De Sesamstraatcrisis Een thematische analyse van het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT
Maja van Eijndthoven 4099826 BA Eindwerkstuk Televisie ME3V15026 Media en Cultuur: Televisiewetenschap Begeleid door H. Surma Blok 2, collegejaar 2015/2016 28 januari 2016 13722 woorden Chicago Manual of Style footnote Samenvatting
In dit onderzoek wordt er gezocht naar antwoord op de vraag: Hoe geeft het debat rondom ‘de herprogrammering’ van SESAMSTRAAT vorm aan het genre kindertelevisie als culturele categorie? Dit onderzoek wordt gedaan aan de hand van Jason Mittells benadering van genre als culturele categorie waarbij hij stelt dat er binnen genreonderzoek gekeken moet worden naar de context waarbinnen het genre als culturele categorie opereert. Volgens Mittell moet genretheorie gaan over hoe generieke processen binnen culturele contexten opereren, hoe industrie en publiek genres construeren, en hoe genres zowel vloeibaar als samenhangend kunnen zijn. Tijdens het in kaart brengen van die context wordt duidelijk dat SESAME STREET gemaakt werd met een educatieve insteek, in het bijzonder om kinderen uit armere gezinnen voor te bereiden op de lagere school. In
Nederland wordt er tijdens het produceren van SESAMSTRAAT meer belang gehecht aan de sociale en emotionele ontwikkeling van de jeugdige kijker. Vervolgens wordt in het theoretisch kader vanuit de hedendaagse televisiewetenschap en politiek geadviseerd aan de publieke omroep om met de tijd en haar publiek mee te gaan en in te spelen op veranderingen zoals vergrijzing en digitalisering. De publieke televisieomroep zou zich meer moeten ontwikkelen tot een publieke mediaomroep waarbij programma’s over verschillende platformen verdeeld zijn en er via narrowcasting ingespeeld kan worden op de wensen van specifieke doelgroepen. De bestudering van het genre publieke educatieve kindertelevisie wordt gedaan door een combinatie van een generieke discursieve analyse en een thematische analyse. Mittell stelt dat de discursieve praktijken van definitie, interpretatie en evaluatie het genre een culturele betekenis en waarde geven. Het discours rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT is daarbij verdeeld in uitingen van de publieke omroepen, uitingen van critici en journalisten in de pers, en uitingen van het publiek. In dit onderzoek wordt, door middel van een thematische discoursanalyse zoals voorgesteld door Victoria Brown en Virginia Clarke, gezocht naar patronen van definitie, interpretatie en evaluatie door instituties en het publiek. De discursieve uitingen worden op een vergelijkende manier onderzocht waarbij patronen van overeenkomst maar ook opvallende verschillen worden behandeld. Het genre publieke educatieve kindertelevisie wordt door de publieke omroepen gezien als breder dan enkel te bekijken via de publieke televisieomroep omdat zij vinden dat het genre met de tijd mee moet gaan en in moet spelen op de digitalisering. Dit in tegenstelling tot het journalistieke en publieke discours die vinden dat het genre op de publieke omroep thuishoort en niet slechts via digitale platformen beschikbaar moet zijn. In het debat rond de herprogrammering van SESAMSTRAAT blijkt dus een discrepantie te bestaan in de constructie van het genre publieke educatieve kindertelevisie.
2
Inhoudsopgave 1. Introductie casus en crisis ...... 4 2. Theoretisch kader genre studies ...... 6
3. Historisch en theoretisch kader SESAMSTRAAT op de publieke omroep ...... 9
3.1 Van SESAME STREET naar SESAMSTRAAT ...... 9 3.2 Kindertelevisie bij de publieke omroep ...... 12 4. Methode: generieke discursieve analyse/thematische analyse ...... 16 5. Thematische analyse institutioneel discours: de publieke omroepen ...... 21 6. Thematische analyse institutioneel discours: de pers ...... 25
6.1 Einde SESAMSTRAAT? ...... 26 6.2 Protest uit nostalgie ...... 27
6.3 SESAMSTRAAT gaat met de tijd mee ...... 30 7. Thematische analyse publieksdiscours ...... 32 7.1 De paradox en tegenvoorstellen ...... 32 7.2 Je suis ieniemienie ...... 36
7.3 SESAMSTRAAT liever niet op een tablet ...... 37 8. Conclusie ...... 38 Corpus...... 42 Literatuurlijst ...... 44 Overige bronnen...... 45 Bijlage 1: Het institutionele corpus op chronologische volgorde van publicatie ...... 47 Bijlage 2: Uitingen van de publieke omroepen, codering ...... 49 Bijlage 3: Uitingen van de publieke omroepen, thematisering ...... 56 Bijlage 4: Uitingen van critici en journalisten in de pers, codering ...... 58 Bijlage 5: Uitingen van critici en journalisten in de pers, thematisering...... 69 Bijlage 6: Uitingen van het publiek, codering ...... 79 Bijlage 7: Uitingen van het publiek, thematisering ...... 87
3
1. Introductie casus en crisis
