Gmina Oświęcim

zawsze po drodze always on your way 1 Szanowni Państwo, Z wielką przyjemnością przedstawiam Państwu folder informacyjny Gminy Oświęcim, w którym zaprezentowaliśmy najważniejsze aspekty historyczne, geograficzne, kulturowe, społeczne, gospodarcze i turystyczne. Położenie gminy w malowniczej Małopolsce w pobliżu dużych aglomeracji Katowic i Krakowa daje możliwości dla rozwoju inwestycji i przedsiębiorczości. Zaś usytuowanie na terenie gminy tak licznych i pięknych stawów rybackich czyni ją atrakcyjną przyrodniczo i pozwala rozwijać rekreację na tym terenie. Gmina Oświęcim, naznaczona przez historię powstaniem w czasach okupacji niemieckiej obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, stała się dziś ważnym centrum turystycznym znanym na całym świecie. Naszą Gminę tworzą mieszkańcy - ludzie zaangażowani społecznie, przekazujący z pokolenia na pokolenie dorobek kulturalny i artystyczny. Zapraszam do odwiedzenia gminy - gościnnej i otwartej dla wszystkich, którzy chcieliby tu inwestować i mieszkać oraz tych, którzy zechcą ją poznać. Małgorzata Grzywa

Wójt Gminy Oświęcim

Dear Sir/ Madam, It is my great pleasure to present the information brochure of Oświęcim Commune, in which we have presented the most important historical, geographical, cultural, social, economical and tourist aspects. The location of the Commune in picturesque Małopolska, close to large agglomerations such as Katowice and Kraków gives great opportunities for the development of investments and enterpreneurship. On the other hand, the presence of such numerous and beautiful fish ponds makes Oświęcim attractive in terms of nature and allows to expand rec- reation services in this area. Commune of Oświęcim, historically marked by creation of Auschwitz – Birkenau concentration camp in the times of German occupation, has be- come an important, world-famous tourist centre. Our Commune is formed by its residents – socially engaged people, who pass on their cultural and artistic legacy from generation to generation. You are cordially invited to visit our Commune, which is hospitable and open to everyone who would like to invest and live here as well as to those who want to become acquainted with it.

