30.06.2015 Benchmark Van De Publieke Omroep in Europa
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
30.06.2015 ! ! ! ! BENCHMARK VAN DE PUBLIEKE OMROEP IN EUROPA: EEN ANALYSE VAN HET AANBOD, FINANCIERING EN PUBLIEKSBEREIK ! Studie i.o.v. de Vlaamse Regering en het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media van de Vlaamse Gemeenschap ! ! ! ! PROMOTOREN Prof. Dr. Tim Raats Prof. Dr. Hilde Van den Bulck Prof Dr. Leen d’Haenens ! ! RESEARCHERS Anne-Sofie Vanhaeght (VUB) Sanne Ruelens (VUB) Paulien Coppens (VUB) Dr. Nathalie Claessens (UA) Miriam Van der Burg (UA) Elke Ichau (KUL) 2 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE 3 ADMINISTRATIE 5 GLOSSARIUM 6 BEKNOPTE SAMENVATTING VAN HET ONDERZOEK 9 LIJST VAN ALLE INDICATOREN 13 LIJST VAN TABELLEN 15 LIJST VAN FIGUREN 17 1 INLEIDING 18 2 OMKADERING VAN DE ONDERZOEKSOPDRACHT 20 2.1 COMPARATIEF ONDERZOEK NAAR PUBLIEKE OMROEPEN IN EUROPA 20 2.2 DE COMPLEXITEIT VAN COMPARATIEF ONDERZOEK 22 2.2.1 Publieke omroep is geen homogeen model 23 2.2.2 Belang van contextualisering 23 2.2.3 Uitdagingen bij het categoriseren 24 2.3 BENCHMARKING VAN PUBLIEKE OMROEPEN 24 2.3.1 Afbakening van de landen 25 2.3.2 Bronnen voor de benchmarkstudie 27 2.3.3 Indicatoren voor de benchmarkstudie 28 2.4 UITWERKING VAN DE THEMATISCHE PAKKETTEN 30 2.4.1 Techno-economische evoluties m.b.t. het Vlaamse medialandschap 30 2.4.2 Markteconomische status van het Vlaamse medialandschap 30 2.4.3 Methode en uitwerking 31 3 BENCHMARK VAN TIEN PUBLIEKE OMROEPEN: RESULTATEN EN VERGELIJKING 33 3.1 AANBOD 37 3.1.1 Inleiding 37 3.1.2 Aanbodkanalen en diensten 38 3.1.3 Spreiding van het aanbod 43 3.1.4 Cultuuraanbod 48 3.1.5 Pluriformiteit van het aanbod 53 3.1.6 Kwaliteit van het aanbod 56 3.1.7 Besluit 61 3.2 CROSSMEDIALITEIT EN DIGITALE DIENSTEN 64 3.2.1 Inleiding 64 3.2.2 Multimedia-aanbod van publieke omroepen 65 3 3.2.3 Spreiding en invulling van het online aanbod 68 3.2.4 Aanwezigheid op sociale media en mobiele mediadiensten 84 3.2.5 Besluit 90 3.3 PUBLIEKSBEREIK EN DOELGROEPEN 93 3.3.1 Inleiding 93 3.3.2 Publieksbereik 93 3.3.3 Diversiteit 101 3.3.4 Besluit 108 3.4 OPDRACHT EN ORGANISATIE 111 3.4.1 Inleiding 111 3.4.2 Kenmerken van opdracht en organisatiemodel 111 3.4.3 Productiebeleid 118 3.4.4 Personeel 120 3.4.5 Samenwerking 122 3.4.6 Besluit 129 3.5 FINANCIERING 132 3.5.1 Inleiding 132 3.5.2 Totale financiering van de publieke omroepen 132 3.5.3 Kenmerken van publieke middelen 136 3.5.4 Verhouding publieke en commerciële inkomsten 137 3.5.5 Besluit 139 4 TECHNO-ECONOMISCHE EVOLUTIES M.B.T. HET VLAAMSE MEDIALANDSCHAP 141 4.1 INLEIDING 141 4.2 EEN HYBRIDISERING VAN ROLLEN EN POSITIES 141 4.3 EEN VEELHEID AAN KEUZES VOOR HET PUBLIEK CREËERT DE NOOD VOOR EEN STERKERE GIDSFUNCTIE 145 4.4 EEN OMSLAG IN PRODUCTIE EN DISTRIBUTIE VAN RADIO EN TELEVISIE 148 4.5 VERSCHUIVINGEN IN DE FINANCIERING EN BUSINESSMODELLEN 151 5 BEDRIJFSECONOMISCHE ANALYSE VAN HET VLAAMSE MEDIA-ECOSYSTEEM 157 5.1 INLEIDING 157 5.2 AFBAKENING 157 5.3 RADIO 161 5.4 TELEVISIE 163 5.5 GESCHREVEN MEDIA 170 5.6 BESLUIT 173 6 ALGEMEEN BESLUIT 177 BIBLIOGRAFIE 183 4 ! ADMINISTRATIE Onderzoeksinstellingen iMinds-SMIT Vakgroep Communicatiewetenschappen Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 