Begin november 2015 werd er in de pers gespeculeerd over de verdwijning van het publieke kindertelevisieprogramma SESAMSTRAAT.1 Al snel maakte de Nederlandse Publieke Omroep officieel bekend dat de herhaling van SESAMSTRAAT in de avonduren vanaf januari 2016 niet meer op NPO 1 maar op een themakanaal te zien zal zijn.2 Deze herprogrammering zorgde voor veel ophef in de Nederlandse maatschappij, dit kwam vooral tot uiting in de pers en in reacties op sociale media.3 Zowel de televisie-industrie als journalisten als het publiek nam deel aan het debat rondom de ‘Sesamstraatcrisis’. In deze reacties komen niet alleen verschillende meningen over het programma
SESAMSTRAAT naar voren, maar worden ook de maatschappelijke verwachtingen van het genre educatieve kindertelevisie op de publieke omroep duidelijk. Volgens Jason Mittell werken genres als culturele categorieën waarbij culturele contexten, industrie en publiek genres construeren die zowel vloeibaar als samenhangend kunnen zijn.4 Genres werken daarbij als ‘discursieve clusters’ waarbij definities, interpretaties en evaluaties op een bepaald moment samenkomen om een samenhangend genre te suggereren.5 Maar naargelang hun context veranderen de discoursen, betekenissen en definities van een genre na verloop van tijd. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een genre ‘in crisis’ is zoals afgelopen november bij SESAMSTRAAT.6 De discursieve uitingen kunnen bestudeerd worden om antwoord te geven op de vraag: Hoe geeft het debat rondom ‘de herprogrammering’ van SESAMSTRAAT vorm aan het genre kindertelevisie als culturele categorie? Mittell stelt in zijn boek Genre and Television: From Cop Shows to Cartoons in American Culture dat het bestuderen van een televisiegenre in tijden van crisis vanwege de veel- en explicietheid van discursieve uitingen van publiek, industrie en critici veel mogelijkheden voor de onderzoeker creëert.7 Daarnaast is “[c]risis historiography […] one of the crucial tools available to the generic historian to access the underlying cultural assumptions constituting generic categories.”8 Het bestuderen van een genre ‘in crisis’ kan ons dus veel inzicht geven in de verwachtingen die mensen van een genre hebben. De discursieve uitingen omtrent de Sesamstraatcrisis zullen in dit onderzoek bestudeerd worden aan
1 Nick Muller, “Meneer Aart wordt overvallen door einde Sesamstraat: ‘ik denk dat ik er nu mee stop’,” HP De Tijd, laatst bewerkt op 5-11-2015, geraadpleegd op 12-11-2015,
4 de hand van vier deelvragen die aanhaken bij Mittells benadering van genres als culturele categorieën. Deze benadering gaat ervan uit dat genres onder andere bestudeerd kunnen worden door de discursieve uitingen van industrie en publiek te analyseren.9 In elk van de deelvragen zal zodoende een specifieke hoek van het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT bestudeerd worden. Deze deelvragen luiden:
1. Hoe dragen uitingen van de publieke omroepen binnen het debat rondom de
herprogrammering van SESAMSTRAAT bij aan de constructie van het genre kindertelevisie? 2. Hoe dragen uitingen van critici en journalisten in de pers binnen het debat rondom de
herprogrammering van SESAMSTRAAT bij aan de constructie van het genre kindertelevisie? 3. Hoe dragen uitingen van het publiek binnen het debat rondom de herprogrammering van
SESAMSTRAAT bij aan de constructie van het genre kindertelevisie?
Het genre kindertelevisie wordt pas recentelijk als serieus onderzoeksobject gezien.10 Dit komt volgens Norma Pecora doordat het genre een mix is van verschillende genres die we in televisieprogramma’s voor volwassenen kunnen onderscheiden, en het genre gedefinieerd wordt op basis van de leeftijd van haar publiek in plaats van hoofdzakelijk op basis van tekstuele aspecten.11 Mijn onderzoek naar de manier waarop het debat rond de herprogrammering van SESAMSTRAAT vorm geeft aan het genre kindertelevisie als culturele categorie, kan zodoende worden beschouwd als een verkenning van een mogelijke richting van genreonderzoek dat binnen de televisie- en genrewetenschap nog in de kinderschoenen staat. Voor dit onderzoek zal er eerst een theoretisch kader geschetst worden dat bestaat uit genre studies en onderzoek naar kindertelevisie op de publieke omroep. Tevens zal hier aandacht besteed worden aan de historische achtergrond van het programma SESAMSTRAAT. Hierna zal worden beschreven hoe de methodologie een combinatie is van generieke discursieve analyse en thematische analyse, ingeleid door theorie over discoursen en de daaruit volgende onderzoeksmogelijkheden. De beschrijving van het corpus en haar verzamelmethode zal eveneens in dit hoofdstuk te vinden zijn. Vervolgens wordt elke deelvraag hoofdstuksgewijs behandeld, waarbij het discours vanuit de in de deelvraag aangegeven hoek zal worden bestudeerd en waarin onderzocht wordt hoe deze uitingen het genre publieke educatieve kindertelevisie vormgeven. Tot slot zal de vraag hoe het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT vormgeeft aan het genre kindertelevisie als culturele categorie in de conclusie beantwoord worden.