Małgorzata Grzywa

The Commune Head of Oświęcim 2 mina Oświęcim obejmuje obszar ok. 75 km2 leżą- Gcy we wschodniej części Kotliny Oświęcimskiej, w widłach rzek Wisły i Soły. Gminę tworzy 13 miej- scowości: Babice, Broszkowice, Brzezinka, Dwory II, Grojec, Harmęże, Łazy, Pławy, Poręba Wielka, Rajsko, Stawy Monowskie, Włosienica, Zaborze. Centralnie, w środku Gminy, leży miasto Oświęcim; zatem wsie, wchodzące w skład Gminy, okalają wieńcem tereny miejskie. Z myślą o wygodzie swych mieszkańców, władze Gminy Oświęcim umieściły siedzibę Urzędu Gminy na terenie miasta, przy ulicy Zamkowej 12. Położenie gminy w pobliżu miejskiej aglomeracji, ma ogromny wpływ na rozwój obu samorządów. Ob- serwuje się silne tendencje migracyjne ludności miej- skiej, w wyniku których stale rośnie liczba mieszkań- ców Gminy; obecnie przekroczyła już 18 tys. ommune of Oświęcim covers an area of about Bliskość miasta czyni życie mieszkańców wsi łatwiej- C75 square km, is located in the eastern part of szym. Dobrze rozwinięta na terenie gminy sieć placówek Oświęcim Basin, in fork of the rivers Wisła and Soła. The wychowania przedszkolnego oraz oświaty podstawowej Commune contains 13 villages and settlements: Babice, i gimnazjalnej, służy wypadkowo także dzieciom i mło- Broszkowice, Brzezinka, Dwory II, Grojec, Harmęże, Łazy, dzieży miejskiej. Gęsta sieć lokalnych dróg ma nieba- Pławy, Poręba Wielka, Rajsko, Stawy Monowskie, Włosien- gatelne znaczenie dla rozwoju budownictwa jednoro- ica, Zaborze. The city of Oświęcim is located in the centre of the Commune; therefore, villages composing the Commune encircle the urban areas. Thinking of the comfort of its residents, the authorities of Oświęcim Commune have situated their Head Office in the city area, in Zamkowa 12 Street. The location of the Commune nearby urban ag- glomeration influences the development of both of self-governments. Intensive migration tendencies of urban population can be noticed. Consequently, the number of Commune residents constantly rises; at present it exceeds 18 thousand. The proximity of the city makes the life of villages res- idents easier. A well-developed network of preschool, primary and lower-secondary institutions within the Commune area, is of use to children and teenagers. 3 dzinnego w gminie. Nie ma problemu z dostępem do sieci wodociągowej, gazowej i telekomunikacyjnej. W sołectwach o zwartej zabudowie prowadzona jest budowa kanalizacji. Ważnym elementem w rozwoju gminy jest jej położenie na styku dwóch województw: śląskiego i małopolskiego oraz między trzema dużymi mia- stami: Krakowem (ok.70 km) Katowicami (ok.35 km) i Bielskiem-Białą (ok. 35 km). Ważne zatem są magistrale kolejowe relacji: Katowice–Mysłowi- ce Oświęcim–Zator–Kraków oraz Zebrzydowice -Czechowice–Oświęcim–Trzebinia, ze stacją wę- złową w Oświęcimiu. Autostradą A4 Kraków-Katowice łatwo dotrzeć do międzynarodowych portów lotniczych w Kra- kowie-Balicach (ok. 60 km) i Katowicach - Pyrzo- A dense network of local roads is crucial to the development wicach (ok.70 km). of single-family building industry. There is no problem with Komunikacyjnie gmina położona jest przy drodze access to water supply, gas and telecommunications sys- nr 44 relacji Tychy–Oświęcim–Zator. Przez jej teren tems. In the villages with dense housing a sewage system is przebiegają drogi w kierunkach: nr 44 Tychy–Oświę- being built. cim–Zator, nr 933 Chrzanów–Oświęcim–Pszczy- The location of the Commune at the meeting point of two na i nr 948 Oświęcim–Kęty. Komunikacja zbiorowa voivodeships: Silesian and Małopolskie, and between three large cities: Kraków (about 70 km), Katowice (about 35 km) and Bielsko-Biała (about 35 km) is an important element as far as the Commune development is con- cerned. Therefore, three main lines: Katowice-Mys- łowice, Oświęcim-Zator-Kraków and Zebrzydow- Miasto Oświęcim ice-Czechowice-Oświęcim-Trzebinia, with junction station in Oświęcim, play a crucial role. It is easy to get to international airports in Kraków-Bal- ice (about 60 km) and Katowice-Pyrzowice (about 70 km) by the A4 Kraków-Katowice highway. As for transportation, the Commune is located by road 44 Tychy-Oświęcim-Zator. Across its area run: road 44 Tychy-Oświęcim-Zator, road 933 Chrzanów- Oświęcim-Pszczyna and road 948 Oświęcim-Kęty. Collective transportation of the Commune is served 4 w gminie obsługiwana jest przez zakład miejski, a na by the city office, and n distant routes – by thoroughfare trasach dalekich przez komunikację przelotową. transportation. Wszystko to korzystnie wpływa na rozwój przed- All of the mentioned factors beneficially influence the de- siębiorczości mieszkańców. Wzrasta ilość podmiotów velopment of enterpreneurship of the residents. The num- gospodarczych, która w 2013 roku przekroczyła liczbę ber of business entities constantly rises, in 2013 it exceeded 1 400 firm. 1400. Od 1997 roku Gminę łą- Since 1997 the Commune czy porozumienie o współ- has been cooperating with pracy z bawarską gminą Bavarian municipality Au- Auerbach. Dwustronne erbach. The effect of bilater- kontakty owocują coroczną al contacts is an annual ex- wymianą młodzieży gim- change of lower-secondary nazjalnej. Podobne porozu- students. A similar agree- mienie zawarto ze słowacką ment has been concluded gminą Vavrečka oraz gminą with Vavrečka and Lomná Lomná. (Slovakia). Od 1996 roku gmina po- Since 1996 a local publica- siada lokalne wydawnictwo, tion has been issued, a direc- informator „Oświęcimska tory entitled „Oświęcimska Gmina”. Miesięcznik, wyda- Gmina”. The monthly, pub- wany przez Gminny Ośro- lished by Commune Cul- dek Kultury Sportu i Rekre- ture Sports and Recreation acji, dociera do mieszkańców Centre, acquaints the resi- z bieżącymi informacjami dents with the current social społeczno-kulturalnymi. and cultural facts. Honorowymi obywatelami The Commune’s honorary gminy są: błogosławiony Jan citizens are: blessed John Paweł II, Prof. Władysław Paul II, prof. Władysław Bartoszewski oraz uczestnik Bartoszewski and the 1939 Boju pod Rajskiem w 1939 Battle of Rajsko participant roku - Zygmunt Kachlik. – Zygmunt Kachlik.

