FALL UKIAKSAAQ AUTOMNE

wkw5 xgc5b6ym/q8i4 scsyc3i6 • GIVING VOICE TO THE INUIT EXPERIENCE srx4~6 w L’EXPRESSION DE L’EXPÉRIENCE INUITE • INUIT ATUQATTAQSIMAJANGINNIK UQAUSIQARNIQ 0909Inuktitut

SF3ig5 WTxiY srsu Celebration of Snow Puvirnitut Pinguaninga Ukiumi Sculptures de neige et de glace PM40069916

n6rb6 • ISSUE • NUMÉRO • SAQQITAQ 107 $6.25 o www.itk.ca cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler... ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ, Arnait Video Productions (arnaitvideo.ca) ᐊᕐᓇᐃᑦ ᑲᑎᕐᓱᕐᓯᒪᔭᖏᑦ ᐃᒡᓗᓕᒻᒥ, ᓄᓇᕗᑦ, ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᑯᐃᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᐃᑦ ᑕᐃᒪᖓᓂᑦ 1 991 , ᒥᑦ ᐱᒋᐊᕐᓱᒋᑦ. ᐅᓂᒃᑳᓕᐊᕆᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᓲᕐᓗ “ ᐊᓈᓇ” , “ Ananna” ( “ Mother, ᐊᓈᓇ”) ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᓱᕈᓯᐅᑉ ᑎᒍᐊᕐᑕᐅᓂᑰᓪᓗᓂ ᕿᒪᐃᓐᓇᕐᑕᐅᓂᑰᑉ ᖃᓪᓗᓈᓄᑦ ᐸᓖᓯᓄᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᓵᓚᒃᓴᐅᓯᐊᕈᑎᒋᓯᒪᔭᖓ ᑕᑭᔪᒧᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᒧᑦ ᑕᐃᔭᐅᔪᒧᑦ “ ᓯᕗᓂᐊᓂ ᖃᐅᑉᐸᑦ” , “ Before Tomorrow” ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓅᓯᕐᒥᒃ, ᐃᓕᖅᑯᓯ ᖓᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᒪᑭᑕᒃᑲᐅᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᑐᖄᓗᒃ, ᑖᒃᑯᐊ ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ, Arnait Video Productions ᖁᕕᐊᓱᒍᑕᐅᕗᑦ ᐱᓕᕆᐊᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᑲᔪᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓂᒃ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ. Arnait Video Productions Arnait Video Productions (arnaitvideo.ca) is a woman’s collective from Igloolik, , that has been producing videos since 1991. It celebrates the role and contribution of women in Inuit culture through documentaries such as “Ananna” (“Mother”), which documents the life of a child who was adopted by her mother’s parents after being abandoned by an RCMP officer, or the award-winning, full-length feature film “Before ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᐳᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓂᒃ. Tomorrow” which documents the life, culture, and resilience, of Inuit hundreds Arnait Video Productions celebrates women of years ago. in Inuit culture. Arnait ajjiliugangit quviasugutiqaqput Inuit Arnait Ajjiliugangit iliqqusinganik. Arnait Ajjiliugangit(Arnait Video Productions) (arnaitvideo.ca) Arnait Arnait Video Productions célèbre les femmes dans le culture inuite. Katirsursimajangit Iglulimmi, Nunavut, aaqqiksurtauqattarsimanikuit tarrijagaksait taimanganit 1991,mit pigiarsugit. unikkaaliarijausimajut suurlu “Anaana” (“Mother”), unikkaarsimajuq surusiup tiguartaunikuulluni qimainnartaunikuup Qallunaanut paliisinut, uvvaluunniit saalaksausiarutigisimajanga takijumut tarrijagaksamut taijaujumut “Sivuniani Qauppat”, “Before Tomorrow” unikkaarsimajuq inuusirmik, iliqqusinganik, amma makitakkauninginnik, Inuit taitsumanituqaaluk, taakkua Arnait Ajjiliugangit, Arnait Video Productions quviasugutauvut pilirianginnik amma ikajurninginnik inuit iliqqusinganik saqqijaartitsinikkut. Arnait Video Productions Arnait Video Productions (arnaitvideo.ca) est un regroupement de femmes d’Igloolik, au Nunavut, qui produit des vidéos depuis 1991. Arnait Video Productions célèbre le rôle des femmes dans la culture inuite et les contributions qu’elles y ont apportées par l’entremise de documentaires tels que ‘Anaana’ (‘Mère’) qui décrit la vie d’une enfant adoptée par les parents de sa mère abandonnée par un agent blanc de la GRC ou du long métrage primé ‘Le jour avant le lendemain’ qui décrit la vie, la culture et la faculté d’adaptation des Inuits il y a des centaines d’années.

ᐃᓱᒪᒃᑯᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᖏᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓕᕇᕐᑐᖅ ᑕᐃᔭᐅᓪᓗᓂ YouTube ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑰᕈᑎᒃᓴᖅ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᒍᒪᔭᖏᓐᓄᑦ ᑕᐃᔭᐅᔪᖅ, Isuma TV ( www. isuma. tv) ᐱᑐᒃᑕᐅᓯᒪᓕᕐᑐᖅ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᖏᓐᓂ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐅᖃᐅᓯᖓᑎᒍᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓄᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ. ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓚᐅᕐ ᓯᒪᔪᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᒧᑦ ᓴᑭᕆᐊᓯ ᑯᓄᒻᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓄᐊᒪᓐ ᑰᓐᒧᑦ, Norman Cohn, ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᖅᑳᓚᐅᕐᓯᒪᔫᓐᓄᑦ ᐃᒡᓗᓕᒻᒥ ᐃᓱᒪᒃᑯᓐᓂᒃ, Isuma Productions. ᑖᒃᑯᐊ IsumaTV ᐊᑭᖃᖏᑦᑐᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᓯᓕᒪᖏᓐᓄᑦ. IsumaTube Already being dubbed the YouTube of aboriginal cinema, Isuma TV (www.isuma.tv) is an online video portal for indigenous-language films produced by indigenous filmmakers around the world. It was created by filmmakers Zacharias Kunuk and Norman Cohn, the co-founders of Igloolik Isuma Productions. IsumaTV is free for filmmakers and viewers. ᑕᑯᒋᐊᕐᓗᒍ Isuma TV ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐅᕘᓇ www.isuma.tv. Visit Isuma TV online at www.isuma.tv. Isumakkut Tarrijagaksangit Takugiarlugu Isuma TV qaritaujakkut uvuuna Aaqqiksurtauliriirtuq taijaulluni YouTube qaritaujakkuurutiksaq nunaqaqqaaqsimajut www.isuma.tv. saqqijaartitsigumajanginnut taijaujuq, Isuma TV (www.isuma.tv) pituktausimalirtuq Visitez Isuma TV en ligne à www.isuma.tv. qaritaujakkut tarrijagaksanginni nunaqaqqaaqsimajut uqausingatigut aaqqiksurtausi - mallutik nunaqaqqaaqsimajut tarrijagaksaliurtinginnut silarjuami. Aaqqiksurtaulaur - simajut tarrijagaksaliurtimut Zacharias Kunuk amma Norman Cohn, saqqititsiqqaalaur - simajuunnut Iglulimmi Isumakkunnik, Isuma Productions. Taakkua IsumaTV akiqangittut tarrijagaksaliurtinut amma asilimanginnut. IsumaTube Déjà surnommé le YouTube du cinéma autochtone, Isuma TV (www.isuma.tv) est un portail vidéo en ligne pour les films en langue aut ochtone produits par des cinéastes autochtones | FALL 2009 | FALL dans le monde entier. Il a été créé par les cinéastes Zacharias Kunuk et Norman Cohn, cofondateurs d’Igloolik Isuma Productions. IsumaTV est gratuit pour les cinéastes et les cinéphiles. srx4~6 2 INUKTITUT wk4tg5 wloq5 ❘ TABLE OF CONTENTS ❘ ILULINGIT ❘ TABLE DES MATIÈRES

ci5gu: osNs2 ~M4nMs3iz: yK9o3Xs9li wk4 vWN5j5 ui{bD6ymJ6 WQs3nobw8ND8Nw3g6 24 Up Close: Leona’s long road to victory: First Inuk cabinet minister a rookie no more Qanittumi: Leonaup Saalaksalaurninga: sivullirpaulluni Inuk Kapinatmut Ministaruqsimajuq pigiursalitainnarunnairtuq De près : Le long chemin de la victoire de Leona : La première Inuite à devenir ministre fédérale n’est plus une recrue

© CHRIS WINDEYER

SF3ig5 WTxiY srsu Celebration of Snow 16 Puvirnitut Pinguaninga Ukiumi Sculptures de neige et de glace

~o ≈b7{: w8qsyq5 kwbw8NMzK5 Charlie Adams: Songs live on 32 Charlie Adams: Inngiusingit Nipqainnalangajut Charlie Adams : Ses chansons restent vivantes 32 whmQ/q5: wk8i4 Wsy3ysEi6: 5 ≈6r4hwps2 scsyq5 hNZgw8Nw5 wkw5 WsQ/q5 From the Editor’s Desk Aaqqiksuijiup uqausingit Commentary: Eskimology: 40 Mot de la rédaction Stuff Inuit People Like Nwˆ6ymJ5 Isumagijangit: Inunnik Piusirsiuriniq: 6 Sunagalatuinnait Inuit Piugijangit In Brief Nainaaqsimajut Réflexion : Esquimaulogie : En bref Ce que le peuple inuit aime 48 bwm: wkw5 kNz5 Taima: Inuit Nunangat Taima: Inuit Nunangat Taima : Nunangat inuit wkw5 s9lu PUBLICATIONS MAIL AGREEMENT NO. 40069916 53 RETURN UNDELIVERABLE CANADIAN ADDRESSES TO: Inuit Today INUIT TAPIRIIT KANATAMI Inuit Ullumi 75 ALBERT ST., SUITE 1101

OTTAWA ON K1P 5E7, CANADA Inuit aujourd’hui UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009

INUKTITUT wk4tg5 3 4 srx4~6| FALL 2009 09 Inuktitut w ᐃᖅᑲᐅᒪᓚᖓᔭᕗᑦ de quinousdévouonscetteédition. George EmikotailakdeSanikiluaq,danslamémoire iqqaumalangajavut ukunaniuqalimaagarni. George EmikotailakSanikiluarimuq we dedicatethisissue. George EmikotailakofSanikiluaq,inwhosememory ᔮᔨ Heiko Wittenborn ᕼᐊᐃᑯ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᖅ INUKTITUT s9lu g4yCMsE5¡ Itrainl...... kNo3JxaJi/International xoZ3i o ux Poster ou télécopiervoscommandespour abonnementà: Poster uvunga: tikisijaujunnaqtut Titiqqakkuvikkutuvvaluunniit sukkajukutqimirruagamik or faxsubscriptionordersto: Mail tt6v4fF4f5 s=?¬8•5 h4vJf5 eu3DxZu4 try/sJ8N ( Gwk4tg5 vNbu/Canada...... ANNUEL ABONNEMENT ARRAAGUTAMAATQIMIRRUAGATAAQATTARNIQ SUBSCRIPTION ANNUAL x3ÇAbμ5 eu3DxZ∫c5b3i6 (La revue ( Inuktitut Inuktitut ᐃᒥᖅᑯᑕᐃᓚᒃ ᕗᐃᑎᓐᐳᐊᕐᓐ | PhotoAjjinnguaq: Inuktitut qimirruagaq InungnuaqtiqtauqattaqpuqakiqangittuulluguKanatalimaami) magazine isdeliveredfreeofchargetoInuithouseholdsacrossCanada) U/..:...... /US/É.U. : eu3DxZ6 wk1kx6t6bsc5b6S6 xrcq5©9lA vNboμuH

ᓴᓂᑭᓗᐊᕐᒥᐅᖅ, ᐅᑯᓇᓂ est livréesansfraisauxfoyersinuitspartoutauCanada) k4tg5 w

Fax/Téléc. : 613-234-1991 Fax/Téléc. ON CanadaK1P5E7 Ottawa Albert Street 75 1101 – Suite Inuit TapiriitKanatami c/o Inuktitut ᐅᖃᓕᒫᒍᕐᓂ. k4tg5 SUBSCRIBE TODAY!SUBSCRIBE ULLUMI TUKSIRALAURIT!ABONNEZ-VOUS DÈSAUJOURD’HUI! ÇS35 Bxh9b8 bs5gzi4 ≈6r4hwp ~u v9M4 kxm8 w[lWxo4 ttCs/Zw5 n8 w m w n m6 Xg‰n tnsn wvJ3ymJ5 y†?8 Bx8gE xsM5tp ≈6r4hwp mon t9lml4 sF8 ≈6r4hwp Robert Hoselton Conception Tauktunganikaaqqiksuiji Design Sammy Kudluk Norman Igloopialik Illustrations Titiraujagait Illustrations Marcel Mason Patricia D’Souza Contribution Ikajursimajut Contributors Stephen Hendrie administratif Rédacteur Aaqqiksuiji Aulattiji Editor Managing Melissa Tidlumaluk Irwin Rédactrice Tunisilluninakatiriji Editor 6g5 sKz: $30.00 $25.00 $20.00 USD USD CAD ✂ yt gÇDtx xtz xtos4Fx whoFxb s9lz Card Number|N kˆ ❒ Postal Code| Code postal: | CityVille : VISA | CountryPays: | NameNom: | MailingAddressAdressepostale: is3Dt4noEp5 yjN x3N5yx6 ci3Xs/tA5 DM5 bMSbNw xb9 MBs5 t‰y bMSbNw swÏt©o6tEp μb Fos3t wk4t©o6tEp ÷8 x9S5 Ventesde publicité Niurrutiksalirijit Sales Advertising Simona Arnatsiaq romaine Orthographe Qanirpaujatigu Orthography Roman Roland delaBourdonnaye Adel Lahoude Thérèse delaBourdonnaye Uiviitituuliqtiriji Traductionfrançaise TranslationFrench Martha Flaherty Traductionen inuktitut Inuktituuliqtiriji TranslationInuktitut John Albert | SignatureonCardsurlacarte : | ExpiryDated’échéance: o de lacarte: ❒ MASTERCARD ttCD8N tt6v5 ≈6r4hwpj5 sKz h4vJ4f5 sc¬∫ wkw5 bW‰5 vNbu @ x3ÇAun6rbs?4g6: w˚yq8i[l ttCsyc6ymJ6, W6fyq8i4, scsyq8i4 wk4tg5 Le revue juq, 2arraagumisaqqitauvaktuq: inuusinginniglu titirausiqaqsima- piqqusinginnik, uqausinginnik published twotimesayearby: Inuit culture,languageandlife,is [email protected] commentaires àlarédactrice: Adresser lettresou titirarunnaqtut Titiqqat araqiqsuijimutuvunga to theeditorat: Address lettersorcomments ON K1P5E7 Ottawa, 1101 Suite/Bureau Albert St. 75 TapiriitInuit Kanatami Inuktitut Inuktitut année par: Inuits, estpubliéedeuxfoispar culture, lalangueetviedes TlTl 613-238-8181 /Tel/Tél. : /Fax/Téléc. :613-234-1991 6g5: scoμZ6, wkw5 uqalimaagaq, Inuit magazine, dedicatedto Inuktitut SC?8{ , axéesurla | Province: n6rbsJ5 g9f xu˙o6tEpk5 h4vJ4f5 sc¬∫ gnsm/4noEp5: sKz cspQxD8N ttC6gk5 moZ4nw5 WJmAFQ5 © 2009,InuitTapiriit Kanatami ISSN 0020-9872 Saqqitaujut DollcoPrinting Imprimé parDollcoPrinting Printed byDollcoPrinting Ottawa, ONK2E7L5 1-210 ColonnadeRoadSouth Beat Studios : Publicité Tusaumajaksalirijit: Advertising: l’intention despigistes,visiter: www.itk.ca de noslignesdirectricesà Pour téléchargerunexemplaire qaujigiarunnaqtutit: pijumaguvigit uvunga Titiraqtunut maligaksait freelancers' guidelines,goto: To downloadacopyofour www.beatstudios.ca [email protected] TlTl 613-224-3400 /Tel/Tél. : FxTlc 613-224-6799 /Fax/Téléc. : www.itk.ca 6gt5: 877-224-3404 ≈6r4hwps2 scsyq5 | FROM THE EDITOR’S DESK | AAQQIKSUIJIUP UQAUSINGIT | MOT DE LA RÉDACTION

ᓅᓯᓕᕆᓂᐅᑉ ᖃᓄᐃᓐᓂᖓ ᐊᒻᒪ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᑦ ᐊᒃᑐ ᐊᓂ ᖃᒻᒪᕆᑉᐳᑦ ocial state and cir cumstances can ᐱᓇᐃᓗᑕᕐᓄᑦ, ᑭᓪᓕᓯᓂᐊᕈᑎᑎᒍᑦ. ᑭᓯᐊᓂ ᑕᒪᒃᑯᓇᓂ be calculated by gaps, stats, raves or ᐃᐱᖃᓯᐅᑎᔭᐅᓯᒪᖏᓚᑦ ᓇᓪᓕᑳᕐᓯᒍᓐᓇᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᓱᒋᐊᕈᓐᓇᕐᓂᖅ ᐅᓪᓗᒥ, Srants. However, these measur es do ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᖏᕐᑕᓯᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓂᕐᐊᕐᓂᐅᔪᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᒧᑦ ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᓇᑎᒃ. not include the choic e and ac tions of ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐃᓅᓯᕐᒧᐊᖓᔪᑦ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᖓ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂ today, or the promise and intent for tomor- ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᕗᖅ, ᐊᒻᒪ ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᑦ ᐅᑯᐊ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕᒫᒐᐃᑦ row. ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᔪᑦ ᐃᓚᖏᓐᓂᒃ ᐅᓪᓗᒥ ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓂᒃᓴᒥ ᓱᓇᓂᒃ The social and political landscape in ᓂᕆᐅᒐᒃᓴᖃᒪᖔᑦᑕ. ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕᒫᒐᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭ ᑎᒋᔭᐅ ᓕᓵᕐᑐᖅ, ᐸᑐᕆᓴ ᑎᓴᐅᓴ, Patricia D’ Souza ᐊᐱᖅᓱᓚᐅᕐᒪᑦ ᓂᕈᐊᕐᑕ ᐅᓯᒪᔪᒥᒃ ᓕᐅᓇ the Canadian Arctic is changing , and this ᐊᒃᓗᑲᕐᒥᒃ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ ᐊᕐᕌᒎᒥ ᓯᓂᔅᑕᐅᓂᖓᑕ ᐋᓐᓂᐊᕐ ᓇᖏᓐᓂ ᓕᕆᓂᕐᒧᑦ — issue of Inuktitut Magazine shares a ᑲᓇᑕᒥ ᓯᕗᓪᓕᕐᐸᐅᑦᓯᐊᕐᓱᓂ ᐃᓅᓪᓗᓂ ᒥᓂᔅᑕᐅᖃᑕ ᐅᖃᑕᐅᓂᖓᑕ glimpse of what is happening t oday and ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓄᑦ ᑲᐱᓇᑦᒥ ᒥᒃᓵᓄᑦ. possibilities of what the futur e holds. New ᐊᑐᕐᓯᒪᓕᕐᑕᕗᑦ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓂᖃᖅᓯᒪᔪᒍᑦ ᓵᓕ ᐋᑕᒥᒥᒃ, ᑲᓇᑕᒥ to the Inuktitut Magazine team, Patricia ᐱᓯᑎᒻᒪᕆᐅᖃ ᑕᐅᓂᕐᐹᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᕐᓂᕆᔭᒻᒪᕆ ᐊᓗᒃ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᕐᓂᕆᔮ ᕈᑎ - D’Souza goes one-on-o ne with The ᓕᐅᕐᓯᑎᐅᓂᕐᐸᐅᖃᑕᐅᓯᒪᔪᖅ ᑐᓴᕐᓂᔮ ᒐᒃᓴ ᓕᐅᕐᑎᓄᑦ. ᐃᓅᓯᕆᓚᐅᕐᑕᖓ ᐊᒻᒪ Honourable on her first year ᐅᓂᒃᑳᕆᔭᐅᓯᒪᓂᖓ ᐅᖃ ᐅᓯᐅᓯᒪᔪᖅ ᓯᐱᓯᒃᑯᑦ ᑐᓴᒐᒃᓴᓂᐊᕐᑎᖓᓄᑦ- ᑎᑎᕋᖅᑎᒧᑦ - as Minister of Health — Canada’s first Inuk ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎᒧᑦ ᕗᐃᓕᐊᒻ ᑕᒍᕐᓈᕐᒧᑦ. to hold a federal cabinet post. ᐅᖃᓕᒪᔨᐅᕙᒻᒥᔪᖅ, ᐊᓪᓚᑎᐅᕙᒻᒥᔪᖅ ᐱᓯᑎᒻᒪᕆᐊᓗᒃ/ᓯᓚᑐᔪᐊᓗᒃ ᔭᐃᐱᑎ In journeys travelled, we share a tribute ᓄᓐᖓᖅ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᒻᒥᔪᖅ ᐃᔪᕐᓇᕐᑐᑎᖑᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᑦᑑᒻᒪᖔᑕ, What Inuit to Charlie Adams, one of Canada’s most tal- People Like. ᐅᖃᐅᓯᕆᓯᒪᔭᖏᑦ! ᐅᖃᓕᒫᒐᒃ ᓴᐃᑦ ᖄᖏᓐᓂ ᐅᖃᐅᓯᖃᑦᓯᒪᔪᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᑎᒍᑦ ᐳᕕᕐᓂᑐᒥ ᐊᐳᒻᒥᒃ ented and popular Inuit musicians of all

ᓴᓇᓐᖑᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᓵᓚᑦᓴ ᐅᑎᒐᓱᐊᕐᓂ ᐅ ᓚ ᐅᕐᑐᒥᒃ, ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᕐᑕᖃᐅᕐᑐᑦ © TRACY WALLACE time. His life and story is articulated by CBC ᓯᑯᓂᑦ/ᓂᓚᓐᓂᒃ ᓴᓇᓐᖑᐊᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓴᓇᓯᒪᐅᕐᑐᓂᒃ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦ ᑐᓂᒃ. reporter-writer-musician William Tagoona. ᑖᒃᑯᓇᓂ ᐅᖃᓕᒫᒐᒃᓴᓂ ᑕᐃᒪᒃᑯᑦ, ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᒃ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎ ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓄᐃᑦ Commentator extraordinaire Zebedee Nungak pr ovides a c omical exposé on ᓄᓇᖓᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ — ᑐᑭᖃᕐᑎᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖏᓐᓂᒃ, ᐃᒪᖓᓂᒃ/ What Inuit People Like. His list is one that can easily be added t o! ᑕᕆᐅᕐᔪᐊᖓᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᓯᑯᒥᒃ. ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᖓᓂ, ᐃᓄᐃᑦ ᐅᓪᓗᒥ ᖄᖏᓐᓂ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᔪᑦ Our cover features the beauty captured in this issue of Through the Lens during ᐱᕙᓪᓕᐊᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᐊᕆᕙᓪᓕᐊᔭᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐃᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ — ᑲᓇᑕᒥᓗ ᐃᓄᐃᑦ the Puvirnituq Snow Festival, a photo spread of frozen art and architecture. ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐱᓕᕆᐊᖏᓐᓂᒃ. In this issue of Taima, National Inuit leader M ary Simon talks about Inuit ᐅᖃᓕᒫᕐᑎᓕᒫᕆᕙᑦᑕᕗᑦ ᖁᕕᐊᓱᖁᕙᒃᑲ ᐅᖃᓕᒫᕆᐊᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ Nunangat — a term that defines Inuit lands, water, and ice. Finally, Inuit Today covers ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᐸᓪᓕᐊᓗᑎᒃ ᑖᒃᑯᓅᓇᑎᒍᑦ ᐅᖃᓕᒫᒐᖅᑎᒍᑦ. w the news and developments at ITK — Canada’s national Inuit organization. ᒪᓕᓴ ᑎᓪᓗᒪᓗᒃ ᐅᕕᓐ I wish all our readers many pleasurable moments learning about our Inuit culture with this issue. w nuusiliriniup qanuinninga amma pijjutaujut aktuaniqammaripput pinailutarnut, Melissa Tidlumaluk Irwin killisiniarutitigut. Kisiani tamakkunani piqasiutijausimangilat nallikaarsigunnarniq Iamma sugiarunnarniq ullumi, uvvaluunniit angirtasimajut amma pinir arniujut sivuniksamut uqausiusimanatik. ’état social et les circonstances peuvent être calculés par l’analyse des lacunes, Ukiurtartumi inuusirmuangajut amma nunanga K anataup ukiurtartungani asij- des statistiques, des critiques élogieuses ou négativ es. Cependant, ces jirpalliavuq, amma taimaimmat ukua inuttitut uqalimaagait uqausiqaqsimajut asijjir- Lmesures ne comprennent pas les actions et les choix effectués aujourd’hui ou palliajut ilanginnik ullumi amma sivuniksami sunanik niriugaksaqamangaatta. la promesse et les intentions futures. Inuttitut uqalimaagaliurnikkut iqqanaijatigijaulisaartuq, Patricia D’Souza apiqsulaur - Le milieu social et politique de l’Arctique canadien est en évolution et le présent mat niruartausimajumik Leona Aklukarmik sivullirpaami arraaguumi Sinistauni ngata numéro de la r evue Inuktitut donne un aperçu des ac tivités d’aujourd’hui et des aanniarnanginnilirinirmut — K anatami sivullirpautsiarsuni Inuulluni M inistau qa - possibilités de demain. Nouveau membre de l’équipe de la r evue Inuktitut, Patricia tauqatauningata maligaliurtinginnut Kapinatmi miksaanut. D’Souza a rencontré personnellement l’honorable Leona Aglukkaq au sujet de sa Atursimalirtavut malillugit ilitaqsiniqaqsimajugut Charlie A damsimik, Kanatami première année à titr e de ministre de la Santé — la pr emière Inuite canadienne à pisitimmariuqataunirpaamik amma tusarnirijammarialuk amma tusarnirijaarutiliur- tenir un poste au sein du cabinet fédéral. tusarnirijaunirq pauqatausimajurq tusarnijaagaksaliurtinut. Inuusirilaurtanga amma Un de nos articles vedettes rend hommage à Charlie Adams, un des musiciens inuits unikkaarijausimaninga uqausiusimajuq Sipisikkut tusagaksaniar tinganut-titiraq- populaires les plus talentueux du Canada. Sa vie et son histoire sont présentées par timut-inngiusiliurtimut William Tagoonamut. le journaliste, auteur et musicien de la CBC William Tagoona. Uqalimajiuvammijuq, allatiuvammijuq pisitimmarialuk/silatujualuk Zebedee Le commentateur extraordinaire Zebedee Nungak nous offre un exposé amusant Nungak unikkaarsimammijuq ijurnartutingut Inuit qanuittuummangaata, What Inuit sur Ce que le peuple inuit aime. Sa liste pourrait facilement s’allonger! People Like. Uqausirisimajangit! Notre page couverture présente la beauté saisie dans la présente publication de Uqalimaagaksait qaanginni uqausiqatsimajut ajjinnguatigut P uvirnitumi apum- Coup d’œil au cours du festival de neige de Puvirnituq, une série de photos sur l’art mik sanannguarnikkut saalatsautigasuarniulaur tumik, ajjinnguartaqaurtut sikunit/ nilannik sanannguarsimajunik amma sanasimaurtunik ajjigii-ngittunik. et l’architecture de glace. Taakkunani uqalimaagaksani taimakkut , Kanatami Inuk sivuliur ti, Mary Simon Dans ce numéro de Taima, la leader inuit e nationale M ary Simon parle du unikkaarsimajuq Inuit nunangata miksaanut — tukiqartitauninganik atangirsinikkut Nunangat inuit — une expr ession qui englobe les t erres, les eaux et les glac es Inuit Nunanginnik, imanganik/tariurjuanganik, amma sikumik. kingullirpaangani, inuites. Enfin, Inuit Today donne des nouv elles et des faits nouv eaux de l’ITK — Inuit ullumi qaanginni uqausiqaqsimajut piv alliajunik amma piliriarivalliajanginnik l’organisation nationale inuite du Canada. Inuit Tapiriit Kanatami — Kanatamilu Inuit katujjiqatigiingita pilirianginnik. Je souhaite à t ous nos lec teurs de nombr eux moments plaisants qui leur Uqalimaartilimaarivattavut quviasuquvakka uqalimaariaq Inuit iliqqusingata permettront d’être en mesure de mieux connaître notre culture inuite. w w miksaanut ilinniarpallialutik taakkunuunatigut uqalimaagaqtigut. Melissa Tidlumaluk Irwin Melissa Tidlumaluk Irwin UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 5 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

ᐅᐱᒋᔭᐅᓂᖓ Honouring ᓯᓇᑐᕐ ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻᔅ Senator Willie Adams

ᕐᕌᒍᓂ 32,ᓂ ᐱᓇᓱᐊᓚᐅᕐᓱᓂ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᖓᑕ ᓯᐊᓇᑦᖓᓂ ( of Canada) , fter 32 years of continuous service in the S enate of Canada, Willie ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻ ᓄᖅᑲᑕᐃᓐᓇᓚᐅᕐᐳᖅ ᔫᓂ 22, 2009,ᒥ. ᐅᐱᒋᔭᐅᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨ - Adams retired on June 22, 2009. He was honour ed by his S enate ᐊᐅᖃᑎᒥᓄᑦ ᓯᐊᓇᑦᒥ ᔫᓂ 10, 2009,ᒥ. ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᑐᓵᔭᕐᑐᖃᑕᐅᓯᒪᓚᐅᕐᑐᑦ Acolleagues on June 10, 2009. Looking on in the Senate gallery were ᖃᐃᖁᔭ ᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᐅᑯᐊ ᐋᓐ ᕼᐊᓐᓴᓐ, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᑲᒥᓴᓇ; ᕗᓗᐃᑦ ᕉᓚᓐ, ᓄᓇᑦᓯᐊᒥ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎ; special guests Ann Hanson, Nunavut Commissioner; Floyd Roland, NWT ᓗᐃ ᑕᐹᕐᔪᒃ, ᒐᕙᒪᖓᑕ ᓄᓇᕗᑦ ᒥᓂᔅᑕᖓ ᐃᓕᖅᑯᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ; ᐊᒻᒪ ᐹᓪ ᖁᐊᓴ, ᓄᓇᕗᑦ Premier; Louis Tapardjuk, Government of Nunavut Minister of Culture; and ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᕕᓂᖓ. ᓯᐊᓇᑕ ᐋᑕᒻᔅ ᐃᓚᒐᓴᖏᑦ ᑐᓵᔭᕐᑐᕐᓯᒪᓚᐅᕐᒥᔪᑦ ᑕᕝᕙᓂ ᐱᒻᒪᕆᒻᒥ Paul Quassa, former NTI P resident. Senator Adams’ extended family was ᐅᓪᓗᖃᖅ ᑎᓪᓗ ᒍ. also in the gallery on this important day. ᓯᐊᓇᑕᐃᑦ 13 ᐅᖃᓕᒪᓚᐅᕐᑐᑦ ᐅᐱᒍᓱᓐᓂᕐᒥᓂᒃ ᓯᓇᑕ ᐋᑕᒻᔅ ᐃᑲᔪᕐᓯᒪᓂᖓᓂᒃ ᑲᓇᑕᒧᑦ Thirteen Senators spoke in honour of S enator Adams’ contributions to ᐊᕐᕌᒍᓂ 32,ᓂ, ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᑲᑕᓚᐅᕐᑐᑦ ᐃᔪᕐᑎᑦᓯᔫᒍᓂᖓᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᐅᔪᒃᑯᑦ ᐃᓱᒪᒍᓯᖃ - Canada as a S enator over the past 32 y ears, and underlined his c onstant ᓲᖑᓂᖓᓂᒃ ᐃᓅᓯᕐᒥᒃ. ᑐᑭᓯᑎᑦᓯᒋᐊᕐᓯᒪᔪᒻᒪᕆᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᐊᒻᒪ good humour and positiv e outlook on lif e. He br ought the Ar ctic to the ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᑎᑦᓯᓯᒪᓪᓗᓂ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᓯᐊᓇᑦᒥ ( Senate) ᐊᒻᒪ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖏᑕ South and enlightened many in the Senate and House of Commons regard- ᐃᓄᒍᓯᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ. ing the traditional Inuit lifestyle. ᕗᐅᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᑎᒃᑯᐊᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᓯᐊᓇᑦᒧᑦ ( Senate) ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᖓᔪᖅᑳᕆᓚᐅᕐᓯᒪᔭᖓᓄᑦ Willie Adams was appoint ed to the S enate by former Prime Minister ᐱᐅᕐ ᑐᕉᑐᒧᑦ, Prime Minister Pierre Trudeau. ᕗᐃᓕ ᐅᖃᓕᒪᓪᓗᓂ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᐊᒃᑐᐃᓚᐅᕐᑐᖅ Pierre Trudeau. In his mo ving speech t o the S enate on June 10, 2009, in ᓯᐊᓇᑦᒥ ᔫᓂ 10, 2009,ᒥ ᓯᐊᓇᑑᖃᑎᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒥᐅᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᕗᐃᓕ ᑕᑯᒋᐊᓚᐅᕐᑐᖅ thanking his fellow Senators and fellow Canadians, Adams looked up at his ᐃᓚᔮᒥᓂᒃ ᑐᓵᒋᐊᕐᑐᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᓈᓚᕝᕕᐊᓗᒻᒥ ᐅᖃᓕᒪᕕᒋᓪᓗᓂᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓄᐃᑦ family sitting in the galler y and explained the Inuit cust om of naming ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᑎᒍᑦ ᐊᑦᓰᒍᓯᕐᒥᒃ ᓱᕈᓯᕐᓂᒃ. ᕗᐃᓕᐅᑉ ᐃᕐᖑᑕᖓ ᐃᓕᐊᑦ, Elliott ᐊᒻᒪ ᒃᓛᕐᒃ, Clarke children. His gr andsons Elliott and Clark w ere named af ter Pierre Elliott ᐊᑎᖃᒪᑕ ᐱᐅᕐ ᐃᓕᐊᑦ ᑐᕌᑐᒥᒃ Pierre Elliott Trudeau ᐊᒻᒪ ᔫ ᒃᓛᒃᒥᒃ, Joe Clarke. ᐃᕐᖑᑕᖓ Trudeau and Joe Clark. His great-grandson Riley was named af ter Senator ᐃᓗᓕᖓ ᕋᐃᓕ ᐊᑎᖃᖅᑐᖅ ᓯᐊᓇᑕ ᑖᓐ ᕋᐃᓕᐅᑉ, Senator Dan Riley ᐊᑎᖓᓂᒃ. Dan Riley. ᐊᕐᕌᒎᕌᑖᕐᓯᒪᔪᓂ, ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖓᓗ ᐃᓄᒃ ᓯᐊᓇᑕ ᓵᓕ ᕗᐊᑦ, ᕗᐃᓗ ᐱᓕᕆᐊᖃᖅᓯᒪᕘᒃ In recent years, along with his f ellow Inuk Senator Charlie Watt, Adams ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒐᓱᐊᕆᐊᖅ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᐅᓯᐅᑉ ᐊᑐᕐᑕᐅᖃᑦᑕᕈᓐᓇᕐᓂᖓᓂᒃ ᓯᐊᓇᑦᒥ. ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᓕᕐ - worked on a project to introduce the use of Inuktitut in the S enate. It was ᑎᑕᐅᕙᓪᓕᐊᓚᐅᕐᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᑕ ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᐅᑉ ᐅᖃᐅᓯᖏᑦ ᓯᐊᓇᑦᒧᑦ first used when ITK P resident Mary Simon made a pr esentation to the ᔫᓂ 2, 2009,ᒥ ᓇᓪᓕᐅᑎᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᒪᒥᐊᓐᓂᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᖅᑎᑕᐅᕙᓚᐅᕐᑐᑦ Senate on June 2, 2009, on the anniv ersary of the apology on r esidential ᒥᒃᓵᓄᑦ. schools. ᓯᐊᓇᑕ ᐋᑕᒻᔅ ᖁᔭᓕᓚᐅᕐᑐᖅ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᓯᐊᓇᑦᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᐱᒻᒪᕆᐊᓘᓚᐅᕐᑐᖅ ᐅᖃᓕᒍᓐᓇᓚᐅᕐᒪᑦ When Senator Adams spoke to express his thanks on that da y in the ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ, ᖃᓪᓗᓇᕐᑎᑑᓕᕐᑎᑕᐅᕙᓪᓕᐊᑎᓪᓗᒍ. Senate, it is significant that he spoke in Inuktitut, translated simultaneously. | FALL 2009 | FALL ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻᔅᒥᒃ ᖁᕕᐊᓱᒍᔾᔨᓂᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᑕᑯᔪᒥᓇᕐᑐᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᔪᑦ ᓯᐊᓇᑦ ᑲᓇᑕᒥ The glowing tributes to Senator Adams can be f ound online on the w ᖃᕆᑕᐅᔭᖓᒍᑦ ᐅᕘᓇ www. parl. gc. ca Senate of Canada website at www.parl.gc.ca w srx4~6 6 INUKTITUT wk4tg5 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

ᓯᓇᑕ ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᐃᕐᖑᑕᖏᓪᓗ ᐊᓪᓚᕕᖓᓃᑦᑐᑦ. Senator Willie Adams with his grandchildren in his Senate office. Sinata Willie Adams irngutangillu allavinganiittut. Le sénateur Willie Adams entouré de ses petits-enfants à son bureau du Sénat.

Upigijauninga Hommage rendu au Senator Willie Adams sénateur Willie Adams

rraaguni 32,ni pinasualaursuni Kanataup katimavialungata Sianatngani près 32 ans de ser vice continu au Sénat du C anada, Willie Adams a (of Canada), Willie Adams nuqqatainnalaurpuq Juuni 22, 2009,mi. pris sa retraite le 22 juin 2009. Ses collègues sénateurs lui ont rendu Aupigijauniqalaurtuq katimajiuqatiminut Sianatmi Juuni 10, 2009,mi. Ahommage le 10 juin 2009. Les spectateurs dans la galerie du Sénat katimavialummi tusaajartuqatausimalaurtut qauqujausimallutik ukua Ann comprenaient les invités spéciaux suivants : la commissaire du Nunavut Ann Hanson, Nunavummi Kamisana; Floyd Roland, Nunatsiami Sivuliur ti; Louis Hanson, le pr emier ministre des T.N.-O. Floyd Roland, le ministr e de la Tapardjuk, gavamangata Nunavut Ministanga iliqqusilirinirmut; amma Paul Culture du Nunavut Louis Tapardjuk, et l’ancien président du NTI Paul Quassa. Quassa, Nunavut Tunngavikkut angajuqqaavininga. Senator Adams ilaga- La famille étendue du sénateur Adams était également dans la galerie en ce sangit tusaajartursimalaurmijut tavvani pimmarimmi ulluqaqtillugu. jour mémorable. Sianatait 13 uqalimalaur tut upigusunnirminik S enator Adams ikajursi- Treize sénateurs ont pris la par ole pour souligner les c ontributions de maninganik Kanatamut arraaguni 32,ni, amma uqausiqakatalaurtut ijurtitsi- M. Adams à titre de sénateur au cours des 32 dernières années, ainsi que sa juuguninganik amma piujukkut isumagusiqasuunguninganik inuusirmik. constante bonne humeur et sa conception positive de la vie. Il a transporté Tukisititsigiarsimajummarik ukiurtartuup miksaanut Qallunaanik amma un peu de l’Arctique vers le sud et a informé plusieurs sénateurs et députés tukisigiartitsisimalluni amisunik Sianatmi amma k atimavialummi Inuit au sujet du style de vie traditionnel des Inuits. iliqqusingita inugusingita miksaanut. Willie Adams a été nommé au Sénat par l’ancien premier ministre Pierre Willie Adams tikkuartaulaursimajuq Sianatmut (Senate) Kanataup anga- Trudeau. Dans son discours émouvant au Sénat le 10 juin 2009, en remerciant juqqaarilaursimajanganut Piur Turuutumut, Prime Minister Pierre Trudeau. ses collègues sénateurs et ses c oncitoyens canadiens, M. Adams a levé la Willie uqalimalluni amisunik aktuilaur tuq Sianatmi Juuni 10, 2009,mi tête vers sa famille assise dans la galerie et expliqué la c outume inuite liée Sianatuuqatiminik amma Kanatamiunik, amma Willie takugialaurtuq ilajaa- aux noms donnés aux enfants. Les petits-fils de Willie, Elliott et Clark, ont été minik tusaagiartursimajunik naalavvialummi uqalimavigillunigit amma nommés en honneur de Pierr e Elliott Trudeau et de Joe Clark. Son arrière uqausiqalaurtuq Inuit iliqqusingatigut atsiigusirmik surusirnik. Willieup petit-fils Riley a été nommé en honneur du sénateur Dan Riley. irngutanga Elliott amma Clark atiqamata Pierr e Elliott Trudeaumik amma Au cours des dernières années, en collaboration avec son collègue inuit Joe Clarkmik. Irngutanga ilulinga Riley atiqaqtuq Senator Dan Riley atinganik. le sénateur Charlie Watt, M. Adams a tr availlé à intr oduire l’utilisation de Arraaguuraataarsimajuni, katimajiuqatingalu inuk Sianata Charlie Watt, l’inuktitut au Sénat. Le texte de la président e de l’ITK M ary Simon a été Willie piliriaqaqsimavuuk saqqititsigasuariaq Inuttitut uqausiup aturtauqat- officiellement traduit lors de sa présentation au Sénat le 2 juin 2009, jour tarunnarninganik Sianatmi. Qallunaatituulirtitauvallialaurtut Inuit Tapiriit anniversaire des excuses offertes au sujet des pensionnats. Kanatami angajuqqaangata Mary Simonup uqausingit Sianatmut Juuni 2, Lorsque le sénateur Adams a exprimé ses r emerciements ce jour-là au 2009,mi nalliutiniqaqtillugu mamianniulaursimajuq ilinniariaqtitauv alaur- Sénat, il est impor tant de souligner qu ’il s’est exprimé en inuktitut , avec tut miksaanut. traduction simultanée. Sianata Adams qujalilaurtuq taitsumani Sianatmut, amma pimmarialuu- Les hommages élogieux rendus au sénateur Adams sont accessibles en laurtuq uqaligunnalaurmat Inuttitut, Qallunartituulirtitauvalliatillugu. ligne sur le site Web du Sénat canadien à www.parl.gc.ca. w Willie Adamsmik quviasugujjiniulaurtut takujuminartut atuinnaujut Sianat Kanatami qaritaujangagut uvuuna www.parl.gc.ca. w UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 7 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF ᐃᓅᕕᒻᒥᐅᖅ ᑰᓕ ᓕᐊ ᓱᓕᒪ ᐱᓐᖑᐊᑦᓯᐊᕐᑐᒻᒪᕆᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᒃᐱᓇᕐᑐᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᔾᔪᐊᕐᑐᓂ

ᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᕐᑐᓂ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᒐᔭᕐᓂᕐᒥᒃ ᑖᓐᓇ ᐃᓅᕕᒻᒥᐅᖅ ᑰᓕ ᓕᐊ ᓱᓕᒪ ᓂᕆᐅᒋᓚᐅᖏᒻᒪᐅᒃ - ᑭᓯᐊᓂ ᑕᒪᓐᓇ ᐃᓕᑕᕆᐅᓂᖓ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓯᒪᒻᒪᐅᒃ ᐊᑐᕆᐊᖃᓪᓚᕆᓕᓚᐅᕐᑕᖓ! ᓕᐊ ᑎᑎᕋᐅᑎᒋᔭᐅᓯᒪᓚᐅᕐᑐᖅ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᖏᓐᓄᑦ ᐃᔾᔪᐊᕋᑦᓴᒃᓯᐊᖑᓂᖓᓄᑦ ᐅᖃᓕᒫᒐᕐᓂ ᑕᐃᔭᐅᔪᓂ " Find ᐱYour Passion in Sport" , “ ᖁᕕᐊᒋᓪᓚᕆᑦᑕᓐᓂᒃ ᐱᓐᖑᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᒋᐊᕆᑦ” ᐊᑭᓐᓇᒦᑦᑐᓕᐊᕆᓯᒪᔭᖓᒍᑦ ᔮᓐᑯᕙᒥ 2010,ᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᓕᕐᐸᑕ. ᓕᐊ ᑭᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᓐᖓᕕᒡᔪᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᒐᒥ ᐃᒪᓐᓇ “ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᐅᐱᒍᓱᓚᐅᕐᐳᖓ ᑭᒡᒐᕐᑐᕆᐊᖅ ᑲᓇᑕᒥᒃ ᐊᑭᓐᓇᒦᒃᑐᒃᓴᑎᒍᑦ ᑕᑯᒃᓴᐅᑎᑕᐅᓂᒃᑯᑦ. ᑭᓯᐊᓂᑦᑕᐅᖅ ᐅᐱᒍᓱᒍᑎᒋᔭᑐᐊᕆᓇᒍ ᑲᓇᑕᒧᒃ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᓂᕋ, ᑭᓯᐊᓂ ᐅᐱᒋᓗᐊᕐᓱᒍ ᓄᓇᖅᑲᑎᓐᓂᒃ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᓂᕋ, ᐊᔾᔨᐅᖏᓐᓂᖃᒪᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᒃᑐᐃᒻᒪᑦ ᐃᓚᓐᓄᑦ”. ᓕᐊᑉ ᐅᖃᐅᓯᖏᑦ ᐊᓯᒥᓄᑦ, “ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᖃᐃᔨᒪᖁᔨᕗᖓ ᓇᑭᑐᐃᓐᓈᕋᓗᐊᕈᕕᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᖃᓄᐃᑦᑐᒥᒃ ᐃᓕᖅᑯᓯᖃᕋᓗᐊᕈᕕᑦ, ᓴᖅᑭᑦᑐᒪᔭᑎᑦ ᑕᐅᑐᓐᖑᐊᕐᑕᑎᑦ ᐊᔪᐃᓐᓇᕈᑎᒋᓪᓚᕆᒃᑯᕕᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓗᒋᑦ ᑲᔪᓯᑎᑦᑐᓐᓇᕐᐸᑎᑦ”. ᓕᐊ ᑰᓕᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᕐᒥᒍᑦ ᐊᓂᒍᐃᓯᒪᓕᔪᖅ ᐊᒥᓱᓂᒃ, ᑰᓕᐅᑦᓯᐊᕐᓂᕐᐸᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᕌᒍᖓᓂ ᐃᓅᕕᒻᒥ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᕐᑐᓂ ᐊᒥᓱᐊᕐᑎᕐᓱᓂ ᓵᓚᒃᓴᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᖅ: ᑰᓗᒥᒃ ᓱᕈᓯᑯᓗᐃᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᓂᖏᒍᑦ (2002); ᐊᕐᓇᓄᑦ ᓯᓪᕗᕐᒥᒃ ( 2004) ; ᐊᒪ ᐊᕐᓇᓄᑦ ᐳᕌᓐᔅᒥᒃ ( 2006) . 2007 , ᒥ ᑲᓇᑕᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓕᐊ ᐊᑭᕐᑐᓂ ᐴᕐᓯᖏᒍᑕᐅᓂᕐᐸᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐱᓐᖑᐊᓲᒍᒐᓗᐊᕋᒥ, ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᒫᓂᑑᐸᒥ 6-0,ᒥ ᓵᓚᐅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐴᕐᓯᑎᑦᓯᒐᓂ 90, ᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᐊᓪᐳᕐᑕᒥ 8- 0, ᓵᓚᐅᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐴᕐᓯᖏᒍᑕᐅᓪᓗᓂ 104,ᓂᒃ. 2007 - 2008, ᒥ, ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᐅᑉ ᐃᓗᐊᓂ ᑕᓪᓕᒪᕕᑦᓱᓂ ᐱᓐᖑᐊᒃᑲᐅᓂᕐᐸᐅᓚᐅᕐᑐᖅ, ᐊᒻᒪ ᑕᖅᑎᓕᒫᒥ ᐊᑕᐅᓯᕕᑦᓱᓂ, ᐊᒻᒪ ᑐᓪᓕᕆᔭᐅᓪᓗᓂ ᐊᕐᕌᒍᓕᒫᒧᑦ ᐱᓐᖑᐊᒃᑲᐅᓂᕐᐹᖑᑎᑕᐅᔪᒧᑦ. ᐴᕐᓯᑎᑦᓯᓯᒪᖏᑦᑐᖅ 973, ᓂ ᐊᕐᕌᒍᒥ ᐱᓐᖑᐊᕐᓇᑎᓪᓗᒍ, ᐊᒻᒪ ᐱᖓᓱᕕᑦᓱᓂ Humboldt, ᒥᒃ ᑐᓂᔭᐅᓯᒪᔪᖅ ᐱᓐᖑᐊᕐᓯᑎᒧᑦ ᑐᓂᔭᐅᕙᑦᑐᒥᒃ ᑕᑯᒃᓴᐅᓂᕐᐸᐅᓯᒪᓪᓗᓂ 1, 2, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ 3 ᐱᓯᑎᐅᓂᕐᐸᐅᓂᕐᒧᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᑐᓂ. ᓕᐊ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒍᑎᖃᕆᕗᑦ ᐱᓐᖑᐊᖃᑎᒋᕙᑦᑕᖏᓐᓄᑦ ᐊᔾᔨᐅᖏᓐᓂᖃᒪᑦ ᐱᓐᖑᐊᕈᑎᓂᒃ ᐋᓐᓂᕇᒃᑯᑎᓂᒃ ᐊᑐᕐᐸᓐᓂᐊᒍᑦ ᐃᒻᒥᒃᑯᑦ ᐊᑭᕐᑐᓂᒃ ᐴᕐᓯᑎᑦᓯᑕᐃᓕᔨᒋᔭᐅᓪᓗᓂ. ᐅᓪᓗᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᑐᖅ ᐅᕙᓂ Northeastern University, ᐹᔅᑕᓐ, ᒪᔅᓯᑐᓯᑦᒥ, Boston, Massachusetts, ᐊᒥᐊᓕᑲᑦ ᓄᓇᖓᓂ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓱᓂ ᓇᒻᒥᓂᖅ ᐱᓇᓱᐊᒐᖃᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᔨᐅᓂᕐᒧᑦ. ᑰᓕᐅᓯᑎᐅᒐᕕᑦ ᓕᐊ! Goalie Leah Sulyma Shines Olympic Stardom

lympic recognition isn’t what Inuvik goalie L eah Sulyma expected – but it is a cr edit she most c ertainly deserves! Leah was profiled as an aboriginal spor ts model featured in the "F ind Your Passion in Sport" Oposter for the Vancouver 2010 Winter Olympics. “I am very honoured to be able to represent my country on a poster. But not only my country, also my home- town, ethnicity and my family,” she said. “I want everyone to know that regardless of where you come from or your ethnicity, you can make your dreams come true with persistent and hard work”. Some of Leah’s goaltending accomplishments include goalie of the year multiple times in Inuvik. She has many Arctic Winter Games victories: gold with peew ee boys (2002); women’s silver (2004); and women’s bronze (2006). In the 2007 Canada Winter Games Leah had the most saves in her career against Manitoba 6-0 loss with 90 sa ves, and Alberta 8-0 loss with 104 sa ves. In 2007-2008, her records include five times rookie of the week, one time rookie of the month, and runner up for rookie of the year. She had 973 saves in a season, which was the most ever for a freshman, got the Humboldt three stars award for most appearance as a 1, 2, or 3 stars of the game. Leah is also known by her team-mates as two-pad, short for two-pad stack which is a style of save for a goalie. Currently on scholarship with the Northeastern University in Boston, Massachusetts, USA Leah is majoring in business administration. Way to go Leah! | FALL 2009 | FALL srx4~6 8 INUKTITUT wk4tg5 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

