NTR – College Tour

Stageverslag – Stage 1

Demi Rothof – 2908565

Demi Rothof 1-6-2017

Inhoudsopgave

Voorwoord…………………………………………………………………………………………………………………………………2 Theoretisch kader………………………………………………………………………………………………………………………3

Hoofdstuk 1: Bedrijfsreflectie…………………………………………………………………………………………………… 4

§1.1: College Tour als onderdeel van de NTR.……………………………………………………………….. 4

§1.2: Doelgroep en genre……………………………………………………………………………………………… 4 §1.3: Organisatiestructuur……………………………………………………………………………………………..5

§1.3.1: Organisatie NTR en College Tour…………………………………………………………… 5 §1.3.2: De rol van de stagiaire……………………………………………………………………………7

§1.4: Structurele tips en tops………………………………………………………………………………………… 8

Hoofdstuk 2: Journalistiek Handelen…………………………………………………………………………………………10

§2.1: Zelfreflectie………………………………………………………………………………………………………….. 10

§2.1.1: Hoogte- en dieptepunten……………………………………………………………………… 10 §2.1.2: Inhoudelijke reflectie op College Tour……………………………………………………11

§2.2: Competenties………………………………………………………………………………………………………..12

§2.2.1: Persoonlijke competentieanalyse…………………………………………………………..12 §2.2.2: De FHJ-competentiekaart……………………………………………………………………… 13

§2.3: Etische kwesties…………………………………………………………………………………………………….14

§2.3.1: Redactionele overwegingen…………………………………………………………………..14 §2.3.2: Drie voorbeelden van ethische kwesties………………………………………………..14

Hoofdstuk 3: Theorie in de praktijk……………………………………………………………………………………………17

§3.1: Media en innovatie………………………………………………………………………………………………. 17 §3.2: Observaties……………………………………………………………………………………………………………17 §3.3: Conclusies……………………………………………………………………………………………………………..19

Nawoord…………………………………………………………………………………………………………………………………… 20 Bronnenlijst………………………………………………………………………………………………………………………………. 21 Bijlagen………………………………………………………………………………………………………………………………………22

Bijlage 1: Beoordelingsformulier praktijkbegeleider……………………………………………………… 22

Bijlage 2: Stageplan………………………………………………………………………………………………………..27

Bijlage 3: FHJ-Competentiekaart…………………………………………………………………………………….36
1

Voorwoord

Hier volgt mijn stageverslag betreffende mijn eerste stageperiode namens de Fontys Hogeschool voor Journalistiek. Dit verslag is geschreven in het kader van mijn stage bij de omroep NTR, waar ik

als redactiestagiaire voor het programma ‘College Tour’ heb gewerkt in de periode van 6 maart tot

en met 28 mei. Na het zelfstandig vinden van deze stageplaats heb ik samen met docentbegeleider Michiel Bles een stageplan¹ geschreven. Deze stage was voor mij een sprong in het diepe. We hebben gedurende de opleiding van verschillende soorten redacties mogen leren. Maar televisie maakte hier geen onderdeel van uit. Vandaar dat mijn stageplan een leidraad was gedurende de stage. Tijdens mijn stage was Michiel Bles mijn eerste aanspreekpunt vanuit mijn opleiding, vanuit mijn stageplaats kon ik in eerste instantie altijd terecht bij mijn praktijkbegeleider Tim van Golen voor vragen, maar eigenlijk stond altijd de gehele redactie voor mij klaar.

Bij dezen wil ik graag mijn docentbegeleider vanuit de opleiding Michiel Bles bedanken voor de goede, opbouwende en kritische begeleiding gedurende mijn stage. Goede begeleiding vanuit de opleiding was van belang voor het goed afronden van mijn stage.

Ook wil ik mijn collega’s bij College Tour hartelijk bedanken voor de fijne samenwerking en goede

begeleiding. Niet alleen de leden van de redactie, maar ook het productieteam, de eindredacteur en de presentator van College Tour. Allen hebben bijgedragen aan mijn ontwikkeling bij het programma. Vooral voor de open en ontvankelijke houding voor mijn ideeën ben ik zeer dankbaar.

