoseos ... ra diis om. P; / caluere: coluere P, 7 bri (quod perforat lignum) H 8 quod aliter dicitur: et P, / tri (quasi (et I idem quod P,) teretrum) V,IPi 11 conterebro: obterebro P2 13 qui ali ter dicitur: et P, / termus: tremus P2 15 ponitur: dicitur M,A om. P) / in Gurgulione om. P, 16 quidam ... tricas mundo? om. Pi / OSBERNI 6 9 5 577 / 578 M. centem "Quomodo fiet istud, quoniam virum non cogno sco?" "Quid" inquit "vitam tricas mundo?" .i. quid per hec verba demoraris inferre saiutem mundo? " Et componitur intrico as .i. immora ri, Martianus sub hac possit pigrescere, intricarique Cille- n ius; "extrico as .i. exsoivere, unde Horatius nummos unde extri cat amaros; "et inde extricatus, extricatio, " extricabiiis, " quod componitur inextricabilis .i. insolubilis. ^ Trica quoque vei trix quando di citur pro meretrice, ^ componitur meretrix cis et dicitur meretrix quasi pro mercede tricans .i. hominem pro mercede impediens, ^ et ¡nde hec meretricula e, 3° et hoc meretricium cii domus meretricum, ^ et meretri cor aris, inde verbaiia. ^ Item a tero hic et hec tritilis et hoc tritiie .i. faci lis ad terendum, " unde tritiliter adverbium, " et hoc triticum ci .i. fru mentum, 3' unde triticeus a um, 33 et hec trapeta te .i. incus nummulario rum vel vas in quo conteruntur herbe et dicitur trapeta quasi teripeta eo quod in eo assidue teratur, 33 inde trapezeta .i. nummularius. 3** Item a te ro hec terra eo quod assidue teratur et dicitur terra quasi rastris trita, 33 et inde hec terruia le, 3° et terreus a um, 33 et terrenus a um, 3^ et terrulentus a um, 39 et inde terrulenter, in decretis rem spirituaiem terrulenter querere; et hic et hec terrestris et hoc terrestre, " et hoc ter ritorium rii. 93 Terra componitur terrigena ne .i. genitus de terra, 93 et subterraneus a um. 94 Tero componitur attero is, 93 unde attritus, 9° et at tritio, 93 contero is, 9° unde contritus, 99 contritio, 3° detero is, 3' detritus, 33 detritio, 33 et hoc detrimentum ti, 39 et hic et hec deterior et hoc dete rius et deterrimus a um .i. pessimus, 33 inde deterius deterrime adverbia. 3° Item tero componitur protero is, 33 subtero is, 3° intero is, 39 obtero is, °° circumtero, et ab istis verbalia.

' Tinnio nis tinnii vel tinnivi tum tu verbum neutrum, 3 inde tinnitus a T xvi

17 Mart. Cap. I 38 18 Hör. senn. I 3,88: nummos unde unde extricat, amaras 39 Prud. peris?. X 378: rum spiritualem terrulente querere istud: illud A / quoniam: quid I / cognosco (Mai): agnosco V] / .i. quid ... mundo? in ?na?g. M] 077!. A/demoraris: moraris IM ^ tricas P) 17 possit: posset M]A/pigrescere: pinguescere IM]A P]/intricarique: intricari P] 18 unde: ubi Pi/extricat: extricas I 19-20 extricatus, extricatio: verbalia tp 19 inde (extricator ris, et extricatrix) H 22 .i. insolubilis 077! . P] 23 vel trix: vel tricatrix M]A 077! . P) 24 quasi (pretio stans) I / tricans .i. hominem: hominem tricans .i. H 27 verbalia (Item a trico hec tricatura involutio capillorum) P; 32 conterun tur: teruntur I Pi / et dicitur ... teratur in I om. P] / in eo o?n. M]A 33 .i. nummularius o:n. P] 34 rastris: terris V{ 35 le (diminutivum) P] 36-37 ?7!H?a?o o/idme P] 37 0771. I 38 um (.i. terrenus vel terra plenus) H 39 terrulenter (adverbium .i. terrene) H / rem: escam P) / querere 077!. P[ 41 rii (.i. suburbanum terra scilicet adiacens urbi) H 42-43 077!. Ma: 43 um (.i. subterra) H 45 unde (attritor, attritrix) H 48-49 077:. (p 48 unde (contritor, contritrix) H 50 is (detritor, detritrix) H 51-52 detritus, detritio: verbalia tp 54 et (comparatur) H / deterius (et prima persona verbi ponitur pro positivo et a comparativo de teriore Ht deterioro as activum) P) / .i. pessimus 077:. H 60 circumtero 07?:. P{ 1 tinnii vel 077!. P, / neutrum (.i. sonare) H (et est ficticium sumptum a sono) P] 2o77!. M,AP, 6 9 6 DERIVATIONES 57S / 579 M. um, ^ et hec tinnitio nis, et hic tinnitus tui, ^ et tinnito as .i. frequenter tinnire, ^ et hoc tintinnabulum li, ^ et hoc timpanum ni, 8 unde hec timpanistra e que canit in timpano, " et timpanizo as, " et hec timpanotria e que notat et canit in timpano, unde Plautus timpanotriam inquit a m a s .

' Tribuo is tribui tributum tu verbum neutrum, 3 inde tributus a um, 3 et hoc tributum ti, et tributarius a um, ^ et hic et hec tributalis et hoc tributale, ^ et hic tribunus ni, ^ unde tribunicius a um, " et hoc tribunal lis .i. sedes tribuni, ^ quod componitur protribunali i. ante tribunal vel in presentia tribunalis et est adverbium ut quidam volunt vel nomen indecli nabile. "Tribunus componitur subtribunus, " item a tribuo hec tribus bui, " unde hic et hec tribulis et hoc tribule .i. de eadem tribu, unde Hora tius ut cum pilleolo soleas conviva tribulis; hinc etiam Ambro sius super Egisippum in secundis tribule collegium ;" et tributim adverbium .i. de tribu in tribum, Horatius in sermonibus prim ores po puli arripuit, populisque tributim. "Tribulis componitur contri bulis .i. cognatus eiusdem tribus. " Invenimus etiam contribulus a um in eodem sensu, Iosephus in quarto non enim iustum est a contribu lo reditus sustinere. "Tribuo componitur retribuo is, "attribuo, " contribuo, " distribuo et ab istis verbalia.

' Tres nomen indeclinabile, 3 inde trinus a um, 3 et hec trinitas tis, ^ et trinarius a um, s et ter adverbium, " unde temus a um, ^ et ternarius a um, ^ et hic temio nis .i. ille qui habet tres milites sub custodia sua sicut

10 Plaut. trac. 611: tympanotribam amas 12 Hor. ep/st. I 13,15 non repper/ 13 Hor. serm. II 1,69: primores populi arripuit po- pulumque tributim 15 Iosephus = Cassiod. /os. amZ

3 s./. M, om. A 4 post 1 Pt 5 frequenter tinnire: frequentativum M]AP, (et tinnulus a um) P] 6 li (.i. campana) H 7 ni (.i. quoddam instrumentum musicum) H 8 timpanistra: timpanista Pt / in: cum

9 Mart. Cap. IX 895: trigarium suppiicantis semper germinatis adveniet 16 Prud. psycA. 125: consertoque adamante triiicem induerat thoraca 19 Iosephus = Cassiod. /os. anf/determinatio nis, " determinate adverbium, " et componitur indetermi natus, 7' unde indeterminate adverbium. " Terminus componitur conter minus a um .i. vicinus, " et interminus a um .i. sine termino existens, un de Augustinus de civitate Dei in duodecimo si eternitati intermine com pateretur. " Componitur quoque terminus anterminus a um .i. iuxta terminos positus. T xxii ' Torqueo es torsi tortum tu verbum activum, ^ inde tortor oris, ° inde

8 Ambrosius = Heges. IV 27,1: ipsa Aegyptus aridis Libiae conterminat 23 Aug. c:v. XII 13: si aeternitati interminae comparentur Txix 1 neutrum: activum IP ;/inde verbalia o??!.tpP! 2 tardior tardissimus om.ip 3 tarde... tardissime om. tp 4-6 om. Vt 7 .i. sepe tardare: frequentativum tpPt 8 as (unde verba lia) HI (detardo) Pt T xx 4 um (tecitumior taciturnissimus) Pt 6 post 10 P) / es (que omnia supinis carent et neutra sunt) Pt 9 om. IM,APt 11 om. P, / is (et ab istis verbalia) H T xxi 3-4 terminatus, terminatio: verbalia tp 3 unde (hic terminator ris, et hec terminatrix cis et) H 7 adverbium (et interminus a um interminabilis unde Dei filius invisibilis interminus) Pt 8 termino: terminus P, / super Egisippum ipsa om. Pt / areolis om. P] 9 .i. ... quasi om. P, / .i. (destruere vel) H / exulari: exulare IM,A (facere) M]A / terminos: terminum P) / ponere (un de [psa/m. LXXIX 14] ex te rm in a v it eam ap er de silva) Pt 10-11 mutato ordme P2 10 exterminator (et hec exterminatrix cis) H 14 exterminabilis (dignus exterminari) Pt 15 om. IP?Pt 17 unde (determinator, determinatrix) H 18-19 mutato onime Vt 20-21 om. P2 21 adverbium (et indeterminanter adverbium) Pt 22-23 vicinus ... .i. om. V, 23-24 interminus ... um .i. om. P) 23 eternitati: exterminati I/intermine: interminate et s./. vel intermine H / compateretur: comparentur I T xxii 1 torsi (torsum su ve!) P) 2 oris (et hec tortrix cis) H OSBERNI 6 9 9 587 / 582 M. tortus a um, " hec tortio nis, 3 et hic et hec tortilis et hoc tortiie, " unde tortiiiter adverbium, " et hec tortura e, 3 et hec torta e, unde in iibro Re gum primo futurum est, ut unusquisque accipiat nummum argenteum, et tortam panis."itematorqueo tortuosusaum,'" et hoc tormen nis, " unde hoc tormentum ti, " e t tormentor aris, "unde tormentator, " tormentatus, " tormentatio, " et hic tomus ni, " unde tomo as, " et inde tornator, " tornatus, 3° tomatio, 3' tornatilis, 32 et hic trocus ci, 33 quod aliter hic topetiilus dicitur, 34 ab hoc adverbio quod est toper .i. cito quia cito se volvit. 33 Item a torqueo hic torques is, 36 unde hic torquatus ti qui torquem gerebat, 33 et hoc torculare, 23 vel hoc torcu lar ris, 3° et hic torus ri quod aliquando dicitur pro lecto, 3° et tunc inde ve nit hoc toreuma tis similiter pro lecto, unde Prudentius in sicomachia veterique toreumata rore rigantur; 3' et hoc toral alis .i. vestimen tum quod pertinet ad torum, Horatius in epistolis ne turpe toral, ne sordida mappa corruget nares. 32 Quando vero torus dicitur pro palearibus que pendent ante pectus tauri tunc inde venit torosus a um .i. superbus, 33 unde torose adverbium. 34 Torqueo componitur retorqueo es, 33 extorqueo, 36 intorqueo, 33 distorqueo, 33 contorqueo es

' Testis, 3 inde testiculus li quia testatur masculum hominem esse, 3 et T xxiii hec testa te, 4 unde hec testula e, 3 et hec testudo nis, " unde testudineus a um, 3 et hoc testacium cii .i. multe teste, 3 similiter et testor aris, " unde testator, testatus, " testatio, " et hoc testimonium nii, " et hoc testa-

8 I reg. II 36: futurum est autem ut quicumque remanserit in domo tua veniat ut oretur pro eo et offerat nummum argenteum et tortam panis 30 Prud. psycA. 370 31 Hor. ep/sf. I 5,22-23

7 om. MjA / tortura: tortula P2 8 e (et tortula e) MjA / primo om. IP) / futurum ... unusquisque T xxii om. Pj/futurum: finitum

T xxiv ' Tipus pi .i. figura, ^ inde tipicus a um, " et tipice adverbium, ^ hic ar- chetipuspi.i. princeps figurarum, unde Iuvenaiis et iubet archetipos piuteum servare Cloantas; "et hic zelotipuspi.i. amasius invidens aiterius vei invidiosus, " inde zelotipa e .i. invida, unde Iuvenaiis si tibi zelotipe retegantur scrinia m e c h e; ^ et inde zelotipo as .i. invide re.

T xxv ' Terreo es rui verbum neutrum et caret supinis, ^ inde territus a um, " et hic terror oris, ^ et territo as .i. frequenter terrere, " et hoc terribuium ii .i. quodiibet tormentum eo quod terreat reos, " et hic et hec terribilis et hoc terribiie, ^ unde terribiliter adverbium, " et terribuiosus a um .i. terro re pienus, unde Sidonius aut frigore terribulosas.^Territus compo nitur interritus, '° et terrifico as, " unde terrificamen, " terrificus a um, '3 et inde terrifice adverbium. " Terreo componitur perterreo es, '" unde perterritus a um, "et componitur imperterritus, "conterreo, '"conter ritus, " exterreo, exterritus

T xxvi ' Tempus oris, ^ inde hoc tempusculum ii, 3 et temporeus a um, ** et temporaneus a um, " et hic et hec temporalis et hoc temporale, " unde temporaliter adverbium. ^ Temporaneus componitur intemporaneus .i. non in tempore veniens, " et temporaneus .i. cum tempore veniens, 9 item

T xxiv 4 Iuv. II 7 6 Iuv. VI 278 T xxv 8 non repperz

14 ti (et testabilis testabile) P) 15 aris (.i. adiurare) H 17 07n. M]A 18 detestor (taris .i. abominari) H T xxiv I .i. figura zn ?na%. M; 2 um (.i. figurativus) H 4 archetipus: architipus V; / iubet otn. P2 / archetipos: architipos V; / pluteum o;?:. P, / Cioantas: Cloantes Mt anfe corr. 5 pi: pa pum H / invidens alterius: invidus Pt 6-7 niMiaio ordine Pt 6 inde ... invida o;n. H / inde (zelotipia .i. invidia et hec) M)A / zelotipa: zelotipia P) / .i. invida: invidia IP2P< o?n. M]A / retegantur: re- tigantur I / meche (et inde hec zelotipia e .i. invidia) H 7 as (neutrum) P) T xxv 1 rui (ritum tu) H / neutrum: activum HP) / et caret supinis om. H 4 frequenter terrere: frequentativum

' Tolus li .i. templi summitas, 8 inde ut quidam voiunt hic talus li quod T xxvii aliquando dicitur pro extrema parte pedis, 8 et tunc inde venit hic et hec ta laris et hoc talare, ** et hic talassus si .i. vestigium in luto. 5 Dicitur etiam talus pro tessera, ° et tunc inde venit hic taxillus li diminutivum, unde Pompinius dum contemplor pugnam, taxillos perdidi; 7 et taxo as .i. numerare, ^ unde taxator oris, 9 et taxatorius a um, '° et taxatus a um, " et taxatio nis, " et hic taxus xi pro quadam arbore que venenata es se dicitur, '2 unde hoc toxicum tractum est .i. quoddam venenum, " et in-

10 Hor. carm. I 23,12-13 11 Boeth. cozts. I carm. 1,11 12 Macr. Saf. I 3,15: intempesta, T xxvi quae non habet idoneum tempus rebus gerendis 25 Hor. epzsf. I 14,19 6 Pompon. afe//. 190 Ribb.^: dum contemplor orcam... taxillos perdidi T xxvii

9conveniens: veniens Pi/in: cum H 10in odis om. P]/matrem om. I/viro om. IP2P] 11 tempore (congruo) H / intempestivi: intempestiva M] / vertice: tempore I 12 incongruus et om. P;/et inconveniens om. cp/de Saturnalibus om. V]P]/dixit: dicit tp om. V]P]/quod om. V]P] / nox om. P] / dicitur (hora) P] / gerendis rebus: rebus gerendis H 14 .i. tempestate ple nus om. (p 16 as (unde hic temperator ris, et hec temperatrix cis) H 17 temperatus (tem peratio) P] 20 intemperanter (et hec intemperantia e) H 21 e (et hic et hec temperabilis et hoc temperabile, et hic et hec intemperabilis et hoc intemperabile, et temperabiliter, et intem- perabiliter adverbia) H 22 om. P2 /et iterum a tempero om. M]A/ei (hec temperantia) M]A (et temperabilis le quod componitur in te m p e ra b ilis)24 planitie (unde Statius Achilleidos [1 237] illum non alias redditurum ad Tessala Tempe) H 25om. P]/tesqua:tesca I/loca amena: inamena loca H^/in epistolis om. V]/tesqua: tesca I 28om. I Maz 29 et ab istis verbalia om. tp T xxvii posi T xxii I 2 ut quidam volunt: secundum quosdam P] / quod aliquando dicitur om. P] / dicitur: ponitur M]P2 /extrema parte: extremitate P] parte I 3-5om. P] 6pugnam: pugiles P]/perdidi: amisi P] 7 (dicere vel pretium alicuius rei imponere vel) numerare M]A 8 oris (et hec ta- xatrix cis) H 9 posf 11 HI 10 om. M]A 12 hic: hec P2 / pro quadam arbore: i. quedam arbor tp 13 tractum est .i. om. P] / venenum: genus veneni q) 7 0 2 DERIVATIONES 584 / 585 M. de toxicus a um, " et toxicatus a um .i. veneno illo infectus. '° Item a ta xando .i. a numerando secundum quosdam hec tessera e, " unde et hec tessella e .i. parva tessera, Iuvenalis nulla uncia nobis est eboris aut tesselle; "et per compositionem dumtaxat adverbium .i. solummodo. " Taxo componitur pretaxo as .i. numerare, et inde verbalia.

T xxviii ' Tristis comparatur tristior tristissimus, ^ unde tristiter tristius tristis sime adverbia, ^ et hec tristitia e, ** et tristor aris unde verbalia. ^ Et com ponitur contristor aris, et inde verbalia. ° Tristis componitur subtristis .i. aliquantulum tristis, 3 et quamtristis .i. valde tristis, ^ et tristisonus, 9 et tristificus

T xxix ' Texo is texui verbum activum, ^ inde hic textor oris, ^ et hec textrix cis, ^ et textus a um, ^ et hic textus ui, ° et hec textrina ne .i. locus texen tium, ^ et texito as .i. sepe texere, ° et hic et hec textilis et hoc textile quod facile texitur, 9 et hec tela e, " quod componitur hec subteia e .i. deceptio, Plautus in Amphitrione quando ob subtelas tuas te morti mise ro; dicitur etiam subteia in alio sensu pro corrigia que tenditur sub cauda equi. " Item tela componitur hoc subtemen nis .i. lignum illud in quo tela texitur, Ovidius metamorphoseos in sexto inseritur radiis medium subtemen acutis; "et protelo as .i. prolongare, "unde protelator,

T xxvii 17 Iuv. XI 131-132: nulla uncia nobis ] est eboris, nec tessellae T xxix 10 Plaut. capi. 691-692: quando ... ob sutelas tuas te morti misero 11 Ov. mei. VI 56: inse ritur medium radiis subtemen acutis

14 um (.i. venenosus) H 15 toxicatus a um: toxico as H / infectus: inficere (unde verbalia) H 16 taxando: taxo P,/a numerando om. Pi/tessera: tessara IP, tessare P2 17 tessella (Ma:): texella V, taxella I / parva tessera: diminutivum P, / tessera: tessara V,I / Iuvenalis ... tessel le om. P, / nobis est: est nobis I / tesselle: texelle V, taxille I 18 .i.: vel V, / solummodo: tan tummodo IP, (vel saltem adverbium et secundum quosdam hic taxus xi .i. bestiola que anglice brock dicitur) H 19 .i. ( predicere vel moderari pretium vel) M,A/.i. numerare: nunciare I om. P, / verbalia (tolus componitur phaletolus) M,A (hic taxus xi pro animali quod alio nomine dicitur melota, unde circuierit in melotis in pellibus caprinis quoniam de pilis illius animalis fit quoddam asprum vestimentum) P, T xxviii om. I 1 tristior, tristissimus om. (p 2 tristiter: triste P, 3 om. (p 4 tristior aris: tristo tas H 5om. M,A/contristor aris: contristo tas H (et contristo as avi) P, 8 tristisonus (na num .i. triste sonans) H 9 tristificus: tristidicus P, (et tristifico as (avi neutrum P, .i. tristem facere a&f. H)) HP, T xxix 1 texui (tertum tu) HP, / verbum activum om. P2 4om. (p 5 ui (et hec textura re) H 7 .i. sepe texere: frequentativum P, 8 textilis: texilis P2P 1 / textile: texile P2P, (vel texilis) H (vel texibilis) P2 10 quod ... e om. I / in Amphitrione om. P, / quando om. P, / ob: hoc per I / morti: mori (p / misero: misere V, / in alio sensu om. P, / equi (sicut antela que tenditur ante pectus) H 11 in: cum M,/metamorphoseos ... radiis om. P,/metamorphoseos om. V,/medium om. I 13 protelator ( ris, et hec protelatrix cis) H OSBERN] 7 0 3 535 / 536 M. " protelatus, " protelatio, " et hoc protelamen is .i. diiatio. " Texo com ponitur retexo is, " obtexo, " contexo, 3" intexo, 3' subtexo

' Titan nis .i. sol, 3 inde hic Titanus ni .i. nomen cuiusdam gigantis qui T xxx dicitur esse filius terre, 3 unde et Titanes vocamus omnes gigantes. ** Et hic tituius li dicitur a Titane quia illuminat librum, ^ unde titulo as, " et illud componitur intitulo as, ^ et pretituio as, ^ et attitulo as, et ab istis verba lia.

' Tabeo es tabui verbum neutrum et caret supinis, 3 inde tabidus a um, T xxxi 3 et hec tabes is, ** et tabo indeclinabile, ^ et per compositionem tabefacio cis, ^ unde tabefactus a um, ^ et hec tabefactio nis. ^ Item a tabeo tabesco cis, ^ quod componitur intabesco cis, " e t extabesco is, " et contabesco is. " Similiter tabeo componitur contabeo es, " extabeo, " distabeo, " in- tabeo es

' Trudo is trusi sum su verbum activum, ^ inde hic trusor oris, 3 trusus T xxxii a um, ^ trusio nis, ^ et hic et hec trux cis, 8 unde truculentus a um et com paratur truculentior truculentissimus, " unde truculente truculentius tru culentissime adverbia, ^ et hec truculentia e, 9 et trucido as .i. cruciari, un de verbalia. " Item a trudo hic trutannus ni, ' ' et hec trutina e .i. lingua libre, quia semper truditur foras, " et inde trutino as .i. librare equipende- re, Persius grandia cum secum trutinantur verba. "Trudo com ponitur detrudo is, " intrudo, " contrudo, unde verbalia.

12 Pers. III 81-82: murmura cum secum ... trutinantur verba

16 dilatio: dilatatio H 19pos? 21 I 21 subtexo (pretexo xis, inde hec pretextura, et hec pretexta te .i. vestis nobilium, et ab omnibus aliis verbalia) H (omnia neutra) Pj 3 Titanes: Titanos P) / gigantes ((et Titanius a um, et hoc Titanium nii .i. origo gigantum add. T xxx H) Virgiiius [Aen VI 580] hoc genus an tiqu u m te rre T ita n ia pubes (putres et s./. pa tres H et hec Titania Diana add. Pj)) HPj 6 om. P2 7-8 mniafo ordine I 8 as (retitulo !as) H 1 tabui o??!. M]A 2 um (et comparatur tabidior tabidissimus, unde tabide tabidius tabidis T xxxi sime adverbia) H 3 is (.i. putredo) H 4 et (tabi) Pj / tabo: tabe M]A / indeclinabile (.i. ta bes) H 6-7om. I 8 cis (incoativum) P) 10-11 mn?aio ordine PjOm.I 12-15 a//o or dine

T xxxiv ' Tam coniunctio, ^ inde ut quidam volunt tantus a um, ° unde tantum adverbium, ^ et tantulus a um, ^ et tantillus a um ambo diminutiva, unde Ambrosius super Egisippum cui te moritura credam, aut cui te tantillum relinquam? ° Tantus componitur tantundem, ^ et tantisper .i. interim interea, Plautus in aularia tantisper ego hic ad ia nuam concessero. ^ Tam componitur tametsi.

T xxxv ' Torpeo es pui verbum neutrum et caret supinis, ^ inde torpidus a um, 6 et hic torpor oris, ^ et hec torpedo, ^ et torpesco cis. ° Torpeo componi tur contorpeo es.

T xxxvi ' Trans prepositio, ^ inde hoc transtrum tri .i. sedes navigantium, Per- siuscena sit in transtro, vegentanumque rubellum; ^et secun dum quosdam hic et hec tranquillis et hoc tranquille. ^ Dicitur a trans hec tranquiliitas tis, ^ et tranquillo as .i. pacificare, Plautus in captivis cuius numquam vultum tranquillavit. ^Hinc etiam plurime partes dirivantur per compositionem sicut sunt iste transio is, ^ transnato as, ^ trans volo as, ^ transmeo as de quibus in suis locis sufficienter egimus.