9 Mittell, 14. 10 Norma Pecora, “The Changing Face of Children's Television,” in Thinking outside the box: A Contemporary Television Genre Reader, red. Gary Richard Edgerton en Brain Rose, 91-110 (Kentucky: Kentucky University Press, 2005), 91. 11 Ibidem.
5
2. Theoretisch kader genre studies
Dit onderzoek zal theoretisch gegrond zijn in genre studies en zal in een historisch kader geplaatst worden over kindertelevisie op de publieke omroep en het ontstaan van SESAMSTRAAT. Allereerst zal ik theorieën en relevante concepten rondom genre uiteenzetten. Binnen de bestudering van genres zijn er volgens televisiewetenschapper Jason Mittell twee stromingen.12 De ‘traditionele’ benadering is dat de kenmerken van een genre kunnen worden gevonden in de tekst, het televisieprogramma dus, en afhankelijk is van tekstuele elementen. Op deze benadering wordt bijvoorbeeld gereflecteerd door Jane Feuer. In haar artikel “Genre Study and Television” beschrijft zij drie visies over hoe genre bestudeerd kan worden: de aesthetic, ritual en ideological approach.13 Hoewel er in de ritual en ideological approach al wel aandacht is voor historische contextualisering ligt de focus voornamelijk nog op de mediatekst. Zo wordt het genre in de aesthetic approach bijvoorbeeld bepaald door terugkerende kenmerken in een mediatekst.14 De andere benadering, waar ik mijn onderzoek bij aansluit, is genre als culturele categorie. Het idee van genre als culturele categorie komt van Jason Mittell en houdt in dat er binnen genreonderzoek gekeken wordt naar de context waarbinnen het genre als culturele categorie opereert.15 Volgens Mittell moet genretheorie gaan over hoe generieke processen binnen culturele contexten opereren, hoe industrie en publiek genres construeren, en hoe genres zowel vloeibaar als samenhangend kunnen zijn.16 In het eerste hoofdstuk van zijn boek Genre and Television legt hij dit als volgt uit:
By approaching genres as discursive practices, we must balance notions of genre as both active process and stable formation. Although genres are constantly in flux and under definitional negotiation, generic terms are still sufficiently salient that most people would agree on a similar working definition for any genre.17
Daarbij moet in acht worden genomen dat genres werken als ‘discursieve clusters’ waarbij definities, interpretaties en evaluaties op een bepaald moment samenkomen om een samenhangend genre te suggereren:
12 Mittell, xiv. 13 Jane Feuer, “Genre Study and Television,” in Channels of Discourse, Reassembled: Television and Contemporary Criticism, red. Robert C. Allen, 102-120 (Londen: Routledge, 1992), 109. 14 Ibidem. 15 Mittell, xi. 16 Idem, 16. 17 Idem, 17
6
Discourse theory offers a model for such stability in flux – genres work as discursive clusters, with certain definitions, interpretations, and evaluations coming together at any given time to suggest a coherent and clear genre. However, these clusters are contingent and transitory, shifting over time and taking on new definitions, meanings, and values within differing contexts. At any given time, a generic cluster functions as a stable cultural convenience, a shorthand label for a set of linked assumptions and categorized tests, yet these discourses (and associated texts) are bound to shift meanings and definitions as a genre’s history transpires.18
De discoursen, en dus definities van een genre veranderen na verloop van tijd door bijvoorbeeld veranderingen in de maatschappelijke context. Mittell bouwt met deze theorie voort op het concept ‘discoursen’ zoals verwoord door Michel Foucault als “praktijken die systematisch vormgeven aan de objecten waarover zij spreken”.19 Paul Long en Tim Wall leggen dit in hun boek Media Studies: Texts, Production, Contexts als volgt uit: “Foucault meant by this definition that discourses are ideas embedded in what we do, say and think and that these create the terms upon which we know the world.”20 Deze discoursen produceren door middel van hun taal en praktijken vervolgens bepaalde ‘regimes of truth’, een gesitueerde waarheid: “The very terms and concepts available to us in order to describe a concept determine it and how it is known.”21 Mittell gebruikt vervolgens dit idee van discursieve praktijken om een televisiegenre te bestuderen:
To understand how genre categories become culturally salient , we can examine genres as discursive practices. By regarding genre as a property and function of discourse, we can examine the ways in which various forms of communication work to constitute generic definitions, meanings and values within particular historical contexts.22
Wanneer we genre als culturele categorie willen bestuderen zijn er met het oog op het belang van context vier facetten die we moeten analyseren: de mediatekst zelf, het publiek, de industrie en de historie.23 In dit onderzoek zal Mittells benadering ondersteund worden door het concept institutional discourse uit Steven Neale’s artikel “Questions of Genre”.24 Dit concept uit de
18 Mittell, 17 19 Paul Long en Tim Wall, Media Studies: Texts, Production, Context, 2e ed. (Londen: Routledge, 2012), 363. 20 Idem, 364. 21 Ibidem. 22 Mittell, 12. 23 Idem, 10. 24 Steven Neale, “Questions of Genre,” in Film and Theory: An Anthology, red. Robert Stam en Toby Miller, 157-176 (New York: Blackwell Publishing, 2000), 160.