In de komende hoofdstukken wordt dieper ingegaan op mijn tijd bij College Tour. Het eerste hoofdstuk bevat mijn bedrijfsreflectie. De twee daaropvolgende hoofdstukken gaan in op mijn journalistiek handelen en de theorie in de praktijk. Het verslag eindigt met een slotwoord en de bijlagen.

Ik wens u veel leesplezier toe. Demi Rothof Tilburg, 28 mei 2017

¹ Zie bijlage 2

2

Theoretisch kader

In dit hoofdstuk wordt een korte uitleg gegeven van verschillende theoretische termen die

gedurende het verslag worden behandeld. Zaken als “ethiek” en “framing” zijn namelijk tot zekere

hoogte vatbaar voor interpretatie. Hier zal ik aan de hand van voorbeelden en theorie uitleggen welke definities van de begrippen ik aanhou in dit verslag.

Ethiek kan worden gedefinieerd als een gedragswetenschap die zich bezighoudt met reflectie op de moraal. Dat wil zeggen een reflectie op het geheel van waarden, normen en regels die in een bepaalde sociale context het gerdrag reguleren vanhuit het gezichtspunt van wat wel en niet behoort, wat wel en wat niet mag, wat juist of onjuist is (Evers, 2012).

In de loop van dit verslag zal ethisch handelen worden besproken aan de hand van mediaonderwerpen. De term media-ethiek wordt gehanteerd om aan te geven dat het verspreiden van boodschappen via de massamedia centraal staat (Evers, 2012).

Maar waar ligt dan de grens tussen ethisch handelen of simpelweg het onjuiste doen? Lee Wilkins en Clifford Christians (2009) leggen een grens tussen ethisch handelen en morele verleiding. Ethische

dillema’s hebben goede en juiste argumenten op alle kanten van de situatie. Welke juist voor jou

zijn, is afhankelijk van jouw persoonlijke ethische overwegingen. Situaties waar een persoon het

simpelweg niet aan het juiste eind heeft, zijn daarom geen ethische dillema’s.

Een uitzending op televisie heeft een bepaalde invloed op de kijker en de kijker maakt hierbij ethische overwegingen. De media kan berichten beïnvloeden door een onderwerp op een bepaalde manier te presenteren en interpreteren. De selectie van welke aspecten van een onderwerp worden belicht speelt hier een belangrijke rol, zoals de oorzaak en het gevolg van een onderwerp. Deze manier van belichten en presenteren wordt framing genoemd (De Boer & Brennecke, 2009).

Een voorbeeld van framing en ethiek in de context van College Tour zou kunnen zijn wanneer bepaalde, controversiële onderwerpen worden aangehaald in het interview en de toon voeren in het gesprek. De kijker krijgt vervolgens ontzettend veel informatie over dit onderwerp en gaat het

onderwerp koppelen aan de gast van het programma en krijgt een associatie (ookwel ‘priming’

genoemd). De redactie maakt een ethische overweging met betrekking tot het controversiële onderwerp en vervolgens krijgt de kijker in een bepaald frame informatie tot zich en maakt hierbij associaties.

3

Hoofdstuk 1: Bedrijfsreflectie

§1.1: College Tour als onderdeel van de NTR

Hier meer over hoe College Tour past in de NTR, de werking van de redactie en praktische informatie. Zie: analyse bedrijfsstructuur in stageplan

NTR

De NTR is een omroep binnen de NPO, ontstaan uit een fusie tussen van NPS, Teleac en RVU. De wettelijke taken van de NTR liggen op het gebied van informatie, educatie, cultuur, jeugd en diversiteit. De NTR maakt speciale

College Tour is een van de grotere programma’s van de NTR. Regelmatig

wordt het programma qua kijkcijfers alleen overschreden door Nieuwsuur,

met een aantal andere programma’s her en der. Dit maakt College Tour een

belangrijk onderdeel van de NTR. Het programma is al sinds oprichting in december 2007 ongeveer hetzelfde

qua format. “Het format van College Tour is zo oud als de wereld” vertelt presentator Twan Huys over het programma. “Maar er is niks leukers dan

mensen die aan het begin staan van hun opleiding en carrière vragen te

laten stellen aan mensen die het al heel goed kunnen.” programma’s

• voor
• alle

doelgroepen. Een aantal van de bekendste zijn: Klokhuis, Nieuwsuur, Het Uur van de Wolf en College Tour.