5 HISTORIA HISTORY

iejscowości tworzące gminę Oświęcim przez or centuries the villages included in Oświęcim Com- Mwieki dzieliły los miasta; znanego na całym Fmune have shared the fate of the city; world-famous świecie głównie z powodu tragicznego dziedzictwa, for tragic heritage, marked by genocide. KL Birkenau naznaczonego ludobójstwem. Obóz KL Birkenau, naj- concentration camp, the largest cemetary ever known, większe w dziejach ludzkości cmentarzysko, centralne a central location of extermination of Jews and other miejsce zagłady Żydów i innych narodów, leży na te- nations, is situated within the Commune, in Brzezinka. renie gminy, w Brzezince. However, the history of those territories is much deep- Ale historia tych terenów jest o wiele głębsza. Oświę- er. The city and land of Oświęcim have grown in the cimski gród i ziemia oświęcimska wyrosły w pierw- first period of Polish statehood, in the 10th century. szym okresie państwowości polskiej, w X wieku. Na Throughout centuries a number of baronial and noble przestrzeni wieków z ziemią tą związało się wiele ro- families has been connected with the land. They have dów magnackich i szlacheckich, po których pozosta- left a few historic buildings. At present, by the power ło kilka obiektów zabytkowej architektury. Obecnie, of recent administrative reform from 1999, the Com- na mocy ostatniej reformy administracyjnej w 1999 mune is included in Oświęcim district and Małopolskie roku, gmina wchodzi w skład powiatu oświęcimskie- voivodeship. go i województwa małopolskiego. Exclusively here... Tylko u nas… The museum created in 1947 in the teritory of former Unikatowym w ska- Nazi Auschwitz and li świata jest muzeum Birkenau concentra- utworzone w 1947 tion camps is unique roku na terenie byłych on a world scale. It hitlerowskich obo- has been inscripted on zów koncentracyjnych UNESCO World Her- Auschwitz i Birkenau itage List. The museum (zdj.), wpisane na Listę is visited by 1,5 mil- Światowego Dziedzic- lon tourists per year, twa UNESCO. Muzeum including pilgrims, odwiedza rocznie pół- crowned heads, na- tora miliona turystów - tional leaders, the rep- pielgrzymów, korono- resentatives of interna- wane głowy, przywódcy tional organisations. In 6 państw, przedstawiciele organizacji międzynaro- dowych. Na terenie obozu w Brzezince mieści się Międzynarodowy Pomnik Ofiar Faszyzmu.

Licząca 500 lat świątynia w Porębie Wielkiej (zdj.), kościół parafialny św. Bartłomieja, jest perełką szesnastowiecznej architektury. Kryty gontem, z trzech stron otoczony jest otwartymi drewniany- mi sobotami. Ołtarze, ambona oraz organy wyko- nane są w stylu rokoko. Zachowały się ślady rene- sansowych malowideł z charakterystycznymi or- namentami i antepedium pod głównym ołtarzem. Zaciekawiają też późniejsze XIX-wieczne dzieła malarskie A. Giebułtowskiego i A. Grottgera.