T xxxiv 5 non repper: 7 Plaut. 666: tantisper huc ego ad ianuam concessero T xxxvi 2 Pers. V 147: cena sit in transtro, veientanumque rubellum 5 Plaut. capf. 106: quoius numquam voltum tranquillavi

T xxxiii 2 li (diminutivum) P; 7m i!es(ethoctirannum ii)I 8-9om. I 8 li (diminutivum) H 9 nii (.i. novi militis exercitium, et tirocinor naris .i. novam militiam gerere) H T xxxiv 1 coniunctio: adverbium P] 2 ut quidam volunt: secundum quosdam P¡ 3om. IM]A 4fM? 5 posf um ! 5 Ambrosius: Augustinus I/cui ... aut om. P]/te moritura: te morituro I moritura P2 /credam om. I/te tantillum: tantillum P] 6 tantus: tantum H 7.i. ... tanti sper om. I / interim (Ma¿) (intantum) V¡H / aularia: aurelia q) om. P] / ego hic om. P[ / concessero: concesso P] 8 tametsi (.i. quamvis) H T xxxv 4 torpedo (dinis .i. torpor) H 5 cis (incoativum) P¡ 6 contorpeo: intorpeo M] / es (re- torpeo pes, et ab hiis verbalia) H T xxxvi 2 navigantium: remigantium q) (in navi) H / transtro: transtris P] / vegentanumque: vegetan- tiumque V] veietantanumque Ma: om. IP]/rubellum: rebellum A (exalet vapida lesa pice sessilis obba)H om. IP] 3 quosdam (tranquillus a um) P] / hic ... trans (unde tranquillus la lum et) H om. P¡ 5 pacificare (unde tranquillus a um) I/in captivis om. P]/cuius: qui P] / vultum om. P] / tranquillavit: tranquillum I 6 plurime om. P) / dirivantur: derivari possunt H / sunt iste: ut P, om. I / transio is: transeo (transmito et cetera) P] 7-9 om. P] 7 o:::. I 9 transmeo as pos? 7 H om. I / in ... egimus: supra diximus i OSBERNI 7 0 5 586 / 587 M. ' Turgeo es turgui verbum neutrum et caret supinis, ^ inde turgenter T xxxvii adverbium, 3 et turgidus a um, ^ unde turgidulus a um .i. aliquantulum turgidus, ^ et hic turgor oris, " et hec turgiditas tis ambo in uno sensu, " et hoc tergum gi, ^ et hoc tergus oris ambo pro dorso, " et inde tergoreus a um, et per compositionem tergiverso as .i. in diversas partes vertere, " unde hic tergiversator oris .i. versipellis et deceptor, " et hec tergiversa tio onis .i. deceptio. " Item a turgeo hoc turgiolum li .i. vas inferius gros sum et turgidum, " et turgesco is, " quod componitur inturgesco cis.

' Torreo es rui tostum tu verbum activum .i. comburere, unde Theodo T xxxviii lus Ethiopum terras iam fervida torruit estas;^ et inde torri dus a um, ^ et tostus a um ambo in uno sensu, Ovidius metamorphoseos in secundo tostos en aspice cr in es, ^ et torresco is, 3 et hic torris is proticione, undeinZachariahic est torris erutus de igne, "et in de hic torriculus .i. parvus torris. " Et secundum quosdam hic torrens tis dicitur a torreo per antifrasim .i. per contrarium quia torrens non torret .i. non fervet sed potius fervorem extinguit.

' Tenuis, ^ inde tenuiter adverbium, 3 et hec tenuitas is, ** et tenuo as, T xxxix 3 componitur attenuo as, " et extenuo as, unde verbalia. " Tenuis componi tur quamtenuis, " et pertenuis .i. valde tenuis.

1 Theodul. ec/. 1 3 Ov. ??:e/. H 283 5 Zac/z. III 2: iste torris est erutus de igne

T xxxvii po5? T xxxix Pj 2 inde (hic et hec et hoc turgens tis, a quo) H 3 um (quod comparatur turgidior turgidissi mus, unde turgide turgidius turgidissime adverbia) HP) 4 .i. aiiquantuium turgidus oz?z. P, 7 tergum: turgum A 8 ambo pro dorso: idem P) 10 tergiverso as: tergiversor aris M]A/diversas partes: diversam partem Mj (se) H (tergum) P) 11 versipellis et oz?z. Pj 12 .i. deceptio (et a tergo tergo gis tersi, unde verbalia, et hoc tersorium rii, et hec tergilla le am bo in uno sensu, et per compositionem hoc manutergium gii .i. illud unde manus tergimus, et hoc facitergium gii unde faciem. Tergo componitur abstergo gis, pertergo gis, retergo gis, detergo gis, contergo gis, et ab hiis verbalia) H o?n. P, 14 is (incoativum) P) 1 activum: neutrum Pj / .i. comburere ... estas OHi. Pj / estas (et inde tostor toris, et hec tostrix T xxxviii cis) 2 ad 3 pos/ um H 3 ambo ... sensu: idem Pj / metamorphoseos in secundo o?M. VjAPj 5 ticione: ustione Pj / unde ... igne o??z. Pj / est ozzz. I 6 .i. parvus torris: diminutivum IP) 7 tis (aquarum rivus ex glace et ex nivibus in montibus liquefactis collectus) MjA (nam cito torret et excitatur quasi torrens habundantia aquarum ex inundatione procedens pluviarum vel) Pj / .i. per contrarium ozzz.

T xii ' Timeo es timui verbum neutrum et caret supinis, 2 inde timidus a um, 8 et hec timiditas tis, ^ et hic timor oris, ^ unde timorosus a um, ^ et ti morose adverbium.

T xiii ' Tedet verbum defectivum, 2 inde hoc tedium dii, 8 et hoc tediolum li diminutivum, ^ et tediosus a um .i. tedio plenus, ^ unde tediose adver bium. ^ Tedet componitur distedet .i. valde tedet, Plautus in Amphitrione haut quamquam tui me neque domi distedeat.

T xliii ' Tollo is verbum activum et mutuat preteritum et supinum a verbo fe ro, ^ inde hic tolus i .i. templi summitas. 8 Et componitur sustolio, ^ attoi- lo, ^ extollo is, 8 unde extollenter adverbium, 2 et extollentia e .i. super bia.

T xliv ' Truncus ci, 2 inde hic trunculus li, 8 et trunco as, ** quod componitur detrunco as, ^ et obtrunco as, et ab istis verbalia.

6 Plaut. AMtpA. 503: hau quod tui me neque domi distaedeat

T x! 2 um (quod comparatur tepidior tepidissimus) H 3 tepide (tepidius tepidissime) H 4 tepiditas: tepeditas M] 8 om. I 10 unde verbalia (et tepefio fis) H om. P) T xli post T xii P] 1 netrum: activum M]P] 2 um (quod comparatur timidior timidissimus, unde timide timi dius timidissime adverbia) HP] (et timide adverbium) (p 5 unde (timoratus ta tum .i. timorem habens et) H/um (.i. timore plenus) HP] 6om. I/adverbium (timeo componitur pertimeo mes, unde Ovidius epistolarum [Aer. XXI] pertimui scriptumque tuum sine murmu re legi) H (Timidus componitur intimidus. Timeo componitur pertimeo, extimeo, unde perti mesco, et extimesco incoativa) P] T xiii 4 .i. tedio plenus om. I 6 Plautus ... distedeat om. H / in Amphitrione om. P, / haut quam quam: haudquaque V] haud P] / tui OMt. I / neque: nec IM]A om. P) / domi OMi. P] T xliii 1 is (tuli latum tu) H / mutuat: mutat P] / et supinum (nam quandoque habet sustuli quando que abstuli et sunt illa supina) P] om. I/a verbo fero om. P] /fero (.i. tuli et sublatum tu) I 2 OM!. P, / tolus: tollus P2 4 om. P2 6 unde (extollens quod comparatur extollentior extol- lentissimus) H / extollenter (extollendus extollentissime) H 7 superbia (a quibus verbalia) P[ T xliv 3 as (.i. scindere) H (activum) P] 4-5 om. I 5 as (ambo in uno sensu .i. decurtare vel abscidere) H / et ... verbalia OMi. M] OSBERN! 7 0 7 588 M. Tempto as, ^ inde temptator, " temptatus, ** temptatio, " et hoc tem- T xiv ptamen nis, " et hoc temptamentum ti. ^ Temptatus componitur intem ptatus. " Tempto componitur attempto as, ^ retempto as, pertempto as, et ab istis verbalia.

' Tempno nis tempsi temptum tu verbum activum, ^ et componitur T xlvi contempno nis, " unde hic contemptor oris, " contemptus a um, " con temptio nis, " et contemptuosus a um, ^ unde contemptuose adverbium, " et hic et hec contemptibilis et hoc contemptibile, ° unde contemptibili ter adverbium.

' Tolero as, ^ inde toleratus, ^ toleratio, ^ tolerabilis, " quod componi- T xlvii tur intolerabilis, " unde intolerabiliter adverbium.

' Tropus pi .i. figura, 3 inde tropicus a um, " et tropice adverbium, ** et T xlviii per compositionem hec tropologia e .i. excusatio, " quod aliter dicitur hec apología, " et inde apoiogeticus .i. sermo excusatorius.

' Triumpho phas, ^ inde hic triumphator oris, ^ et triumphanter ad T xhx verbium, ** triumphatus a um, " hic triumphus i.

' Titubo as, ^ inde titubanter adverbium, " et titillo as .i. titubare, ** un- T I de titiliicus a um .i. titubatione plenus.

1 as (verbum activum) H 2 temptator (ris, et hec temptatrix cis) H 4 temptatio (et hic T xiv temptatus tus tui) H 5 o?zz. H 6 ti (et hic et hec temptabilis et hoc temptabile) HP[ 1 temptum tu (.i. spernere, unde Claudius Claudianus [XXVI 647] discite vesane Ro- Txlvi mam non spernere gentes (tempnere s./.)) H om. P) 2 nis (in eodem sensu) H 3 oris (et hec contemptrix cis) H 5 nis (et hic contemptus tus tui) HP) 6 contemptuosus : contemptiosus H contemptosus I 7 contemptuose: contemptiose H contemptose I 9 ad verbium (et hec contemptibilitas tis) H 1 as (ratum tu verbum activum .i. permittere pati, unde hic tolerator ris, et hec toleratrix cis) T xlvii H 2 inde (tolerator) I 3 toleratio (nis, et hec tolerantia e .i. patientia) H 4 tolerabilis (a quo tolerabiliter adverbium) H 5 quod: et Maz / intolerabilis (intolerabilior intolerabilissi mus Iuvenalis [VI 460] intolerabilius nihil est et cetera; unde intolerantia, et intoleranter adverbium) P] 6 o?n. V ^P) 2 um (.i. figurativus) H 4 .i. (sermo figurativus vel) H 6 sermo o??z. H T xlviii 1 phas (ui atum tu verbum neutrum) H (verbum activum) I 2-3 zziMfafo orifzne Pi T xlix 2 oris (et hec triumphatrix cis) H 3-4 zmzfafo ore/me HP2 3 oz?z. Maz / adverbium (et hic triumphus phi, et hic et hec triumphalis et hoc le, unde triumphaliter adverbium) H I as (bavi batum tu verbum neutrum, a quo hic titubator ris, et hec titubatrix cis, et hec titu- T 1 batio nis, et hic et hec titubabilis et hoc titubabile) H (neutrum) P] 3 titillo: tituilo P} / tituba re (vel commovere) H 4 titiliicus: titullicus P) 7 0 8 DERIVATIONES 589 M. T li ' Theos grece Deus latine, ^ inde hec theoteta te .i. deitas, ^ et theoticus a um .i. divinus, ^ et hic theologus gi .i. de divinis loquens, 3 unde theologicus a um, ° et theologice adverbium, ^ et hec theoiogia e.

' Tenellus, aliquantulum tener. 3 Temetum, vinum, merum, temulentia, ebrietas. ^Temulentus, ebrius. In libro regum estimavit eam Heli tem ulen tam esse. 9 Trene, lamentationes, unde trene Ieremie dicuntur. 3 Tenabulum, venabulum. ° Tentigo, secretior pars vulve. Iuvenalis rigide tentigine' vulve. 3 Tentiginamus, luxuriosus, quasi amans tentiginem. ^ Tensitare, frequenter tendere. 9 Tenticula, decipula, fraus, stropha, tegna, deceptio, alterplicitas, compli citas, tergiversatio, dolositas, factio, fucositas. Tintitare, frequenter tingere. " Tucetum, cibus ex camis contusione. Persius tucetaque crassa. " Tucetarius, qui facit tuceta. " Tudatus, malleus, unde et tudates vocamus qui habent grossa capita. " Tuditare, cum malleo percutere. " Tusim, minutim, fractim, scissim, laceratim, dilaniatim, carptim, discer ptim.

3 I reg. I 13 6 Iuv. VI 129 H Pers. II 42

2 theoteta: theotica I theorica Pi / deitas (et theoricus ca cum .i. divinus, et per compositio nem hec theodecos dei genetrix, et hec theologia e i. sermo de divinis, unde theiogus ga gum .i. de divinis loquens) H 3 theoticus: theoricus P, / divinus (quod et theoricus dicitur) tp 6 adverbium (Trepido das davi tum tu verbum neutrum, inde trepidator, trepidatrix, et trepida tio, et hoc trepidamen nis, et hic et hec trepidabitis et hoc trepidabile, unde trepidabiiiter adver bium. 7 om. H Explicit tractatus primus super nonam decimam litteram H Incipit secundus de eadem H Repetitiones -T- Ma; 1-225 (praeter 3, 4, /3, 23, 43, 33, 2/3) om. M,A I Tenellus (valde tener vel) H 2 temetum, vinum, merum post ebrietas P, 3 (Thomum mi .i. incisio, inde per compositionem hic athomus mi quasi sine incisione. (Temuientum add. M;A)) Temuientus tp/eam Heli om. I/esse (Temulentia ebrietas) M;A om. V]H 4-5 mutato ordine P2 4 dicuntur (.i. lamentationes) H 5 venabulum (rete, sagena) H 6 Iuvenalis ... vulve om. I Ma; 7-8 mutato ordine P, 7 Tentiginamus: Tentiginarius P, 9-10 om. P2 9 complicitas om. I/fucositas: fuscositas I (fraudulentia, captio) H 10 Tintitare (Ma;): Tingutare V, P, Tingitare I H Tucetum: Tuscetum I / camis: came P2 / contusione: contunsio- ne V;I contusa P2 (factus) P;/Persius/tucetaque crassa om. Mu; tucetaque: tuscetaque I 12 om. P2 /Tucetarius: Tuscetarius t/qu i (id) I/tuceta (Ma;): tucetam Vi o;;;. I 13maiieus: melleus P2 /vocamus: dicimus IM[A/grossa: crassa H 14 tuditare: tudare P2 15 scissim, iaceratim om. 1 / diianiatim: laniatim 1 (cesim) H / carptim, discerptim (dilaceratim) H o;;;. I OSBERNI 709 539 / 590 M. '8 Turifex, sacerdos, antistes, presbiter. " Turibulum, vas ad recipiendum thus. "Tusculum, parvum thus. Plautus ego hoc tusculum emi et has co ro n as. " Turificina, domus ubi thus efficitur. ^"Turidus, fumosus. Ieronimus unusquisque faciem turidam ge rit. 2' Tussitare, frequenter tussire. "Tigillum, pertica. Iuvenalis pendent anabatra tigillo. 22 Tages, fluvius infernalis. 2**Tiphona, serpens aquaticus. Lucanus avidos tiphonas aquarum. 28 Tuberosus, inflatus, elatus, tumefactus, vesicosus, ampullatus, turgidus, iperbolicus, extollens, superbus, insolens, arrogans, contumax, superci liosus, pompaticus, pomposus. 28 Tophus, lapis asper. 22Tonstrina, locus ubi tondetur. Plautus in tonstrina ubi sedebam. 28 Tonsula, uncinus ferreus. 29 Tonsitare, frequenter tondere. 8° Tibialia, ocree circa tibias, .iosephus Golias galeam et tibialia habebat erea. 2' Tuberositas, superbia, elatio, extollentia, arrogantia, contumacia, insolen tia. 82 Tegulator, tegularius, qui facit tegulas. 82 Tegellaria, venefica super tegulas sacrificans. 84 Techa, scrinium, repositorium, reconditorium. 28 Togilla, parva toga. 88Teges, parva domus. Iuvenalis nusquam pons et tegetis pars. 82 Tremis, tertia pars solidi. 28 Tremissis quod solidum complet. 89 Turminosus, turgidus. 4° Tumentum, tumor. 4' Tubex, tubicen, tubicinator.

18 Plaut. 385 20 c/ Hier. V ]3,8 22 Iuv. VII 46 24Lucan. VIII56 27 Plaut. asm. 343: in tonstrina ut sedebam 30 not? repper/ 36 Iuv. V 8

16 presbiter (flamen) H 17-18 mma/o o^/me H 17 recipiendum: incendendum P2 18 Plautus o??:. Ma: / ego ... coronas om. V] 20 Ieronimus ... gerit om. Ma: / turidam gerit: tu ridam gerat H gerit turidam I 22-23 mu/aio ordme P) 22 Iuvenalis ... tigillo om. Ma:/anabatra: anabrata V] 23-24 mma/o ordme H 23om. P2 24tiphona: tiphon H / avidos: avidas H 25 om. P2 / elatus om. M{ / vesicosus (ampullosus) M]A 27 Plautus ... sedebam om. Ma: 28-29 mmafo ordme P2 28 uncinus: uncus I 30 galeam: galeamque P2 31 om. P2 /Tuberositas: Tuberatio P]/extollentia ... insolentia (.i. inflatio) H om. I 32 tegulator tegularius: tegularis V] 33 venefica: veneficia P2 35-36 ma/a/o ordme H 35 togilla: togula H / (toga) togilla P2 36-37 mma/o ort/me P] 36 Iuvenalis ... pars o:?:. Ma: / et om. P) 38 complet: implet H 40 tumentum: tumen I / tumor (turgiditas) H 7 1 0 DERIVATIONES 590 M. 43 Torosus, superbus. 43 Torquatus, qui fert torquem. 44 Tugurium, domuncula, casa, teges, opella, proseuca, meritorium. 43 Tegna, fraus. 48 Tegnosus, fraudulentus. 47 Tiara, cuculla vel caputium. Ovidius tempora purpureis tem ptat velare tiaris. 48 Tremulare, trepidare, timere, metuere, formidare, pavere, pavitare. 49 Tremor, timor, formido, metus, trepidatio. 3° Tabelliones, aleones, aleatores, tabellatores. 3' Taberniones, taberne sectatores. 33 Tabernaculum, domus in expeditione vel in deserto manentium. 33 Talassio, vas ianificiis aptum quod et calatus dicitur. - 34 Todus, genus parvarum avium. 33 Todillus, admodum parvus. 38Tutelator, defensor. Martianus hic tutelator fidissimusque ger m anus. 37 Tuteiare, defendere, tueri, patrocinari, defensare, clipeare. 38 Trabaria, navis longa et stricta, que et littorea et caudea dicitur. 39 Tragum, genus navis piscatorie, que et verriculum dicitur. 8" Trabalis, trabes. 8' Tragula, genus teli. 83Traha, genus vehiculi. Virgiiius tribulique traheque pondere ra stri. 83 Tumulius, parvus tumulus. 84 Turbulentus, turbatione plenus. 83 Turmella, parva turma, turmula. 88 Tractitare, frequenter tractare. 87 Turbidare, turbationem facere. 88Turbeia, turbatio. Augustinus omnem motum cordis et salum omnesque turbelas.

47 Ov. me;. XI 181 56 Mart. Cap. II 152 62 Verg. georg. I )64: tribulaque traheaeque et iniquo pondere rastri 68 Aug. c/v. VIII 17: omnem motum cordis et salum mentis omnesque turbelas

42-44 om. P2 42 posf 44 H/superbus (thorositas superbia) H 44 domuncula: parva do mus I (parva) P] / casa om. I P) / meritorium (prostibulum) H 43 pos? 40 P] 45 aJ 44 posf domuncula P) 47 caputium: capitium I (vel pilleus) H / purpureis om. 1 48 timere ... pavi tare om. MjA / metuere om. I / pavere, pavitare (pavescere, expavescere, stupere, tremere) H om. I 49 timor (pavor) H/trepidatio (stupor) H 50-51 aleones ... taberniones otn. I 50ta bellatores (tabellaris) H om. P2 52 manentium om. V) 53po^l 55 Pj/quod: qui Mai 56 defensor ... tutelator om. I/Martianus ... germanus om. Mai 57 defensare: defendere P2 /clipeare om. Pj 58 Trabaria ... trabearia I/et stricta que om. P, 59 m mafg. H om. I / Tragum: Targum P, / piscatorie: piscatoris HP2P! e? .s./. vel piscatorie H / verriculum: verriculus P) 60 trabes (trabecula vel trabicula parva trabes) H 61 om. P2 62 Virgiiius ... rastri om. I Mai/tribulique: tribulaque P2 /traheque (et iniquo) HP2 63 om. Pj 66om. P2 67 Turbidare: Turbitare V) 68 Augustinus ... turbelas om. Mai / omnem om. Pj / motum cor dis: cordis motum P] / salum: salos P] OSBERNI 7 11 590 / 597 M. Triturare, terere. Triones, boves quasi teriones .i. terram colentes, aliquando stelle. Ovidius gelidi caluere Triones. Teretrum, taratrum quod perforat lignum. " Terebillum, parvum teretrum. "3 Terebrare, perforare. "4 Tricare, impedire, illaqueare, involvere. "3 Termus, vel teredo, vermis lignum comedens. 3" Trica, pro radice, pro meretrice, pro quolibet impedimento dicitur. Plau tus quas mihi tricas. 33 Tritilis, quod facile teritur. 33 Triticum, frumentum, ador. 3" Trapeta, vas in quo aliquid teritur. 3" Trapezeta, nummularius. 3' Terrulentus, terra plenus. 3^ Terrulenter, terrene. In decretis rem spiritualem terrulenter q u erere. 33 Tonsilla, remus, remex, remigium. 34 Tonstrina, locus tondentium. 33Tonsus, remus. Lucanus et ineritia tonsis equora moture. 3" Tinnire, sonare. 33 Tinnitare, frequenter sonare. 33 Tintinnabulum, campana, nola. 3" Timpanistria, que canit cum timpano. Timpanotria, timpanistria. Plautus tim panotriam amas. Tribunal, sedes tribuni. "3 Tribunicius, pertinens ad tribunum. ^Tribulis, de eadem tribu. Horatius ut cum pilieoio soleas convi va tribuiis. "4 Tributim, de tribu in tribum.

70 Ov. wie/. II 171 76 Plaut. Ciirc. 613: quas tu mihi tricas 82 Prud. peris/. X 378: rem spiritualem terrulente querere 85 Lucan. V 448 90 Plaut. /rMC. 611: tympanotribam amas 93 Hor. ep/s/. I 13, 15

69 pos/ 63 P] / terere (arare) H 70 Ovidius ... Triones om. Ma/ / gelidi: calidi P) / caluere: ra puere Pj 71 Teretrum: Terebrum P) / taratrum: teratrum I traratrum Ma/ (vel terebrum) P; 72 Terebillum: Terebellum HIP2 / teretrum: terebrum P2P] (vel tereber) I 73 perforare (penetrare) H 75 Termus: Tremus Pj / lignum: ligna P) 76 Plautus ... tricas (narras) H om. Ma/ 77 Tritilis: Tritile P2 78-80 a//o ordme Vj 79 aliquid (ponitur vel) P) 80 num mularius (Teres teretis, rotundus) H 81-82 m m?Mm coeg// Ma/ 81 plenus (ve! terrenus) H (unde) Ma/ 82 terrene: adverbium P) om. VJ / rem ... querere om. Ma/ / terrulenter: terrulen- tumPj 83 Tonsilla: TussillaP)/remigium: tremigiumP2 84om. HIP2 85 remus om. P2 / Lucanus ... moture om. Ma/ / equora om. I / moture om. I Pj 86 sonare (concrepare, boa re) H 86-87 sonare. Tinnitare om. P2 87 sonare: tinnire P) 88 nola om. HP2 89 que ... timpano om. P]/que (Ma/): qui V]P2 90Timpanotria (que notat in timpano) H / timpanistria om. HP, / Plautus timpanotriam amas om. Ma/ 93 om. P2 / Horatius ... tribu lis om. Ma/ 7 1 2 DERIVATIONES 597 M. 95 Trinarius, trinus. 96 Triens, tertia pars denarii. Iuvenalis nec habet quem porrigat ore trientem. 97 Terniones, trium militum magistri. 98 Trigenus, tricesimus. 99 Trigarium, nomen trium gratiarum. ¡ooTriiis, triplex. Prudentius consertoque adam ante trilicem . Tridental, vas cum tribus pinnis. "2 Trimus, trium annorum. "5 Trimatus, spatium trium annorum. "4 Triremis, navis trino ordine. Horatius quem ducit prima trire m is. "5 Triateris vel triatericum, festum Bachi. "6 Triclinium, thalamus vel domus trina sessione ordinata. "7 Trigamus, vir trium uxorum, los Triumvir, magister trium virorum. "9 Tressis, tres obolos valens. Persius tressis agaso vapa lippus. '"Tetrarcha, princeps quarte partis. '" Tetrarchia, principatus super quartam partem. '" Trimegistus, ter maximus vel ter sublimatus. "5 Trivium, divisio trium viarum. "4 Triviatim, ubique. '" Trivia, Diana. '"Toreuma, torus, lectus. Prudentius veterisque toreumata rore rig a n tu r. "7 Tardiusculus, aliquantulum tardus. '" Tarditare, sepe tardare. "9 Tormina, tormenta, cruciatus, cruciamina. '2° Toper, cito, protinus. '2' Toral, vestimentum tori. Horatius ne turpe toral ne sordida mappa corruget nares.