Het format blijkt immers succesvol dus Huys blijft positief. “Het is totaal niet

origineel maar in zijn uitwerking en zoals het bij ons geworden is de

afgelopen tien jaar is het een succes.”

College Tour

College Tour bezit een primetimeslot op NPO 2 als het seizoen gaande is. Vrijdagavond om 21:10 uur. Maar het blijft een onderdeel van de publieke omroep, dus financiën zijn een gevoelig onderwerp. De NTR is niet de rijkste omroep in Nederland maar heeft zeker de middelen om inhoudelijke

programma’s te maken. Echter wordt er wel regelmatig een hand op de

portemonnee gehouden. Deze financiële situatie heeft voornamelijk invloed

op de productionele kant van het programma. De huur van studio’s en

vervoer zijn bijvoorbeeld belangrijke kostenposten daarin. Ik heb niet het idee dat de redactionele keuzes gehinderd worden door een bepaalde financiële situatie; dat onderwerp is verder ook niet ter sprake gekomen. Veel meer is mij niet bekend over de middelen van College Tour en de NTR.

• College
• Tour
• is
• een

interviewprogramma van de NTR. Samen met Twan Huys interviewt een grote groep studenten een spraakmakende gast. Gasten variëren van bekende hoogleraren tot internationale supersterren. Tussendoor worden de gasten verrast met interviews met bekenden van de gast. College Tour heeft al grote namen mogen ontvangen als Bill Gates, Robbie Williams, Arjen Robben en Shimon Peres. Dit seizoen heeft College Tour zes gasten gehad: Ed Sheeran, Christiane Amanpour, Ben Feringa, Ellen Laan, Arjen Lubach en Ali B.

§1.2: Doelgroep en genre

De NTR is een wettelijke taakomroep. Samen met de NOS zijn zij de enige taakomroepen in Nederland, dit is vastgelegd in de Mediawet 2008. Dit houdt in dat de NTR taken heeft op het gebied van informatie, educatie,

kunst & cultuur, jeugd en diversiteit heeft die bij wet zijn vastgelegd. Ook

College Tour is een onderdeel van de vervulling van deze taken. Het feit dat de NTR een taakomroep is zorgt er voor dat doelgroep een minder grote rol speelt dan de vervulling van de taak. Qua kijkers heeft College Tour sowieso een bijzondere dubbele doelgroep.

Het publiek van College Tour bestaat voornamelijk uit studenten. De vragen die gesteld worden zijn ook zelf bedacht door de studenten die in het publiek zitten. Je zou dan zeggen dat College Tour een doelgroep heeft van

4voornamelijk jongeren, wat waar is voor het publiek van de opname. Maar voor de uitzending zelf is juist niets minder waar.

Kijkcijfers College Tour huidig seizoen

600.000 500.000 400.000 300.000

564.000
559.000
542.000

200.000

271.000
485.000
404.000
313.000
208.000

62.000

100.000

165.000 66.000
117.000 51.000
109.000
88.000

40.000
84.000 27.000

0

• 7-4 Ed Sheeran
• 21-4 Christiane 28-4 Ben Feringa

Amanpour

• 5-5 Ellen Laan
• 12-5 Arjen

Lubach
19-5 Ali B

• Kijkcijfertotaal
• 20 - 49-jarigen
• 20 - 34-jarigen

Bron: NTR Dashboard kijkcijferdata

Uit deze data kun je aflezen dat het eigenlijk vrij opvallend is dat College Tour zo gericht is op studenten. De motivatie van Twan Huys uit §1.1 is logisch, hij legt duidelijk uit waarom hij studenten aan het woord laat. Maar uit de statistieken blijkt dat het programma vooral in de smaak valt bij het 50+-publiek. Uit praktische overwegingen weet ik dat deze groep lastiger te benaderen is voor publiek dan studenten en jongeren, vanwege de afwezigheid van ouderen op social media. Maar wie weet kan een senioreneditie van College Tour aanslaan met een daarbij betreffende gast. Henk Krol of iets dergelijks.