Grojecki kościół parafialny (zdj.) pod wezwaniem the territory of Birkenau concentration camp there is św. Wawrzyńca zbudowany został w XVII w. a w dru- the International Monument to the Victims of Fascism. giej połowie XIX wieku przystawiono murowane do- budówki, kaplicę i zakrystię. Kościół jest mocno zdo- A 500-year-old temple in Poręba Wielka (photo), St. biony; zachwycają malowidła na ścianach i witraże. Bartholomew’s Parish Church, is a real gem of the Spoczywają tu możni właściciele Grojca. Kościół stoi 16th century archtecture. Covered with shingle, is sur- tuż przy rezydencji zwanej potocznie Pałacem Ra- rounded with open wooden arcades. The altars, pulpit and organ are built in the Rococo style. There are remnants of Reneissance paintings with character- istic ornaments and antependium under the main altar. The later, the 19th century paintings by A. Giebułtowski and A. Grottger also arouse interest.

The Church of St. Lawrence in Grojec was built in the 17th century, and in the second half of 19th century stone extensions, chapel and sacristy were added. The church is richly ornamented; wall paintings and stained-glass windows are delight- ful. The mighty owners of Grojec are buried here. The church is situated next to the residence com- monly called Radziwiłł Palace, named after the last owners. 7 dziwiłłów, od nazwiska The neo-Gothic, ostatnich właścicieli. stone palace in Gro- Neogotycki, murowany jec (photo), with pałac w Grojcu (zdj.) mansard roof, associ- z mansardowym da- ated with Bobrowski chem, związany z ro- and Radziwiłł clans, dem min. Bobrowskich was built in the 19th i Radziwiłłów, powstał century. In the 1950s w XIX wieku. W latach it was fully adopted 50. XX wieku w całości for the purpose of został przystosowany dla the State Health Care potrzeb Państwowego Centre for Children. Zakładu Opiekuńczo The palace is sur- -Leczniczego dla Dzieci. rounded by the land- Pałac otoczony jest par- scape park with mon- kiem krajobrazowym o pomnikowym drzewostanie. umental forest stand.

W Rajsku mieści się pałac wzniesiony w XVII w. przez In Rajsko there is the 17th century palace erected by hrabiów Bobrowskich. Stanowi dobry przykład eklek- Bobrowski counts. It is a good example of eclectic tycznej architektury rezydencjonalnej, z wieloboczną residentional architecture, with many-sided corner basztą narożną i krenelażowymi attykami Budynek tower and crenellation attics. The building is sur- otacza dawna zabudowa gospodarcza. Całość zlokali- rounded with old farm buildings. It is located within zowana jest na terenie parku krajobrazowego z pomni- the landscape park with monumental forest stand. kowym drzewostanem. The 19th century XIX-wieczny dwór manor in Harmęże w Harmężach (zdj.) po- (photo) has a unique siada unikalną formę facade in the style of fasady w stylu dworku romantic little man- romantycznego. Dwór or. It is surrounded by otoczony jest przez the park complex with kompleks parkowy a few old trees, which z kilkoma starymi drze- are natural monu- wami, stanowiącymi ments. pomniki przyrody.

8 Ciekawą budowlą An interesting build- w Gminie jest muro- ing situated in the wany klasycystyczny Commune is the stone kościół pod wezwaniem classical Church of St. Michała Archanioła Michael the Archangel we Włosienicy (zdj.), in Włosienica, built in z I połowy XIX wieku. the first half of the 19th century. Na szczególną uwa- Numerous roadside, gę zasługują liczne stone, free-standing or i urokliwe kapliczki arboreal chapels are przydrożne, murowa- worth noticing. Till to- ne, wolno stojące lub day, in some of the vil- nadrzewne. Do tej pory lages, people gather in w niektórych wsiach, w May to sing canticles of maju, zbierają się ludzie, by śpiewać przy nich maryj- Mary by their side. Also, people decorate the chapels ne pieśni. Ludzie kwiecą je z okazji ważnych świąt. Po- with flowers because of important religious holidays. niżej zdjęcia kapliczek we Włosienicy i Zaborzu. Below the photos of chapels in Włosienica and Zaborze.