9, B-1050 Brussel Media, Policy & Culture Departement Communicatiewetenschappen Universiteit Antwerpen Sint-Jacobstraat 2, 2000 Antwerpen Institute for Media Studies Vakgroep Communicatiewetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Parkstraat 45 – bus 3603, 3000 Leuven Contactpersoon administratie Naam en Functie Wim Cloots Research Manager iMinds-SMIT Tel. +32 2 629 16 28 E-mail [email protected] Promotoren Naam en Functie Prof. Dr. Tim Raats Senior researcher Instelling/organisatie iMinds-SMIT – Vrije Universiteit Brussel Tel. +32 476 518 796 E-mail [email protected] Naam en Functie Prof. Dr. Hilde Van den Bulck Gewoon hoogleraar communicatiewetenschap Instelling/organisatie MPC - Universiteit Antwerpen Tel. +32 332 655 267 E-mail [email protected] Naam en Functie Prof. Dr. Leen d’Haenens Gewoon hoogleraar faculteit Sociale Wetenschappen Instelling/organisatie Institute for Media Studies - KULeuven Tel. E-mail [email protected] 5 GLOSSARIUM App(s) Voluit: application [toepassing] (gratis of tegen betaling) softwaretoepassing voor tablet, smartphone of ander handapparaat die extra functies toevoegen. AVOD ‘Advertising Video On Demand’, of videocontent die gratis ter beschikking van de kijker wordt gesteld maar waarbij ook reclame wordt aangeboden (in of rond de content). Catch-up diensten [inhaaldiensten] Diensten aangeboden door omroepen of derden die toelaten een programma te bekijken op een ander (later) dan door de omroep lineair geprogrammeerd moment. Hierdoor kunnen gebruikers het programma ‘inhalen’ of herbekijken. Content [inhoud]. Verwijst in dit rapport veelal naar media-inhoud die audiovisueel, dan wel multimediaal van aard is. Crossmediaal Via verschillende media aangeboden. Een voorbeeld is een TV-programma dat verwijst naar een website waar de gebruiker kan reageren op het programma. Diversiteit Diversiteit of verscheidenheid betekent hier vooral verscheidenheid aan gender, etnie zoals die op of achter het scherm (personeel) terug te vinden is. Met diversiteit wordt hier niet verwezen naar de genrediversiteit van het aanbod. Die wordt aangeduid met ‘spreiding van het aanbod’. EBU European Broadcasting Union (°1950). Professionele vereniging van nationale publieke omroepen die optreedt als belangenbehartiger voor de publieke omroepen in Europa en in enkele andere landen. EST/DTO ‘Electronic Sell-Through/Download To Own’, platformen die toelaten om tegen betaling een welbepaalde film, serie of andere content te streamen (EST) of te downloaden (DTO). Externe productie Productie van een programma(reeks) door een andere actor, veelal een bedrijf uit de onafhanelijke productiesector (een productiehuis), die het programma aan de kijker aanbiedt. Veelal (maar niet exclusief) gaat het om programma’s die op bestelling van die omroep worden gemaakt. FTE ‘Full Time Equivalent’. Het equivalent van een voltijdse aanstelling. Term gebruikt om de personeelsomvang van een bedrijf of organisatie uit te drukken. 