Inuuvimmiuq kuuli Leah Sulyma pinnguatsiar- tummariulaurtuq ikpinartukkut pinnguavijjuartuni La gardienne de but inuite

innguavigjuartuni ilitarijaugajarnirmik taanna Inuuvimmiuq kuuli Leah Sulyma brille pour Leah Sulyma niriugilaungimmauk — k isiani tamanna ilitariuninga Parsururutigisimammauk aturiaqallarililaurtanga! lia titir autigijausi- les Olympiques malaurtuq nunaqaqqaaqsimajut pinnguar tinginnut ijjuaratsaksianguni - nganut uqalimaagarni taijaujuni “Find Your Passion in Sport”, “quviagillarit- ne reconnaissance olympique n’est pas ce à quoi la gar dienne de tannik pinnguarnikkut qaujigiarit ” akinnamiittuliarisimajangagut Vaankuvami but inuite Leah Sulyma s’attendait, mais c’est une mention qu ’elle 2010,mi ukiukkut pinnguavigjualirpata. Umérite très c ertainement! Leah a été choisie c omme un modèle Leah kiulaurtuq pinngavigjuarnikkut ilitarijaugami imanna “aksualuk sportif autochtone pour l’affiche « Vis tes passions dans le sport » des Jeux upigusulaurpunga kiggarturiaq Kanatamik akinnamiiktuksatigut takuk- olympiques d’hiver 2010 de Vancouver. sautitaunikkut. Kisianittauq upigusugutigijatuarinagu K anatamuk kiggar- La réaction de Leah à cette reconnaissance olympique a été la suivante : turnira, kisiani upigiluarsugu nunaqqatinnik k iggarturnira, ajjiunginniqa- « Je suis très honorée de pouv oir représenter mon pa ys sur une affiche . mat amma aktuimmat ilannut ”. Leahap uqausingit asiminut , “tamainnik Mais ce n’est pas seulement mon pa ys, c’est aussi ma ville natale , mon qaijimaqujivunga nakituinnaaraluaruvit uvvaluunniit qanuittumik ethnicité et ma famille. » Son message est le suivant : « Je voudrais que tout iliqqusiqaraluaruvit, saqqittumajatit tautunnguartatit ajuinnarutigillarikku- le monde sache que peu impor te votre origine ou v otre ethnicité, vous vigit amma arsururutigilugit kajusitittunnarpatit”. pouvez réaliser vos rêves si vous travaillez fort et persistez ». Leah kuuliuqattarsimanirmigut aniguisimalijuq amisunik, kuuliutsiarnir- Certaines des réalisations de Leah comme gardienne de but comprennent paulaurtuq araagungani inuuvimmi. ukiurtartumi ukiukkut pinnguavigjuar- celles de gardienne de but de l’année à plusieurs r eprises à Inuvik. Elle a tuni amisuartirsuni saalaksaqattarsimajuq: kuulumik surusikuluit pinnguar - obtenu de nombreuses victoires aux Jeux d’hiver de l’Arctique : or avec les ningigut (2002); arnanut silvurmik (2004); ama arnanut puraansmik (2006). garçons peewees (2002); argent avec l’équipe des f emmes (2004); bronze 2007,mi Kanatami ukiukkut pinnguavigjuartillugit Leah akirtuni puur - avec l’équipe des femmes (2006). Lors des Jeux d’hiver du Canada en 2007, singigutaunirpaulaurtuq taimangalimaaq pinnguasuugugaluar ami, pin- Leah a exécuté le plus d’arrêts dans sa carrière contre l’équipe du Manitoba : nguartillugit maanituupami 6-0,mi saalautillugit amma puursititsigani 6-0 avec 90 arrêts, et contre l’Alberta : 8-0, avec 104 arrêts. En 2007-2008, son 90,nik, amma alpur tami 8-0, saalauniqaqtillugit, puursingigutaulluni dossier comprenait : cinq fois recrue de la semaine, une fois recrue du mois 104,nik. 2007-2008,mi, pinasuarusiup iluani tallima vitsuni pinnguakkaunir- et en sec onde place comme recrue de l’année . Elle a exécuté 973 arrêts paulaurtuq, amma taqtilimaami atausivitsuni, amma tullirijaulluni arraaguli- dans la saison, le taux le plus élevé pour une étudiant e de première année maamut pinnguakkaunirpaangutitaujumut. puursititsisimangittuq 973,ni universitaire; elle a obtenu un prix Humboldt de trois étoiles pour avoir été arraagumi pinnguarnatillugu, amma pingasuvitsuni Humboldt ,mik choisie le plus souvent comme 1re, 2 e ou 3e étoile lors d’une joute. tunijausimajuq pinnguarsitimut tunijauvattumik takuksaunir- Leah est aussi c onnue par ses c oéquipières comme gardienne de but pausimalluni 1, 2, uvvaluunniit 3 pisitiunirpaunirmut pour son style particulier d’arrêts à l’aide de ses jambièr es superposées. pinnguartuni. Leah a r eçu une bourse d ’études pour l’Univ ersité Northeastern à Leah qaujimajaugutiqarivut pinnguaqatigiv at- Boston, au M assachusetts, É.-U., où elle fait une majeur e en tanginnut ajjiunginniqamat pinnguarutinik aan- administration des affaires. Bonne continuation, Leah! niriikkutinik aturpanniagut immikkut ak irtunik puursititsitailijigijaulluni. ullumi ilinniar tuq uvani Northeastern University, Boston, Massachusettsmi, Amialikat nunangani ilinniarsuni namminiq pinasua- gaqanirmut aulatsijiunirmut. Kuuliusitiu gavit Leah! UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 9 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓕᕐᓂᖓᑕ 25,ᓂ ᐊᕐᕌᒍᓂ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓂᖓ ᓅᕕᒻᒥ ᐊᖅᑯᑏᑦ ᒪᑐᔭᐅᓯᒪᓚᐅᕐᐳᑦ ᔫᓂ 5, 2009,ᒥ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᖁᕕᐊ ᓱᒍ - ᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓇᓪᓕᐅᑎᓂᖃᓂᖓᓄᑦ 25,ᕆᓕᕐᑕᖓᓂᒃ ᐊᑎᓕᐅᕈᑎᖃ ᓚᐅᕐ ᓯᒪᓂᖓᓂᒃ ᐃᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᕐᓯᐅᑎᓂᒃ ᓄᓇᑖᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓᓄᑦ ᐊᖏᕈᑎᓂᒃ. ᑖᒃᑯᐊ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᐊᔪᖏᓐᓂᕐᑖᕈᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᐃᓄᕕᐊᓗᓐᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᒍᓐᓇᕆᐊᖅ 90, 000 ᔅᑯᕕᐅᕐ ᑭᓚᒥᑐᕐᔅ ᐅᖓᑖᓄᑦ ᐊᖏᓂᖃᖅᑐᒥᒃ ᓄᓇᒥᒃ ᐊᒻᒪ 13, 000 ᔅᑯᕕᐅᕐ ᑭᓚᒥᑐᕐᔅᓂᒃ ᓄᓇᐅᑉ ᐃᑭᐊᓃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐅᕐᓱᐊᓗᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᒑᓯᒥᒃ. ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖓ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᖓ ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓃ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᑯᑖᒃᓯᒪᔪᖅ ᐊᐅᕙᒍᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑎᒃᓴᓂᒃ. ᐅᑯᐊ ᑕᕝᕙ ᑐᕌᒐᕆᓚᐅᕐᑕᖏᑦ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᓄᓇᑖᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑎᒋᓯᒪᔭᖏᑎᒍᑦ: ᓴᐳᒻᒥᒋᐊᖅ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐱᒻᒪᕆᐅᑎᑕᖏᓐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐃᓅᓯᖏᑎᒍᑦ; ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑕᐃᒫᑦᓴᐃᓐᓇᖅ ᐱᕕᒃᓴᖃᖁᓪᓗᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓚᐅᖃᑦᑕᖁᓪᓗᒋᑦ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᓂᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᒃᑯᑦ; ᓴᐳᒻᒥᒍ ᑕᐅ ᓂ - ᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᓱᕋᐃᔾᔪᑕᐅᑦᑕᐃᓕᓗᑎᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐆᒪᔪᖏᓐᓂᒃ, ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᕈᖅᑐᓂᒃ. ᐱᔪᓐᓇᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᕕᐊᓗᓐᓄ ᓂᐱᖃᕆᐊᖅ ᐊᑕᐅᓯᕐᒥᒃ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᑦᓯᐊᒥ. “ ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦ ᐊᑯᓂ ᐊᕐᓱᕈᓚᐅᕐᑐᑦ,” ᑯᐊᓇᐃ ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ, “ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᓈᒻᒪᓈᓚᐅᕐᓂᖓ ᑕᐃᒪᓐᓇ ᐱᓕᕆᒋᐊᖅ.” w IFA Silver Jubilee he streets of Inuvik were closed to traffic on June 5, 2009, as Inuvialuit marked the 25th anniv ersary of the signing of the Inuvialuit F inal TAgreement (IFA) by the federal government and the Inuvialuit. The agree- ment gave Inuvialuit control of more than 90,000 square kilometers of land and 13,000 square kilometers of subsur face rights to mineral and oil and gas. IRC Chair and CEO was a member of the team that par- ticipated in the negotiation process. The goals of the Inuvialuit Final Agree- ment were: to preserve Inuvialuit cultural identity and values in a changing northern society; to enable Inuvialuit t o be equal and meaningful par tici- pants in the nor thern and national ec onomy and societ y; and to protect and preserve the Arctic wildlife, environment and biological productivity. It

| FALL 2009 | FALL allowed Inuvialuit to speak as one f or the first time . “There were so many people who gave of their time ,” Cournoyea said, “because it was the right thing to do.” w srx4~6 10 INUKTITUT wk4tg5 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF Inuvialuit nunataarsimalirningata 25,ni arraaguni quviasugutiqaninga

nuuvimmi aqqutiit matujausimalaurput Juuni 5, 2009,mi Inuvialuit quvia- sugutiqaqtillugit nalliutiniqaninganut 25,rilir tanganik atiliurutiqalaursi- Imaninganik Inuvialuit amma Kanataup gavamakkungit Inuvialuit kingul- lirpaarsiutinik nunataalaursimaninganut angirutinik. Taakkua angiqatigii - gutaulaurtut ajunginnirtaarutaulaurtut Inuvialunnut aulatsigunnariaq 90,000 skuviur k ilamiturs ungataanut anginiqaqtumik nunamik amma 13,000 skuviur k ilamitursnik nunaup ik ianiittunik ujaraksanik amma ursu- aluksanik amma gaasimik. Inuvialuit k atujjiqatigiingita iksivautanga amma nunalinni kiinaujaliurasuarnilirinirmut kiggarturtinga Nellie Cournoyea piliriqataukutaaksimajuq auvagutiqaqtillugit angiqatigiigutiksanik. Ukua tavva turaagarilaurtangit Inuvialuit nunataarnikkut angiqatigiigutigisimajan- gitigut: sapummigiaq Inuvialuit iliqqusinganik namminiq amma pimmariu - titanginnik ukiurtartumi inuusingitigut; Inuvialuit taimaatsainnaq piviksa - qaqullugit amma ilauqattaqullugit piliriqataunikkut uk iurtartumi amma Kanatami kiinaujaliurasuarnilirinikkut amma inuusilirinikkut; sapummigutau - niartillugit amma suraijjutauttaililutik ukiurtartumi uumajunginnik, avatimik amma piruqtunik. Pijunnarutausimajut Inuvialunnu nipiqariaq atausirmik sivullirpaatsiami. “Amisummarialuit akuni arsurulaurtut,” Cournoyea uqalaur- tuq, “pijjutigillugu naammanaalaurninga taimanna pilirigiaq.” w

Jubilé d’argent de la Convention définitive des Inuvialuits

es rues d’Inuvik étaient fermées à la circulation le 5 juin 2009 lorsque les Inuvialuits ont célébré le 25 e anniversaire de la signatur e de la LConvention définitive des Inuvialuits par le gouv ernement fédéral et les Inuvialuits. La convention donnait aux Inuvialuits le c ontrôle de plus de 90 000 kilomètres carrés de t erritoire et 13 000 k ilomètres carrés de dr oits de subsurface en minéraux, huile et gaz. La présidente-directrice générale de l’IRC Nellie C ournoyea avait été membre de l’équipe qui a vait participé au processus de négociation. La Convention définitive des Inuvialuits visait à préserver l’identité culturelle et les valeurs des Inuvialuits dans une société nordique en év olution; permettre aux Inuvialuits d ’être des par ticipants égaux et impor tants à l’éc onomie et la société nor diques et nationales; protéger et préser ver la faune , l’environnement et la pr oductivité biologique de l’Arctique. Pour la première fois, la Convention a permis aux Inuvialuits de parler d’une seule voix. « Un très grand nombre de personnes y ont donné de leur temps, explique Mme Cournoyea, parce c’était la bonne chose à faire. » w

ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖓ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓴᐅᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᓯᕗᓕᐅᖅᑎᖓ ( ᑐᖑᖅᑐᒥᒃ ᐊᑐᕐᑐᖅ, ᓴᓂᓕᓕᒃ ᒪᐃᔭᖓᓂᒃ ᐃᓅᕕᐅᑉ ᑎᐊᕆᒃ ᓕᓐᓯᒥᒃ) ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ 25ᕆᔭᖓᓂ ᓇᓪᓕᐅᑎᓂᖃᖅᓯᓪᓗᒋᑦ ᐊᑎᓕᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᑖᕈᑎᓂᒃ ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᕐᓯᐅᑎᓂᒃ. Inuvialuit, including IRC chair and CEO Nellie Cournoyea (in blue with Inuvik mayor Derek Lindsay) celebrate the 25th anniversary of the signing of their final agreement. Inuvialuit Katujjiqatigiingita iksivautanga amma nunalinni kiinaujaliurasaurnilirinirmut sivuliuqtinga (tunguqtumik aturtuq, sanililik maijanganik inuuviup Derek Lindsaymik) quviasugutiqaqtillugit 25rijangani nalliutiniqaqsillugit atiliulauqsimajut nunataarutinik kingullirpaarsiutinik. Les Inuvialuits, dont la présidente et directrice générale d’IRC Nellie Cournoyea (en bleu) et le maire d’Inuvik Derek Lindsay, célèbrent le 25e anniversaire de la signature de la Convention définitive. UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 © INUVIALUIT REGIONAL CORPORATION (5) © INUVIALUIT REGIONAL CORPORATION INUKTITUT wk4tg5 11 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᑦ ᐊᒻᒪ ᖃᐃᖁᔭᐅᓯᒪᔪᖅ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᖁᓕᓂᒃ (10) ᐊᕐᕌᒍᖃᓕᕐᓂᖓᓂᒃ ᐃᖃᓗᐃᑦ ᓯᐊᕐᕆᔭᕐᕕᐊᓗᐅᓂ, Arctic Winter Games Arena. Nunavummiut and special guests celebrate Nunavut’s 10th anniversary at Iqaluit’s Arctic Winter Games Arena. Nunavummiut amma qaiqujausimajuq quviasugutiqaqtut Nunavut qulinik (10) arraaguqalirninganik Iqaluit quasarvialungani, Arctic Winter Games Arena. Des Nunavummiuts et des invités spéciaux célèbrent le 10e anniversaire du Nunavut dans le stade des Jeux d’hiver de l’Arctique à Iqaluit. © ED MARUYAMA (5) © ED MARUYAMA | FALL 2009 | FALL srx4~6 12 INUKTITUT wk4tg5 Nwˆ6ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

ᓄᓇᕗᑦ ᐊᓂᒎᑎᖅᑳᕐᓂᖓ ᖁᓕᓂᒃ (10) ᐊᕐᕌᒍᓂᒃ ᓇᕗᑦ ᑲᒥᓯᓇ ᐋᓐ ᐊᓐᓴᓐ, Ann Hanson ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓚᐅᕐᐳᖅ ᖁᓖᑦ (10) ᐊᕐᕌᒍᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ ᐊᓂᒍᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕘᑦᑖᓚᐅᕐᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐊᒡᒍᐃᓪᓗᓂ ᖁᓕᓂᒃ (10) ᑲᐃᒃᓂᒃ ᐃᖃᓗᓐᓂ ᐊᐃᕆᓕ 1, ᓄ2009, ᒥ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐊᕐᕌᒍᖃᖅᑐᑦ ᖁᓕᓂᒃ (10) ᑲᑎᓐᖓᑎᓪᓗᒋᑦ ᑐᓂᔭᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᑭᐊᑎᓂᒃ ᐊᓪᓚᓯᒪᔪᖃᖅᑐᓂᒃ ᐃᒫᒃ “ ᓄᓇᕗᑦ ᖁᓕᓂᒃ ᐊᕐᕌᒍᖃᓕᕐᐳᖅ ᐅᕙᖓᓗ.” ᓄᓇᕗᒻᒥ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑏᑦ ᑲᑎᒪᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᐃᕆᓕ 1, 2009,ᒥ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᖓ ᐄᕙ ᐋᕆᐊᖅ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓚᐅᕐᑐᖅ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐸᕐᓇᒃᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᕐᕌᒍᓂ ᖁᓕᐅᓂᐊᕐᑐᓂ (10) ᓄᓇᕗᒻᒥᐊᖓᔪᓂᒃ. ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᑎᑦᓯᓂᐅᔭᕐᑐᑦ ᐃᒻᒥᒃᑯᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᑐᓂᒃ ᐸᕐᓇᐃᒐᔭᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᑎᑎᕋᕆᐊᓕᓐᓂᒃ ᑐᓴᕐᑎᑦᓯᒍᑕᐅᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᓂ ᐊᕐᕌᒍᓂ ᖁᓕᓂ (10) ᐊᑐᕐᓯᒪᔭᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᑲᒻᐸᓂᒃᑯᑦ ᐊᐱᕆᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᓂᒃ ᐃᓱᒪᒋᔭᒥᓂᒃ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᐊᖏᑕ ᐊᒻᒪ ᐃᑲᔪᕈᑎᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ. ᐃᓚᐅᔪᒪᔪᖃᕈᓂ, ᑕᑯᒋᐊᕐᓗᒍ ᐅᓇ, www.gnreportcard.ca ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐅᖄᓚᓗᑎᑦ ᐅᕗᖓ (866) 444-0441. w Nunavut’s First Decade unavut Commissioner Ann Hanson celebrated the 10th anniversary of the creation of Nunavut with the cutting of 10 cak es in Iqaluit on April 1, 2009. All 10-year-olds at the event were given T-shirts Nsaying “Nunavut is 10 and so am I. ” Members of the Nuna vut Legislative Assembly held a special session on April 1 in which P remier Eva Aariak set out the go vernment’s plans f or the t erritory’s next 10 years. The government has hired a consulting firm to prepare an independent report on the territory’s first 10 years and the c ompany is ask ing Nunavummiut to share their views on go vernment programs and services. To participate, visit www.gnreportcard.ca or call (866) 444-0441. w Première décennie Nunavut du Nunavut a commissaire du Nunavut Ann Hanson aniguutiqqaarninga a célébré le 10 e anniversaire de la Lcréation du Nuna vut en déc oupant qulinik (10) arraagunik 10 gâteaux à Iqaluit le 1er avril 2009. Tous les unavut Kamisina Ann Hanson quviasugutiqalaurpuq jeunes de 10 ans qui par ticipaient quliit (10) arraagut sivullirpaami anigurtillugit Nuna- à l’événement ont r eçu des Nvuuttaalaursimatillugit, agguilluni qulinik (10) kaiknik tee-shirts indiquant : « Nunavut Iqalunni Airili 1, 2009,mi. tamarmik arraaguqaqtut qulinik (10) is 10 and so am I ». Les membres katinngatillugit tunijaulaurtut kiatinik allasimajuqaqtunik de l’Assemblée législative du imaak “Nunavut qulinik arr aaguqalirpuq uvangalu.” Nuna- Nunavut ont t enu une séanc e vummi maligaliurtiit katimaniqaqtillugit Airili 1, 2009,mi sivuli- spéciale le 1er avril 2009, au cours de urtinga Eva Aariak saqqititsilaurtuq gavamakkut parnak- laquelle la première ministre Eva Aariak tanginnik arraaguni quliuniartuni (10) nunavummiungajunik. a établi les plans du gouv ernement pour les 10 pr ochaines Gavamakkut pilirititsiniujartut immikkut pinasuar tunik par- années du territoire. Le gouvernement a retenu les services naigajartillugit titirarialinnik tusartitsigutaulutik Nunavut d’une entreprise de consultation pour préparer un rapport sivullirpaani arraaguni qulini (10) atursimajanginnik amma indépendant sur les 10 pr emières années du t erritoire et kampanikkut apirijut Nunavummiunik isumagijaminik gava- l’entreprise demande aux Nunavummiuts de partager leurs makkut piliriangita amma ik ajurutingita miksaanut. opinions sur les programmes et les services du gouvernement. Ilaujumajuqaruni, takugiarlugu www.gnreportcard.ca uvval- Pour participer, visitez www.gnreportcard.ca ou composez uunniit uqaalalutit uvunga (866) 444-0441. w le 866-444-0441. UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 13 Anotherfirst for the North

Boeing 767 Super Freighter. Scott Bateman / y√5 Xw5m8 President & C.E.O., First Air xzJ6√6 x7m xsM5tp7mE, {5 wsf8k5 Le président et directeur général, First Air Pita Aatami / „b ≈bu President, Makivik Corporation & Chairman, First Air xzJ6√6, mrF4 fxS‰nzk5 x7m w4y?sb6, {5 wsf8k5 Président, Corporation Makivik et président du conseil, First Air

g8zhQ{y K{ wx4f5 czJ6˙dtz8k5 “czb˙E/s9lxb6g6 srs6b6gu” Welcome aboard First Air “The Airline of the North” Bienvenue à bord de First Air, la ligne aérienne du Nord.

This summer will be a “milestone” summer. Key events ᐊᐅᔭᕆᓂᐊᕐᑕᑦᑎᓐᓂ “ᐊᑐᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ” ᐊᑐᕐᓂᐊᕋᑦᑕ. Cet été s’avérera une étape très importante. Parmi les taking place include the Territory of Nunavut celebrating its ᓱᓂᖃᓛᕐᒪᑕ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓗᑎᒃ ᖁᓕᒋᓕᕐᑕᖓᓂ (10) événements clés qui auront lieu, le Territoire du Nunavut 10th Nunavut Day on July 9th and the City of Yellowknife ᓄᓇᕗᑦᑖᓚᐅᕐᓯᒪᓂᐅᑉ ᔪᓚᐃ 9, ᒥ ᐊᒻᒪ ᔨᐊᓗᓇᐃᑉ ᓯᑎᖓ célébrera le 9 juillet sa 10e Fête du Nunavut et la ville de marking its 75th Anniversary. First Air is proud to take part ᓇᓪᓕᐅᑎᑎᓪᓗᒍ ᐊᕐᕌᒍᓄᑦ 75,ᓄᑦ. ᕗᔅ ᐃᐅᕐ, First Air ᐅᐱᒍᓱᒃᐳᑦ Yellowknife marquera son 75e anniversaire. First Air est fier de in the celebrations of these milestone anniversaries. We also ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᒋᐊᖅ ᖁᕕᐊᓱᖃᑎᒌᑦᑐᓄᑦ ᓇᓪᓕᐅᕐᓂᕐᓱᐅᕐᓱᑎᒃ participer aux célébrations de ces deux anniversaires repères. look forward to the many other events and activities ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ ᐊᑐᕐᑕᐅᔪᓂᒃ. ᐊᒻᒪ ᓂᕈᐅᑉᐳᒍᑦ ᓯᕗᓂᐅᓂᐊᕐᑐᒥ ᐊᒥᓱᓄᑦ Nous anticipons avec plaisir les nombreux autres événements that take place across our network throughout the Arctic ᓱᓕ ᖁᕕᐊᓱᖃᑎᒌᑦᑐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔪᓄᑦ ᐱᓕᕆᑕᐅᒋᐊᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ et activités qui auront lieu dans l’ensemble de notre réseau summer, including the always popular Aqpik Jam Festival ᐊᐅᔭᒃᑯᑦ, ᐊᒻᒪ ᐃᓚᐅᓂᒃᑯᑦ ᐊᖅᐱᒃ ᔮᒻ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐ- ᑎᑦᓯᓂᖓᒍᑦ, Aqpik tout au long de l’été arctique, y compris le très populaire fes- held each August in Kuujjuaq. Jam Festival ᑰᔾᔪᐊᒥ ᐅᒍᓯᑎᒥ. tival de musique annuel Aqpik Jam qui a lieu en août à As one of the largest private sector employers in the North, ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᒥᓲᓂᕐᐹᓂᒃ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎᖃᖃᑕᐅᓪᓗᑕ, ᖃᖓᑕᔪᕗᑦ Kuujjuaq. our First Air Team participates in these summer activities ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᓐᓄᑦ, First Air ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᕙᑦᑐᑦ ᐅᐊᔭᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ En tant qu’un des plus importants employeurs du secteur across the North. Whether in the capitals of Whitehorse, ᓇᓂᓕᒫᖅ. ᓇᓕᐊᓐᓂᑐᐃᓐᓇᖅ ᕗᐃᑦᕼᐅᐊᔅᒥ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᖃᓗᓐᓂ privé dans le Nord, notre équipe de First Air participe à ces Yellowknife or Iqaluit or the other 23 northern communities ᐅᕝᕙᓘᓂᓐᓂᑦ ᐊᓯᖏᓐᓂ 23,ᓂ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᓄᓇᓕᓐᓂ activités estivales partout dans le territoire. Que ce soit à we serve, we are proud to say our First Air Team live here, ᑎᑭᑦᑕᕐᕕᒋᕙᑦᑕᐃᓐᓂ, ᐅᐱᒍᓱᒃᐳᒍᑦ ᐅᖃᕆᐊᖅ ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐ, First Air Whitehorse, Yellowknife ou Iqaluit, ou dans les 23 autres work here, play here. ᖃᖓᑕᔫᖏᑦ ᓄᐃᑕᓪᓚᕆᒻᒪᑕ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ, ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᐸᑦᓱᑎᓪᓗ collectivités nordiques que nous desservons, nous sommes At First Air we have reached another significant milestone in ᑕᒫᓂ, ᐊᒻᒪ ᖁᕕᐊᓱᖃᑎᒌᑉᐸᒻᒪᑕ ᑕᒫᓂ. fiers de dire que notre équipe de First Air vit, travaille et our 63 year history. We have introduced the first widebody ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᑎᒍᑦ, First Air ᐊᑐᕐᓯᒪᓚᐅᕆᕗᒍᑦ ᓄᑖᒥᒃ s’amuse ici. aircraft to provide scheduled service to the North. The launch ᐊᑐᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ ᐊᕐᕌᒍᓂ 63,ᓂ. ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᑦᓯᐊᒥ ᓴᖅᑭᑎᑦ- First Air a atteint une autre étape importante dans son of our Boeing 767 super freighter is our latest ᓯᓚᐅᕐᑐᒍᑦ ᐊᖏᔪᒥᒃ/ᓯᓕᑦᑐᒥᒃ ᖃᖓᑕᔫᒥᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ histoire de 63 ans. Nous avons introduit le premier jumbo jet investment in the economy of the North. Made possible by ᐅᑎᕐᑕᕋᔭᕐᑐᒥᒃ. ᓴᖅᑭᑕᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᖃᖓᑕᔫᖅ ᓱᐴᔪᖅ, Boeing 767 pour fournir un service régulier dans le Nord. Le lancement our team’s commitment to customer service excellence, it ᐅᖁᒪᐃᑦᑐᓂᐊᕐᑎᒻᒪᕆᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᑎᓪᓗᒍ. de notre supercargo Boeing 767 représente notre tout dernier demonstrates how First Air continues to find tomorrow’s ᑕᒪᓐᓇ ᑲᓇᔪᓯᒍᓐᓇᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑏᑦ ᐱᓂᐊᕐᓂᖃᓂᖏᓐᓄᑦ investissement dans l’économie du Nord. Grâce à l’engage- solutions to today’s transportation challenges. ᐃᑲᔪᑦᓯᐊᕆᐊᖅ, ᓇᓗᓇᖏᒍᑕᐅᔪᑦ ᖃᓄᖅ ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᑦ, First Air ment de notre équipe à l’excellence du service à la clientèle, On behalf of the First Air Family, we are proud to help ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᕿᓂᓲᒍᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᑲᔪᒃᑲᓐᓂᕈᑎᒃᓴᓂᒃ ᐅᓪᓗᒥ First Air continue de trouver des solutions de pointe aux défis celebrate this milestone 10th Nunavut Day. ᐃᖏᕐᕋᐅᑎᓕᕆᓂᒃᑯᑦ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ. ᐃᑲᔪᕐᑕᐅᕙᑦᑐᓂᒃ, actuels dans le domaine du transport. ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᓗᒋᑦ ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᓐᓄᑦ First Air, ᐱᓇᓱᑦᑐᑦ, ᐅᐱᒍᓱᒃᐳᒍᑦ De la part de la famille de First Air, nous sommes fiers d’aider ᐃᑲᔪᕆᐊᖅ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑎᓪᓗᓯ ᐊᑐᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ ᖁᓕᕆᓕᕐᑕᖓᓂ à célébrer cette étape importante, la 10e Fête du Nunavut. (10) ᓄᓇᕗᑦ ᓇᓪᓕᐅᑎᑎᓪᓗᒍ.

d/8N¨4 wvJD8Nc5bCF5 x7m g8zh4v8iE5, czb˙oEpsJk5 srsb6gu5. Thank you for your continued support and welcome once again, to THE AIRLINE OF THE NORTH. Merci de votre soutien continu et, de nouveau, bienvenue à bord de First Air, LA LIGNE AÉRIENNE DU NORD. © DENIS VENNE © HEIKO WITTENBORN

ᐊᒥᓱᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᒻᒥᓂᒃ ᐃᓱᒪᖃᕋᔭᕐᐳᑦ, ᐅᑭᐅᖅ ᐊᑲᐅ -

ᓂᕐᐸᐅᓂᕋᕐᓗᒍ ᐊᕐᕌᒎᑉ ᐃᓗᐊᓂ, ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ

ᓄᓇᖓ ᐊᒻᒪ ᐃᒪᖏᑦ ᖁᐊᕐᐸᒻᒪᑕ — ᐊᖅᑯᑎᖃᕈᓐᓇᕐᓯᓪᓗᑎᒃ

ᐆᒪᔪᕐᓯᐅᕐᑏᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᖏᕐᕋᑲᑕᒃᐸᑦᑐᑦ. ᐳᕕᕐᓂᑐᖅ, ᓄᓇᕕᒃ —

ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᔾᔪᐊᕐᓂᖃᓲᒍᒻᒥᔪᑦ — ᑲᑦᓱᖓᐃᒍᑎᖃ -

ᓕᕐᓱᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᖁᕕᐊᒋᓂᕐᐹᕆᔭᒥᓂᒃ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ. ᐊᐳᒻᒥᒃ

ᐊᒻᒪ ᓯᑯᒥᒃ ᓴᓇᓐᖑᐊᕐᐸᑦᑐ, ᐊᖏᓂᕐᐹᒥᓪᓗ ᐃᓪᓗᕕᒐᓕ -

ᐅᕋᓱᐊᕐᓱᑎᒃ, ᑕᑯᑦᓴᐅᑎᑕᐅᔪᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᑎᒍᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᑦ

ᓴᓇᔭᓯᒪᔭᖏᑦ ᐳᕕᕐᓂᑐᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑎᓗᒋᑦ! w © HEIKO WITTENBORN | FALL 2009 | FALL srx4~6 16 INUKTITUT wk4tg5 x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL

SF3ig5 WTxiY© HEIKO WITTENBORN © DENIS VENNE srsu © PUVIRNITUQ SNOW FESTIVAL UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 © HEIKO WITTENBORN INUKTITUT wk4tg5 17 Celebration of Snow © ISABELLE DUBOIS © DENIS VENNE | FALL 2009 | FALL © HEIKO WITTENBORN

srx4~6 © DENIS VENNE 18 INUKTITUT wk4tg5 x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL © HEIKO WITTENBORN

Many Inuit would argue that winter, ukiuq is the best season of the year, as it brings a freeze to the Arctic lands and waters – the superhighway for hunters and travellers. In Puvirnituq, Nunavik, winter also brings the © HEIKO WITTENBORN Puvirnituq Snow Festival, an event that has brought much celebration – and hype – to what Inuit love most about winter. From snow and ice sculptures, to the largest igloo, this issue of Through the Lens will take you to the captivating frozen creations of the Puvirnituq Snow Festival! w UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 © DENIS VENNE © DENIS VENNE INUKTITUT wk4tg5 19 Amisut Inuit imminik isumaqarajarput, ukiuq akaunirpau- nirarlugu arraaguup iluani, pijjutigillugu ukiurtartuup nunanga amma imangit quarpammata — aqqutiqarun- narsillutik uumajursiurtiit amma ingirrakatakpattut. Puvirnituq, Nunavik — ukiukkut pinnguavijjuarniqasuu- gummijut — katsungaigutiqalirsutik Inuit quviaginirpaari- jaminik ukiukkut. Apummik amma sikumik sanannguar- pattu, anginirpaamillu illuvigaliurasuarsutik, takutsautitaujut ajjiliugatigut ajjinnguat sanajasimajangit Puvirnitumi ukiukkut. w © PUVIRNITUQ SNOW FESTIVAL © ISABELLE DUBOIS Puvirnitut Pinguaninga Ukiumi © PUVIRNITUQ SNOW FESTIVAL | FALL 2009 | FALL

srx4~6 © DENIS VENNE 20 INUKTITUT wk4tg5 x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL © HEIKO WITTENBORN © HEIKO WITTENBORN © DENIS VENNE © DENIS VENNE UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 21 © HEIKO WITTENBORN

Plusieurs Inuits pourraient affirmer que l’hiver ou ukiuq © ISABELLE DUBOIS est la plus belle saison de l’année, parce qu’elle apporte le gel des terres et des eaux dans l’Arctique, les grandes autoroutes des chasseurs et des voyageurs. À Puvirnituq, au Nunavik, l’hiver apporte aussi le Puvirnituq Snow Festival, un événement qui occasionne beaucoup de célébrations et de fébrilité liées à ce que les Inuits aiment le plus à propos de l’hiver. Des sculp- tures de neige et de glace au plus grand igloo, ce numéro de Coup d’œil vous entraîne vers les créations merveilleuses de glace du festival de neige de Puvirnituq! w © HEIKO WITTENBORN Sculptures de neige et de glace | FALL 2009 | FALL srx4~6 © HEIKO WITTENBORN 22 INUKTITUT wk4tg5 x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL © HEIKO WITTENBORN © HEIKO WITTENBORN © HEIKO WITTENBORN UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 23 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᐅᓇ ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐊᕐᕌᒍᒋᔭᑦᑎᓐᓂ ᓄᖅᑲᖓᓂᖃᑦᓯᐊᓚᐅᖏᒻᒪᑦ. ᐊᒥᓱᑦ ᓂᕈᐊᕐᑕ - EONA AGLUKKAQ didn’t have much of a vacation this year. ᐅᓯᒪᔪᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᖓᓂ ᐊᐅᔭᐅᓂᖓᓂ ᓄᖅᑲᖓᑲᐃᓐᓇᕈᓐᓇᕐᓯ - Many politicians might take time during Parliament’s annu- ᑎᓪᓗᒋᖃᐃ ᐊᐅᔭᐅᓂᖓᓂ ᑕᖃᐃᕐᓯᖃᑎᖃᓗᑎᒃ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᕕᒋᓯᒪᔭᒥᓂᒃ, ᐃᓚᒥ - al summer break to relax with their constituents, not to ᓂᓪᓗ. ᑭᓯᐊᓂᓕ ᔪᓚᐃᑉ ᐱᒋᐊᕐᓂᖓᓂ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᕐᒥ, ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᕐᓱᕈ - mention their families. But on a typical week in early July, ᑐᖁᑎᕐᔪᐊᖓ ᒥᓂᔅᑕᐅᓪᓗᓂ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᖃᑕᐅᓚᐅᕐᒪᑕ Canada’s hard-working health minister attended an inter- ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᓕ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑐᓄᑦ H1N1, ᒥᒃ ᒪᒃᓯᑯᒥ, ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᒥᐅᑦ Lnational H1N1 conference in Mexico, primed Canadians for a prolonged ᐊᒥᒐᕐᓴᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᕈᑎᓂᒃ medical isotopes, ᓂᕋᑦᑕᐅᔪᓂᒃ, ᐅᖃᐅᓯᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᖏᔪᓂᒃ shortage of medical isotopes, announced major infrastructure funding ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐊᑐᕐᑕᐅᒐᔭᕐᑐᓂᒃ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐃᖃᓗᓐᓂᒃ, with territorial and municipal counterparts in Iqaluit, issued disaster ᐊᒻᒪ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓪᓗᓂ ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐃᑲᔪᕈᑎᒃᓴᓂᒃ ᐸᓐᓂᕐᑑᒥ ᓄᓇᖓᓄᑦ ᑐᐊᕕᕐᓇᕐᑐᖃᓚᐅᕐᓂᖓᓄᑦ relief funding for Pangnirtung and hosted circumpolar health experts ᐊᒻᒪ ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᓂᖃᖅᓱᓂ ᔨᐊᓗᓇᐃᒥ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂ - in Yellowknife. ᕆᓚᐅᕐᑕᖓᓂ. ᓕᐅᓇᐅᑉ ᓵᓚᒃᓴᓚᐅᕐᓂᖓ ᓯᕗᓪᓕᕐᐸᐅᓪᓗᓂ ᐃᓄᒃ ᑲᐱᓇᑦᒧᑦ ᒥᓂᔅᑕᕈᖅᓯᒪᔪᖅ ᐱᒋᐅᕐᓴᓕᑕᐃᓐᓇᕈᓐᓇᐃᕐᑐᖅ Leona’s long road to victory FIRST INUK CABINET MINISTER A ROOKIE NO MORE ttC6bq5/by/par/titiraqtaa X5gEn tnsn Patricia D’Souza

ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖏᑦ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐃᓱᒪᖃᑦᑕᕐᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦ ᑐᓴᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᐊᓗᓐᓂᑦ ᕿᒫᖃᑦᑕᕐ - The rookie MP colleagues once chided for dodging journalists and ᓯᒪᓂᖓᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎᒥᓄᑦ ᑭᓯᐊᓂ ᓵᖓᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᖓᓂᒃ, ᐅᓪᓗᒥᓕ ᑕᖅᑮᑦ relying heavily on her staff is now, just a few months later, being hailed ᐊᒥᓲᖏᑦᑐᑯᓗᐃᑦ ᐊᓂᒍᕐᓯᒪᓕᕐᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐅᐱᒋᔭᐅᔪᒻᒪᕆᐅᓕᕐᑐᖅ ᓯᓚᑐᓂᖓ, ᐅᐃᒪᖏᓐᓂᖓ ᐊᒻᒪ for her wisdom, grace and consensus-building style, lauded by her ᐊᖏᖃᑎᒌᑦᓯᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᒍᓯᖃᓂᖓ, ᐅᐱᒋᔭᐅᓯᒪᓕᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᑭᕋᕆᔭ - Conservative counterparts and opposition members alike. Her public ᕋᓗᐊᖏᓐᓄᓪᓗ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ. ᑕᑯᒃᓴᐅᕙᓐᓂᖓ ᓇᓂᑐᐃᓐᓇᖅ ᓴᖅᑭᑉᐸᓪᓕᐊᓂᕐᓴᐅᕙᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᑐᖅ appearances are beginning to rival those of her most media-hungry ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖏᓐᓂᑦ ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕈᒻᒪᐅᔪᓂᑦ. ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᑦᓴᐅᑎᒋᔪᓐᓇᕐᑐᖅ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ ᐊᒻᒪ, cabinet colleagues. She is immediately recognizable across Canada and, ᓱᓕᒋᐊᒃᑲᓐᓂᖅ, ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᓂᖃᑦᓯᐊᕈᓐᓇᕐᓯᓯᒪᔪᖅ ᓴᓐᖏᓂᖃᓂᕐᐹᒧᑦ ᐊᖑᑎᓂᑦ ᑲᓇᑕᒥ — what’s more, she’s won the respect of one of the most powerful men in ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓄᑦ ᔅᑏᕙᓐ ᕼᐊᕐᐳᕐᒧᑦ. ᐃᓱᓕᓕᕐᑎᓪᓗᒍ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᖅ ᐊᕐᕌᒍᓕᒫᖅ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᕕᒋᓯᒪᔭᖓᓂ Canada – Prime Minister Stephen Harper. As she nears the anniversary ᐋᑐᕗᐊᒥ, ᐊᒃᓗᑲᖅ ᐅᐱᒋᔭᐅᓯᒪᑦᓯᐊᕐᑐᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᔾᔪᐊᕋᒃᓴᑦᓯᐊᒻᒪᕆᐊᓗᒃ ᐃᓄᐃᑦ of her first year in Ottawa, Aglukkaq has become an inspiration for ᑲᔪᓯᑎᑦᓯᓯᐊᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖏᓐᓄᑦ ᖃᓄᑐᐃᓐᓇᖅ. Nunavummiut and a shining example of Inuit accomplishment. ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᕐᑐᒃᑰᕋᓗᐊᕐᓱᓂ, ᑕᑯᓯᒪᓕᕐᑐᖅ ᐊᖏᕐᑕᐅᓯᒪᓂᖓᓂᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐅᖃᐅᓯᖓᑕ In between crises, she has overseen the passage of Nunavut’s official ᐱᖁᔭᖓᑕ ᐊᖏᕐᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᐊᓂ ᓯᐊᓂᑦᒥ (ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᕆᕕᒻᒥ), languages act in the House of Commons and the Senate, a milestone ᐃᓱᒪᒋᓪᓗᓂᐅᓪᓗ ᑖᓐᓇ ᐅᐱᒋᓂᕐᐹᕆᒋᐊᖅ ᑲᔪᓯᑎᓯᒪᔭᒥᓂᑦ ᐊᕐᕌᒍᓚᐅᕐᑐᒥ. ᑲᑎᑦᓱᒋᑦ she considers one of her proudest accomplishments of the past year. It ᐱᓕᕆᓯᒪᓕᕐᓂᖓ ᐊᕐᕌᒍᑦ ᖁᓕᑦ ᐅᖓᑖᓄᑦ, ᐱᒋᐊᕈᑎᖃᖅᓱᓂ ᐊᒃᓗᑲᖅ ᒥᓂᔅᑕᒧᑦ ᑐᓪᓕᕆᔭᐅᒋᐊᖅ was the culmination of more than 10 years of effort, starting when ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐃᓕᖅᑯᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐃᓄᑐᖃᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᓪᓗ. Aglukkaq was deputy minister with the territory’s department of ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑎᒋᔭᐅᓪᓗᓂ ᓇᑦᑎᓕᒻᒥᐅᓄᑦ, ᓕᐅᓇ ᓂᕈᐊᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐊᖏᖃᑕᐅᓪᓗᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ Culture, Language, Elders and Youth. As MLA for Nattilik, she voted for ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᒃᒥᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᕕᐊᓂ ᓄᖅᑲᓛᓕᕐᓱᓂ ᐃᓂᒥᓂᑦ, ᓂᕈᐊᕋᒃᓴᕈᕐ - the passage of the legislation in Nunavut’s Legislative Assembly before ᓂᐊᓕᕋᒥ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒧᑦ ᐊᑭᐊᒃᓵᖑᓚᐅᕐᑐᒥ. resigning her seat to run in the federal election last fall. ᐱᒋᐊᕐᑎᑕᐅᖁᔭᓐᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓇᓱᐊᕐᑎᓪᓗᖓ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐊᒻᒪ ᐊᖏᕐᑕᐅᒋᐊᖃᖅᑎᓪᓗᒍ “To have the motion introduced in the House of Commons and ᓯᐊᓇᑦᒥ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐊᑐᕆᐊᖃᓚᐅᕐᑐᖅ,” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᐱᖅᓱᕐᑕᐅᓪᓗᓂ ᐃᖃᓗᓐᓂ. “ ᐱᒋᐊᕐᑎ - then approved by Senate was a complete circle,” she said in a telephone ᓚᐅᕐᑕᕋ ᐊᒻᒪ ᐱᔭᕇᑦᓯᐊᕐᓱᒍ ᑖᓐᓇ.” interview from Iqaluit. “It was one that I started and finished.” ᑭᓯᐊᓂᓪᓕᑦᑕᐅᖅ ᓱᓕ ᐱᔭᕇᕐᓯᒪᓂᐅᔭᖏᑦᑐᓂᒃ ᐱᔭᒃᓴᖃᐅᕐᑐᒻᒪᕆᐅᕗᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ. ᐃᑲᔪᕆ - But there is still much unfinished business where Nunavut is ᐊᖃᓂᖅ ᓴᓇᕕᒃᓴᓕᐅᕆᐊᖃᓂᕐᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕈᑎᒃᓴᓕᐅᕐᓂᕐᒧᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᕙᓪ - concerned. Contributions to infrastructure and northern economic ᓕᐊᒋᐊᖃᓂᖅ ᐃᓚᒋᔭᐅᕗᑦ ᐸᕐᓇᒃᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ “ᓇᒻᒥᓂᖅ” ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓕᕐᓂᐊᒍᑦ, development are all part of a plan to make Nunavut a “have” territory, ᐊᐅᓚᑦᓯᒍᓐᓇᕐᓯᖁᓪᓗᒋᑦ ᓇᒻᒥᓂᖅ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓂᒃᓴᕆᔪᒪᔭᒥᓂᒃ. ᖃᐅᔨᒪᓇᑦᓯ - in control of its own resources and its own destiny. While keenly aware

| FALL 2009 | FALL ᐊᕋᓗᐊᕐᑎᓪᓗᒍ ᓂᕈᐊᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᑐᑦ ᐅᑭᐊᒃᓵᒍᓕᕐᐸᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᓯᔾᔨᕈᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑎᓪᓗᒍ that an impending election (predicted by some to come as early as this ᑲᓐᓱᕐᕗᕐᑎᒃᑯᑦ ᒐᕙᒪᖏᓐᓂᓄᑦ ᑲᑎᒪᑯᐊᓗᒻᒥ, ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐊᑯᓂᐅᔪᒧᑦ ᑐᕌᒐᒃᓴᖃᐅᖅᑐᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ fall) could topple the Conservative Party’s fragile minority in Parliament, ᐃᒻᒥᒃᑰᓕᖁᓪᓗᒍ ᐊᒻᒪ ᑲᔪᓯᑎᑕᐅᓪᓚᕆᖁᔨᓪᓗᓂ ᓄᒃᑎᕆᕙᓪᓕᐊᓂᐅᒐᔭᕐᑐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᒐᒃᓴᓂᒃ Aglukkaq’s long-term goal is to put the territory on the road to srx4~6 24 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS Leonaup Saalaksalaurninga SIVULLIRPAULLUNI INUK KAPINATMUT MINISTARUQSIMAJUQ PIGIURSALITAINNARUNNAIRTUQ

ᓕᐅᓇ ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᓇᖏᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᕕᖓᓂ ᓄᓇᕗᑦ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᕕᐊᑕ 2008, ᒥ, ᐃᓅᓕᕋᑖᓚᐅᕐᑎᓪᓗᒍ ᐃᕐᓂᖓ ᑰᐳᕐ. Leona Aglukkaq stands in the chamber of the Nunavut Legislative Assembly in 2008, shortly after the birth of her son Cooper. Leona Aglukkaq nangirtuq katimavingani Nunavut maligaliurviata 2008,mi, inuulirataalaurtillugu irninga Cooper. Leona Aglukkaq à l’Assemblée législative du Nunavut en 2008, peu après la naissance de son fils Cooper.