7 filmwetenschap geeft aan dat de manier waarop instituties over een film of filmgenre praten bijdraagt aan de manier waarop er over een film gedacht wordt; het zogenaamde ‘narrative image’ van de film.25 Volgens Neale kunnen de uitingen van journalisten, critici en de filmindustrie veel zeggen over de definiëring van een genre en ook als betekenisgevend worden beschouwd.26 Dit is een aanvulling op hoe Mittell bespreekt dat onder andere de industrie bestudeerd moet worden bij onderzoek naar genre als culturele categorie. Het verschil is echter dat Neale hier meer nadruk op legt en dat hij de term instituties gebruikt om aan te geven welke discursieve uitingen bedoeld worden: die van journalisten en die van industrie. Binnen mijn onderzoek sluit ik mij aan bij de manier waarop Neale beargumenteert op welke manier discursieve uitingen van instituties relevant zijn binnen genreonderzoek: “In the public sphere, the institutional discourses are of central importance. Testimony to the existence of genres and evidence of their properties, is to be found primarily there.”27 De constructie van genres en hun kenmerken worden volgens Neale dus in de eerste plaats expliciet gemaakt in de institutionele discoursen. Neale hecht zodoende meer belang aan deze institutionele discoursen dan Mittell, die ze slechts als een deel van de te bestuderen aspecten ziet. In dit onderzoek ligt er een grote nadruk op de institutionele discoursen, waarmee ik mij dus aansluit bij de theorie van Neale. Mittell’s theorie is ook nog steeds relevant voor dit onderzoek, maar het aspect van de mediatekst zal grotendeels buiten beschouwing worden gelaten.
In dit onderzoek staat het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT namelijk centraal en ligt de focus op discursieve uitingen. Deze uitingen bevatten uitingen van critici en journalisten in de pers, van de publieke omroepen en van het publiek. De bestudering van de mediatekst op een historisch generieke manier komt hier dus niet aan bod. De historische achtergrond van het genre publieke educatie kindertelevisie zal voornamelijk dienen als context schetsend kader voor de analyse. Mittell beargumenteert deze aanpak als volgt:
“Genres are not intrinsic to texts – they are constituted by the processes that some scholars have labelled “external” elements, such as industrial and audience practices. We need to look beyond the text as the locus for genre, locating genre within the complex interrelations between texts, industries, audiences and historical contexts.”28
25 Neale, 160. 26 Idem, 161-162. 27 Idem, 163. 28 Mittell, 9-10.
8
3. Historisch en theoretisch kader SESAMSTRAAT op de publieke omroep
In dit hoofdstuk zal eerst een historisch kader worden geschetst over de ontstaansgeschiedenis van
SESAMSTRAAT en haar Amerikaanse voorganger SESAME STREET.29 De tweede paragraaf zal gaan over educatieve kindertelevisie op de hedendaagse publieke omroep, waarbij SESAMSTRAAT als middelpunt wordt genomen.