Uit mijn observaties omtrent genre en doelgroep concludeer ik dat College Tour niet zozeer de inhoud van het programma samenstelt op een bepaalde doelgroep. Wél wordt op een jongerendoelgroep gemarket via social media, maar dit is niet alleen voor kijkers, maar ook om het publiek te vullen met jongeren. College Tour hanteert in mijn optiek meer een formule die aansluit op hun wettelijke taak. In het geval van College Tour is het een informatief en educatief programma, wat afhankelijk van de gast ook nog bij kan dragen in kunst & cultuur en diversiteit.

§1.3: Organisatiestructuur

§1.3.1: Organisatie NTR en College Tour

NTR staat voor “Nederlandse Programma Stichting”, “Teleac” en “RVU Educatieve Omroep”. De

omroep is namelijk een fusie tussen die drie oudere omroepen. Hoe de NTR precies is ontstaan en welke omroepen daarbij betrokken zijn is te zien on onderstaand organogram.

5

Bron: Wikipedia

Sinds 2010 is de NTR een taakomroep binnen de Nederlandse Publieke Omroep. De NTR is gevestigd aan het Wim T. Schippersplein op het Media Park in Hilversum. De omroep deelt het gebouw met omroepstichtingen BNN-VARA en VPRO.

College Tour werkt met een relatief klein team. Kleiner dan ik in eerste instantie had verwacht. De organisatie is redelijk gestructureerd. Iedereen heeft zijn eigen taak maar werkt wel onderling samen. De gasten van het programma worden verdeeld over redactieleden. Zo heeft een redactielid dus zijn of haar eigen gast en krijgt hierbij vaak assistentie van een tweede redactielid. De andere twee redactieleden houden zich met een eigen gast bezig. Maar het is niet ongewoon voor een redacteur om even een middagje bij te springen bij een andere gast om te helpen. Zo maken mensen

onderling instarts, promo’s en ander materiaal voor elkaar. Maar meestal blijven de redacteuren bij

hun eigen gast. De producers werken aan praktische zaken. Regelen van locaties en logistieke taken. Hier komen nog ontzettend veel meer taken bij kijken waar ik niets zelf van weet.

Social media werkt NTR-breed, maar wel nauw samen met College Tour. De mensen van deze afdeling zaten niet bij ons op de redactie, maar we hadden regelmatig contact en ze waren altijd aanwezig bij opnames. Contact houden en plannen maken met social media was een van mijn taken. Daarover staat meer in §1.3.2.

De eindredactie en presentatie gaf uiteindelijk het laatste woord over ideeën en instarts van de redactie. Zij kwamen voor mij over als de leidinggevenden. Zij gaven taken aan de redacteuren en gaven het eindoordeel over de projecten tussendoor. Daarnaast is de eindredacteur ook nauw betrokken bij de eindmontage van een uitzending. Vreemd genoeg waren zowel de eindredacteur als presentator weinig tot niet aanwezig op de College Tour-redactie. Beiden vervullen ook dezelfde taak voor het programma Nieuwsuur dus zij werkten in een afzonderlijk gebouw, dat van de NOS. Een keer per week, op de maandag, was er een vergadering met de eindredacteur en presentator erbij. Deze vergaderingen vonden meestal plaats in het gebouw van de NOS.

Opvallend aan deze structuur is dat er erg veel telefonisch gecommuniceerd moet worden. Dit zorgt voor een soort barrière in de planning en communicatie. Hier ga ik dieper op in in §1.4.

In onderstaand organogram staat de structuur van College Tour schematisch weergegeven. De stippellijn indiceert dat ik betrokken was bij de functies van deze afdelingen, maar mijn primaire taken daar niet lagen. Primair was ik verbonden aan de redactie.

6

*Presentator en eindredacteur vervullen ook dezelfde functie bij NTR/NOS-programma Nieuwsuur **Afdeling social media werkt NTR-breed, maar is nauw verbonden met College Tour

Persoonlijk heb ik weinig te maken gehad met mensen buiten College Tour. Alleen met de afdeling social media en zo af en toe met communicatie. Die werken NTR-breed. Verder bleven mijn taken vooral binnen de redactie van College Tour.