9 mina Oświęcim jest ciekawą okolicą dla pasjonatów he Commune of Oświęcim is an interesting area Ghistorii, atrakcyjnym miejscem dla wycieczek ro- Tfor history lovers, an attractive place for cycling and werowych i spacerów. Tu hiking trips. Here and i ówdzie piechurzy i cykliści there, hikers and cyclists trafią do leśnych komplek- encounter forest com- sów i zagajników, lub na plexes and small woods, groble przy stawach. Taka or dikes by the ponds. ilość stawów rybnych to Numerous ponds are a raj dla wędkarzy. Prywatne paradise for fishermen. łowiska w Rajsku i Grojcu Private fisheries in Ra- oferują złowienie nie tylko jsko and Grojec offer tradycyjnego karpia. Wy- not only traditional sokie walory przyrodnicze, carp fishing. High-level rzadkie i nieliczne w ska- natural values, nesting li Europy siedliska ptasie and botanical sites, rare i roślinne występujące na and sparse on a Euro- terenie gminy, zaliczono pean scale, which can do obszarów chronionych Natura 2000. be found in the Commune area, are included in Natura Malownicze są starorzecza (Babice, Dwory II) z uwagi na 2000 protection areas. bogactwo roślinności i ptactwa wodnego. Pełne wzniesień Babice and Dwory II oxbow lakes are exclusively pic- okolice Grojca dają możliwość podziwiania rozległych turesque because of variety of flora and waterfowl. Grojec widoków i pięknych panoram. Dostrzec stąd można za- areas, full of hills, give an opportunity to admire exten- rys Beskidu Małego, Biel- sive views and beautiful ska - Białej, Śląska i Jury panoramas. You can Krakowsko-Wieluńskiej. spot an outline of Small Z tego też powodu wsie: Beskid, Bielsko-Biała, Grojec i Łazy stały się miej- Silesia and Cracow– scem krajowych i między- Wieluń Upland. Be- narodowych plenerów cause of that reason malarskich. two villages: Grojec Szczyt Góry Grojeckiej and Łazy have become jest gratką dla pasjonatów a place of national and archeologii; tutaj bowiem international plein air znajdują się ślady grodzi- painting workshops. ska z fazy kultury łużyckiej The peak of Grojec (I wieku p.n.e). Mountain is a windfall for archaeology lovers; 10 Przez teren Gminy przebiega kilka wyznaczo- nych tras turystycznych: liczący 54 km Szlak Zabytków Ziemi Oświęcimskiej oznaczony na żółto, oraz Szlak Ewakuacji Więźniów Oświę- cimia – niebieski. Atrakcję turystyczną stanowi również śluza i kanał żeglugowy na Wiśle (zdj.) (15,5 km) w Dworach II oraz ścieżki rowerowe: Oświęcim-Andrychów (47,9 km) wzdłuż rzeki Soły; Kęty–Oświęcim szlak zielony (23,4 km) i Oświęcim–Nidek szlak żółty (25,6 km); a także międzynarodowy Szlak Greenway: Wiedeń–Kra- ków–Oświęcim–Kęty. Łatwy dostęp do zaplecza hotelowego i gastro- nomicznego w mieście Oświęcim czyni Gminę miejscem atrakcyjnym do całodniowego wypo- czynku na łonie natury. here you can find remnants of the gord from the phase Możliwe jest także korzystanie z boisk na otwar- of Lusatian culture (the 1st century B.C.). tych obiektach sportowych i halach (zdj.) (Rajsko, There are a few marked tourist routes coming through Harmęże, Zaborze, Brzezinka). the Commune: the yellow Trail of Oświęcim Land Mon- W Gminie powstają nowoczesne place zabaw dla uments (54 km long) and blue Evacuation Route for dzieci i rozbudowuje się prywatna baza noclegowa. Auschwitz Prisoners. Other tourist attractions are: a floodgate and navigable channel on Wisła river (pho- to) (15,5 km long) in Dwory II and bicycle routes: Oświęcim – Andrychów (47,9 km) along Soła riv- er; green route Kęty – Oświęcim (23,4) and yellow route Oświęcim – Nidek (25,6 km); as well as in- ternational Greenway Route: Vienna – Cracow – Oświęcim – Kęty. An easy access to hotel and gastronomical infra- structure in Oświęcim city makes the Commune an attractive place to all-day rest in the open. It is also possible to make use of fields on open-air sports facilities and halls (photo) (Rajsko, Harmęże, Zaborze, Brzezinka). In the Commune there are more and more mod- ern playgrounds and private accommodation facili- ties are developed. 11 Czego pominąć nie sposób… What you cannot ignore...