3.1 Van SESAME STREET naar SESAMSTRAAT
In het boek G is for Growing: Thirty Years of Research on Children and Sesame Street wordt een overzicht gegeven van verschillende soorten onderzoeken die er al gedaan zijn naar de originele
Amerikaanse versie van SESAMSTRAAT, SESAME STREET. Dit boek is vooral verhelderend vanwege de sociaal-politieke context die geschetst wordt waarbinnen het programma ontwikkeld werd.30 Edward
L. Palmer en Shalom M. Fisch (beiden nauw betrokken bij de productie van SESAME STREET) stellen dat er eind jaren ‘60 drie belangrijke contextuele factoren waren die een rol speelden bij de ontwikkeling van SESAME STREET. Allereerst was de Civil Rights Movement eind jaren ’60 een invloedrijke politieke beweging die benadrukte dat scholing voor kinderen uit gezinnen met lage-inkomens cruciaal is om aan de armoede te kunnen ontsnappen.31 Een tweede politieke factor was het leiderschap van president Lyndon Johnson die een ‘Great Society’ wilde creëren en daarvoor veel subsidiëring beschikbaar stelde voor onderwijsgerichte projecten.32 Ten slotte groeide de Amerikaanse publieke omroep, de Public Broadcasting Service, in die tijd sterk.33 In 1969 was de eerste publieke omroep daar een feit, net op tijd voor de première van SESAME STREET op 10 november.34
In Robert Morrow’s boek SESAME STREET and the Reform of Television staat veel geschreven over de productiepraktijken achter het programma. Hierin staat bijvoorbeeld dat SESAME STREET bedacht is door de Children’s Television Workshop (CTW), wat een non-profit dochteronderneming was van National Educational Television, een voorloper van de Public Broadcasting Service.35 Deze opzet maakte het produceren van SESAME STREET financieel echter ingewikkeld. “The workshop could neither raise money like a public TV station nor manage a media conglomerate like Disney.”36 Voor
29 NTR, “Sesame Street,” Sesamstraat: achter de schermen van Sesamstraat, geraadpleegd op 22-11-2015,
9 meer informatie over de CTW en de relatie tussen SESAME STREET en de publieke omroep kan dit boek veel inzicht verschaffen. Daarnaast benadrukt Morrow in dit boek veelvuldig de baanbrekende rol van SESAME STREET: “In the long run, however, SESAME STREET achieved more than popularity and longevity; it set a standard against which each new educational children’s program was judged. By the mid-1970s SESAME STREET had grabbed a unique place in American culture. This book tells that story.”37 Dat SESAME STREET zo uniek is blijkt ook wel uit het feit dat er inmiddels ruim 140 coproducties bestaan met andere landen.38 Echter, in mijn onderzoek staat de Nederlandse versie
SESAMSTRAAT centraal, daar zal nu verder op in worden gegaan.
De internationale belangstelling voor SESAME STREET is vanaf haar begin zo groot dat de makers in 1971 een symposium organiseren. Namens de NOS is hoogleraar ontwikkelingspsychologie Dolf Kohnstamm aanwezig. Hij moet onderzoeken of het programma ook voor Nederland bruikbaar is. Mits er in het programma meer nadruk komt te liggen op emotionele ontwikkeling, verwacht hij dat het een succes zal worden.39 Het Amerikaanse SESAME STREET had namelijk tot doel kinderen beter voor te bereiden op de lagere school, de doelgroep waren zogenaamde ‘preschoolers’.40 In Nederland hadden kinderen vaak al een betere taalvaardigheid omdat zij op een kleuterschool zaten, daarom kwam de nadruk bij het Nederlandse SESAMSTRAAT minder op cijfers en letters te liggen en meer op sociaal emotionele ontwikkeling.41 “Dat wil zeggen dat SESAMSTRAAT de kinderen probeert te leren om te gaan met zichzelf en andere mensen”, luidt de huidige formulering hiervan door de NTR.42 In de zomer van 1975 werden de uitgangspunten voor de eerste experimentele Nederlandse serie geformuleerd, die toen opzettelijk buiten de publiciteit werden gehouden.43 Deze uitgangspunten zijn betekenisvol voor het historisch kader van dit onderzoek omdat zij laten zien welke waarden ten grondslag liggen aan SESAMSTRAAT. Deze primaire waarden moeten gedefinieerd zijn alvorens er gekeken kan worden naar de waarde die het hedendaagse discours aan het programma toekent. In de uitgangspunten staat onder andere dat het programma gericht is op Nederlandse en Vlaamse kinderen van 3 tot 6 jaar uit alle milieus; dat zij kinderen wil laten nadenken over problemen in het leven; dat veel onderdelen een beroep zullen doen op het inlevingsvermogen van kinderen; en dat het programma poogt om de relaties tussen kinderen en ouderen te
37 Morrow, 6. 38 Idem, 166. 39 NTR, “Het begin van Sesamstraat,” Sesamstraat: achter de schermen van Sesamstraat, geraadpleegd op 22-11-2015,
10 bevorderen.44 Als een-na-laatste punt wordt vermeld dat “in de serie […] gejongleerd [zal] worden met taal en met symbolen”.45 In dit uitgangspunt lijkt het educatieve karakter van het programma naar voren te komen. Deze educatieve focus blijkt ook uit de stelling: “de items waarin letters en cijfers de hoofdrol spelen kunnen wellicht bijdragen tot een positieve instelling van kinderen tegenover het aanvankelijk lees-, schrijf- en rekenonderwijs”.46 Uiteindelijk was de eerste uitzending van