96 Iuv. III 267 lOOPrud. psych. 125 104 Hor. epBf. I 1, 93 109 Pers. V 75-76 116 Prud. psyc/z. 370 121 Hor. eptsi. I 5, 22-23

95 om. P2 /Trinarius: Trimarius V]I/trinus: trimis V) 96 posf 101 P2 /Iuvenalis ... trientem om. Maz 97 Terniones: Ternio H / magistri: magister H 98 tricesimus (tricenus) H 99 trium om. P] 100 Triiis: Trilix P2 / Prudentius ... trilicem om. Maz 101 pinnis (Tridens ferrum triplex unde caro extrahitur ab olla quod aliter fuscina et fuscinula et creagra dicitur) H 104Triremis (trieris) H/ordine (remorum) I (remigantium ducta) P2 /Horatius ... triremis om. Maz / prima: priva H P2 105 Bachi (post tres annos celebratum) H 106 ordinata (ut refectorium) P] 109 Persius ... lippus om. Maz/vapa: vasa I 113 om. P] 115 Diana (Hecatee) H 116 lectus (cubile) H/Prudentius ... rigantur om. Maz/veterisque: veterique H om. P] 120om. P2 /Toper: Topor I/cito (concito consestim mox) H/protinus (ilico statim protinam ilicet velociter curriculo sestinato sestinanter ocius ocissime celeriter perniciter matu- ranter perpex perpexanter acceleranter citanter festine actutum citissime continuo) H 121 Toral: Toralis P2 /Horatius ... nares om. Maz/sordida mappa om. P]/corruget nares om. IP2P1 OSBERNI 7 1 3 597 / 592 M. "7 Testacium, locus ubi plurime teste congeruntur. '76 Territare, frequenter terrere. Terribulosus, terrore plenus. Sidonius aut frigore terribulosas. Terribuium, tormentum, tormen, cruciamen, crucium, cruciatus, suppli cium. "6 Trifax, Cerberus tres fauces habens. '77 Trenara, carmina lamentatione plena, que etiam trene dicuntur, unde et trenas .i. lamentationes Hieremie dicimus. "6 Turpisculus, aliquantulum turpis. '79 Turritus, excelsus. '6° Terna, materia. "'Tempestus vel tempestivus, in tempore conveniens. Horatius desine matrem tempestiva sequi. "7 Tempestuosus, tempestate plenus. "6 Tempe, amena loca in planitie. "''Tesqua, amena loca in silva. Horatius deserta et inhospita te squa. "6 Talus, vel extrema pars pedis vel tessera. "6 Taxare, numerare, computare, calculare. "7 Taxator, numerator, calculator, computator, compotor. "6 Taxus, arbor venenata. "9 Taxillus, tessera. Pompinius dum contemplor pugnam taxillos p erd id i. Talassus, vestigium in iuto. "' Toxicus, venenatus. "7 Tessella, parva tessera. Iuvenalis nulla uncia nobis est eboris aut tesselle. "7 Textrina, locus ubi texitur. Texitare, sepe texere. "7 Textilis vel texilis, quod facile texitur. "6 Temelicus, musicus scenicus. "7 Terme, calida balnea. "6 Tetracolon, quadrimembris sententia. "9 Tapetus, involutus.

124 non reppen 131 Hor. carm. I 23, 12-13 134 Hor. ep:st. I 14, 19 139 Pompon. ateZ/. 190 Ribb.^: dum contemplor orcam ... taxillos perdidi 142 Iuv. XI 131-132

122 plurime: multe I 123 om. P2 124 Sidonius ... terribulosas om. Ma: / terribulosas: ter ribulosus I 125 cruciatus, supplicium om. I 127 Hieremie (prophete) P] 128 om. P2 129 om. I/Turritus: Turcidus P]/excelsus (sublimis) H 130 Tema: Turriema I 131 Horatius ... sequi om. Ma:/tempestiva: tempestivam Pi / sequi (Tempestus vel tempestivus) V] 133 Tempe: Temperie I / in om. I 134 amena: inamena P2 / in silva: insula I / Horatius: tesqua om. Ma: 135 pars om. V]/pedis: pedum I 136-137 om. P2 137 compotor: computor P] om. I 138 venenata (vel bestiola que Anglice brock dicitur) H 139 tessera (talus tessella) H/Pompinius ... perdidi om. Ma: 140post 53 H 142Iuvenalis ... tesselle om. Ma: 143 texitur (sicut tonstrina ubi tondetur) H 144 om. P2 146 Temelicus: Thymelicus Ma: / scenicus: cenicus P] 714 DERIVATIONES 592 / 598 Ai. '"° Tisis, ulceratio pulmonis. Tisicus, in pulmone infirmatus. '"3 Togiferium, locus ubi scolastici disputant. '"3 Tropus, figura. '"9 Topica, argumentorum inveniendorum disciplina. "3 Tropologia et apologia, excusatio. Tesis, positio. '33 Truculentus, sevus, crudelis, crudus, trux, ferox, ferus, feralis, bestius, bestialis. '38 Tirones, novi milites. '39 Tirocinium, novi militis exercitium. '"° Tranare, transnatare. '"'Tantisper, intantum vel interim. Plautus tantisper ego ad ianuam concessero. '"3 Tametsi, quamvis. '"3 Titanes, gigantes. '"9 Titanium, origo gigantium. Virgilius hoc genus antiquum terre Titania patres. '"" Torpidus, piger, segnis et cetera. '"" Tranquillare, pacificare, comere, mitigare, mansuefacere. '"3 Tricenus, tricesimus, trigenus, vel ut alii volunt tercentum. Tipicalis, tipicus, figurativus. '"9 Tergiversare, in diversas partes vertere vel decipere. ""Transtra, sedes in navi. Persius cena sit in transtro. "' Turgor, inflatio. "3 Tergiversator, deceptor, fraudator. ""Tostus, combustus. Ovidius tostos en aspice crines. "9 Turgiolum, vas inferius grossum. "3 Tectonatus, tecto coopertus.

!61 Plaut. azz/. 666: tantisper huc ego ad ianuam concessero 164 Verg. Aezz. VI 580: hic genus antiquum Terrae, Titania pubes 170 Pers. V 147 173 Ov. zzzef. II 283

150 Tisis: Phthisis Maz 151 Tisicus: Tiscitus P^ Phthisicus Maz 152 Togiferium: Trogife- rium Pt 153posf 155 Pt 156-157post 159 Hposf 153 P2 / positio (Tesiphone furia inferna lis que interpretatur positio vocis) H 157 o???. P2 /ferus o???. P) 159 Tirocinium: Tironi- cium I 160 ozn. P2 /Tranare: Transnare V, / transnatare: trasnare I tranutare Pt 161 intantum: in tantum H interim V ^ 0777. Maz / vel s./. H ozzz. Maz / interim: iterim I / Plautus ... con cessero o77z. Maz/ego ozzz. P2 /ianuam: ianuas Pj/concessero: concussero V) concessos I 162 077?. P2 /Tametsi: Tam etsi Maz 164-165 zzzufafo or^zzze P) 164 gigantium: gigantum IHP2 /terre ozzz. H/patres: putres H proles Maz 165 segnis (socors, desidiosus, remissus, sompnolentus) H / et cetera ozzz. HIP2 166-167 ozzz. P2 166 comere ozzz. I / mitigare (man suescere) I / mansuefacere: mansuetum facere Pt 167 ozzz. H 168 figurativus (misticus) H 169 partes (mittere) p2 /(se) vertere H/decipere (defraudare vel defrudare) H 170 Tran stra: Transtrum Maz/in navi: navis P) navium H/Persius ... transtro ozzz. Maz 171 Turgor: Tumor 1 / inflatio (turgiditas) H 172 posf 169 H / fraudator ozzz. P2 173 Ovidius ... crines ozzz. Maz/aspice: accipe I 174 Turgiolum: Turgillum P]/inferius: interus P] 175 tecto coopertus ozzz. I OSBERNI 7 1 5 593 / 594 M. Temeson, medius sonus. "3 Terrivoia, formidoiosus, tumidus, et dicitur terrivoia quasi cum terrore voians. '3° Tinnitare, vei tinnipare, sonare, tinnire, crepare, crepitare, bombire, bombizare. "9 Toparca, princeps unius loci. ""Toparchia, eius principatus. Torminosus, contractus tormine .i. tormento repletus. "3 Toties, vel totiens, frequenter, vel tantis vicibus. "3 Traducare, traducere, extraducere. "9 Tragedia, carmen luctuosum, quia incipit a letitia et finit in tristitiam, cui contrarium est comedia, quia incipit a tristitia, et finit in ietitiam. "3 Tragedus, qui tragediam scribit, qui et tragicus dicitur. Tragemata, vilia munuscula vel carmina tragedorum. "3 Transfigere, perforare, translancinare. "3 Transilis, transibilis, quod facile potest transire. "9 Transmissilis, vel transmissibilis. '9° Transgressilis, transgressibilis. Transsuadilis, transsuadibilis. "3 Transmobilis, transmeabilis. "3 Transiliter, transeunter, transitorie, pretereunter, perfunctorie. "9 Triental, tertia pars libre .i. quatuor uncie. "3 Territorium, terra, provincia. '9° Trullixare, planare, levigare. "3 Trutinare, perpendere, advertere. "3 Trutina, lingua libre. "9 Trudes, ferrati fustes, a trudendo .i. a pellendo. 3°° Tolus, templi summitas, rotunditas eminens. 3°' Timorosus, timore plenus. 3°3 Tediosus, tedio plenus. 3°3 Titillare, titubare, vel commovere. 3°9 Tautones, palpebre inferiores, que et cilia dicuntur. 3°3 Tauruspera, scarabeus terrestris. 3°° Tauma, scriptura, caraxatio. 3°3 Territabulum, signum ad terrorem incutiendum.

177 formidoiosus ... terrivoia 0777. I 178 tinnire: tremare P) / crepitare o;n. I / bombizare (boa re) H 180 Toparchia eius: Torparchiamus P, 181 contractus (tormi .i.) P2 /tormine: ter mine Pi 182 Toties: Totiens P) / totiens: quotiens P) 183 Traducare o;?:. P2 / extraducere: extra ducere Ma: 184 tristitiam: tristitia V^/ietitiam: ietitia V]p2 185 scribit: facit Pt / dicitur 0777. P] 187 perforare (tranforare) V) /transiancinare: transianciare (terebrare) H trassireP, 188 transibitis om.H/quod: qui P) 190ow. P2 191 transsuadibilis (Tran- suabiiis transmeabilis) P2 192 Transmobilis: Transmolis I Transmebiiis H Transuabiiis P2 /transmeabilis: transmobilis I 193perfuctorie o:::. IP2 196 Trullixare: Trullissare H Trucillire I/planare: pianare I/levigare: levica I 197 Trutinare (librare) H/advertere: ani madvertere loin.H 199 a pellendo: appellendo P2 200 eminens 077:. I 201 Timorosus (timoratus) H 202 Tediosus (fastidiosus) H 204-205'TmfafoordmeH 204 que...di cuntur: scilicet cilia I 206 scriptura 0777. I / caraxatio: carataxio IP2 7 1 6 DERIVATIONES 594 M. "8 Tesserarius, qui cum tesseris ludit, qui etiam tabellio, tabeliator, tabeiiarius, taxiilarius, dicitur; quia taxillus tessera dicitur. 3°9 Tipula, vermis aquaticus. 3" Torpedo, pigritudo, pigrities, segnities, torpor, socordia. 3" Tanquor, egritudo, egrimonia. 3" Traduces, propaginationes, origines. 3" Tetragonus, quadrangulus. 3" Translativus, qui cito transit. 3" Transcribere, cum ius nostrum in aliud transit. 3" Translucidus, perspicuus, perspicax, elucidus, conspicuus, conspicax, conspicabundus, effecatus, spectabilis, vernus, vernalis, clarus, lumino sus, fulgidus, stelleus, coruscus, gemmeus, prelustris. 3" Triaterica, festa post triennium. 3" Trissare, proprietas hirundinum. 3" Tristega, domus tricamerata, et dicuntur tristega quasi trino ordine stantia. 33" Trifores, tres introitus qui et trivalves dicuntur. 33' Tritilis, quod facile teritur. 333 Tritorium, pavimentum. 333 Tubruces, que tibias tegunt sicut calige. 334 Tuatim, tuo more. 333 Tutulus, vestis qua sacerdos utitur dum turificat.

208 tabeliator (dicitur) i / tabeiiarius otn. V, 209 Tipuia: Tapuia I / aquaticus: aquatiiis P, (Topica inveniendorum argumentorum discipiina) V,P, (cf. i 54) 210-211 mutato ordine P, 210 pigritudo: pigredo P^/socordia (ignavia pigritia) H 2tl Tanquor: Tancor P^ 212 propaginationes: propagationes P[ / origines om. IP2 214 transit otn. I 215 Transcri bere (est) I / cum otn. P, / aiiud transit: aiiud scribere P, 2t6 perspicax ... vemaiis otn. I / inde a effecatus distinxit Vi / effecatus: Teffecatus V] / vernus: vermis Mai / iuminosus ... preiustris otn. t 217 otn. H / festa post triennium: triennium festa P[ 218 trissare: tessare P, / hirundi num: hirundinis P, 219 stantia: stans H 220 otn. P[ 221 Tritiiis:TritileI/quod: qui V1! 222 Tritorium: Trutorium V, 223 Tubruces: Tubrices I Tubinces V, Tibiunces P2 / que: qui P2 / sicut caiige ont. I / caiige: caiigei P2 224 Tuatim: Tutim P, 225 Tutuius: Tustuius P, U-V

595 / 596 M. ' Terminatis taii modo superioribus sic Grammatica ad consistentes in- U fit poetas: "Gaudete, o informationis Latine discipuli, quia derivationis no- stre navim in vicesima littera que est U iam applicantes in illius tractatu tamquam in optato portu cepti laboris ancoram defiximus. ^ Tabescant hinc et infirmentur invidi qui doctrine mee sequaces vel de inconstantia vel de inertia notantes faciles esse aiunt ad aliquid inchoandum, pigros vero et remissos ad perficiendum. ^ Magnum quidem est egregium aliquid incipere prudentis quoque constat animi quomodo aptius illud exequatur sollicite discutere perfecti etiam ingenii approbatur iilud licet diutius immoratum ad effectum tandem deducere. ^ Unde patet laudabilius esse quod cum mo rosa deliberatione ad unguem postremo apte perducitur quam quidem su bito et quasi in saltu prorumpit in effectum, s Sileant igitur emuli nostri si tamen silere possunt et quicquid ad commune tractatur commodum quia de communi est improbare desistant; nosque patiantur illatratos primum de vigesima littera inchoare tractatum que ut ait Martianus, ore restric to et prominulis labiis exhibetur; et cum sit vocalis in loco con sonantis quandoque accipitur."

' Video es vidi visum su verbum activum, ^ inde hic et hec et hoc vi- U i dens tis. ^ Videns componitur evidens .i. apertus et comparatur evidentior

5 Mart. Cap. III 261: ore constricto labrisque prominulis exhibetur

pro/ognm om. M, Incipit prologus in tractatum primum super vicesimam litteram que est -U- H Prologus P] Prologus vigesimae litterae Ma/ I informationis: formationis I U: V Ma/ / defiximus: defigimus Pj 2 esse om. I 3 est: et P2 / constat om. A / quomodo: quod id Pj / illud om. P: / discutere: discurrere P] / licet om. I / de ducere: perducere P; 4 apte om. Pj/perducitur: proditur Pj/quidem: qui I quod Ma/ 5 commodum: commodus V,IAp2 / illatratos primum om. A / littera om. I / in om. ItpPj / quando que om. H / accipitur. (Explicit prologus) H Incipit tractatus primus de vicesima littera que est -U- H 1 vidi visum su om. I / activum (a quo visio nis et visus ui. Invisibilis invisibile quod componi tur invisibilis a quo invisibiliter) Pj 2-3 om. Pj 3 .i. apertus om. Pj / evidentior evidentissimus om. Mj 7 1 8 DERIVATIONES 596 M. evidentissimus, ** unde evidenter evidentius evidentissime adverbia, " et hec evidentia e .i. apertio vel claritas. " Evidens componitur inevidens .i. ob scurus vel inapertus. ^ Item a video visus a um, ^ quod componitur invisus .i. odiosus, " unde invise adverbium, '° et hec visio nis, '' et hic visus ui, " et hic et hec visibilis, " et visibiliter. " Et componitur invisibilis, " un de invisibiliter adverbium. " Item a video viso is verbum neutrum, " unde visito as. "Et componitur inviso is, " e t reviso is, Terentius reviso quid agant, aut quid captent consilii. 3°Video componitur pro video es, 3' unde hic et hec et hoc providens tis, " unde providenter ad verbium, et hec providentia e, ^ et providus a um, ^ unde provide ad verbium. Et componitur improvidus, 33 et provisus a um, 33 unde provi se adverbium, 3° et hec provisio nis. 3" Provisus componitur improvisus, 3' unde improvise adverbium. 32 Componitur etiam video prevideo es, 33 invideo es, 34 unde hic et hec et hoc invidens tis, 35 et inde invidenter adverbium, 36 et hec invidentia e .i. invidia, 33 et invidus a um, 33 unde hec invidia e, 3" et invidiosus a um, 4" unde invidiose adverbium.

U ii ' Vivo is vixi victum tu verbum neutrum, 3 inde vivus a um, 3 unde vive adverbium, 4 et hoc vivarium rii, ^ et hic et hec et hoc vivax cis quod com paratur vivacior vivacissimus, " unde vivaciter vivacius vivacissime adver-

19 Ter. Audr. 404

4 om. Mj / evidenter evidentius evidentissime: verbalia A om. Pj / adverbia. (Item a video viso as ui quod non est in usu, a quo visito as vi activum, a quo visitabilis visitabile. Et componitur vi deo, prevideo, evideo, provideo a quo providus a um, et providentia e. Componitur etiam video invideo es, a quo invidus a um, unde invidia e, et invidiosus a um. Declinamus etiam secundum tertiam coniugationem vido dis quod non est in usu, sed componitur divido is visi sum su, a quo unde etiam dividuus a um, quod componitur individuus. Item a divido divisus a um, quod com ponitur indivisus. Et a diviso divisivus a um, quod componitur indivisivus. Item a divido divisibi lis divisibile, quod componitur indivisibilis, a quo indivisibiliter vel aliter derivatur video. Video es verbum activum, unde videns omnis generis, quod componitur inevidens et comparatur inevi- dentior inevidentissimus, unde inevidenter inevidentius inevidentissime) Pj om. I 5 .i. apertio velow. P] 6 vel inapertus om .Pj 10-11 om.Pj 10 nis (et visor ris) H 12 visibilis (et hoc visibile) VjH 13 om. tpPj / visibiliter (adverbium) VjH 15 invisibiliter om. P2 / ad verbium om. I 16 video (hec visio, et hic visus ui) Pj / neutrum (.i. visitare) H om. Pj 18 Et: viso MjA/inviso is om. Pj 19 is (ambo in uno sensu) H (Statius [7lAe&. I 668] has nunc invisitans artis) Pj/aut ... consilii om. Pj/aut quid: quidve (p/captent: captant H / consilii (et a visito hic visitator ris, et hec visitatrix cis, et visitatus a um, et hec visitatio nis) H 21 tis (quod comparatur providentior providentissimus) H 22 providenter (providen tius providentissime) H/adverbium: adverbia H om. I 25 provide (et improvide) H/adver bium: adverbia H 26 om. APj / improvidus (improvide adverbium) I (p (et provisor ris) H 28 om. AP] / adverbium om. I 29 om. MjA 31 om. A / adverbium om. I 32 es (unde previdens previdentia) I (unde previsus a um, previsio) Pj 36 .i.: et hec H / .i. invidia om. Pj 38 om. H 39 um (.1. ille cui alius invidet) H 40 adverbium. (Item a video per composi tionem hec avidentia .i. cecitas quasi sine visione quod fit cum quod ante oculos habetur queri tur qua percussi sunt qui vallabant domum Loth vel Maria Magdalena vel discipuli euntes in Emaus quod etiam acrisia dicitur) MjA 1 victum tu om. VjLp 4 rii (quia pisces ibi vivant) H 5 vivacior vivacissimus om. tp 6 vivaciter vivacius vivacissime om. (p / adverbia: adverbium A OSBERNI 7 1 9 596 / 597 Ai. bia, ^ et hec vivacitas tis, 8 et vietus a um .i. vita detritus, Terentius in eu nucho hic est vietus vetus senex veternosus. ^ Vivus componitur quamvivus .i. valde vivus. " Item a vivo hec vita e, " unde hic et hec vita lis et hoc vitale, " unde vitabiliter adverbium, " et hic vitellus li .i. moiellus ovi, Horatius in sermonibus marem prohibent callosa vitel lum; et alibi volvens aliena vitellus. "Et vito as, unde verbalia, " et vitabundus a um .i. vitabilis, " et hic vitatus ui, unde Horatius in ser monibus sapiens vitatu quidque petitu sit melius causas reddit; "et hoc vitamen nis. "Et componitur invito as, "unde invita tor, 2° invitatus, 2' invitatio, 22 et hoc invitamen nis, 25 et invitus a um vel invius dicitur a vita per compositionem quasi contra vitam. 2** Componitur etiam vito devito as, 25 et evito as ambo in uno sensu, 26 et inde evitabilis, 27 quod componitur inevitabilis, 28 unde inevitabiliter adverbium. 29 Item a vivo victito as .i. frequenter vivere, 8° et hic victus ui, 8' victuarius a um .i. pertinens ad victum, 82 quod etiam hic et hec victualis et hoc victuale dici tur, Iosephus in XII habunde ministraverunt militibus et ca melis victualia. 58 vietus componitur convictus in eodem sensu, unde Ovidius tristium quid nisi convictu causisque valentibus es sem. 84 Item a vivo hic vitulus li eo quod sit vita dignus, 85 et inde vituli nus a um, 86 et hec Vitula e que aliquando dicitur pro Victoria que dicitur esse dea letitie et ponitur sepe vel pro letitia vel pro festo eiusdem dee, un de Virgilius in bucolicis cum faciam vitulam pro frugibus, ipse v en ito . Vitulam posuit hic vel pro festo illius dee vel pro exultatione ali-

8 Ter. emi. 688: hic est vietus vetus veternosus senex 13 Hor. jezw. II 4,14: marem cohi bent (prohibent var, /.) callosa vitellum Hor. serui. I 4,57 16 Hor. serm. T 4, 115-116: sa piens, vitatu quidque petitu [sit melius, causas reddet tibi 32 Iosephus = Cassiod. /os. atti/^. XII p. 339 F.: abunde ministraverunt militibus et elephantis victualia 33 Ov. frisf. I 8,29: quid, nisi convictu causisque valentibus essem 36Verg. bzza. III 77: cum faciam vitula pro frugibus, ipse venito

8 post 10 H / in eunucho ozzz. P) / veternosus: ventuosus A om. 1P) 9 valde vivus (semivivus re divivus .i. iterum vivus sed di interponitur causa euphonie. Componitur etiam vivus vivifico as activum, a quo verbalia, et vivificabilis) P] 11 et hoc vitale om. I 12 vitabiliter: vitaliter A Maz om. P) / adverbium om. P) 13 post 9 ! / moiellus: moellus P) / ovi (quod meditullium dici tur) P] / in sermonibus om. P) / marem om. P] / et alibi ... vitellus (invenitur tamen in plurali hec vitellia orum) M]A om. P) 14 (a vivo) vito M]A / as (.i. cavere) H 16 ui (.i. vitatio) H / in sermonibus om. P,/sit: scit P,/causas reddit om. P) 17onz. P) 18 Et: Vito H 19-21 invitator ... invitatio: verbalia (p 19 invitator (invitatrix) H 23 vel ... vitam ozzz. Pt / per compositionem ozzz. M; 24 vito: invito AP^ ozzz. P] 25 ambo in uno sensu: idem P] (.i. cavere) H 26 evitabilis: vitabilis A 27 ozzz. A 28 adverbium ozzz. I 29vivo(vivi- sco cis, et componitur revivo vis a, quo revivisco cis. Item a vivo) P) / victito: vivito Maz / as (ver bum frequentativum) H (frequentativum) P) / frequenter: multum P) / .i. frequenter vivere: fre quentativum tp 32 Iosephus ...victualia ozzz. P, 33 tristium ozzz. P, 35 vitulinus: vitulus ! / um (et hoc vitulamen nis) H 36 que: quod HP2 ozzz. IP] / aliquando ozzz. P, / Victoria que di citur ozzz. P) / esse ozzz. AP, / et ponitur ... dee ozzz. I / ponitur sepe vel ozzz. P) / Virgilius (pro festo illius dee posuit dicens) P) / in bucolicis ozzz. P) / pro frugibus ... dee ve! ozzz. P, / vel pro festo il- 7 2 0 DERIVATIONES 597/595M. cuius victorie, " hinc etiam vitulor aris dicitur .i. letari, unde Titius vi tulari inquit dicimus .i. voce ietari.^vivo componitur advivo is, convivo is, 9° unde hic convictor ris qui pariter cum alio vivit, unde Ho ratius in sermonibus nunc quia sum tibi Mecenas convictor; 9' et hic et hec conviva qui simul vivit cum alio, unde hoc convivium vii, 97 et convivor aris, 99 et convivator, 96 et convivatus, 96 convivatio, 97 et hoc convivatorium ii, 96 quod etiam convivorium dicitur.