§1.3.2: De rol van de stagiaire

In deze paragraaf volgt een omschrijving van wat exact mijn werkzaamheden en functies zijn geweest bij College Tour. Aangezien mijn taken niet zo voor de hand liggen als die van bijvoorbeeld een stagiaire bij een krant of webredactie. Zoals in bovenstaand schema is te zien heb ik gewerkt met meerdere secties van het programma, niet alleen de redactie.

Als je denkt aan “hoe maak je een aflevering van College Tour?” denk je niet gelijk aan publiek regelen in de studio of relevante foto’s zoeken om te laten zien tijdens de opname. Maar dit waren

wel mijn grootste taken. Voornamelijk was ik bezig met veel praktische zaken omtrent het publiek. Contact onderhouden met opleidingen en zorgen dat een zaal ook vol zit uiteindelijk. Vooral bij de opname met Christiane Amanpour in Londen bleek dit een lastige taak. Verder is dit wel elke keer goed verlopen, hier en daar met wat obstakels in de weg maar over het algemeen ben ik positief. De belangrijkste handelingen hierbij waren: tickets regelen en bestellingen afhandelen, de website bijhouden, contact houden met hogescholen en universiteiten, uitnodigingen versturen, mails beantwoorden en communiceren met het publiek.

7

Verder ziet de oplettende College Tour-kijker dat er tijdens de uitzending veel foto’s worden gebruikt. Ook dat zat in mijn takenpakket. Bekijken welke foto’s we nodig hebben, ze online zoeken

of opvragen en met photoshop bewerken tot het juiste formaat en goede belichting. Ook dit was een vrij omvangrijke taak.

De taken die ik tot nu toe genoemd heb waren mijn primaire bezigheden, maar regelmatig kwamen er nog randzaken kijken. Zo heb ik bijgedragen aan het maken van persberichten en bij het maken van interviews om te gebruiken bij het programma.

Naast deze randzaken zat er ook nog een deel communicatieve vaardigheden in het pakket. Aangezien ik ook verantwoordelijk was voor de algemene mail en andere communicatie binnen de NTR, zoals het afspraken maken met social media over plannen en campagnes voor de promotie van uitzendingen of het volkrijgen van een zaal. Hiervoor heb ik samen met de redactie aan het begin van mijn stage periode een cursus social media in gehad, waarbij de NTR ook doelen stelde voor College Tour om te halen. Denk hierbij aan postbereik en volgeraantallen.

Verder was ik betrokken bij de redactievergaderingen waar ik ook ideeën kon pitchen en inbreng mocht leveren.

§1.4: Structurele tips en tops

Ik noemde eerder dat het opvallend is dat de eindredacteur zelf weinig aanwezig is op de redactie van College Tour. In essentie vormt dit geen probleem aangezien telefonisch contact mogelijk is en redacteuren elkaar ondersteunen in hun werkzaamheden. Echter zorgt dit wel voor problemen met plannen en tijdsinvulling als een redacteur alvast begint met het uitwerken van een idee of project, wat vervolgens door de presenator of eindredacteur niet goedgekeurd wordt. Contact beperken tot een wekelijkse ontmoeting en telefoon zorgt voor een barrière. De stap om de telefoon op te pakken (met risico dat de (eind)redacteur in gesprek is of niet op kan nemen) is in de praktijk een stuk groter dan ter plaatse een vraag kunnen stellen. Deze handeling zorgt er dus voor dat af en toe ideeën die de eindredacteur of presentator opperen later uitgewerkt worden dan zou kunnen, en andere projecten al deels uitgevoerd zijn voordat ze uiteindelijk geweigerd worden.

Een voorbeeld hiervan is het onderwerp van Tanja Nijmeijer bij Arjen Lubach. Dit werd nog door de presentator geopperd als instart twee dagen voor de opname. Zou iedereen elkaar vaker zien zijn er ook meer opties tot brainstormen. Wie weet was deze instart dan eerder geopperd en zou er meer tijd voor zijn om deze uit te voeren.