Le long chemin de la victoire de Leona LA PREMIÈRE INUITE À DEVENIR MINISTRE FÉDÉRALE N’EST PLUS UNE RECRUE UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009

INUKTITUT © PATRICE HALLEY © PATRICE wk4tg5 25 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᐊᖏᖃᑎᖃᓂᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒋᑦ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ/ᐃᒪᕐᒥᐅᑕᓂᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕ - ᐅᖃᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᓂᖏᑦᑕᐅᖅ. “ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᔭᕆᐊᖃᖅᑕᕗᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᔪᓯᑎᒐᓱᐊᖏᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑕᕗᑦ,” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ. ᐃᓅᓕᕐᓂᑰᓪᓗᓂ ᐃᓅᕕᒻᒥ ᐊᒻᒪ ᐱᕈᕐᓂᑰᓪᓗᓂ ᐅᕐᓱᕐᑑᒥ, ᑕᓗᕐᔪᐊᓂ ᐊᒻᒪ ᑖᒻ ᐸᐃᒥ, ᐊᒃᓗᑳᖅ ᐃᓕᓐᓂᐊᓚᐅᕐᑐᖅ ᔨᐊᓗᓇᐃᒥ, ᐊᕐᕌᒍᖃᖅᓱᓂ 14,ᓂᒃ, ᐱᓇᓱᐊᖃᑦᑕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᕐᓗ ᓄᓇᑦᓯᐊᑉ ᒪᓕᒐ - ᓕ ᐅᕐᕕᖓᓂ ᐃᑲᔪᕐᑎᐅᓪᓗᓂ. ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓱᓂ ᐊᐅᓚᑦᓯᔨᐅᓂᕐᒧᑦ, ᒥᐊᓂᕐᓯᔨᐅᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᓯᓚᑦᑐᕐᓴᕐᕕᖓᓂ ᐃᖃᓗᓐᓂ, ᐅᖃᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓕᓴᐃᔨᒧᑦ ᒥᓂᔅᑕᒧᑦ ᑐᓪᓕᕈᒍᒪᓪᓗᓂ ᐊᕐᕌᒍᖃᓚ - ᐅᖏᓐᓂᕐᒥᓂ 30,ᓂᒃ. ᐱᓕᒻᒪᒃᓴᑲᐃᓐᓈᕐᔪᓚᐅᕐᓱᓂ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᓂᒃᑯᑦ ᕼᐊᒻᓚᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑎᒍᑦ, ᑐᕌᒐᕆᔭᒥᓂᒃ ᐊᑐᕈᓐᓇᕐᓯᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ 1 990 ᐊᑐᕐᑐᑐᖃᐅᓕᕐᑎᓪᓗᒋᑦ, ᒥᓂᔅᑕᐅᑉ ᑐᓪᓕᖓᓄᑦ ᐃᓂᖓᓄᐊᑲᐃᓐ - ᓇᕈᓐᓇᕐᓯᓪᓗᓂ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑐᓕᕆᔨᒃᑯᖏᓐᓄᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐊᓪᓚᕕᖓᓂ ᑲᒥᓴᓇᐅᑲᐃᓐᓇᓚᐅᕐᑑᑉ, ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖃᖅᓱᓂ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᒋᐊᖅ ᓄᑖᑦᓯᐊᓂᒃ ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᓂᕆᖓᔭᕐᑕᖓᓂ ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑕ ᑐᕌᖓᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᐃᕆᓕ 1 , 1 999, ᒧᑦ. provincehood and to usher in a devolution agreement with the federal government on resource sharing. “That’s a challenge for us to tackle and one that continues to be a work in progress,” she said. Born in Inuvik and raised in Gjoa Haven, Taloyoak and Thom Bay, Aglukkaq attended high school in Yellowknife and, at age 14, worked as a page in the Legislative Assembly. As a student in the management studies program at Nunavut Arctic College in Iqaluit, she brashly told a professor that she wanted to be a deputy minister by the time she was 30. After a brief stint serving on hamlet council, she achieved that goal in the late 1990s, landing a spot as acting deputy minister of human resources in the Office of the Interim Commissioner, the bureau charged with creating the raw structure of the Nunavut government in time for April 1, 1999. “It took every job skill I’d learned and put them into one task,” Aglukkaq told Canadian Geographic magazine earlier this year in the lead-up to the territory’s 10th anniversary. “It was a test of what I know and what I don’t know.” In 2004, she followed in the path of political trailblazer Nellie Cournoyea, running for territorial office and beating six men to win the Nattilik seat. She was one of two women elected that year and was named house leader and rewarded with a succession of high-power, high-profile portfolios, first Finance, then Health and Social Services. After organizing the star-studded Women and Elections Forum in “ ᐊᕐᓱᕈᒻᒪᕆᓚᐅᕐᑐᖓ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᔪᖏᑕᓕᒫᒃᑲ ᐃᓕᓯᒪᔭᒃᑲ ᐊᑐᕐᓱᒋᑦ ᐱᓕᕆᐊᕆ - 2008, an initiative aimed at persuading Inuit women to run for political ᔭᓐᓄᑦ,” ᐊᒃᓗᑲᖅ ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᐱᖅᓱᕐᑕᐅᓪᓗᓂ Canadian Geographic ᐅᖃᓕᒫᒐᓕᐊᖏᓐᓄᑦ office, Aglukkaq was devastated at being unable to attend the event – ᐊᕐᕌᒍᒋᔭᑦᑎᓐᓂ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᖁᓕᒋᓕᕐᑕᖓᓂ (10) ᓇᓪᓕᐅᑎᑎᓪᓗᒍ ᓴᖅᑭᓯᒪᓕᕐᓂᖓ. “ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᖃᐅᔨᓴᕈᑎᒋᓚᐅᕐᐸᕋ ᖃᓄᐃᑦᑐᓂᒃ ᖃᐅᔨᒪᔭᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨ - ᒪᖏᑕᓐᓂᒃ.” 2004, ᒥ, ᐃᔾᔪᐊᕐᓯᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᒻᒪᕆᐅᓯᒪᔪᒥᒃ, ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᒥᒃ ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓄᐃᒥᒃ, ᓂᕈᐊᕐ - ᑕᐅ ᓇᓱᐊᕐᓱᓂ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᐅᒋᐊᖅ ᐊᒻᒪ ᓵᓚᒃᓴᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᖓᓲᔪᕐᑐᓂᒃ (6) ᐊᖑᑎᓂᒃ ᓇᑦᑎᓕᒻᒥ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᕈᖅᓱᓂ. ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᖃᑕᐅᓚᕐᑐᖅ ᒪᕐᕉᓐᓄᑦ ᐊᕐᓈᓐᓄᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᐊᕐᒑᒍᖓᓂ ᐊᒻᒪ ᑎᓕᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᕕᒻᒥ ᓯᕗᓕᕐᑎᕈᖅᑎᑕᐅᓪᓗᓂ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔮᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐳᕐᑐᔪᒻᒪ - ᕆᓐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓂᒃ, ᓯᕗᓪᓕᕐᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ. ᐸᕐᓇᐃᓚᐅᕐᓱᓂ ᐱᓯᑎᒻᒪᕆᐅᔪᑦ ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᕈᐊᕐᓂᕐᒥᒃ 2008, ᒥ, ᓴᖅᑭᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒥ ᐃᑲᔪᕈᑕᐅᓇᓱᐊᕐᓱᓂ ᑲᔪᖏᖅᓱᐃᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐊᕐᓇᓂᒃ ᓂᕈᐊᕋᒃᓴᐅᖃᑦᑕᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒡᓗᑲᖅ

ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᓂᖃᕈᑎᖃᓕᖅᐳᖅ ᐅᖃᓕᒪᒃᑳᓗᓂᖓᓄᑦ ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ. Aglukkaq has come to be known as a powerful speaker in English and Inuktitut. Aglukkaq qaujimajauniqarutiqaliqpuq uqalimakkaaluninganut Qallunaatitut amma Inuttitut. me

| FALL 2009 | FALL M Aglukkaq est reconnue pour s’exprimer remarquablement en anglais et en inuktitut. srx4~6 © CHRIS WINDEYER (3) 26 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

EONA AGLUKKAQ arraagugijattinni nuqqanganiqatsia- EONA AGLUKKAQ n’a pas pris beaucoup de vacances cette laungimmat. Amisut niruartausimajut Kanataup katimavia- année. Plusieurs politiciens passent sans doute du temps au lungani aujauningani nuqqangakainnarunnarsitillugiqai cours de leurs vacances parlementaires d’été pour se détendre aujauningani taqairsiqatiqalutik niruartauvigisimajaminik, auprès de leurs commettants, sans parler de leurs familles. ilaminillu. Kisianili Julaip pigiarningani pinasuarusirmi, Cependant, lors d’une semaine typique au début de juillet, LKanataup arsurutuqutirjuanga Ministaulluni aanniarnanginnilirinirmut Lla ministre dévouée de la Santé du Canada participait à une conférence katimaqataulaurmata silarjuami katimarjuarniqaqtunut H1N1,mik internationale sur le H1N1 au Mexique, préparait les Canadiens à une Miksikumi, uqausiqaqtillugit Kanatamiut amigarsarninginnik qaujisaru- pénurie prolongée d’isotopes médicaux, annonçait avec ses collègues tinik medical isotopes,nirattaujunik, uqausiqalaurtuq angijunik kiinau- inuits des territoires et des municipalités à Iqaluit un financement janik aturtaugajartunik piliriqatiqarutaugajartunik ukiurtartumi amma important des infrastructures, établissait un secours financier aux sinistrés nuna linni Iqalunnik, amma saqqititsilluni kiinaujanik ikajurutiksanik de Pangnirtung et recevait des spécialistes circumpolaires en santé à Pannirtuumi nunanganut tuavirnartuqalaurninganut amma tunngasuk - Yellowknife. tits i ni qaqsuni Jalunaimi aanniarnanginilirinirmut qaujimajirjuat La députée recrue que ses collègues réprimandaient par le passé katimarjuarnirilaurtangani. pour avoir évité les journalistes et avoir beaucoup compté sur ses employés Katimajiuqatingit katimavialummi isumaqattarsimatillugit tusagak- est maintenant, à peine quelques mois plus tard, applaudie pour sa saliurtialunnit qimaaqattarsimaninganik amma iqqanaijartiminut kisiani sagesse, ses belles manières et son style de concertation, et louée tant saangaqattarsimaninganik, ullumili taqqiit amisuungittukuluit anigursi- par ses collègues conservateurs que par les députés de l’Opposition. Ses malirtillugit, upigijaujummariulirtuq silatuninga, uimanginninga amma apparitions publiques commencent à rivaliser avec celles de ses collègues angiqatigiitsiarnikkut pilirigusiqaninga, upigijausimalirtuq katimajiu qa - de cabinet les plus friands des médias. Elle est facilement reconnaissable tinginnut amma akirarijaraluanginnullu gavamakkut. Takuksauvanninga d’un bout à l’autre du Canada et, de plus, elle a gagné le respect de l’un nanituinnaq saqqippallianirsauvalliatuinnartuq katimajiuqatinginnit des hommes les plus puissants au Canada – le premier ministre Stephen tusagaksatiguurummaujunit. Ilitarijautsautigijunnartuq Kanatalimaami Harper. Au moment où elle va atteindre l’anniversaire de sa première amma, suligiakkanniq, ikpigijauniqatsiarunnarsisimajuq sannginiqanir- année à Ottawa, Mme Aglukkaq est devenue une inspiration pour les paamut angutinit Kanatami-angajuqqaangamut Stephen Harpermut. Nunavummiuts et un exemple et un modèle de succès inuit. Isulilirtillugu sivullirpaaq arraagulimaaq niruartauvigisimajangani Entre les crises, elle a coordonné l’adoption de la loi sur les langues Aatuvuami, Aklukaq upigijausimatsiartuq Nunavummiunut amma ijjua- officielles du Nunavut à la Chambre des communes et au Sénat, un raksatsiammarialuk Inuit kajusititsisiarpallianinginnut qanutuinnaq. jalon important qu’elle considère comme une des réalisations dont elle Arsururnartukkuuraluarsuni, takusimalirtuq angirtausimaninganik est la plus fière cette année. C’était le point culminant de 10 ans d’efforts, Nunavut Inuit uqausingata piqujangata angirtauninganik Kanaup kati- qui ont débuté lorsque Mme Aglukkaq était sous-ministre de la Culture, mavialuani Sianitmi (maligaksalirivimmi), isumagilluniullu taanna upig- de la Langue, des Aînés et de la Jeunesse du territoire. À titre de députée inirpaarigiaq kajusitisimajaminit arraagulaurtumi. Katitsugit pilirisimalir- de Nattilik, elle a voté en faveur de l’adoption de la loi à l’Assemblée ninga arraagut qulit ungataanut, pigiarutiqaqsuni Aklukaq Ministamut législative du Nunavut avant de démissionner pour se présenter aux tullirijaugiaq ukiurtartumi iliqqusilirinirmut, uqausilirinirmut, inutuqa - élections fédérales l’automne dernier. lirinirmut makkuttulirinirmullu. Maligaliurtigijaulluni Nattilimmiunut, « Avec la présentation de la motion à la Chambre des communes et Leona nirualaursimajuq angiqataulluni Nunavummi uqausilirinirmut ensuite l’adoption au Sénat, le cercle était complet », a-t-elle expliqué maligakmik Nunavut maligaliurviani nuqqalaalirsuni iniminit, niruarak- dans une entrevue téléphonique d’Iqaluit. « C’en est une que j’ai sarurnialirami katimavialummut ukiaksaangulaurtumi. commencée et terminée. » Pigiartitauqujannik saqqititsinasuartillungu katimavialummi amma Il reste cependant beaucoup de travail à accomplir en ce qui a trait angirtaugiaqaqtillungu Sianatmi tamainnik aturiaqalaurtuq,” uqalaurtuq au Nunavut. Les contributions à l’infrastructure et au développement apiqsurtaulluni Iqalunni. “Pigiartilaurtara amma pijariitsiarsugu taanna.” économique du Nord font toutes parties d’un plan pour rendre le Kisianillittauq suli pijariirsimaniujangittunik pijaksaqaurtummariu- Nunavut un territoire « nanti », en contrôle de ses ressources et de son vuq Nunavummi. Ikajuriaqaniq sanaviksaliuriaqanirmik amma ukiurtar- propre destin. Tout en ne perdant pas de vue qu’une élection immi- tumi kiinaujaliurutiksaliurnirmut aaqqiksuivalliagiaqaniq ilagijauvut nente s’annonçant pour cet automne pourrait renverser la minorité parnaktausimajunut Nunavummi “namminiq” aviktursimalirniagut, parlementaire fragile du Parti conservateur, le but à long terme de aulatsigunnarsiqullugit namminiq nunamiutanik amma sivuniksariju- Mme Aglukkaq est de mettre le territoire sur la voie du statut de province majaminik. Qaujimanatsiaraluartillungu niruatuinnariaqatut ukiaksaag- et d’inaugurer un accord de transmission avec le gouvernement fédéral ulirpat amma asijjirutautuinnariaqaqtillungu kansurvurtikkut gava- sur le partage des ressources. manginninut katimakualummi, Aklukkaq akuniujumut turaagaksaqa quq « C’est un défi à relever pour nous et les travaux en cours se pour- ukiurtartuq immikkaaliqullugu amma kajusititaullariqujilluni nuktirival- suivent », dit-elle. lianiugajartumut aulatsigaksanik angiqatiqanikkut Kanataup gavamak- Née à Inuvik et élevée à Gjoa Haven, Taloyoak et Thom Bay, kunginnik pijjutigilugit nunamiutanik/imarmiutanik kiinaujaliuqa tau - Mme Aglukkaq a fait ses études secondaires à Yellowknife et, à l’âge de qattariaqaningittauq. 14 ans, a travaillé comme page à l’Assemblée législative des Territoires “Arsururutigijariaqaqtavut amma kajusitigasuanginnariaqaqtavut,” du Nord-Ouest. Comme étudiante inscrite au programme d’études de uqalaurtuq. gestion au Collège de l’Arctique à Iqaluit, elle a hardiment informé un Inuulirnikuulluni Inuuvimmi amma pirurnikuulluni Ursurtuumi, de ses professeurs qu’elle voulait devenir sous-ministre au moment Talurjuani amma Taam Paimi, Aklukaaq ilinnialaurtuq Jalunaimi, arraa- d’atteindre ses 30 ans. guqaqsuni 14,nik, pinasuaqattalaursimajurlu Nunatsiap maligaliurvingani Après avoir travaillé brièvement au sein d’un conseil communautaire, ikajurtiulluni. Ilinniarsuni aulatsijiunirmut, mianirsijiunirmut Nunavut elle a atteint son objectif vers la fin des années 1990, obtenant un poste UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 27 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᖁᕕᐊᓱᖏᒻᒪᕆᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓚᐅᒍᓐᓇᓚᐅᕐᓯᒪᖏᓐᓇᒥ ᑲᑎᒪᓂᕐᔪᐊᒧᑦ — ᐱᔾᔪᑎᒍᓪᓗᒍ, ᐃᕐᓂᓱᓕ - because, having gone into early labour, she was otherwise occupied ᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒪᑦ ᐃᕐᓂᕕᒃᓴᖓ ᓈᒻᒪᒃᓯᑎᓐᓇᒍ ᓱᓕ, ᐃᕐᓂᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐊᖑᑎᑯᓗᒻᒥᒃ, ᐊᑎᖃᖅᑐᒥ ᑰᐳᕐ. giving birth to her first child, a son named Cooper. “ ᑕᐃᑲᓃᒐᔭᓚᐅᕐᑐᖓ ᐅᖃᓕᒪᒋᐊᕐᑐᕐᓗᖓ, ᐃᕐᓂᓱᓕᓚᐅᖏᒃᑯᒪ ᐅᓪᓗᖓᓂ ᐃᕐᓂᓐᓂᒃ,” “I would have been there myself to speak, had I not gone into ᐅᖃᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᒥᓱᐊᓗᓐᓄᑦ ᑲᑎᓐᖓᔪᓄᑦ ᐋᑐᕗᐊᒥ ᐊᐃᕆᓕᐅᓚᐅᕐᑐᒥ ᑎᒍᓯᓪᓗᓂ ᐃᓕᑕᖅᓯᔾᔪᑎᒥᒃ labour that day with my son,” she told a sold-out crowd in Ottawa this ᑕᐃᔭᐅᔪᒥᒃ EVE Award ᐅᑯᓇᓐᖓᑦ, Equal Voices Canada, ᑲᔪᖏᖅᓱᐃᔨᐅᕙᑦᑐᓂᒃ ᐊᕐᓇᐃᑦ past April when she accepted an EVE Award from Equal Voices Canada, ᐅᓄᕐᓂᕐᓴᐅᓕᖁᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᖓᓂ. “ ᐃᖅᑲᐅᒪᔪᖓ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᖁᕕᐊᓱᓚᐅᕐᓯᒪᖏᓐᓇᒪ which lobbies for more women in Parliament. “I remember being very ᐅᐸᒍᑎᒍᓐᓇᖏᒋᐊᖅ ᐊᒻᒪ ᐸᕐᓇᐃᔨᖏᓐᓄᑦ ᐅᖃᐅᑎᔭᐅᖑᐊᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ ᐅᐸᒃᑐᒃᓴᑐᐃᓐᓇᐅᔪᑎᑦ, disappointed that I could not be there and one of the organizers joked ᐅᑦᑑᑎᑦᓯᐊᕚᓘᒐᔭᕐᒪᑦ ᐊᕐᓇᓄᑦ ᑕᐃᑲᓃᑦᑐᓄᑦ.” that I should attend anyway, as it would set such a great example for the ᑕᐃᒪ ᑎᓕᐅᕐᑕᐅᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᕈᒋᐊ ᑲᓐᓱᕐᕗᕐᑎᕝ ( Conservatives) ᒐᕙᒪᖓᓄᑦ women there.” ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᖃᕈᒪᔪᒻᒪᕆᐊᓘᓪᓗᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓕᐳᕈᓪ ( Liberals) ᒐᕙᓚᖏᑦ, ᑭᒡᒐᕐᑐᑯᑖᒃ - ᓯᒪᔪᑐᖄᓗᒐᒥᒃ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᑲᓇᖕᓇᖓᓂᕐᒥᐅᓂᒃ ᑕᐃᒪᖓᓂᑦ, ᓅᖔᓚᐅᕐᑎᓐᓇᒍ ᓱᓕ ᐲᑕ ᐃᑎᓐᓄᐊᖅ ( NDP) , ᑯᓐᓂᑦ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ, ᑭᒡᒐᕐᑐᖔᓯᓪᓗᓂ ᓕᐳᕈᓪᑯᓐᓂᒃ ( Liberals) ᐱᐅᕐ ᑐᕉᑐ, Pierre Trudeau ᓯᕗᓕᐅᕐᑕᖏᓐᖏᓂᒃ 1982,ᒥ. ᐊᒥᓱᑦ ᓂᕆᐅᓚᐅᒃᑲᓗᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᒃᓗᑲᖅ ᑲᐱᓇᑦᒥ ᐳᕐᑐᖏᓐᓂᕐᓴᒥᒃ ᑎᓕᔭᐅᒍᑎᖃᓂᐊᕐ - ᑐᒋᓪᓗᒍ, ᑎᓕᔭᐅᖔᕐᓂᖓ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᓗᐊᓚᐅᕐᑐᖅ, ᐊᒻᒪ ᓱᓕᔪᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᓯ ᒪᑦᓯᐊᕐᓂᖓᓄᑦ ᑎᓕᔭᐅᒍᑎᒋᓪᓗᒍ. ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖓ ᓖᓴ ᕋᐃᑦ, Lisa Raitt, ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖑᖃᑕᐅᔪᖅ ᑎᓕᔭᐅᓚᐅᕐᒪᑦ ᓄᓇᒥᐅᑕᓕᕆᔨᒧᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᑦᓴᐃᓐᓇᖅ, ᐊᒻᒪ ᑭᖑᓂᐊᒍᑦ ᑐᓴᒐᒃᓴᒃᑰᕐᑐᒻᒪᕆᐅᑎᑕᐅᓕᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᐱᓕᐅᕐᓯᒪᓂᕕᓂᖓ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᐅᖃᓕᒪᐅᑎᖃᖅᓱᓂ ᐊᒃᓗᑳᑉ ᐊᐅᓚᑦᓯᓂᖓᓂᒃ ᐊᒫᒪᒃᑯᑦ/ᐃᕕᐊᖏᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᐅᑎᓂᒃ Liberals ᐊᒥᒐᕐᓴᕐᓂᐅᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᑖᓐᓇ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅ ᐊᑑᑎᖃᕐᑐᒻᒪᕆᐊᓘᓂᖓ ᖃᐅᔨᓴᕈᑕᐅᓪᓗᓂ ᑳᓐᓱᖃᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓴᐅᓂᒃᑯᑦ ᐃᒥᒃᓯᒪᔪᓄᑦ. ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᓂ ᐊᔪᖏᑦᑐᒻᒪᕆᐅᓂᕋᖅᓱᒍ ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᖅᑐᐊᓗᒃᑯᑦ

ᐊᒻᒪ ᐱᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒥ ᓯᓚᐊᕐᔪᐊᒥ ᒐᕙᒪᐅᑉ ᐊᐅᓚᒍᓯᖓᑎᒍᑦ. © OFFICE OF THE HON. LEONA AGLUKKAQ ““ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᓗᐊᕐᑐᓂᒃ ᑐᓂᔭᐅᖃᑦᑕᕐᑕᐃᓕᓕ” ᕋᐃᑦ, Raitt ᐅᖃᖅᑐᕕᓂᖅ ᐅᖃᓕᒪᑎᓪᓗᒍ ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐃᖃᓗᓐᓂ, ᐊᒻᒪ ᐋᑐᕗᐊᒥ ᓴᓂᓕᓕᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓂᒃ ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐᒥᒃ. Aglukkaq in Iqaluit, and in Ottawa with ITK President Mary Simon. ᓂᐱᓕᐅᕐᑕᐅᓐᓂᕐᓱᓂ. Aglukkaq Iqalunni, amma aatuvuami sanililik Inuit Tapiriit Kanatami angajuqqaanganik Mary Simonmik. Mme Aglukkaq à Iqaluit, et à Ottawa avec Mary Simon, présidente de l’ITK. She was soon pegged to represent the Conservatives in Nunavut, a riding the party was desperate to wrest from the Liberals, who had represented Inuit of the Eastern Arctic since NDP MP Peter Ittinuar crossed the floor to sit with Pierre Trudeau’s Liberals in 1982. Though many expected Aglukkaq to be called to a junior role in cabinet, her appointment to the health portfolio was described as surprising, though well deserved. Fellow rookie Lisa Raitt, a first-time MP named to the high-profile natural resources portfolio at the same time, later made headlines for an accidentally recorded private conversation describing Aglukkaq’s handling of a shortage of medical isotopes, a radioactive compound once produced in Canada for use in crucial medical testing for cancer and bone fractures. She called her colleague a capable woman struggling in the rough-and-tumble world of federal politics. “I hope she never gets anything hot,” Raitt said during the recorded discussion. Raitt was heavily criticized for her ill-conceived comments, while Aglukkaq was praised for her graceful handling of the aftermath of what was dubbed by some media outlets as “Raitt-gate.” Her star continued to rise on the Hill. Aglukkaq’s handling of the H1N1 crisis, which hit Canada hardest on a per capita basis and afflicted Nunavummiut at the greatest rate in Canada, was lauded for its transparency. She was hailed for consulting opposition health critics, even calling them on a weekend to brief them on the situation. Liberal MP Glen Pearson described her conduct as “openness under pressure” in a blog post and Liberal health critic Carolyn Bennett applauded her “tremendously sound judgment.” Maclean’s blogger Aaron Wherry was overcome when Aglukkaq stood in the House to admit a misstatement and then thanked a

| FALL 2009 | FALL member of the opposition for pointing out the error. “Suffice it to say, such stuff has been heralded as a sort of revelation,

© CHRIS WINDEYER so rare it is to see someone behaving like something other than a srx4~6 28 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

Silattursarvingani iqalunni, uqalaursimajuq ilisaijimut Ministamut tulli - de sous-ministre intérimaire des ressources humaines au bureau du rugumalluni arraaguqalaunginnirmini 30,nik. commissaire intérimaire, le bureau chargé de l’ébauche de la structure Pilimmaksakainnaarjulaursuni iqqanaijarnikkut Hamlakkut katima- du gouvernement du Nunavut, inauguré le 1er avril 1999. jingitigut, turaagarijaminik aturunnarsilaursimajuq 1990 aturtutuqaulir- « J’ai dû utiliser toutes les compétences professionnelles acquises et tillugit, Ministaup tullinganut ininganuakainnarunnarsilluni iqqanaijar- les rassembler pour une seule tâche », a confié Mme Aglukkaq à la revue tulirijikkunginnut ngavamakkut allavingani Kamisanaukainnalaurtuup, Canadian Geographic plus tôt cette année en prévision du 10e anniversaire piliriaksaqaqsuni aaqqiksuigiaq nutaatsianik aaqqiksimaniringajartan- du territoire. « Ce fut une épreuve de ce que je sais et de ce que je ne gani Nunavut gavamakkungita turaangatillugit Airili 1, 1999,mut. sais pas. » “Arsurummarilaurtunga iqqanaijarnikkut ajungitalimaakka ilisima- jakka atursugit piliriarijannut,” Aklukaq uqalaurtuq apiqsurtaulluni Canadian Geographic uqalimaagalianginnut arraagugijattinni uqausiqaq- tillugit nunavut quligilirtangani (10) nalliutitillugu saqqisimalirninga. “Taitsumani qaujisarutigilaurpara qanuittunik qaujimajannik amma qaujimangitannik.” 2004,mi, ijjuarsilaurtuq katimajimmariusimajumik, sivuliurtimik Nellie Cournoyeamik, niruartaunasuarsuni ukiurtartumut kiggarturtiu- giaq amma saalaksalaurtuq pingasuujurtunik (6) angutinik Nattilimmi kiggarturtiruqsuni. Niruartauqataulartuq marruunnut arnaannut taitsu- mani argaagungani amma tilijaulaursimajuq maligaliurvimmi sivulirti- ruqtitaulluni amma iqqanaijaaqalaurtuq purtujummarinnik piliriaksanik, sivullirmi kiinaujalirinirmut, aanniarnanginnilirinirmut amma inuusili - rinirmut. Parnailaursuni pisitimmariujut arnait amma niruarnirmik 2008,mi, saqqitaulaursimajumi ikajurutaunasuarsuni kajungiqsuinirmut inunnik arnanik niruaraksauqattanirmut, Aglukaq quviasungimmarilaurtuq ilau- gunnalaursimanginnami katimanirjuamut — pijjutigullugu, irnisulilaur - simammat irniviksanga naammaksitinnagu suli, irnilaursimajuq anguti - © SGT SERGE GOUIN, RIDEAU HALL ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐊᖏᕐᑎᑕᐅᔪᖅ ᒥᓂᔅᑕᕈᖅᑎᑕᐅᓪᓗᓂ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᕆᑐ ᐊᓕᒥ, Rideau Hall. kulummik, atiqaqtumi Kuupur. Aglukkaq is sworn in as Minister of Health at Rideau Hall. “Taikaniigajalaurtunga uqalimagiarlunga, irnisulilaungikkuma Aglukkaq angirtitaujuq ministaruqtitaulluni aanniarnanginnilirinirmut Kanatami ullungani irninnik,” uqaulaurtuq amisualunnut katinngajunut Aatuvuami Rideau Hall. Mme Aglukkaq est assermentée à titre de ministre de la Santé à Rideau Hall. airililaulaurtumi tigutilluni ilitaqsijjutimik taijaujumik EVE Award uku- nanngat, Equal Voices Canada, kajungiqsuijiuvattunik arnait unurnir- En 2004, elle a suivi les traces de pionnière en politique de Nellie sauliqullugit Kanataup katimavialungani. “iqqaumajunga aksualuk quvia- Cournoyea, se portant candidate lors des élections territoriales et sulaursimanginnama upagutigunnangigiaq amma parnaijinginnut remportant le siège de Nattilik contre six hommes. Cette année-là, elle uqautijaungualaursimajunga upaktuksatuinnaujutit, uttuutitsiavaaluu- a été l’une des deux femmes élues, nommée leader à la Chambre et gajarmat arnanut taikaniittunut.” récompensée par une série de postes importants et à profil élevé Taima tiliurtaulilaursimajuq kiggarturtirugia Kansurvurtiv d’abord en finances, puis en santé et services sociaux. (Conservatives) gavamanganut nunavummi, kiggarturtiqarumajummar- Après avoir organisé en 2008 le forum sur les femmes et les ialuulluartillugit Lipurul (Liberals) gavalangit, kiggartukutaaksimaju- élections, réunissant une brochette de personnalités connues, en vue tuqaalugamik inunnik ukiurtartuup kanangnanganirmiunik taimanganit, de persuader les femmes inuites de briguer les suffrages dans le milieu nuungaalaurtinnagu suli Peter Ittinuar (NDP),kunnit katimavialummi, politique, Mme Aglukkaq a été anéantie de ne pas pouvoir participer à kiggartungaasilluni Lipurulkunnik (Liberals) Pierre Trudeau sivuliur- l’initiative – parce que, le travail d’accouchement ayant débuté tanginnginik 1982,mi. prématurément, elle était occupée à donner naissance à son premier Amisut niriulaukkaluartillugit Aklukaq Kapinatmi urtunginnirsa - enfant, un fils qui se nomme Cooper. mik tilijaugutiqaniartugillugu, tilijaungaarninga aanniarnanginnilirinir- « J’aurais présenté un discours à cette occasion si l’accouchement mut ikpigijaulualaurtuq, amma sulijukkut pilirisimatsiarninganut tili- de mon fils n’avait pas commencé ce jour-là », raconte-t-elle à une salle jaugutigillugu. katimajiuqatinga Lisa Raitt, sivullirpaami katimajirjuan- à guichets fermés à Ottawa en avril dernier. À cette occasion, elle guqataujuq tilijaulaurmat nunamiutalirijimut taitsumanitsainnaq, recevait un prix EVE d’Equal Voices Canada, qui fait pression pour la amma kinguniagut tusagaksakkuurtummariutitaulilaurtuq nipiliursi- participation d’un plus grand nombre de femmes au Parlement. « Je me manivininga pijjutigillugu uqalimautiqaqsuni Aklukaap aulatsininganik souviens d’avoir été très déçue de ne pas pouvoir participer et une des amaamakkut/iviangikkut qaujisautinik Liberals amigarsarniup miksaanut, organisatrices a dit en plaisantant que j’aurais dû le faire quand même, taanna pijjutigillugu kanatami nungujuiq atuutiqartummarialuuninga et que cela aurait été un très bon exemple pour les femmes qui y qaujisarutaulluni kaansuqanirmut amma saukkut qupisimajunut. étaient. » Uqalaurtuq katimajiuqatini ajungittummariuniraqsugu arsururnaqtu- Elle a rapidement été choisie pour représenter les Conservateurs alukkut amma pituinnaungittumi silaarjuami gavamaup aulagusingatigut. au Nunavut, une circonscription que le Parti voulait désespérément “Aksurunnaqtumit tunijauqattaqtailili,” Raitt uqaqtuviniq uqali- enlever aux Libéraux, qui avaient représenté les Inuits de l’Arctique de matillugu nipiliurtaunnirsuni. l’Est depuis que le député NPD Peter Ittinuar avait déserté son parti en Raitt uqausirijauqattalaurtuq akaugijaungittummariulluni uqausir- 1982 pour se joindre aux Libéraux de Pierre Trudeau. UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 29 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS © OFFICE OF THE HON. LEONA AGLUKKAQ (3)

ᕋᐃᑦ, Raitt ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᖃᑦᑕᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᑲᐅᒋᔭᐅᖏᑦᑐᒻᒪᕆᐅᓪᓗᓂ ᐅᖃᐅᓯᕐᓘᑎᕖᓂᖏᓐᓄᑦ, ᐊᒃᓘᑳᖅ ᐅᐱᒋᔭᐅᔪᒻᒪᕆᐅᑎᓪᓗᒍ ᑲᒪᑦᓯᐊᓚᐅᕐᓂᖓᓄᑦ ᑕᒪᑐᒥᖓ ᓂᐱᓕᐊᖑᓯᒪᔪᕕᓂᕐᒥᒃ ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕐᑎᑕᐅᓯᒪᔪᒥᒃ ᑕᐃᔭᐅᓪᓗᓂ “ ᕋᐃᑦ- ᐊᓐᓇᒋᐊᕐᕕᖓ” , “ Raitt- gate. ” ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐱᓯᑎᐅᓂᖓ ᓴᖅᑭᑉᐸᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ. ᐊᒃᓘᑳᑉ ᑲᒪᓂᕆᓚᐅᕐᑕᖓ ᑐᐊᕕᕐᓇᕐᑐᑰᕐᑐᓂᒃ H1N1,ᖑᓂᕋᖅᑕᐅᔪᒥᒃ ᑲᓇᑕᒥᐅᓕᒫᓂᒃ ᐊᑦᑐᐃᓗᐊᕐᑐᒥᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᓂᒃ, ᐅᐱᒋᔭᐅᓚᐅᕆᕗᖅ ᑲᔪᓯᑎᑦᓯᐊᓚᐅᕐᒪᐅᒃ. ᐅᐱᒋᔭᐅᒻᒪᕆᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᑦ - ᓯᐊᓚᐅᕐᓂᖓ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓕᕆᔨᐅᔪᓂᒃ ᒐᕙᒪᖏᑕ ᐊᑭᕋᖏᓐᓂ, ᐊᓪᓛᑦ ᐅᖄᓚᕕᒋᕙᑦᓱᒋᑦ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᐅᑉ ᓄᓐᖑᐊᓂ ᑐᑭᓯᑎᒋᐊᕋᓱᐊᕐᓱᒋᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓕᕐᒪᖔᑕ. Liberal, ᑯᓐᓄᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᔪᖅ ᒃᓕᓐ ᐱᐅᕐᓴᓐᓄ, Glen Pearson ᐅᓂᒃᑳᕆᓯᒪᔭᖓ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᖃᓂᕋᖅᓱᒍ “ ᒪᑐᐃᖓᑦᓯᐊᕐᑐᒃᑯᑦ ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᕐᑐᐊᓗᒃᑰᕋᓗᐊᕐᓱᓂ” ᑐᓗᕐᑕᐅᑕᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓕᐳᕈᓪᑯᓐᓄᑦ ᐋᓐᓂᐊᕐ - ᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᐅᔪᖅ ᑭᐅᕈᓕᓐ ᐱᓂᐊᑦ, Carolyn Bennett ᐅᐱᒍᓱᒃᓯᒪᔪᒻᒪᕆᒃ ᓕᐅᓇᒥᒃ, “ᐅᔾᔨᕐᓱᑦᓯᐊᒃᑳᓘᓂᖓᓂᒃ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑎᒃᓴᓂᒃ.” ᐅᖃᓕᒫᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎ Maclean, ᓂᒃ ᐊᕆᓐ ᕕᐅᕆ, Aaron Wherry ᐅᔾᔨᕈᓱᓗᐊᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᓇᖏᕐᓯᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒪᑦ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐊᖏᑦᓯᐊᕐᓂᕋᖅᓱᓂ ᑕᒻᒪᕐᓂᕕᓂᕐᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᖁᔭᓕᒻᒪᒋᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᓂ ᐅᖃᐅᔾᔪᐃᔨᒋᓚᐅᕋᒥᒋᑦ ᑕᒻᒪᕐᓂᕕᓂᖓᓄᑦ. “ ᐅᖃᕈᓐᓇᖅᐳᒍᑦ ᑕᑯᔭᕆᐅᖅᐳᒍᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᒋᑦᑕ ᑲᑎᒪᕕᒡᔪᐊᕐᓇᖓᓂ ᐅᖃᕆᐅᖅᑐᒥᒃ ᓇᖕᒥᓂᖅ ᑕᑯᖅᑯᑎᓇᓂ, ᐊᑭᕈᒥᓄᑦ ᑕᒻᒪᓚᐅᕐᓂᕋᕈᓐᓇᖅᑐᒥᒃ,” ᑎᑎᕋᖅᐳᖅ. self-aggrandizing outlet for utter nonsense, let alone freely admitting to ᓲᖃᐃᒻᒪ, ᐱᖅᑯᓯᕆᒻᒪᐅᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᒌᓐᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐃᑲᔪᖃᑎᒌᓐᓂᖅ. “ ᐃᓅᖃᑎᒌᑦ - one’s own limitations,” he wrote. ᓯᐊᕐᓂᖅ ᑐᑭᖃᒪᑦ ᐃᒃᐱᒍᓱᑦᓯᐊᕐᓂᖅ ᐊᓯᒥᓂᒃ,” ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔪᓄᑦ ᑎᒍᓯᓪᓗᓂ Of course, collaboration and seeking advice are Inuit values. ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᔾᔪᑎᒥᓂᒃ EVE Award, ᒥᒃ ᐋᑐᕗᐊᒥ. “ ᐃᓕᓴᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᒐᒪ ᓇᓚᖃᑦᑕᕐᑐᒃᓴᐅᒋᐊᖅ ᐊᒻᒪ “Innuqatigiitsiarniq means respect for others,” Aglukkaq told the crowd ᐃᒃᐱᒍᓱᑦᓯᐊᕆᐊᖅ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ, ᐊᓪᓛᑦ ᐊᖏᖃᑎᒋ - as she accepted her EVE Award in Ottawa. “It has taught me to listen to ᖏᒃᑲᓗᐊᕈᑎᑦ — ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᑐᑦᓯᐊᕐᑐᒻᒪᕆᐊᓘᓕᕐᑐᑦ ᐅᕙᓐᓄᑦ ᐅᓪᓗᒥ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᓐᓂ.” and respect different opinions and perspectives, even if I don’t always ᐊᑯᓂᐊᓕᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓕᕐᓂᖓ ᐸᕐᓇᒍᑎᒋᑦᓯᐊᕐᓯᒪᔭᖓ ᐅᓪᓗᒥᒧᑦ. “ ᓲᖃᐃᒻᒪ agree – a value which arguably serves me well in my career today.” ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᕐᑐᖃᐅᓚᐅᕐᑐᖅ,” ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᒥᓂᔅᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ, “ᑭᓯᐊᓂ ᐅᒃᐱᕆ - Her long political history has also prepared her well. “Of course ᔭ ᖃᓚᐅᕋᒪ ᐊᒻᒪ ᓱᓕ ᐅᓪᓗᒥ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᑎᓕᔭᐅᒍᑎᖃᖅᓯᒪᒻᒪᑕ ᐊᒻᒪ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈ - there were challenges,” she said of her time as a Nunavut cabinet minister, ᑎᖃᖃᑦᑕᕆᐊᓖᑦ ᐱᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᐊᓗᓐᓂᒃ.” “but I believed then and still believe now that it is the job of elected | FALL 2009 | FALL ᐋᑐᕗᐊᒥ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐱᒻᒪᕆᑦᑐᐊᓘᓕᕋᓗᐊᕐᐸᑕ, ᖁᕕᐊᓇᕐᐳᖅ ᖃᐅᔨᒪᒋᐊᖅ ᑭᒡᖓᕐᑐᕐ - officials to take responsibility and make tough decisions.” ᑎᖃᖅᑐᒍᑦ ᐃᓄᒻᒥᒃ ᓂᓐᖓᑳᓪᓚᑦᔮᖏᑦᑐᒥᒃ, ᐅᐃᒻᒪᔾᔮᖏᑦᑐᒥᒃ. w When things get hot in Ottawa, it’s comforting to know that the w srx4~6 Inuit representative in cabinet knows how to keep her cool. 30 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᐃᒐᓂᒃ ᐸᓂᑲᐃᒃᓂᒃ, ᑭᑭᐊᑦᑐᐃᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᐅᒪᑎᑦᓯᓂᖅ ᑮᓇᐅᔭᐃᑦ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐱᓕᕆᐊᕆᓚᐅᕐᑕᖏᑦ ᐅᓪᓗᑦᓴᐃᓐᓇᒥ ᑲᑎᒪᔨᐅᔫᑉ. Flipping pancakes, hammering nails and making funding announcements is all in a day’s work for a busy politician. Iganik panikaiknik, kikiattuiniq amma tusaumatitsiniq kiinaujait miksaanut tamarmik piliriarilaurtangit ullutsainnami katimajiujuup. Cuire des crêpes, enfoncer des clous et faire des annonces de financement représentent une journée typique pour une politicienne très occupée.

Bien que nombreux étaient ceux qui s’attendaient à ce que Mme Aglukkaq soit nommée dans un rôle de second plan au cabinet, sa nomination au portefeuille de la santé a été décrite comme une surprise, quoique bien méritée. Sa collègue Lisa Raitt, une autre nouvelle élue nommée à l’important portefeuille des Ressources naturelles en même temps que Mme Aglukkaq, a fait les manchettes plus tard au sujet d’une conversation privée, enregistrée accidentellement. Parlant de la façon dont Mme Aglukkaq avait géré la situation entourant la pénurie d’isotopes médicaux, un composé radioactif produit au Canada pour des essais cruciaux de détection du cancer et de fractures des os, Mme Raitt a indiqué que sa collègue était une femme douée se débattant dans l’univers mouvementé de la politique fédérale. Dans cette conversation enregistrée, Mme Raitt a dit : « J’espère qu’elle ne sera jamais aux prises avec un dossier chaud ». [Traduction] Mme Raitt a été vertement critiquée pour ses commentaires mal fondés, alors que Mme Aglukkaq était louangée pour la dignité de son comportement à la suite de ce que certains médias ont surnommé le luutiviininginnut, Akluukaaq upigijaujummariutillugu kamatsialau- « Raitt-gate ». rninganut tamatuminga nipiliangusimajuvinirmik tusagaksatiguur- Son étoile continue de monter sur la Colline. La façon dont titausimajumik taijaulluni “rait-annagiarvinga”, “Raitt-gate.” Mme Aglukkaq a géré la crise du H1N1, qui a frappé le Canada le plus Taimangalimaaq pisitiuninga saqqippalliatuinnartuq katimavialum- durement par habitant et les Nunavummiuts au taux le plus élevé au mi. Akluukaap kamanirilaurtanga tuavirnartukuurtunik H1N1,nguni- Canada, a été applaudie pour sa transparence. Elle a été acclamée pour raqtaujumik Kanatamiulimaanik attuiluartumik tamainnik amma avoir consulté les critiques en matière de santé de l’Opposition, leur nunavummiunik, upigijaulaurivuq kajusititsialaurmauk. Upigijaum ma - téléphonant même une fois pendant la fin de semaine pour les rilaurtuq piliriqatiqatsialaurninga aanniarnanginnilirinirmut pilirijiujunik informer de la situation. Le député libéral Glen Pearson a décrit sa gavamangita akiranginni, allaat uqaalavigivatsugit pinasuarusiup nun- conduite, dans un blogue, comme une « transparence sous pression », nguani tukisitigiarasuarsugit qanuilingalirmangaata. Liberal,kunnut tandis que la critique libérale de la santé Carolyn Bennett a applaudi katimajiujuq Glen Pearson unikkaarisimajanga pilirijjusiqaniraqsugu son « jugement extrêmement sain ». “matuingatsiartukkut arsururnartualukkuuraluarsuni” tulurtautaujunik Le blogueur Aaron Wherry de Maclean’s a été époustouflé lorsque amma Lipurulkunnut aanniarnanginnilirinirmut kiggarturtiujuq Carolyn Mme Aglukkaq s’est levée dans la Chambre des communes pour reconnaître Bennett upigusuksimajummarik Leonamik, “ujjirsutsiakkaaluuninganik une déclaration inexacte et ensuite remercier le député de l’Opposition isumaliurutiksanik.” qui lui avait fait remarquer cette erreur. Uqalimaagaksaliurti Maclean,nik Aaron Wherry ujjirusulualaurtuq « Suffit-il de dire qu’un tel comportement a été considéré comme un aklukkaq nangirsilaursimammat katimavialummi angitsiarniraqsuni genre de révélation, tellement il est rare de voir quelqu’un se comporter tammarnivinirminik amma qujalimmagit katimajiuqatini uqauj- autrement que pour s’autoagrandir en disant des nullités, et encore juijigilauramigit tammarnivininganut. moins pour reconnaître librement ses propres limites », a-t-il écrit. Suuqaimma, piqqusirimmauk Inuit piliriqatigiinniq amma ikaju qa - [Traduction] tigiinniq. “Inuuqatigiitsiarniq tukiqamat ikpigusutsiarniq asiminik,” Bien sûr, la collaboration et la recherche de conseils sont des Aklukkaq uqalaurtuq katimajunut tigusilluni ilitarijaujjutiminik EVE valeurs inuites. « Innuqatigiitsiarniq signifie le respect des autres », a Award,mik Aatuvuami. “Ilisartaulaursimangama nalaqattartuksaugiaq précisé Mme Aglukkaq à l’intention de l’auditoire lorsqu’elle a accepté le amma ikpigusutsiariaq ujjigiingittunik isumangijaujunik amma pijjutau- prix EVE à Ottawa. « Cela m’a enseigné à écouter et à respecter les junik, allaat angiqatigingikkaluarukit — tamakkua atutsiartummarialu- opinions et les points de vue différents, même si je ne suis pas toujours ulirtut uvannut ullumi iqqanaijanni.” d’accord – une valeur dont on pourrait dire qu’elle me sert bien dans Akunialirtuq katimajiuqattarsimalirninga parnagitigitsiarsimajanga ma carrière aujourd’hui. » ullumimut. “suuqaimma arsururnartuqaulaurtuq,” taitsumani Ministau - Ses longs antécédents politiques l’ont également bien préparée. En tillugu Nunavummi, uqalaurtuq, “kisiani ukpirijaqalaurama amma suli parlant de son expérience à titre de ministre du Nunavut, elle dit : « Il ullumi niruartausimajut tilijaugutiqaqsimammata amma isumaliuruti- y a eu, bien entendu, des défis, mais je croyais alors et je crois encore qaqattarialiit pituinnaungittualunnik.” que les représentants élus doivent assumer leurs responsabilités et prendre Aatuvuami katimavialummi pimmarittualuuliraluarpata, quvia- des décisions difficiles. » narpuq qaujimagiaq Kiggarturtiqaqtugut Inummik ninngakaallatjaan- Quand ça chauffe à Ottawa, il est réconfortant de savoir que la gittumik, uimmajjaangittumik. w représentante inuite au cabinet sait conserver son sang-froid. w UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 31 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᐃᓐᖏᐅᓯᖏᑦ ᓂᐱᖃᐃᓐᓇᓚᖓᔪᑦ Charlie Adams Songs Live on Inngiusingit Nipqainnalangajut Ses chansons restent vivantes

ttC6bq5/by/par/titiraqtaa Kwox7 bA3ˆ2 William Tagoona

ᓵᓕ ᐃᓐᖏᕐᑐᖅ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᑎᓪᓗᒋᑦ ᐳᕕᕐᓂᑐᒥ.