U iii ' Vireo es virui verbum neutrum et caret supinis, ^ inde hic viror oris, 7 et hic et hec viridis et hoc viride quod comparatur viridior viridissimus, 9 unde viride viridius viridissime adverbia, ^ et hec viriditas tis, 6 et hoc virgultum ti, ^ et hoc viretum ti .i. locus viriditate plenus, 6 quod etiam hoc viridium dii dicitur, unde Macrobius de Saturnalibus formosa fa cies viridiorum; 9 et hoc viridarium rii .i. virgultum, Ambrosius super Egisippum in octavo pulchritudines solariorum et viridario rum. " Item a vireo hoc vimen nis, " unde vimineus a um, " et hoc vimi netum ti .i. locus ubi vimina crescunt, " et hec vibex cis .i. virga, Persius puteal multa vibice flagellas; "et hoc viburnum ni .i.minutavir- ga vel frutex in petrosa terra, Virgilius quantum lenta solent inter viburna c i pressi; "et vibro as .i. iaculari sicut solemus de minuta vir ga, unde verbalia, " et hoc vibramen nis, " et hec virga e, " unde hec vir- guia e. " Et componitur hic primivirgius i. ille qui primam virgam gestat ante regem. " Item a vireo viresco, " quod componitur eviresco is, " et hec vis vim vi, " et pluraliter he vires virium. " Per compositionem eviro as .i. debilitare et dicitur evirare quasi extra vires ponere, Ambrosius super

37 Macr. &z/. 111 2, 11: Titius ita rettuiit: vitulari est voce laetari. 40 Hor. I 6, 47: nunc, quia sim tibi, Maecenas, convictor 8 Macr. Saf. 14,11 9 non repperi 13 Pers. IV 49: putea! multa cautus vibice flagellas 14Verg. ¿mo. I 25: quantum lenta solent inter viburna cupressi 24 Ambrosius = Heges. 111 11,2: saccos paleis repletos ... inciderent saccos, quo vacuati paleis evirare arietis ictum nequirent

37 Titius: invenitur I 39 is: as A 40 convictor (et convictus ui) P] / ris ... vivit om. P; / pa riter: simul

' Valeo es lui verbum neutrum et caret supinis, 3 inde validus a um U iv

30nonreppert 31zzozzrgppez*z 35Prud. pezisi. XIV8 45 Ambrosius = Heges. 16,3: postea Antonius fuit, ab Antonio videlicet donata appellatione

ut ... nequirent ozzz. Pj / falcibus ozzz. V) / repleti ozzz. I 25-26 inde ... eviratio: unde eviratus, eviratio debilis Pi 29 adverbium ozzz. IM] 30 viritim (adverbium) HA (adverbia) IMi / ascribet: ascribit I ascribi P^ / vati: nati H 31 Iohannes Crysostomus ozzz. Pt / super Ma theum ozzz. V;Pi 32 et (virago etiam dicitur a viro, et) Pi / viro (.i. gaudium viri) Pi 33 um (et virginalis et hoc virginale) I (et hec virginitas, et a virgo) Pi 34 diminutivum ozzz. V) 35 fit conceptio: fetus concipitur P, / de ymnis ozzz. Pi / virginal (hic et hec virginalis et hoc virgi nale, unde ibi quoque partus virginalis protulit) Pi 37 virginitates: virginitatem HI 38 a (virgine hec virginitas tis, et hic et hec virginalis et hoc virginale, et a) H 39 um (et hec vis) I 40 ozzz. I 41 componitur (virtus) V1HP2 / dicitur vipera: dicitur P2P1 / virtute: vi I / pariens (vel potius vi) Pt / in ipso partu (ventre nimis distento et disrupto fetibus egredientibus moritur) MtA ozzz. Maz/se ipsam ozzz. MtAPt/disrumpit: rumpitur Pt ozzz. MtA 42 diminutivum ozzz. Vt 45 potestate sua: se Pt / super Egisippum ozzz. VtPt / Antonia ozzz. Pt / donata (est) P] / vocatione ozzz. Pt 46 illius: eius HP) 47 etiam (triumvir) Vt/viros ozzz. I/se: potestate sua H 48 (et semivir decem vir levir .i. sororius) et Pt / existens (vel bis vivens a bios quod est vita) P, / qui ... uxores ozzz. Pt / habuit: habuerit VtP2 habet MtA / qui ozzz. Mai 50 .i. venenosus ozzz. V]I 51 virulentus (infectus) I / veneno: viro P2 52 cuiuslibet ozzz. (p / infectio: interfectio I 2 inde (hic et hec et hoc valens tis quod comparatur valentior valentissimus, unde valenter va lentius valentissime adverbia, et hec valentia e, et valiturus a um, et hic valor ris, et) H 7 2 2 DERIVATIONES 599 / 600 AL. quod comparatur validior validissimus, ^ unde valide validius validissime adverbia, '* et hec validitas tis, ^ et valentulus a um .i. aliquantulum valens, unde Plautus in cassia obsecro, ut valentula est; ^ et hec valentia, 7 et hic valor, ^ et hec valitudo omnia in eodem sensu. " Valitudo componi tur invalitudo. "Validus componitur invalidus, "unde invalide adver bium. " Item a valeo valesco cis, " quod componitur convalesco, " et in valesco, " et ab adverbio valide dicitur valde per subtractionem unius lit tere. " Valeo componitur convaleo es, " invaleo, " prevaleo.

U v ' Verus a um comparatur verior verissimus, ^ unde vere verius verissi me adverbia, ^ et hec veritas tis, ** et verosus a um .i. verus, unde Martia nus Capella que in argumentum verose assertionis detulerat; 3 inde verose adverbium .i. vere. " Item ab hoc nomine quod est verus vero adverbium, 7 et componitur enimvero .i. certe, ^ et verum similiter adver bium quod aliquando dicitur pro certe aliquando pro sed. " Et componitur verumtamen .i. sed, " et hoc veru in singulari, verua vero et veribus in plurali, Ovidius metamorphoseos in IX pars veribus stridet. " Verus componitur veridicus, " verificus, " et severus .i. satis verus, " et severe adverbium, " et hec severitas tis, " et severo as quod non est in usu. '7 Sed componitur assevero as .i. reserare, affirmare, " et persevero as .i. persistere, " unde hic et hec et hoc perseverans tis, 3" unde perseveranter adverbium, 3' et hec perseverantia, et cetera verbalia. 33 Componitur etiam verus revera adverbium .i. certe.

U iv 5 Plaut. cos. 852: opsecro, ut vaientulast U v 4 Mart. Cap. IV 332: quae in argumentum virosae (verosae var. A) assertionis acrimoniaeque detulerat 10 Ov. M ief. VI 646: pars veribus stridunt (stridet var. A)

Uiv validior validissimus om.

57 Ter. 635: ubi ad ipsum veni, devorticulum constiti

2 um (et hic versor ris) H 5 (et versus) et H / adverbium: adverbia H (ambo in uno sensu) H (conversio as, unde verbalia) A / .i. contra om. APj 6 om. MjAPj / componitur: componun tur H / (adversus et) adversum (pro eodem) H 7 om. A / as (verbum activum .i. vertere, unde verbalia) H (unde verbalia) 8 versatilis (et hoc versatile, unde versatiliter adverbium) Pj 13tergiverso as: tergiversor M]A/decipere: decipio Pj/varias: diversas MjPj/se om. Pj/convertere: vertere MjPj 14tergiversator (ris .i. deceptor, et hec tergiversatrix cis) H 15 om. Pj Ma/ / tergiversatus (us ui, et tergiversatus ta tum) H 16 tergiversatio (Item compo nitur verso versor aris deponens) Pj 17 hic (Ma/): haec VjIMj (et hec) Pj / cis (.i. externa pars capitis) H 18 nis (.i. capitis infirmitas vel rote volubilitas) H (vel vertigo) Pj 20 li om. Ma/ unde: cum quo Ip quo Pj 21 .i. cautus: callidus Pj om. M]A / versutior versutissimus om. M]A 22 versute versutius versutissime om. MjA/adverbia: adverbium MjA om. Vjl 23 versutia (e .i. cautela) H 24 per compositionem om. I / qui dum: quia I / decipit: decipitur A / varias: diversas Pj / transvertit: vertit Pj 26 versiculus (diminutivum) Pj 27 versificor aris: versifi co as VjP^ (.i. versus facere) H 28 versificator (et versificatrix) H 29 om. H / um (versifi catio, versificator) I (versificatio) M;Ap2 30 om. Pj 32 is (vel revertor ris, unde hic rever sor soris) H 33-34 om. Mj 34 reversio (et revertor ris deponens) Pj 36-37 om. Mj 37 conversio (et convertor ris) Pj 39-40 om. q) 42-43 om. Htp 44 adverto is om. H (p / intelligere: intelligo Ip 45-46 om. p 46 adversio (quod componitur animadverto) Pj 48-49 om. Vjp 51-52 om. Vjp 53 is (.i. declinare) H (et ab his omnibus verbalia) p 54- 55 om. APz 56 ab alio: a frequentia populi Pj (ubi aliquis divertit) H 57 in eunucho om. VjPj / constiti om. Pj 724 DERIVATIONES 607 / 602 M. 33 Per compositionem diversifico as, 3° unde diversificatus, "° diversifica- tio, °' et hoc diversiHcamen nis.

U vii ' Vigilo as verbum neutrum, ^ inde hic et hec et hoc vigilans tis, ^ et vi gilanter adverbium, ^ et hec vigilantia e, 3 et hic et hec vigil is, ° unde plu raliter he vigilie arum, " et hic et hec et hoc vigilax cis .i. ad vigilandum paratus, Sidonius in paginis eius vigiiax iector inveniet. ^ Vigii componi tur pervigil .i. valde vigil, ° unde pervigiliter adverbium, '° et hoc pervigi lium iii .i. vigilantia, unde Martianus hiemali pervigilio marce scentes. "Vigilo componitur invigilo as, "evigilo, "pervigilo, "advi gilo as, et ab istis verbalia.

U viii ' Vereor vereris veritus sum verbum deponens, ^ inde veritus a um, ^ et verecundus a um quod comparatur verecundior verecundissimus, ** unde verecunde verecundius verecundissime adverbia, 3 et hec verecundia, ° et verecundor aris, ^ unde verecundatus, ° verecundatio. ^ Verecundus com ponitur inverecundus. '° Vereor componitur revereor, '' unde hic et hec et hoc reverens tis, " et reverenter adverbium, " et hec reverentia e, " et reveritus a um. " Reverens quoque componitur irreverens is .i. impudi- bundus, '° unde irreverenter adverbium, " et hec irreverentia e.

U ix ' Vetus teris comparatur veteri or veterrimus, ^ inde veterius veterrime adverbia, ^ et vetero as quod non est in usu, ** sed inde dicitur hic vetera tor is .i. in malis statuendis et inveniendis perseverans, unde Terentius ve terator, impostor excogitator. 3 Et componitur invetero as, "unde

U vii 7 Sidon, episf. VIII 11,6 10 Mart. Cap. I 2 U ix 4 Ter. heauf. 889; Andr. 457

58 (et a diversus) per Pi / as (unde diversificator, et diversificatrix) H 61 hoc om. Ma: / nis (di vortium quoque dicitur pro separatione coniugii quia ibi quasi una via divertit ab alia dum vir a muliere mulier a viro separatur) H (Item a verto componitur animadverto .i. cogitare quasi in animo vertere) tp U vii 1 neutrum (inde hic vigilator, vigilatrix, vigilatus, vigilatio, et) H 2 hic ... tis: verbalia tp 6 arum (hec vigilia e) H 7 eius om. P, 8 .i. valde vigil om. I 9 pervigiliter: pervigi- lanter A 12 (previgilo as) evigilo H om. Ma: U viii 1 veritus sum (veritum veritu) H om. ViIP) / verbum deponens om. (p 3 verecundior vere cundissimus om. q) 4 verecunde verecundius verecundissime om. p/verecundius om. Ma: 7 unde (hic verecundator, verecundatrix) H (verecundator) p 16 adverbium om. IP2 17 ir reverentia: reverentia Pi / e (veredarius rii .i. palafridus) Pt Uix Iteris (omnis generis) P]/veterior veterrimus om. p 2 inde (vetere) I/adverbia om. I 3 usu (a quo veterasco cis incoativum) P; 4 sed (componitur invetero, unde inveterator, et) Pi / Terentius (in eunucho) p OSBERNI 7 2 5 602 / 605 M. hic inveterator, ^ et inveteratus a um, " et hec inveteratio nis. ^ Item ab hoc nomine quod est vetus hic vetulus, "et hec vetula, " et vetustus a um quod comparatur vetustior vetustissimus, " unde vetuste vetustius ve tustissime adverbium, " et hec vetustas tis, " et veterosus a um .i. vetu state plenus, " unde veteranus a um .i. senex et detritus, unde in vita beati Martini cum vero edictum esset a regibus, ut veteranorum fiiii ad miiitiam scriberent, "item ab hoc nomine vetus hoc veter num ni .i. infirmitas quelibet quam habent veteres ex consueto sicut est oblivio gravitas guttositas, Virgilius nec torpere diu passus sua membra veterno; et Horatius, cur me funesto properas arcere veterno?, "et inde veternosus ilia infirmitate plenus, unde Terentius in eunucho hic est vietus, vetus, veternosus, senex. "Vetus com ponitur quamvetus .i. valde vetus. ' Utor uteris usus sum verbum deponens, 2 inde usus a um, ^ et hic U usus ui, ^ et hic et hec usualis et hoc usuale, ^ unde usualiter adverbium, 6 et usito as .i. frequenter uti, ? inde usitatus, ^ usitatio, ° usitatim adver bium, " et hec usura e, "et hic usurarius ii, " et hic et hec utilis et hoc utile quod comparatur utilior utilissimus, " unde utiliter utilius utilissime adverbia, " et hec utilitas tis. " Utilis componitur inutilis, " unde inutili ter adverbium, " perutilis, " et quamutilis ambo pro valde utilis. " Item ab utor hic uterus ri, " unde uterinus a um. " Et componitur couterinus .i. ex eodem utero progenitus, " et hic uter utris .i. vas largum et expan sum superius. 22 Utor componitur coutor ris, 24 unde cousus a um, 25 et abutor eris, 26 unde abusus a um, 22 et hec abusio nis, 2R et abusivus, 29 et abusive adverbium.

' Volo vis verbum anomalum .i. irregulare, 2 inde hec voluntas tis, ^ et U

15 zzozz repperz 16 Verg. georg. I 124: nec torpere gravi passus sua regna veterno Hor. epzsf. I 8, 10: cur me funesto properent arcere veterno 17 Ter. euu. 688

6 ozzz. Pt / inveterator (inveteratrix) H 8 nis (et inveterasco cis incoativum) Pi 9 vetulus: U vetellus qi 10-12 ozzz. tp 12 adverbium ozzz. I 15 unde: ut A / beati: sancti Hltp / cum ... ut ozzz. Pi / ad militiam scriberent: et cetera VtPz / scriberent: ascribentur I scribantur P; 16 quam (quis) Pi / habent: habet P]/veteres: senes H ozzz. P]/torpere: torpore I/sua: sciam Pi / et Horatius ... veterno ozzz. IP, / properas: properes H 17 veternosus: veterosus I / in eunu cho ozzz. V]P] / hic est vietus ozzz. P] / vetus ozzz. P2P] 18 .i. valde vetus ozzz. P) / valde ozzz. I 1 usus sum ozzz. V]fpP[ / verbum deponens ozzz. V]ip 5 adverbium (et hec usualitas) P) ozzz. I U 6ozzz. I/.i. frequenter uti: frequentativum Pi(p 7-9ozzz. I 9usitatim (vel usitate) Pi /adverbium: adverbia Pt 11 et hic usurarius ii: et usurarius a um I/ii (et usitate adver bium, usitatus. Componitur inusitatus, unde inusitate adverbium, et usitatim) H 12 utilior utilissimus ozzz. (p/utilissimus: utillimus V}H 13 utiliter utilius utilissime ozzz. (p/utilissime: utillime V]H / adverbia: adverbium (p ozzz. I 16 adverbium (et hec utilitas tis) H ozzz. V] 18 ambo pro valde utilis ozzz. P] 21 progenitus: genitus Pi procreatus H 24 um (cousio)

pax est inter vos duos, gaudeo, et vo lupe est mihi, "item a volo hic vultus ui, "unde vultuosus a um .i. tristis, " et hic vopiscus ci .i. vir nobiliter natus, " cui contrarium est hic spurius rii .i. ex nobili patre et ignobili matre, " et hic nothus ti .i. adul ter, " et hic mechus chi in eodem sensu. " Volo componitur nolo.

U xii ' Veneror aris verbum deponens, ^ inde veneranter adverbium, ^ et ve neratus, 4 veneratio, ^ venerabilis, " unde venerabiliter adverbium, " et venerandus a um, " et hec venus ris eo quod propter pulchritudinem erat veneranda, " et inde venerius a um. Dicitur autem venus quandoque pro venustate, Horatius in epistulis decorat Suadela Venusque; "et in de venustus quod comparatur venustior venustissimus, " unde venuste ve nustius venustissime adverbia, " et hec venustas tis, " et venustulus a um .i. aliquantulum venustus, Plautus oratione venustula; "et venusto as, " quod componitur devenusto as, et ab istis verbalia. " Venus compo nitur veneripeta e .i. luxuriosus.

U xiii ' Venio nis veni ventum tu verbum neutrum, ^ inde hic ventus ti, ^ unde ventosus a um, 4 et hec ventositas tis, " et ventuosus a um .i. vento ple nus, " et hic ventulus li, unde Terentius in eunucho cape flabellum et

U xi 8 Ter. Aec. 857 Plaut. AmpA. 957-958: iam pax est inter vos duos? ] nam quia vos tranquil los video, gaudeo et volupest mihi Uxii 9Hor. eptsf. I 13Plaut. astu. 223: oratione vinnula, venustula U xiii 6 Ter. enu. 595: cape hoc flabellum, ventulum (et ventulum var. ?.) huic sic facito

U xi 8 Terentius (in ecyra) H (in andria) I / factum (est) I / Plautus ... mihi om. Pj / in Amfitrione om. Vj / vos: nos HI tp 9 ui (quia voluntas hominis in vultu perpenditur) Pj 13 .i. adulter om. Pj 14 et mechus chi (adulter) MjA om.Pj 15 nolo (et malo) Pj U xii 1 verbum deponens: verbum commune H (unde verbalia)

20 Plaut. asm. 400: macilentis malis, rufulus aliquantum ventriosus 27 Pers. I 76 28 Var ro] Aug. c:v. VII 22: Venilia, inquit, unda est, quae ad litus venit; salacia, quae in salum redit 44 Ambrosius = Heges. IV 4,4 ventulum: venticulum P, 8-9 ventilatus ... ventilatio: verbalia tp 8 unde (ventilator, ventila- trix) H 10 bri (.i. vas in quo frumentum purgatur quod aliter dicitur capisterium) H 11 (ventilo) componitur Mi / diventilo: deventilo Ma: 12 et eventilo as om. P2 / et ab hiis ver balia om. Ma: 13 concipit: accipit I recipit M]A 14 li: a um (Iuvenalis [III 97] in fra ventriculum et tenui distantia rima)P] 18circa: super H/ventrem (que aliter ta xus dicitur) H 20 in Amphitrione o??:. V,P, / ruffulis om. P] / item (de eodem) HI / item ... ven truosus om. P] / in asinaria om. V] 21 e (.i. remissio, unde hec veniola e diminutivum, et hic et hec venialis et hoc veniale, unde veniaiiter adverbium, et hec vena ne) H 22-25 om. V1HP2 26 e (diminutivum) P] 27 est nunc Brisei om. P] 28 inquit om. P) 30 venator (ve natrix) H 31om. P) 32 venatio (et hic venatus tus tui .i. venatio) H 33 li (.i. rete vena torium quod aliter tenabulum dicitur, et venatorius a um) H (et venatus a um, unde venative) P] 34 om. P]/aris (unde verbalia) H 36 convenientior convenientissimus om. (p 37 convenienter om. AP2 /convenientius convenientissime om. (p/adverbia: adverbium qi om. I 39 inconveniens (et hec inconvenientia) tp 40 om. V](p 42 li (et conventor aris) M]A 43 om. VJtp / li (diminutiva) P; 44 convenit: venit P] / aliis: alio P] aliquo tp / super Egi sippum om. V]Pi/dum cedentem: procedentem P]/campo media circonfusa: et cetera V,P, 45 venire: convenire AP2 48 et hec om. V]H(p 50 um (.i. qui advenit) H 7 2 8 DERIVATIONES 605 / 606 M. 33 inde inventus a um, 33 et hec inventio nis. 34 Et componitur adinvenio is, 33 prevenio is, 38 unde preventus a um 33 subvenio is, " subventus a um, 39 subventio, 8" evenio, 8' eventus, ui, 83 pervenio, 83 perventus a um, 84 et hec perventio is, 83 circumvenio is, 86 circumventus a um, 83 et cir cumvente .i. stricte, 88 et hec circumventio is, 89 provenio is .i. convenire, 7" unde hic proventus ui, 7' intervenio is, 73 interventus.

U xiv ' Ungo is, 3 vel ungeo es unxi unctum tu verbum activum, 3 inde unctus a um, 4 hec unctio nis, 3 hoc unguen nis, 8 hoc unguentum ti, 7 unde hic unguentarius ii, 8 et hec unctura e, 9 et unctito as .i. sepe ungere. " Item ab ungo hic unguis is, " unde hec unguia e, " et ungulatus a um, " et uncus a um .i. curvus, " unde hic uncinus ni .i. ferrum ad instar falcis curvatum, unde in Amos propheta quid tu vides Amos? uncinum pom orum ego video; " et inde unco as .i. curvare, " unde uncatus a um, " et uncatio. " Et componitur adunco as, " obunco as, 3° et redunco as omnia pro curvare, et ab istis verbalia. 3' Uncus componitur aduncus .i. curvus, 33 et subuncus .i. aliquantulum curvus 33 obuncus, 34 et reduncus ambo pro hoc nomine quod est curvus, Ovidius metamorphoseos in IX v i ribus usus avis, pennis rostroque redunco. 33 Ungo componitur perungo is, 36 unde perunctus a um, 33 et perunctio nis, 38 et perunctim adverbium, 39 inungo is, 3" unde inunctus a um, 3' et hec inunctio nis.

U xv ' Vaneo es vanui verbum neutrum et caret supinis, 3 inde vanus a um

U xiv 14 Am. VIII 2: et dixi uncinum pomorum 24 Ov. met. XII 562

52-53 inde ... nis: unde verbalia (p 52 inde (inventor (add. I), inventrix) HI 53 nis (et hoc inventum ti) H (et inventicius a um puer inventus et a matre derelictus) Pj 54 is (.i. escogita- re) H (unde adinventio) Pj 56 unde (preventor, preventrix) H / a um: ui MjA (et hec preven- tio)H 57 is (unde subventor, subventrix)H 58-59 om. MjA 6 O0 M1.I/evenio (nis, un de eventus ta tum) H (unde eventio, et evenit impersonale) Pj 61 om. IM]A 63-68 om. P; 65 is (.i. decipere, unde hic circumventor, circumventrix) H 67 circumvente (adverbium) HI / stricte (vel deceptorie) H 69 convenire: convenio Pj evenire H om. tp 70 om. tp / ui (et hec provenio nis) H (et proventum ti) Pj 71 is (.i. intercedere pervenio is, unde perventus a um) Vj (.i. orare, unde hic interventor, interventrix, interventus, et hec interventio nis, et hic in terventus tus tui, obvenio nis, devenio nis, revenio nis, et ab istis verbalia) H (.i. intercedere, un de interventor interventio) I 72 om. n / interventus (interventio, supervenio, devenio, circum venio. Item a venio avena e quia cito venit) Pj U xiv 2 vel ungeo es om. tpPj / ungeo: unguo I / es unxi unctum tu: unguis I 3 um (et hic unctor toris, et hec untrix cis) H 5 nis (.i. unctio) H 7 ii: a um Pj 9 .i. sepe ungere: frequen- tativumPj lle(diminutivum)Pj 14inom.Mai/quid...Amosom.Pj 16-17unca- tus ... uncatio: verbalia

' Vado is pergere verbum neutrum et caret supinis, ^ inde hoc vadum U xvi di, ^ et vadulum li, 9 et vadosus a um, ^ et vador aris, " vel vado as. 3 Et componitur pervado as, ^ et transvado as et ab istis verbalia, ^ item a vado hic vas dis.i. obses, "unde hoc vadimonium ii, '' dicimus etiam hoc vas sis, " unde vasatus a um .i. amplus et expansus, " et hoc vasculum li, " et hoc vatillum li .i. parvum vas, unde Marbodus que solis radiis in aqua subiecta vatillo. " Vado componitur invado is, '° unde invasor oris, " et invasus a um, " et invasio is, " pervado is, unde pervasor oris, 3' et pervasus a um, " et pervasio onis, 33 evado is, " evasus, ^ eva sio

' Vicis vicem a vice nomem triptotum .i. tres casus habens in singulari, U xvii 3 inde hec vicissitudo is, 3 unde vicissitudinarius a um, 9 et vicarius a um .i. vicem domini agens, ^ et vicissim adverbium, " quod etiam aliter dicitur vicatim, Horatius in odis nos turba vicatim hinc et hinc saxis. 3 Vicis componitur invicem, ^ et adinvicem, ^ et vicecomes, " et vicedominus.

8 Ov. me?. V 435: pectoraque in tenues abeunt evanida rivos U xv 14 no?: reppeTi U xvi 6 Hor. epoi/. V 97: vos turba vicatim hinc et hinc saxis U xvii

2 vanior vanissimus om. p 3 vanius vanissime om. Mi / adverbia: adverbium M; 5 cis (in- Uxv coativum) P) 8.i. vanus om. Pi/pectoraque: pecoraque M)/pectoraque in tenues om. P) 12 evaneo (unde verbalia) I

1 is (vadi) H (vadivi mutat preteritum) P) / pergere 0777. P; 3 vadulum: vadiolum Pi / li (di U xvi minutivum) M,Pi 4 um (.i. vadis plenus) H 8 et transvado as om. Mai 9 dis (vel ut quidam volunt hic vades is) H / .i. obses (quia eo dato vadimus) P] o?n. Mai 12 et expansus om. Pi 13 li (parvum vas) MiA 14 et hoc vatillum li 0777. I / vatillum: vasillum P{ / .i. par vum vas: similiter M;A diminutivum Pi / unde ... vatillo om. P] / que: quod HP2 / subiecta vatillo: subiectum vasculo I 17-18 om. Mai 19-20o777.IPt Mai 21-22 om.IAP) 23 is (un de evasor) H p 24-25 om. VJ la om. IPt/nomen (femininum) H/.i ... .singulari 07?!. Pt 4um (ambo in uno sensu) U xvii H / agens (et viciem) P) 6 quod etiam aliter dicitur 0777. Pt / vicatim (adverbium) P] / in odis om. VtPj / nos: vos Mai / hinc et hinc saxis om. Pt 7 invicem (adverbium quod componitur) Pt 10 vicedominus (ni vel vicedomnus ni) H (item a vice pluraliter vices ium) P) 7 3 0 DERIVATIONES 607 M. U xviii ' Violo as verbum activum, ^ inde violator is, ^ violatrix is, ** violatus a um, ^ quod componitur inviolatus, ^ et violatio is, ^ et hoc violamen nis, 8 et hic et hec violabilis et hoc vioiabiie, ^ quod componitur inviolabilis, et violentus a um quod comparatur vioientior violentissimus, "unde violenter violentius violentissime adverbia, " et hec violentia e, " et hic vispilio nis .i. sepulcrorum violator, " et hic vispillo nis .i. raptor qui aliis violentiam ingerit, unde in vita sancti Etmundi more vispillonum per diversa vagantes; et componitur vispillo ex violentia et pilo quia pilum .i. telum geritur et sic aliis violentia infertur. " Item a violo hec viola e, " et hec vespa e .i. quoddam volatile inquietum et violentissimum, " unde hec vespula e diminutivum.