SESAMSTRAAT op zondag 4 januari 1976 te zien. Direct daarna werd er, onder andere door Dolf Kohnstamm, opnieuw onderzoek gedaan naar SESAMSTRAAT. “Met het onderzoek werd informatie nagestreefd welke zou kunnen bijdragen tot een meer gefundeerde advisering aan BRT en NOS met betrekking tot eventuele voortzetting van de serie SESAMSTRAAT in 1977.”47,48 In het rapport van dit onderzoek wordt Figuur 1: een foto van de SESAMSTRAAT cast uit 1976 duidelijk op het educatieve karakter van SESAME STREET gereflecteerd. Uit de volgende quote blijkt dat de makers van de Nederlandse versie sterk tegen deze educatieve insteek zijn: “Toen de doelstellingen voor de eerste Nederlandse serie van 20 uitzendingen moesten worden vastgelegd was iedereen het erover eens dat NOS en BRT met een serie van slechts 20 uitzendingen, 25 minuten per keer, geen educatieve pretenties zouden mogen hebben.”49 De reden hiervoor is duidelijk “de educatieve pretenties van SESAME STREET waren gebaseerd op dagelijkse uitzendingen van een uur, 130 uitzendingen per seizoen,” het zou simpelweg niet eerlijk zijn dit te vergelijken met een wekelijkse uitzending van 25 minuten.50 Door dit onderzoeksrapport wordt duidelijk welke verschillen er zijn met het Amerikaanse SESAME STREET en waarom deze verschillen bestaan. Dit is belangrijk om mee te nemen in het onderzoek omdat hier ook aandacht besteed wordt aan de verschillen in context waarbinnen er betekenis gegeven wordt aan het programma. Het grootste verschil is dat SESAMSTRAAT minder expliciete educativiteit nastreeft en meer belang hecht aan de sociale en emotionele ontwikkeling van de jeugdige kijker. Daarnaast hadden meespelende kinderen een veel minder groot aandeel in SESAMSTRAAT dan aanvankelijk het plan was.51
44 Kohnstamm, 10. 45 Ibidem. 46 Ibidem. 47 Idem, 3. 48 De afkorting BRT staat voor Belgische Radio en Televisie, NOS voor de Nederlandse Omroep Stichting (nu NTR) samen produceerden zij SESAMSTRAAT. 49 Kohnstamm, 9. 50 Ibidem. 51 Idem, 11.
11
3.2 Kindertelevisie bij de publieke omroep
Sinds het jaar 2000 heeft het academisch veld zich veelvuldig bezig gehouden met de staat van de publieke televisieomroep in een tijd van mediaconvergentie en digitalisatie. Veel onderzoeken waaronder die van Johannes Bardoel en Leen d’Haenens benadrukken dat de publieke omroep zich moet evalueren in een publieke mediaservice omdat de toename aan commerciële competitie nog niet heeft geleid tot een hogere diversiteit in programmering.52 Zij laten in hun in 2008 gepubliceerde artikel “Public Service Broadcasting in Converging Media Modalities: Practices and Reflections from the Netherlands” onder andere zien dat het televisiekijken in Nederland sinds enkele jaren is verminderd, en dat het gebruik van computer gerelateerde media daarentegen flink is gestegen.53 Vooral onder kinderen en jongeren winnen de overige publieke platforms zoals apps en websites het vaak van de publieke televisieomroep.54 Dit is een karakteristiek van de convergence era waarin verschillende media met elkaar convergeren en bepaalde content op steeds meer platformen beschikbaar is.55 Een eerste stap voor het ontwikkelen van een publieke mediaservice is volgens Bardoel en d’Haenens het ontwikkelen van themakanalen:56
In order to maintain a reasonable level of audience coverage, (public) broadcasters will need to decide to extend their portfolio of platforms and channels if they want to reach out to all generations, including the young ones. The first step includes thematic channels, and these will, if successful in terms of reach, change the function of the open channels into showrooms for thematic channels and ‘on demand’ platforms.57
Het themakanaal dat de NPO voor kinderen heeft ontwikkeld, NPO Zappelin Xtra, is van grote betekenis binnen de Sesamstraatcrisis. De oprichting van het themakanaal heeft er namelijk voor gezorgd dat het blok educatieve kinderprogramma’s dat tot 1 januari 2016 dagelijks werd uitgezonden op NPO 1 verdwenen is. In plaats daarvan zijn deze programma’s, waaronder
SESAMSTRAAT, nu te zien op een speciaal themakanaal met kinderprogramma’s van de publieke omroep. Dit sluit aan bij de algemene tendens van narrowcasting binnen het internationale televisielandschap. Mittell omschrijft dit als volgt:
52 Johannes Bardoel en Leen d’Haenens, “Public Service Broadcasting in Converging Media Modalities: Practices and Reflections from the Netherlands,” Convergence 14.3 (2008): 351-360, 358. 53 Idem, 353. 54 Idem, 355. 55 Leonie Rutherford en Adam Brown, “The Australian Broadcasting Corporation's multiplatform projects: Industrial logics of children's content provision in the digital television era,” Convergence 19.2 (2013): 201-221, 202. 56 Bardoel en d’Haenens, 355. 57 Idem, 354.