szystko zaczęło verything start- Wsię od pszczół... Eed with the bees... Tak rozpoczyna się hi- That is the beginning storia pasieki „Malwa” of history of „Mal- Krzysztofa Zycha (zdj.) wa” bee yard in Gro- w Grojcu i stworzonego jec, which belongs to przez niego skansenu. Krzysztof Zych. He has W południowym za- created a heritage park kątku Grojca powstał in this area. Conse- ogród niczym ze snu. quently, in the south- Piękno zostało tu za- ern part of Grojec a klęte w starych ulach. dreamlike garden has Ponad siedemdziesiąt emerged. Beauty has eksponatów urzeka been accursed in old swoistym stylem, for- beehives. More than mą, kolorem. Te najstarsze pochodzą z początków XX seventy exhibits enhant their peculiar style, form and wieku. Zbiór uli dopełniają unikalne miodarki, pod- colour. The oldest ones date back to the beginning of kurzacze, walce, podkarmiaczki i inny drobny sprzęt the 20th century. A collection of hives is completed pszczelarski. with unique honey extractors, smokers, cylinders, Na terenie skansenu istnieje możliwość zorganizowa- feeders and other small apiarian equipment. nia spotkań towarzy- In the park’s area there skich, imprez plenero- is an opportunity to wych, ognisk, itp. organise social events, plein-air celebrations, W prywatnym Ośrod- bonfires etc. ku Rekreacji i Sportu w Babicach (zdj.) chęt- In private Sports and ni mogą uczyć się jazdy Recreation Centre in konnej. Atrakcją jest Babice there is a chance konny spacer brzegiem to learn horse riding. Wisły z Babic, aż do One of the attractions granic Woli (woj. ślą- is a walk along the skie), pozwalający po- bank of Wisła river dziwiać uroki okolicy. from Babice up to bor- Jest to propozycja dla ders of Wola (Silesian 12 jeźdźców ze stażem, początkujący muszą się dopiero voivodeship), which allows to admire the area. This z końmi zaprzyjaźnić. Robią to przez poznanie że- is an offer for experienced riders, beginners have to laznych reguł za- make friends with chowań, naukę ana- horses first. You can tomii, proste prace do it by getting to w stajniach, obrządek, know the iron rules itd. Konie są łagodne, of behaviour, study- więc odwdzięczają się ing anatomy, simple swym bezpiecznym jobs in a stable as well grzbietem. Ośrodek as farm chores. The prowadzi także tresurę horses are lenient, so koni prywatnych. they repay by their safe back. The centre also Miłośników węd- offers a training of pri- karstwa zapraszamy vate horses. m.in. do Rajska (zdj.). W kilkunastu tutejszych We invite fishing lovers łowiskach, powstałych po eksploatacji żwiru, pływają to e.g. Rajsko (photo). In several fishing ponds, creat- okazy takich gatunków ryb jak: szczupaki, sandacze, ed after gravel exploitation, there are such species as: karpie, węgorze, pstrągi, a nawet jesiotry! pikes, sanders, carps, eels, trouts, and even sturgeons!

Mieszkańcy, ich kultura I TRADYCJA Residents, their culture and TRADITIONS

i, którzy będą prze- hose who are go- Cbywać w gminie Ting to stay in the w okresach przedświą- Commune before tecznych zimą i wiosną, holidays in winter czy odpoczywać latem, and spring, or have z łatwością dostrzegą a rest in summer, are niezwykłą aktywność bound to notice an kulturalną mieszkają- unusual cultural ac- cych tu ludzi. tivity of the residents.

Kobiety zrzeszone Women associated w trzynastu kołach go- in thirteen circles of spodyń wiejskich pre- country housewives zentują rodzimą kuch- present indigenous 13 cuisine during shows and harvest festivals. An amateur activity (7 singing groups, 2 song and dance, including children’s group) results in folk song and Christams carol concerts.