U xix ' Vestio is vi itum tu verbum activum, ^ inde vestitus a um, ^ et hec ve stis is, ^ et hoc vestimentum ti, 8 et hoc vestiarium rii, 8 et hoc vestibu lum li .i. porticus in qua vestimur, ^ et hec Vesta e .i. dea virginum, 8 unde hic et hec vestalis is, ^ et hec vestiplica e .i. mulier que vestes plicat, et hic et hec vesticeps pis .i. iuvenis qui barbam iam habere incipit, " et componitur investiceps i. qui barba nondum vestitur, " qui etiam investis dicitur, Macrobius de Saturnalibus Romani pueros et puellas in vestes, camillos et camillas, preministros flaminum et flam inicarum . " Vestio componitur investio is, " unde investitus.

U xx ' Uro is ussi ustum tu verbum activum, ^ inde ustus a um, ^ hec ustio nis, 4 hec ustura e, 8 quod componitur combustura, 8 et ustulo as, ^ unde

U xviii 14 non repper/ U xix 12 Macr. Saf. III 8, 7: Romani quoque pueros et puellas nobiles et investes camillos et camil las appellant flaminicarum et flaminum praeministros

U xviii 1 verbum activum om. P2 6 violatio: inviolatio I 7 violamen: inviolamen I 8 om. A / violabile (et violabiliter adverbium) H 9-10 om. P2 9 inviolabilis (et violabiliter adver bium) H (et inde violens tis omnis generis quod non in uno conventu multos magistros audivi negare se audivisse, cum dicat Martianus in prima prosa [I 15] tunc diversa undarum violensque rapiditas singulas quasque pervadens ubi loquitur de fortuniis) I 10 violentior violentissimus om. MjA 11 violenter violentius violentissime om. (p / adverbia: adverbium (p om. I 13 .i. sepulcrorum violator om.

' Vicus ci, 3 inde hic viculus li, 3 et vicinus a um, 4 unde hec vicinia e, U xxi 3 et hec vicinitas tis, " et vicaneus a um .i. vicinus, 2 et componitur convicaneus .i. vicinus quasi de eodem vico, " et hec villa e dicitur a vico, 9 unde hec villula e, et hic villanus ni, " et hic villicus ci, unde in evangelio et laudavit dominus villicum inquitatis; "et hic villus li .i. floccus de vellere ovis, " et villico as .i. villas colere, unde in evangelio iam non poteris villicare. '9 Item ab hoc nomine quod est vicus per compositio nem hic et hec et hoc pervicax cis .i. superbus et importunus sicut solent esse qui agunt causas vicorum, unde pervicaciter adverbium, et hec pervicacia e .i. superbia vel indignatio.

11 Aug. czv. 111 8: pontifex suae quondam modo saiutis oblitus inruens ea semiustus abripuit U xx 25 Ps. Quint. dec/. II 9 11 Luc. XVI 8: et laudavit dominus vilicum iniquitatis 13 Luc. XVI 2: iam enim non pote- U xxi ris vilicare

11 de civitate Dei ozzz. P i/in 111 ozzz. ViPi/sue ... ignem ozzz. Pi 12 inustus (.i. ustus) H Uxx 13 pro semiustus (ambo in uno sensu) H ozzz. M; 14 agrestis: silvestris I 16 urinaria: uri- nula diminutivum Mt 17 urinarium (et hoc urinale lis) MtA / recipiendam: capiendam I ozzz. Pi / urinam (factum) Pi 18 e (quia urit tangentem) Pi 19 as (.i. per tactum urtice urere) H 20 inde (hic urticator ris, urticatrix) H / um (urticatio, et hoc urticarium rii .i. locus ubi urti ce crescunt) H (urticatio)

U xxiii ' Vinco is vici victum tu verbum activum, 2 inde victor oris, ^ victrix cis quod in obliquis casibus est omnis generis victricem enim exercitum dici mus et victricia signa, unde Lucanus tollite iampridem victricia tollite signa; ^ et victus a um, ^ quod componitur invictus, ^ et hic et hec vincibilis et hoc vincibile, ^ quod componitur invincibilis, ^ et hec vic toria e, ^ unde victoriosus a um, " et victoriose adverbium, " et hic et hec victorialis et hoc victoriale, " et hec victima e que occidi solet propter vic-

U xxi 4 Pers. IV 12 10 Pers. I 116-117 13 Macr. Saf. II 3, 5: ulcisci autem se Cicero videba tur, ut qui respondisse sibi Vatinium meminerat, cum humeris se rei publicae de exilio reporta tum gloriaretur, unde ergo tibi varices? 14 Iuv. VI 397 Pers. V 189 U xxiii 3 Lucan. I 347

4 .i. ... littere ozzz.

' Vincio cis vinxi vinctum tu verbum activum .i. ligare, 3 inde hec vitis U xxiv is, ^ inde hec vitiligo is .i. vimen cum quo vitis ligatur, unde Martianus scabros dentes vitiliginesque linguarum. ^Et hoc vinum ni, 3 unde vineus a um .i. vino imbutus, " quod etiam vinulus dicitur, unde Plautus oratione vinula venustula. "Et hoc villum li .i. parvum vi num, Terentius in adelphos aliquo in angulum abeam, hoc vil lum obdormiscam; ^ et vinosus a um .i. vino plenus, Plautus ponens superlativum ait quid opus est verbis? vinosissima est. "Et hoc vinalium .i. festum vini, Macrobius de Saturnalibus vinaliorum dies Iovi sacratus est. "Et vinolentus a um .i. vino plenus, " et hec vino lentia e .i. ebrietas, " hic vinitor oris qui custodit vinum, " et hoc vina- cium cii .i. posterius vinum, " quod et vinaceum dicitur et est quasi fex totius vini, " et hec vinea e, " unde hec vineola e, " et vindemia e, " unde vinde mio as i. vineam putare, '" unde vindemiator, 3" vindemiatus, 3' vindemia- tio. 32 Item a vincio hoc vinculum li, 23 et hoc vinclum li per sincopam, 2** et vinculor aris .i. ligare, unde verbalia, 35 et hec victima secundum Ysidorum dicitur a vincio quia vincitur dum ducitur ad immolandum, 36 et hec vitta e .i. infula unde ligatur caput sacerdotis, 32 unde vittatus um. 33 Vincio componitur devincio is, 3" unde devinctus, 3° et devinctio.

' Unus a um, 3 inde unicus a um, 3 unde unice adverbium, ** et hec uni- U xxv

3 Mart. Cap. III 226: scabros dentes vituliginesque (vitiliginesque var. /.) linguarum 6 Plaut. asm. 223: oratione vinnula, venustula 7 Ter. ad. 786: aliquo abeam atque edormi scam hoc villi 8 Plaut. CMrc. 79 9 Macr. Saf. I 4, 6: vinaliorum dies, inquit, Iovi sacer est 25 c/! Isid. ong. VI 19,34

13 .i. sacrificare om. Pj 14 victimator (victimatrix) H 17 cis (convinco) Pj 18 om. U xxiii Pj / cis (convinco cis, revinco cis, et ab istis verbalia) H (et inde verbalia) I 1 cis (vincii) H (vincii vel vincivi)

U xxvi ' Verbero as verbum activum, 3 inde verberatus, 3 verberatio, 9 et hoc verberamen nis, 3 et verberito as .i. sepe verberare, " et hic verbero nis .i. ille qui alium verberat, Plautus in Amphitrione verbero, aut m uttito, aut ego te ledam hoc scipione; ^et hoc verber is, ^et hic et hec verberabilis et hoc verberabile qui aptus est ad verberandum, Plautus po nens superlativum ait verberabilissime etiam rogas, non fur sed trifurcifer. 9 Item a verbero hoc verbum bi, "unde verbosus a um, " et verbose adverbium, " et hec verbositas tis, " et hic et hec verba lis et hoc verbale, " unde verbaliter adverbium, " et verbosor ris .i. verbo se loqui. " Verbum componitur adverbium, " et proverbium, " verbige na, " et semiverbius .i. seminator verborum. 3° Verbero componitur trans verbero, 3' diverbero, 32 reverbero, inde verbalia.

U xxvii ' Voro as verbum activum, 3 inde vorator, 3 voratus, 9 voratio, 3 vorabi-

6 Plaut. Amph. 519-520: verbero aut muttitio I quoi ego iam hoc scipione 8 Plaut. a:d. 633: verberabilissume, etiam rogitas, non fur, sed trifur?

U xxv 5 hic: hec I tp P] / is (congregatio quod etiam dicitur) P) / .i. lapis pretiosus: pro lapide pretioso Pi (vel unitas) H 7 is (verbum activum) I 8 om. P] / um (et etiam hec unio nis pro congre gare (commiscere A)) M;A 11-13 unde ... as om. Ma: 11 unde (adunator, adunatrix) H 12 adunatio (et adunatim adverbium) H 13 as (in eodem sensu .i. congregare) H 14 .i. aliquis om. Pt 16 adverbium (ambo in uno sensu .i. ad aliquem locum vel in aliquo lo co quod aliter quoquam dicitur et unquam adverbium) H 17 nullus om. P, 18 nusquam (.i. in nullo loco) H (et nuspiam) tp Pi / adverbium (et numquam adverbium) H (ullus componitur nullus) Pi 19 nullatenus (adverbium) Pi / non (ve! nullo modo adverbia) H 20 as (.i. ad- nihilare) H 25 unde verbalia om. I (p U xxvi 1 verbum activum om. VjH 2 inde (verberator (add. (p), verberatrix) H 5 verberito: ver- bito V] / .i. saepe verberare: frequentativum Pt 6 in Amphitrione om. V]P) / aut muttito aut om. Pi / ledam om. P] / hoc om. Vii

' Voio as verbum activum, 3 inde hic et hec volatilis et hoc volatile, ^ et U xxviii hic volatus ui, ** et hic volucer et hec volucris et hoc volucre .i. velox, ^ et hec volucris .i. avis, 8 et volito as verbum frequentativum, unde verbalia. 7 Et componitur involito as, ^ et advolito as. ^ Item a volo hec vola e .i. medietas palme, unde Prudentius de ymnis et volas plicas aduncis unguibus; "inde hic volemus i .i. quoddam genus pirorum que adeo sunt magna quod vix in vola concludi possint. " Et per compositionem in volare .i. aliquid in manu continere. " Volo componitur advolo as, " avolo as, " involo, " evolo, " transvolo, " convolo, " circumvolo, et ab istis verbalia.

' Via e, 3 inde hic viator oris, ^ et hoc viaticum ci .i. victus qui defertur U xxix in via, ^ et secundum quosdam hic vietus i. detritus in vifa, unde Terentius in eunucho hic est vietus, vetus senex veternosus; ^et viatica tus a um .i. in via sustentatus, Sidonius tamquam opipare viatica tus. 8 Hinc etiam per compositionem pervius a um, 7 devius a um, ^ unde devio as, " deviatus, "deviatio, " previus a um, " avius, " intervius " Componitur etiam bivium, " et quadrivium, " et trivium, " et inde hec Trivia e .i. diana, " et hic et hec trivialis et hoc triviale, " et triviatim .i.

9 Prud. perAs/. II 242-243: et votam I plicans aduncis unguibus U xxviii 4 Ter. enn. 688 5 Sidon, epis/. VIII 12,6 U xxix

6 adverbium ow. I 7 om. P2 / comparatur: componitur Mai / voracior, voracissimus om. MjA Uxx 8 voraciter voracius voracissime om. (p/adverbia: adverbium MjA (et hic voratus tus tui) H om. IP2 12 et ab istis verbalia om. tp 1 as (avi tum tu) I / activum (inde hic votator ris, et hec votatrix cis) H 8 om. P] / as (fre U xxviii quentativum) P2 9 de ymnis: in tibris ymnorum I om. V]Pj 10 pirorum que: pyri quod Pj/sunt magna: est magnum Pj/quod: ut HIP]/in om. Pj/vota: passiva H/conctudi: com- prhendi Pj / possint: possit Pj 11 invotare: invoto MjAPj / in om. Pj / continere: invotvere Pj 12 componitur (pervoto) Pj 13-17 a/to onAme (p Pj 13 om. IPj 15evoto (revoto) Vj 16 Om. Pj 4 hic ... est om. Mai / in: a Mj om. P2P1 / vi/a: via jttpPj / unde ... veternosus om. M) / in eunu U xxiv cho om. VjPj/est om. IP]/veternosus om. Pj 5 viaticatus (Mai): viaticus VjltpPj 6 hinc etiam per compositionem: via componitur Pj 8 as (et inde deviator deviatrix) H (ver bum activum) I 11 um (invisus a um) HIMjA (invius a um, unde hoc invium unde ... (non /e- gi/nr) errare fecit eos in invio) Pj (obvius a um, unde obvio as, et inde verbalia) P2 12 om. I P2Pj 13 om. P2P1 /intervius (a um, obvius a um, unde obvio as, et inde verbalia) MjA 17 et (a trivium) H 18 trivialis et hoc triviale: trivias et hoc trivie Pj 7 3 6 DERIVATIONES 672 / 673 M. ubique adverbium, unde Martianus loquax triviatim dissultaret hum anitas.

U xxx ' Urgeo es ursi vel urgui sed neutrum est in usu et caret supinis, ^ inde urgenter adverbium, ^ et hic ursus si, ^ unde ursulus li, ^ vel urseUus, ° vel ursiolus diminutiva, ^ et ursinus a um, ^ quod etiam ursacius dicitur, " et hic ursarius rii. " Item ab urgeo hic urceus i .i. vas aquarium, " unde hic urceolus diminutivum, Persius urceoli veteris metuens deradere limum; "et hec urua e quia urget collum suum, " et secundum Ysido- rum hec orca e .i. vas habens strictum collum, " et hic orcus ci .i. infernus quia urget delinquentes. " Item ab urgeo urgesco is, " et hoc uicus eris, " unde ulcerosus a um, " et ulcero as, unde verbalia. Et componitur exulcero as .i. vulnerare vel laniare.

U xxxi ' Vallo as .i. circumdare, inde verbalia, ^ et hec vallis eo quod vallatur montibus, ^ unde vallosus a um, ** et hic et hec vallestris et hoc vallestre, 6 et hoc vallum li. ° Vallis componitur convallis .i. magna vallis. ^ Item a vallo hec valva .i. porta, ^ unde secundum Ysidorum hec vulva e quasi ven tris valva. ^ Et componitur pluraliter he bivalves ium .i. gemine valve que etiam bifores dicuntur. " Vallo componitur circumvallo as, unde verbalia.

U xxxii ' Vesper eris .i. quedam stella que oritur in vespere et dicitur Lucifer in mane, ^ que etiam hic vesperus ri, ^ et hec vesperugo is dicitur, Plautus in Amphitrione nec iugule, nec vesperugo, neque vergilie occi-

U xxix 19 Mart. Cap. I 3 U xxx 11 Pers. IV 29: seriolae veterem metuens deradere limum 13 c/! Isid. orfg. Vm 11,42; XX 6, 5 U xxxi 8 c/! Isid. ong. XI 1, 137 19 Mart. Cap. I 3 U xxxii 3 Plaut. Amp/:. 275: nec iugulae neque vesperugo neque vergiliae occidunt

19 adverbium om. P2 /loquax: loquar Ma:/dissultaret: dissultari I/humanitas (et componitur etiam via avius a um, et obvius a um a quo obviam adverbium, et obvio as neutrum quod cum dativo tantum construitur) P] U xxx 1 sed neutrum est in usu om. P] / (verbum neutrum) et HP] 2 inde (hic et hec et hoc ur gens tis) H 3 hic ursus si: ursus a um H 5 ursellus (diminutivum) A 6 diminutiva om. A 8 etiam ursacius om. I 9 rii (.i. custos ursi quod etiam secundum quosdam ursacius di citur) H 11 diminutivum om. Ma:/metuens: tenuens I/limum: simum H 12 uma: ursa P] / suum (et hec uma e quia vi) V, 14 delinquentes (vel ab orce quod est capere) P] 15 urgeo: urget A 18 ulcero: ulco Ma: / as (.i. vulnerare) H U xxxi 1 as (verbum activum) HP] / inde verbalia om. M,A 2 om. A 5 li (.i. collis vel palus vel vallis) H 8 valva (est) P] 10 unde verbalia om. Ma: U xxxii 1 in mane om. I 2 (hesperus vel) vesperus I / ri (et hic hesperus ri) H 3 in Amphitrione om. P] / nec iugule (Ma:): nec ingerule V,(p om. IP, OSBERNI 7 3 7 673 / 674 M. dunt. ^ Item ab hoc nomine quod est vesper hoc vesperum i .i. extrema pars diei, ^ que etiam hec vespera e dicitur, " et hoc vespere indeclinabile, unde in evangelio vespere sabbati, que lucescit; ^ et hic vespertilio nis .i. avis in vespere volans, " vespertinus a um, ^ et hec vesperna e .i. ce na in vespere, '° et pluraliter hec vespere arum pro ipso officio, " et ve sperasco cis, " quod componitur advesperasco cis.

' Vitium vitii, ^ inde vitiosus a um, ^ et vitiose adverbium, 4 et hec vi U xxxiii tiositas is, ^ et vitio as, ^ unde vitiator, " vitiatus a um, ^ vitiatio, ^ vitiabi lis, '° et hec vicia e .i. quoddam genus leguminis, Virgilius in georgicis aut tenuis fetus vicie, tristesque lupini. "Vitio componitur convitio as, " unde convitiator, " convitiatus, " convitiatio, " et hoc convitium tii.

' Veho is vexi vectum tu verbum activum, ^ inde vectus a um, ^ et hec U xxxiv vectura e, 4 et hoc vectigal lis .i. tributum, 8 et hoc vexillum li, ^ quod componitur vexillifer, ^ et hec veha e .i. quoddam genus carri, ^ et hoc vehiculum li .i. omne genus carri, ^ et pluraliter he vectes ium, et vecti cularius a um sicut dicimus aliquem vecticulariam vitam agere qui furto et rapinis intendit, " et vecto as .i. portare. "Et componitur convecto as, " et evecto as, " et devecto as .i. deorsum portare, " et subvecto as .i. sursum portare, " et provecto, " et advecto, " et invecto, et ab istis ver balia. " Sic et veho componitur conveho is, ^ unde convectus a um, " et hec convectio nis, " et convectim .i. cumulatim adverbium, " eveho is,

6 Matth. XXVIII 1: vespere autem sabbati quae lucescit U xxxii 10 Verg. geoyg. I 75: aut tenuis fetus viciae tristisque lupini U xxxiii

4 diei (vel noctis) P] 5 dicitur (que veniente die diluculum veniente nocte crepusculum dici U xxxii tur) P] 6 (neutrum et) indeclinabile (mane) Pi/lucescit (in prima sabbati) HI (et cetera) Pj 7 volans (Ma/): volitans Pj om. Vj 8 um (et hic et hec vespertinalis et hoc vespertinale) H (et vesperus a um quod pro tardo ponitur) Pj 10 officio (vel vesperi orum, et hoc vesprum quelibet interpolatio nubium, et vespero as quod non est in usu) Pj (et vespri orum pro eodem) MjA 12 om. A 2 um (vitiosior vitiosissimus) Pj 3 vitiose (vitiosius vitiosissime) Pj / adverbium: adverbia Pj 5 as (verbum activum) H (activum) Pj 6 vitiator om. Vjl 10 in georgicis om. VjPj/aut: at P2 /tristesque lupini om. Pj 11 convitio as: convitior aris (p 12 om. I(p 13 om. (p / convitiatus (et convitiatus tus tui) H 15 tii (unde convitior aris verbum deponens, et inde verbalia) H 2 inde (vector, vectrix) H / um (et vectivus va vum) H 3 e (et hec vectio nis) H 5-7 om. U xxxiv Pj 8 carri: vehiculi I 9 he: hii P2P] / ium (quia vehunt hostium) H 10 agere: ducere I lia s (frequentativum) Pj/.i. portare om. Pj 12 om. AP2 / convecto as om. Mj 14om. MjA / deorsum: seorsum V)H P2 / portare: vecto Pj 15-17 om. Pj 16 provecto (as .i. pro movere) H 20-37 om. MjA 20 unde (convector, convectrix) H 21 nis (et convexus a um) Pj 22 cumulatim: accumulatim Pj 7 3 8 DERIVATIONES 674 / 675 A7. 29 inde evectus, 2" et evectio, 2" deveho is, 22 inde devectus, 28 vel devexus 1 .i. deorsum positus, 2" subveho is, 2° unde subvectus, 3' et subvectio, 32 adveho is, 33 advectus, 39 advectio, 3" inveho, 2" invectus, 22 invectio

U xxxv ' Vapor oris, 2 unde vaporus a um, 3 et vaporo as .i. tepere, 9 unde va poratus, 2 vaporatio, " et vaporabitis, 2 et hoc vaporamen nis, 8 et haec vappa e .i. vinum marcidum quod remanet de sero, Horatius in sermoni bus absentem cantat amicum multa prolutus vappa; ^et inde vapidus a um .i. sine sapore, dicitur quoque vappa pro garcifero, Hora tius non ego Davum cum veto te, fieri vappam iubeo. " Et vapulo as .i. verberari verbum neutrum passivum, Terentius si ad rem conferatur, vapulabit.

U xxxvi ' Umbra bre, 2 inde haec umbella .i. parva umbra, 3 et umbrosus a um, 9 et umbraticus a um, " et umbratice adverbium, " et hoc umbraculum li, 2 et hic umbo nis eo quod det umbram scuto, " et hic umbilicus ci eo quod sit umbra iliorum, " et umbro as, unde umbratus a um, '' umbratio nis. '2 Et componitur adumbro as, " et obumbro as, et ab istis verbalia.

U xxxvii ' Volvo vis volvi tum tu verbum activum, 2 inde volutus a um, 3 et hec volutio nis, 9 et hic et hec volubilis et hoc volubile, 2 unde volubiliter ad verbium, 3 et hec volubilitas, 2 et voiuto as .i. volvere, unde verbalia, " et

U xxxv 8Hor. sezzzz. I 5,15-16 IOHor. jerwi. I 1,103-104: ... non ego, avarum ¡cum veto te, fieri vappam iubeo 11 Ter. ezzzz. 742: si ad rem conferentur, vapulabit

Uxxxiv 24-25 ozzz. P2 24inde(evector, evectrix)H 27 inde (devector, devectrix) H 30-31 ozzz. P2 30 unde (subvector, subvectrix) H 32 ozzz. I / is (unde advector, advectrix) H 33- 34 ozzz. IP2 35 inveho (is, unde invector, invectrix) H 36 invectus (et invectivus) H 36- 37 invectus, invectio: et ab istis verbalia P2 37 invectio (reveho is, unde revector, revectrix, re vectus, revectivus, revectio) H (proveho, provectus, provectio) P] Uxxxv 2ozzz. Pi 3as(neutrum)Pi/.i. tepere: cum tepore exalarePi 7ozzz. Pi 8-10Hora tius ... garcifero ozzz. I 8 haec (Maz): hic ViHtp / sero (post de dolio stillat) Pi / in sermonibus ozzz. V]IM)P] / absentem cantat amicum ozzz. P) / multa: multum Pj 9 sapore: vapore jt (et va pore) Pi 10 non ego ozzz. Pi / ego ozzz. I / Davum: Danaum P) (terre) I / cum veto ozzz. IPj / te ozzz. I / vappam: vappa A / iubeo: veto Pi 11 .i. verberari ozzz. P; / ppssivum (unde quidam [?] exulo vapulo veneo fio quattuor ista sensum passivum sub voce gerunt aliena, unde verbalia) Pi /Terentius ... vapulabit ozzz. Pi U xxxvi 2 umbella: umbrella MjP) / .i. parva umbra ozzz. Pj 3 um (et hic et hec umbratilis et hoc umbratile) H 8 sit: fit A 13 verbalia (Item ab umbra per compositionem hic coluber bri et dicitur coluber quasi colens umbram, et inde hic coluberculus li diminutivum, et colubemus na num) H U xxxvii 5 adverbium ozzz. I 7 as (frequentativum) Pi / .i. volvere ozzz. P] OSBERNI 7 3 9 615 / 676 Ai. componitur revoluto as. ° Item a volvo hoc volumen nis, " et hoc voluta brum ri. " Et per compositionem hoc involucrum ri .i. involutio cuiu scumque rei, Prudentius de ymnis ne sanctum in volu cris p o llu e ret locum. " Volvo componitur revolvo vis, " unde revolutus, " revolu tio, " revolubilis, " quod etiam revolutilis dicitur, Augustinus de civitate Dei in XII mundo revolutiles ortus eisdem circuitibus inse rite; "obvolvo is, "obvolutus, "obvolutio, 2° advolvo, 2' advolutus, 22 advolutio, 25 convolvo, 24 convolutus, 25 convolutio, 26 provolvo is, 27 in de provolutus, 28 provolutio, 29 involvo, 8° involutus, 8' involutio, 82 et hic involvolus ii .i. quedam bestia que ut homines facibus decipiat involvit se in aliqua re, Piautus in Cistellaria im itatus nequam bestiam involvolum, que in papyro implicat se;88devolvois, 84 evolvo, 25 cir cumvolvo et ab istis verbalia.