12
Yet as the number of channels has risen, genres can no longer be effectively isolated by timeslot, as entire 24-hour channels exist for news, sports (…) and even direct market advertising. The traditional practice of narrowcasting via generic scheduling has given way to channel identity as a prime practice of generic and audience definition.58
Door de grote hoeveelheid televisiekanalen kunnen zenders tegenwoordig voor zeer specifieke doelgroepen worden gemaakt. Aangezien deze rond een bepaald thema programmeren, bijvoorbeeld koken of voetbal, worden ze ook wel ‘themakanalen’ genoemd. Het themakanaal Zappelin Xtra sluit aan bij de ontwikkeling van narrowcasting door de hele dag publieke, veelal educatieve kindertelevisie te programmeren. Bardoel en d’Haenens stellen in hun betoog over het ontwikkelen van een publieke mediaservice voorop dat het publiek gevolgd moet worden: “The explicit starting-point is that the public must be followed, wherever it is.”59 De herprogrammering van SESAMSTRAAT sluit aan bij de tendensen en adviezen van Bardoel en d’Haenens. Als kinderen minder via de publieke zenders televisie kijken en meer programma’s van de publieke omroep op andere platformen kijken moet het publiek gevolgd worden, en zou de herprogrammering naar apps en een themakanaal als een vooruitstrevende beslissing kunnen worden gezien. In het artikel “The Australian Broadcasting Corporation’s multiplatform projects: Industrial logics of children’s content provision in the digital television era,” dat geschreven is door Leonie Rutherford en Adam Brown, wordt beschreven hoe de Australische publieke omroep tegenwoordig met kinderprogramma’s omgaat.60 Rutherford en Brown stellen onder andere dat kinderprogramma’s altijd één van de pijlers van publieke omroepen is geweest en dat zij deze programma’s dus in stand dienen te houden door ze aan te passen aan de veranderende maatschappij.61 Volgens Rutherford en Brown is financiële steun vanuit de overheid daarbij van groot belang: “This substantial investment made the children’s content area the vanguard of Australian terrestrial broadcasting’s transition to a digital ecology”.62 De ideeën van Rutherford en Brown sluiten daarmee aan bij die van Bardoel en d’Haenens: er moet geïnvesteerd worden in een publieke digitale mediaomroep om haar kindertelevisie te behouden en aan te bieden waar haar doelgroep wil kijken, maar daarvoor is steun vanuit de overheid van groot belang.63
58 Mittell, 82 59 Bardoel en d’Haenens, 355. 60 Rutherford en Brown. 61 Idem, 202. 62 Idem, 205. 63 Bardoel en d’Haenens, 356.
13
Voor inzicht in de hedendaagse Nederlandse publieke omroep kan het rapport De tijd staat open: advies voor een toekomstbestendige publieke omroep van de Raad voor Cultuur worden gebruikt. Dit rapport uit 2014 is het resultaat van het feit dat staatsecretaris Dekker van Onderwijs Cultuur en Wetenschap advies heeft gevraagd aan de Raad voor Cultuur over de toekomst van het publieke mediabestel.64 In dit rapport geeft de Raad voor Cultuur aan dat het noodzakelijk is dat er binnen de publieke omroep bepaalde dingen veranderen. Dit blijkt bijvoorbeeld meteen uit inleiding:
Inmiddels krijgen, maken en delen wij – consument en producent – informatie en belevenissen overal, onmiddellijk en op iedere plek. Een moderne en toekomstbestendige publieke mediadienst moet op deze veranderingen inspelen en er gebruik van maken. De structuur van die publieke mediadienst moet zo zijn ingericht dat hij deze veranderingen aankan.65
Allereerst wordt de publieke omroep in dit rapport dan ook gepositioneerd in relatie tot ‘grote grensoverschrijdende ontwikkelingen’.66 Dit is relevant voor mijn onderzoek omdat het laat zien op welke manier de publieke omroep om zou moeten gaan met technologische en demografische ontwikkelingen zoals digitalisering en vergrijzing. 67Door deze ontwikkelingen is het traditionele televisiekijken zoals wij dat kenden in transitie en vinden er bijvoorbeeld op het gebied van technologie, organisatie, content en publiek grote veranderingen plaats.68 Hierover wordt dus zowel in het wetenschappelijke discours als in het politieke discours over gesproken. Deze ontwikkelingen zijn tevens factoren die hebben geleid tot de herprogrammering van SESAMSTRAAT. Met betrekking tot de vergijzing van de Nederlandse samenleving wordt het volgende geschreven in het adviesrapport:
Zeker de publieke omroep heeft met een vergrijsd publiek te maken, bij de ene uiting sterker dan bij de andere. Een organisatie die voor en van iedereen pretendeert te zijn, wordt op termijn in zijn bestaan bedreigt als hij geen contact vindt met en legitimatie bij de jongere generaties. Er is een sterke digitaliseringsslag nodig om het (jongere) publiek op een aansprekende wijze te bedienen.69
64 Raad voor Cultuur, De tijd staat open: advies voor een toekomstbestendige publieke omroep (Den Haag, 2014), 6. 65 Idem, 5. 66 Idem, 25. 67 Idem, 27. 68 Elihu Katz, “The End of Television?,” in The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science 625 (2009): 6-18, 7. 69 Raad voor Cultuur, 27.