Ik besef mij wel dat ik hier een probleem opper dat geen directe, makkelijke oplossing heeft gezien de ruimtelijke ordening van College Tour, de NTR en Nieuwsuur. Maar desalniettemin is het de moeite waard om even bij stil te staan. Het viel me ook op dat de momenten dat de eindredacteur wel op de redactie was er gelijk veel meer gebrainstormd werd.

In dit verbeterpunt zit echter ook een groot compliment voor de redactie. Want het feit dat redacteuren onderling zo goed samenwerken zorgt niet alleen voor een goede sfeer op de redactie, maar ook dat er een constante stroom is van hulp en feedback, waardoor iedereen het maximale uit zijn of haar idee kan halen. Over vrijwel alles wordt gecommuniceerd.

Door deze goede werksfeer zijn mensen ook enthousiaster en productiever. Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen en momenten waar het niet zo voelt. Maar in essentie zorgt een goede sfeer voor

8veel positieve veranderingen op een redactie. Vooral constante communicatie is ontzettend gezond. Veel andere redacties kunnen iets leren van hoe het vaak bij College Tour gaat.

Verder heb ik structureel niets aan te merken op de redactie van College Tour. De redactie zetelt op een ideale plek, ondanks de afstand van de eindredacteur en presentator. De communicatie met andere afdelingen is goed, producers denken mee over ideeën en redacteuren handelen snel.

9

Hoofdstuk 2: Journalistiek handelen

§2.1: Zelfreflectie

Nu ik dieper in ben gegaan op het bedrijf is het ook tijd om naar mezelf te kijken. Hoe is mijn handelen geweest, wat ging goed en waar schoot ik tekort. Aan de hand van een aantal hoogte- en dieptepunten reflecteer ik op mijn handelen bij College Tour en goede en minder goede aspecten van College Tour-producties.

§2.1.1: Hoogte- en dieptepunten

Ik heb in mijn weekverslagen kritisch gereflecteerd op vorderingen tijdens de stage, en ook op mijn eigen handelen. In deze paragraaf leg ik een aantal hoogte- en dieptepunten naast elkaar om te beoordelen welke leermomenten hier uit te halen zijn.

Het eerste hoogtepunt dat genoemd mag worden is ook gelijk degene waar ik nog redelijk veel complimenten vanuit de NTR over heb gekregen, de busreis naar Londen. In mijn tweede week stage stond gelijk deze enorme klus op het programma. Studenten vinden om tegen betaling mee te gaan naar Londen. Er werd uitgegaan van een of twee bussen vol (80 tot 160 studenten) maar met een beetje pushen op eigen opleiding werden dit uiteindelijk vier volle bussen (350 studenten). Daarnaast kwamen er ook nog studenten uit Londen zelf wat zorgde voor een mooie volle zaal. Voor de presentator was dit ook een interview met een groot idool, dus de volle zaal was hij erg over te

spreken. Wat ik hier voor mezelf uit heb gehaald is een enorme boost voor de competentie ‘plannen en organiseren’. Het is misschien niet echt journalistiek, maar dergelijke ondernemingen kunnen

regelen is toch enorm nuttig voor mezelf. Echter zit aan dit hoogtepunt ook een dieptepunt verbonden.

Tijdens deze reis ging simpelweg het een en ander mis. De bus vertrok veel vroeger dan gepland terug naar Nederland, er was geen fatsoenlijke parkeerplaats om op te stappen en studenten kwamen ontzettend vroeg weer aan in Nederland. Voor College Tour was dit geen enorm probleem aangezien de zaal vol zat en dat is wat ze wilden, maar ik reken dit mezelf erg persoonlijk aan. Niet alle problemen had ik iets aan kunnen doen, maar uiteindelijk was het mijn eindverantwoordelijkheid. De communicatie naar de boze studenten nam ik op me en uiteindelijk kwamen er weinig klachten, maar desalniettemin zaten hier wat fouten in die voorkomen konden worden. Dus ondanks dat ik mezelf bonuspunten geef voor plannen en organiseren, ik kan niet doen alsof alles goed is gegaan. Gesprekken voeren met woedende studenten is niet goed voor mijn eigen zelfvertrouwen en het had voorkomen kunnen worden.