' Velum li, 2 inde hoc vexillum li diminutivum, 8 et componitur vexilli U xxxviii fer, 4 et hoc velarium .i. velum, ^ et hoc veiabrum bri .i. vas in quo oleum contunditur vel in quo frumentum purgatur, Plautus om nes rem ge runt quasi in velabro olei. 6 Item ab hoc nomine quod est velum velo as, 7 unde velatus, 8 velatio, 9 et hoc velamen nis, '° et hoc velamen tum ti, " et piuraliter hi velites tum .i. milites scilicet levis armature, " un de et velito as .i. certare pugnare vei altercare, " et inde velitator, " velita tus, "velitatio, Plautus in asinaria verbis velitationem fieri com pendio volo. " Velo componitur obveio as .i. tegere, "unde obveiatus, " obveiatio, " revelo as .i. detegere vel aperire, 2° unde revelatus, 2' reve latio is, 22 develo as .i. discooperire, Ovidius metamorphoseos in sexto

11 Prud. caf/z. V 36 16 Aug. civ. XII 19: nisi eisdem circuitibus temporum eandem tempo U xxxvii ralia repetantur 32 Plaut. ctsf. 728-729: imitatur nequam bestiam et damnificam. Quemnam amabo ] involvolum, quae in pampini folio intorta implicat se 5 Plaut. capf. 489: omnes compecto rem agunt quasi in velabro olearii 15 Plaut. asm. 307 U xxxviii 22 Ov. mei. VI 604

10 ri (.i. involutio) H 11 involutio: involutatio I / de ymnis om. V]P] / ne sanctum om. P] / pol lueret: polluent I 15 revolubilis (revolubiliter) I 16 quod ... dicitur om. I / de civitate Dei in XII om. V]P[ / revolutiles: revolubiles I/eisdem circuitibus inserite om. P] 18-19 ozzz. Itp 21-22 om. ItpP] 23 om. P] 24-25 om. ItpP] 27-28 om. Itp 30-31 om. I

U xxxix ' Voco as verbum activum, 3 inde vocatus, ^ vocatio, 4 vocativus a um .i. ad vocandum aptus, ^ vocatim adverbium, " et hic et hec vocalis et hoc vocale, 2 quod componitur semivocalis. ^ Item a voco hoc vocamen is, " et hec vox cis, "unde per compositionem univocus a um, " et vocito as, '3 quod componitur advocito as. " Voco componitur invoco as, " unde in vocatus, " invocatio, " provoco as, " provocatus, " provocatio, " con voco, 3° convocatus, 3' convocatio, 33 avoco as i. amovere, 33 unde avoca tus, 34 avocatio, 35 advoco as, 36 advocatus, 3? advocatio, 33 revoco as, 3" revocatus, 3° revocatio, 3' et revocabilis, 32 quod componitur irrevoca bilis, 33 unde irrevocabiliter adverbium.

U xl ' Uns uncis .i. quedam mensura, 3 et inde hec uncia e pro eadem men sura, 3 et hec unciola e diminutivum, Iuvenalis unciolam Proculeius habet, sed gillo deuncem; 4 et unciatim adverbium .i. de una uncia in aliam, Terentius in Formione quod ille unciatim vix de demen so suo, suum fraudans. ^ Uncia componitur hec semiuncia e .i. di midia uncia, Persius hereat in stultis brevis ut sem iuncia rec ti. " Uns componitur deuns cis .i. decem uncie, Persius avidos sudare deunces.

U x! 3 Iuv. I 40 4 Ter. PAorm. 43-44: quod ille unciatim vix de demenso suo]suom defrudans genium 5 Pers. V 121 6 Pers. V 150

misere pudibunda sororis c???. Pj 23 inde (develator, develatrix) H 26 velivolus (a um, et velificatus a um, Lucanus [iuv. X 174-175] velificatus Athos)Pj U xxxix 2 inde (hic vocator, et hec vocatrix cis, et) H 4 vocativus a um om. I / ad vocandum: adeo I 5 adverbium (sicut nominatim) P; 6 vocale (unde vocaliter adverbium, et hec vocalitas tis) H (unde vocaliter adverbium) Pj 10 um (et equivocus) tp (et vociferor aris, unde verbalia) P] 11 vocito 5./. .i. sepe vocare H/as (frequentativum) Pj 12 advocito as om. Mai 13 voco componitur om. Ma/ 14-15 om. Itp 14 unde (invocator, invocatrix) H 16 om. I/as (unde provocator, provocatrix) H 17-18 om. Lp 19 convoco (as, unde convocator, convocatrix)H 20-21 om. I(p 21 convocatio (sevoco, sevocatus, sevocatio)Pj 22 om. IMjAPj/amovere: admonere P2 23-24 om. LpPj 23 unde (avocator, avocatrix) H 25 om. P2 / as (unde advocator, advocatrix) H (.i. admovere) Mj (.i. admonere) A 26-27 om. I (p 27 advocatio (et hic advocatus ui dominus et retor, et inde hec advocata, unde ibi evangelia [?]:ergo advocata nostra) Pj 28 as (unde revocator, revocatrix)H 29-30 revocatus, revocatio: et ab istis verbalia I om. tp 30 revocatio (revocamen) Pj 31 revocabilis (et revo- cabiliter adverbium) H 32 irrevocabilis (Horatius [epis/. 118,71] volat irrevocabile ver bum ) Pj U xl 2om. P2 /pro eadem mensura: idem Pj om. MjA 3 sed gillo deuncem om. Pj / sed gillo (Ma:): segillo V J 4 adverbium om. VjH / una om. Pj / aliam: illam P2 unciam Pj / in Formio ne om. VjPj / vix ... fraudans om. Pj / de om. I (p/ fraudans (genium) Ma: 5 hereat in stultis om. Pj 6 deunces (ineunx ineuncis sepeunx) Pj OSBERNI 741 676/677 M. ' Vasto as verbum activum, 3 inde vastator oris, ^ unde vastatorius a U xli um, ^ vastatus, ^ et vastatio, " vastabiiis, ^ hoc vastamen nis, ° et vastus a um .i. magnus vel inanis, ^ et hec vastitas, '° et hic vascus ci .i. inanis et nugatorius. " Vasto componitur devasto, " pervasto, inde verbalia.

'Uber ris, unde in proverbiis de cerva ubera, inquit, eius ine U xlii brient te omni tempore; ^ unde uberosus a um .i. habundans, " et uberose adverbium, 9 et hec uberositas, " et hic et hec uber ris .i. habun dans, " unde ubertim adverbium, ? et hec ubertas is, " et ubertuosus a um .i. fertilis, unde Iosephus in primo dum, placuisset Isaac, ut iret in Egyptum ubertuosam valde provinciam; ^et ubero as quod non est in usu, '° sed componitur inubero as .i. lactare, " et exubero as .i. habundare, " et exuberanter adverbium, " et hec exuberantia e .i. habundantia. " Et per compositionem exuberes .i. infantes qui extracti sunt ab ubere, " et sububeres qui adhuc sunt sub ubere.

' Vulgus gi, ^ inde vulgosus a um .i. vulgo habundans, ^ et hic et hec U xliii vulgaris et hoc vulgare, 9 unde vulgariter adverbium, " et vulgo as .i. pu blicare. " Et componitur provulgo, ^ divulgo as ambo pro publicare, et ab istis verbalia.

' Unda e, 3 undosus a um .i. unda plenus, ^ et undose adverbium, 9 et U xliv hec undositas, " et undatim adverbium, " et undo as .i. multiplicare, ^ un danter .i. affluenter adverbium. " Et componitur inundo as .i. exuberare, 9 unde inundanter adverbium, '° et hec inundantia e .i. copia, " et inun datus a um, " et hec inundatio is, Isaias ad ecclesiam inundatio ca melorum operiet te. "Componitur quoque undo habundo, "unde habundanter adverbium, " et hec habundantia e, "et habundus a um,

I prov. V 19 8 Iosephus = Cassiod. /os. anbg. I p. 24 F. Uxlii 12 /s. LX 6 Uxliv

1 as {.i. destruere) H 3 om. M]A / um (et hec vastatrix tricis) H 8 vel inanis om. q)P] U xli 10 et nugatorius om. P, 1 ris (.i. mamma) H (omnis generis .i. fecundus quod comparatur uberior uberrimus) P[ / un U xlii de ... tempore om. P] 3-5 om. P[ 7 hec (prebet) P2 8 in primo om. P] / dum ... Egyp tum om. P; / provinciam (et cetera) P[ 12 adverbium om. P[ 13 e (et hoc uber ris pro ma milla) P / .i. habundantia om. P[ 14 exuberes ... sunt: exuberans .i. infans qui extractus est I / extracti: tracti P] 15 sububeres (eos) H (eos dicimus) I / ubere (uber comparatur uberior uberrimus, unde uberius uberrime adverbia) H 1 gi (masculini et feminini) P[ 4 adverbium om. P[ 7 as ambo pro publicare om. P] U xliii 6 multiplicare: multiplicari V;M[ 7 .i. (habundanter vel) H / .i. affluenter om.

U xlv 6 Pers. I 77: sunt quos Pacuviusque et verrucosa moretur 4 Piaut. Amp/:. 275: nec iugulae neque vesperugo neque vergiliae occidunt

18 habundare: habundo P; / similiter: idem P) om. HI U xiv 1 trahere (et caret supinis) Pi 2 piscatoris: piscatoriae Ma: 3 porcus: aper Pt 4 .i. frequenter trahere: frequentativum Pt / trahere: verrere V] 5 papula (Ma:): pupula HPt pupilla Vt pullula tp publica I / in corpore om. tp 6 et tuberosus unde om. Pt / sunt quos Pacuvius om. Pt / morentur: morantur H (et cetera) I U xlvi 1 ulterior ultimus om. tp 6 pene ultimus (quia est ultimus preter unum) H 7 et ... .i. om. I / est om. Ma: U xivii 2 inde (hic et hec et hoc vergens tis, unde) H / urgenter: vergenter Ma: 3 sepe om. Vtl / .i. sepe vergere: frequentativum P) 4 paulo om. MtA / Plautus ... occidunt om. Pt / in Amphitrio ne om. Vt / iugule: ingerule MtA 5 componitur (convergo) I / is (circumvergo) I U xiviii I is (communis generis) P) 3 vaticinator (vaticinatrix) H U xiix I vilior vilissimus om. (p 2 viliter vilius vilissime om. (p / adverbia: adverbium (p om. I OSBERNI 7 4 3 673/679 Ai. bia, ^ et hec vilitas tis, ^ et vileo es ui et caret supinis, ^ inde vilesco is, 8 quod componitur advilesco is. ^ Vilis componitur quamvilis .i. valde vilis, 8 et vilifacio cis, " et vilifico as, " et vilipendo is, et ab istis verbalia.

' Vindico as, ^ inde vindicatus, 3 vindicatio, ^ et hoc vindicamen nis, U 1 3 et hic et hec vindex cis, 8 et hec vindicta e que aliquando pro quadam virga iudiciarie potestatis dicitur qua servi percussi liberabantur, Persius an ignoras dominum nisi quem vindicta relaxat?

' Venenum ni, ^ inde venenosus a um, 3 et venenose adverbium, "et U li hec venenositas is, 3 et venenatus a um, 8 et componitur hic et hec venefex cis, unde in psalmis et venefici incantatis sapienter; ^ et inde hoc veneficium, 8 et venefico as, unde verbalia, " et hec veneficina e .i. lo cus in quo veneficia exercentur.

' Viscus eris hoc tantum dicitur in singulari, unde quidam o quan- U lii tum scelus est in viscere viscera mergi! ^ Et per compositionem inviscero as .i. aliquid intra viscera ponere, 3 et eviscero as .i. aliquid extra viscera ponere, et ab his verbalia. ** Dicitur etiam viscus pro glutino, 3 inde viscosus a um .i. visco plenus, 8 et visco as .i. visco implicare, ^ unde visca tus, 8 viscatio, 9 et visculentus a um .i. visco implicatus. " Et componitur invisco as .i. per viscum aliquid capere, " inde inviscatus, " inviscatio.

6 Pers. V 125 U 1 6 psa/m. LVII, 6: et venefici incantantis sapienter U li 1 Quidam = Ov. me/. XV 88: heu quantum scelus est in viscera viscera condi U lii

4 ui (verbum neutrum) H 6 is (et convilesco cis, et revilesco cis) H 7 .i. valde vilis om. A U xlix 8 cis (et vilifio) P, 10 is (.i. parvipendo) Vj 1 as (verbum activum) H 2 inde (hic vindicator ris, vindicatrix) H (vindicator) (p / vindica- U 1 tus om. 1 6 quadam om. I / potestatis om. Pj / an ... quem om. Pj / vindicta (priusquam mens a pectore recessi) P, / relaxat: relaxet VjH om. Pj 3-5 om. Mai 6 componitur (invenenatus) Pj/psalmis: psalmo P] / venefici: veneficis Uli HIMjPj 7 (quidam etiam veneficus dicitur unde venefica mulier miscens venenum) et MjA 8 unde (veneficus ca cum, et cetera) HPj 9 veneficina: veneficia Pj / exercentur (et venefi cus, et venefica, et veneficium) P2 1 viscus: viscere Pj / eris (generis neutri) MjA/hoc ... singulari om. MjA/ mergi: condi I (in U lii plurali vero hec viscera Ovidius [epts/. I 90] viscera nostra tue) Pj 2 intra: in I/viscera om. P2 3et... ponereom. Vj 6.i. visco implicare om. A/(aliquid) implicare I 7-9 om. A 7 unde (viscator, viscatrix) H 9 .i. visco implicatus om. I 10 Et componitur invisco as .i. om. A 11 inde (inviscatrix, inviscator) H 12 inviscatio (et hic et hec inviscabilis) H 7 4 4 DERIVATIONES 679/620 M. U iiii ' Ulcisor eris ultus sum, ^ inde ultor oris, 3 ultrix cis, ^ et ultus a um, 3 gt hec ultio nis, " et hec ulna e .i. brachium. 2 Ultus componitur inultus. U liv ' Vello is vulsi vulsum su, ^ inde hoc vellus ris, 3 et vellerosus a um .i. vellere plenus, ^ et vellico as .i. vellere, unde propheta non ego sum propheta, neque filius prophete, sed pastor vellicans sycomoros, ego sum; ^ inde vellicatus, "vellicatio. ^ Vello componi tur divello is, " divulsus, ^ et divulsio, avello, '' avulsus, " et avulsio, " convello, " evello, revello, et ab istis verbalia. U lv ' Voveo es vovi votum tu verbum neutrum, ^ inde votus a um, 3 et voto as .i. vovere, ^ et votum ti, " votio nis, Plautus in asinaria votavi te ego quicquam hodie falsum proloqui; "et votito as .i. sepe vovere, ^ et votivus a um .i. voto plenus. " Votus componitur convotus a um .i. eisdem votis astrictus. " Voveo componitur devoveo es, unde devotus a um, '' et hec devotio U Ivi ' Vomo is vomui verbum neutrum, ^ inde vomitus a um, 3 et hec vomi tio nis, ^ et hic vomitus ui, " et hec vomica e, " et hoc vomitium ii .i. vomi ca, unde Martianus tunc vero illa vomitio, atque nausia labo rata; ^ et hic vomer eris, " quod etiam dicitur vomis is. " Vomo componi tur evomo is, et inde evomitus, " et evomitio, " revomo is, " divomo is, et ab istis verbalia.

U liv 4 Azzz. VII 14: Non sum propheta et non sum filius prophetae, sed armentarius ego sum velli cans sycomoros U lv 5 Plaut. capf. 703: votauin te quicquam mi hodie falsum proloqui? U Ivi 6 Mart. Cap. II 136,10: tunc vero illa nausea ac vomitio elaborata

U lvii 1 sum (ulcisci) H (verbum deponens) I U liv 1 vulsi (verbum activum) Pi vulsum su (verbum activum, inde hic vulsor soris) H (activum) M] ozzz. Pi 2 ozzz. Vi 3 vellerosus: vellosus Pi 4 non ... sed ozzz. Pi / ego sum ozzz. V; 5 inde (vellicator, vellicatrix) H 8 divulsus: divisus P2 10 avello (is, inde avulsor) H 11-12 ozzz. I tp 13 convello (is, unde convulsor, convulsus, convulsio) H 14 evello (is, unde evulsor, evulsus, evulsio) H 15 revello (is, unde revulsor, revulsus, revulsio, subvello is, unde subvulsor, subvulsus, subvulsio) H / et ab istis verbalia ozzz. V; U lv 1 verbum neutrum ozzz. M]A 4 ozzz. P[ 5 in asinaria ozzz. ViP) / votavi te: votante me Pi / ego quicquam hodie ozzz. Pi / falsum: falsa V] (p tam I / proloqui: loqui q) 6 .i. sepe vovere: frequentativum P, 9 es (maledico) P; 10 um (quod nam in mala significatione sumitur, Ovidius [gp/yf. VI 164] vivite devoto femina virique thoro)P] 11 devotio (convoveo es, unde verbalia) H U Ivi 1 vomui (vomitum tu) H 5 e (.i. nausea) q) 6 .i. vomica: idem P; / Martianus: Terentius Pi / tunc vero ozzz. P] / atque nausia ozzz. Pi 7 vomer eris: vomen nis I 8 is (quod vero vo mere terra) Pi 10-11 ozzz. I 10 ozzz. Pi 13 verbalia (bis duo sunt vanis pulvis cucumis- que cinisque quorum rectus in is casus se format in er quoque) P] OSBERNI 7 4 5 620 M. ' Vescor eris .i. edere, ^ inde vescitus a um, ^ et vescus a um .i. delicio U Ivii sus, ^ unde vesculentus a um .i. deliciis plenus vel aptus ad vescendum. 8 Dicunt autem quod vescus dicitur quasi parum comedens, " unde et ve- sculus dicitur homo gracilis et deliciosus, ? et antiqui dicebant Veiovi .i. parvo Iovi, ^ et vefabam .i. parvam fabam. ^ Vescor componitur convescor eris, " et evescor.

' Veneo is venivi venitum tu et habet litteraturam activi et sensum pas U lviii sivi, 2 unde hoc venum ni .i. venditio, Ambrosius super Egisippum ve no et empto vivitur; ^ et hic et hec venalis et hoc venale, 4 unde venaliter adverbium, 8 et hec venalitas is. ^ Et per compositionem venundo as .i. vendere, " unde venundator, ^ venundatus, ^ venundatio, hinc etiam se cundum quosdam dicitur vendo is verbum activum, " venditor, "vendi tus, " venditio, '4 et vendito as .i. frequenter vendere, Augustinus de civi tate Dei quibus se Romani colendos mendacissima fallacia venditabant. " Vendo componitur revendo is.

' Vulnus eris, ^ inde hoc vulnusculum li .i. parvum vulnus, ^ et vulne- U lix rosus .i. vulneribus plenus, 4 et vulnero as, 8 unde vulneratus, ^ vulnera tio. ^ Et componitur convulnero as, ^ et vulnus componitur vulnificus.

' Vagor aris, ^ inde vagator, ^ vagatus, 4 vagatio, 8 vagabilis, " vaga U lx bundus a um, 2 et vagus a um, ^ unde vage adverbium. ^ Et componitur pervagus .i. valde vagus, hinc etiam tractum est vagio is quod proprium

2 Ambrosius = Heges. V 24,3 14 non repper/ U [viii

1 .i. edere o?n. p 3 deliciosus (gracilis) p 4 plenus (unde hec vesculentia .i. deliciarum U ivii copia) p/vel aptus ad vescendum OM!. p/vescendum: edendum et vel vescendum H 7 Et antiqui dicebant: sicut Pj 8 et... fabam: vefaba parva faba Pj 1 veneo: venio I / is (nii vel) P2 / venitum (vel ventum) I / tu (verbum neutrum passivum) Pj U iviii (vel venum nu) P2 / litteraturam: litteram H / activi: activam Ma/ / passivi: passivam Ma/ 2 su per Egisippum OM!. VjPj 4 adverbium OM!. I 7 venundator (venundatrix) H 11 vendi tor (venditrix) H 14 .i. frequenter vendere: verbum frequentativum I frequentativum pPj / de civitate Dei OM!. VjPj / quibus se OM!. Pj / colendos mendacissima OM!. Pj / fallacia: falsa A / vendi tabant: venditabantur HI p Vapulo as vi similiter sicut passivum .i. verberor posf V lviii add. Pj 2 .i. parvum vulnus: diminutivum IPj 3 .i. vulneribus plenus OM!. p 4 as (activum) Pj U iix 5-6 vulneratus, vulneratio: verbalia p 5 unde (vulnerator, vulneratrix) H 8 vulnificus (a um .i. vulnus faciens) H 1 (Vago as verbum neutrum vel) vagor H/vagor aris: vago as Vj (verbum deponens) H U ix 2 ow. Pj Ma/ / vagator (vagatrix) H 10 tractum: dictum Mj A / proprium OM!. IPj 7 4 6 DERIVATIONES 620 / 627 M. est infantum, " et inde hic vagitus ui. " Vagor componitur evagor aris, " pervagor aris, " divagor aris, inde verbaiia.

U lxi ' Universus a um, ^ inde hec universitas is, ° et hic et hec universaiis et hoc universale, ^ unde universaliter adverbium.

U lxii ' Vestigium gii, ^ inde per compositionem evestigio .i. cito adverbium, 7 et investigo as, ** unde investigator, ^ investigatus, ^ investigatio.

U lxiii ' Uter ra rum, ^ componitur uterque, 7 unde utrinque, ^ et utrobique ambo pro in utraque parte. ^ Componitur etiam aiteruter .i. aiter ex duo bus, ^ et neuter .i. nullus, ^ et inde neutrobi .i. in neutra parte quod etiam neutrobique dicitur, Plautus neutrobi habeo stabile stabulum. Et sciendum quod omnia nomina composita ex duobus integris declinantur ex utraque parte ut iusiurandum excepto alteruter non enim dicimus alterautra sed alterutra rum.

U lxiii 7 Plaut. an/. 233

U lx est (clamare) H 12 vagor: vago ViH / evagor aris: evago as ViH et s./. evagor ris H om. I 13 pervagor aris: pervago as ViH et s./. pervagor ris H 14 om. I / divagor ads: divago ViH et s./. divagor ris H U lxi 1 um (.i. totus) H 4 adverbium om. I (et hec universalitas tis) H (et dicitur a quibusdam componi ab unus et versum) P[ U lxii 2 evestigio: evestigie A 3 et (vestigo as, quod componitur) M)AP] / as (.i. perscrutari) H 4 investigator (investigatrix) H 6 investigatio (et hic et hec investigabilis et hoc investigabile, unde investigabiliter adverbium) H V lxiii post V lxviii Pi 1 rum (a quo utro adverbium locale, quod componitur utroque et neutro quod componitur neutrobi) Pi 2 om. Pi 3 om. IPi 4 utrobique: utrubique Ma: (adverbium) H / ambo pro om. Pi / in: ex H om. tp 5 etiam ... duobus om. P[ / alteruter: alterutrum n MiA / duobus: utroque Viltp 6om. Pi 7 et inde neutrobi .i. om. P; / neutrobi: neutrubi Ma: neutrobique I / neutrobique: neutrubique Ma: neutrobi I (Item ab uter utrinque adverbium locale. Item uter componitur neuter .i. non uter a quo neutralis neutrale, inde neutraliter adverbium. Item compo nitur uter alteruter a um. Et hec nomina ex duobus rectis composita ex utraque parte declinan tur ut respublica et iusiurandum sed excipitur de alteruter femininum et neutrum cum alterutra et alterutrum deberent facere sine corruptione masculini. Alteruter enim ex integris constat sed, eufonie causa facit femininum et neutrum alterutra alterutrum. A quo alterutrum adverbium et altrinsecus adverbium locale) Pi/Plautus ... stabulum orn. Pj/neutrobi habeo: neutrubi habeo Ma: /stabile om. I/et sciendum ... sed alterutra rum om. Pi / omnia nomina composita: omne nomen compositum I/integris: rectis I/declinantur: declinatur I/utraque: ambabus V1M1P2 duabus A / parte: partibus Vi om. I (p / ut iusiurandum om. I / alterautra: alterutera V; / sed alteru tra rum om. I OSBERNI 7 4 7 627 M. ' Ver eris, 2 inde vemus a um .i. clarus, ^ et hic et hec vernalis et hoc U lxiv vernale .i. clarus et delectabilis, ^ unde vemaliter adverbium, ^ et hoc ver culum li diminutivum, Plautus ego sum liber meum corculum, meum melculum, meum verculum; ^et vemo as .i. clarescere vel delectari, ^ et vemanter adverbium, et cetera verbalia.

' Ululo as, 2 inde ululatus, ° ululatio, ** et hic ulutatus ui, ^ et hec ulula U lxv e pro quadam ave.

' Vigeo es vigui, 2 inde hic vigor oris, ^ et vigorosus a um, ** et vigoróse U lxvi adverbium, ^ et vigesco is.

' Viduo as .i. calamitate afficere, 2 inde viduatus, 2 viduatio, ** et hec vi- U lxvii dua e, 5 dicitur etiam viduus sed raro.

' Velox cis comparatur velocior velocissimus, 2 unde velociter velocius U lxviii velocissime adverbia, ^ et hec velocitas tis.