| FALL 2009 | FALL Charlie performing at a music festival in Puvirnituq. Charlie inngirtuq tusarnijaartitsitillugit Puvirnitumi. Charlie s’exécute lors d’un festival de musique à Puvirnituq. srx4~6 32 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 33 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᓅᓯᕐᒥᓂᒃ ᐱᒋᐊᕈᑎᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᐅᓂᒃᑳᕆᓪᓗᒍ. ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ, ᐃᓅᓕᕐᓂᑯ ᐃᓪᓗ - T WAS A LIFE WHERE LEGENDS COME FROM. Charlie Adams, ᕕᒐᕐᒥ 1953,ᒍᑎᓪᓗᒍ ᓴᓂᐊᓂ ᐃᓄᔾᔪᐊᑉ, ᑐᖁᑲᐱᓗᐊᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒪᑦ. ᐊᕐᕌᒍᖃᑐ - born in an igloo in 1953 near the community of Inukjuaq, was ᐃᓐᓇᓱᓂ 55,ᓂᒃ ᑐᖁᓚᐅᔫᖅ ᒪᓐᑐᕆᐊᑉ ᐋᓐᓂᐊᕕᖓᓂ ᓴᓂᓕᖃᖅᓱᓂ ᐊᐃᑉᐸᒥᓂᒃ one of those who died too early. He was only 55 years old when ᐃᓖᔅᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᑕᓪᓕᒪᓂᒃ ᕿᑐᕐᖓᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᕐᖑᑕᒥᓂᒃ. he passed on at a Montreal hospital leaving his wife Elsie and five ᓵᓕ ᐊᔾᔨᐅᖏᓚᖅ ᐃᒻᒥᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ. ᑖᓐᓇ ᐃᓐᖏᕐᑎ- ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎ children and grandchildren. ᓂᐱᓕᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᖅᐃ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓪᓗᓂ ᓇᓂᑐᐃᓐᓈᓗᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ. ᐃᓐᖏᑎᓪᓗᒍ ICharlie is a legend in the Arctic. The singer-songwriter recorded ᑯᐃᓐᒧᑦ ᕼᐊᓚᓐᒥ 1986,ᒥ ᐃᒃᐱᓇᓗᐊᖑᐊᑐᖅ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᖏᕐᕋᑲᑕᖃᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓ ᑲᓇᑕᒥ and performed all over the world. Performing on stage which such ᐳᕕᕐᓂᑐᒥᐅᓄᑦ ᑲᑕᔾᔭᑎᓄᑦ 1984,ᒍᑎᓪᓗᒍ, ᐊᒥᐊᓕᑲᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᐊᒥᓱᐊᕐᑎᐊᓗᑦᓱᓂ notables as the Queen of Holland in 1986, or the North American Tour ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᐃᓐᖏᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᖅ. with the Povungnituk Throat Singers ᐱᓇᓱᐊᖃᑦᑕᓯᒪᔪᖅ ᑕᓚᕕᓴᒧᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᔪᑦᓴᓕᕆ - in 1984 that took him through the USA ᓂᕐᒧᑦ ᑕᕐᕋᒥᐅᑦ ᓂᐱᖓᒃᑯᓄᑦ ᑯᐸᐃᑉ ᑕᕐᕋᖓᓂ ᐊᒻᒪ and Canada, and of course the many ᐊᒥᓱᓄᑦ ᒐᕙᒪᐃᑦ ᑎᒥᖁᑎᖏᓐᓄᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᓯᒪᑦᓱᓂ, performances he gave to Canadian ᑭᓯᐊᓂᓕ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓂᐸᐅᓚᐅᔫᖅ ᐃᓐᖏᕆᐊᖅ Inuit. ᓇᒻᒥᓂᖅ ᐃᓐᖏᐅᑎᓕᐊᒥᓂᒃ. ᓵᓕ ᐊᖏᓐᖏᑑᓚᐅᕐ - He had worked as a TV producer ᓯᒪᓚᐅᖏᑐᖅ ᐱᕕᑦᓴᖃᑐᐊᕋᒥ ᐃᓐᖏᕆᐊᖅ. with Taqramiut Nipingat in Northern ᐃᖅᑲᐅᒪᔪᖓ ᐃᓐᖏᕋᑎᒋᑦᓱᒍ ᓯᕗᓪᓕᐹᑦᓯᐊᒥ Quebec and for several government ᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒎᖅᓱᑕ ᑕᐃᔭᐅᔪᒃᑯᑦ, True North Concert, agencies, but nothing made him hap- ᐃᖃᓗᓐᓂ 1981,ᒍᑎᓪᓗᒍ. ᕚᓪᑎ, Valdy, ᑲᓇᑕᒥᐅᖅ pier than singing his songs. Charlie just ᑐᓴᒐᒃᓴᓂᒃ ᓄᐃᑎᑦᓯᔨᒻᒪᕆᒃ ᐅᑕᖅᑭᖃᑕ ᐅ ᓚ ᐅᕐᓯᒪᔪᖅ wouldn’t turn down an opportunity to ᓴᖅᑭᑐᒃᓴᐅᒋᐊᖅ. ᑭᓯᐊᓂ ᓇᓗᓇᕈᓐᓇ ᐃᑦᓴᐅᑎᒋ ᓚ - do a gig. ᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᑐᓵᒋᐊᕐᑐᕐᓯᒪᔪᑦ ᑐᓴᕐᓂᕈᓱᑦᑐᒻᒪᕇᑦ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ I remember sharing the stage with ᐃᓐᖏᐅᓯᓂᒃ ᑐᓵᒋᐊᕐᑐᕐᓯᒪᓂᖏᑦ. ᓵᓕ ᐅᐱᒋᔭᒻᒪ - him at the first ever CBC True North ᕇᐊᓘᓚᐅᕐᑐᖅ ᓄᐃᑕᑎᑕᐅᓂᖃᒻᒪᕆᑦᓱᓂ. Concert in Iqaluit in 1981. Valdy, a ᑕᐃᓱᒪᓂᑦᑕᐅᖅ ᐊᑕᐅᑦᓯᑰᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒍᑦ ᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒍᑦ Canadian hit maker at the time was ᑰᔾᔪᐊᒥ ᑐᓐᖓᓱᑦᑎᑦᓯᓂᖃᖅᑎᓪᓗᖓ ᐅᓪᓘᓐᓂ ᒪᕐᕉᓐᓂ also on the lineup. But it quickly ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᔪᓂ. ᐅᑕᖅᑭᖃᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᑦ ᐅᑯᐊ ᓲᓴᓐ became clear most of the audience ᐊᒻᒪ ᐃᑦᑐᓗ ᐃᑎᓪᓗᐃ, ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᖅ, ᒥᐊᓕ ᑖᒻᓴᓐ were there to hear their favorite ᐊᒻᒪ ᔫᐱ ᐊᕐᓇᐃᑐᒃ. ᑐᓐᖓᓱᖁᓪᓗᒋᑦ ᓈᓚᒋᐊᕐᓯᒪᔪᑦ Inuktitut songs. Charlie was the super- ᑖᒃᑯᐊ ᐃᓐᖏᑏᑦ ᐊᑐᓂᑦ ᐊᑎᓐᖑᐊᕐᑖᕐᑎᓚᐅᕐᓯᒪᔭᒃᑲ. star. ᓲᕐᓗ ᒥᐊᓕ ᑖᒻᓴᓐ ᑕᐃᓐᖑᐊᕐᓱᒍ “ ᑭᑎ ᕗᐃᓪᔅ” , “ Kitty Again we shared the stage at Wells” ᖃᐅᔨᒪᔭᒻᒪᕆᐊᓗᒃ ᐃᓐᖏᕐᓯᑎᐅᓂ ᖓᓄᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ another CBC show in Kuujjuaq where I 1950-1960,ᖏᓐᓂ. ᐅᖃᐅᓯᕆᓕᕋᒃᑯ ᑭᓇᐅᒻᒪᖔᑦ ᓵᓕ hosted the two-day concerts. The line- ᐋᑕᒻᔅ, ᐃᓯᒡᔪᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ ᐃᒪᓐᓇ, “ᑕᐃᖑᐊᕐ ᓂ - up included Susan and Ittulu Ititlui, ᐊᖅᑲᖓ ᕗᕋᐃᖏ ᓴᓈᑐᕋ” , Frank Sinatra. ” ᑕᒪᓐᓄ Charlie Panigoniak, Mary Thompson ᑕᒪᓐᓇ ᐃᔪᕆᖅᑳᕐᓱᑎᒍᑦ ᐃᔪᕈᓐᓇᐃᕆᐊᖃᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ. and Jobie Arnaituk. To relax the audi- ᑕᐃᒪ ᑭᖑᓂᐊᒍᑦ ᑲᑎᓕᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒥᔪᒍᑦ ᓯᐱᓯᒃᑯᑦ ence I gave each performer a nick- ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑰᔾᔪᐊᕌᐱᒻᒥ. ᑕᐃᓱᒪᓂᑦ - name. For instance I called Mary ᑕᐅᖅ ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᔨᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ ᐊᒻᒪ ᐃᖏᕐᑎᑦᓯᖃ - Thompson “Kitty Wells” a famous ᑕᐅᓪᓗᖓ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᔪᓂ. ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᑦᑕᐅᖅ ᐅᑕᖅᑭ - country singer well known to the Inuit ᑯᑖᑦᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᖏᕐᑏᑦ ᐅᑕᖅᑭᔪᑦ in the 1950-60s. As I was introducing ᐃᓐᖏᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᑦ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐃᓄᐃᑦ, ᓇᔅᑳᐲᑦ, ᑯᕇ, Charlie Adams, he whispered, “You ᐊᒻᒪ ᖃᓪᓗᓈᑦ. ᓵᓕᐅᑉ ᐊᐱᕆᔭᕐᑐᓚᐅᕐᓯᒪᔮᖓ ᐃᓐᖏ - can call me Frank Sinatra.” We both ᖃᑎᒌᔪᓐᓇᕐᖔᕐᒥᖓ. ᐃᓐᖏᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒍᑦ ᑕᐃᔭᐅᔪᒥᒃ laughed and I complied. “ ᖁᕕᐊᓱᒃᐳᖓ” ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒍᑎᒋᒻᒪᕆᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔭᖓᓂᒃ We met each other again at anoth- ᓵᓕᐅᑉ. ᐃᓐᖏᕐᑎᓪᓗᓄᑦ ᑕᑯᒋᐊᖃᑦᑕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ er CBC concert in Kuujjuaraapik. I was ᖁᖓᑦ ᓱᖓᓗ ᖃᐅᔨᒋᐊᕐᓱᖓ ᖃᓄᐃᖏᒻᒪᖓᑦ. ᐊᒃᓱ - again a host and performer at the con- ᐊᓗᒃ ᖁᕕᐊᒋᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᓵᓕ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᑐᓵᔪᓄᑦ. certs. The lineup of performers was as ᓵᓕ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕆᐊᖃᑦᑕᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ 1970,ᖏᓐᓂ mixed as the audience we were singing ᑰᔾᔪᐊᕌᓗᒻᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓱᓂ. ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᐃᔾᔪ - to. On both sides there were Inuit, ᐊᕐᓯᖃᑦᑕᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓐᖏᐅᓯᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᕐᑐᓂᒃ Naskapis, Cree and Kadlunaqs. Charlie ᓴᐅᒥᒻᒧᑦ ᑯᑭᑦᑕᐹᕐᓱᓂ. ᓴᐅᒥᒻᒧᑦ ᑯᑭᑦᑕᐹᓱᑐᐊᖅ ᐃᓅᑦᓱᓂ. ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᖅ ᑕᐃᒪᐃᑦᑐᖃᒡᒍᖏᒻᒪᑦ. came up to me and asked if I could sing a song with him. We sang ᐃᓕᓐᓂᖃᑎᒋᕙᓚᐅᕋᒃᑯᑦ ᓱᓕ ᑕᑯᓐᓇᖑᐊᕐᑕᕋ ᓵᓕ ᐱᓱᑦᑐᖅ ᓱᓪᓗᑯᑖᒃᑯ ᑐᔪᕐᒥᕕᐊᓗᑦᑎᓐᓂ “Quviasupunga” a song that became his trademark. During the song ᐃᓐᖏᐅᔭᕐᓱᓂ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐊᑯᓂᓂᑕᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓄᑖᓂᒃ. ᐃᓐᖏᕐᓂᐅᓕᑐᐊᕐᒪᑦ ᓵᓕ we’d share glances and smiles as if to say everything is good, everything ᑲᓐᖑᑕᐅᓚᐅᖏᑦᑐᖅ. ᐊᓪᓛᑦ ᐃᓅᓱᖓᓕᕐᓱᓂ ᓲᓕ ᑯᑭᑦᑕᐸᐅᑎᒥᓂᒃ ᑎᒍᓯᕙᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓐᖏᐅᔭᕐᓱᓂ. is fine. The crowd loved him. ᑖᑦᓱᒥᖓ ᐊᔾᔨᖃᖏᑦᑐᒥ ᐃᓐᖏᕐᑎᒥᒃ ᑭᒃᑯᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐊᑭᓖᒐᔭᕐᑐᑦ ᑐᓵᔭᕐᑐᕐᓗᑎᒃ. Charlie’s singing career started in 1970 at the Churchill Vocational

| FALL 2009 | FALL ᐃᓐᖏᕈᓐᓇᐃᕋᒥ ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᐅᖃᓕᒪᓂᖃᖅᐸᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᐱᑭᑦᑐᐊᐱᐅᑦᓱᓂ. ᐃᒪᓐᓇ, Centre. It was there he started mimicking the hits of the day in English “ ᐋᓐᓂᕐᓯᓚᐅᓯᒪᒐᔭᖏᑦᑐᖅ ᐊᓯᒥᓂᒃ,” ᐱᐅᓯᕆᒐᒥᐅᒃ. ᑭᓯᐊᓂ ᐊᓯᐊᓂᒃ ᐊᓕᐊᓇᖏᑦᑐᒥᒃ, with his left-handed guitar. Left-handed Inuk quitarists are rare. He was ᖁᕕᐊᓇᖏᑦᑐᒥᒃ ᐃᓅᓯᖃᓚᐅᕆᕗᖅ ᓵᓕ. one of them. Former students still have an image of Charlie walking the srx4~6 34 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

NUUSIRMINIK PIGIARUTIQAQSIMAJUQ UNIKKAARILLUGU. Charlie A VIE EST UNE DE CELLES QUI DEVIENNENT LÉGENDES. Charlie Adams, inuulirniku illuvigarmi 1953,gutillugu saniani Inujjuap, Adams, né dans un igloo en 1953 près du village d’Inukjuaq, tuqukapilualaursimammat. Arraaguqatuinnasuni 55,nik tuqulau- est vraiment mort trop jeune. Il n’avait que 55 ans quand il est juuq manturiap aanniavingani saniliqaqsuni aippaminik iliismik décédé dans un hôpital de Montréal, laissant dans le deuil son amma talmimanik qiturngaminik amma irngutaminik. épouse Elsie et ses cinq enfants et petits-enfants. ICharlie ajjiungilaq immikkut ukiurtartumi. Taanna inngirti-inngiu - SCharlie est une légende dans l’Arctique. Le compositeur-interprète siliurti nipiliuqattarsimajuq amma tusarnijaartitsiqattarsimalluni nanitu- a endisqué et donné des prestations dans le monde entier. Il s’est innaaluk silarjuami. Inngitillugu Kuinmut Halanmi 1986,mi ikpinaluan- exécuté sur scène pour des personnalités telles que la reine des Pays-Bas guatuq, uvvaluunniit ingirrakataqataulaursimaninga Kanatami Puvirni- tuunut katajvatiinnut 1984,gutillugu, amiamut amma Kanatamut, amma amisuartialutsuni Kanatami inunnut inngiqattarsimajuq. Pinasuaqattasimajuq talavisamut saqqitaujutsalirinirmut Tarramiut Nipingakkunut Kupaip Tarrangani amma amisunut gavamait timiquti - nginnut pinasuarsimatsuni, kisianili quviasugutiqanipaulaujuuq inngiriaq namminiq inngiutiliaminik. Charlie anginngituulaursimalaungituq pivit- saqatuarami inngiriaq. Iqqaumajunga inngiqatigitsugu sivullipaatsiami sipisikkutiguuqsuta taijaujukkut, True North Concert, Iqalunni 1981,gutillugu. Valdy, Kanata - miuq tusagaksanik nuititsijimmarik utaqqiqataulaursimajuq saqqituk- saugiaq. Kisiani nalunarunnaitsautigilaursimajuq tusaagiartursimajut tusarnirusuttummariit Inuttitut inngiusinik tusaagiartursimaningit. Charlie upigijammariialuulaurtuq nuitatitauniqammaritsuni. Taisumanittauq atautsikuulaursimajugut sipisikkutigut Kuujjuami tunngasuttitsiniqaqtillunga ulluunni marruunni tusarnijaartitsijuni. Utaqqiqataulaursimajut ukua Susan amma Ittulu Itillui, Charlie Panigoniak, ᓵᓕ ᐱᖃᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᐊᓈᓇᒥᓂᒃ ᓂᐊᓕᒥᒃ, ᐊᕐᓇᒥᓂᒃ ᐃᓖᓯᒥᒃ, ᐊᒻᒪ ᐃᕐᓂᒥᓂᒃ ᓴᓂᒥᒃ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ 19 8 0, ᖏᓐᓂ. Mary Thompson amma Jobie Arnaituk. tunngasuqullugit naalagiarsimajut Charlie with his mother Nellie, wife Elsie, and son Sonny in Inukjuak in the 1980s. taakkua inngitiit atunit atinnguartaartilaursimajakka. suurlu Miali Charlie piqatiqaqtillugu anaanaminik Nelliemik, arnaminik Elsiemik, amma irniminik Sonnymik inujjuami 1980,nginni. Taamsan tainnguarsugu “Kitty Wells” qaujimajammarialuk inngirsitiuni - Charlie avec sa mère Nellie, son épouse Elsie et son fils Sonny à Inukjuak nganut Inunnut 1950-1960,nginni. Uqausirilirakku kinaummangaat Charlie dans les années 1980. Adams, isigjulaursimajunga imanna, “tainguarniaqqanga Frank Sinatra.” en 1986 ou lors de la tournée nord-américaine des Povungnituk Throat Tamannu tamanna ijuriqqaarsutigut ijurunnairiaqalaursimajunga. Singers en 1984 qui l’a mené d’un bout à l’autre des États-Unis et du Taima kinguniagut katililaursimammijugut sipisikkut tusarnijaar- Canada, sans compter les nombreuses prestations données aux Inuits titsiniqaqtillugit Kuujjuaraapimmi. Taisumanittauq tunngasuktitsijiulaur - canadiens. simajunga amma ingirtitsiqataullunga tusarnijaartitsijuni. Taitsumanittauq Il a travaillé comme téléaste auprès de la Taqramiut Nipingat dans utaqqikutaattillugit ajjigiingittunik ingirtiit utaqqijut inngililaursimajut. le Nord québécois et pour de nombreux organismes gouvernementaux, tamarmik Inuit, Naskaapiit, Kurii, amma Qallunaat. Charlie apirijartu- mais rien ne le rendait plus heureux que d’exécuter ses chansons. Charlie laursimajaanga inngiqatigiijunnarngaarminga. Inngilaursimajugut taijau- ne pouvait tout simplement pas refuser l’occasion de donner un spectacle. jumik “quviasukpunga” qaujimajaugutigimmarililaursimajanganik Charlieup. Je me souviens d’avoir partagé la scène avec lui lors du tout premier inngirtillunut takugiaqattalaursimajunga qungatsungalu qaujigiarsunga concert True North de la CBC à Iqaluit en 1981. Valdy, un compositeur qanuingimmangat. Aksualuk quviagijaulaursimajuq Charlie inunnut de chansons populaires canadien à l’époque, était aussi un des invités, tusaajunut. mais il est vite apparu que la plupart des spectateurs y étaient pour Charlie inngiusiliuriaqattalilaursimajuq 1970,nginni Kuujjuaraa- entendre leurs chants inuktituts préférés. Charlie était leur superstar. lummi ilinniarsuni. Taitsumani ijjuarsiqattalilaursimajuq inngiusinik Nous avons de nouveau partagé la scène lors d’un autre spectacle qallunaatituurtunik saumimmut kukittapaarsuni. Saumimmut kukitta- de la CBC à Kuujjuaq où j’animais les concerts répartis sur deux jours. paasutuaq inuutsuni. Ajjiungittuq taimaittuqaggungimmat. Ilinniqa tigi - Parmi les artistes, il y avait Susan et Ittulu Ititlui, Charlie Panigoniak, va laurakkut suli takunnanguartara Charlie pisuttuq sullukutaakku tujur- Mary Thompson et Jobie Arnaituk. Pour amuser l’auditoire, je donnais mivialuttinni inngiujarsuni ajjigiingittunik akuninitanik amma nutaanik. un surnom à chaque interprète. J’avais nommé par exemple Mary Inngirniulituarmat Charlie kanngutaulaungittuq. Allaat inuusungalir- Thompson « Kitty Wells », une chanteuse country populaire que les Inuits suni suuli kukittapautiminik tigusivalaurtuq inngiujarsuni. Taatsuminga avaient connue dans les années 1950-1960. Comme j’allais présenter ajjiqangittumi inngirtimik kikkutuinnait akiliigajartut tusaajarturlutik. Charlie Adams, il a murmuré : « Tu peux m’appeler Frank Sinatra ». Inngirunnairami Charlie Adams uqalimaniqaqpalaurtuq nipikit- Nous avons ri et je me suis conformé à son désir. tuapiutsuni. Imanna, “aannirsilausimagajangittuq asiminik,” piusiriga miuk. Nous nous sommes rencontrés de nouveau à l’occasion d’un autre Kisiani asianik alianangittumik, quvianangittumik inuusiqalaurivuq suuli. concert de la CBC à Kuujjuaraapik. J’étais encore une fois un animateur et Charlie arsururutiqalaurtuq ajurisimanirmut imialummik amma interprète aux concerts. Le choix des artistes était aussi varié que l’audi- ijirsimalaungitanga tamanna. toire qui nous écoutait. Des deux côtés il y avait des Inuits, des Naskapis, 2004,mi Charlie tuqukasaalaursimajuq manturialmi tamaaniqqisu. des Cris et des Kadlunaqs. Charlie m’a demandé d’exécuter une chanson apurtaulaursimajuq nunakkuurutimut sinittillugu maanituinnaq. Tusagak - avec lui. Nous avons chanté « Quviasupunga », une chanson qui allait satiguurutaulaursimajuq qanuigunnairpallianinga aanniavimmi. devenir sa chanson fétiche. Au cours de la chanson, nous nous sommes UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 35 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖅ ᓄᓇᒋᔭᒥᓂ — ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ. Performing in his hometown – Inukjuak. Tusarnijaartitsiniq nunagijamini – Inujjuami. Charlie en spectacle dans sa ville natale – Inukjuak. | FALL 2009 | FALL srx4~6 36 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

jetés des coups d’œil et nous nous sommes souris comme pour signifier que tout allait bien. La foule l’adorait. La carrière lyrique de Charlie a débuté dans les années 1970 au Churchill Vocational Centre. C’est là qu’il a commencé à imiter les chansons populaires du jour en anglais avec sa guitare pour gauchers. Les guitaristes inuits gauchers sont rares. Il en était un. Les anciens élèves se rappellent toujours de Charlie marchant dans les couloirs des auberges de jeunesse en interprétant des chansons country et du rock. Il faut comprendre que Charlie n’était jamais timide lorsqu’il s’agissait de chanter. Même dans ses derniers jours, Charlie pouvait prendre sa guitare parmi des étrangers et chanter à pleine voix. Bien des chanteurs aimeraient pouvoir en faire autant. En privé, Charlie Adams avait une voix douce. Le cliché « Il n’aurait pas pu faire de mal à une mouche » le décrirait bien. Cependant, la vie de Charlie comportait une face obscure. Charlie luttait contre l’alcoolisme et il ne s’en cachait pas. En 2004, Charlie est passé près de la mort lorsqu’il vivait dans les ᓵᓕᐅᑉ ᐱᖓᓱᑦ ᐃᕐᓂᖏᑦ ᔫᓱᐊ, ᓴᓂ, ᐊᒻᒪ ᒫᑯᓯ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ 19 8 0, ᖏᓐᓂ. rues de Montréal. Une voiture avait reculé sur lui pendant qu’il dormait Charlie’s three boys Joshua, Sonny, and Markusie in Inukjuak in the 1980s. Charlieup pingasut irningit Joshua, Sonny, amma Markusie Inujjuami 1980,nginni. dans une ruelle. L’incident avait fait les manchettes pendant qu’il Les trois fils de Charlie, Joshua, Sonny et Markusie à Inukjuak dans les années 1980. récupérait à l’hôpital.

ᓵᓕ ᐊᒻᒪ ᐊᕐᓇᖓ ᐃᓖᓯ ᒪᑐᐃᕐᓯᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᒃᑯᓱᒃ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᓕᐅᕐᓂᖓᓂᒃ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ. Charlie and wife Elsie at the opening of Inukshuk Productions in Inukjuak. Charlie amma arnanga Elsie matuirsitillugit inukkusuk takunnaraksaliurninganik Inujjuami. Charlie et son épouse Elsie lors du lancement d’Inukshuk Productions à Inukjuak. Tamanna upigilaungitanga kisianilu ijirtuarinaniuk. Charlie pijun- nartitsilaurtuq tusagaksatigut ajjinnguaminik saqqititautitsigiaq aanniav- immi aaqqikpallialirsuni. Kisiani 2007,mi uqalimalaursimajuq ilannari- jaminut sipisikkutigut piqatiqarsuni Charlie Paniguniarmik unikkaarsutik ukiurtatumi akaungiliurutauninganik imialuup amma uqausiqaqsutik tuqugutigikasatsimaninganik. Charlie tuqulaursimajuq Vivuari 2008,mi. Tusagaksatiguuru tautil - lugu ukiurtartumiunut qiksaagutaulaurtuq inunnut. Inngiusiliukkau qa - taujuqutivut inuugunnairtuq. Tuqujiaqaqpugut unikkaarsitimik. Inunir - mini inngiusiliurpalaurtuq tusarnirijaujunik inunnut amma inngiusil- iangit asijjirutausimajut Inuit inuugusinginnut amma quviasugutaullutik inuugiamut. Tuqummat amisunut tusartautsautigilaursimajuq. Ukua tavva uqau- siuqattarsimajut inunnut Charlie-up miksaanut. Il n’était pas fier de cet incident mais il n’a pas essayé de s’en cacher. Sipisikkut qaritaujakkut turaarutingagut, uvanga saantus titiraqtunga, Charlie a permis aux journaux de publier des photos de lui à l’hôpital. “Charlie-up inngiusiliurusia nalunairsigutausimajummarialuuvuq Puis, en 2007, il a parlé à son ami radiodiffuseur de la CBC et compatriote, kinaunittinnik inuulluta ukiurtartumiutaujugut nanilimaaq.” le compositeur-interprète Charlie Panigoniak sur les ondes pour raconter George Lessard pinasuaqatiqaqsimajuq Charliemik nipingatigut son problème à la population de l’Arctique et son expérience de proximité Inuit uqaqsimajuq imaak, “Charlie ikpigusunniqalaurtuq amma nalunar- de la mort. titsinani ikpigusunnirminik tusarnijaarutiliurnirmik tusagaksaniarnik - Charlie est décédé en février 2008. La nouvelle a attristé l’Arctique. Un kut.... Ikajurumalaurtuq inunnik Nunavimmiunik aturluni talavisamik de nos compositeurs-interprètes préférés avait disparu. Nous avions tusaumautiqanikkut uqausirmigut amma iliqqusirminik nuitatitsinikkut.” perdu un poète. Tout au long de sa carrière, ses mélodies country faciles Tavvuunatsainnaq qaritaujakkut Bill Fraser uqaqsimajuq 98%, à retenir étaient très aimées de notre peuple et il parlait du style de vie ngunnirpata Qallunaatitut uqalimajut qaujimannirutik Charlie-up en évolution des Inuits et de leur joie de vivre. inngiusianginnik taututtauniqarajartuq Elvistut, Sinaaturatitut uvvaluun- Les nouvelles de sa mort se sont répandues rapidement. Voici quelques niit Pitulstitut (Elvis, Sinatra, Beatles). exemples de ce que les gens ont dit à son sujet. Inugasait iluvirtautillugu ikpigusuqatausimajut Charliemik iqqau- Sur un site Web de la CBC, I. Saunders a écrit : « La musique de magamik tunnganarnialunganik amma inutsiavauninganik. Tuqulaur- Charlie est sans contredit devenue partie intégrante de l’identité des tillugu Charlie ilitarijauniqalauqsimajuq 2008,mi alianaikkut tusarni- Inuits dans toutes les régions de l’Arctique ». [Traduction] jaartitsiniqaqtillugi Iqalunni. amma Jimmy Echo ilitarijauqasiutilluni. George Lessard a travaillé avec Charlie à TNI et il a affiché ce qui Taima Ugusiti 2008,mi ukiurtartumiut tusarnijaartitsiniqalaursi- suit : « Charlie avait un intérêt et un désir qui manifestaient son grand mammijut parnaktausimajumik Inujjuami iqqaumagutaulluni inngir- intérêt pour les médias… il voulait aider les gens du Nunavik à utiliser timik/inngiusiliurtimik. Tavvani nunalinni Charlie amisuni inngiusili- la télé pour communiquer leur langue et leur culture ». [Traduction] UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 37 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᓵᓕ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᔪᕆᓯᒪᓂᕐᒧᑦ ᐃᒥᐊᓗᒻᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᔨᕐᓯᒪᓚᐅᖏᑕᖓ ᑕᒪᓐᓇ. corridors of the hostels singing country and rock songs. You see, when 2004, ᒥ ᓵᓕ ᑐᖁᑲᓵᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᒪᓐᑐᕆᐊᓪᒥ ᑕᒫᓂᖅᑭᓱ. ᐊᐳᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᓄᓇᒃᑰᕈᑎᒧᑦ it came to singing Charlie never showed a sense of being shy. Even in his ᓯᓂᑦᑎᓪᓗᒍ ᒫᓂᑐᐃᓐᓇᖅ. ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕈᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᖃᓄᐃᒍᓐᓇᐃᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖓ ᐋᓐᓂᐊᕕᒻᒥ. last days Charlie was able to pick up a guitar among strangers and belt ᑕᒪᓐᓇ ᐅᐱᒋᓚᐅᖏᑕᖓ ᑭᓯᐊᓂᓗ ᐃᔨᕐᑐᐊᕆᓇᓂᐅᒃ. ᓵᓕ ᐱᔪᓐᓇᕐᑎᑦᓯᓚᐅᕐᑐᖅ ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒍᑦ out a tune. This characteristic is one any singer would pay to get. ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᒥᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑕᐅᑎᑦᓯᒋᐊᖅ ᐋᓐᓂᐊᕕᒻᒥ ᐋᖅᑭᒃᐸᓪᓕᐊᓕᕐᓱᓂ. ᑭᓯᐊᓂ 2007,ᒥ Offstage Charlie Adams was a soft spoken person. The cliché, “he ᐅᖃᓕᒪᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓚᓐᓇᕆᔭᒥᓄᑦ ᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒍᑦ ᐱᖃᑎᖃᕐᓱᓂ ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᕐᒥᒃ ᐅᓂᒃᑳᕐᓱᑎᒃ could never hurt anybody,” suited him well. However there was a dark ᐅᑭᐅᕐᑕᑐᒥ ᐊᑲᐅᖏᓕᐅᕈᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᐃᒥᐊᓘᑉ ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓱᑎᒃ ᑐᖁᒍᑎᒋᑲᓴᑦᓯᒪᓂᖓᓂᒃ. side in Charlie’s life as well. ᓵᓕ ᑐᖁᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᕕᕗᐊᕆ 2008,ᒥ. Charlie fought alcoholism and he ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕈᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᓄᑦ ᕿᒃᓵᒍᑕᐅᓚᐅᕐᑐᖅ didn’t hide the fact. ᐃᓄᓐᓄᑦ. ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᒃᑲᐅᖃᑕᐅᔪᖁᑎᕗᑦ ᐃᓅᒍᓐᓇᐃᕐᑐᖅ. In 2004, Charlie almost died on the ᑐᖁᔨᐊᖃᖅᐳᒍᑦ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᑎᒥᒃ. ᐃᓄᓂᕐᒥᓂ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕ - streets of Montreal. A car backed over ᐅᕐᐸᓚᐅᕐᑐᖅ ᑐᓴᕐᓂᕆᔭᐅᔪᓂᒃ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓐᖏᐅᓯ - him while he was sleeping in an alley. The ᓕᐊᖏᑦ ᐊᓯᔾᔨᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓅᒍᓯᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ story made headlines as he recovered in ᖁᕕᐊᓱᒍᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐃᓅᒋᐊᒧᑦ. hospital. ᑐᖁᒻᒪᑦ ᐊᒥᓱᓄᑦ ᑐᓴᕐᑕᐅᑦᓴᐅᑎᒋᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ. ᐅᑯᐊ He wasn’t proud of the incident but ᑕᕝᕙ ᐅᖃᐅᓯᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᓵᓕᐅᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦ. he didn’t hide from it either. Charlie ᓯᐱᓯᒃᑯᑦ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᑐᕌᕈᑎᖓᒍᑦ, ᐅᕙᖓ ᓵᓐᑐᔅ allowed newspapers to publish pictures of ᑎᑎᕋᖅᑐᖓ, “ᓵᓕᐅᑉ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕈᓯᐊ ᓇᓗᓇᐃᕐᓯ - him recovering in hospital. Then in 2007 ᒍᑕᐅᓯᒪᔪᒻᒪᕆᐊᓘᕗᖅ ᑭᓇᐅᓂᑦᑎᓐᓂᒃ ᐃᓅᓪᓗᑕ ᐅᑭᐅᕐ - he spoke to his friend, CBC broadcaster ᑕᕐᑐᒥᐅᑕᐅᔪᒍᑦ ᓇᓂᓕᒫᖅ.” and fellow singer/songwriter Charlie ᔪᐊᑦ ᓕᐊᓱᕐᑦ, George Lessard ᐱᓇᓱᐊᖃ- Panigoniak, on air to tell the Arctic about ᑎᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᓵᓕᒥᒃ ᓂᐱᖓᑎᒍᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᐃᒫᒃ, his problem and his near-death experience. “ ᓵᓕ ᐃᒃᐱᒍᓱᓐᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᓇᓗᓇᕐᑎᑦᓯᓇᓂ Charlie died in February 2008. The ᐃᒃᐱᒍᓱᓐᓂᕐᒥᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᓕᐅᕐᓂᕐᒥᒃ ᑐᓴᒐᒃᓴᓂᐊᕐᓂᒃᑯᑦ... news saddened the Arctic. One of our favorite ᐃᑲᔪᕈᒪᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᓄᓇᕕᒻᒥᐅᓂᒃ ᐊᑐᕐᓗᓂ singer-songwriters was gone. We had lost a ᑕᓚᕕᓴᒥᒃ ᑐᓴᐅᒪᐅᑎᖃᓂᒃᑯᑦ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒍᑦ ᐊᒻᒪ poet. Throughout his career his catchy ᐃᓕᖅᑯᓯᕐᒥᓂᒃ ᓄᐃᑕᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ.” country tunes delighted our people and ᑕᕝᕘᓇᑦᓴᐃᓐᓇᖅ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐱᓪ ᕗᕋᐃᓴ, Bill Fraser ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᖅ 98%, ᖑᓐᓂᕐᐸᑕ he spoke about the changing Inuit lifestyle and the joy of being alive. ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕᒪᔪᑦ ᖃᐅᔨᒪᓐᓂᕈᑎᒃ ᓵᓕᐅᑉ ᐃᓐᖏᐅᓯᐊᖏᓐᓂᒃ ᑕᐅᑐᑦᑕᐅᓂᖃᕋᔭᕐᑐᖅ News of his death spread quickly. Here’s a sample of what some ᐃᓪᕙᔅᑎᑐᑦ, ᓯᓈᑐᕋᑎᑐᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐱᑐᓪᔅᑎᑐᑦ ( Elvis, Sinatra, Beatles) . people had to say about him. ᐃᓄᒐᓴᐃᑦ ᐃᓗᕕᕐᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᐃᒃᐱᒍᓱᖃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓵᓕᒥᒃ ᐃᖅᑲᐅᒪᒐᒥᒃ ᑐᓐᖓᓇᕐᓂᐊᓗᖓᓂᒃ On a CBC website, I. Saunders wrote, “Charlie’s music has undoubtedly ᐊᒻᒪ ᐃᓄᑦᓯᐊᕙᐅᓂᖓᓂᒃ. ᑐᖁᓚᐅᕐᑎᓪᓗᒍ ᓵᓕ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓂᖃᓚᐅᖅᓯᒪᔪᖅ 2008, ᒥ become part of the identity of the Inuit in the Arctic throughout the ᐊᓕᐊᓇᐃᒃᑯᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋ ᐃᖃᓗᓐᓂ. ᐊᒻᒪ ᔨᒥ ᐃᖁ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᖃᓯᐅᑎᓪᓗᓂ. regions.” ᑕᐃᒪ ᐅᒍᓯᑎ 2008, ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖃᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒥᔪᑦ ᐸᕐᓇᒃᑕᐅᓯᒪᔪᒥᒃ George Lessard had worked with Charlie at TNI and he posted this: ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ ᐃᖅᑲᐅᒪᒍᑕᐅᓪᓗᓂ ᐃᓐᖏᕐᑎᒥᒃ/ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎᒥᒃ. ᑕᕝᕙᓂ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᓵᓕ ᐊᒥᓱᓂ “Charlie has the interest and drive that showed his great interest in the ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᖃᑦᑕᓯᒪᔪᑦᓴᐅᒻᒪᑦ ᑐᓴᕐᓂᕆᔭᐅᓕᕐᓯᒪᔪᒻᒪᕆᓐᓂᒃ ᐊᔾᔨᐅᖏᓐᓂᖏᓐᓄᑦ. ᐊᒥᓱᑦ media … he wanted to help the people of Nunavik use TV to communicate ᐱᖃᓐᓇᕆᔭᖏᑦ ᐃᖏᕐᑎᐅᖃᑎᒋᓯᒪᔭᖏᑦ ᓯᑯᒥᐅᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᖏᑎᒍᑦ ᐊᒻᒪ ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᖅ their language and culture.” ᑕᐃᑲᓃᖃᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᑦ. ᑕᒪᓐᓇ ᐃᖅᑲᐅᒪᓂᒃᑯᑦ ᐃᖏᕐᑎᑦᓯᑲᑕᓐᓂᖅ ᓂᐱᓕᐅᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ On the same website Bill Fraser commented that if 98% of English ᓴᖅᑭᑕᐅᔪᒃᓴᒫᒧᑦ ᕿᓪᓕᕐᑐᓕᐊᒃᓴᒧᑦ ᐊᑐᕐᑕᐅᒐᔭᕐᑎᓂᒃ. speaking people knew Charlie’s music he would be Elvis, Sinatra, or the ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᓯᕗᓪᓕᕐᐸᐅᓯᒪᖏᑦᑐᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑕᐅᓪᓗᓂ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎ ᐊᒻᒪ Beatles. ᑭᖑᓪᓕᕐᐸᐅᓂᐅᔭᖏᑦᑐᖅ. ᑭᓯᐊᓂᓕ ᐊᒃᑐᐃᓯᒪᔪᖅ ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓅᓯᖏᓐᓂᒃ People have paid their respects to Charlie, who many have ᓇᓗᓇᖏᑦᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᐊᓪᓛᑦ ᐃᓅᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐊᕕᓂᖏᑎᒍᑦ ᐱᕕᒃᓴᖃᕐᕕᒋᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑕᑦᑎᓐᓂᒃ described as a kind and gentle person. After his death, Charlie was — ᐃᓐᖏᐅᓯᑎᒍᑦ ᐊᒃᑐᕐᑕᐅᒋᐊᖅ. honoured at the 2008 Alianait Concert in Iqaluit. So was Jimmy Ekho. ᓵᓕ ᑐᖁᓚᐅᕐᑐᖅ ᒪᒃᑯᑦᓱᓂ ᑭᓯᐊᓂ ᐃᓘᓯᕕᓂᖓ ᓄᓇᒦᖏᓐᓇᓚᖓᔪᖅ. ᐅᑯᐊ ᐅᓂᒃᑳᓕᐊᒃᑲ Then in August 2008 a pan northern concert was organized in Inukjuaq ᐅᖃᓕᒫᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑐᖄᓘᓕᕋᓗᐊᕐᐸᑕ. ᑕᒪᓐᓇᓕ ᑐᑭᓕ ᐃᓅᓯᓕᒫᒧᑦ ᐊᒃᑐᐃᓯᒪᓂᐊᕐᓂᖓ. ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ to pay tribute to the late singer-songwriter. This is the community where ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᓂᖅ ᒪᑭᑕᖏᓐᓇᕐᓕ, ᑲᔪᓯᖏᓐᓇᕐᓕ! w Charlie probably wrote so many of his songs that have become classics. Many of his friends, like former Sikimiut band members and Charlie ᐅᐃᓕᐊᒻ ᑕᒍᕐᓈᖅ ᐊᑯᓂᐊᓗᒃ ᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒍᑦ ᐅᖃᓕᒪᔨᒋᔭᐅᓕᕐᑐᖅ ᑰᔾᔪᐊᒥ, ᐊᒻᒪ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪᓂᖃᖅᑐᖅ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ Panigoniak, were there. The event was recorded for a future CD release ᐃᓐᖏᕐᑎᐅᓂᖓ- ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎᐅᓂᖓ. and videotaped too. Charlie Adams wasn’t the first contemporary singer in the Arctic and he won’t be the last. However, there’s no doubt he has touched the lives of so many Inuit and non-Inuit in ways many will probably never have the chance to do — through a song. Charlie died young but his legacy will live on. Long after anyone reading this article is gone. Now that’s longevity. May Inuktitut music w | FALL 2009 | FALL live on!

William Tagoona is a veteran CBC Northern Services Broadcaster based in Kuujjuaq, and

srx4~6 an acclaimed Inuit singer-songwriter. 38 INUKTITUT wk4tg5 ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

uqattasimajutsaummat tusarnirijaulirsimajummarinnik ajjiunginningin- Sur le même site Web, Bill Fraser avait indiqué que si 98 % des nut. Amisut piqannarijangit ingirtiuqatigisimajangit Sikumiut pinnguar- anglophones avaient connu la musique de Charlie, il aurait eu la carrière tingitigut amma Charlie Paniguniaq taikaniiqataulaursimajut. Tamanna d’un Elvis, d’un Sinatra ou des Beatles. iqqaumanikkut ingirtitsikatanniq nipiliurtaulaursimajuq saqqitaujuk- Les gens ont présenté leurs respects à Charlie que plusieurs ont samaamut qillirtuliaksamut aturtaugajartinik. décrit comme une très bonne et douce personne. Après sa mort, Charlie Charlie Adams sivullirpausimangittuq ukiurtartumiutaulluni a été honoré à l’occasion du concert Alianait 2008 à Iqaluit. Jimmy Ekho inngiusiliurti amma kingullirpauniujangittuq. Kisianili aktuisimajuq l’a été aussi. amisummarialuit Inuit inuusinginnik nalunangittuq amma allaat inuun- Puis, en août 2008, un concert pannordique a été organisé à Inukjuaq gittunik inngiusiliaviningitigut piviksaqarvigilaursimangitattinnik — pour rendre hommage au défunt compositeur-interprète. Cette com- inngiusitigut akturtaugiaq. munauté était celle où Charlie avait probablement écrit plusieurs de ses Charlie tuqulaurtuq makkutsuni kisiani iluusivininga nunamiingin- chansons qui deviendraient des classiques. De nombreux amis étaient nalangajuq. Ukua unikkaaliakka uqalimaartausimajutuqaaluuliraluarpata. présents, dont les anciens membres du groupe et Charlie Panigoniak. Tamannali tukili inuusilimaamut aktuisimaniarninga. Inuttitut inngiu - L’événement a été enregistré sur bande sonore et vidéo en vue du lance- siliurniq makitanginnarli, kajusinginnarli! w ment éventuel d’un CD. Charlie Adams n’a pas été le premier chanteur contemporain de William Tagoona akunialuk sipisikkutigut uqalimajigijaulirtuq kuujjuami, amma ilitari- l’Arctique et il ne sera pas le dernier. Cependant, il a certainement jausimaniqaqtuq inuttitut inngirtiuninga-inngiusiliurtiuninga. touché la vie de nombreux Inuits et non-Inuits comme peu de gens en auront l’opportunité – par une simple chanson. Charlie est mort jeune, mais son héritage se poursuivra. Bien plus longtemps que les personnes qui lisent cet article. Voilà ce qu’on ᓵᓕ ᐱᓇᓱᐊᕐᑐᖅ ᑕᓚᕕᓴᒃᑰᑐᑦᓴᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᑕᕐᕋᒥᐅᑦ ᓂᐱᖓᒃᑯᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ. appelle la longévité. Longue vie à la musique inuktitute! w Charlie at work as a TV Producer with TNI in Inukjuaq. Charlie pinasuartuq talavisakkuututsalirinirmik tarramiut nipingakkunginnut Inujjuami. William Tagoona est un ancien animateur des services nordiques de la CBC à Kuujjuaq et Charlie au travail à titre de téléaste auprès de TNI à Inukjuaq. un compositeur-interprète inuit bien connu. UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 39 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐱᐅᓯᕐᓯᐅᕆᓂᖅ: ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ

Eskimology: Stuff Inuit People Like

/wWt k8zs2 x9Mbq5 By Zebedee Nungak

ᓇᑕᐅᑉ ᐅᓪᓗᖓ ᓇᓪᓕᐅᓯᒪᑎᓪᓗᒍ 2008-ᒥ, ᓰᐲᓰ ᑕᓚᕖᓴᓐᑯᑦ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ ack on Canada Day 2008, CBC TV National News featured a story ᐱᕙᓪᓕᐊᔪᓕᕆᒍᑎᖏᑦ ᐅᓂᒃᑳᐅᓯᖃᓚᐅᔪᕗᑦ Christian Lander- ᒥᒃ ᐊᓪᓚᓂᐊᒐᓕᐅᕐᑐᕕᓂᕐᒥᒃ about Christian Lander, author of a book called Stuff White People ᑲᑕᐃᔭᐅᔪᓂᒃ “ Stuff White People Like” ( ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ). BLike. My reaction to the story was, “Wow! A Qallunaaq ᑕᒪᓐᓇᓕ ᐅᓂᒃᑳᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᑕᑯᒐᒃᑯ ᐃᓱᒪᓚᐅᔪᔪᖓ, “ᐱᐅᐊᐃ! ᖃᓪᓗᓈᒍᑦᓱᓂᐅᓇ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ Qallunologist! Now we’ll have to find an Inuk Eskimologist to keep up!” ᐱᐅᔪᖅᓯᐅᕆᔨ! ᑕᒐᓕ ᓇᕝᕚᐊᖃᕐᓂᐊᓕᖅᐳᒍᑦ ᐃᓅᓗᓂ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᔨᒥᒃ ᑕᒪᑐᒥᖓ - As something of a Qallunologist myself, I was glad to see somebody else ᐅᓕᕐᒥᔪᖅ ᐊᖑᒪᑦᓯᒍᒪᓂᐊᕈᑦᑕ! ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᔨᒐᓚᐅᒻᒥᓱᖓᓘᕋᒪ, ᐊᓕᐊᓕᓚᐅᔪᔪᖓ seriously take up the subject of Qallunology under another name. I ᐊᓯᒻᒪᑦ ᐱᓪᓚᕆᒐᓱᐊᕈᑎᖃᖅᐸᓚᐃᓕᕐᓂᖓᓂᒃ ᖃᓪᓗᓚᓈᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᓂᕐᒥᒃ ᐊᓯᖅᑯᐊᐱᑦᑐᒥᒃ could relate to this guy, Christian Lander! ᐊᑎᖃᕋᓗᐊᖅᑎᓗᒍ. ᐱᖃᑎᒋᒍᓐᓇᕋᔭᕆᐊᖓᓕ ᐃᑉᐱᒋᓕᓚᐅᔪᔭᕋ ᐊᖑᑦ ᑖᓐᓇ Christian Lander! Lander has taken up what might be called self-anthropology based ᑖᓐᓇ Mr Lander ᑲᒪᑦᑐᐊᕆᐊᖅᓯᒪᕙᓚᐃᓕᖅᑐᖅ ᑕᐃᔭᐅᒍᓐᓇᑐᒥᒃ “ᓇᒻᒥᓂᕐᒥᓂᒃ on the great denominator of humour. Being a bona fide Qallunaaq, he ᐱᐅᓯᑐᖃᖅᓯᐅᕆᓂᕐᒥᒃ” ᑐᓐᖓᕕᖃᖅᓱᓂ ᐊᔾᔨᒌᓕᖅᑎᓯᒍᑕᐅᒻᒪᕆᒍᓐᓇᑐᒥᒃ ᒥᑖᖓᑦᓯᐊᓂᕐᒥᒃ, ᐃᓛᒃ has license to poke fun at Caucasian ways without giving offense. He can ᖁᖓᓐᓇᑲᐃᒍᓐᓇᓂᕐᒥᒃ ᐅᓂᒃᑳᕆᔭᒥᓂᒃ. ᖃᓪᓗᓈᓪᓚᕆᐅᒐᒥ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᓐᖏᔭᐃᑦᑐᖅ ᖁᖓᓐᓇ - ᑎᑦᓯᖃᑦᑕᕈᓐᓇᓂᕐᒥᒃ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᖏᓐᓂᒃ ᓂᓐᖓᐃᒍᑎᒋᓂᐊᕈᓐᓇᐃᓗᒋᑦ ᓇᐅᒥᓪᓘᓃᑦ. ᐅᖃᖃᑦ - say things that would otherwise be off limits to non-Qallunaat. He ᑕᕈᓐᓇᑐᖅ ᐅᖃᖅᑕᐅᒍᓐᓇᓂᐅᔭᕋᔭᓐᖑᐊᖏᑦᑐᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᒍᓐᖏᑐᒧᑦ. ᐃᓗᒧᑦ ᑐᑭᓯᒪᑦᓯᐊᑐᖅ possesses insight and knowledge about his people, giving weight to what ᖃᐅᔨᒪᑦᓱᓂᓗ ᖃᓪᓗᓈᒍᖃᑎᒥᑕ ᐱᐅᓯᒻᒪᕆᖏᓐᓂᒃ, ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᓗ ᓱᓕᓐᖏᑐᖁᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕈᓐᓇᕋᓂ. he says. He is not making any wild guesses, and he can’t be accused of ᑖᓐᓇ ᓇᓚᐅᑦᓵᑐᐃᓐᓇᒐᓛᑦᔭᖏᓐᓇᒥ ᐸᓯᔭᐅᓯᒋᓐᓇᐅᒐᓛᓐᖏᑐᖅ ᓇᕐᕈᓇᖅᑎᓯᒐᓱᐊᕐᓂᕋᖅ ᑕᐅᓗᓂ - racist bias or bigotry. ᓘᓐᓃᑦ ᐅᖃᕐᓂᓗᐊᒍᑎᖃᕐᓂᕋᖅᑕᐅᓗᓂᓘᓐᓃᑦ. | FALL 2009 | FALL #108 on the list, Appearing to Enjoy Classical Music, was quite a #108 ᐊᓪᓚᓯᒪᔭᖏᓐᓃᑐᖅ ᐃᒪᐃᓕᖓᔪᖅ: ᐱᐅᒋᔭᖃᖅᑑᔮᕐᓂᖅ ᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓗᓐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᓗᐊᓐ ᖏ - revelation to me. I had thought Qallunaat genuinely enjoyed classical

srx4~6 ᑐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᓂᒃ, ᖃᐅᔨᒋᐅᕐᓇᓚᐅᔪᕗᖅ, ᐅᕙᓐᓄᓕ. ᑐᑭᓯᒪᔪᕆᖃᑦᑕᓯᒪᒐᒪ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᓱᓕᔪᒥᒃ music. A parallel list called “Stuff Inuit People Like,” would be amended 40 INUKTITUT wk4tg5 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION Inunnik Piusirsiuriniq: Sunagalatuinnait Inuit Piugijangit

Esquimaulogie : Ce que le peuple inuit aime

Allatangit Zebedee Nungaup par Zebedee Nungak

anataup ullunga nalliusimatillugu 2008-mi, siipiisii talaviisankut e jour de la Fête du Canada en 2008, il y a eu Kanatalimaami pivalliajulirigutingit unikkaausiqalaujuvut Christian un reportage sur le réseau télévisé de la CBC au sujet de Christian Lander, auteur d’un livre KLander-mik allaniagaliurtuvinirmik taijaujunik “Stuff White L intitulé Stuff White People Like. J’ai réagi au People Like” (sunagalatuinnait qallunaat piugijangit). tamannali unik- reportage en pensant : « Génial! Un qallunologue kaatautillugu takugakku isumalaujujunga, “Wuai! qallunaagutsuniuna qallunaaq [Blanc]! Il nous faut maintenant trouver qallunaanik piujuqsiuriji! tagali navvaaaqarnialiqpugut Inuuluni Inunnik un esquimaulogue inuit pour se maintenir au piusiqsiurijimik tamatumingaulirmijuq angumatsigumaniarutta! Qallu - niveau! » Étant un peu qallunologue moi-même, naanik piusiqsiurijigalaummisungaluurama, alialilaujujunga asimmat j’étais heureux de voir une autre personne se pencher sérieusement sur pillarigasuarutiqaqpalailirninganik Qallulanaanik piusiqsiurinirmik la question de la qallunologie sous un autre nom. Je me sentais des asiqquapittumik atiqaraluaqtilugu. Piqatigigunnarajariangali ippigililau- affinités avec ce nommé Christian Lander! jujara angut taanna Christian Lander! M. Lander a entrepris ce qu’on pourrait appeler l’autoanthropologie Taanna Mr Lander kamattuariaqsimavalailiqtuq taijaugunnatumik à partir du grand dénominateur commun qu’est l’humour. Comme il “namminirminik piusituqaqsiurinirmik” tunngaviqaqsuni ajjigiiliq tisi gu - est un authentique Qallunaaq, il peut se permettre de se moquer des manières caucasiennes sans offenser. Il peut se permettre de dire des taummarigunnatumik mitaangatsianirmik, ilaak qungannakaigunnanir- choses que les non-Qallunaats ne pourraient pas. Il est perspicace et mik unikkaarijaminik. qallunaallariugami pijunnautiqanngijaittuq qun- possède une bonne connaissance de son peuple, ce qui ajoute du poids gannatitsiqattarunnanirmik Qallunaat piusinginnik ninngaigutiginia- à ses paroles. Il n’écrit pas au hasard et on ne pourrait pas l’accuser de runnailugit naumilluuniit. Uqaqattarunnatuq uqaqtaugunnaniujarajan- racisme ou d’intoIérance. nguangittunik qallunaagunngitumut. Ilumut tukisimatsiatuq qaujimat- UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 41 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