6 Interne productie Productie van een programma(reeks) door de omroep. Zo zijn de nieuwsprogramma’s van de publieke televisie VRT het resultaat van interne productie. License fee Systeem voor publieke omroepfinanciering waarbij burgers/huishoudens rechtstreeks een jaarlijks bedrag betalen, ongeacht of ze toegang wensen tot het publieke omroepaanbod (in die zin verschilt het van een abonnementformule). Multimediaal Multimediale communicatie, waarbij inhoud, c.q. tekst, beeld en geluid over meerdere platformen wordt verzonden. On-demand [op aanvraag] Consultatiesystemen via streaming, set- topbox, computer of ander apparaat waarbij gebruikers audio(visuele) inhoud kunnen selecteren op een door hen (en niet door een omroep of derden) gekozen moment. Online platform Een platform is een bepaalde manier om contact te leggen of inhoud te verspreiden (door een combinatie van hardware en besturingssysteem), een online platform doet dit door gebruik te maken van het internet. OTT ‘Over-the-top’. Verwijst naar audiovisuele diensten die via het internet content verspreiden, los van het traditionele digitale aanbod via set-topbox of kabel. Performantie- Controle-instrument waarbij in de beheersovereenkomst maatstaven strategische doelstellingen aan concrete output of performantiemaatstaven gekoppeld worden. Het ‘halen’ van deze performantiemaatstaven wordt jaarlijks of meerjaarlijks geëvalueerd door regulatoren. Pluriformiteit Mediapluriformiteit is de inhoudelijke verscheidenheid van de media aan politieke, ideologische en levensbeschouwelijke opinies in de media, voornamelijk in het nieuws- en duidingsaanbod. Podcast/Vodcast Een Neologisme samengesteld op basis van ‘broadcast’ [omroepen] en ‘iPod’. En podcast is een digitale audio- uitzending waarbij het geluidsbestand op aanvraag wordt aangeboden door middel van webfeeds en die door de gebruiker via pc of een mobiel toesteld door streaming of downloaden kunnen worden geconsulteerd. Een Vodcast doet hetzelfde met beeldbestanden (clipjes, fragmenten, etc.) Previews [voorvertoning, vooraf bekijken]. Het op voorhand kunnen bekijken van inhoud (een televisieprogramma of –reeks), d.w.z. voor het via klassieke, lineaire televisie wordt uitgezonden. PVOD ‘Premium Video On Demand’, of videocontent die nog voor 7 de eerste vertoning op de dag zelf, of kort na de eerste vertoning, tegen betaling door de distributeur wordt aangeboden. Second Screen [tweede scherm] Een second screen verwijst naar het gebruik van een extra monitor/toestel (e.g. tablet, smartphone) om een toegevoegde waarde te hebben bij het consumeren van media-inhoud, bv. bij het bekijken van een programma. Vaak gaat het om interactieve elementen die via een specifieke app of real-time video op sociale media (Facebook, Twitter) tijdens een lineair programma worden aangeboden. Simulcast Een simulcast is een programma dat onverkort en gelijktijdig wordt uitgezonden (of gestreamd) op twee of meer platformen (bv. op radio en televisie; op radio of televisie en via het internet enz.) In dit rapport gaat het meestal om de combinatie van televisie en internet streaming. Streaming Streaming van inhoud verwijst naar een specifieke distributiewijze waarbij inhoud rechtstreeks via computernetwerken zoals het internet wordt verspreid en zonder downloaden kan worden geconsumeerd. SVOD ‘Subscription Video On Demand’. Een type VOD waarbij abonnees onbeperkte toegang hebben tot videocontent voor één bepaald bedrag (bv. Netflix). TVOD ‘Transaction Video On Demand’. Een type