5 Plaut. cas. 836-837: ego sum liber ¡meum corculum, melculum, verculum U lxiv

3 et hic ... clarus ozzz. (p / hoc vernale ... delectabilis ozzz. I / .i. clarus et ozzz. P; 5 verculum: U lxiv vernaculum I/ego sum liber meum ozzz. P; / / meum melculum ozzz. I/melculum ozzz. P] 6 (florere vel) clarescere P] 7 et... verbalia: et verbalia (Veru nomen indeclinabile, invenitur tantum in plurali vema verubus, Ovidius [zzzef. VI 646] pars verubus stridet, unde verutus idem quod veru quod in VIII Lucani [?] invenies) P] 1 as (.i. clamare luporum verbum neutrum) H 2 inde (ululator, ululatrix) H (ululans tis U lxv omnis generis et) I 5 ozzz. (p P) / quadam ave: quedam avis tp P; (et componitur exululo) P] V lxvi post V lxvii P] 1 vigui (verbum neutrum et caret supinis) H ozzz. I 5 is (incoativum) P] V lxvii pos? V lxv P] 1 calamitate: calamitare P] / afficere: affligere (vel spoliare privare) H ozzz. P; 2-3 viduatus, viduatio: verbalia tp 1 velocior velocissimus ozzz. q) 2 velociter velocius velocissime ozzz. tp / adverbia: adverbium U lviii (p ozzz. I 3 tis. (Explicit tractatus primus de vicesima littera que est U) H Vendico cas verbum activum, inde vendicator, vendicatrix, vendicatus, vendicatio, et hoc ven- dicamen nis, et hic et hec vendicabilis et hoc vendicabile, et vendicabiliter adverbium pos? V lxviii add, H Vaco cas cavi neutrum et regit semper dativum, dicimus enim vaco tibi et operi, inde vacillo as neutrum .i. titubo. Veto tas tui vel tavi titum tu. Vendico cas neutrum .i. adquiro, unde verba lia. Uter post V lxviii add. P] 7 4 8 DERIVATIONES 622 M. ' Visere, visitare. ^Vietus, vita detritus. Terentius hic est vietus vetus senex veter nosus. 3 Vitabundus, vitabiiis. 9 Vitellus, moiellus ovi, quod et meditullium dicitur. Horatius volvens aliena viteilus; iterum prohibent callosa vitellum. 3 Victitare, multum vivere. " Victuarius, qui ad vitam pertinet. 3 Victualis, vitam sustentans. Iosephus abunde m inistraveris vic tu a lia . ° Veredarius, equus cursor, acupedius, graleator. 9 Vagulus, anulus quia vagat in digito. '° Vitulari, letari, exultare, tripudiare, hilarescere, ovare, gratulari. '' Vitulatio, exultatio. " Vitula, victoria vel festum dee victorie, vel letitie. Virgilius cum faciam vitulam pro frugibus .i. festum victorie. " Vimen, minuta virga. "Viridarium, virgultum. Ambrosius pulchritudines solariorum et viridariorum. " Virectum, locus viriditatis, quod et viretum dicitur. "Viridium, virgultum. Macrobius de Saturnalibus formosa facies vi rid io ru m . " Viminetum, locus ubi vimen crescit. "Vibex, virga. Persius puteal multa vibice flagellas. " Vibrare, iaculari. 3° Viburnum, minuta virga. Virgilius quantum lenta solent inter viburna cupressi. 3' Virguncula, parva virgo.

2 Ter. e:m. 688 4 Hör. serm. II 4, 57 Hör. serm. II 4, 14: cohibent (prohibent var. /.) callosa vitellum 7 non f^pper: 12 Verg. III 77 14 non repper: 16 Macr. Sa?. I 4, 11 18 Pers. IV 49 20 Verg. Zmc. I 2 5

Incipit secundus tractatus de eadem littera H Repetitiones V Ma:

1-270 (prae?er 9 , 2 6 , 2 7 , 4 6 , 1 8 1 , 2 2 5 , 2 2 6 , 2 2 9 , 2 3 0 , 2 3 1 , 2 3 2 , 2 3 5 , 2 3 6 , 2 4 3 , 2 4 5 , 2 4 7 , 2 5 0 , 2 5 1 , 2 5 2 , 2 5 4 , 2 6 0 M,) om. M,A 1 visitare (invisere) H 2 vietus (via vel) H/Terentius ... veternosus o:?:. Ma:/veternosus om. I 4 moiellus: moillus V,P) Ma:/Horatius ... vitellum om. Ma:/iterum ... vitellum om. Pt / prohibent: prohibet V;I 5 victitare (vivere vel) H 6 victuarius: victuarium I / qui: quod HIP2 7 Iosephus ... victualia om. Ma:/abunde ministraveris: abundaverit P) / ministraveris: ministraverint I 8 graleator: galeator HIP2 9 vagulus: vagus P)/vagat: vagatur 10 letari om. P2 / ovare: ovari H 12 Virgilius ... victorie om. Ma: / frugibus (ipse venito) HI / .i. festum victorie om. H 14 Ambrosius ... viridariorum om. Ma: 15 virectum: virectus P) 16 Macrobius ... viridiorum om. M a:/de Saturnalibus om. V, 18 Persius ... flagellas om. Ma: / multa om. P] 20 Virgilius ... cupressi om. Ma: / quantum: quod tum V) / cupressi: flagel las V] 21 virgo: virga P] OSBERNI 749 622 / 623 M. " Viratus, fortis et animosus vei uxoratus. Iosephus m uiier virata non d e c ip itu r. 28 Vagor, vagitus puerorum. 24 Virginare, caste vivere. 25 Virginal, locus uteri ubi fit conceptio. Prudentius intactum ab omni crimine virginal. 28 Vitiligo, macula alba in corpore. 22 Valetudinarius, qui frequenter egrotat. 28 Ulva, herba palustris. Alcuinusglaucaque exponit in ulva. 29 Uligo, terre crassitudo, inde uliginosus, crassus. 8° Virus, virtuosum venenum. 8' Virosus, veneno plenus. 82 Virulentia, veneni infectio. 88 Virulentus, veneno infectus. 84 Virbius, bis existens maritus vel prius hominibus natus. 85 Valor, valitudo. 88 Valentulus, aliquantulum validus. Plautus obsecro ut valentula est. 22 Venalicius, venditicius. 88 Uniculus, unius uxoris vir. 89Verosus, verus. Martianus in argumentum verose assertionis. 4° Verose, vere. 4'Veru,specium. Ovidius pars veribus strident. 42 Veruntamen, sed, porro, adquid, attamen. 42 Versatilis, quod facile versatur. 44 Versare, vertere. 45 Vigilax, vigilans. Sidonius in paginis eius vigilax lector inveniet. 48 Vertex, extrema pars capitis. 42 Vertibulum, illud unde carbones vertuntur. 48 Versutus, cautus, gnarus et cetera. 49 Versutia, prudentia. 59 Vertiginosus, qui vertiginem patitur.

22 ?io?i repper/ 25 Prud. per/s/. XIV 8 28 no?i repper/ 36 Plaut. cas. 852 39 Mart. Cap. IV 332: in argumentum virosae (verosae var. A) 41 Ov. tnei. VI 646: pars veribus stridunt 45 Sidon. epAs/. VIII 11,6

22 Iosephus ... decipitur oM i. Ma/ / Iosephus: Iohannes P2 25 Prudentius ... virginal OM!. M a//ab: at V)P] 26vitiligo:utiligoM]P2P) 30 virtuosum: viruosumPj 31 plenus (ve nenosus) H 33 OM!. I / infectus: plenus P) (vel venenosus) H 34 maritus: vir P] / natus: ge nitus IP2P) (et postmodum deo renatus) quandoque pro infirmitate) H (et postea deo renatus) 1P2P] 35 valitudo (valitudo quandoque dicitur pro valore) H 36 Plautus ... est OM!. Ma/ 37 venditicius: vendicius P) 38 uniculus: viriculus P2P) 39 Martianus ... assertionis OM?. Ma/ 41 Ovidius... strident OM!. Ma//strident: stridet Vj^Pi 42 porro (alioquin) P2 / adquid OM!. IP2 45 vigilans (invigilans) P) / Sidonius... inveniet ow. Ma/ / vigilax: vigilans V)P) 47 illud OM!. I/illud unde carbones vertuntur: cum quo ignis vertitur in fornace M) 48 cautus OM?. P]/(enitus) gnarus Pj/et cetera: prudens, varus, catus, vafer, astutus, callidus, 7 5 0 DERIVATIONES 623 M. 3' Vertigo, capitis infirmitas vel rote volubilitas. 33 Vetulus, aliquantulum vetus. 33 Veterator, malorum inventor. Terentius im postor veterator exco g ita to r. 34 Veterosus, vetus, vetustus, priscus, antiquus. 33 Veternosus, senex vel infirmus. ^ 38 Veteranus, senex et detritus. 37 Veternum, infirmitas senum. Virgiiius ncc torpere diu passus sua membra veterno. 38 Vagax, vagus, inutiiiter ioquens. 39 Utitare, sepe uti. 8° Vietus, in vita detritus. Terentius hic est vietus senex veterno sus. 8' Usitatim, usitate, usualiter. 83 Uter, vas cuius os largum et expansum est. 83 Voluptuosus, voiuptate pienus. 84 Vultuosus, tristis. 83Voiupe, secundum voluptatem. Terentius benefactum et voiupe est. 88 Vopiscus, vir nobiiiter natus ex matre; cui contrarium est spurius .i. no bilis ex patre, qui etiam mechus et nothus dicitur. 87 Venustare, ornare. 88 Venustulus, aiiquantuium venustus. Piautus oratione venustuia. 89 Veneripeta, luxuriosus. 7" Vascus, inanis. 7' Ventuius, parvus ventus. Terentius cape fiabeiium et ventulum facito . 73 Ventuosus, ventosus, vento pienus. 73 Ventilabrum, vas in quo frumentum purgatur. 74 Ventiiare, dispergere, diiapidare. 73 Ventraie, zona circa ventrem. 78 Ventricosus, grossus. 77Ventruosus, grossus. Plautus ruffuius est et aiiquantuium ven- tru o su s.

53 Ter. /teaut. 889 57 Verg. georg. t 124 60 Ter. eu;!. 688: hic est vietus, vetus, veternosus, senex 65 Ter. /tec. 857: bene factum et voiupest 68 Plaut. asm. 223: oratione vinnula, ve nustula 71 Ter. etttt. 595: cape hoc flabellum, ventulum huic sic facito 77 Piaut. asm. 400: macilentis malis, ruffuius aliquantulum ventriosus

53 inventor et s./. vel callidus strophosus H / Terentius ... excogitator ottt. Mat 54 veterosus: vecorosus P, 56 veteranus: veternosus P; 57 senum: senii I / Virgiiius ... veterno otn. Mat' 58 vagax (vagabundus) H 60 otn. HP, Mat' / vita: via ttP^i / Terentius ... veternosus om. 1 / se nex: vetus P^ 65 voluptatem: voluptates H/Terentius ... est om. Mat 66vir: ubi V; qui Mat'/qui: quod HP^mechus et om. H 68 Plautus ... venustula otn. Mat' 71 Terentius ... facito om. Mat' / ventulum (huic) HP^) 76-77 m tmttm coegtt ! 77 grossus ottt. P; / Plau tus ... ventruosus otn. Mat' / est et ottt. P; / est (inquit) H / ventruosus: ventricosus P, OSBERNI 751 628 / 624 M. 23 Venterina, bestia que fert onus supra ventrem. 2" Uncus, curvus, obuncus, reduncus, aduncus, subuncus. 3° Vaquulus, lunatus, camerus, cameratus. 3' Uncare, curvare, lunare, camerare. 32 Uncinus, ferrum curvatum. 33Venosus, venis plenus. Persius quem venosus liber actii. 34 Unguen, unguentum. 33 Venilia, maris exestuatio. Varro venilia est unda que ad litus ven it. 3" Vanidus, vanus, evanidus, effluus, nebulus, vanidicus .i. vana dicens. 32 Vadulum, parvum vadum. 33 Vadosus, vado plenus. 3" Vatillum, parvum vas. Marbodus quod solis radiis in aqua subiecta vatillo. Vasatus, amplus, expansus, dilatatus, pansus, sinuosus, latus, amplifica tus, diffusus. Vades, obsides. "2 Vadimonium, arra, arrabona. "3 Vicarius, vicem domini agens. "4 Vicissitudinarius, vicarius. ""Vicatim, vicissim. Horatius nos turba vicatim. "" Vispilio, sepulchrorum violator. "2 Vispilio, raptor, qui aliis violentiam ingerit. "3 Vespa, volatile inquietum et violentissimum. "" Vestibulum, vestiarium. "° Vestiplica, mulier que vestes plicat. "' Vesticeps, iuvenis qui barba vestitur, sicut et investiceps dicitur qui bar bam non habet. "2 Ustulare, sepe urere. "3 Ustulamen, combustio. "4 Urus, bos agrestis. "3 Vicanus, vicinus, convicaneus, affinis, conterminus, anterminus, collate- ralis. ""Villicus, villam colens, villanus, colonus, ruricola, ruricolanus, agrarius, agricola. "2 Villicare, villam colere.

83 Pers. I 76 85 Varro] Aug. civ. VII 22: venilia, inquit, unda est, quae ad litus venit 89 non reppen 95 Hor. epod. V 97

79 obuncus ... subuncus 0777. I/aduncus (aquilus) H/subuncus oni. H 80 0777. I/Vaquulus OMi. HP2 81 lunare, camerare o???. I 83 Persius ... actii o?n. H Mai 85 Varro ... venit om. Mai 89 Marbodus ... vatillo 0771. Mai /Marbodus: Martianus H Macrobius P] / solis: folis Pt / in aqua: iam qua P) 90 amplificatus 0777. P] 95 Horatius ... vicatim 0777. Mai / Horatius 0777. IP) / vicatim (hinc et hinc faxit) HIP2 (gerunt) P) 97 violentiam: malitiam P] 99 ve stiarium: vestigiarium I 106 villanus: villicanus P) / colonus ... agricola 0777. I/ruricola 0777. P2 / agricola (ve! ville custos) H 107 colere (vel custodire) H 7 5 2 DERIVATIONES 624 M. Varex vel varica, vena in poplite. Varicosus, labilis, reciduus. Iuvenalis varicosus fiet aruspex. ' Variatim, varie, varianter, diverse. '" Varicare, variare, diversificare, divaricare. '" Vafer, cautus, callidus, astutus, varus, catus. '"Varus, tortus. Persiuscum fallit pede regula varo. "9 Vagitare, sepe vagire. "2 Victimare, immolare, sacrificare. ""Vincire, ligare, vinculare, nectere, nodare, fasciare, illaqueare, irretire. Vineus, vinosus, vinolentus, vino imbutus. "" Victima, hostia. Vituligines, parve virge unde vites ligantur. Martianus: scabros den tes vituligines linguarum. Vinolentia, ebrietas. "' Vinulus, ut vinum coloratus. Plautus oratione vinula venustacia. "2 Vinitor, vini custos. "3 Villum, parvum vinum. Terentius aliquo abeam atque hoc vil lum obdormiscam. "9 Vindemiare, vineam putare. '2" Vinaceum, fex vini. ""Vinalium, festum vini. Macrobius vinaliorum dies Iovis sacra tus est. '22 Vittatus, vitta ornatus. '28 Vitta, infula, mappa. "9 Uniones, lapides pretiosi, vel pro stellis, vel pro cepe. '3° Unire, congregare, adunare, colligere. '3' Usquam, ad aliquem locum, quod etiam uspiam dicitur. '32 Verberitare, sepe verberare.

109 Iuv. VI 397 113 Pers. IV 12 119 Mart. Cap. 111 226: scabros dentes vituliginesque linguarum 121 Plaut. asm. 223: oratione vinnula, venustula 123 Ter. ad. 786: aliquo abeam atque edormiscam hoc villi 126 Macr. Sai. I 4, 6: vinaliorum dies, inquit, Iovi sacer est non, ut quidam putant, Veneri

109 reciduus (cito cadens) H / Iuvenalis ... aruspex om. Maz 110 om. Pj / variatim (variate) I 111 varicare: varificare V1IP2 /variare om. I/divaricare: divariare I 112 astutus, varus, catus: et cetera Pj/varus: gnarus P2 om. H/catus: cautus P2 (gnarus, industrius, versutus, pru dens) H 113 Persius ... varo om. Maz / regula om. I / (a) varo I 115 sacrificare (litare, puri ficare, libare) H ozzz. I 116 vincire: vincere P) / vinculare: vinculari V]HP2 / vinculare, nectere, nodare om. I / illaqueare, irretire om. I / irretire: irretiri V] 117 vinolentus, vino imbutus ozzz. I / vinolentus: vinotus P¡ / imbutus: plenus Pi 118 om. I / hostia (holocaustum, libamen, liba mentum) H 119 Martianus ... linguarum om. Maz/linguarum: ligarum I (nulla) P) 120 vinolentia: violentia Pj / ebrietas (temulentia) H 121 coloratus ef s./. vel vino plenus H/Plautus ... venustacia om. Maz/oratione (veri obdormiam venustula) P,/vinula venustacia om. Pi/venustacia: venustula H 122 custos (caupo) H 123 Terentius ... obdormiscam om. Maz / abeam: aberem Pj / obdormiscam om. Pi 124 putare (vel uvas inde colligere) H 125 vini (quod etiam uvacium dicitur) H 126 Macrobius ... est om. Maz / Macrobius (de Sa turnalibus) H / sacratus: confectus Pi / est om. IP2 129 uniones: villones I / cepe (vel unitates) H 130 adunare: adiuvare Pi (coadunare, counire) H 132 verberitare: verbitare n^Pt OSBERNI 7 5 3 624 / 625 M. '"Verberones, verberatores. Plautus verbero aut mutito aut iegam te hoc scipione. "9 Verbosus, verbis plenus. "7 Verbosari, verbose ioqui. "6 Vola, ir medietas paime. Prudentius et voias plica aduncis un gu ib us. '77 Voiemus, genus magnorum pirorum. "6 Vorago, iocus devorationi patens. "9 Viaticum, cibus in via. ""Viaticatus, in via adiutus. Sidonius tamquam opipare viaticatus. "' Voiucer, velox, citus, celer, alipes, prepes, cursatilis, currax, percitus, concitus, pemix, citatus, ocissimus. "6 Ursacius, ursarius, ursi custos. "7 Urceus, vas strictum superius, quod et orca, et obba dicitur. "9Urceoius, parvus urceus. Persius urceoii veteris metuens dera dere limum. "7 Uicus, vulnus hians. "6 Ulcerosus, ulcere plenus. "7 Ulcerare, vulnerare, sauciare, plagiare. "6 Valva, porta, ianua. "9 Vallestris et vallosus, valle plenus. "° Vallum, collis. " ' Vallis, depressus locus. "6 Vesperum, extrema pars diei, que et vespera, et vespere dicitur. "7 Vesperus, stella que et Lucifer, et vesper, et vesperugo dicitur. Plautus nec iugule nec vesperugo nec vigilie occiditur. "9 Vespertilio, avis in vespere volans. "7 Vesperascere, prope vesperam esse. "6 Vesperna, cena in vespere. "7 Vicia, quoddam genus leguminis. Virgilius ut tenuis fetus vicie. "6 Vectigal, tributum.

133 Plaut. Amp/i. 5 1 9 - 5 2 0 : verbero aut muttitio? I quoi ego iam hoc scipione 136 Prud. perAsf. II 2 4 2 - 2 4 3 : et volam I plicans aduncis unguibus 140 Sidon. epAsf. VI 1 0 ,2 144 Pers. IV 2 9 : seriolae veterem metuens deradere limum 153 Plaut. Amp/z. 2 7 5 : nec iugulae neque vesperu go neque vergiliae occidunt 157 Verg. g^o?g. I 7 5 : aut tenuis fetus viciae

133 verberones (Ma:): verberonei Vi / verberatores (Ma:) verberatorei V) / Plautus ... scipione om. Ma: / Plautus om. I / mutito: mutuo I / legam: ledam HP2 ligare I 134 plenus (loquax, dicax) H 136ir om. Ma:/Prudentius ... unguibus om. I Ma:/plica, plicas P; 138 devorationi: vorationi I 140 Sidonius ... viaticatus om. Ma: 141 celen celeris Pi / citatus: ornatus P; (citissimus) H/ocissimus (perperus) H 142om. Pi 144 Persius ... limum om. Ma:/me tuens deradere limum: et cetera I / deradere: derade P; 148 ianua (vulva ventris ianua et dici tur vulva totalis illa pars et membrum muliebre ubi concipitur puer, et fovetur, et de ventre egre dicitur. Est enim intestinum quoddam ab interioribus tendens ad exteriora sicut intestinum quod tendit ad cu!!um)H 150-151 mMMMmcoegerMMf HI 151 locus (vel palus) H 152 om. H 153 (stella) Lucifer Vi / Plautus ... occiditur om. Ma: / occiditur: occidunt P2P] 154 vo lans (scilicet calvus mus) H 157 Virgilius ... vicie om. Ma: 158 tributum: tributus Pi 7 5 4 DERIVATIONES 625 / 626 M. "9 Veha, vehiculum, quoddam genus carri. Vecticularius, qui vivit ex furto, et rapina. "' Vectare, portare, gerere, vehere, ferre, asportare. "2 Vaporus, vapore plenus. "5 Vappa, vinum marcidum, vel garcifer. Horatius multa prolutus vappa; idem alibi cum veto te fieri vappam iubeo aut ne b u lo nem . "4 Vapidus, sine vapore. "^Vapulare, verberari. In evangelio qui non facit voiuntatem Do mini, piagis vapulabit. "6 Umbella, parva umbra. "7 Umbraculum, umbre habitaculum. "8 Umbraticus, umbratilis, umbrosus, umbra plenus. "9 Umbo, ideo dicitur quia dat scuto umbram. '7° Umbiiicus, dicitur quod est umbilici umbra. Volutare, sepe volvere. "2 Volutabrum, involutio luti. '78 Velabrum, vas in quo frumentum purgatur, vel in quo oleum contundi tur. Plautus omnes rem gerunt quasi in velabro olei. "4 Velitare, certare, altercare, pugnare, bellari, belligerare, dimicare, depunire. '75 Vocitare, vocare, ciere, nuncupare, kalare. "6 Unces, quedam mensure que et uncie dicuntur. "7Unciatim, minutim per uncias. Terentius quod ille unciatim vix demerso suo fraudans. "8 Vastitare, sepe vastare. "9 Vascus, nugax, nugatorius, nugigerulus, gerroneus, vaniloquus. '8° Vastus, magnus, grandis, inmensus, inmanis, ingens. "' Ubertuosus, uber, uberosus, habundans, affluens, opiparus, redundans, exuberans, exundans, copiosus. "2 Vulgare, publicare, promulgare, divulgare.

163 Hor. sezrzz. I 5,15-16: absentem ut cantat amicam ¡multa prolutus vappa nauta Hor. sczrzz. I 1,103-104: non ego, avarum]cum veto te, Heri vappam iubeo ac nebulonem 165 Luc. XII, 47: qui non facit voluntatem Domini, vapulabit multas 173 Plaut. capi. 489: omnes compecto rem agunt quasi in velabro olearii 177 Ter. P/zozizz. 43-44: quod ille unciatim vix de demenso- I suo suom defraudans genium compersit miser

161 asportare (deportare) H 163 Horatius ... nebulonem oizz. Maz / multa: insta P] / idem ... vappam ozzz. I / alibi (non ego davum) HP; / iubeo: iubeto I / aut: ac P^ 165 verberari: verbera re P;/plagis ozzz. HI/(sui) vapulabit H (multis) IP] 167 umbraculum: umbra I 168 umbratilis ozzz. P] 169 dat ozzz. I 170 ozzz. I P2 / quod: quia Maz / est: etiam P] / umbili ci: iliorum H Maz / umbra (vel uti dicitur umbilicus quasi umbo iliorum) P) 171 volutare, se pe volvere: volitare sepe volare P) 172 involutio: volutio I 173 Plautus ... olei ozzz. Maz / rem: res P) / gerunt: geruntur P] ingerit P2 174 velitare: volitare P; / dimicare (deputare) P] / depunire ozzz. P] 175 vocare ozzz. I 177 uncias: unciam H / Terentius ... fraudans ozzz. Maz/demerso: de mense P2 180 ingens (multus, nimius) H (dans) V; 181 uber ozzz. M;/uberosus ozzz. M]/habundans (habundus) H/affluens (afUuus) HP]/opiparus ... copiosus ozzz. M, 182 ozzz. P, / divulgare (promulgare, dispergere, ventilare) H OSBERNI 7 5 5 626 Ai. "3 Vulgaris, popularis, pubiicus. "9 Vuigosus, vuigo pienus, popuiosus. "3 Undanter, habundanter, affatim, opipare, copiose, af fluenter, exuberanter, undatim, ubertim, ubertuose, uberose, inundanter. Verrere, trahere. "3 Verrucosus, inequaiis, tuberosus. Persius sunt quos pascuus et verrucosa morantur. "3 Verris, aper, porcus beiiicosus. '39 Verruca, papuia in corpore aiicuius infirmi. '9° Verritare, frequenter trahere. '9' Ultroneus, spontaneus. '93 Vergiiie, quedam steiie que cito vergunt. Piautus neque vesperugo neque vigilie occidunt. '93 Vagabundus, vagus, vagabilis. '99 Vergere, declinare. '93 Vergitare, sepe declinare. '9" Vaticanus, paganorum deus. '93 Vilipenderé, parvipendere, vilificare. '93 Veneñcina, iocus ubi veneficia exercentur. '99 Venefex, muiier veneficiis intendens. 3°° Viscus, glutinum. 3°' Viscosus, visco pienus. 3°3 Vindicta, pro quadam virga. Persius an dominum ignoras nisi quem vindicta reiaxat. 3°3 Visculentus, visco implicatus. 3°9 Viscare, implicare, quod etiam inviscare dicitur. 393 Veliicare, veiiere, eradicare, extirpare, erruncare. 39° Votus, votivus. 3°3votare, vovere. Plautus votavi te ego hodie quicquam faisum. 3°3 Votitare, sepe vovere. 3°9Vomica, nausia, orexis, ocetum, vomitium. Martianus iiia vomitio atque nausia iaborata.