ᐱᐅᒋᔭᖃᓪᓚᕆᑦᑐᕆᑦᓱᒋᑦ ᑕᐃᒃᑯᓂᖓ ᓱᒃᑲᐃᑑᑦᓱᑎᒃ ᑐᓴᕐᓂᓗᐊᓐᖏᑐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᒐᕐᓂᒃ “ classical as “Pretending to Enjoy Classical Music.” I’ve tried translating “classical music” - ᒍᓂᕋᖅᑕᓂᒃ ᐊᐃᑉᐸᐃᕆᓕᐅᑎᔪᓂᒃ ᓈᓴᖅᓯᒪᒻᒥᔪᓂᒃ ᐋᖅᑭᑕᐅᔪᖃᕋᔭᖅᐸᑦ ᑕᐃᔭᐅᒐᔭᖅᑐᓂᒃ music” into Inuktitut, as: “Sukkaitualuit tusarniitualuit tusarnijaarutiit ᐃᒫᒃ “ ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ” ᐋᖅᑭᒋᐊᖅᓯᒪᑦᓴᐅᑎᒋᔪᒥᒃ ᐃᒪᐃᓕᔪᖅᑕᖃᕋᕋ ᔭᖅᑐ - Qallunaat piugijangit,” which means, “Achingly slow, terrible-sounding ᓴᐅᕗᖅ ( ᐃᓄᓐᓅᓕᖓᖔᖅᑐᒥᒃ): “ᐱᐅᑦᓴᑐᖅᔫᔮᕋᓱᐊᕐᓂᖅ ᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓘᑦᓱᑎᒃ ᑐᓴᕐᓂᓗᐊᓐᖏᑐᓂᒃ music that Qallunaat enjoy.” ᑐᓴᕐᓂᔮᒐᕐᓂᒃ.” ᐃᓄᒃᑎᑑᓕᖅᑎᓯᒐᓱᐊᖃᑦᑕᓯᒪᒻᒥᔪᖓ “ classical music” – ᓚᔪᒥᒃ ᐃᒪᐃᓕᑎᑦᓱᒍ: #116, Black Music That Black People Don’t Listen To Anymore, “ ᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓗᐃᑦ ᑐᓴᕐᓃᑐᐊᓗᐃᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ, ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐃᒪᐃᓕᒐ - reminds me that I’m not keeping up with research on current Qallunaat ᔭᓐᖑᐊᓱᓂ: “ Achingly slow, terrible- sounding music that Qallunaat enjoy. ” ways. #101, Being Offended, was good to know. I never meant any #116 ᐊᓪᓚᓯᒪᔪᓂᒃ, ᕿᕐᓂᑕᐃᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᑦᓴᔭᖏᑦ ᕿᕐᓂᑕᓄᑦ ᐊᕆᐅᑕᐅᓂᑰᓕᖅᑐᑦ- ᓚᔪᖅ, offense to Qallunaat in my original presentations of Qallunology. But it’s ᐃᖅᑲᐃᒍᑎᒋᔭᕋᓕ ᐊᖑᒪᑦᓯᔭᒍᓐᓇᐃᓂᕐᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᓕᐅᒥᔮᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕋᓗᐊᖅᓱᖓ ᓄᑖᒍᓕᕐᒥᔪᓄᑦ good to know that at least some of them actually like being offended. ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᕆᓕᖅᐸᓪᓕᐊᔭᖏᓐᓂᒃ. #101, ᓯᓪᓗᓕᖅᑎᑕᐅᓂᖅ- ᓚᔪᖅ ᖃᐅᔨᑦᓯᐊᕆᐊᖓ #83, Bad Memories of High School, was useful to know; Qallunaat claim- ᐱᐅᒋᓚᐅᔪᔭᕋ. ᓯᓪᓗᓕᖅᑎᓯᒐᓱᐊᑐᐃᓐᓇᓯᒪᓐᖏᑲᓗᐊᕋᒪ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒋᐊᓐᖓᕈᑎᒐᓂ ing to like being afflicted with bad school day memories! ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᒍᑎᓂᒃ. ᐱᐅᔪᕋᑕᖅ ᖃᐅᔨᑦᓯᐊᔫᒥᒋᐊᒥᒃ ᐃᓚᐃᓐᓇᕆᔪᑦᓴᕆᒻᒥᔭᕋᓗᐊᖏᑦ ᐱᐅᒋᔭᖃᑐᐃᓐᓇᓂᕋᖅᑕᐅᒪᑕ ᓯᓪᓗᓕᖅᑎᑕᐅᓂᕋᓗᐊᒥᒃ. # 83 ᐊᐅᓚᔨᓂᕐᓘᑏᑦ ᐳᖅᑐᓂᖅᓴᒥ #71, Being the only white person around, has the great echo of ᐃᓕᓐᓂᐊᕕᒻᒦᒍᑎᕕᓂᕐᓃ- ᓚᔪᖅ ᐊᑑᑎᖃᓚᐅᔪᒋᕗᖅ ᖃᐅᔨᑦᓱᒍ; ᓱᓇᐅᕝᕙᒪᑯᐊ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᑦᓴ - truth around it. I’ve known many Qallunaat who thoroughly enjoyed ᓂᕋᕈᓐᓇᒥᔪᑦ ᖃᓄᐃᒋᓐᖏᑐᐃᓐᓇᕋᑦᓴᐅᔮᓐᖑᐊᖏᑦᑑᒐᓗᐊᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕕᒻᒦᓱᑎᒃ ᐊᐅᓚᔨᓂᕐᓘᑎ - that status. #62, Knowing what’s best for poor people, can apply to any ᑖᕆᓯᒪᔭᕕᓂᕐᒥᓂᒃ! non-Qallunaat, not only to poor people. Qallunaat have demonstrated # 71, ᓇᔪᖅᑕᒥᓂ ᖃᓪᓗᓈᑐᐊᕆᔭᐅᓃ- ᓚᔪᖅ ᓱᓕᓪᓗᑐᑦᓯᐊᑐᖁᑎᒋᓇᖅᑐᖅ ᖃᐅᔨᒪᓇᕇᖅᑐᖁ - this trait all over the world. #20, Being an expert on YOUR culture, also ᑎᒋᓇᖅᓱᓂᓗ, ᐃᓕᑕᕐᓇᕋᒥ. ᖃᐅᔨᒪᓯᒪᒐᒪ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᖁᕕᐊᒋᔭᖃᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇᑐᓂᒃ reinforces a well-known characteristic of Qallunaat. ᖃᓪᓗᓈᑐᐊᕆᔭᐅᒋᐊᒥᒃ ᓇᓂᐅᒐᓗᐊᖅ ᓇᔪᓕᖅᒥᓂᒃ. # 62, ᖃᐅᔨᒪᔪᑑᔪᕆᓂᖅ ᐊᑦᓱᔪᐃᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᕕᐅᔪᒃᓴᐅᒪᖔᑕ- ᓚᔪᖅ ᑐᑭᓕᐅᑎᓯᒪᒍᓐᓇᐳᖅ ᓇᐅᓕᒫᓄᑦ ᖃᓪᓗᓈᒍᓐᖏᑐᓕᒫᓄᑦ, Some Stuff White People Like sounds realistically applicable to ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᒋᓐᓇᖃᑦᑕᓯᒪᔭᓕᒫᖏᓐᓄᑦ, ᐊᑦᓱᔪᓄᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᖅ. ᖃᓪᓗᓈᑦ ᑕᒪᑐᒥᖓ Inuit in modern life. Inuit must be getting “civilized,” or more ᑕᑯᑦᓴᐅᒍᑎᖃᖃᑦᑕᓯᒪᒻᒪᑕ ᖃᓪᓕᕌᕆᔪᑦᓴᐅᔪᕆᒍᓐᓇᓂᕐᒥᓂᒃ ᓇᓂᑐᐃᓐᓇᓕᒫᑦᓯᐊᖅ ᓯᓚᖅᔪᐊᒥ Qallunaaq-like, to be entirely comfortable with; #120, Taking a year off; ᓇᔪᓕᖅᑕᑐᐃᓐᓇᒥᓂᒃ. # 20, ᖃᐅᔨᒪᓂᖅᐹᒍᔪᕆᒍᑎᖃᕐᓂᖅ ᐃᓕᑦᓯ ᐱᐅᓯᑐᖃᑦᓯᓃ- ᓚᔪᖅ, #42 Sushi; #66 Divorce; #13 Tea; and #1 Coffee. ᓱᓕᑕᐅᒃᑲᐃᓯᐊᕐᒥᔪᖅ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᒻᒪᕆᖏᑕ ᖃᐅᔨᒪᔮᒍᒍᑎᒋᓲᖓᓂᒃ ᐃᓕᑕᕐᓇᕈᑎᒋᒻᒥᔭᖓᓂᒃ. Christian Lander, you’re on to something! Now an Inuk Eskimologist ᐃᓚᖏᑦ ᑖᒃᑯᓇᓃᑦᑐᑦ ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖐ- ᓚᔪᓂ ᐊᑐᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇ - will have to think up “Stuff Inuit People Like.” So here goes. ᑕᐅᓕᐅᒥᔮᓕᕐᒥᔪᑦ ᐃᓅᒐᓗᐊᓄᑦ ᐅᓪᓗᒥᐅᔪᖅ ᐃᓅᓯᐅᓕᖅᑐᒥᒃ. ᐃᓄᐃᑦᒪᑯᐊ ᐊᓱᒎᖅ “ᖃᓪᓗ - Some items on the list should come only with an accompanying ᓈᖅᔪᐊᑎᑐᑦ” ᐱᐅᓯᖅᑖᐸᓪᓕᐊᖂᕐᒥᒪᑕ, ᖃᓪᓗᓈᒍᔮᓕᐅᒥᕙᓪᓕᐊᓱᑎᓪᓗ, ᑐᖅᑯᓯᒪᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇᖃᑕ - commentary, but here we go with simply a list: ᐅ ᒍᓐᓇᓯᑦᓱᑎᒃ ᓱᖏᐅᓐᓂᕆᓕᕐᓗᒋᐊᓛᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᕋᓗᐊᖏᓐᓂᒃ ᒪᑯᓂᖓ: # 120, ᐊᕐᕌᒍᓕᒫᖅ | FALL 2009 | FALL ᓈᓗᒍ ᐱᓇᓱᐊᓐᖏᑲᐃᓐᓇᕈᓐᓇᓂᕐᒥᒃ, # 72 sushi, ᔮᐸᓃᓰᑦ ᐃᖃᓗᑦᑐᕈᓯᖓ ᒥᑭᒐᕐᒥᒃ, # 66, ᑲᑎᑎ - ᑕᐅᒪᔪᐃᑦ ᐊᕕᑉᐸᓂᖏᑦ, # 13, ᑏ, ᐊᒻᒪᓗ # 1, ᑳᐱ. 1.Tea 2. Tobacco 3. Flour, with its ingredients; lard, salt, and baking powder 4. Bannock; in its variations; niqitsajaq, paniqtitaq, imaqvalajuq, srx4~6 42 INUKTITUT wk4tg5 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

sunilu qallunaaguqatimita piusimmaringinnik, taimaimmalu sulinngitu- No 108 de la liste : Avoir l’air d’aimer la musique classique. Cette qutautuinnarunnarani. Taanna nalautsaatuinnagalaatjanginnami pasi- observation fut pour moi une grande révélation. Je croyais que les jausiginnaugalaanngituq narrunaqtisigasuarniraqtauluniluunniit uqar- Qallunaats appréciaient réellement la musique classique. Une liste niluagutiqarniraqtauluniluunniit. parallèle intitulée « Ce que le peuple inuit aime » pourrait être adaptée pour lire « Faire semblant d’apprécier la musique classique ». J’ai essayé de traduire « musique classique » en inuktitut comme suit : « Sukkaitualuit #108 allasimajanginniituq imailingajuq: piugijaqaqtuujaarniq suk - tusarniitualuit tusarnijaarutiit Qallunaat piugijangit », ce qui signifie kaitualunnik tusarniluanngitunik tusarnijaarutinik, qaujigiurnalaujuvuq, « Musique d’une lenteur douloureuse et d’une tonalité horrible que les uvannuli. Tukisimajuriqattasimagama qallunaat sulijumik piugijaqalla- Qallunaats apprécient ». ritturitsugit taikkuninga sukkaituutsutik tusarniluanngitunik tusarnijaa- No 116, Musique noire que les Noirs n’écoutent plus. Cette remarque garnik “classical music”-guniraqtanik aippairiliutijunik naasaqsimammi- me rappelle que je ne suis plus à jour dans mes recherches sur les junik aaqqitaujuqarajaqpat taijaugajaqtunik imaak “sunagalatuinnait manières actuelles des Qallunaats. Pour le no 101, Être blessé, j’étais Inuit piugijangit” aaqqigiaqsimatsautigijumik imailijuqtaqararajaqtu - content de le savoir. Je n’ai jamais voulu blesser les Qallunaats dans mes sauvuq (inunnuulingangaaqtumik): “piutsatuqjuujaarasuarniq sukkaitu- présentations préalables sur la qallunologie, mais il est bon de savoir aluutsutik tusarniluanngitunik tusarnijaagarnik.” Inuktituuliqtisi ga sua - qu’au moins certains d’entre eux aiment se faire blesser. Le no 83, qattasimammijunga “classical musicimailititsugu: “sukkaitualuit tusarnii- Mauvais souvenirs de l’école secondaire, a été utile. Je ne savais pas que tualuit tusarnijaarutiit qallunaat piugijangit, qallunaatitut imailigajan- les Qallunaats aimaient souffrir de leurs mauvais souvenirs de l’école secondaire! nguasuni: “Achingly slow, terrible-sounding music that Qallunaat enjoy.” Le no 71, Être le seul Blanc dans les alentours, me semble très vrai. #116 allasimajunik, qirnitait tusarnijaarutitsajangit qirnitanut ariu- J’ai connu plusieurs Qallunaats qui appréciaient particulièrement ce taunikuuliqtut-lajuq, iqqaigutigijarali angumatsijagunnainirnik qaujisal- statut. Quant au no 62, Savoir ce qui est le mieux pour les pauvres, cela iumijaaqattariaqaraluaqsunga nutaagulirmijunut Qallunaat piusiriliqpal- s’applique à tout non-Qallunaaq, pas seulement en ce qui concerne les liajanginnik. #101, silluliqtitauniq-lajuq qaujitsiarianga piugilaujujara. pauvres. Les Qallunaats ont fait preuve de cette caractéristique dans le silluliqtisigasuatuinnasimanngikaluarama Qallunaanik saqqititsigian- monde entier. Le no 20, Être un spécialiste de VOTRE culture, cela vient ngarutigani Qallunaanik piusiqsiurigutinik. piujurataq qaujitsiajuumigia - renforcer aussi une caractéristique bien connue des Qallunaats. mik ilainnarijutsarimmijaraluangit piugijaqatuinnaniraqtaumata silluliq- titauniraluamik. # 83 aulajinirluutiit puqtuniqsami ilinniavimmii guti - Certaines des choses que les Blancs aiment semblent s’appliquer de vinirnii-lajuq atuutiqalaujugivuq qaujitsugu; sunauvvamakua Qallunaat façon réaliste aux Inuits dans la vie moderne. Les Inuits doivent être en piutsanirarunnamijut qanuiginngituinnaratsaujaannguangittuugaluami train de se ‘civiliser’ ou devenir plus semblables aux Qallunaats pour être complètement à l’aise avec le no 20, Prendre une année sabbatique; ilinniavimmiisutik aulajinirluutitaarisimajavinirminik! le no 42, Le sushi; le no 66, Le divorce; le no 13, Le thé et le no 1, Le café. # 71, najuqtamini qallunaatuarujaunii-lajuq sulillututsiatuqutigi- Christian Lander, vous êtes sur la bonne voie! Un esquimaulogue naqtuq qaujimanariiqtuqutiginaqsunilu, ilitarnarami. Qaujimasimagama inuit doit à son tour imaginer « Ce que le peuple inuit aime ». Allons-y. amisunik Qallunaanik quviagijaqatsiatuinnatunik qallunaatuarijaugiamik Certains des éléments de la liste mériteraient une note d’accompa- naniugaluaq najuliqminik. # 62, qaujimajutuujuriniq atsujuit qanuili- gnement, mais je vous présente une liste toute simple : uqviujuksaumangaata-lajuq tukiliutisimagunnapuq naulimaanut qallu- naagunngitulimaanut, Qallunaat aulatsiginnaqattasimajalimaanginnut, atsujunutuinnaungittuq. Qallunaat tamatuminga takutsaugutiqaqattasi- mammata qalliraarijutsaujurigunnanirminik nanituinnalimaatsiaq silaqjuami najuliqtatuinnaminik. # 20, qaujimaniqpaagujurigutiqarniq ilitsi piusituqatsinii-lajuq, sulitaukkaisiarmijuq qallunaat piusimmaringita qaujimajaagugutigisuunganik ilitarnarutigimmijanganik. Ilangit taakkunaniittut sunagalatuinnait qallunaat piugijangii-lajuni atutsiatuinnatauliumijaalirmijut inuugaluanut ullumiujuq inuusiuliqtu- mik. Inuitmakua asuguuq “qallunaaqjuatitut” piusiqtaapalliaquurmimata, qallunaagujaaliumivalliasutillu, tuqqusimatsiatuinnaqataugunnasitsutik sungiunnirilirlugialaat Qallunaat piusiraluanginnik makuninga: # 120, arraagulimaaq naalugu pinasuanngikainnarunnanirmik, # 72 sushi, jaa- paniisiit iqalutturusinga mikigarmik, # 66, katititaumajuit avippaningit, # 13, tii, ammalu # 1, kaapi.

Christian Lander, atuutiqatsiaruqunnapallaijunik alakkaivutit! tagali inuuluni inunnik piusiqsiurigunnatumik isumagasuaqtuqari- aqaliqquq nuitsigiaqaqtuqaliqsunilu “nagalatuinnanik inuit piugi- janginkni:” makuataga. Ilangit naasaqsimajuni taijausimajuit unikkausiqtanga atatsautigitil- lugu kisiani pijutsaugaluaqtilugit pigiasituinnaqugut sunauningit taigu- lutuinnalugiunniit:

1. Tii 2. Tupaaki 3. Niqitsajaq/sanaugaq, ilagisuungit atatillugik ukua: punniq, tariuq, amma putjusautik 4. Igamajuq niqitsajaq, ajjigiingigun- UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 43 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

Christian Lander, ᐊᑑᑎᖃᑦᓯᐊᕈᖁᓐᓇᐸᓪᓚᐃᔪᓂᒃ ᐊᓚᒃᑲᐃᕗᑎᑦ! ᑕᒐᓕ ᐃᓅᓗᓂ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᒍᓐᓇᑐᒥᒃ ᐃᓱᒪᒐᓱᐊᖅᑐᖃᕆᐊᖃᓕᖅᑯᖅ ᓄᐃᑦᓯᒋᐊᖃᖅᑐᖃᓕᖅᓱᓂᓗ “ ᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᓐᒃᓂ:” ᒪᑯᐊᑕᒐ. ᐃᓚᖏᑦ ᓈᓴᖅᓯᒪᔪᓂ ᑕᐃᔭᐅᓯᒪᔪᐃᑦ ᐅᓂᒃᑲᐅᓯᖅᑕᖓ ᐊᑕᑦᓴᐅᑎᒋᑎᓪᓗᒍ ᑭᓯᐊᓂ ᐱᔪᑦᓴᐅᒐᓗᐊᖅᑎᓗᒋᑦ ᐱᒋᐊᓯᑐᐃᓐᓇᖁᒍᑦ ᓱᓇᐅᓂᖏᑦ ᑕᐃᒍᓗᑐᐃᓐᓇᓗᒋᐅᓐᓃᑦ:

1. ᑏ 2. ᑐᐹᑭ 3. ᓂᕿᑦᓴᔭᖅ/ᓴᓇᐅᒐᖅ, ᐃᓚᒋᓲᖏᑦ ᐊᑕᑎᓪᓗᒋᒃ ᐅᑯᐊ: ᐳᓐᓂᖅ, ᑕᕆᐅᖅ, ᐊᒻᒪ ᐳᑦᔪᓴᐅᑎᒃ 4. ᐃᒐᒪᔪᖅ ᓂᕿᑦᓴᔭᖅ, ᐊᔾᔨᒌᖏᒍᓐᓇᓂᖏᓪᓗ ᐃᒐᒪᒍᓯᖏᑕ; ᓂᕿᑦᓴᔭᖅ, ᐸᓂᖅᑎᑕᖅ, ᐃᒪᖅᕙᓚᔪᖅ, ᓴᓚᕘᖅ 5. ᒥᑭᒐᖅ ᖁᐊᕐᓘᓃᑦ ᓂᕿᑐᐃᓐᓇᖅ 6. ᐊᐅᓚᔫᑦ/ᑕᕐᕋᓕᔮᑦ ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓐᓇᐅᒐᓗᐊᖅᐸᑕ. ᑖᒃᑯᓴᐃᓐᓇᐃᑦ ᑕᑯᓐᓇᕆᐊᓕᖅᑭᑕᐅᒐᓗᐊᕈᑎᒃ 20,ᕕᓪᓗᒋᑦ ᖃᓄᐃᒋᔭᐅᒍᓐᓇᕋᑎᒃ 7. ᒪᖃᐃᓐᓂᖅ/ᐆᒪᔪᖅᓯᐅᓂᖅ ᓱᓇᓯᐅᕐᓂᐅᒐᓗᐊᕈᓂ ᓇᒧᓐᖓᓕᐊᕐᓂᐅ ᒐ - ᓗᐊᕈᓂᓗ 8. ᐃᖃᓗᑦᓯᐅᓂᖅ/ᐃᖃᓪᓕᐊᓂᖅ 9. ᓄᓂᕙᒋᐊᕐᓂᖅ 10. ᐅᐱᕐᖏᒋᐊᕐᑐᓯᒪᓂᖅ ᐅᐱᕐᓐᖏᕕᒻᒥ 11. ᐃᕐᓐᖑᑕᐃᑦ 12. ᐃᕐᓐᖑᑕᓕᖅᑮᑦ 13. ᐃᒍᓇᖅ ᓂᕿ 14. ᐅᔾᔭᐃᑦ ᐳᐃᔩᑦ ᐊᐃᕖᓪᓘᓃᑦ ᓯᖅᑯᖏᑦ 15. ᓴᐅᓂᖃᓂᖅ/ᐊᑎᑦᓯᐊᖃᓂᖅ; ᐊᑦᓯᑕᐅᒪᓂᕐᓗ ᐃᓚᒋᔭᓂᑦ ᐅᖓᓇᖅ - salavuuq 5. Raw, or frozen, country food 6. Movies of any kind; we can ᑐᖁᑕᐅᓯᒪᔪᓂᑦ. see the same one 20 or more times 7. Hunting; for anything, anywhere 16. ᓴᓇᔩᑦ ᐊᕐᓇᖁᑏᓪᓗ ( ᐱᐊᕋᐅᑉ ᐃᓅᓕᕋᑖᑉ ᒥᑦᓯᐊᖓᓂᒃ ᑭᐱᑦᓱᒍᓗ ᕿᓚᐃᔪᕕᓃᑦ) 17. 8. Fishing 9. Berry picking 10. Spring camping 11. Grandchildren ᐊᖑᓯᐊᑦ ᐊᕐᓇᓕᐊᓪᓗ 18. ᐅᖓᓯᑦᑐᒧᑦ ᐃᖏᕐᕋᓃᑦ 19. ᐅᖃᒋᐊᒥᒃ “ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᐅᕙᓚ ᐅᖅ - 12. Great-grandchildren 13. Igunaq; fermented food 14. Ujjaq; fermented ᑐᓂᑕᕐᓂᒃ” 20. ᐊᐳᔭᕆᑦᓯᐊᑯᑦ ᓯᑐᒋᐊᒥᒃ 2 1 . cowboy- ᓯᐅᑏᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ 22. ᐅᒃᐱᓂᕐᒨ - seal or walrus flippers 15. Namesakes; and being named after a dear relative. ᓕᖓᔪᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ 2 3 . Wilf Carter – ᐃᓐᖏᖑᐊᖅᑎᐅᓯᒪᔪᑦ 2 4 . Louvin Brothers – 16. Sanajiit and arnaqutiit [umbilical cord cutters] 17. Angusiat and ᐃᓐᖏᖑᐊᖅᑎᐅᓯᒪᔫᒃ 2 5 . Carter Family – ᐃᓚᒌᑦ ᐃᓐᖏᑎᐅᓯᒪᔪᐃᑦ 26. ᑯᑭᑦᑕᐸᒍᓯᖅ arnaliat [birth-sponsored babies of both sexes] 18. Going on long trips ᑕᐃᔭᐅᔪᖅ “ Wildwood Flower” 2 7 . ᐆᓇᖅᓯᓰᒍᑏᑦ ᐃᒐᒍᑏᑦ ᐃᑯᒪᐅᑎᒨᖅᑐᑦ (ᖃᓚᒍᐊᖅ - 19. Talking about “The Old Days” 20. Sliding down a snowy slope ᑐᓕᐅᕈᑏᑦ) 28. ᑎᒍᒥᐊᒐᐅᑦᓱᑎᒃ ᓅᑦᑕᑎᑦᓯᒍᑏᑦ ᑕᓚᕖᓴᒥᒃ ᓈᓚᐅᑎᒥᓪᓘᓃᑦ 29. ᓯᑕᒪᓂᒃ 21. Country music 22. Gospel music 23. Wilf Carter 24. Louvin Brothers ᐊᑦᓴᓗᐊᓖᑦ ᐃᖏᕐᕋᐅᑏᑦ 30. ᐊᕐᕌᒎᑉ ᐃᓗᐊᓂ ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᑕᕐᓂᖏᑦ 31. ᓲᓴᓐ ᐊᒡᓗᑳᖅ. 25. Carter Family 26. The tune “Wildwood Flower” 27. Microwave ovens 32. ᓯᑭᑑᑦ 33. ᓯᑳᑦᓰᑦ ᑐᓴᕐᓂᑐᖁᑎᖏᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ 34. ᖃᓪᓗᓈᒍᑦᓱᑎᒃ ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ 28. Remote controls for television sets and radio 29. Four wheeler ATVs ᐅᖃᑦᓯᐊᕆᐅᖅᓯᒪᔪᐃᑦ 35. ᐃᓅᑦᓱᑎᒃ ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᕆᐅᓯᐊᓯᒪᔪᐃᑦ 36. ᔪᐊᑕᓐ ᑑᑐ 3 7 . ᑳᓇᑕᐅᑉ 30. Changing seasons 31. Susan Aglukark. ᐃᓛᓂᐅᓐᖏᑑᕈᑎᒋᓯᒪᔭᖓ ( ᒪᒥᐊᒍᑎᒋᓯᒪᔭᖓ) ᐃᓕᓐᓂᐊᑎᖃᐅᑎᓃᑎᑕᐅᓯᒪᔪᕕᓃᑦ ᐱᓪᓗᒋᑦ 38. 32. Snowmobiles [sikituut] 33. Scottish jigs and reels 34. Qallunaat ᕼᐊᑭᕐᓂᐅᑉ ᐅᓐᓄᓯᐅᕈᖁᑕᐅᓂᕆᓲᖓ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ 39. ᐱᕈᖅᑐᕕᓃᓐᓇᓂᒃ ᓂᕿᑐᐊᓖᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ 40. who speak Inuktitut well 35. Inuit who have mastered English 36. Jordin ᐸᓈᓇᐃᑦ 41. ᓄᓇᓖᑦ ᑐᓴᐅᑎᖏᑦ ( ᓈᓚᐅᑎᖏᑦ) 42. ᐅᓐᓂᓗᒐᐅᔭᕐᓂᖅ ᓄᓇᓖᑦ ᑐᓴᐅᑎᖏᑎᒍᑦ Tootoo 37. Canada’s Residential School Apology 38. Hockey Night in 43. ᑖᒃᓰᔭᕈᖁᑎᕕᓂᕐᓅᖓᔪᓂᒃ ᑮᓇᐅᑦᔭᓂᖅ ᑲᕙᒪᒃᑯᓂᑦ. 44. ᐃᓚᒋᔭᓂᒃ ᓇᓂᓯᓂᖅ ᓄᓇᓖᑦ Canada 39. Vegetarian Qallunaat 40. Bananas 41. Local FM radio sta- ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ 4 5 . Tommy Hunter- ᒃᑯᑦ ᑕᑯᓐᓇᕋᖃᑦᓴᐅᓂᕙᓚᐅᖅᑕᖏᑦ 46. ᐊᑕᓈᕐᔪᐊᑦ ᐅᕿᓚᔪᖅ 47 . ᓄᓇᕘᑦ ᑲᕙᒪᖓ 48. ᐃᓄᒃᑎᑑᖅᑐᐃᑦ ᑕᓚᕖᓴᒃᑯᑦ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᐃᑦ ᓇᐅᒃᑰᕋᓗᐊᖅᐸᑕ tions 42. Complaining on local FM radio stations 43. Getting tax rebates ᑕᑯᑦᓴᐅᓂᖏᑦ 49. ᐃᓄᒃᑎᑑᑦ ᕿᒥᕐᕈᖁᐊᒐᐃᑦ 50. ᖃᓪᓗᓈᑦ ᓄᓇᖓᓐᓄᑦ ᖃᖓᑕᒍᓐᓇᓂᖅ from the government. ᐅᓪᓗᓴᐃᓐᓇᖅ ᑎᑭᓚᖓᓗᓂ 51. ᖃᖓᑕᖃᑦᑕᕈᑎᕕᓃᑦ ᖃᖓᑦᑕᐅᑎᑦᓴᑖᕈᑕᐅᓲᑦ 52. ᐱᑦᓰᑦ – 44. Finding relatives in other communities 45. The Tommy Hunter ᐃᖃᓗᐃᑦ ᐸᓂᖅᑎᓯᒪᔪᑦ 53. ᐊᖅᕕᐅᑉ ᒪᒃᑕᖓ 54. ᑯᐊᐸᒃᑯᓂ ᖄᖏᕐᓂᑯᑖᕐᓂᖅ 55. ᐅᑭᐅᒥ Show 46. “Atanarjuat: the Fast Runner” 47. The Government of Nunavut ᐱᖅᑐᓯᐅᓚᐅᑲᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇᓂᖅ 56. ᓄᑖᖅ ᓇᑦᓯᐅᑉ ᑎᖑᖓ 57 . ᐱᐅᑦᓴᑐᖅᔫᔮᕋᓱᐊᕐᓂᖅ 48. Inuktitut programs on television, wherever shown 49. Inuktitut ᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓘᑦᓱᑎᒃ ᑐᓴᕐᓃᑐᐊᓗᓐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᓐᓂᒃ 58. ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ Magazine 50. Flying south on a single day 51. Aeroplan miles 52. Pitsi – ᖃᐅᔨᒪᖃᑦᑕᐅᑎᕖᑦ ᑕᐃᔭᐅᔪᑦ Facebook ᐊᒻᒪᓗ Bebo. dried fish 53. Bowhead maktaq 54. Co-op dividends 55. A good winter 59. ᐊᑦᓱᓈᖃᓐᖏᑐᐃᑦ ᐅᖄᒍᑏᑦ 60. ᐊᑕᓂᐊᓗᒃ ( ᐃᓕᓴᐱ) 61. ᐃᓄᐃᑦ ᖃᖓᑦᑕᔫᖏᑦ snowstorm 56. Fresh seal liver 57. Pretending to Enjoy Classical Music 62. ᑐᕋᒍᑎᓄᑦ ᐱᓐᖑᐊᓂᖅ 63. ᐅᖅᓱᐊᖅ (ᐃᑯᓪᓕᐊᖅ) ᑕᕆᐅᖅ ᑕᕐᕋᑑᑎᐅᔮᖅᑎᓗᒍ 58. Facebook and Bebo. 64. ᐊᕐᑭᒃᒋᓂᒍᑏᑦ ᐅᐱᕐᓐᖔᒥ (ᐅᐱᕐᖔᓴᒥ) 65. ᑎᖅᑭᐊᓖᑦ ᓇᓴᐃᑦ ᐊᓇᐅᓪᓚᑐᖅᓯᐅᑏᑦ 59. Cordless telephones 60. The Queen 61. Air Inuit 62. Playing 66. ᓂᕆᒋᐅᕋᓱᐊᕐᓂᒻ ᓄᕗᐃᑦᑐᒧᑦ ᓴᕕᒻᒧᑦ ᐊᔭᑦᓴᐅᑎᓐᓄᓗ ( ᑲᐳᖅᑲᐅᑏᓐᓄ) 67. ᓴᓇᐅᒐᕐᓂᒃ pool 63. A smooth, glassy sea 64. The first ptarmigan of spring ( ᖁᓪᓕ ᓴᔭᓂᒃ) ᓂᐅᕐᕈᑎᖃᓂᖅ ᖃᓪᓗᓈᓄᑦ 68. ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓃᑦᑐᓄᑦ ᐊᐃᓂᖅ ᓇᒧᑐᐃᓐ ᓇᐅ - 65. Baseball caps 66. Learning to eat with a knife and fork 67. Selling ᒐᓗᐊᖅᐸᑦ 69. ᐊᕐᕋᒍᓕᒫᖅ ᓇᓗᒍ ᐱᓇᓱᐊᓐᖏᑲᐃᓐᓇᓂᖅ 70. ᓂᕈᐊᖃᑕᐅᓂᖅ ᓂᕈᐊᕐᓂᒐᓚᓐᓂ carvings to Qallunaat 68. Going overseas anywhere 69. Taking a Year Off 71. ᓂᕈᐊᖃᑕᐅᕙᓐᓂᖅ ᓂᕈᐊᕐᓂᒪᕆᓐᓂ (ᐊᕕᒐᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓕᐅᒥᔮᖅᑐᓂ 72. ᐅᒡᔫᑉ 70. Voting in elections. ᐃᓇᓗᐊᖏᑦ ᐆᒪᔪᑎᓪᓗᒋᑦ (ᐃᓚᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᑦᓯᐅᑎᐅᑦᓱᑎᒃ spaghetti- ᐅᓂᕋᖅᑕᐅᓲᑦ 73. 71. Voting in referendums (referendii?) 72. Boiled ugjuk intestines ᐅᖄᓚᒋᐊᒥᒃ ᐊᑭᓕᕆᐊᖃᓐᖏᑐᓄᑦ ᐊᑭᓕᕆᐊᖃᓐᖏᑐᓄᑦ 1- 800-ᒥᒃ ᑭᓯᑦᓯᒍᑎᓕᓐᓄᑦ 74. [called Eskimo spaghetti by some] 73. Calling toll-free 1-800 numbers ᒥᑐᐃᔭᐅᑎᓂᒃ ᐃᕿᐊᑦᑕᐅᑎᓂᓪᓗ ᐃᐳᓕᐅᕆᓂᖅ Hᐋᑭᕈᑏᑦ ᕿᔪᖏᓐᓂᒃ 75. ᑲᒥᐊᓗᐃᑦ 74. Making ice scoop and fishing line handles from hockey stick shafts “ ᓯᑭᑑᕈᑏᑦ” 76. ᖁᒻᒧᐊᑎᑕᐅᓯᒪᔪᒃᑰᑐᐃᑦ ᐅᕚᒍᑏᑦ 77. ᖃᐅᔨᒪᔪᑑᔪᕆᓗᐊᒧᑦ ᐊᖏᔪᕐᕉ - ᑎᓐᓂᐅᔭᕿᔪᓂᒃ ᐋᖅᑮᒋᐊᓪᓚᕆᓐᓂᖅ ᑲᕙᒪᒃᑯᑦ ᐱᔨᒐᓚᖏᓐᓂᒃ 78. ᓈᓚᐅᑏᑦ ᒪᖃᐃᓯᐅᑏᑦ 75. “Ski-doo” boots 76. Satellite telephones 77. Deflating wise-guy ( ᐆᕙᒍᓂᕋᖅᑕᐅᔪᑦ) 79. ᐃᒻᒥᓚᔪ ᐊᕐᓇᑰᑉ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᐅᑉ ᓄᓐᖑᐊᓂ ᓰᐲᓰ ᐅᑭᐅᖅᑕᑑᑉ government officials down to size 78. HF radios [Uuvaat] 79. Immilayu ᓈᓚᐅᑎᖓᒎᕈᑎᒋᕙᑦᑕᖏᑦ 80. ᐃᓐᖏᖑᐊᕈᓯᖅ “ ᐃᕐᓂᐅᒋᐊᒥᒃ ᓛᐸᑐᐊᕆᒦ”-ᓚᔪᖅ. Arnaquq’s weekend programs on CBC North Radio. 80. The song 81 . ᑏ ᐊᑎᓕᒃ Yorkshire orange pekoe tea 82 . ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᖓᔪᖅᑳᕆᓚᐅᖅᓯᒪᔭᖓ Pierre Inniugiamik Labradorimi (Sons of Labrador) Elliott Trudeau- ᒍᓚᐅᕐᑐᖅ 83 . Jean Chretien, ᐊᖓᔪᖅᑲᐅᕕᖃᕈᑖᓂ ᐃᓄᓕᕆᔨᑐᖃᒃᑯᓂᒃ 84 . 81. Yorkshire orange pekoe tea 82. The late Prime Minister Pierre ᐃᔪᕐᓇᑐᖁᑎᒥᓂᒃ ᐱᓕᐅᑦᔪᕋᐅᑎᒍᑎᓖᑦ ᖁᕕᐊᓱᕝᕕᒥ 85 . ᓄᑖᕕᓂᖅ ᓂᕿᑐᐃᓐᓇᖅ ᐃᖃᓗᒡᓘᓃᑦ Elliot Trudeau 83. Jean Chrétien, when he was Minister of Indian Affairs ᓱᓇᐅᒐᓗᐊᕈᓂ 86 . ᐊᑦᓴᓗᐊᓕᒫᖏᑦ ᐊᒡᒍᐊᕈᓐᓇᑐᐃᑦ ᓄᓇᒃᑰᔫᑦ 87 . ᕿᖅᓱᑎᖅᓯᒪᔪᐃᑦ 84. Humourous story contests at Christmas time 85. Fresh meat and fish ( ᖁᐊᖅᑎᓯᒪᔪᐃᑦ) ᐊᖅᑯᑏᑦ ( ᑭᖑᓪᓕᐅᕌᓗᒍᒫᖅᑎᓗᒋᓪᓕ ᐊᖅᑯᑎᐅᑉ ᓴᓂᕌᒎᖅᑐᑦ ᐱᓱᒃᑐᓗᑦ ᐊᖅᑯᑏᑦ of any kind 86. Four wheel drive SUVs 87. Paved roads (the sidewalks 89. ᕿᔪᐃᑦ ᖃᒧᑎᑦᓴᐃᑦ ᐊᑭᕈᖅᑕᐅᖏᑦᑐᑦ 90. ᐃᓄᑐᖃᐃᑦ ᐅᓂᒃᑳᓯᐊᕈᓐᓇᑐᐃᑦ 91 . ᐃᓅᓱᑦᑐᐃᑦ can come later) 88. Portable computer modems 89. Lumber for qamutiik ( ᐅᕕᒃᑲᐃᑦ) ᐃᑲᔪᕋᓱᐊᑦᓯᐊᓲᑦ ᐃᓄᑐᖃᐅᓕᖅᑐᓂᒃ 92 . ᐊᒥᐊᕆᑲᒥᐅᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓ Barack (sled) without knots 90. Elders who tell good stories 91. Youngsters who Obama 93 . ᑐᑦᓯᐊᕕᒻᒥ ᐊᔪᕿᖅᑐᐃᔫᑉ ᐊᔪᕿᖅᑐᐃᓯᐊᒻᒪᕆᓐᓂᖓ 94 . ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᖅ.

| FALL 2009 | FALL help their elders 92. U.S. President Barack Obama 93. A well-preached 95 . ᑐᒃᑑᑉ ᐸᑎᖓ 96 . ᓴᓇᓯᒪᑦᓯᐊᑐᖅ ᓇᐅᓚᖅ 97 . ᐃᓐᖏᖑᐊᖅᑎᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ The Beatles sermon 94. Charlie Panigoniak 98. ᐊᕐᓇᐃᑦ ᑲᒻᒥᐅᓲᑦ ᑲᒥᑐᐃᓐᓇᓂᒃ 99. ᓴᕕᕋᔭᐃᑦ ᓂᓪᓕᓱᐃᑦᑐᐃᑦ (ᐆᓇᕐᑐᖃᐅᑏᑦ) 100. 95. Caribou bone marrow 96. A well-made naulaq (harpoon head)

srx4~6 ᐊᐅᓚᐅᑎᐊᐲᑦ ᐃᑯᒪᓕᐅᕈᑏᑦ 101. ᐊᐅᓚᔫᑦ/ᑕᕐᕋᓕᔮᑦ Nanook of the North, ᓯᐱᑎᓐᖑᐊᑕᓖᑦ 44 INUKTITUT wk4tg5 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

naningillu igamagusingita; niqitsajaq, paniqtitaq, imaqvalajuq, salavuuq 1. Le thé. 2. Le tabac. 3. La farine, avec ses ingrédients; le lard, le sel 5. Mikigaq quarluuniit niqituinnaq 6. aulajuut/tarralijaat qanuittutuin- et la poudre à pâte. 4. Le bannock et ses variations; niqitsajaq, paniqtitaq, naugaluaqpata. taakkusainnait takunnarialiqqitaugaluarutik 20,villugit imaqvalajuq, salavuuq. 5. La nourriture traditionnelle crue ou gelée. qanuigijaugunnaratik 7. Maqainniq/uumajuqsiuniq sunasiurniugaluaruni 6. Le cinéma de tout genre; un film pouvant être visionné 20 fois ou namunngaliarniugaluarunilu 8. Iqalutsiuniq/iqallianiq 9. Nunivagiarniq plus. 7. La chasse à n’importe quoi, n’importe où. 8. La pêche. 9. La cueillette de baies. 10. Le camping de printemps. 11. Les petits-enfants. 10. Upirngigiartusimaniq upirnngivimmi 11. Irnngutait 12. Irnnguta liqqiit 12. Les arrières petits-enfants. 13. Igunaq ou nourriture fermentée. 14. Ujjaq 13. Igunaq niqi 14. Ujjait puijiit aiviilluuniit siqqungit 15. Sauniqaniq/ ou nageoires fermentées de phoque ou de morse. 15. Les homonymes atitsiaqaniq; atsitaumanirlu ilagijanit unganaqtuqutausimajunit. et être nommé en honneur d’un parent bien-aimé. 16. Sanajiit arnaqutiillu (piaraup inuulirataap mitsianganik kipit- 16. Sanajiit et arnaqutiit [coupeurs de cordon ombilical]. 17. Angusiat sugulu qilaijuviniit) 17. Angusiat arnaliallu 18. Ungasittumut ingirraniit et arnaliat [bébés parrainés à la naissance, des deux sexes]. 18. Faire de 19. Uqagiamik “taitsumaniuvalauqtunitarnik” 20. Apujaritsiakut situgia - longues randonnées. 19. Parler du bon vieux temps. 20. Glisser sur une mik 21. Cowboy-siutiik tusarnijaarutiit 22. Ukpinirmuulingajut tusarni- pente enneigée. 21. La musique country. 22. La musique « gospel ». 23. Wilf jaarutiit 23. Wilf Carter - innginguaqtiusimajut 24. Louvin Brothers - Carter. 24. Les frères Louvin. 25. La famille Carter. 26. L’air de « Wildwood innginguaqtiusimajuuk 25. Carter Family - ilagiit inngitiusimajuit Flower ». 27. Les fours à micro-ondes. 28. Les manettes de contrôle pour 26. Kukittapagusiq taijaujuq “Wildwood Flower” 27. Uunaqsisiigutiit la télévision et la radio. 29. Les véhicules tous terrains à quatre roues. igagutiit ikumautimuuqtut (qalaguaqtuliurutiit) 28. Tigumiagautsutik 30. Le changement des saisons. 31. Susan Aglukark. 32. Les motoneiges [sikituut]. 33. Les gigues et les reels écossais. 34. Les nuuttatitsigutiit talaviisamik naalautimilluuniit 29. Sitamanik atsalualiit Qallunaats qui parlent bien l’inuktitut. 35. Les Inuits qui parlent bien ingirrautiit 30. Arraaguup iluani silaup asijjitarningit 31. Susan Aglukaaq. l’anglais. 36. Jordin Tootoo. 37. Les excuses présentées par le Canada au 32. Aikituut 33. Sikaatsiit tusarnituqutingit tusarnijaarutiit 34. sujet des pensionnats. 38. La soirée du hockey au Canada. 39. Les Qallunaats Qallunaagutsutik inuktitut uqatsiariuqsimajuit 35. Inuutsutik qallunaat- végétariens. 40. Les bananes. 41. Les postes de radio FM locaux. 42. Les ituuriusiasimajuit 36. Jordan Tootoo 37. Kaanataup ilaaniunngituu- plaintes diffusées sur les postes de radio FM locaux. 43. Les remboursements rutigisimajanga (mamiagutigisimajanga) ilinniatiqautiniititausimaju- de taxes du gouvernement. viniit pillugit 38. Unnusiuruqutaunirisuunga Kanatalimaami 39. Piruq - tuviniinnanik niqitualiit Qallunaat 40. Panaanait 41. Nunaliit tusautingit (Naalautingit) 42. Unnilugaujarniq nunaliit tusautingitigut 43. Taak - siijaruqutivinirnuungajunik kiinautjaniq kavamakkunit. 44. Ilagijanik nanisiniq nunaliit asinginnik 45. Tommy Hunter-kkut takunnaraqat- saunivalauqtangit 46. Atanaarjuat uqilajuq 47. Nunavuut kavamanga 48. Inuktituuqtuit talaviisakkut takunnaraksait naukkuuraluaqpata takut- sauningit 49. Inuktituut qimirruquagait 50. Qallunaat nunangannut qangatagunnaniq ullusainnaq tikilangaluni 51. Qangataqattarutiviniit qangattautitsataarutausuut 52. Pitsiit - Iqaluit paniqtisimajut 53. Aqviup maktanga 54. Kuapakkuni qaangirnikutaarniq 55. Ukiumi piqtusiu- laukatsiatuinnaniq 56. Nutaaq natsiup tingunga 57. Piutsatuq juu - j aarasuarniq sukkaitualuutsutik tusarniitualunnik tusarnijaarutinik qallunaat piugijanginnik 58. Qaritaujakkut qaujimaqattautiviit taijaujut Facebook ammalu Bebo. 59. Atsunaaqanngituit uqaagutiit 60. Atanialuk (ilisapi) 61. Inuit qangattajuungit 62. Turagutinut pinnguaniq 63. Uqsuaq (ikulliaq) tariuq tarratuutiujaaqtilugu 64. Arkikginigutiit upirnngaami (upirngaasami) 65. Tiqqialiit nasait anaullatuqsiutiit 66. Nirigiurasuarnim nuvuittumut savimmut ajatsautinnulu (kapuqqautiinnu) 67. Sanaugarnik (qullisajanik) niurrutiqaniq qallunaanut 68. Tariup akianiittunut ainiq namutuinnau- galuaqpat 69. Arragulimaaq nalugu pinasuanngikainnaniq 70. Nirua- qatauniq niruarnigalanni 71. Niruaqatauvanniq niruarnimarinni (avigasuarniliriliumijaaqtuni 72. Ugjuup inaluangit uumajutillugit (ilanginnut inutsiutiutsutik spaghetti- uniraqtausuut 73. Uqaalagiamik akiliriaqanngitunut akiliriaqanngitunut 1-800-mik kisitsigutilinnut 74. Mituijautinik iqiattautinillu ipuliuriniq Haakirutiit qijunginnik 75. Kamialuit “sikituurutiit” 76. Qummuati tau - simajukkuutuit uvaagutiit 77. Qaujimajutuujuriluamut angijurruutinni- ujaqijunik aaqqiigiallarinniq kavamakkut pijigalanginnik 78. Naalautiit maqaisiutiit (uuvaguniraqtaujut) 79. Immilaju arnakuup pinasuarusiup nunnguani siipiisii ukiuqtatuup naalautingaguurutigivattangit 80. Innginguarusiq “irniugiamik Laapatuarimii”-lajuq. 81. Tii atilik Yorkshire orange pekoe tea 82. Kanataup angajuqqaar- ilauqsimajanga Pierre Elliott Trudeau-gulaurtuq 83. Jean Chretien, angajuquviqarutaani inulirijituqakkunik 84. Ijurnatuqutiminik piliutju- UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 45 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

ᐊᓚᒃᑲᐊᓪᓚᒥᒃ 102. ᓂᑦᔭᐅᓯᔭᕈᓯᖅ ᑕᐃᔭᐅᒍᓯᓕᒃ “ My Love She’ s But a Lassie Yet” 1 03 . 97. The Beatles 98. Women who can make kamiit (sealskin boots) 99. ᐃᓄᐃᑦ ᑕᑯᓐᓇᕋᑦᓴᓕᕆᔨᖏᑕ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᓕᐊᕆᓲᖏᑦ “ᕿᐱᓐᖑᐃᔭᐅᑏᑦ” 105. ᑐᓴᕋᑦᓴᓯᐊᒥᒃ Metal thermos bottles 100. Portable generators 101. The film, “Nanook ᑐᓴᕈᒥᓇᖅᑐᒥᒃ ᑐᓴᕆᐊᒥᒃ ᐅᖓᓯᑦᑐᒥᑦ 106. ᐆᔪᓕᐅᕈᑎᕕᓂᐅᑉ ᖃᔪᖓ ᐆᓇᖅᑐᖅ ᖃᔪᖅᑑᑎᒦᑦᑐᖅ of the North,” starring Alakkariallak 102. The accordion tune, “My Love 107. ᖃᐅᔨᒋᐅᕆᐊᒥᒃ ᐃᓅᑉ ᐱᒍᓐᓇᓯᐊᖅᓱᒍ ᐱᓯᑎᐅᒍᑎᖓᓂᒃ ᓴᖅᑭᓚᐅᖅᓯᒪᓐᓂᖏᑦᑕᖓᓂᒃ She’s But a Lassie Yet” 103. Meeting others on the hunting trail 104. The ᐃᔨᖅᑐᐊᕆᔭᖅᑎᑑᖅᑕᕕᓂᖓᓂᒃ 108. ᐅᕕᓂᓐᓂᐊᕆᐊᒥᒃ ᑯᕕᔪᒧᑦ ᓱᕈᔪᑦᑕᐅᒍᑎᐅᔭᒧᑦ IBC program, “Kipinnguijautiit” 105. Good news from far away 106. A bowl ( ᓯᓚᓗᑦᑕᐅᒍᑎᐅᔭᒧᑦ) (ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᓂᐅᔭᖅᓯᒪᓐᖏᑐᒧᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᐅᑎᓪᓗᒍ). of hot broth 107. Discovering somebody’s hidden talent. 108. A good 109. ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᒃ ᐊᒋᐊᕈᓯᔭᖅᑐᒧᑦ ( ᑕᐅᑏᖅᑐᒧᑦ) ᐊᑐᖅᑕᐅᓲᖅ Ste Anne’ s Reel 1 1 0. shower (unknown in the Old Days). ᓴᐃᓕᑦᓯᐊᓇᕐᓂᐊᓗᐊ ᓯᓂᑦᑕᓗᓂ ᐃᒡᓗᒥ ᐊᐳᑎᒥ ( ᐃᒡᓗᕕᒐᕐᒥ) 111. ᑐᒃᑐᕕᓂᕐᒥᒃ ᓂᕆᕿᒋᐊᒥᒃ 109. The fiddle tune, “Ste. Anne’s Reel” 110. The utter tranquility ᓯᓈᓂ ᑕᕆᐅᒥᒃ 112. ᐳᐃᔨᕕᓂᕐᒥᒃ ᐊᐃᕕᕕᓂᕐᒥᓘᓐᓃᑦ ᓂᕆᒋᐊᒥᒃ ᑕᑉᐹᓂ ᓄᓇᑐᐃᓐᓇᒥᒃ 113. of sleeping in an igloo 111. Eating caribou meat on the floe edge 112. ᐃᓄᐃᑦ ᐅᐱᒋᔭᐅᒍᑎᑖᖃᑕᐅᓲᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᓯᒪᔪᐃᑦ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ ᐅᐱᒋᔭᐅᒍᑎᒋᓲᖏᓐᓂᒃ 114. Eating seal or walrus meat far inland 113. Inuit winning National ᐊᖏᕐᕋᒧᑦ ᑎᑭᒋᐊᒥᒃ ᐊᒃᓂᑐᖅᓯᒪᓗᓂ 115. ᑳᓇᑕᐅᑉ ᐅᓪᓗᖓᑕ ᓇᓪᓕᐅᓂᖓ 116. ᐃᓐᖏᕈᓯᖅ Aboriginal Achievement Awards 114. Arriving home with a good catch ᐱᓯᖅ “ᐃᑦᔪᓇᐃᑦᑐᑑᔪᑎᑦ ᒎᑎᐅᕗᑏᓪᓕ”-ᓚᔪᖅ 117 . ᓴᐃᓕᑦᓯᐊᓇᖅᑐᖅ ᖃᔭᕐᒦᒋᐊᒥᒃ ᐃᒫᓂ ᐅᖅᓱᐊᑎᓪᓗᒍ ( ᐃᑯᓪᓕᐊᑎᓪᓗᒍ) 118. ᐃᓚᒋᔭᒥᒃ ᓵᓚᖃᖅᑐᖃᖅᑎᓗᒍ ᐱᓕᐅᔾᔨᕋᐅᑎᓂᒐᓚᓐᓂ. 115. Canada Day 116. The hymn, “Holy, Holy, Holy, Lord God Almighty” 119. ᓇᓂᓯᕋᑕᕋᓱᐊᕐᓂᖅ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ ᐃᓄᑦᑎᑑᖅᑐᒥᒃ ᓇᓚᐅᓪᓗᒍ ᑐᑭᖃᖃᑎᖓᓂᒃ 117. The utter tranquility of being on water in a qayaq on a calm day ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᖅᑑᑉ “ Congratulations” - ᓚᔫᑉ 120. ᐅᖃᕆᐊᖃᓂᖅ “ Stand- by” - ᓚᔪᒥᒃ 118. Having a relative win a competition. ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ ᐅᖄᕉᑕᕆᒐᓗᐊᕐᓗᓂ 121. ᐃᓄᑐᖃᐅᓕᖅᑐᐃᑦ ᐅᒃᑳᑐᐃᑦ ᐋᓰᒎᖅ “ line- 119. Trying to find an equivalent Inuktitut word for “Congratulations” aappa” - ᑯᑖᑦᑐᓃᕋᑖᕋᒥᒃ ᓂᐅᕕᖅᕕᒥ 122. ᐃᓱᓕᑦᓯᒪᓐᖏᑐᒥᒃ ᖁᑭᐅᑎᑖᕈᓐᓇᐅᑎᖃᕐᓂᖅ 123. 120. Having to say, “Stand-by” in English while speaking Inuktitut ᐊᑦᓱᓈᖅ (ᐃᑦᓱᓈᑎᑐᐃᓐᓇᖅ) ᐅᔾᔪᒐᔭ 124. ᐃᓄᒃᑎᑑᑦ ᐅᖃᐅᓯᖅ “ᑖᓂᓰ”-ᓚᔪᖅ, 121. Elders telling about being in a long “line-aapp-a” at the local store ᐱᔭᐅᓯᒪᒐᓗᐊᖅᓱᓂ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ “ dance” - ᓚᔪᒥᒃ ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᖅᑐᒥᒃ 125. ᑯᐸᐃᒥ 122. Having a valid Firearms Acquisition Certificate. 123. Rawhide rope ᐃᓚᐅᒍᑎᖃᓂᖅ. made from ugjuk skin 124. The Inuktitut word, taanisiq, adopted from “dance” in English. 125. A Co-op membership. ᑖᒃᑯᓇᓂ ᓈᓴᐃᒐᒪ 125-ᒍᓗᑐᐃᓐᓇᓂᒃ ᓱᓇᐅᓂᖏᑦ ᑕᐃᑦᓱᒋᑦ “ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ”-ᓚᔪᓂᒃ, ᓱᖅᑯᐃᓱᑉᐳᖓ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᓯᒃᑲ ᐃᓛᖅᑐᐃᕙᓪᓕᐊᓯᑦᓴᐅᑎᒋᓚᖓᒻᒪᑕ Having listed a mere 125 items of Stuff Inuit People Like, I’m sure w ᐱᐅᓂᖅᓴᓂᒃ ᐊᓪᓛᑦ ᑖᒃᑯᓄᖓ ᓈᓴᖅᓯᒪᒍᑎᓄᑦ. other Inuit will start adding even better stuff to this list. w cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler...

“ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖅ’, ᑎᑎᖃᖅᑕᐅᔪᑦ IV, ᐃᓄᐃᑦ, ᓴᓐᖏᓃᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓱᒪᖏᔭᐅᔪᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᖏᓐᓄᑦ, ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐊᐃᕙᒍᑕᐅᖏᓐᓇᐅᔭᕐᑐᖅ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᐊᑕ ᓯᕗᓂᒃᓴᖓ ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᑦᓯᐊᕐᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᒪᔭᐅᓂᖏᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᑖᒃᑯᓇᓂ ᐅᖃᓕᒫᒐᕐᓂ ᑕᐃᔭᐅᔪᓂ “ Northern Exposure” ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒃᑯᑦ ᐅᒃᑐᐱᕆ 2007,ᒥ. ᑖᒃᑯᐊ ᐅᖃᓕᒫᒐᒃᓴᐃᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᕆᕕᒃᑯᑎᒍᑦ, Institute for Research on Public Policy, ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᑦ ᒪᓕᒐᕐᒥᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ, ᐱᓗᐊᕐᑐᒥᒃ ᖃᓄᖅ ᐃᓱᒪᖃᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ ᐃᓱᒪᖏᔭᒋᓐᓂᒃ ᓲᕐᓗ ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓃ, ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ ᐊᒻᒪ ᓰᓚ ᕗᐊᑦ- ᒃᓘᑦᓴᐃ. ᑕᑯᖏᐊᓗᖏᑦ ᐅᕙᓂ www. irpp. org/indexe. htm ᐊᔾᔨᖏᓐᓂᒃ ᐱᔪᓐᓇᕐᑐᑎᑦ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ "Northern Exposure" Volume IV Peoples, Powers and Prospects in Canada’s North The ongoing debate about the future of Canada’s North is given insight and knowledge in this path-breaking book that stems from the “Northern Exposure” conference held in October 2007. A publication by the Institute for Research on Public Policy, this book explores public policy in the Arctic, with views and perspectives from northerners such as Nellie Cournoyea, Mary Simon and Sheila Watt Cloutier. Go to www.irpp.org/indexe.htm to order your own copy online. “Ukiurtartumik saqqijaartitsiniq”, titiqaqtaujut IV, Inuit, sannginiit amma isumangijaujut Kanataup ukiurtartumiunginnut Taimangalimaaq aivagutaunginnaujartuq Kanataup ukiurtartuata sivuniksanga uqausiusimatsiartuq amma qaumajauningit saqqitausimallutik taakkunani uqalimaagarni taijaujuni “Northern Exposure” katimarjuarniulaursimajukkut Uktupiri 2007,mi. Taakkua uqalimaagaksait saqqitausimajut qaujisarnilirinirmut maligaksalirivikkutigut, Institute for Research on Public Policy, unikkaarsimajut maligarmik ukiurtartumut, piluartumik qanuq isumaqaninginnik amma ukiurtartumiut isumangijaginnik suurlu Nellie Cournoyea, Mary Simon amma Sheila Watt Cloutier. Takungialungit uvani www.irpp.org/indexe.htm ajjinginnik pijunnartutit qaritaujakkut. Northern Exposure, Volume IV Peoples, Powers and Prospects in Canada’s North Le débat continu au sujet de l’avenir du Nord canadien reçoit une infusion d’idées et de connaissances dans ce livre innovateur qui découle de la conférence « Northern Exposure » tenue en octobre 2007. Publié par l’Institut de recherche en politiques publiques, ce livre

| FALL 2009 | FALL explore les politiques publiques dans l’Arctique et comprend le point de vue et les opinions particulières de gens du nord tels que Nellie Cournoyea, Mary Simon et Sheila Watt Cloutier. Pour commander votre copie (en anglais) en ligne, aller au www.irpp.org/indexe.htm. srx4~6 46 INUKTITUT wk4tg5 whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

44. Retrouver de la parenté dans d’autres collectivités. 45. Le Tommy Hunter Show. 46. Le film Atanarjuat, l’homme rapide. 47. Le gouvernement du Nunavut. 48. Les programmes en inuktitut à la télé, peu importe sur quel poste. 49. La revue Inuktitut. 50. S’envoler vers le Sud en une seule journée. 51. Les milles d’Aeroplan. 52. Pitsi ou poisson séché. 53. Le maktaq de baleine boréale. 54. Les dividendes de coops. 55. Une bonne tempête hivernale. 56. Du foie frais de phoque. 57. Faire semblant d’apprécier la musique classique. 58. Facebook et Bebo. 59. Les téléphones sans fil. 60. La Reine. 61. Air Inuit. 62. Le jeu de billard. 63. Une mer lisse et vitreuse. 64. Le premier lagopède au printemps. 65. Les casquettes de base-ball. 66. Apprendre à manger avec un couteau et une fourchette. 67. Vendre des sculptures aux Qallunaats. 68. Aller outre-mer, n’importe où. 69. Prendre un congé d’un an. 70. Voter lors d’élections. 71. Voter lors de référendums. 72. Intestins bouillis d’ugjuk [nommés « spaghetti esquimaux » par certains]. 73. Faire des appels 1-800 sans frais. 74. Fabriquer des cuillères à glace et des manches pour ligne à rautigutiliit quviasuvvimi 85. Nutaaviniq niqituinnaq iqalugluuniit pêche à partir de bâtons de hockey. 75. Des bottes de motoneige. 76. Les sunaugaluaruni 86. Atsalualimaangit agguarunnatuit nunakkuujuut téléphones satellites. 77. Démonter les fonctionnaires qui savent tout. 87. Qiqsutiqsimajuit (quaqtisimajuit) aqqutiit (kingulliuraalugumaaq - 78. Les radios HF [Uuvaat]. 79. Les programmes de fin de semaine tilugilli aqqutiup saniraaguuqtut pisuktulut aqqutiit 89. Qijuit qamutit- d’Immilayu Arnaquq sur la radio Nord de la CBC. 80. La chanson sait akiruqtaungittut 90. inutuqait unikkaasiarunnatuit 91. Inuusuttuit Inniugiamik Labradorimi (fils du Labrador). (uvikkait) ikajurasuatsiasuut inutuqauliqtunik 92. Amiarikamiut anga- 81. Le thé pekoe orange Yorkshire. 82. Feu premier ministre Pierre juqqaanga Barack Obama 93. Tutsiavimmi ajuqiqtuijuup ajuqiqtuisi- Elliott Trudeau. 83. Jean Chrétien, quand il était ministre des Affaires ammarinninga 94. Charlie Panigoniak. indiennes. 84. Les concours d’anecdotes amusantes à Noël. 85. De la 95. tuktuup patinga 96. sanasimatsiatuq naulaq 97. innginguaqtiu- viande fraîche et du poisson frais en tout temps. 86. Les véhicules utilitaires sports à quatre roues motrices. 87. Les routes goudronnées lauqsimajut The Beatles 98. arnait kammiusuut kamituinnanik 99. savi- [les trottoirs peuvent suivre plus tard]. 88. Les modems portables. 89. Des rajait nillisuittuit (uunartuqautiit) 100. aulautiapiit ikumaliurutiit 101. planches pour les qamutiik (traîneaux) sans nœuds. 90. Les aînés qui aulajuut/tarralijaat Nanook of the North, sipitinnguataliit Alakkarial- racontent de bonnes histoires. 91. Les jeunes qui aident les aînés. 92. Le lunmik 102. nitjausijarusiq taijaugusilik “My Love She’s But a Lassie Yet” président des É.-U. Barack Obama. 93. Un sermon bien présenté. 103. inuit takunnaratsalirijingita takunnaraksaliarisuungit “qipinngui- 94. Charlie Panigoniak. jautiit” 105. tusaratsasiamik tusaruminaqtumik tusariamik ungasittumit 95. La moelle osseuse de caribou. 96. Une naulaq (tête de harpon) 106. uujuliurutiviniup qajunga uunaqtuq qajuqtuutimiittuq 107. qau- bien fabriquée. 97. Les Beatles. 98. Les femmes qui savent faire des jigiuriamik inuup pigunnasiaqsugu pisitiugutinganik saqqilauqsiman- kamiit (bottes en peau de phoque). 99. Les thermos en métal. 100. Les ningittanganik ijiqtuarijaqtituuqtavininganik 108. uvininniariamik kuvi- générateurs portables. 101. Le film Nanook qui vient du Nord, mettant en jumut surujuttaugutiujamut (silaluttaugutiujamut) (qaujimajauniujaqsi- vedette Alakkariallak. 102. La mélodie à l’accordéon « My Love She’s manngitumut taitsumaniutillugu). But a Lassie Yet ». 103. Rencontrer d’autres personnes sur un sentier de chasse. 104. Le programme de l’Inuit Broadcasting Corporation 109. Tusarnijaarutik agiarusijaqtumut (tautiiqtumut) atuqtausuuq Kipinnguijautiit. 105. De bonnes nouvelles qui viennent de loin. 106. Un Ste Anne’s Reel 110. Sailitsianarnialua sinittaluni iglumi aputimi (iglu- bol de bouillon chaud. 107. Découvrir un talent caché. 108. Une bonne vigarmi) 111. Tuktuvinirmik niriqigiamik sinaani tariumik 112. Puiji vi - douche (c’était inconnu dans l’ancien temps). nirmik aivivinirmiluunniit nirigiamik tappaani nunatuinnamik 113. Inuit 109. La mélodie au violon « Ste. Anne’s Reel ». 110. L’immense upigijaugutitaaqatausuut nunaqaqqaasimajuit kanatalimaami upigijau- paix de dormir dans un igloo. 111. Manger du caribou au bord d’un gutigisuunginnik 114. Angirramut tikigiamik aknituqsimaluni 115. floe. 112. Manger du phoque ou du morse loin dans les terres intérieures. Kaanataup ullungata nalliuninga 116. Inngirusiq pisiq “itjunaittutuuju- 113. Les Inuits qui remportent des prix nationaux d’excellence tit guutiuvutiilli”-lajuq 117. Sailitsianaqtuq qajarmiigiamik imaani uqsu- décernés aux Autochtones. 114. Arriver chez soi avec une bonne prise. atillugu (ikulliatillugu) 118. Ilagijamik saalaqaqtuqaqtilugu piliujjirau - 115. Le jour de la Fête du Canada. 116. L’hymne « Holy, Holy, Holy, tinigalanni. Lord God Almighty ». 117. La grande paix d’être sur l’eau dans un 119. Nanisiratarasuarniq uqausirmik inuttituuqtumik nalaullugu qayaq par beau temps. 118. Lorsqu’un parent remporte un concours. 119. Essayer de trouver le mot pour rendre « Félicitations » en inuktitut. tukiqaqatinganik qallunaatituuqtuup “Congratulations”-lajuup 120. 120. Avoir à dire « Stand-by » en anglais tout en parlant en inuktitut. uqariaqaniq “Stand-by”-lajumik qallunaatitut inuktitut uqaaruutarigalu- 121. Les aînés racontant comment ils ont dû attendre longtemps en arluni 121. Inutuqauliqtuit ukkaatuit aasiiguuq “line-aappa”-kutaattuni- ligne au magasin local (« long line-aapp-a »). 122. Posséder une irataaramik niuviqvimi 122. Isulitsimanngitumik qukiutitaarunnau- Autorisation d'acquisition d'armes à feu en règle. 123. Une corde en tiqarniq 123. Atsunaaq (itsunaatituinnaq) ujjugaja 124. Inuktituut peau crue d’ugjuk. 124. Le mot udInuktitut taanisiq, adopté de l’anglais uqausiq “taanisii”-lajuq, pijausimagaluaqsuni uqausirmik “dance”- « dance ». 125. L’adhésion à une coopérative. lajumik qallunaatituuqtumik 125. Kupaimi ilaugutiqaniq Ayant énuméré seulement 125 articles de ce que le peuple inuit Taakkunani naasaigama 125-gulutuinnanik sunauningit taitsugit aime, je suis certain que d’autres Inuits vont commencer à ajouter des “sunagalatuinnait inuit piugijangit”-lajunik, suqquisuppunga Inuit asikka articles encore meilleurs à cette liste. w ilaaqtuivalliasitsautigilangammata piuniqsanik allaat taakkununga naasaqsimagutinut. w UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 47 bwm | TAIMA

ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᑦ Inuit Nunangat x9Mbq5 uxo nwm8, xzJ6√zb wkw5 bW‰5 vNbu By Mary Simon, President Inuit Tapiriit Kanatami

ᕙᖑᑦ ᒫᓐᓇᕋᑖᖑᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᖏᕈᑎᖃᓚᐅᕐᒪᑕ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ e recently adopted the phrase “Inuit Nunangat” when discussing “ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓ” ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᓕᑐᐊᕐᒪᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ or referring to the Inuit Homeland. It is a Canadian Inuktitut phrase ᐅᐱᔾᔪᑎᖃᑐᐊᕐᒪᑕ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᑐᐊᕐᒪᑦ. Wthat is inclusive of the interrelated land, waters, and even the ice, ᑲᓇᑕᒥᐅᑎᑐᑦ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᐅᓯᖅ ᑐᑭᓕᒃ ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᖅ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ of our environment. ᓄᓇᒥᒃ, ᐃᒪᕐᒥᒃ, ᐊᒪ ᐊᓪᓛᑦ ᓯᑯᒥᒃ, ᐊᕙᑎᕗᑦ ᐊᑕᖏᕐᓱᒍ. We see the Ar ctic in a unique light. To us the Ar ctic is much mor e than ᐅᕙᖑᑦ ᑕᑯᓗᒍ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᒻᒪᕆᒃ. ᐅᕙᑦᑎᓐᓄᓪᓕ the collection of f ederally defined administr ative jurisdictions that ar e ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᑐᑭᖃᖅᑎᑕᐅᔪᖅ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᓂᕆᑐᐃᓐᓇᖏᑦᑕᖓ convenient for politicians and bur eaucrats to deal with. Inuit Nunangat ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᔪᑎᒍᑦ ᐊᑲᐅᓈᕐᑎᒐᓱᐊᑐᐃᓐᓇᕐᓗᒍ ᑲᑎᒪᔨᐅᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ conveys no meaning of boundar y other than the boundaries of our home-

© VANOC ᒐᕙᒪᓄᑦ ᑲᒪᒋᒋᐊᖅ, ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓ ᑐᑭᖃᒪᑦ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᓂ - land as a whole . There may be a line dr awn on the map betw een Nunavik ᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒃᑯᑦ, ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᐅᒻᒪᑦ ᓄᓇᑦᑎᓐᓂᒃ. ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᑐ ᐃᓐᓇᕆᐊᓕᐅᒐᓗᐊᑦ and Nunatsiavut, and between the Inuvialuit Settlement Region and Nunavut, ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ ᓄᓇᕕᒃ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ, ᐊᒻᒪ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᓄᓇᑖᕆᓯᒪᔭᖓᑎᒍᑦ ᐊᒻᒪ but Inuit Nunangat does not include those lines. Inuit have lived in, and as a ᓄᓇᕗᑦ, ᑭᓯᐊᓂᓕ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓱᖁᑎᒃᓴᕐᓯᒪᖏᑦᑐᑦ part of, those lands f or thousands of y ears before any boundaries w ere ᑭᓪᓕᓕᐊᕆᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ. ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖃᖅᓯᒪᔪᑦ, ᐊᒻᒪ ᐊᓐᓇᐅᒪᒍᑎᒋᓯᒪᓪᓗᒍ. ᐊᑯᓂᒻᒪᕆᐊᓗᒃ, drawn on any maps, it is all Inuit Nunangat. ᓄᓇᓂ ᐊᕐᕌᒍᒐᓵᓗᓐᓄ ᓱᓕ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᑎᓐᓇᒋᑦ ᓄᓇᖑᐊᒃᑯᑦ, ᐊᑕᖏᕐᓱᒍ ᑕᒪᓐᓇ ᐃᓄᐃᑦ Inuit also view the Ar ctic quite differently than many other Canadians ᓄᓇᖓᑦ. do. Unfortunately, all too often the Canadian perception seems to be that ᐊᒻᒪ ᐃᓄᐃᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨᒪᒻᒪᑕ/ᑕᑯᓐᓇᕐᒪᑕ ᐊᔾᔨᒋᖏᑕᒻᒪᕆᖓᓂᒃ ᐊᓯᖏᑕ ᑲᓇᑕᒥᐅᑦ “the north” is what mak es Canada an “Arctic nation”, but that gener ally

| FALL 2009 | FALL ᑐᑭᓯᐊᓂᖓᑕ. ᐅᒡᒍᓇᕐᑑᒐᓗᐊᖅ, ᑲᓇᑕᒥᐅᑦ ᑐᑭᓯᐊᓂᕐᓗᓲᒍᒻᒪᑕ “ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ” ᑲᓇᑕᒧᑦ speaking it is a large, cold, sparsely inhabited, and for the most part barren, “ ᐅᑭᐅᕐᑕᑐᒻᒪᕆᐅᓂᕋᖅᓱᒍ”, ᑭᓯᐊᓂᓕ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᑐᑭᓯᐊᔭᐅᖏᓐᓇᕐᑑᔮᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᒪᓐᓇ ᐊᖏ - part of the country where the ill-fated Franklin Expedition was lost and fur ᔪᐊᓗᒃ, ᐃᒃᑮᓇᕐᑐᐊᓗᒃ, ᐅᖓᓯᑦᑕᕇᑦᑐᐊᓘᓪᓗᓂ ᐃᓄᖃᖏᑦᑐᖅ, ᐊᒻᒪ ᓄᓇᑐᐃᓐᓇᖅ ᓱᓇᖃ ᕋᓂ, traders once plied their trade. srx4~6 48 INUKTITUT wk4tg5 bwm | TAIMA

Inuit Nunangat Nunangat inuit allatangit Mary Simon, Angajuqqaangata Inuit Tapiriit Kanatami Mary Simon, Présidente, Inuit Tapiriit Kanatami

vangut maannarataangulaurtuq angirutiqalaurmata uqausirmik ous avons récemment adopté l’expression Nunangat inuit lorsque “Inuit Nunanga” uqausirijaulituarmat uvvaluunniit pijjutiqatuarmata nous discutons ou parlons de la patrie des Inuits. C’est une expression UInuit Nunaanik pijjutiqatuarmat. Kanatamiutitut Inuttitut uqausiq Nqui vient de l’inuktitut canadien et qui comprend les terres, les eaux tukilik atangirsiniq tamainnik nunamik, imarmik, ama allaat sikumik, avativut et même les glaces qui existent en corrélation dans notre environnement. atangirsugu. Nous percevons l’Arctique d’un point de vue unique. Pour nous, l’Arctique Uvangut takulugu ukiurtartuq ajjiungittummarik. Uvattinnulli ukiurtartuq est beaucoup plus qu’un ensemble de compétences administratives établies tukiqaqtitaujuq gavamakkut aulatsinirituinnangittanga aviktursimajutigut par le gouvernement fédéral, ce qui est pratique pour les politiciens et les akaunaartigasuatuinnarlungu katimajiunikkut amma gavamanut kamagigiaq, fonctionnaires. Le Nunangat inuit ne c omporte pas de notion de fr ontière, Inuit Nunanga tukiqamat killiliurtausimanituinnaungittukkut, atangirsiniummat sauf pour celles qui démarquent notre patrie dans son ensemble . Il peut y nunattinnik. Killiliurtausimatuinnarialiugaluat titiraqsimajutigut Nunavik avoir un trait sur une car te entre le Nunavik et le Nunatsia vut, et entre la amma Nunatsiavut, amma Inuvialuit nunataarisimajangatigut amma région du règlement de l’Inuvialuit et le Nunavut, mais le Nunangat inuit ne Nunavut, kisianili Inuit Nunanga tamakkuninga k illiliurtausimajunik comprend pas ces démarcations. Les Inuits ont vécu sur ces terres et en font suqutiksarsimangittut killiliarijausimajunik. Inuit nunaqaqsimajut , amma partie depuis des millénaires, bien avant que des frontières soient dessinées annaumagutigisimallugu. Akunimmarialuk, nunani arraagugasaalunnu suli sur des cartes. Tout l’ensemble, c’est le Nunangat inuit. killiliurtaulaursimatinnagit nunanguakkut, atangirsugu tamanna Inuit Les Inuits envisagent aussi l’Arctique de façon très différente de celle de nunangat. la plupart des autr es Canadiens. Malheureusement, la per ception des Amma Inuit uk iurtartumi qaujimammata/takunnarmata ajjigingitam- Canadiens semble êtr e trop souvent que, en r aison de l’exist ence de la maringanik asingita Kanatamiut tukisianingata. Uggunartuugaluaq, Kanata- « région du Nord », le Canada est un « pays arctique », qu’en général c’est un miut tukisianirlusuugummata “ukiurtartuq” Kanatamut “ukiurtatummariu- endroit immense, froid, peu peuplé et en majorité aride, que c’est le lieu de UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 49 bwm | TAIMA

ᐃᓚᖓᓗ ᑐᖁᕕᐅᓯᒪᔪᖅ ᕗᕋᐃᖕᓚᓐ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᐊᖅᑳᕋᓱᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓᓄᑦ, Franklin Expedition Inuit see a v ast and beautiful landscape filled with lif e-sustaining ᐊᓯᐅᓚᐅᕐᑐᕕᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᐅᕕᕐᑎᖃᒻᒪᕆᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓᓄᑦ. resources, plants, and animals that is , and has been, an integral part of our ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔪᑦ ᐊᖏᔪᐊᓗᒻᒥᒃ ᑲᔾᔮᕐᓇᕐᑐᐊᓗᒻᒥᒃ ᓱᓇᓕᒫᓕᒻᒥᒃ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ, ᐱᕈᖅᑐᓂᒃ, culture and who we are as a people. ᐆᒪᔪᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᐊᒃᑐᐊᓂᖃᓪᓚᕆᑦᑐᒥᒃ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᑭᒃᑰᓂᑦᑎᓐᓄᑦ ᓇᓗᓇᐃᕐᓯᒍᑕᐅᓂᖓᓂᒃ. Our Prime Minister, and the C anadian government, see the Ar ctic as a ᐊᖓᔪᖅᑳᕐᔪᐊᕗᑦ ᑲᓇᑕᒥ, ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ, ᑕᑯᓐᓇᕐᑐᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅ - resource-rich part of the c ountry that has the pot ential to turn our nation ᕈᑎᒃᓴᖃᓂᕐᐸᐅᓱᕆᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ, ᐱᕕᒃᓴᖃᐅᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᐆᒻᒪᖅᑯᑎᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ into an energy and mining “superpower” that needs t o be protected from ᐅᔭᕋᓐᓂᐊᕐᓂᒃᑯᑦ “ ᓴᓐᖏᔪᐊᓗᓐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖅᑯᑎᖃᐅᑕᐅᓗᓂ” ᓴᐳᒻᒥᔭᐅᒋᐊᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᐸᕝᕕᓴᒃᑕ ᐅᑐ - outsiders, even the friendly ones , as par t of a national Ar ctic Sovereignty ᐃᓐᓇᕆᐊᖃᓂᖓ ᑲᓇᑕᒥᐅᑕᐅᖏᑦᑐᓄᑦ, ᐊᓪᓛᑦ ᐃᓚᓐᓂᕐᑑᔮᕐᑑᒐᓗᐊᓂᑦ, ᐃᓚᒋᔭᐅᑎᑕᐅᓗᓂ policy package. A package that envisions potential military bases, multiple ᓴᐳᒻᒥᔭᐅᒋᐊᖃᓂᖓᓄᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᒃᑯᑦ. ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᔪᒃᓴᐅᔪᑦ ice capable patrol ships, and annual militar y exercises to show the world ᐅᓇᕐᑐᒃᓴᖃᕕᒻᒥᒃ, ᐊᔪᖏᓐᓂᖃᑦᓯᐊᕐᑐᓂᒃ ᓇᐅᑦᓯᕐᑐᕆᐊᖅ ᐅᒥᐊᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᓯᑯᐊᓗᒻᒥ, ᐊᒻᒪ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᑦ that we have a military presence in the north to defend what is “ours”. ᐅᒥᐊᕐᔪᐊᖃᖅᐸᓐᓂᒃᑯᑦ ᐅᓇᕐᑕᕐᑐᒃᓴᓂᒃ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒍᑎᒋᓂᐊᕐᑕᖓᓂᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐅᓇᕐᑐᒃᓴ - Inuit see the inescapable r eality that we are the bedrock of Canadian ᖃᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᓴᐳᒻᒥᓂᑦᑎᓐᓂᒃ “ ᓇᒻᒥᓂᕆᒐᑦᑎᒍ”. Arctic Sovereignty, and that our unbroken thousands-of-years-long occupation ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔪᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᖅᑕᕐᑐᐊᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᕐᒧᑦ ᐱᔾᔪᑎᒻᒪᕆᐅᒋᐊᖅ, ᐊᒻᒪ and use of the land is the anchor t o which Canadian claims are made, and ᐊᑯᓂᒻᒪᕆᐊᓗᒃ ᑕᐅᓴᓂ ᐊᕐᕌᒍᒐᓵᓗᓐᓂ ᓄᓇᖃᖅᓯᒪᔪᑐᖃᐅᒐᑦᑕ ᐊᒻᒪ ᐊᓐᓇᐅᒪᒍᑎᒋᖏᓐᓇᕐᓱᒍ we are more than happy t o be that anchor . Which will the int ernational ᓄᓇᕗᑦ ᓇᓗᓇᖏᒍᑕᐅᖏᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᓇᒻᒥᓂᕆᔭᐅᓪᓚᕆᓐᓂᖓᓂᒃ, ᐊᒻᒪ community find easier t o dispute, an Arctic claim backed by ice-breaking ᖁᕕᐊᓱᑐᐃᓐᓇᑐᒍᑦ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᐅᓪᓚᕆᒋᐊᖅ. ᓇᓕᐊᒃ ᑲᐊᓈᕐᓂᕐᓴᐅᒐᔭᕐᑐᒋᔭᐅᕙ ᐱᔾᔪᑕᐅᓗᑎᒃ patrol ships and militar y exercises, or an Ar ctic claim back ed by healthy, ᓄᓇᓕᓐᓄᑦ ᐊᐃᕙᐅᑎᖃᕆᐊᖃᖅᐸᑕ ᓇᒻᒥᓂᕆᔭᐅᓂᖓᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ, ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᓇᐅᑦᓯᕐᑐᕐ - sustainable, Arctic communities and regions, with settled and fully imple- ᑕᐅᖏᓐᓇᕐᓂᐊᒍᑦ ᓯᑯᓯᐅᑎᒃᑯᑦ ᐅᒥᐊᕐᔪᐊᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᖃᖅᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ mented land claims agreements in place? ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᐃᑲᔪᕐᓯᔭᐅᓂᖃᓗᓂ ᐱᓕᕆᕕᐅᓂᐊᕐᓂᖓ ᐸᕐᓇᓯᒪᑦᓯᐊᕐᑐᓂᒃ ᑲᔪᓯᑦᓯᐊᖏᓐᓇᕐᓂᐊᕐᑐᓂᒃ, We believe the answer to that question is obvious. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᓄᓇᓕᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᔪᑎᒍᑦ, ᐊᒻᒪ ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓯ ᒪᓂᖏᑦᒍᑦ According to recent NASA satellite data the sea ice in the Arctic “thinned ᐊᖏᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ? dramatically” between 2004 and 2008, and those 1.5 million square kilometers ᑖᒃᓱᒧᖓ ᐊᐱᖅᑯᑎᒧᑦ ᑭᐅᔾᔪᑎᒃᓴᖅ ᖃᐅᔨᒪᓇᕇᕐᑐᖅ. of multi-year ice cover has disappeared. However much many Canadians ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᒫᓐᓇᕋᑖᖑᓚᐅᕐᑐᖅ ᐅᑯᐊ NASA, ᑯᓐᓄᑦ ᓵᑕᓚᐃᒃᑯᑎᒍᑦ ( ᐸᓕᐊᖑᐊᒃᑯᑦ) ᑲᑎᕐᓱᕐ - may choose to deny its existence, rapidly escalating climate change is making ᓯᒪᔭᖏᑦ ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᕕᒃᓴᐃᑦ ᓯᑯᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᐅᖃᖅᓯᒪᒻᒪᑕ “ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᓯᑯ Arctic regions all over the world more accessible than they have been at any ᓵᓪᓕᒋᐊᕐᓯᒪᓂᖓᓂᒃ” ᐊᕐᕌᒍᑦ 2004 ᐊᒻᒪ 2008 ᐊᑯᓐᓂᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪ ᑖᒃᑯᐊ 1.5 ᒥᓕᐊᓐ other time in recorded history, ours included — and the ey es of the inter- ᔅᑯᕕᐅᕐ ᑭᓚᒥᑐᕐᔅᓂᒃ ᐊᕐᕌᒍᓂ ᐊᒥᓱᐊᓗᓐᓂ ᓯᑰᕈᓂᑯᐃᑦ ᐊᐅᒃᓯᒪᓕᕐᓱᑎᒃ. ᑭᓯᐊᓂ ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦ national community have turned nor thward as a r esult. The international ᑲᓇᑕᒥᐅᑦ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᖃᐅᔨᒪᖏᓱᑐᐃᓐᓇᕆᐊᓖᑦ ᑲᒪᖏᕐᓱᕐᓗᑎᒃ, ᓱᒃᑲᔪᐊᓗᒻᒥᒃ ᐊᐅᑉᐸᓪ ᓕᐊ - community sees either a potentially resource rich part of the planet that has ᓂᖓᓄᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᐊᖅᑯᑎᒋᔭᐅᑲᑕᓐᓂᕐᓴᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᓕᕐᓂᖓᓂᒃ ᓇᑭᑐᐃᓐᓈᕐᑐᓄᑦ hitherto been denied t o them, or a money-sa ving transportation shortcut ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐱᐅᓯᕆᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ, ᐱᖃᓯᐅᑎᓪᓗᑕ ᑲᓇᑕᒥᐅᑕᐅᔪᒍᑦ — ᐊᒻᒪ ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᑦ between Europe and A sia, that needs t o be discussed at int ernational ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᑦ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᑲᒪᓂᕐᓴᐅᓯᒪᓕᕐᑐᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ. ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᒻᒪᑦ conferences, divided up b y either c onsensus or la w, and claimed f or the ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᒃᓴᑦᓯᐊᕚᓘᓂᖓ ᑲᒪᒋᔭᐅᓯᒪᖏᑐᐃᓐᓇᕐᑐᓂᒃ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᑭᑭᓪᓕᒋᐊᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᓂ economic benefit of one country or another. ᐃᖏᕐᕋᐅᑎᓄᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᑭᐊᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᐃᓴᒥᐅᓄᑦ ᐅᑎᕐᑕᕈᓐᓇᕐᓂᒃᑯᑦ, ᑲᑎᒪᒍᑕᐅᒋᐊᖃᓪᓚ - Inuit see Inuit Nunagnat for what it is, a single, undivided, Inuit homeland ᕆᓐᓂᖏ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᓗᓂ, ᐊᕕᒃᑐᕐᑕᐅᓯᒪᒻᒪᑦ ᐊᖏᕈᑎᑎᒍᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ where we, and our ancestors, have always lived, and moved freely, within. w ᒪᓕᒐᕐᑎᒍᑦ, ᐊᒻᒪ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕈᑕᐅᔪᓐᓇᕐᑐᑦ ᓄᓇᓕᕐᔪᐊᓄᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓄᑦ.

| FALL 2009 | FALL ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓱᒪᕗᑦ ᑖᓐᓇ ᐅᖃᐅᓯᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᑦ ᓱᓕᔪᕆᓪᓗᒍ, ᐊᑕᐅᓯᒃᑯᑦ, ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᒃᑯᑦ, ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂᒃ ᓄᓇᖃᕐᓂᑦᑎᓐᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᖃᒪᑦ, ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓂᕕᓂᑦᑎᓐᓂᒃ, ᐃᓱᒪᕐᓱᑦᓯᐊᕐᓱᑎᒃ ᓇᒧᑐᐃᓐᓇᖅ ᓅᑦᑕᕐᐸᓚᐅᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᓄᓇᒋᔭᑦᑎᓐᓂ. w srx4~6 50 INUKTITUT wk4tg5 bwm | TAIMA

niraqsugu”, kisianili ukiurtartuq tukisiajaunginnartuujaarsimajuq imanna la perte de la funest e expédition de F ranklin et où les c ommerçants de angijualuk, ikkiinartualuk, ungasittariittualuulluni inuqangittuq , amma fourrures exerçaient jadis leur métier. nunatuinnaq sunaqarani, ilangalu tuquviusimajuq Vurainglan ukiurtartu- Pour les Inuits, il s’agit d’un paysage vaste et beau, rempli de ressources, muaqqaarasulaursimaninganut, Franklin Expedition asiulaur tuvinirmut de plantes et d’animaux essentiels au maintien de la vie, et qui fait et faisait amma niuvirtiqammarilaursimaninganut. partie intégrante de leur culture et de leur identité comme peuple. Inuit qaujimajut angijualummik k ajjaarnartualummik sunalimaalimmik Pour notre premier ministre et le gouv ernement du Canada, l’Arctique nunamiutanik, piruqtunik, uumanik, amma aktuaniqallarittumik iliqqusin- est une partie du pays riche en ressources et qui a le potentiel de transformer ganut amma kikkuunittinnut nalunairsigutauninganik. notre nation en une « superpuissanc e » énergétique et minière qu’il faut Angajuqqaarjuavut Kanatami, amma K anataup gavamakkungit, takun- protéger des étrangers, même de c eux qui sont amis , dans le cadr e d’une nartut ukiurtartumik kiinaujaliurutiksaqanirpausurillugu Kanatami, pivik- politique nationale de souveraineté dans l’Arctique. Cette politique prévoit saqautautillugu Kanatami uummaqqutiliurnikkut amma ujaqanniarnikkut la possibilité de bases militaires, de nombreux navires pouvant opérer dans “sanngijualunnik uummaqqutiqautauluni” sapummijaugiaqaqtillungu les eaux envahies par les glaces, et d’exercices militaires annuels en vue de pavvisaktautuinnariaqaninga Kanatamiutaungittunut, allaat ilannirtuujaar- montrer au monde entier que nous a vons une présence militaire dans le tuugaluanit, ilagijautitauluni sapummijaugiaqaninganut Kanataup ukiurtar- Nord pour protéger ce qui « nous » appartient. tunganik namminiqanikkut. Saqqititsijuksaujut unartuksaqavimmik, ajungin- Les Inuits se r endent comptent de la réalité i néluctable qu’ils niqatsiartunik nautsirturiaq umiarjuakkut sikua lummi, amma arraagutamaat constituent le fondement de la souv eraineté canadienne dans l’Arctique et umiarjuaqaqpannikkut unartartuksanik qaujimajaugutiginiartanganik silar- que leur occupation ininterrompue pendant des millénaires et leur utilisation juamiunut unartuksaqatit sinikkut ukiurtartumik saumminittinnik “nam- des terres sont l’ancre à laquelle les revendications canadiennes se rattachent, minirigattigu”. et nous sommes très heureux d’être cette ancre. Lequel des scénarios la Inuit qaujimajut K anataup ukiurtartuartuanik namminiqanirmut pijju- communauté internationale trouvera-t-elle le plus facile à c ontester, une timmariugiaq, amma akunimmarialuk tausani arraaguga saalunni nuna qaq - revendication arctique fondée sur des na vires de patr ouille brise-glace simajutuqaugatta amma annaumagutiginginnarsungu Nunavut naluna ngi - et des ex ercices militaires ou une r evendication arctique fondée sur des gutaungillungu Kanatami ukiurtartuup namminirijaullarinninganik, amma collectivités et des régions saines et dur ables, établies en f onction de quviasutuinnatugut nalunaikkutaullarigiaq. Naliak kaunaarnirsaugajartugi- revendications territoriales complètement réglées? jauva pijjutaulutik nunalinnut aivautiqariaqaq- Nous croyons que la pata namminirijauninganik uk iurtartuup, uki- réponse à c ette question est urtartuup nautsirturtaunginnarniagut sikusiu- évidente. tikkut umiarjuanut amma unatar tuksaqaq- Selon de récentes données titsinikkut, uvvaluunniit ukiurtartuup ikajursi- satellites de la NASA, la glace jauniqaluni piliriviuniarninga parnasimatsiar tu- de mer dans l’ Arctique s’est nik kajusitsianginnarniartunik, ukiurtartumi « amincie énormément » entre nunalinnut amma a viktursimajutingut, amma 2004 et 2008, et les 1,5 million nunataarsimanikkut amma atulirtitausimanin- de kilomètres carrés de calotte gitgut angirutausimajutigut? glaciale remontant à de Taaksumunga apiqqutimut k iujjutiksaq nombreuses années a disparu. qaujimanariirtuq. Peu importe que plusieurs Malillugit maannarataangulaurtuq ukua Canadiens choisissent de nier NASA,kunnut saatalaikkutigut (palianguakkut) son existence, le changement katirsursimajangit tukisigiarviksait sikup ukiur- climatique en rapide évolution tartumi miksaanut uqaqsimammata “aksualuk facilite l’accès aux régions siku saalligiarsimaninganik” arraagut 2004 arctiques partout sur la planète, amma 2008 akunninginni, amma taakkua 1.5 plus qu’à tout autre moment milian skuviur kilamitursnik arraaguni amisualunni sikuurunikuit auksimalir- dans les écrits hist oriques, le nôtre aussi... et les y eux de la c ommunauté sutik. Kisiani amisumma rialuit kanatamiut tamakkuninga qaujimangisutuin- inter nationale se sont par c onséquent tournés vers le Nor d. Pour la narialiit kamangirsurlutik, sukkajualummik auppallianinganut ukiurtartuup communauté internationale, il s ’agit d’une riche r essource potentielle du aqqutigijaukatannirsautuinnariaqalirninganik nakituinnaartunut silar- globe terrestre, jusqu’à maintenant inaccessible ou d ’un moyen de juamiunut piusirijaulaursimangittumik, piqasiutilluta K anatamiutaujugut transport économique entre l’Europe et l’A sie, l’un ou l’autr e devant être — amma taimaimmat silarjuamiut aksualuk k amanirsausimalirtut ukiurtar- discuté lors de conférences internationales, divisé par consensus ou lois, et tumik. silarjuamiunut uk iurtartuq isumagijaummat k iinaujaliurutiksatsi- revendiqué pour le bien-être économique d’un pays ou l’autre. avaaluuninga kamagijausimangituinnartunik, uvvaluunniit akikilligiarutau- Pour nous, les Inuits, le Nunangat inuit est ce qu’il est : la patrie unique et gajartuni ingirrautinut Kana taup akianut amma aisamiunut utir tarun- indivisée des Inuits où nous et nos ancêtr es avons toujours vécu et dans narnikkut, katimagutaugiaqallarinningi silarjuamiunut uqausirijauluni, avik- lequel nous nous déplaçons librement. w turtausimammat angirutitigut uvvaluunniit maligartigut, amma kiinaujali- urasuarutaujunnartut nunalirjuanut ajjigiingittunut. Inuit Isumavut taanna uqausiq inuit nunangat sulijurillugu , atausikkut, atangirsinikkut, Inuit nunanganik nunaqarnittinnik uqausiqamat , amma sivunivinittinnik, isumarsutsiarsutik namutuinnaq nuuttarpalaurninginnik, nunagijattinni. w UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 51 cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler... ᐃᔾᔪᐊᕋᒃᓴᑦᓯᐊᕙᐃᑦ ᑳᕕᓐ ᐃᕙᓐᔅ, Gavin Evans ᒪᖅᑰᕕᒻᒥᐅᖅ, ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᒻᒥ ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᒻᒪᕆᐅᕗᖅ, ᐃᓄᑦᑎᑐᓪᓗ ᕿᓚᐅᔾᔭᕐᑎᐅᓪᓗᓂ, ᓄᓇᓕᓐᓂᓗ ᐊᑭᓕᕐᑕᐅᓇᓂ ᐃᑲᔪᕐᐸᑦᓱᓂ, ᐊᒻᒪ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᓄᑦ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᒋᔭᐅᔪᖅ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᕋᓛᖏᓐᓄᑦ ᑲᓇᑕᒥ. ᓵᓚᑦ ᖃᒪᓂᖅ, Charlotte Qamaniq, ᐃᒡᓗᓕᒻᒥᐅᑕᒃᓴᔭᖅ, ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᑲᑕᔾᔭᕐᐸᑦᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᐊᑭᓕᕐᑐᕐᑕᐅᓇᓂ ᐃᑲᔪᕐᐸᑦᑐᖅ ᐱᓱᖃᑕᐅᓯᒪᓪᓗᓂ ᑲᓇᑕᒥ ᑐᑭᓯᑎᑦᓯᓇᓱᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐃᒻᒥᓃᕐᐸᓐᓂᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ. ᐋᓯᕙᒃ ᑰᔅᑖᑦᓯᓐ, Asivak Koostachin ᐃᓄᕕᐊᓗᓐᓂ ᐃᓚᖃᐅᖅᑐᖅᓱᓂ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᑭᓕᕐᑐᕐᑕᐅᓇᓂ ᐃᑲᔪᕐᐸᑦᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᑲᒪᔨᒻᒪᕆᐅᔪᒪᔪᖅ ᐊᔾᔨᓕᐅᕆᓂᕐᒥᒃ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᑕᓚᕕᓴᒃᑰᕐᑐᒃᓴᓂᒃ. Role Models Gavin Evans of Makkovik, Nunatsiavut, is an athlete, a traditional drummer, a community ᑳᕕᓐ ᐃᕙᓐᔅ Gavin Evans volunteer, and a Sergeant in the Junior Canadian Rangers. Charlotte Qamaniq, whose home community is Igloolik, Nunavut, is a traditional throat singer and volunteer who walked across Canada to raise awareness about Aboriginal Youth Suicide. Asivak Koostachin has roots in the Inuvialuit Region and is a c ommunity volunteer who wants to be a director of photography for film and television. Ijjaugatsattiavaaluit Gavin Evans Maqquuvimmiuq, Nunatsiavummi pinnguartimmariuvuq, inuttitullu qilaujjartiulluni, nunalinnilu akilirtaunani ikajurpatsuni, amma unatartuksanut sivuliurtigijaujuq unatartuksaralaanginnut Kanatami. Charlotte Qamaniq, Iglulimmiutaksajaq, Nunavummi, katajjarpattuq amma ᓵᓚᑦ ᖃᒪᓂᖅ Charlotte Qamaniq akilirturtaunani ikajurpattuq pisuqatausimalluni Kanatami tukisititsinasuartillugit nunaqaqqaaqsimajut imminiirpanningita miksaanut. Asivak Koostachin Inuvialunni ilaqauqtuqsuni nunalinni akilirturtaunani ikajurpattuq amma kamajimmariujumajuq ajjiliurinirmik takunnaraksanik amma talavisakkuurtuksanik. Modèles à suivre Gavin Evans, de Makkovik, au Nunatsiavut, est à la fois un athlète, un joueur de tambour traditionnel, un bénévole de la collectivité et un sergent des Rangers juniors canadiens. Charlotte Qamaniq, qui vient d’Igloolik, au Nunavut, est une interprète de chant guttural traditionnel et une bénévole qui a traversé le Canada à pied pour sensibiliser

© BEN POWLESS (3) la population au suicide chez les jeunes Autochtones. ᐋᓯᕙᒃ ᑰᔅᑖᑦᓯᓐ Asivak Koostachin Asivak Koostachin, qui a des racines dans la région de l’Inuvialuit, est un bénévole de la collectivité qui veut devenir directeur de la photographie au cinéma et à la télévision.

ᑭᒃᑯᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᑲᒪᓇᓗᐊᕐᑐᓂᒃ ᐊᐱᖅᓱᕐᓂᖅ ᔮᓐ ᕼᐅᔅᑕᐅᑉ, John Houston ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᖅ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕋᑖᕕᓂᖓ The Most Interesting Group of People You’ ll Ever Meet ᐊᑎᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᔪᖅ ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᕕᓂᕐᒥᑦ ᐅᓂᒃᑳᕐᓱᓂ ᓴᓇᓐᖑᐊᒃᑲᐅᔪᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᑎᑎᕋᖅᑎᒥᒃ ᔮᐃᒥᔅ ᕼᐅᔅᑕᓐᒥᒃ, James Houston. ᑖᓐᓇ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᖅ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᑐᖏᓕᕇᓂᒃ ᐊᐱᕐᓱᕐᓂᕕᓂᖓᓂᒃ ᐃᓚᓐᓇᕆᔭᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᓚᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᑐᖃᐅᑉ ᕼᐃᐅᔅᑕᐅᑉ, ᐊᑎᖃᖅᑎᑕᐅᕙᓚᐅᕐᑑᑉ “ ᓴᐅᒥᒃ” , “ Saumik. ” Interviews with interesting people John Houston’s latest film, The Most Interesting Group of People You’ll Ever Meet, takes its name from a phrase once used to describe the famous artist and author James Houston. The film takes the form of a series of interviews with friends and family of the man known as “Saumik.” Kikkutuinnarnik kamanaluartunik apiqsurniq John Houston kingullirpaaq tarrijagaksaliurataavininga The Most Interesting Group of

© ALICE WATSON People You’ll Ever Meet atiliurtausimajuq uqausirijaulaursimajuvinirmit unikkaarsuni sanannguakkaujumik amma titiraqtimik James Houston. taanna tarrijagaksaq unikkaar - simajuq tungiliriinik apirsurnivininganik ilannarijaminik amma ilanginnik “Saumik.” Entrevues avec des personnes intéressantes Le dernier film de John Houston, The Most Interesting Group of People You’ll Ever Meet, | FALL 2009 | FALL tire son titre d’une phrase utilisée pour décrire l’artiste et écrivain célèbre James Houston. Le film comprend une série d’entrevues avec des amis et des membres de la famille de Houston père, connu sous le nom de « Saumik ». srx4~6 52 INUKTITUT wk4tg5 wkw5 s9lu INUIT TODAY

srx4~6 | FALL | UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009, Nwns∫ VOLUME NAISAUTAA 17, # 2

2009,ᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖓ ᓇᐃᓂᒥ 2009 ITK AGM Held in Nain 2009,mi Inuit Tapiriit Kanatami Arraagutamaarsiummik Katimarjuarninga Nainimi AGA 2009 de l’ITK à Nain

ᒐᕙᒪᕈᕋᑖᕐᓂᑯᐃᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᒻᒥ ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᖃ - The newly minted Government of Gavamarurataarnikuit Nunatsiavummi Le tout nouveau gouvernement du ᑕᐅᓚᐅᕐᐳᑦ 2009, ᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ Nunatsiavut played host to the 2009 ITK tunngasuktitsiqataulaurput 2009,mi Inuit Nunatsiavut a accueilli l’assemblée ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᓂᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ Annual General Meeting (AGM) in Nain. Tapiriit Kanatami arraagutamaarsiutimi - générale annuelle (AGA) 2009 de l’ITK à nik katimarjuarniqaqtillugit Nainimi. ᓇᐃᓂᒥ. ᑲᑎᒪᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᓚᐸᑐᐊᒥ ᐃᓄᐃᑦ The meeting was h eld in th e former Nain. La réunion a eu lieu dans l’ancienne Katimaniqalaurtuq Lapatuami Inuit katuj - ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᑲᑎᒪᕕᕕᓂᑐᖃᖓᓂ. ᐃᓄᐃᑦ Labrador Inuit Association boardroom. salle de conférence de la Labrador Inuit ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᓂᖃ ᓚ - jiqatigiingita katimavivinituqangani. ITK held an AGM there in 2005. Association. L’ITK y avait tenu son AGA ᐅᕐᓯᒪᔪᑦ 2005,ᒥ ᑕᐃᑲᓂᑦᓴᐃᓐᓇᖅ. Inuit Tapiriit Kanatami arraagutamaarsium- Highlights from the two d ays of en 2005. ᐅᓪᓘᓐᓂ ᒪᕐᕉᓐᓂ ᑲᑎᒪᔾᔪᑎᖃᓗᐊᓚᐅᕐᑐᑦ mik katimaniqalaursimajut 2005,mi tai ka- nitsainnaq. Parmi les faits saillants des deux jours ᐅᑯᓂᖓ – ᑲᑎᒪᔨᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᑲᑎᒪᓚᐅᕐᑎᓪᓗᒋᑦ meetings –a Board of Directors meeting Ulluunni marruunni katimajjutiqalua - de réunions – un e réunion du conseil ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᓂᖃᓚᐅᕐᑐᑦ – ᐅᖃᐅ ᓯ - followed by the AGM – included discussions laurtut ukuninga — katimajituinnait kati - d’administration suivie de l’AGA – mention- ᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᓱᓕᔪᕐᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᑲᒥᓴᓐᒥᒃ, ᖃᓂᒪ - on the Truth and Reconciliation Commis - malaurtillugit arraagutamaarsiummik nons les discussions sur la Commissi on ᓇᕐᑐᖃᓂᕐᒥᒃ ᐅᓪᓗᒥ, H1 N1 flu virus, sion, the H1N1 flu pan demic, the Food katimaniqalaurtut — uqausiqalaurtut de vérité et de réconciliation, l’épidémie UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 53 wkw5 s9lu INUIT TODAY

ᖑᓂᕋᖅᑕᐅᔪᒥᒃ, ᓂᕿᓄᑦ ᐃᑲᔪᕐᑕᐅᔾᔪᑎᒃᓴᓕ ᕆ - Mail Program, Polar Bear Research, the sulijurniarnirmut kamisanmik, qanima- de grippe H1N1, le programme de produits ᓂᕐᒥᒃ, ᓇᓄᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒥᒃ, ᑲᓇᑕᐅᑉ European Union Ban on Seal Pr oducts, nartuqanirmik ullumi, H1N1 flu virus , alimentaires livrés par la poste , la ᐊᑭᐊᓂ ᓇᑦᓯᓕᕆᓂᕐᒥᒃ, ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᑐᖃ - the Inuit Knowledge Centre, and the nguniraqtaujumik, niqinut ikajurtaujju- recherche sur l’ours polaire, l’interdiction ᖏᓐᓂᒃ ᑲᑎᕐᓱᐃᕕᒃᓴᒥᒃ, ᐊᒻᒪ ᐅᓪᓗᒥ ᖃᓄᐃᓕ - state of national politics in Canada. tiksalirinirmik, nanulirinirmut qaujisar - de l’Union européenne touchant les nirmik, Kanataup akiani natsilirinirmik, ᖓᓕᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᒐᕙᒪᐃᑦ ᑲᓇᑕᒥ. The 2008-2009 ITK Ann ual Report produits du phoque, le Centre du savoir 2008-2009, ᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ Inuit qaujimajatuqanginnik katirsui vik - contains a summary of the issues ITK is inuit et la situ ation en m atière de ᐊᕐᕋᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᖃᐅᓯ ᖃᖅ - samik, amma ullumi qan uilingalir ni - active on, and which were, substantially, ngin nik gavamait Kanatami. politiques nationales du Canada. ᐸᑦᑐᑦ ᓇᐃᓪᓕᒋᐊᕐᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ Le rapport annuel 2008-2009 de l’ITK ᑲᓇᑕᒥ ᐱᓕᕆᐊᖏᑦ, ᐊᒻᒪ ᐱᓗᐊᕐᑐᒥᒃ, ᐅᖃ - matters for discussion at the BOD and AGM 2008-2009,mi Inuit Tapiriit Kanatami arragutamaarsiummik katimarjuartil lugit comprend un sommaire des dossiers sur ᐅᓯᕆᔭᐅᔭᕆᐊᓕᓐᓂᒃ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᑲᑎᒪᑎᓪᓗᒋᑦ meetings. The report is available online uqausiqaqpattut nailligiarsimatillugit lesquels travaille l’ITK et qui son t, ᐊᒻᒪ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ. at www.itk.ca in Inuktitut, English, and Inuit Tapiriit Kanatami piliriangit, ammuma essentiellement, des sujets de discussion ᐅᑯᐊ ᑐᓴᕐᑎᑦᓯᒍᑏᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᔪᑦ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ French. piluartumik, uqausirijaujarialinnik kati- lors des réunions du conseil d’adminis- ᐅᕘᓇ www. itk. ca ᐃᓄᑦᑐᑦ, ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐊᒻᒪ Five resolutions were passed at th e majingit katimatillugit amma arraaguta- tration et de l’AGA. On peut avoir accès ᐅᐃᒍᐃᑎᑐᑦ. AGM. They were on the H1N1 flu virus , maarsiutimik katimarjuarniqaqtillugit. au rapport en li gne à www .itk.ca en ᑕᓪᓕᒪᓂᒃ (5) ᐊᑐᓕᖁᔨᕗᖔᕈᑎᓕᐅᓚ ᐅᕐᑐᑦ Truth and Reconciliation Commission, Ukua tusartitsigutiit atuinnaujut qari- inuktitut, en français et en anglais. ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᓂᒃ. taujakkut uvuuna www.itk.ca inuttut, Polar Bear Research, Inuit as a specific L’AGA a ad opté cinq résoluti ons. ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᒥᒃ ᖃᓂᒪᓇᑖᖑᓵᕐᓯᒪᔪᒥᒃ ᑕᐃᔭ ᐅᓪ - aboriginal people, and the national Inuit qallunaatitut amma uiguititut. ᓗᓂ, H1 N1 flu virus, ᓱᓕᔪᕐᓂᐊᓂᕐᒧᑦ ᑲᒥᓴᓐ Elles portaient sur le virus d e la grippe education committee. These resolutions Tallimanik (5) atuliqujivungaarutiliu - ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᓇᓄᕐᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒥᒃ, ᐃᓄᓐᓄᐊᖓ - laurtut katimarjuarniqaqtillugit arraagu- H1N1, la Commissi on de vérité et d e ᓂᕐᓴ ᓄᐊᖓᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ are available on the ITK website. tamaarsiutiminik. Pijjutiqaqtumik qani- réconciliation, la r echerche sur l’ours ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ. ᐊᑐᓕᖁ - Nain elder Julius M erkeratsuk was manataangusaarsimajumik taijaulluni, polaire, les Inuits comme peuple autoch- ᔨᕗᖔᕈᑎᓕᐊᖑᓯᒪᔪᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᕗᑦ ᐃᓄᐃᑦ present for the closing prayer at the meet- H1N1 flu virus, sulijurliarlirnut kanisan tone distinct et le comité n ational sur ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᑐᑭᓯ ᒋ ᐊᕐᕕᖓᒍᑦ. ing and remarked that h e appreciated miksaanut, nanurnik qaujisarnirmik, l’éducation des Inuits. Ces résoluti ons ᓇᐃᓂᒥ ᐃᓄᑐᖃᖅ ᔪᓕᐊᔅ ᒥᖅᑯᕋᑦᓱᒃ, Julius the work ITC and now ITK is doing at the inunnuanganirsanuangajulirinirmut, sont accessibles sur le site Web de l’ITK. Merkeratsuk ᑐᒃᓯᐅᔾᔨᓚᐅᕐᑐᖅ ᓄᖅᑲᕆᐊᕐᓂᕐᒥ national level for Inuit, commending the amma Kanatami Inuit ilinniarnilirinirmut L’aîné Julius M erkeratsuk de Nain katimajinginnik. Atuliqujivungaa ruti lia - ᐊᒻᒪ ᖁᔭᓕᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᓕᕆᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ Inuit leaders present on working together était présent pour la prière de clôture de ngusimajut atuinnauvut Inuit Tapiriit ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᒻᒪ ᐅᓪᓗᒥ ᓱᓕ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎ - collectively for the betterment of Inuit la réunion et a indiqué son appréciation ᖃᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒋᑦ, ᐅᐱᒍᓱᓐ - Kanatami qaritaujakkut tukisigiarvingagut. society in Inuit Nunangat. Nainimi Inutuqaq Julius Merkeratsuk pour le travail de l’ancien ITC, maintenant ᓂᖃᖅᓱᓂᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓂᒃ ᑲᔪᖏᖅ - ITK President Mary Simon was elected tuksiujjilaurtuq nuqqariarnirmi amma ITK, à l’échelon national pour les Inuits, ᓱᕐᓱᒋᑦ ᑲᑐᑎᖏᓐᓇᖁᓪᓗᒋᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ qujalilaurtuq pilirisimaninginnik Inuit félicitant les dirigeants inuits participants Tapiriit Kanatami amma ullumi suli arsu- de leur travail collectif pour l’amélioration de rurutiqaninginnik Inuit pijjutigillugit, la société inuite au sein du Nunangat inuit. upigusunniqaqsunilu Inuit sivuliurti- Lors de l’AGA, la présidente de l’ITK ngin nik kajungiqsursugit katutingin- Mary Simon a été élue par acclam ation naqullugit pijjutigilugit inuit inuusingit pour un secon d mandat consécutif de Inuit Nunangani. trois ans et a prêté serm ent, dans une Arraagutamaarsiutimik katimarjuar ni - cérémonie publique présidée par le juge qaqtillugit, Inuit Tapiriit Kanatami anga- juqqaangan Mary Simon niruartaugialla- de paix Henry Lyall à l’occasion d’un festin laurtuq niruaraksatuutillugu tullirilirta - communautaire dans le gymnase de l’école nganilu arraagunut pingasunut inimini- Jens Haven dans la soirée du 10 juin 2009.

| FALL 2009 | FALL innialirtillugu amma allavikkut sulijunik L’ITK a aussi honoré des Inuits pour uqaqtitaulluni, iqqaqtuijiralaanganut leurs réalisations exceptionnelles dans Henry Lyallmut nirivigjuarniqaqtillugit cinq domaines : srx4~6 54 INUKTITUT wk4tg5 ᐃᓅᓯᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂ. by acclamation for a second consecutive nunaliit ilinniarvingata Jens Haven School ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, three-year term at th e AGM and took pinnguarvingani juuni 10, 2009,mi. • Prix de l’ITK pour la promotion des ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓐ ᒥᐊᓕ the oath of office, administered publicly Inuit Tapiriit Kanatami upigusunni - femmes : Frances Murphy ᓴᐃᒪᓐ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᒋᐊᓪᓚᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᕈᐊᕋᒃᓴᑑ - by Justice of the Peace Henry Lyall at a qalaurmijut inunnik kajusitsiarsimajunik • Prix de l’ITK pour la promotion des ajjigiingittuni tallimani piliriaqaqsutik ᑎᓪᓗᒍ ᑐᓪᓕᕆᓕᕐᑕᖓᓂᓗ ᐊᕐᕌᒍᓄᑦ ᐱᖓᓱᓄᑦ community feast held in the Jens Haven questions régionales : Sarah Erickson ᐃᓂᒥᓃᓐᓂᐊᓕᕐᑎᓪᓗᒍ ᐊᒻᒪ ᐊᓪᓚᕕᒃᑯᑦ ᓱᓕᔪᓂᒃ ukuninga: School gymnasium on th e evening of • Prix de l’ITK pour la promotion des ᐅᖃᖅᑎᑕᐅᓪᓗᓂ, ᐃᖅᑲᖅᑐᐃᔨᕋᓛᖓᓄᑦ ᕼᐃᓐ - June 10, 2009. questions internationales : Isabella ᓄᕆ ᓚᐃᓪᒧᑦ, Henry Lyall ᓂᕆᕕᒡᔪᐊᕐ ᓂᖃᖅ - • Inuit Tapiriit Kanatami ikajursisima- ᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᓖᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᕕᖓᑕ Jens Haven ITK also h onoured Inuit for out- juqutigijanga arnaq: Frances Murphy Pain School ᐱᓐᖑᐊᕐᕕᖓᓂ ᔫᓂ 10, 2009,ᒥ. standing achievement in five fields: • Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijanga • Prix de l’ITK pour la promotion des inuusilirinirmut nunaliit aviktursima - ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐅᐱᒍᓱᓐᓂᖃᓚᐅᕐᒥᔪᑦ questions de santé : Gwen Watts ningitigut: Sarah Erickson ᐃᓄᓐᓂᒃ ᑲᔪᓯᑦᓯᐊᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂ • ITK Advancement of Women: • Prix de l’ITK pour la promotion des • Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijanga ᑕᓪᓕᒪᓂ ᐱᓕᕆᐊᖃᖅᓱᑎᒃ ᐅᑯᓂᖓ: Frances Murphy silarjuamiutalirinirmut: Isabella Pain questions relatives aux jeunes : Josh • ITK Advancement of Regional Issues: • Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijanga Pamak • ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓ Sarah Erickson aanniarnanginnilirinirmut: Gwen Watts ᐊᕐᓇᖅ: ᕗᕌᓐᓯᔅ ᒧᕐᕕ • ITK Advancement of International • Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijanga Les membres du conseil d’admini s - • ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓ Issues: Isabella Pain makkuttunuungajulirinirmut: tration de l’ITK présents à la réunion : ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᓖᑦ ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖏᑎᒍᑦ: • ITK Advancement of Health Issues: Josh Pamak ᓯᐊᓚ ᐃᐅᕆᒃᓴᓐ • Mary Simon, Présidente, ITK • ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓ Gwen Watts Katimajingit Inuit Tapiriit Kanatami • Duane Smith, Vice-président, ITK; ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᑕᓕᕆᓂᕐᒧᑦ: ᐃᓴᐱᐊᓚ ᐸᐃᓐ • ITK Advancement of Youth Issues: katimaqataulaurtut ukuanguvut: • ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓ Josh Pamak Président du CCI (Canada) ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ: ᑯᐃᓐ ᕗᐊᑦᔅ • Mary Simon, Inuit Tapiriit Kanatami • Nunavut • ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓ The members of the ITK Boar d in angajuqqaangan Paul Kaludjak, Président, ᒪᒃᑯᑦᑐᓅᖓᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ: ᔮᔅ ᐸᒪᒃ attendance for the meeting: • Duane Smith angajuqqaap tullia, Nunavut Tunngavik Incorporated Inuit Tapiriit Kanatami; Angajuqqaaq Joe Kaludjak, Vice-président, Aisisi (Kanatami) ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ • Mary Simon, President, ITK Kivalliq Inuit Association • Nunavut ᑲᑎᒪᖃᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᐅᑯᐊᖑᕗᑦ: Raymond Kayaksark, Vice-président, • Duane Smith Vice-President, ITK; Paul Kaludjak, angajuqqaaq, Nunavut President ICC (Canada) Kitikmeot Inuit Association • ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ, ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ Tunngavik Katujjiqatigiinganut • Nunavut Joe Kaludjak, angajuqqaap tullinga, • Nunavik ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓐ Kivallirmi Inuit Katujjiqatigiingita Pita Aatami, Président, Société Makivik • ᑐᐃᓐ ᔅᒥᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᐊ, ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ Paul Kaludjak, President, Nunavut Tunngavik Incorporated Raymond Kayaksark, angajuqqaap Anthony Ittoshat, Trésorier, Société ᑲᓇᑕᒥ; ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ ᐊᐃᓯᓯ ( ᑲᓇᑕᒧ) ᑦ tullinga, Qitirmiut Inuit • ᓄᓇᕗᑦ Joe Kaludjak, Vice-President, Makivik Katujjiqatigiingita George Berthe, Secrétaire, Société ᐹᓪ ᖃᓗᔾᔭᖅ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃ Kivalliq Inuit Association • Nunavik Makivik ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᓄᑦ Raymond Kayaksark, Vice-President, Pita Aatami, Makivik kuapuriisakkut ᔫ ᖃᓗᔾᔭᖅ, ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᖓ, ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ Kitikmeot Inuit Association angajuqqaangan • Inuvialuit ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ • Nunavik Anthony Ittoshat, Makivikkut Nellie Cournoyea, Présidente et ᕋᐃᒪᓐ ᖃᔭᒃᓴᒃ, ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᖓ, Pita Aatami, Makivik Corporation kiinaujalirijinga directrice générale, IRC ᕿᑎᕐᒥᐅᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ President George Berthe, Makivik Kuapurit Robert B. Gruben, Membre du conseil • ᓄᓇᕕᒃ kiinaujalirijinga Anthony Ittoshat, Makivik Treasurer d’administration, IRC, et président de ᐲᑕ ᐋᑦᑕᒥ, ᒪᑭᕕᒃ ᑯᐊᐳᕇᓴᒃᑯᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓐ • Inuvialuit la Tuktoyaktuk Community ᐋᓐᑕᓂ ᐃᑦᑐᓵᑦ, ᒪᑭᕕᒃᑯᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᔨᖓ George Berthe, Makivik Corporate Nellie Cournoyea, iksivautaq Corporation ᔮᔨ ᐳᕐᑎ, ᒪᑭᕕᒃ ᑯᐊᐳᕆᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᔨᖓ Secretary katujjiqatigiinginnut iksivautaujuq • ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ • Inuvialuit amma kiggarturtiujuq kiinaujaliura- Gilbert Thrasher sén., Membre du ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓃ, ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖅ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ Nellie Cournoyea, Chair and CEO, IRC suarnilirijinginnut, Inuvialuit conseil d’administration, IRC, et ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᐅᔪᖅ ᐊᒻᒪ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᐅᔪᖅ Robert B. Gruben, IRC Board Member, Katitujjiqatigiinganut président de la Paulatuk Community ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᔨᖏᓐᓄᑦ, ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ Chair of Tuktoyaktuk Community Robert B. Gruben, Inuvialuit Corporation Katujjiqatigiingata katimajinginnut ᑲᑎᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᓄᑦ Corporation • Nunatsiavut katimajiujuq, iksivautaujuq tuktujar- ᕌᐳᕐᑦ ᑯᕉᐸᓐ, ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᑕ Jim Lyall, Président, Gouvernement Gilbert Thrasher Sr., IRC Board tumi nunaliit kuapuriisanganut ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᔪᖅ, ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᐅᔪᖅ Member, Chair of Paulatuk Community Gilbert Thrasher Sr., angajuksiq, du Nunatsiavut ᑐᒃᑐᔭᕐᑐᒥ ᓄᓇᓖᑦ ᑯᐊᐳᕇᓴᖓᓄᑦ Corporation Inuvialuit Katujjiqatigiingita Tony Andersen, Vice-président, ᑭᓪᐳᕐᑦ ᑐᕌᓱᕐ ᐊᖓᔪᒃᓯᖅ, ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ • Nunatsiavut katisimajinginnut katimaji, iksivautaq Gouvernement du Nunatsiavut ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᑲᑎᓯᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᑲᑎᒪᔨ, aulatami nunaliit kuapuriisanganut •Jeunes ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖅ ᐊᐅᓚᑕᒥ ᓄᓇᓖᑦ ᑯᐊᐳᕇᓴᖓᓄᑦ Jim Lyall, President, Nunatsiavut • Nunatsiavut Jesse Mike, Président, National Inuit • ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ Government Jim Lyall, angajuqqaaq, Youth Council ᔨᒻ ᒪᐃᓪ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ Tony Andersen, Vice-President, Nunatsiavut Gavalanginnut • Femmes ᒐᕙᒪᖏᓐᓄᑦ Nunatsiavut Government Tony Andersen, angajuqqaap tullinga, ᑑᓂ ᐋᓐᑐᕐᓯᓐ, ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᖓ, • Youth Nunatsiavut Gavalanginnut Rhoda Innuksuk, Présidente, Pauktuutit ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᖏᓐᓄᑦ Jesse Mike, President, • Makkuttut • ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ National Inuit Youth Council Jesse Mike, angajuqqaaq, Kanatami ᔨᐊᓯ ᒪᐃᑦ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ •Women Inuit Makkuttut Katimajinginnut • Arnait ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ Rhoda Innuksuk, • ᐊᕐᓇᐃᑦ Rhoda Innuksuk, angajuqqaaq, President, Pauktuutit ᕉᑕ ᐃᓄᒃᓱᒃ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᐸᐅᒃᑐᑎᑦ Pauktutit UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 55 wkw5 s9lu INUIT TODAY

ᐃᓄᐃᑦ ᓄᑕᕋᖏᑦ ᑐᖁᓴᕋᐃᑉᐸᓐᓂᖏᑕ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ ᐱᓗᐊᖃᑕᐅᓂᕐᐸᐅᕙᓪᓕᐊᓂᖏᑦ Inuit infant mortality approaches Third World levels Inuit nutarangit tuqusaraippanningita silarjuami piluaqataunirpauvallianingit La mortalité infantile des Inuits atteint les niveaux du Tiers-Monde

Qanuingitsiarasuarnikkut qaujisarutau - Les indicateurs de la santé chez les jutigut Inuit surusingit Kanatami suva lu - enfants inuits au Canada atteignent les luarpalliammata silarjuamiutitut arsurur - niveaux observés d ans les pays en nirsatitut, malillugit qaujisarutausimajut développement, selon un rapport réalisé UNICEF,kunnut Kanatami piliriqatiqaqsu- par UNICEF Canada en collabor ation tik Kanatami Inuit Tapiriikkut qanuin- avec le Département de la santé et de gitsiarasuarnilirinirmut amma avatilirinir- l’environnement de l’ITK. Le taux d e mut pinasugvinganik. Nunavummi nutarait mortalité infantile au N unavut est d e tuquapiqattarningit 16,villuarmata 16 décès pour 1000 naissances vivantes 1,000,nit inujunit – ununginnirsagalaa- – un taux un peu m oins élevé que le tuinnait nutaranit tuqukapippattunik taux de mortalité infantile au Sri Lanka Sari Laingkami, Sri Lanka amma Fiji. et à Fiji. Titiraqsimajutigut unikkaarsimaju- Le rapport intitulé La santé des tigut, nunaqaqqaaqsimajut surusingita enfants autochtones : Pour tous les enfants, qanuinningit: atangirsiniq suruqusili- sans exception est le supplément canadien maanik, Aboriginal Children’s Health: de La Situation des enfants dans le monde Leaving No Child Behind, Kanatami ilau- 2009 : la santé maternelle et néonatale, titaujut silarjuami surusirnut, State o f une étude annuelle sur les in dicateurs the World’s Children, arraagutamaarsiu- de développement de l’enfant dans le taullutik qaujisartaunikuit surusirnik monde. silarjuami. Le rapport indique aussi de grandes Taakkua qaujisarutiviniit uqausiqaq - anomalies entre les In uits et les n on- simammijut arsururutiqarjuarninginnik Inuits au Canada. Le taux d e mortalité (pinailutaqarjuarninginnik) Inuit amma infantile chez les Inuits est quatre fois Inuit asingita Kanatami miksaanut. plus élevé que la moyenne nationale. Entre Surusiit tuqukapippanninginnit Inuit 2002 et 2006, le taux d e tuberculose surusingit unurnirpauqataujut qaujisar- chez les Inuits était 90 f ois plus élevé tausimaningit malillugit. arraagut 2002 que le taux des Canadiens nés au Canada, amma 2006 akunnin ginni, puvalluttut ceci au m oment même où l’in cidence inuit 90,ngirsursugit unurnirsaulaurtut canadienne de la maladie est descendue ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᕈᑕᐅᔪᑎᒍᑦ Health indicators among Inuit children kanatami inuulirsimajunik asinginnit. à son taux le plus faible de l’histoire. ᐃᓄᐃᑦ ᓱᕈᓯᖏᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᓱᕙᓗᓗᐊᕐᐸᓪᓕᐊᒻᒪᑕ in Canada are approaching levels seen Taitsumani Kanatamiut qanimanartuqa - Trente pour cen t des enfants inuits ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᑎᑐᑦ ᐊᕐᓱᕈᕐᓂᕐᓴᑎᑐᑦ, ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ in developing countries, according to a ningit ununginnirpauniraqtausimatil- souffrent de conditions de santé ᖃᐅᔨᓴᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ UNICEF, ᑯᓐᓄᑦ ᑲᓇᑕᒥ lugit titiraqattausimaningitigut. chroniques. En 2001, seulem ent 45 % report produced by UNI CEF Canada in ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᖅᓱᑎᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᒃᑯᑦ 33 pursinluangit Inuit suruqusingit des enfants inuits avaient vu le docteur collaboration with ITK’s Departm ent of ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕙᑎᓕ ᕆ - arsururutiqaqsimajut aanniammarinnik - au cours de l’année, comparativement à ᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᒡᕕᖓᓂᒃ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᑕᕋᐃᑦ ᑐᖁᐊ - Health and Environment. Nunavut’s kut. 2001,mi, 45pursin tuinnait Inuit 85 % des enfants non autochtones. La ᐱᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ 16,ᕕᓪᓗᐊᕐᒪᑕ 1,000,ᓂᑦ infant mortality rate is 16 d eaths per qiturngangit takujartursimallutik luttaa- grande majorité des collectivités inuites ᐃᓄᔪᓂᑦ – ᐅᓄᖏᓐᓂᕐᓴᒐᓛᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᓄᑕᕋᓂᑦ 1,000 live birth s – only sli ghtly less nik arraaniulaurtuq, ajjigiunginniqaqtil- n’ont pas de médecin résidant et l’hôpital ᑐᖁᑲᐱᑉᐸᑦᑐᓂᒃ ᓴᕆ ᓚᐃᖕᑲᒥ, Sri Lanka ᐊᒻᒪ than infant mortality rates in Sri Lanka lugu 85,pursinluamut asinginnut nuna - le plus proche ne peut être atteint que ᕖᔨᒥ, Fiji. and Fiji. qaqqaaqsimajut. amisummarialuit Inuit par avion. nunanginni luttaaqangimmata amma Ces pourcentages sont d’autant plus ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᑎᒍᑦ, ᓄᓇ ᖃᖅ - The report, Aboriginal Children’s ᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᓱᕈᓯᖏᑕ ᖃᓄᐃᓐᓂᖏᑦ: ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᖅ qaninnirpaamut aanniavimmut aullari- alarmants que la populati on inuite est Health: Leaving No Child Behind, is the ᓱᕈᖁᓯᓕᒫᓂᒃ, Aboriginal Children’ s Health: aqaqpattut. relativement jeune. Selon le recensement Leaving No Child Behind, ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓚᐅ - Canadian supplement to State o f the Katillugit tamakkua naisautiit mak - de 2006, 35 % d es Inuits ont moins de

| FALL 2009 | FALL ᑎᑕᐅᔪᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ ᓱᕈᓯᕐᓄᑦ, State of the World’s Children, an ann ual survey o f kuttut ukiurtartumi un urnirpaullutik. 15 ans. World’ s Children, ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑕᐅᓪᓗᑎᒃ child development indicators around the Malillugit 2006,mi killisiniarutausimajut, « Il n’existe pas de solutions rapides ᖃᐅᔨᓴᕐᑕᐅᓂᑯᐃᑦ ᓱᕈᓯᕐᓂᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ. world. 35,pursi Inuit arraguqalaurtut 15 ataani. ou symboliques qui von t susciter un srx4~6 56 INUKTITUT wk4tg5 ᑖᒃᑯᐊ ᖃᐅᔨᓴᕈᑎᕕᓃᑦ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᒻᒥᔪᑦ The report also shows great disparities ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᖃᕐᔪᐊᕐᓂᖏᓐᓂᒃ (ᐱᓇᐃᓗᑕᖃᕐᔪ ᐊᕐ - between Inuit and non-Inuit in Canada. ᓂᖏᓐᓂᒃ) ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᓯᖏᑕ ᑲᓇᑕᒥ The infant mortality rate among Inuit is ᒥᒃᓵᓄᑦ. ᓱᕈᓰᑦ ᑐᖁᑲᐱᑉᐸᓐᓂᖏᓐᓂᑦ ᐃᓄᐃᑦ four times the national average. Between ᓱᕈᓯᖏᑦ ᐅᓄᕐᓂᕐᐸᐅᖃᑕᐅᔪᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᑕᐅᓯ ᒪ - 2002 and 2006, th e tuberculosis rate ᓂᖏᑦ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ. ᐊᕐᕌᒍᑦ 2002 ᐊᒻᒪ 2006 ᐊᑯᓐᓂᖏᓐᓂ, ᐳᕙᓪᓗᑦᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ 90,ᖏᕐᓱᕐ ᓱᒋᑦ among Inuit was 90 tim es higher than ᐅᓄᕐᓂᕐᓴᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓅᓕᕐᓯᒪᔪᓂᒃ the rate in Canadians born in Canada. This ᐊᓯᖏᓐᓂᑦ. ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᑲᓇᑕᒥᐅᑦ ᖃᓂᒪ - at a time when the Canadian incidence ᓇᕐᑐᖃᓂᖏᑦ ᐅᓄᖏᓐᓂᕐᐸᐅᓂᕋᖅᑕᐅᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦ of the disease fell to its lowest rate ever ᑎᑎᕋᖃᑦᑕᐅᓯᒪᓂᖏᑎᒍᑦ. recorded. 33ᐳᕐᓯᓐᓗᐊᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓱᕈᖁᓯᖏᑦ ᐊᕐᓱ - Thirty-three percent of Inuit children ᕈᕈᑎᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᐋᓐᓂᐊᒻᒪᕆᓐᓂᒃᑯᑦ. 2001,ᒥ, suffer from chronic health conditions. In 45ᐳᕐᓯᓐᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᕿᑐᕐᖓᖏᑦ ᑕᑯᔭᕐ - ᑐᕐᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᓗᑦᑖᓂᒃ ᐊᕐᕌᓂᐅᓚᐅᕐᑐᖅ, ᐊᔾᔨᒋᐅ - 2001, only 45 percent of Inuit children had ᖏᓐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒍ 85,ᐳᕐᓯᓐᓗᐊᒧᑦ ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ seen a doctor in the past year, compared ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ. ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ with 85 percent of non-aboriginal children. ᓄᓇᖏᓐᓂ ᓗᑦᑖᖃᖏᒻᒪᑕ ᐊᒻᒪ ᖃᓂᓐᓂᕐᐹᒧᑦ The vast majority of Inuit communities ᐋᓐᓂᐊᕕᒻᒧᑦ ᐊᐅᓪᓚᕆᐊᖃᖅᐸᑦᑐᑦ. have no resident doctor and the nearest ᑲᑎᓪᓗᒋᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᓇᐃᓴᐅᑏᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ hospital is accessible only by air. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐅᓄᕐᓂᕐᐸᐅᓪᓗᑎᒃ. ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ 2006,ᒥ

Compounding these numbers is the © OFFICE OF THE HON. LEONA AGLUKKAQ ᑭᓪᓕᓯᓂᐊᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ, 35,ᐳᕐᓯ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᕐᕋ ᒍᖃ - ᓚᐅᕐᑐᑦ 15 ᐊᑖᓂ. relative youth of the Inuit population. “Tamakkununga sukkajukkut aaqqi- changement important à long terme », “ ᑕᒪᒃᑯᓄᖓ ᓱᒃᑲᔪᒃᑯᑦ ᐋᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᖃᑦ ᓴᐅ - According to the 2006 Census, 35 percent giarutiksaqatsautiqangilat uvvaluunniit de dire Selma Ford, conseillère politique ᑎᖃᖏᓚᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᓂᒃ of Inuit are under the age of 15. aqqigiarutiksanik ullumiuninganut pita- principale de l’Inuit Tapiriit Kanatami et ᐅᓪᓗᒥᐅᓂᖓᓄᑦ ᐱᑕᖃᕋᓂ ᐊᑑᑎᖃᖅᓯᐊᕐᓗᑎᒃ, “There are no quick fixes or band-aid qarani atuutiqaqsiarlutik, akuniujumut auteure, en collaboration avec une des ᐊᑯᓂᐅᔪᒧᑦ ᐊᓯᔾᔨᕈᑕᐅᔪᓐᓇᕐᑐᓂᒃ,” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ solutions that will bring about meaning- asijjirutaujunnartunik,” uqalaurtuq Selma chercheuses principales de l’ITK Meghan Ford, maligaksaliurnikkut ikajurtiujuq McKenna, de « Rosalie’s Story: Putting a ᓯᓪᒪ ᕗᐊᕐᑦ, ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᕐᑎᐅᔪᖅ ful, long-term change,” said Selma Ford, ᐃᓱᒪᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᒃᑯᖏᓐᓄᑦ isumaliurnikkut Kanatami Inuit Tapiriik- face on Inuit maternal and child health senior policy advisor f or Inuit Tapiriit ᐊᒻᒪ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᖅ, ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᖅᓱᓂ ᖃᐅᔨ - kunginnut amma titiraqsimajuq, piliri- issues » (L’histoire de Rosalie : mettre ᓴᕐ ᑎᒻᒪᕆᐅᔪᒥᑦᑕᐅᖅ ᒪᐃᑲᓐ ᒪᑭᓇᓐᒥᒃ, Meghan Kanatami and the author, with ITK senior qatiqaqsuni qaujisartimmariujumittauq un visage sur les questi ons inuites de McKenna, ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᕉᓴᓕᐅᑉ ᐅᓂᑳᖓᓂᒃ: researcher Meghan McKenna, of Rosalie’s Meghan McKennamik, unikkaarsimajunik santé maternelle et inf antile), un ᐃᓄᐃᑦ ᕿᑐᕐᖏᐅᑉᐸᑦᑐᑦ ᐊᒻᒪ ᕿᑐᕐᖓᖏᑕ Story: Putting a face on Inuit maternal ruusaliup unikaanganik: Inuit qitur- chapitre du rapport de l’UNICEF sur la ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᔾᔪᑎᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ, and child health issues, a chapter in the ngiup pattut amma qiturngangita qan- santé des Inuits. ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ UNICEF, ᑯᑦ ᐅᓂᒃᑳᕆᓯᒪᔭᖏᓐᓂ UNICEF report addressing Inuit health. uingitsiarasuarnirmut pijjutingita mik- Selon Mme Ford, « Les soluti ons saanut, titiraqsimallutik UNICEF,kut doivent présenter de multiples facettes ᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ. “Solutions must be m ulti-faceted “ ᐋᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᐃᑦ ᑐᕌᖓᒋᐊᖃᖅᐳᑦ ᐊᔾᔨᒌ - unikkaarisimajanginni Inuit qanuingit- et être multijuridictionnelles. Les Inuits and multi-jurisdictional. Inuit know that ᖏᑦᑐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦ - siarasuarningita miksaanut. savent que le changement est nécessaire ᑐᓄᑦ. ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᕗᑦ ᐊᓯᔾᔨᕐᑐᐃᒋᐊᖃᓂᕐᒥᒃ change is needed and that youth are the “Aaqqigiarutiksait turaangagiaqaq - et que les jeun es sont la clé. L’amélio- ᐊᒻᒪ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᒋᐊᖃᓪᓚᕆᓐ ᓂ ᖏᓐᓂᒃ ,” key,” said Ford. “Improving access to put ajjigiingittunut amma killiliurtausi- ration de l’accès aux servi ces et aux ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᕗᐊᕐᑦ. “ ᐊᑐᐃᓐᓇᖃᕆᐊᖃᓂᖅ services and programs targeted at children majunut ajjigiingittunut. Inuit qaujima - programmes axés sur les enf ants et les ᐃᑲᔪᕐᑕᐅᔾᔪᑎᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓂᒃ ᓱᕈᓯᕐᓄᑦ and youth and their parents must be a vut asijjirtuigiaqanirmik amma makkuttut jeunes et leurs par ents doit être une ᐊᒻᒪ ᒪᒃᑯᑦᑐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᓈᓇᒃᑯᖏᓐᓄᑦ/ priority in efforts to address the health piliriqataugiaqallarinninginnik,” uqalaur - priorité dans les dém arches visant à tuq Ford. “Atuinnaqariaqaniq ikajurtauj - redresser les inégalités auxquelles son t ᐊᑖᑕᒃᑯᖏᓐᓄᑦ ᓯᕗᓪᓕᐅᔾᔭᐅᒋᐊᖃᖅᐳᑦ ᐊᕐᓱᕈ - inequities faced by In uit. And these ᕈᑕᐅᓗᑎᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒐᓱᐊᕆᐊᖅ ᐃᑲᔪᕈᑎᒃᓴᓂᒃ jutiksanik amma piliriaksanik surusirnut confrontés les In uits en m atière de initiatives must be community-driven to ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᕐᓱᕈᕈ - amma makkuttunut amma anaanak - santé. Et ces initi atives doivent être be viable for the unique con texts in ᑎᒋᔭᖏᓐᓄᑦ . ᐊᒻᒪ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᐃᑦ kunginnut/ataatakkunginnut sivulliuj- axées sur la comm unauté pour êtr e ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᔪᒃᓴᐅᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᓕᖏᓐᓂᑦ which Inuit live.” jaugiaqaqput arsururutaulutik saqqitit- viables dans les con textes particuliers ᐊᑑᑎᖃᑦᓯᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᓄᓇᓕᓐᓄᑦ.” sigasuariaq ikajurutiksanik qanuingitsia - où vivent les Inuits. » suarnilirinirmut Inuit arsururutigijangin - nut. amma tamakkua piliriaksait aaqqik- surtaujuksaujut Inuit nunalinginnit atuutiqatsiaqullugit inunnut nuna linnut.” UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 57 wkw5 s9lu INUIT TODAY

2030,ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕈᒫᓂᕐᒧᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᐊᓕᖓᔪᓂᒃ ᑲᑎᒪᔾᔪᑎᒃᓴᓂᒃ ᕿᒥᕐᕈᓂᖅ Bold Visions Chart Arctic Agenda at 2030 North Conference 2030,mi ukiurtartumi katimarjuarumaanirmut ukiurtartumualingajunik katimajjutiksanik qimirruniq Des visions audacieuses orientent le programme de la 2030 North Conference