Large forest areas are favourable to hunting. Hunting groups regulate the number of forest game in a predictable and planned way. At the end of season hunters organise trophy exhibi- tions. (photo)

Amateur artists organise plein air painting workshops, and they present their works in autumn, during the amateur vernissages. They often invite the youngest Commune residents nię na pokazach i dożynkach. Działalność amatorska to take part in common workshops. (7 zespołów śpiewaczych, 2 pieśni i tańca w tym 1 dziecięcy), owocuje koncertami pieśni ludowych, kolęd itp.

Duże połacie lasów sprzyjają łowiectwu. Koła ło- wieckie w sposób przewidziany i planowy regulują stan ilościowy zwierzyny leśnej. Na zamknięcie se- zonu myśliwi organizują wystawy trofeów (zdj.).

Artyści-amatorzy organizują plenery malarskie, a powstałe obrazy prezentują jesienią podczas autorskich wernisaży. Często zapraszają najmłod- szych mieszkańców Gminy do wspólnych warsz- tatów.

Dzieci i młodzież wykonują palmy wielkanocne i wystawiają widowiska jasełkowe. Dziewczęta Children and teenagers construct Easter palms and i chłopcy, zrzeszeni w młodzieżowych drużynach po- put on Nativity plays. Boys and girls, associated in żarniczych, rywalizują o tytuł najprężniejszej straży. teenage firefightning brigades, compete for the ti- W halach sportowych podtrzymują fizyczną spraw- tle of the most resilient group. Amateur volleyball ność amatorzy-siatkarze. players maintain physical strength in sports halls. 14 On summer threshold, from 24th to 25th June, the calendar brings St. John’s night.The groups of residents gather nearby the river to sing chants and songs, weave herb and flower wreaths and then float them on the water (pho- to above). The celebration lasts all night, by the bonfire and accordion sounds. Some of the feasters try to find a fern flower, which blooms at that night.

The end of harvest and clearing grain results in common prayer and celebration called harvest festival. Farmers carry (photo) a wreath and bread to the church. The bread is made of flour produced from this year’s grain. The hosts of U progu lata z 24 na 25 czerwca kalendarz przyno- harvest festival share the bread with feasters. si noc świętojańską. Grupy mieszkańców zbierają się wtedy w pobliżu rzeki, by śpiewać świętojańskie pie- śni i piosenki, wić wieńce, a potem puszczać do wody wianki z ziół i kwiatów (zdj. u góry). Przy ognisku i dźwiękach akordeonu trwa zabawa do białego rana. Niektórzy z biesiadników udają się na poszukiwanie kwiatu paproci, który wtedy właśnie zakwita.

Zakończenie prac żniwnych i uprzątnięcie zbo- ża przez rolników kończy się wspólną modlitwą i zabawą, zwaną dożynkami. Rolnicy niosą (zdj.) wtedy do kościoła wieniec i chleb, upieczony z mąki pochodzącej z tegorocznych zbóż. Go- spodarze dożynek dzielą się nim z biesiadnikami.

Tekst i redakcja: Zespół Pracowników UG Oświęcim Zdjęcia: Rafał Lorek, Archiwum Urzędu Gminy Skład i łamanie tekstu: Zygmunt Gałgan Multimedia Partner Sp. z o.o. Projekt okładki: Zygmunt Gałgan Opracowanie graficzne: Multimedia Partner Sp. z o.o.

Oświęcim 2011 15 Urząd Gminy Oświęcim ul. Zamkowa 12 Urząd Gminy Oświęcim 32-600 Oświęcim ul. Zamkowa 12 32-600 Oświęcim Telefon: (33) 844-95-00 Telefon: +48 (33) 844-95-00 Fax: (033) 844 95 10 Fax: +48 (033) 844-95-10http: www.oswiecim-gmina.pl http: www.oswiecim-gmina.pl e-mail: e-mail: [email protected]@oswiecim-gmina.pl [email protected]@oswiecim-gmina.pl

Godziny urzędowania: Godziny urzędowania: Poniedziałek, Środa, CzwartekPoniedziałek, Środa, Czwartek 7:00 - 15:00 7:00 - 15:00 Wtorek Wtorek 7:00 - 17:00 7:00 - 17:00 Piątek 16 8:00 - 14:00 Piątek 8:00 - 14:00