187 Pers. I 77: sunt quos Pacuviusque et verrucosa moretur 192 Plaut. AmpA. 275: nec iugulae neque vesperugo neque vergiliae occidunt 202 Pers. V 125 207 Plaut. capi. 703: vota- vin te quicquam mi hodie falsum proloqui? 209Mart. Cap. II 136: illa nausea ac vomitio elaborata

183 publicus: populosus P¡ 184 vulgo e? s./. populo H 187 Persius ... morantur om. Ma:/verrucosa: verucosi Pi / morantur: morentur P2 188 aper: asper P¡ 189papula (Ma:): pupula nPaP; 190 trahere: verrere 192 Plautus ... occidunt om. Ma: / vigilie: ver giiie P2P1 / occidunt: occidit V]I om. P: 193 vagabilis (vagax) H 195 om. I 196 deus (vel locus in quo vates sedebant) H 197 om. H / vilificare om. I 198 veneficia exercentur: veneficium exercetur Pi 199 venefex (venefica) H 202 pro om. I/Persius ... relaxat om. Mai / nisi quem: numquam H / relaxat: relaxet HP¡ e? s./. vel relaxat H 205 extirpare (evellere, explantare, ersicare) H (explantare) I (evellere, explantare) P2P1 / erruncare: verruncare P2 om. H 207 Plautus ... falsum om. Ma:/quicquam: quicquid P;/falsum: faxis P2 (proloqui) H 208 om. I 209 vomitium om. H / Martianus ... laborata om. Ma: 7 5 6 DERIVATIONES 626 / 627 M. 3" Vescus, deliciosus, delicatus. 3" Vescolentus, deiiciis pienus. 3" Vescuientia, deiiciarum copia. 3" Vescuius, deiiciosus et gracilis. 3" Venditor, mercator, institor, mango. 3" Venditare, sepe vendere. 3" Venere, vendere neutrum passivum. 3" Venum, venditio. Ambrosius veno et empto vivitur. 3" Vulnusculum, parvum vuinus. 3" Vuinerosus, vuineribus plenus. 33" Vagire, clamare infantium. 33' Utrobique, utrinque ex utraque parte. 333 Vernare, fulgere, coruscare, cluere et cetera. 333 Vernalis, vemus, clarus, coruscus. 334 Verculum, parvum ver. Plautus meum corculum meiculum ver- cuium . 333 Veractus, vemo tempore aratus. 336 Vecors, furiosus, quasi vehens in corde. 337 Vecordia, furor, rabies, frenesis. 338 Vecorditer, irascibiliter. 33" Vadator, Rdeiussor. 33" Valgius, qui genibus iunctis ambulat per campum. 33' Vaguia, bucula, iuvenca quia vagat per campum. 333 vaigire, retorquere, sicut Petronius ait obtorto vaigitur labello. Hinc etiam dicimus valgia .i. iabiorum obtorsiones, sicut facimus cum aliquem deridemus. 333 Vector, portitor, gestor, lator, baiulus. 334 Vectitare, gestitare, portitare. 333 Venaliciarius, venditor, mercator, mango, institor, negotiator, agiiima- nus. 336 Venaiicius, venaiis, venditicius. 337 Vertibulum, iliud cum quo cenum vertitur.

217 Ambrosius = Heges. V 24,3 224 Plaut, cas. 837: meum corculum, melculum, verculum 232 Petron. fr. 10

212 deliciarum copia: delicie I 214 institor, mango om. I 216 venere: venire Mai / vende re (ventus) Pj / neutrum passivum om. Pj 217 Ambrosius ... vivitur om. Mai 220 clamare om. I / infantium (est) Pj 221 utrobique: utrubique Mai 222 cluere om. Pj / et cetera: mi care, resplendere, stellare, radiare, lucere, gemmare, rutilare, nitere, fulgere H om. I 223 om. Pj / coruscus (radians, stelleus, gemmeus, luminosus, lucidus, conspicax, conspicuus, nitidus, ful gidus, rutilus, perspicax, perspicuus) H 224 Plautus ... verculum om. Mai 228 vecorditer (furiose, frenetice) H 230 valgius (Mai): vagius n

239pos? 186 H/(vero vel vespero inclinata) nona I/ad occasum ... medie noctis usque oMi. P 2 / (nox est ab initio medie noctis) usque ad galli H / nox OM?. H / vesper (vero vel vesperus incli nata) I / dicitur vel vespere indeclinabile OMi. I / in vespera (vesperi orum, officium sed unum po nitur pro altero) P¡ oMt. I 240 portator: potator P 2 241 vinnus: vinulus P; / helluo (lurco) H 2 4 2 OMi. H/vinnulo: vinnulus Pj 24 3 sun t OMi. HP2Pj/est OM!. Pj/sub corio OMi. I 245 vovelones: venelones I / voratores OM!. Mj 2 4 7 b esca OMi. Mj 2 4 8 OM!. H / locus ... se debant OM!. I / ubi: in quo P 2 249 vatinus OMi. I / poetricus: poetridus H 250 hebeu: heber I (vave) H 252 potior, valentior OMi. Mj 253 vento: uncto Pj 2 5 4 OMz. Pj 2 5 5 cre pidines (Ma:): crepilenes Vj 2 5 6 OMi. H/vespere: nocte I/exorta: orta I 258 0 M1 . H 259 facilis: habilis I 260 OM!.I/vicesimus (vigesimus, vicenus)H 261oMi. HI 262 oMi. IMj 263 OM!. HI 264 facere: agere HP 2 265 veretrum (membrum virile. Virus proprie umor fluens a natura viri .i. semen, unde et veretrum dicitur quasi viretrum, eo quod ex eo virus profluat, et virus similiter dicitur pro veneno) H 266 vitreus: vitridus Pj (lucidu s) H 267 vitreabilis: vitrealis P 2 / corde: corpore P 2 7 5 8 DERIVATIONES 628 M. 268 vividus, vivax, vitalis. 2"" Vietus, vulgatus, famosus. 22° Uberare, habundare.

268 om. H 269 vietus otu. H 270 habundare (ubertuare, affluere, exundare, inundare, exuberare, redundare, effluere, supereffluere. Vitricus, qui ducit uxorem ex alio viro Rlium aut filiam habentem et est vitricus idem in ma sculino genere quod noverca in feminino. Viridiarium, ubi sunt viridia. Virgultum, pomerium, gardinum. Vernaculus, vernula, famulus, servus. Urbanus, eloquens, facundus, elegans, disertus. Urbanitas, eloquentia, facundia, elegantia, disertitudo, lepos. Votivum, desiderativum, optativum. Ultrices, vindicatrices. Uran, celum, polus. Uranicus, celestis. Virago, virilis femina. Venabulum, espei. Vitalia, intestina. Vacare lectioni, operam dare lectioni. Vacare lectione, cessare a lectione. Explicit tractatus secundus super U litteram) H Pretaxatis per ordinem xxa litteris de xxia -X- scilicet que duplex consonans est tum quia vim duarum retinet consonantium tum quia .a. .c. et .a. .b. scilicet formationem suscipit pauca cepit adiungere in hinc modum gramatica. Christus ti .i. erismate unctus. Christianissimum (ste!), cultus et ritus Christianorum. Xenodochiolum, parvum xenodochium. Xenodochium, domus collatio pauperum quod quidam scribunt per .c. et non per .x. propter absonantiam vocis. Xenodochiarius, xenodochii custos. Xenium, parvum munus, et componitur exenium quod est idem. Xanctus, fluvius apud Troiam. Xeromirra e, equus Apollinis. Xirobalsamum, fructus balsami vel, ut alii volunt, cortex. Xirofagi, fructus tantum comedentes. Iuxta xxiia littere que est -Y- inceptionem pauca invenio vel quia greca est vel quia in ulla dic tione proprium retinet sonum. Sicut sunt iste que sequuntur. Ymnus .i. laus. Ymnista laudator. Ymnizare vel ymnire, laudare. Ymnisista (ste!), qui facit .i. componit ymnos. Ymnologia, laus de ymno. Ymnigraphus, ymnorum scriptor. Ypodorus, gravis sonus in musica. Ypos, equus. Yperbaton vel yperbole, trascensio. Yperbita, gens yperborea que et riffea dicitur. Yperbolicus, ultra mensuram evectus. Yperbolice, altissime. Ypocentaurus, monstrum ex parte homo et ex parte equus. Ydra vel ydrus, piscis aquaticus ab ydros .i. ab aqua. Ydropis, morbus aquosus. Ydromellum, aqua mellita. Ypoteticus, conditionalis vel suppositivus. Ymeneus, dormiens. Ysagoga, inductio, instructio. Ydraula, genus organi. Yperboleus, aquilonarius. Ypimenia, alimonia. Ypodromus, locus obscurus vel tormentum ad similitudinem equi. OSBERNI 7 5 9 623 Ai. Ypallage, conversio casuum vei generis. Ypersocia, supergrediens sapientiam. Ypotesis, disputatio. Ypolidius, gravis sonus in musica, qui et sublidius dicitur. Yperlidius, acutus sonus qui et lidius dicitur. Ypathesiapanton, novissimus et gravissimus sonus. Ypapanti, susceptio vel oblatio obviantis. De ultima littera que est -Z- tractatura virago memorata que secundum huius littere inceptio nem licet per pauca restabant dicenda sic fuit iniciata. Zabulus, contrarius. Zabulinus, perversus. Zabub, genus a zabulo genitus. Zizanium, perversa seges et quandoque dicitur pro sorde omnium segetum. Zeta, camera, conclavis, secessus, unde in passione beati Thome apostoli reperies [VAa E/pAe- g¿p. 635, AASSApn///] zetas hiemales et zetas estivales. Zelus, emulatio. Zelari, emulari. Zebub, musca. Zelotipus, zelo plenus vel insidiosus et suspiciosus, unde Iuvenalis [VI 278] si tibi zelotipe retegantur scrinia meche. Zobula (sic!) parva zona. Zonarius, qui facit zonas. Zonifragium, fractio zone. Zamia e, genus monstri pilosi et dicitur quandoque pro qualibet deceptione, unde Plautus [an/. 197] ubi manum inicit benigne onerat ibi aliquam zamiam. Zodiacus, sideralis circulus, zodis Grece, sidus Latine. Zalata grando, unde zalaciam g(emmam) que ad instar grandinis magna est. Zinzinnare, proprium est pardorum. Zelosus, de quo potest haberi zelus. Zabolicus, diabolicus. Zabulón, habitaculum ve! fortis. Zebedeus, donatus. Zacheus, iustiñcatus. Zacharias, memorie Domini. Inde viginti iiiior litterarum originibus per singulas singularum dictionum indagatas et inda gatas quam decenter elimatis ad coassistentes pedagogos sermonem dirigens Gramatica sic fuit exorsa. Istas igitur alumpni quas vestris auribus instillavi derivationum replicationes quas ñores novellos quasi rosas a spinis segregatas siscipite ita -s- ut ñorum fecundorum fecundia fecunde fecundidad vosmet ipsos memoranter informetis et minus provectis diligenter comendetis. Expliciunt ñores dictionum P¡.

625 M. ' Secundum inceptionem vicesime prime littere, que vocatur X, paucis sime partes proferuntur, sicut sunt iste, que subiunguntur.

' Xristus ti .i. chrismate unctus, ^ inde Xristianus a um, ^ et hec Xri- X i stianitas is, ** et hoc Xristianismum i .i. cultus et ritus Xristianorum. ^ Et componitur hic Xristicofa e, ° et hic antixristus ti .i. contra Xristum, " et hic pseudoxristus ti .i. deceptor Xristi vel faisus Xristianus.

' Xenodochium dii .i. domus pauperum vel collectio pauperum quod X ii quidam propter absonantiam inceptionis scribunt per C et non per X, ^ et inde hoc xenodochiolum li diminutivum, ° et hic xenodochiarius rii .i. cu stos xenodochii.

' Xenium nii .i. parvum munus, ^ et componitur exenium quod idem X iii significat.

' Xanthus thi .i. quidam fluvius. X iv

pro/ogtozz ozzz. M) Incipit prologus in tractatum super -X- H Proemium vicesime prime littere A 1 vicesime: vigesimae Ma: / vocatur: est V]I / subiunguntur. (Explicit prologus) H Incipit tractatus super vicesimam primam litteram que est -X- H Incipit tractatus A 4 hoc Xristianismum: hic Xristianismus I (/brtasjg recte) 5 e (.i. Christum consens) H X i 7 Xristianus (vel qui se mentitur esse Xristum) H 1 pauperum: peregrinorum P] (vel domus infirmorum et peregrinorum quod vulgo dicitur ho- X ii spitale) H ozzz. AP2 / collectio ozzz. P] / pauperum (a xenos, quod est peregrinus) P] / absonantiam: consonantiam P] / inceptionis: vocis (p / -X- (scribunt) P] 3 .i. custos xenodochii ozzz. P2 / cu stos (et magister) H / xenodochii (dicitur etiam xenostrophium, in eodem sensu quod xenodo chium a strophos, quod est conversio et xenos) P] 1 Xenium nii: Xenia P] / parvum munus: parva munera P] (quod Gallice dicitur presant) H X iii 2 significat ozzz. P] 1 fluvius (apud Troiam, unde Ovidius epistularum [V 31] Xanthe retro propria verse- Xiv que recurrite limphe)H 7 6 2 DERIVATIONES 623 / 629 M. X v ' Xeromirra e .i. equus Apollinis.

X vi ' Xirobalsamum mi .i. cortex balsami vel, ut alii volunt, fructus balsa mi.

X vii ' Xerofagi .i. fructus tantum comedentes.

' Has partes in Latinitate secundum huius littere inceptionem, que est -X-, et non ampliores, repperi. ^ Idcirco, ut arbitror, secundum huius littere inceptionem tam rare partes formantur, quia turpem et inconcinnum red dit sonum, quotiens in aliqua parte preponitur. ^ Est autem hec littera du plex consonans, vel quia sola vim et efficaciam duarum retinet consonan tium, vel quia a -C- littera, et ab -S- formationem suam suscipit, quia ut ait Martianus quicquid -C- atque -S- formatur, -X- sola sibilat, et in sono suo utrasque litteras representat. ^ Cum ceteris etiam consonan tibus pariter sonat, et Latinitatem plurimum adiuvat.

3 Mart. Cap. Ill 261: X quicquid C atque S formavit (formatur var. /.) exsibilat

X vi I vel ... balsami om. Pi 1-4 om. M; / Has ... adiuvat: Secundum huius littere inceptionem pauce formantur derivatio nes que quia turpem et inconcinnum reddunt sonum quotiens -X- preponitur. Hec ad presens in dicta sufficiant ut promptius ad sequentis littere tractatum transeamus P] 1 Has ... Latinitate om. I / inceptionem: susceptionem I 2 formantur: proferuntur H 3 duarum: duorum VjHP] / suam om. AP^ / formatur: formant HP2 / representat: présentât AP2 4 adiuvat. (Expli cit tractatus de -X-) H Y

629 / 620 M. ' Secundum inceptionem vicesime secunde littere, que est -Y- Grecum, et in hunc modum scribitur -Y-, multa proferuntur ab eis maxime qui or thographiam .i. rectissimam scribendi normam didicerunt: verum quia in nulla omnino parte proprium sonum retinet, qui est fix, sed mutuat sonum huius iittere, que est -Y-, et in partibus sonat ut -I- iittera, cum tamen ita non scribatur. ^ Voiuere quidam non iitteram eam dici, nec in ordine al phabeti eam ponere, quod et Martiano p i a c e t, qui nullam de hac iittera facit mentionem. ^ Sed ut eis etiam satisfaciamus qui hanc iitteram in or thographia recipiunt, aiiqua secundum huius littere inceptionem, iicet per pauca, depromamus.

' Ynnus ni laus, ^ inde hic ynnista e .i. iaudator, ^ et ynnizo as, ** et yn- Y i nio is ambo pro iaudare, ^ inde ynnicus. " Ynnus componitur ynnidicus, 7 et hic ynnicista e qui facit ynnos, ^ hec ynnoiogia .i. laus de ynno, " et hic ynnigraphus .i. scriptor ynnorum.

' Ypodorus gravis sonus in musica. Y ii

pro/ogHMl OfM. M] Incipit prologus in tractatum de -Y- littera H Proemium XXII littere A 1 vicesime: vigesimae Mai / est (fix .i.) V]Ap2 / qui: que P2 / rectissimam: rectam AP2P] recen- tissimam Mai / verum: primo Pj / nulla omnino parte: parte rationis I / omnino OMi. Pj / fix: fixum H phi Pj / partibus: parte I / sonat: sonant A / littera: que Pj / tamen ita: in modum littere Pj 2 Voluere: Voluerunt HAP2P] / eam ponere: ponere Vj / littera o??i. Pj 3 orthographia: ortho graphiam HI/recipiunt: reperiunt I/aliqua: aliquam Vj/perpauca: pauca I/depromamus. (Explicit prologus) H Incipit tractatus A llaus (dei cum cantico) H 2 laudator (et etiam ille qui facit ymnos) Pj 5owi. Yi MjA/ynnicus (ci) H (a um) IPj 6 componitur (ymnicanus) MjA/ ynnidicus (a um .i. laudem dicens) H 7 o?n. Pj 8 laus: sermo (de laude vel) H / (vel sermo) de Pj Y ii Y iii H 7 6 4 DERIVATIONES 680 M. Y iii ' Yppus equus. Y iv ' Yppopotamus equus fluvialis. Y v ' Yperbita gens yperborea que et riffea dicitur. Y vi ' Yperbaton, ^ vei yperbole trascensio, ^ inde yperbolicus .i. ultra men suram evectus, ** et yperbolice adverbium .i. altissime. Y vii ' Ypocentaurus monstrum ex parte homo et ex parte equus. Y viii ' Ydra serpens aquaticus ab idros .i. ab aqua. Y ix ' Ydrops pis morbus aquosus. Y x ' Ydromellum aqua mellita. Y xi ' Ypotheticus conditionalis vei subpositivus. Y xii ' Ymeneus dormiens. Y xiii ' Ysagoga inductio instructio.

Y iii pos? Y i H 1 Yppus (Grece) Pt / equus (Latine. Dromos velox, inde ypodromus velox equus ad currendum in circulo et postea ypodromus pro ipso circulo ubi fit cursus) Pt Yiv lom . Pt/Yppopotamus (Ma:): Yppodomus jwp/fluvialis. (Ypodromus, stabulum equorum. Ypodromum, domus de ... (non /eg:fnr) ad necessitatem et per girum habens arcus deambulato- rios super quos ambulant homines) H Y vi 2 transcensio (sive dictio fidem excedens) H 4 altissime (elate ultra fidem) H (vel yperbole secundum poetas dicitur excessus veritatis. Yperbaton longa suspensio constructionis) Pt Y viii 1 aquaticus: aquosus Pt / idros: idor Pt Ma: (/orfasse recte c/1 Isid. or:g. XII 4,21) Y ix 1 Ydrops: Ydropis H Ydropisis Pt / morbus (ille et ydropicus a um qui tali infirmitate laborat, dicitur etiam ydropis pro eodem morbo et est morbus) Pt / aquosus (inde ydropicus a um (add. I) .i. illo morbo laborans) H (inde ydropicus morbum illum ... (non /egdnr)) Mt Y x 1 mellita (potis scilicet qui dicitur mede) H Y xi 1 subpositivus. (Ynnigraphus laudis descriptor) Vt (p Y xii 1 dormiens (vel deus nuptiarum) H Y xiii I inductio: introductio (pP) / instructio on:. Pt OSBERNI 7 6 5 620 / 627 M. ' Ydraula genus organi. Y xiv

' Yperboreus aquilonarius. Yxv

' Ypimenia alimonia. Y xvi

' Ypodromus obscurus locus vel tormentum ad similitudinem equi. Y xvii

' Ypallage conversio casuum vel constructionis. Y xviii

' Ypersocia supergrediens sapientiam. Y xix

' Ypotesis disputatio. Yxx

' Ypolidius gravis sonus in musica, qui et sublidius dicitur. Y xxi

' Yperhdius acutus sonus qui et iidius dicitur. Y xxii

' Ypathesiapaton novissimus et gravissimus sonus. Y xxiii

' Ypapanti susceptio obviantis vel oblatio. Y xxiv

1 organi (unde ydraulicus a um) Pj 1 aquilonarius (aquilonaris e/ s.?. aquilonalis) H Yxv 1 Ypodromus (navis ferens equos vel) P2 / obscurus locus vel oni. Pj / equi (vel subterranea do Y xvii mus) H I sapientiam: sapientia P2pj Y xix 1 07?i. Pj / disputatio (vel suppositio) H Yxx Y xxi pasf Y xxv Pj Y xxii posf Y xix Pj 1 dicitur. (Yperlidicus a um) Pj (Yperifanus a um .i. superbus, unde yperifane adverbium) M jA I Ypathesiapaton ... sonus: ypatesi apparitio .i. novissimus sonus I Y xxiii 1 Ypapanti (Grece obviatio dicitur vel) H / oblatio (vel obviatio) Pj (Ypochamisium interula Y xxiv camisia interior subucula. Ycones vel yania .i. imagines ex gipso ficte vel quelibet imagines. Explicit tractatum de Y) H

6 3 7 M . ' Secundum inceptionem XXIIIme iittere, que Z nominatur, hic zabulus Z i Ii .i. contrarius, ^ inde zabulinus a um. ^ Et componitur hic zabuligenus ni .i. a zabulo genitus.

' Hoc zizanium nii, ^ vel zizania .i. seges perversa et ponitur quando- Z ii que pro sorde omnium segetum.

' Hec zeta e .i. camera conclavis secessus, unde in passione apostoli Z iii Thome invenies zetas hemales, et zetas estivales.

' Item hoc zelum li, ^ unde zeior aris .i. emulari verbum deponens, inde Z iv verbalia. ^ Et componitur zeiotipus a um .i. zelo plenus vel invidiosus et suspiciosus, Iuvenalis si tibi zelotipe retegantur scrinia meche.

' Hec zona e, ^ unde hec zonula ie, ^ et hec zoneila e ambo diminutiva, Z v **et hic zonarius rii qui facit zonas. ^ Et componitur hoc zonifragium gii .i. fractio zone.

1 Mia E/pheg; p. 635, AASS /tpn'7 // 3 Iuv. VI 278 t

Incipit tractatum de Iittere que est ultima -Z- nuncupatur H Proemium XXIII Iittere A 1 XXIIIme: vigesimae tertiae Ma/ / nominatur: est P, (derivatur) HP2 (et hec omnia derivantur Z i sic) Pj / zabulus li: zabulinus A 2 um (et zabolicus a um .i. diabolicus) H 3 a OM!. (p

2 .i. (lolium ut quidam volunt ve!) H / ponitur quandoque: com ponitur quoque Pj / p r o ... s e g e - Z ii t u m O M !. Pj I conclavis OM!. I/secessus (secretus) I/passione apostoli: vita beati Vj / apostoli OMi. Pj /Tho- Z iii me: Tobie Pj / invenies: reperies H

Z vi 'Et hec zamia e .i. genus monstri pilosi et dicitur quandoque pro frau de et pro qualibet deceptione, Plautus ubi manum inicit benigne, onerat ibi aliquam zamiam; ^ hic zodiacus ci .i. sideralis quia ^zodis Grece sidus Latine.

Z vii ' Zalata grando, " unde et zalatiam gemmam dicimus que ad instar grandinis magna est.

Z viii ' Zinzinnare proprium pardorum est.

Z ix ' Zelosus de quo potest haberi zelus.

Z x ' Zabolicus diabolicus.

Z xi ' Zabulón habitaculum vel fortis.

Z xii ' Zebedeus donatus.

Z xiii ' Zacheus iustíñcatus.

Z xiv ' Zacharias memoria Domini. I Plaut. au/. 197: ubi manum inicit benigne, ibi onerat atiquam zamiam Z vi 1 zamia: zizania V)I zomia ef s./. zemia P] / piiosi om. M]A / pro fraude et om. Pj / ubi manum inicit om. P; / onerat: omatur I onerari Pi / ibi: in Pi / aliquam (Ma:'): aliquem V J M, A / zamiam: zizaniam I zomiam Pi 2 sideralis: circulus animalis (zodian Grece, animalis Latine vel) Pi (zona) tp / quia om. P] / zodis: sizodis V]I Z vii 1 zalata: zelata Pi 2 zalatiam: zalatam (p galatiam H Z viii 1 pardorum: porcorum I predonum Pi Z ix 1 Zelosus: Zelopus Pi / zelus: zelum IM]A Z x 1 om. H / diabolicus: diabolus P) Z xi 1 habitaculum (fortitudinis) H Z xii 1 donatus (vel dotatus) H Z xiii 1 iustificatus (vel iustus vel iustificans. Zare (ei s. /. vel zaram) oriens vel ortus est) H Z xiv 1 Domini (vel memor Domini) H OSBERNI 7 6 9 652 M. ' Hec autem littera, que est -Z-, inter duas posita vocales, vim et effica ciam duarum retinet consonantium; quam etiam, ut Martianus ait, Ap pius Claudius detestatur, eo quod dentes mortuorum, dum exprimitur, im itatur. Ustas igitur, inquit Grammatica, diriva- tiones secundum veram totius Latinitatis normam prolatas, quas vestra, o filioli, in audientia deposui, secundum singulas alphabeti litteras pure, ut audistis, et expresse digestas, sic intente suscipite et memoriter recolite, ut ad vestram proficiant et aliorum informationem. ^ Competentes dictiones et proprias nominum formas, naturales verborum analogias et queque diversi- clinia, singuias quoque, prout singule partes exigunt, compositiones, et di stinctas etymologias, secundum quod in singulis singularum litterarum lo cis autentice sunt prolate, diligenter ad memoriam revocate et memoriter ceteris commendate. ** Deo gratias.

1 Mart. Cap. 111 261: Z vero idcirco Appius Claudius detestatur, quod dentes mortui, dum exprimitur, imitatur

Incipit tractatum zzz mazg. A 1-4 Hec ... gratias om. HM; 1 que est om. P]/duas: duos V]/duarum: duorum V] om. P] / Appius ... quod ozzz. P) / Appius (et) V]P2 om. A / detestatur: detestantur V] testantur AP2 om. I/(littera) eo quod I 2 vestra: nostri I/singulas om. P]/pure om. I/expresse digestas: expressim digestans I / (ad) aliorum AP2P] 3 dictiones om. I / queque: que sint I quecumque P] / singulas quoque: singulasque V] / prout: proprium P] / autentice: attente P] / sunt prolate: in- prolate P] / memoriter: memoranter IP2 memoraliter P] 4 Deo gratias: Finito libro sit laus et gloria Christo P] (Scriba fui Thome, conduxit enim precio me. Explicit opus) V, om. AP2