Arraagungani 2030,mi ukiurtartumi Le comité de planification nationale de katimarjuarniugumaartumut Kanatami la conférence 2030 sur le N ord a parnaijiujut katimatitsilaurput (North rassemblé des dirigeants autochtones, National Planning Conference) nunaqaq - des chercheurs, des universitaires, des qaaqsimajut sivuliurtinginnik, qaujisar- décideurs et d es représentants de timmarinnik, ilisaijimmarinnik, maligal- iurtinik, gavamakkut kiggarturtinginnik, gouvernements, d’ONG et d e l’industrie gavamaungittut timiqutinginnit amma pour établir les f ondements d’une niuviarsalirijinit, qimirruqullugit tunnga - stratégie nordique globale pour le viksaliurutiksanik ukiurtartumi pilirijju - Canada. Organisée conjointement par siksamut Kanatami. Tunngasuktitsi qatau - l’Inuit Tapiriit Kanatami (ITK), le laurtut Inuit Tapiriit Kanatami, Kanatami Canadian Arctic Research Committee ukiurtartumi qaujisarnilirinirmut katima- (CARC) et le Cen tre for Military an d jiujut, amma silattursarvianit kalkirimi Strategic Studies (CMSS) de l’Université unatartuksalirinirmut amma pilirijjusik- saliririnirmut, amma 2030,mi ukiurtar- de Calgary, la 2030 N orth Conference a er tumi katimarjualaarniup miksaanut, eu lieu à Ottawa du 1 au 4 juin. katimaniqalaurtullu Juuni 1-4,mi. Les débats, les discussi ons et les Katimaniq kajusititauniqalaurtuq recommandations de principe de la aivaqatigiinnikkut, isumaksarsiuqatigi- conférence ont découlé de cinq commu- innikkut, amma maligaksanik atuliqu- nications originales commandées. Voici les ᐊᕐᕌᒍᖓᓂ 2030, ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂ - The 2030 North National Planning jivungaarutiliurnikkut malitsugit tallimat thèmes des cinq séances : les répercussions ᐅ ᒍᒫᕐᑐᒧᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐸᕐᓇᐃᔨᐅᔪᑦ ᑲᑎᒪᑎᑦᓯᓚᐅᕐᐳᑦ Conference was a gath ering of saqqitaunikuit titiraqsimajut. Tallimanik du changement climatique; le rythm e ( North National Planning Conference) Aboriginal leaders, scientists, academics, ajjigiingittunik katimagutiqalaurtut du changement; les accor ds sur les ᓄᓇ ᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓂᒃ, ᖃᐅᔨᓴᕐ - policy makers, government representa- ukuninga: silaup asijjirpalli aninganut ᑎᒻᒪᕆᓐᓂᒃ, ᐃᓕᓴᐃᔨᒻᒪᕆᓐᓂᒃ, ᒪᓕᒐᓕᐅᕐ - revendications territoriales; la politique tives, NGOs and industry to generate the akturtauvallianiq; nunataarsimanirkut ᑎᓂᒃ, ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᖏᓐᓂᒃ, ᒐᕙᒪᐅᖏᑦᑐᑦ scientifique nordique du Canada et le foundations of a comprehensive northern angiqatigiigutausimajut; ukiurtartumi ᑎᒥᖁᑎᖏᓐᓂᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᐅᕕᐊᕐᓴᓕᕆᔨᓂᑦ, qaujisarnirmut maligaq Kanatami; amma nouveau Nord du Canada : une nouvelle strategy for Canada. Co-hosted by Inuit ᕿᒥᕐᕈ ᖁᓪᓗᒋᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᓴᓕᐅᕈᑎᒃᓴᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐ - Kanatami nutaaq ukiurtartuq: n utaaq stratégie. ᑕᕐᑐᒥ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᒧᑦ ᑲᓇᑕᒥ. ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᖃ - Tapiriit Kanatami (ITK), th e Canadian pilirijjusiksaq. Les participants ont présenté des ᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ, ᑲᓇᑕᒥ Arctic Research Committee (CARC), an d Ukua ataani titir aqsimajut uqau- recommandations et d es positions de ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᔪᑦ, the University of Calgary’s Cen tre for siviniit, atuliqujivungaarutausimajuni principe convaincantes, notamment : ᐊᒻᒪ ᓯᓚᑦᑐᕐᓴᕐᕕᐊᓂᑦ ᑲᓪᑭᕆᒥ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴ - Military and Strategic Studies (CMSS), amma maligaliangujumajuni katimar- ᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᓕᕆᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪ « Le Canada doit élaborer une nouvelle the 2030 North Conference was held in juartunut: 2030,ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᓛᕐᓂᐅᑉ “Kanatami aaqqiksigiaqaliqput nutaa - vision du Nord et agir collectivement et Ottawa June 1-4. ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᑲᑎᒪᓂᖃᓚᐅᕐᑐᓪᓗ ᔫᓂ 1-4,ᒥ. mik sivunirijumajaminik ukiurtartumut avec fermeté; nous avons surtout ᑲᑎᒪᓂᖅ ᑲᔪᓯᑎᑕᐅᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᐃᕙᖃ - Debate, discussion, and policy rec- amma katutiluta sugiallagutigijariaqaq- besoin d’action et d’un calendrier précis ᑎᒌᓐᓂᒃᑯᑦ, ᐃᓱᒪᒃᓴᕐᓯᐅᖃᑎᒌᓐᓂᒃᑯᑦ, ᐊᒻᒪ ommendations based on five ori ginal tavut isumaliurutigitsiarlugu, piluartumik sur le contrôle du CO2. La souveraineté ᒪᓕ ᒐᒃᓴᓂᒃ ᐊᑐᓕᖁᔨᕗᖔᕈᑎᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᒪᓕᑦᓱᒋᑦ commissioned papers gui ded the con- sugiallagutiqariaqalirtugut ullumi amma n’est plus simplement un problème politico- ᑕᓪᓕᒪᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᓂᑯᐃᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ. ᑕᓪᓕᒪᓂᒃ ference. The five session themes were: isulivviksaliurlugit aturtauvanningita militaire : elle comporte maintenant une ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᑲᑎᒪᒍᑎᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᐅᑯᓂᖓ: Climate Change Impacts; Th e Pace of CO2 kamagijaugusingita. Ukiurtartumik dimension environnementale nouvelle ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖓᓄᑦ ᐊᒃᑐᕐᑕᐅᕙᓪᓕ - namminiqaniq uqausituinnaugunnaimat, Change; Land Claims Agreements; et importante. » [Traduction] – Mary Simon, ᐊᓂᖅ; ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᕐᑯᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑕᐅᓯᒪᔪᑦ; uvvaluunniit unatartuksaqariaqarutitu- Présidente, Inuit Tapiriit Kanatami ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᖅ ᑲᓇᑕᒥ; ᐊᒻᒪ Northern Science Policy for Canada; and innaungimmat, ullumi n utaangummat « Le pr oblème principal du Canada ᑲᓇᑕᒥ ᓄᑖᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ: ᓄᑖᖅ ᐱᓕᕆᔾᔪ - Canada’s New North: A New Strategy. amma angijualummik avatimik aktu- ᓯᒃᓴᖅ. Quoted below are some of the com- iniqaqtuq.” – Mary Simon, angajuqqaaq, demeure la g estion de ses r essources ᐅᑯᐊ ᐊᑖᓂ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ ᐅᖃᐅᓯᕕᓃᑦ, pelling recommendations and policy Inuit Tapiriit Kanatami naturelles. Les territoir es devraient ᐊᑐᓕᖁᔨᕗᖔᕈᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᐊᒻᒪ ᒪᓕᒐᓕᐊᖑᔪᒪᔪᓂ positions by conference participants: “Kanatami akaungiliurutaunirpaan- avoir les mêmes droits que les provinces guvuq suli aulatsiniq n unamiutanik. à ce sujet. Il est dans le meilleur intérêt ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᑐᓄᑦ: “Canada needs to shape a n ew “ ᑲᓇᑕᒥ ᐋᖅᑭᒃᓯᒋᐊᖃᓕᖅᐳᑦ ᓄᑖᒥᒃ ᓯᕗᓂᕆ - ukiurtartumi taimaatsainnaq pijunnau- du Canada de transférer ce con trôle vision of the North and needs to act col- ᔪᒪᔭᒥᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᑐᑎᓗᑕ ᓱᒋᐊᓪ - tiqaqtuksaugaluarput Kanataup aviktur- puisque l’autorité législative d u pays lectively and decisively, in particular we ᓚᒍᑎᒋᔭᕆᐊᖃᖅᑕᕗᑦ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑎᒋᑦᓯᐊᕐᓗᒍ, simaningitigut tamakkua pijjutigilugit. repose tellement sur l’utilisati on des ᐱᓗᐊᕐᑐᒥᒃ ᓱᒋᐊᓪᓚᒍᑎᖃᕆᐊᖃᓕᕐᑐᒍᑦ ᐅᓪᓗᒥ need action and finite timelines on CO2 Kanataup gavamakkungit ikpigijaqaralu- | FALL 2009 | FALL terres par les habitan ts du Nord. » controls. Sovereignty is no longer sim- armata tunisigiaq sannginirijaminik ᐊᒻᒪ ᐃᓱᓕᕝᕕᒃᓴᓕᐅᕐᓗᒋᑦ ᐊᑐᕐᑕᐅᕙᓐᓂᖏᑕ [Traduction] – Tony Penikett, Président, CO2 ᑲᒪᒋᔭᐅᒍᓯᖏᑕ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᓇᒻᒥᓂ - ply a political/military problem, it now pijjutigilugu Kanata annaumautiqari- Canadian Arctic Research Committee ᖃᓂᖅ ᐅᖃᐅᓯᑐᐃᓐᓇᐅᒍᓐᓇᐃᒪᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ aqammarimmat aturluni n unangani/ srx4~6 has a new and significant environmen- 58 INUKTITUT wk4tg5 ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᖃᕆᐊᖃᕈᑎᑐᐃᓐᓇᐅᖏᒻᒪᑦ, ᐅᓪᓗᒥ tal dimension.” – Mary Simon, President, avatinganik ukiurtartumiut.” – Tony « Les Inuits continueront de revendi- ᓄᑖᖑᒻᒪᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᖏᔪᐊᓗᒻᒥᒃ ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐊᒃᑐ - Inuit Tapiriit Kanatami Penikett, angajuqqaaq Kanataup ukiur- quer la souver aineté canadienne de ᐃᓂᖃᖅᑐᖅ.” – ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, “Canada’s main problem remains the tartungani qaujisarnilirinirmut katijinut l’Arctique. Le ralentissement du change- “Inuit taimangalimaaq nalunair- ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ management of natural resources. ment climatique constitue la m eilleure “ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᑲᐅᖏᓕᐅᕈᑕᐅᓂᕐᐹᖑᕗᖅ ᓱᓕ sisimagutaunginnalangavut Kanataup Territories should have the same rights stratégie de la souveraineté. Le meilleur ᐊᐅᓚᑦᓯᓂᖅ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑕᐃᒫᑦ - ukiurtartuanik namminiqanirmik. Sinaup moyen d’empêcher le tr ansport inter - ᓴᐃᓐᓇᖅ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᖅᑐᒃᓴᐅᒐᓗᐊᕐᐳᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ as provinces in this r egard. It is in asijjirpallianianik sukkailititsigiarniq national est d e conserver les glaces ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖏᑎᒍᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒋᑦ. Canada’s interest to han d over this piunirpauvuq namminiqanirmut pilirijju- ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ ᐃᒃᐱᒋᔭᖃᕋᓗᐊᕐᒪᑕ ᑐᓂᓯ - control since the country’s jurisdiction siksauluni. sikuqainnarunnarniq sapum- intactes. Le m oment est ven u pour le ᒋᐊᖅ ᓴᓐᖏᓂᕆᔭᒥᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒍ ᑲᓇᑕ relies so heavily on the use of the land migutitsatsiavaunirpauvuq umiarjua qain - Canada de mener par l’e xemple, en narajarnirmit nakituinnaaluk silarjuamit. ᐊᓐᓇᐅᒪᐅᑎᖃᕆᐊᖃᒻᒪᕆᒻᒪᑦ ᐊᑐᕐᓗᓂ ᓄᓇᖓᓂ/ by Northerners.” – Tony Penikett, adoptant sur la scèn e internationale Kanatami piviksaqatsiarput ullumi une position fondée sur des principes et ᐊᕙᑎᖓᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ.” – ᑑᓂ ᐸᓂᑭᑦ, President, Canadian Arctic Research ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂ - sivuliurtiugiaq, silarjuamilu saqqijaar- une vision d’une économie arctique Committee titsillarigiaq ukiurtartumi k ajusit- ᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᔨᓄᑦ développée de manière durable et “Inuit will continue to assert Canada’s sianginnarniartunik pivalliatitsijunnar - “ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᓇᓗᓇᐃᕐᓯᓯᒪᒍᑕᐅ - contrebalancée par un écosystème arctique sovereignty in the Arctic. Slowing down nikkut ukiurtartumi aturlutik qanulimaaq ᖏᓐᓇᓚᖓᕗᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᐊᓂᒃ ᓇᒻᒥ - géré avec soin. Il n ous faut créer un climate change is the best strategy for nunamik/imarmik/uumajunginnik/pirur ᓂᖃᓂᕐᒥᒃ. ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᐊᓂᒃ ᓱᒃᑲᐃ - modèle durable pacifique et coopératif, ᓕ ᑎᑦᓯᒋᐊᕐᓂᖅ ᐱᐅᓂᕐᐸᐅᕗᖅ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᕐᒧᑦ tunik. Unataqattautingin nik kut, piliri - sovereignty. Keeping ice intact is th e en appuyant les peuples de l’Arctique – ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᐅᓗᓂ. ᓯᑯᖃᐃᓐᓇᕈᓐᓇᕐᓂᖅ ᓴᐳᒻ - qa tigiitsiarnikkullu, pivalliatitsinikkut best defence against international ship- uutturautitsiavaliuriaqaqtugut, malillugu ᒥᒍᑎᑦᓴᑦᓯᐊᕙᐅᓂᕐᐸᐅᕗᖅ ᐅᒥᐊᕐᔪᐊᖃᐃᓐᓇᕋ - un exemple pour le reste de l’humanité. ping. This is Can ada’s moment to lead, ikajursiniq ukiurtartumiunik – uukturau - ᔭᕐᓂᕐᒥᑦ ᓇᑭᑐᐃᓐᓈᓗᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᑦ. ᑲᓇᑕᒥ Il faut demander au g ouvernement du to take a principled stance on the global titsiavaugajarmat silarjuamiulimaanut. ᐱᕕᒃᓴᖃᑦᓯᐊᕐᐳᑦ ᐅᓪᓗᒥ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᐅᒋᐊᖅ, Canada d’élaborer une nouvelle politique Tilisijuksaujugut Kanataup gavamak ku - ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᓗ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᓪᓚᕆᒋᐊᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ stage based on a vision of a sustainably extérieure détaillée pour l’ Arctique. Il nginnik aaqqiksuiqulugit n utaanik, ᑲᔪᓯᑦᓯᐊᖏᓐᓇᕐᓂᐊᕐᑐᓂᒃ ᐱᕙᓪᓕᐊᑎᑦᓯᔪᓐ ᓇᕐ - developed Arctic economy balanced with faut proposer un traité de l’Arctique qui allasimatsiatunik ukiurtartumut maligak - ᓂᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᑐᕐᓗᑎᒃ ᖃᓄᓕᒫᖅ a carefully managed Arctic ecosystem. sanik. Saqqititsigasuarlutik ukiurtartumut attribuerait l’intendance au peuple inuit ᓄᓇᒥᒃ/ ᐃᒪᕐᒥᒃ/ ᐆᒪᔪᖏᓐᓂᒃ/ ᐱᕈᕐᑐᓂᒃ. We need to and must make this a peaceful angirutaugajartumik Inuit pinasua qatau - et qui compr endrait des conventions ᐅᓇᑕᖃᑦᑕᐅᑎᖏᓐᓂᒃᑯᑦ, ᐱᓕᕆᖃᑎᒌᑦᓯᐊᕐᓂᒃ - and cooperative, sustainable model, gunnautigigajartanginnik, saqqititsilutillu internationales de cogestion fondées sur ᑯᓪᓗ, ᐱᕙᓪᓕᐊᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ ᐆᑦᑐᕋᐅᑎᑦᓯᐊᕙᓕᐅ - based on support f or Arctic peoples – silarjuamiunut aulatsiqatigigutaujun- des modèles de revendication territoriale. ᕆᐊᖃᖅᑐᒍᑦ, ᒪᓕᓪᓗᒍ ᐃᑲᔪᕐᓯᓂᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐ - the model for the rest of the globe. Call narajartumik angirutinik malillugit Il faut promouvoir la création de nouvelles ᑐᒥᐅᓂᒃ – ᐆᒃᑐᕋᐅᑎᑦᓯᐊᕙᐅᒐᔭᕐᒪᑦ ᓯᓚᕐᔪ - on the Government of Canada to devel- angirutausimajut nunataarsimanikkut. institutions multilatérales et élar gir le ᐊᒥᐅᓕᒫᓄᑦ. ᑎᓕᓯᔪᒃᓴᐅᔪᒍᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯ - kajungiqsuilutik ajjigiingittunik nutaanik ᖏᓐᓂᒃ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᖁᓗᒋᑦ ᓄᑖᓂᒃ, ᐊᓪᓚᓯᒪᑦᓯ - op a new, detailed Arctic foreign policy. rôle du Conseil de l’Arctique. » [Traduction] piliriviksanik; angilligiarlugillu ukiurtar- – Sheila Watt-Cloutier, conférencière ᐊᑐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᒪᓕᒐᒃᓴᓂᒃ. ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒐ - Propose an Ar ctic treaty that char ges tulirinirmut katimajirjuat piliriaksangit.” – d’honneur ᓱᐊᕐᓗᑎᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᒥᒃ ᐃᓄᐃᑦ Inuit peoples with stewar dship, to Sheila Watt-Cloutier, uqalimajigijaulluni ᐱᓇᓱᐊᖃᑕᐅᒍᓐᓇᐅᑎᒋᒐᔭᕐᑕᖏᓐᓂᒃ, include international co-management “Piviksauliraluarmat Kanatamiunut « Le m oment est ven u pour les ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓗᑎᓪᓗ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᖃᑎᒋ - agreements based on land claims models. qiniriat anginirsanik nutaanik isumak- Canadiens de chercher la ‘Gr ande idée’ ᒍᑕᐅᔪᓐᓇᕋᔭᕐᑐᒥᒃ ᐊᖏᕈᑎᓂᒃ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐊᖏᕈ - Promote new multilateral institutions; sarsiurutiqariaq kiujjuugunnartunik pour réagir aux défis que présen te le ᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᒃᑯᑦ. ᑲᔪᖏᖅᓱᐃᓗᑎᒃ ᐊᔾᔨ - piliriaksanut ukiurtartumi. T amakkua Nord. La nature transformationnelle des expand the role of the Arctic Council.” – ᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᓄᑖᓂᒃ ᐱᓕᕆᕕᒃᓴᓂᒃ; ᐊᖏᓪᓕᒋ - asijjirpalliajaugajarningit saqqititsigu- défis nous force à ne pas recourir à des Sheila Watt-Cloutier, keynote speaker ᐊᕐᓗᒋᓪᓗ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᑦ taugiaqangilat aaqqigiagalaapigutituin- politiques réactives, marginales, partielles ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖏᑦ.” – ᓰᓚ ᕗᐊᑦ- ᒃᓘᑦᓴᐃ, “The time has come for Canadians to nanik, ilaakkuurtirtunik, amm a kiugia- et à l’improviste. Nous devons « penser ᐅᖃᓕᒪᔨᒋᔭᐅᓪᓗᓂ look for the Big Idea for responding to rutituinnarnik qaujijauvalliajunut mali- grand », au-delà des frontières, et nous “ ᐱᕕᒃᓴᐅᓕᕋᓗᐊᕐᒪᑦ ᑲᓇᑕᒥᐅᓄᑦ ᕿᓂᕆᐊᑦ the challenges of the North. The trans- galiurtusaungitut. Angijunik isumagia- devons être audacieux. » [Traduction] – ᐊᖏᓂᕐᓴᓂᒃ ᓄᑖᓂᒃ ᐃᓱᒪᒃᓴᕐᓯᐅᕈᑎᖃᕆᐊᖅ formational nature of the challenges qaqpugut, isumagiaqaqtugut nunarjua - ᑭᐅᔾᔪᐅᒍᓐᓇᕐᑐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓄᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ. mik killiliursimaniup ungataanut, amma Professeur Rob H uebert, Centre for coming forward require that we d o not ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᔭᐅᒐᔭᕐᓂᖏᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦ - suliluta, katsungailluta.” – Dr. Rob Huebert, Military and Strategic Studies, Université ᓯᒍᑕᐅᒋᐊᖃᖏᓚᑦ ᐋᖅᑭᒋᐊᒐᓛᐱᒍᑎᑐᐃᓐᓇᓂᒃ, resort to ad hoc, piecemeal, incremental silattursarviani kilkiriup pilirivi ani de Calgary ᐃᓛᒃᑰᕐᑎᕐᑐᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᑭᐅᒋᐊᕈᑎᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᖃᐅ - and reactive policies. We need to think unatartuksalirinirmut amma pilirijjusik- « Aux prises avec le chan gement ᔨᔭᐅᕙᓪᓕᐊᔪᓄᑦ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑐᓴᐅᖏᑐᑦ. ᐊᖏ ᔪᓂᒃ big, we need to think beyond boundaries, sanik ilinniarnirmut climatique, oui, nous le sommes! Il nous ᐃᓱᒪᒋᐊᖃᖅᐳᒍᑦ, ᐃᓱᒪᒋᐊᖃᖅᑐᒍᑦ ᓄᓇᕐᔪᐊᒥᒃ and we must be bold.” – Dr. Rob Huebert, “Silaup asijjirpallianinga kamagi - faut maintenant trouver des solutions. ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᓯᒪᓂᐅᑉ ᐅᖓᑖᓄᑦ, ᐊᒻᒪ ᓱᓕᓗᑕ, University of Calgary’s Centre for Military niarpat: marialuk, aksut taim ailinga - La vitesse du changement : pour nous, ᑲᑦᓱᖓᐃᓪᓗᑕ. ” – Dr. ᕌᑉ ᕼᐃᐅᕐᐳᕐᑦ, Rob vugut! Atiit qinirialaurta aaqqigiarutik- and Strategic Studies les choses se produisent rapidement, et Huebert, ᓯᓚᑦᑐᕐᓴᕐᕕᐊᓂ ᑭᓪᑭᕆᐅᑉ ᐱᓕᕆ - sanik. “In the Grip of Climate Change: yes ce, de plus en plus . Le seul élém ent ᕕᐊᓂ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᓂᒃ Asijjirpallianiq: uvattinnuli tamanna ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ we are! Let’s get on with finding solutions. sukattumamrialuusimajuq, amma suli alaat constant est le changement lui-même. Les “ ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖓ ᑲᒪᒋᓂᐊᕐᐸᑦ: Pace of change: for us it has been sukkalivalliajut asijjirturtut. T aimanga- accords sur les revendications territoriales : ᒪᕆᐊᓗᒃ, ᐊᒃᓱᑦ ᑕᐃᒪᐃᓕᖓᕗᒍᑦ! ᐊᑏᑦ ᕿᓂᕆ - very fast, and is becoming even faster. limaaq asijjirturpalliammata. Nunataar- les réaliser, les réaliser, les réaliser encore. ᐊᓚᐅᕐᑕ ᐋᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᓂᒃ. The only constant is change itself. Land simanikkut angiqatigiigutausimajut: La science et la r echerche dans atulirtitaulutik, atulirtitaulutik, amm a ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖅ: ᐅᕙᑦᑎᓐᓄᓕ ᑕᒪᓐᓇ Claims Agreements: implement, implement, l’Arctique canadien : Si vous voulez faire suli atulirtitaulutik. ᓱᑲᑦᑐᒪᒻᕆᐊᓘᓯᒪᔪᖅ, ᐊᒻᒪ ᓱᓕ ᐊᓛᑦ ᓱᒃᑲᓕ - and implement again. de la sci ence et d e la r echerche, vous ᕙᓪᓕᐊᔪᑦ ᐊᓯᔾᔨᕐᑐᕐᑐᑦ. ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐊᓯᔾᔨᕐᑐᕐ - Suqquijainikkut amma qaujisar nikkut Science and Research in the Canadian êtes les bienvenus. Ne nuisez pas à la ᐸᓪ ᓕᐊᒻᒪᑕ. ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᒃᑯᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑕᐅ - kanataup ukiurtartungani: suqquijaigu- Arctic: If you wan t to d o science and magutik amma qaujisarumagutik, tun- faune et à l’envir onnement. Lorsque ᓯᒪᔪᑦ: ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓗᑎᒃ, ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓗᑎᒃ, vous avez terminé vos tr avaux, veuillez ᐊᒻᒪ ᓱᓕ ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓗᑎᒃ. research, you are welcome. Don’t harm ngasuktitauvut. Kisiani surrangillugit partager vos conclusions. Lorsque vous ᓱᖅᑯᐃᔭᐃᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ the wildlife and environment. When you uumajut amma avativut. Pijariirutsilu quittez les lieux, emportez vos déchets. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂ: ᓱᖅᑯᐃᔭᐃᒍᒪᒍᑎᒃ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨᓴ - have done your work, please share your piliriarijatsinnik, uqausiritsiarpallugit

qaujijasi ukiurtartumiunut. Aullarutsi La souveraineté canadienne de l’Arctique : UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 59 wkw5 s9lu INUIT TODAY

ᕈᒪᒍᑎᒃ, ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑕᐅᕗᑦ. ᑭᓯᐊᓂ ᓱᕐᕋᖏᓪᓗᒋᑦ findings. When you leave , please tak e nunattinni, naksaqasiutivallusiuk marlukusi. Il s’agit d’une question très complexe. À ᐆᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕙᑎᕗᑦ. ᐱᔭᕇᕈᑦᓯᓗ ᐱᓕᕆᐊᕆ - your garbage. Kanataup ukiurtartunganik nammi - quoi cela r essemble-t-il dans le N ord? ᔭᑦᓯᓐᓂᒃ, ᐅᖃᐅᓯᕆᑦᓯᐊᕐᐸᓪᓗᒋᑦ ᖃᐅᔨᔭᓯ ᐅᑭ - Canadian Arctic Sovereignty: It is a niqaniq: tamanna pituinnaungittum- Vous êtes en tr ain de le r egarder. » marik, pijariatujuq. Ukiurtartuq qanuit- ᐅᕐ ᑕᕐᑐᒥᐅᓄᑦ. ᐊᐅᓪᓚᕈᑦᓯ ᓄᓇᑦᑎᓐᓂ, ᓇᒃᓴᖃ - very complex issue. What d oes it look [Traduction] – John Amagoalik, le « père ᓯ ᐅᑎᕙᓪᓗᓯᐅᒃ ᒪᕐᓗᑯᓯ. tuuqquujiva? takunnarpait tavva.” – like in th e North? You are looking at du Nunavut » ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᖅ: John Amagoalik, “Nunavummut ataata” « La science et la techn ologie sou- ᑕᒪᓐᓇ ᐱᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒻᒪᕆᒃ, ᐱᔭᕆᐊᑐᔪᖅ. it.” – John Amagoalik, “The Father of “Suqquijainiq (qaujisarniq) amm a ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᖃᓄᐃᑦᑑᖅᑰᔨᕙ? ᑕᑯᓐᓇᕐᐸᐃᑦ Nunavut” qaritaujakkut iqiniq aktuiniqaqtuq tiennent quatre piliers : la souveraineté, ᑕᕝᕙ.” – ᔮᓐ ᐊᒪᕈᐊᓕᒃ, “ᓄᓇᕗᒻᒧᑦ ᐊᑖᑕ” “Science and technology underpin tamainnik tisamanik pimmariutitaujunik: le développement économique et social, “ ᓱᖅᑯᐃᔭᐃᓂᖅ (ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᖅ) ᐊᒻᒪ ᖃᕆ - all four pillars: Sover eignty, Economic namminiqaniq ukiurtartumik, kiinaujali- la protection de l'environnement et la urasuarniliriniq amma inuusiliriniq, ava- ᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐊᒃᑐᐃᓂᖃᖅᑐᖅ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᑎᓴᒪᓂᒃ and Social Development, Environmental gouvernance. Les gens du Nord doivent timik sapumminasuarniq, amma namminiq ᐱᒻᒪᕆᐅᑎᑕᐅᔪᓂᒃ: ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ, Protection, and Governance. People of the jouer un rôle prépondérant dans l’élabo- ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᖅ, gavamaliriniq. ukiurtartumiut sivuliuri- ration du programme de recherche du North must take a lead r ole in shaping giaqaqput piliriqataunikkut aaqqiksui - ᐊᕙᑎᒥᒃ ᓴᐳᒻᒥᓇᓱᐊᕐᓂᖅ, ᐊᒻᒪ ᓇᒻᒥᓂᖅ Canada. » [T raduction] – Professeur Canada’s research agenda.” – Dr. David Hik nasuartillugit Kanatami qaujisartaujuk- ᒐᕙᒪᓕᕆᓂᖅ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ ᓯᕗᓕ ᐅᕆᒋ ᐊ - David Hik, sur la politique sci entifique “The strategy should be a spear, an sanik.” – Dr. David Hik ukiurtartumi ᖃᖅᐳᑦ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᓂᒃᑯᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᓇᓱ - dans le Nord ᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᖃᐅᔨᓴᕐᑕᐅᔪᒃᓴᓂᒃ.” – elegant thing. Instead we have a north- qaujiusarniliriji maligarmik “Pilirijjusiugajartuq turaangagialiu- « La stratégie devrait être une lance, Dr. ᑕᐃᑯᑦ ᕼᒃ, David Hik ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨ - ern strategy that has four pillars, which galuaq, atangirsinirmik angijuutinik une chose élégante. Au lieu, nous avons ᐅᓴᕐᓂᓕᕆᔨ ᒪᓕᒐᕐᒥᒃ is totally imm obile. We need to have “ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᐅᒐᔭᕐᑐᖅ ᑐᕌᖓᒋᐊᓕᐅᒐᓗᐊᖅ, tautunnikkut. Kisiani pilirijjusiqaratta une stratégie nordique fondée sur quatre a Northern Strategy and an Ar ctic akaungittunik ukiurtartumut tisamain- ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᕐᒥᒃ ᐊᖏᔫᑎᓂᒃ ᑕᐅᑐᓐᓂᒃᑯᑦ. ᑭᓯᐊᓂ piliers, ce qui l’imm obilise totalement. strategy.” – Dr. Franklyn Griffiths narnik pijjutiqaluartunik. pilirijjusiqari- ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᖃᕋᑦᑕ ᐊᑲᐅᖏᑦᑐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ Il nous faut une stratégie nordique et aqaqpugut ukiurtartumut amma ukiur- ᑎᓴᒪᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᓗᐊᕐᑐᓂᒃ. ᐱᓕᕆᔾᔪ - une stratégie arctique. » [Traduction] – tartumut pilirijjusillariuluni turaangaju- ᓯᖃᕆᐊᖃᖅᐳᒍᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ Professeur Franklyn Griffiths, sur le Nord mik.” – Dr. Franklyn Griffiths Kanatami ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᓪᓚᕆᐅᓗᓂ ᑐᕌᖓᔪᒥᒃ. ” – Dr. ᕗᕋ - ukiurtartulirinirmut – nutaaq pilirijjusiksaq canadien – Une nouvelle stratégie ᐃᖕᓕᓐ ᑯᕆᕕᑦ, Franklyn Griffiths ᑲᓇᑕᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ – ᓄᑖᖅ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᖅ

ᐃᓄᐃᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᐊᕐᓂᖓ 2009, ᒥ Inuit Arctic Tour 2009 Inuit Ukiurtartumuarninga 2009,mi Tournée de l’Arctique inuit 2009

ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖓ ᓇᓗᓇᐃᕐᑕᐅ - The Nunatsiavut region was the desti- Nunatsiavut aviktursimaninga nalunair- La région du Nunatsiavut a fait l’objet ᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᐅᕐᕈᔭᒃᓴᒫᖑᑎᓪᓗᒍ 2009, ᒥ ᐃᓄᐃᑦ nation for the 2009 ITK Inuit Arctic Tour. taulaurtuq niurrujaksamaangutillugu de la tournée d e l’Arctique de l’ITK en 2009,mi Inuit Tapiriit Kanatami Inuit ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖏᓐᓄᐊᕐᑕᓕᕐᐸᑕ. 19 senior bureaucrats from seven federal 2009. Dix-neuf hauts fonctionnaires de nunanginnuartalirpata. 19,ngujut anga- 19,ᖑᔪᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖑᔫᑏᑦ ᒐᕙᒪᐃᑦ 7,ᓂᑦ government departments participated in sept ministères du gouvernement fédéral ᒐᕙᒪᑐᖃᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᕕᖏᓐᓂᑦ ᐃᖏᕐᕋᑲᖃ ᐅᓚ - juqqaangujuutiit gavamait 7,nit gavama - ont participé à la tournée qui a eu li eu the tour, which took place April 20-24, tuqakkut pilirivinginnit ingirrakaqaulaur - ᐅᕐᑐᑦ ᐊᐃᕆᓕ 20-24, 2009,ᒥ. ᐃᖏᕐᕋᑲ - du 20 au 24 avril 2009. Les participants ont 2009. The participants met with tut Airili 20-24, 2009,mi. Ingirra kata qa - ᑕᖃᑕᐅᔪᑦ ᑲᑎᖃᑎᖃᕈᓐᓇᕐᓯᓚᐅᕐᑐᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ rencontré des représentants du gouverne- Nunatsiavut Government officials in Nain taujut katiqatiqarunnarsilaurtut Nunat- ᒐᕙᒪᖏᑕ ᐊᖓᔪᖅᑳᖏᓐᓂᒃ ᓇᐃᓂᒥ ᐊᒻᒪ ment du Nunatsiavut à Nain et à Hopedale, and Hopedale, as well as V oisey’s Bay, siavut gavamangita angajuqqaanginnik ainsi qu’à Voisey’s Bay, Ten Mile Bay, Goose ᕼᐅᑉᑕᐃᓕᒥ, ᐊᒻᒪ ᕗᐃᓯᔅ ᐸᐃᒥ, 10 ᒪᐃᓪ ᐸᐃᒥ, nainimi amma Hopedalemi, amma Voisey’s Ten Mile Bay, Goose Bay, and St. John’s. Bay et St. John’s. Les 19 participants ont ᑰᔅ ᐸᐃᒥ, ᐊᒻᒪ ᓴᐃᑦ ᔮᓐᔅᒥ. ᒪᓕᑦᑐᑦ 19 Baymi, Ten Mile Baymi, Goose Baymi, The 19 parti cipants attended briefings assisté à des séances de renseignements ᑲᑎᒪᖃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᑎᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᖃᓄᖅ amma St. John’smi. Malittut 19 katima- ᐱᕙᓪᓕᐊᑎᑕᐅᒻᒪᖔᑕ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᖏᑦ, on the development of the Nunatsiavut qataullutik tukisigiartitaulaurtut qanuq sur le développement du gouvernement du ᓚᐸᑐᐊᒥᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ Government, Labrador Inuit Development pivalliatitaummangaata Nunatsiavut Nunatsiavut, la Labrador Inuit Develop - ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᓂᐅᕐᕈ - Corporation, Nunatsiavut Tourism, the gavamangit, Lapatuamilu Inuit Kiinauja - ment Corporation, Nunatsiavut Tourism, ᔪᓕᕆᓂᐊᓄᑦ, ᐅᔭᕋᓐᓂᐊᕐᕕᐅᑉ Vale Inco ᓂᑯᓪᒥ Vale Inco nickel mine, and OKâlaKatiget liurasuarnilirinirmut katujjiqatigiingita la mine de nickel Vale Inco et la OKâlaKatiget Society. Un fait saillant de ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᐊᒻᒪ ᐅᖄᓚᖃᑎᒌᑦ ᑐᓴᐅᒪᐅᑎᓕᕆᔨᖏᑕ Society. A tour hi ghlight was a ski-d oo miksaanut, Nunatsiavut niurrujulirini- la tournée a été l’e xcursion en m oto - ᒥᒃᓵᓄᑦ. ᐊᕐᕕᑕᕐᑎᓗᒋᑦ ᓯᑭᑑᒃᑯᑦ ᐆᒐᕐᓯᐅᕐᑎ ᑕ ᐅ - excursion to ji g for cod, and have a anut, ujaranniarviup Vale Inco nikulmi ᓚᐅᕐᑐᑦ, ᐊᒻᒪ ᑏᓕᐅᕐᓱᑎᒃ ᓴᓂᐊᓂ ᕼᐅᑕᐃᓕᐅᑉ. miksaanut, amma OKâlaKatiget tusau - neige pour la pêch e à la m orue et sa boilup near Hopedale. ᓇᖁᕋᒦᕐᑕᕗᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᖏᑦ ᐃᑲᔪ - mautilirijingita miksaanut. Arvitarti lu git cuisson près de Hopedale. Thanks to the Nunatsiavut Government ᓚᐅᕐᒪᑕ ᑕᒪᑐᒥᐊ ᐊᕐᕕᑕᓚᐅᕐᓂᒥᒃ ᐸᕐᓇᐃᑎᓪ - sikituukkut kuugarsiurtitaulaurtut, Nous désirons remercier le gouverne- ᓗᑕ, ᐊᒻᒪ ᖁᔭᓕᔭᕗᑦ ᖃᖓᑕᔫᖏᑦ, Air for assistance in arr angements for the amma tiiliursutik saniani Hopedaliup. ment du Nunatsiavut pour son aide dans Labrador ᐃᑲᔪᓚᐅᕐᒪᑕ ᑲᑎᒪᔭᕐᑐᖃᐅᔪᓂᒃ ᕼᐊᐱ tour, and to Air Labrador for sponsoring Naquramiirtavut nunatsiavut gava- l’organisation de la tournée et Air ᕙᓕᒥᑦ. 2010,ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᕐᕕᑕᕈᒫᓕᕆᕗᑦ a supper f or the participants while in mangit ikajulaurmata tamatumia arvita- Labrador pour avoir comm andité un ᓄᓇᕕᒻᒧᑦ. Happy Valley. The 2010 Arctic Tour will laurnimik parnaitilluta, amma qujali- dîner à l’in tention des participants à

| FALL 2009 | FALL javut qangatajuungit, Air Labrador ika- be held in the Nunavik region. Happy Valley. La tournée d e l’Arctique julaurmata katimajartuqaujunik Happy 2010 aura lieu dans la région du Nunavik. Valleymit. 2010,mi ukiurtartumi arvita - rumaalirivut nunavimmut. srx4~6 60 INUKTITUT wk4tg5 ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᑦ ᑲᑎᑦᑐᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕆᒃᑯᖏᓐᓂ. Members of the National Inuit Youth Council gather at ITK. Kanatami Inuit Makkuttut Katimajiangit katittut Kanatami Inuit Tapiriknginni. Les membres du National Inuit Youth Council se réunissent à l’ITK.

ᒪᒃᑯᑦᑑᑉ ᐅᐱᒍᓱᓐᓂᖓ ᐊᒻᒪ ᑲᒪᑦᓯᐊᕐᓂᖓ ( ᒪᑭᑕᑦᓯᐊᕐᓂᖓ) Young, proud and in control Makkuttuup upigusunninga amma kamatsiarninga (mamikatsiarninga) Jeunes, fiers et autonomes

ᒪᑭᒪᑦᓯᐊᓕᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᓂᖅ ᐊᕐᓱᕈᕈ - Empowerment and employment are the Makimatsialirniq amma iqqanaijarniq L’habilitation et l’emploi constituent ᑎ ᒋᒻᒪᕆᑉᐸᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᑐᒃᓯᕋ - cornerstones of ITK’s proposed new Youth arsururutigimmarippangit Inuit Tapiriit les pierres angulaires de la n ouvelle ᕈᑎᖏᑎᒍᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᕕᐊᒍᑦ. ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎ - Division. It will employ five young Inuit Kanatami tuksirarutingitigut makkut- Division de la jeunesse que propose l’ITK. ᖃᓛᕐᑐᑦ ᑕᓪᓕᒪᓂᒃ (5) ᒪᒃᑯᑦᑐᓂᒃ ᐃᓄᓐᓂᑦ to bring a youth-inf ormed perspective tuliriviagut. Iqqanaijartiqalaartut talli- Cinq jeunes Inuits y tr availleront pour ᑐᓴᕐᑎᑦᓯᒐᔭᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᓂᒃ ᐃᓱᒫᓗᒍᑎ - to relevant issues at the national policy manik (5) makkuttunik Inunnit tusartit- être en mesure de donner un point de ᒋᔭᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᐸᓪᓕᐊᓂᒃᑯᑦ. level. The division will f ocus on th e sigajartillugit makkuttunik isumaalu gu - vue éclairé de la part des jeunes sur des ᑕᕝᕙᓂ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᕕᒻᒥ ᑲᒪᒋᔭᖃᕋᔭᕐᑐᑦ areas of health and environment, socio- tigijangita miksaanut Kanatami maligal- questions pertinentes au niveau ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕙ ᑎᓕ - economic development, education and iurpallianikkut. Tavvani iqqanaijarvimmi stratégique national. La Divisi on se ᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ/ᑮᓇᐅᔭᓕ ᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕ - kamagijaqarajartut qanuingitsiarasuar - lifelong learning, and language promotion concentrera sur les secteurs de la santé ᕆᓂᕐᒧᓪᓗ, ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᓯ - nilirinirmut amma avatilirinirmut, inuu - and preservation. et de l’environnement, le développe- ᓕᒫᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆ - si lirinirmut/kiinaujaliurasuarnilirinir mullu, The Youth Division would work with ment socio-économique, l’éducation et ᓂᕐᒥᒃ ᑲᔪᖏᖅᓱᐃᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓴᐳᒻᒥᔪᒃᓴᐅᓂᕐᒧᑦ ilinniarnilirinirmut amma inusilimaami the National Inuit Youth Council (NIYC), l’acquisition continue du savoir, et la ᑐᕌᖓᔪᓂᒃ. ilinniarunnarnirmut, amma uqausiliri- ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᕕᒻᒥ ᐱᓇᓱᐊ ᖃ - a volunteer board of young Inuit elect- nir mik kajungiqsuinirmut amma sapum- mise en valeur et la préservati on de la ᑎᖃᕋᔭᕐᑐᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃ - ed to represent six regions within Inuit mijuksaunirmut langue. ᑎᒌᖓᓂᒃ, ᐊᑭᓕᕐᑐᕐᑕᐅᓇᑎᒃ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ Nunangat, and allow NIYC to tak e on Makkuttulirinirmut iqqanaijarvimmi La Division de la jeun esse travaillerait ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐱᖓᓲᔪᕐᑐᓂᑦ (6) ᓄᓇᓖᑦ larger and longer-term projects. It would pinasuaqatiqarajartut Kanatami makkut- avec le N ational Inuit Youth Council ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖏᓐᓂᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂ, ᐊᒻᒪ also apply f or and access th e funding tut Inuit katujjiqatigiinganik, akilirtur- (NIYC), un con seil bénévole d e jeunes ᐱᕕᒃᓴᖃᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑎᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ necessary to carry out the work of NIYC, Inuits élus pour représenter six régions ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᑲᒪᒋᐊᖅ ᐊᖏᓂᕐᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ taunatik makkuttut Inuit niruartausimajut which has struggled for several years as ᐊᑯᓂᐅᓂᕐᓴᒧᐊᖓᔪᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᖃᕈᓐᓇᕆᐊᖅ pingasuujurtunit (6) nunaliit aviktursi- du Nunangat inuit et permettre au NIYC ᐃᑲᔪᕈᑎᒃᓴᓂᒃ. ᐊᒻᒪ ᑐᒃᓯᕋᓛᕐᑐᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᖃ - an unincorporated body unable to obtain maninginnit Inuit nunangani, amma d’entreprendre de plus grands projets à ᕈᓐᓇᕋᔭᕐᓂᕐᒧᑦ ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐊᑐᕆᐊᖃᖅᑕᒥᓂᒃ federal grants. piviksaqarutaugajartillugu Kanatami Inuit plus long terme. La Divisi on deman- ᐱᓕᕆᓗᑎᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑕ The immediate goals of the Youth makkuttut katimajinginnut kamagiaq derait aussi le fin ancement nécessaire ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖏᓐᓄᑦ, ᑕᒪᓐᓇᓗ ᐊᑯᓂ ᐊᕐᕌᒍᒐᓴᓐᓂ Division include the drafting of a Youth anginirsanik amma akuniunirsamuanga- et pourrait y avoir accès, pour réaliser le UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 61 wkw5 s9lu INUIT TODAY

ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓯᒪᒻᒪᐅᒃ ᓇᓗᓇᐃᕐᑕᐅᓯᒪᖏᓐᓂᖓᑕ Workplan, which would outlin e the junik piliriaqarunnariaq ikajurutiksanik. travail du NIYC, qui a subsisté pen dant ᑎᒥᖁᑎᐊᑕ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ, ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᑎᒍᓯᒐᓱ - mandate, goals and strategies of the Amma tuksiralaartut atuinnaqarunnara- des années san s pouvoir obtenir d es ᐊᕆᐊᖅ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂᑦ. division and guide its policy work, and jarnirmut kiinaujanik aturiaqaqtaminik subventions fédérales du fait que l’asso- ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᕕᖓᓂ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ create an internship program, which would pilirilutik Kanatami Inuit makkuttut ciation n’était pas con stituée en ᑐᕌᒐᖃᖅᐳᑦ ᐅᑯᓂᖓ ᑎᑎᕋᖅᐸᓪᓕᐊᒋᐊᖅ provide short-term employment (in katimajingita piliriaksanginnut, tamannalu société. ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐱᓇᓱᐊᕆᐊᖃᖅᑕᖏᓐᓂᒃ, ᓇᓗᓇᐃᕐᓯ - addition to the full- and part-time staff akuni arraagugasanni arsururutigisi- Les buts immédiats de la Division de la ᓗᑎᒃ ᐱᔾᔪᑎᖓᓂᒃ, ᑐᕌᕐᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔾ - members of the Youth Division) and an mammauk nalunairtausimanginningata jeunesse comprennent la rédaction d’un ᔪ ᓯᒃᓴᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐊᑐᐊᒐᒃᓴᖏᓐᓂᒃ ᒪᓕᒐᑎᒍᑦ timiqutiata pijjutigillugu, kiinaujanik tigu - opportunity for skills an d leadership plan de travail pour la jeun esse, qui ᐱᓇᓱᐊᕐᓗᑎᒃ, ᐊᒻᒪ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᓂᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎ - sigasuariaq Kanataup gavamakkungin nit. training. présente le mandat, les objectifs et les ᒌᓐᓂᐅᒐᓴᕐᑐᒥᒃ, ᐊᒻᒪ ᑕᒪᓐᓇ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎᖃ - Makkuttulirinirmut pinasuarvingani The Youth Division will assist in the stratégies de la Divisi on et ori ente ᑲᐃᓐᓇᕈᑕᐅᒐᔭᕐᒪᑦ (ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᐃᓐᓇᕐ - sivullirpaami turaagaqaqput ukuninga reorganization of the NIYC, whi ch has l’élaboration des politiques, et crée un ᑐᖃᓗᓂ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᑲᐃᓐᓇᕐᑐᓂᒃ ᒪᒃᑯᑦᑐᓂᒃ titiraqpalliagiaq makkuttut pinasuaria - already begun. ᐱᓇᓱᐊᕐᕕᖓᓂ) ᐊᒻᒪ ᐱᕕᒃᓴᑦᓯᐊᕙᐅᒐᔭᕐᑐᖅ qaqtanginnik, nalunairsilutik pijjutinganik, programme d’internat; celui-ci o ffrirait ᐱᒋᐅᕐᓴᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᐅᓂᕐᒧᑦ ᐃᓕᓐᓂ - In addition to looking to the future, turaartanginnik amma pilirijjusik sa ngin - de l’emploi à court term e (en plus d es ᐊᕐᐸᓪᓕᐊᓂᒃᑯᑦ. the NIYC board discussed the difficulties nik amma atuagaksanginnik maligatigut postes à temps complet et à temps par- ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᒡᕕᒻᒥ ᐃᑲᔪᕋᔭᕐᑐᑦ the group has faced in the past during pinasuarlutik, amma aaqqiksuinikkut tiel des membres de la Divisi on de la ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᒋᐊᓪᓚᒋᐊᖅ ᑎᒥᖁᑎᖓᓂᒃ ᑲᓇᑕᒥ a face-to-face meeting in Ottawa in piliriqatigiinniugasartumik, amma tamanna jeunesse) et un e possibilité d’acquisi- ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᑕ, ᑕᒪᓐᓇᓗ March, 2009. Members met with Jonathan iqqanaijartiqakainnarutaugajarmat (amma tion des compétences et d e formation ᐱᒋᐊᕐᑕᐅᓯᒪᓕᕇᖅᑐᖅ. Dewar, director of research at th e en leadership. ᐊᒻᒪ ᑕᑯᓐᓇᕐᓗᒍ ᓯᕗᓂᒃᓴᖓ, ᑖᒃᑯᐊ ᑲᓇᑕᒥ iqqanaijainnartuqaluni amma iqqanaija - Aboriginal Healing Foundation, and ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᑕ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ kainnartunik makkuttunik pinasuarvingani) La Division de la jeunesse aidera à la ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓯᒪᔭᖏᓐᓂᒃ ᑎᒥᖁ - talked about th e intergenerational amma piviksatsiavaugajartuq pigiursar - réorganisation du NIYC, qui a déjà été ᑎᖓᑕ ᑭᖑᓂᐅᓕᕐᑐᒥ, ᑲᑎᒪᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᑎᒪᓪᓚᑦ - effects of the residential school system. nikkut amma sivuliurtiunirmut ilinniar - entreprise. ᑖᕐᓱᑎᒃ ᐋᑐᕗᐊᒥ ᒪᕐᔨ 2009,ᒥ. ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ “We’re not considered survivors but pallianikkut. En plus de se tourner vers l’avenir, le ᑲᑎᖃᑎᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᔮᓇᑕ ᑑᕐᐅᒥᒃ, Jonathan we are,” said NIYC President Jesse Mike. Makkuttulirinirmut pinasugvimmi conseil du NIYC a discuté, lors d’un e Dewar, ᑲᒪᔨᒻᒪᕆᖓᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᖃᖅ - “All of us here are children of residential ikajurajartut aaqqiksuingiallagiaq timi- rencontre personnelle en m ars 2009 à ᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᕐᑎᑕᐅᕙᓚᐅᕐᑐᑦ ᑐᓐᖓ - school students. All of us understand the qutinganik Kanatami Inuit makkuttut Ottawa, les difficultés éprouvées par le ᕕᖓᓂ, ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᐊᑲᐅᖏᓕ - loss of language and culture. However, katujjiqatigiingata, tamannalu pigiartau- groupe dans le passé. Les m embres ont simaliriiqtuq. ᐅᕈᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᖅᐸᓚᐅᕐᑐᑦ ᐊᐅᓪ - some young people may not know the full rencontré Jonathan Dewar, directeur de ᓚᕐ ᑎᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒋᑦ. Amma takunnarlugu sivuniksanga, extent of their parent or grandparent’s la recherche à la Fon dation pour la “ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓯᒪᖏᓐᓇᑦᑕ ᑭᖑᕚᖑᓂᕗᑦ ᑭᖑ - taakkua Kanatami Inuit makkuttut katu- experience,” she added, “because th ey guérison des Autochtones, et discuté ᕚᖑᑎᓪᓗᑕ,” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ jjiqatigiingata katimajingit uqausiqaqsi- are not yet ready to talk about it.” des effets in tergénérationnels du sys- ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓ ᔨᐊᓯ ᒪᐃᑦ. majut arsururutigisimajanginnik timiqu - That’s a compelling reason to include “ ᑕᒪᑦᑕ ᕿᑐᕐᖓᕆᔭᐅᕗᒍᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᖅᐸ - tingata kinguniulirtumi, katimatillugit tème de pensionnats. ᓚᐅᕐᑐᓄᑦ. ᑕᒪᑦᑕ ᑐᑭᓯᐊᔪᒍᑦ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ the history of residential schools in school katimallattaarsutik Aatuvuami Marji « Nous ne nous considérons pas des ᐃᓕᖅᑯᓯᒥᓂᒃ ᐊᑐᕈᓐᓇᐃᓚᐅᕐᓂᕐᒥᒃ. ᑭᓯᐊᓂᑦ - curricula – so that future generations of 2009,mi. katimajingit katiqatiqalaurtut survivants, mais nous le somm es, ᑕᐅᖅ, ᐃᓚᖏᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᖃᐅᔨᒪᖏᑐᐃᓐ - Inuit may learn from the past and grow Jonathan Dewarmik, kamajimmaringanik explique la prési dente du NIYC J esse ᓇᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐊᓈᓇᒃᑯᖏᑕ/ᐊᑖᑕᒃᑯᖏᑕ ᐊᑐᕐᓯ - beyond it. A vi deo of the discussion is qaujisarnirmut nunaqaqqaaqsimajut ilin- Mike. Nous sommes tous issus d e pen- ᒪ ᔭᖏᓐᓂᒃ,” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ, “ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᓱᓕ available at www.niyc.ca. niariartitauvalaurtut tunngavingani, sionnaires. Nous comprenons tous la ᐅᖃᐅᓯᕆᔪᓐᓇᕐᓯᓯᒪᖏᒻᒪᐅᒃ ᐅᓪᓗᒥᒧᑦ.” amma uqausiqalaurtut akaungiliurutau - perte de la lan gue et d e la cultur e. ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᑦᓯᐊᕐᐳᒍᑦ ᐃᓚᒋᓕᐅ - ninganik ilinniariaqpalaurtut aullarti- Cependant, certains jeunes ne sont pas ᑎᔭᐅᖁᔨᓪᓗᑕ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᕐᐸᓚᐅᕐᓂᐅᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦ taullutik pijjutigillugit. complètement au cour ant de l’expé - ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᓂ – ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᑭᖑᕚᒃᓴᐃᑦ “Isumagijausimanginnatta kinguvaa - rience de leurs par ents ou d e leurs ᐃᓄᐃᑦ ᑐᑭᓯᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᑭᐅᓂᕐᒥ ᐊᑐᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ngunivut kinguvaangutilluta,” uqalaurtuq ᐊᒻᒪ ᒪᑭᒋᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᑕᒪᒃᑯᓇᖓᑦ. ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᕐ - grands-parents, ajoute-t-elle, parce que Kanatami Inuit makkuttut katujjiqatigii - ᑕᖃᖅᐳᖅ ᐃᓱᒪᒃᓴᕐᓯᐅᕈᑕᐅᔪᓐᓇᕐᑐᒥᒃ ᐊᑐᐃᓐᓇ - certains d’entre eux ne sont pas encore ngita angajuqqaanga Jesse Mike. “tamatta ᐅᔪᓂᒃ ᐅᕙᓂ www. niyc. ca. en mesure d’en parler. » qiturngarijauvugut ilinniariaqpalaurtunut. Voilà une raison convaincante tamatta tukisiajugut uqausirminik amma d’inclure l’histoire des pensionnats dans iliqqusiminik aturunnailaurnirmik. Kisia- les programmes d’études – pour faire en nittauq, ilangit makkuttut qaujimangi- sorte que les génér ations futures tuinnariaqaqtut anaanakkungita/ataa- d’Inuits puissent apprendre du passé et takkungita atursimajanginnik,” uqalaur- le dépasser. On peut avoir accès à un e tuq, “pijjutigillugu suli uqausirijunn ar- sisimangimmauk ullumimut.” vidéo de la discussion à www.niyc.ca. Taimaimmat pijjutiqatsiarpugut ila - giliutijauqujilluta ilinniariarpalaurniup miksaanut ilinniarutini – pijjutigillugu kinguvaaksait Inuit tukisiaqullugit kiu- nirmi aturtausimajunik amma makigia-

| FALL 2009 | FALL qullugit tamakkunangat. Tarrijagaksar - ta qaqpuq isumaksarsiurutaujunnartumik atuinnaujunik uvani www.niyc.ca. srx4~6 62 INUKTITUT wk4tg5 cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler... ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕᒪᒋᐅᕐᓴᕐᓂᖅ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑕ ᑐᕐᖓᓱᒃ ᐃᓕᖅᑯᓯᓕᕆᕕᐊᓂ, Torngâsok Cultural Centre ᐸᕐᓇᐃᕗᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓛᕆᐊᖅ ᒪᕐᕈᐃᓕᖓᔫᓐᓂᒃ (2) ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐃᓄᑦᑎᑑᕐᑐᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᒃᓵᓐᓂᒃ ᒫᓐᓇ ᐅᑭᐅᒃᓵᖑᓂᐊᕐᑐᒥ. 2007 , ᒥ, ᑐᕐᖓᓱᒃᑯᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓚᐅᕐᑐᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᓂᒃ (1) ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᒃᓴᓂᒃ, ᐱᓇᓱᐊᖃᑎᖃᓚᐅᕐᓱᑎᒃ ᐅᖃᐅᓯᕐᓂᒃ ᐊᓐᓇᐅᒪᑎᑦᓯᓇᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᑐᓂᒃ ᑕᐃᔭᐅᓪᓗᑎᒃ Endangered Language Program at Rosetta Stone, ᐊᒥᐊᓕᑲᒥ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᕙᑦᓱᑎᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᓕᓴᐅᑎᒃᓴᓂᒃ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᕐᓂᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ. ᑖᒃᑯᐊ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑰᕐᑐᒃᓴᐃᑦ ᐊᑐᕐᑕᐅᖃᑦᑕᕋᔭᕐᑐᑦ ᐃᓕᓴᐅᑎᐅᓗᑎᒃ, ᐊᑐᕐᐅᕙᓪᓗᑎᒃ ᐃᓕᓴᐃᔨᓄᑦ ᓅᑖᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᖓᑎᒍᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᒥᒃ ᐅᖃᐅᓯᓪᓚᕆᒻᒥᓂᒃ ᐊᑐᕐᓗᑎᒃ. ᑖᒃᑯᐊ ᐊᑲᐅᔪᕆᔭᐅᒻᒪᑕ ᐃᓄᓐᓄᑦ, ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ ᖃᐅᔨᒪᒐᓗᐊᕐᓱᑎᒃ ᐅᖃᓕᒪᑦᓯᐊᕈᓐᓇᖏᑐᐃᓐᓇᕆᐊᓕᓐᓄᑦ. ᑖᒃᑯᐊ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑰᕐᑐᒃᓴᐃᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓈᒻᒪᒋᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᓯᖓᓄᑦ, ᓲᕐᓗ ᐃᒫᒃ, ᐲᔭᖓᓗᒋᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᖏᑕ ᐃᓚᖏᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᓂᖃᒻᒪᕆᑦᑐᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᑕ ᓚᐸᑐᐊᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒻᒪᕆᑦᑐᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᒻᒥ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᒃᓴᐃᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓴᓇᓐᖑᐊᕐᑏᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᖏᑦ. ᑐᕌᒐᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᒋᐊᖅ ᐃᓕᓴᐅᑎᒃᓴᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒧᑦ, ᐊᑲᐅᓈᕆᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ. ᑭᓯᐊᓂᑦᑕᐅᖅ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑑᓂ ᕗᐃᑦ, Toni White, ᑐᐋᓱᒃᑯᑦ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒥᒃ The software was customized to make it relevant to Inuit. ᐱᓕᕆᐊᖃᓂᕐᒧᑦ ᐋᖅᑭᐅᒪᑎᑦᓯᔨᖓ. Qaritaujakkut ilinniarutiksait aaqqiksurtausimajut akaunaariartillugit inunnut. Interactive Inuktitut Le logiciel a été adapté pour qu’il soit pertinent The Nunatsiavut Government’s Torngâsok Cultural Centre is preparing to launch aux Inuits. Level two of its popular computer-based Inuttitut language program this fall. In 2007, Torngâsok launched Level one of the program, after working with the Endangered Language Program at Rosetta Stone, an American company that produces language- learning software in more than 30 international languages. The software works like an immersion program, teaching users a new language in the same wa y they learned their mother tongue. This is ideal for Inuit, who consider Inuktitut their first language even though they might not speak it fluently. The software was customized to make it relevant to Inuit culture, for instance, by replacing images in a section on famous people with photos of the first president of the Labrador Inuit Association and famous Nunatsiavut craftspeople. The goal was to produce software that teaches not just language, but culture too, said Toni White, Torngâsok’s language program coordinator. Inuktitut uqalimagiursarniq Nunatsiavut gavamakkungita turngasuk iliqqusiliriviani, Torngâsok Cultural Centre parnaivut saqqititsilaariaq marruilingajuunnik (2) qaritaujakkut inuttituurtunik uqausilirinirmik ilinniarutiksaannik maanna ukiuksaanguniartumi. 2007,mi, turngasukkut saqqititsilaurtut sivullirnik (1) ilinniarutiksanik, pinasuaqatiqalaursutik uqausirnik annaumatitsinasuarnirmut pinasuartunik taijaullutik Endangered Language Program at Rosetta Stone, Amialikami kampaniujunik saqqititsivatsutik uqausilirinirmut ilisautiksanik qaritaujakkut ajjigiingittunik uqausirnik silarjuami. Taakkua qaritaujakkuurtuksait aturtauqattarajartut ilisautiulutik, aturuvallutik ilisaijinut nuutaanik uqausilirinirmut ilinniaqattarsimaningatigut sivullirmik uqausillarimminik aturlutik. Taakkua akaujurijaummata inunnut, Inuttitut uqausirmik qaujimagaluarsutik uqalimatsiarunnangituinnarialinnut. Taakkua qaritaujakkuurtuksait aaqqiksurtausimajut naammagiartillugit Inuit iliqsinganut, suurlu imaak, piijangalugit ajjinnguangita ilangit qaujimajauniqammarittut angajuqqaangata Lapatuami Inuit katujjiqatigiingita amma qaujimajaummarittut Nunatsiavummi sanannguartiit ajjinnguangit. Turaagaqalaurtut aaqqiksuigiaq ilisautiksanik uqausilirinituinnaungit - tumut, kisianittauq iliqqusingata miksaanut, uqalaurtuq Toni White, tuaasukkut uqausilirinirmik piliriaqanirmut aaqqiumatitsijinga. L’inuktitut interactif Le Torngâsok Cultural Centre du gouvernement du Nunatsiavut se prépare à inaugurer cet automne le second niveau de son programme de langue en inuktitut assisté par ordinateur. En 2007, Torngâsok a lancé le premier niveau du programme, après avoir travaillé avec le programme des langues en danger d’extinction de Rosetta Stone, une entreprise américaine qui produit des logiciels d’apprentissage des langues en plus de 30 langues internationales. Le logiciel fonctionne comme un programme d’immersion, enseignant aux usagers une nouvelle langue de la même manière qu’ils ont appris leur langue maternelle. Cette méthode est idéale pour les Inuits, qui considèrent l’inuktitut comme leur première langue même s’ils ne la parlent pas couramment. Le logiciel a été adapté à la culture inuite, par exemple en remplaçant les images dans une section sur les gens célèbres par des photos du premier président de la Labrador Inuit Association et des artisans célèbres du Nunatsiavut. Le but est non seulement de produire un logiciel qui enseigne la langue, mais aussi la culture, selon Toni White, la coordonnatrice du programme des langues de Torngâsok. UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009 INUKTITUT wk4tg5 63