14
De herprogrammering van SESAMSTRAAT naar een themakanaal en naar digitale platformen is geheel in lijn met dit advies en de voorgaande adviezen van televisiewetenschappers. De publieke omroep speelt in op de beschreven veranderingen en gaat met de tijd en het publiek mee om bereikbaarheid te kunnen blijven garanderen. Deze stap is revolutionair voor een vrij conservatieve publieke omroep, maar wordt op aandringen van de Raad voor Cultuur noodzakelijk bevonden. Verder gaat de Raad voor Cultuur in haar rapport in op de bestaansreden van de Nederlandse Publieke Omroep. Hieruit blijkt dat kinderprogramma’s tot één van de vijf prioriteiten van de omroep behoren, die in een zogenaamd ‘contract met de samenleving’ op gedetailleerde wijze beschreven zijn.70 Het rapport vertelt dus veel over de kernwaarden van de publieke omroep, waardoor het programma
SESAMSTRAAT beter in een institutionele context kan worden geplaatst. Het kinderprogramma heeft namelijk een educatieve inhoud, eveneens een belangrijke waarde van de publieke omroep.71
70 Raad voor Cultuur, 41. 71 Idem, 121.
15
4. Methode: generieke discursieve analyse/thematische analyse
Volgens Mittell zijn er vier facetten die we moeten bestuderen wanneer we onderzoek willen doen naar genre als culturele categorie: de mediatekst zelf, het publiek, de industrie en de historie.72 Binnen dit onderzoek zal de focus liggen op discursieve uitingen waarbij een onderscheid gemaakt wordt tussen de uitingen van instituties (vanuit de televisie-industrie en journalisten en critici in de pers), en uitingen van het publiek. Het belang van discursieve uitingen van instituties voor de constructie van een genre is reeds beargumenteerd in het theoretisch kader aan de hand van de theorie van Neale. Aangezien de inhoudelijke en formele kenmerken van SESAMSTRAAT niet relevant zijn voor het bestuderen van het debat, zal een tekstuele beschouwing van het programma
SESAMSTRAAT in dit onderzoek niet aan de orde komen. Het historische aspect zal in dit onderzoek niet worden ingevuld middels een door Mittell voorgeschreven generieke historische analyse van het genre publieke educatieve kindertelevisie. In dit onderzoek zal de geschiedenis van de totstandkoming van SESAMSTRAAT dienen als context-schetsend historisch kader. Desalniettemin sluit mijn onderzoek met deze keuzes nog steeds aan bij Mittells onderzoeksmethode. Mittell stelt namelijk dat keuzes nodig zijn binnen genreonderzoek en dat onderzoek naar een genre niet altijd alle aspecten tegelijk kan bestuderen. 73 In zijn boek Genre and Television stelt hij zelf steeds één onderzoeksaspect centraal van het genre dat hij behandelt in een hoofdstuk. Voor het bestuderen van deze discoursen biedt Mittell de methode ‘generieke discursieve analyse’ waarin drie discursieve praktijken worden onderzocht. Zoals uit onderstaand citaat blijkt, zijn deze praktijken definitie, interpretatie en evaluatie.
[W]e can break down the discursive practices that constitute genres into three basic types: definition (“this show is a sitcom because it has a laugh track”), interpretation (“sitcoms reflect and reinforce family values”), and evaluation (“sitcoms are better entertainment than soap operas”). These discursive utterances, which may seem to reflect on an already established genre, are themselves constitutive of that genre – they are the practices that define genres, delimit their meanings, and posit their cultural value. Cultural practices of definition, interpretation, and evaluation are the three primary ways genres circulate and become culturally manifest; thus these practices should be the central objects of study for genre analysis.74
72 Mittell, 10. 73 Idem, xv. 74 Idem, 16.
16
Mittell stelt dus dat de discursieve praktijken van definitie, interpretatie en evaluatie het genre een culturele betekenis en waarde geven. In mijn onderzoek zal ik aan de hand van deze analysemethode op zoek gaan naar patronen van definitie, interpretatie en evaluatie door instituties en het publiek. De discursieve uitingen zullen op een vergelijkende manier worden onderzocht waarbij patronen van overeenkomst maar ook opvallende verschillen zullen worden behandeld. Deze analyse is daarbij reeds ingebed in een historisch kader van kinderprogramma’s op de publieke omroep. Het corpus dat geanalyseerd zal worden voor dit onderzoek bestaat uit krantenartikelen, journalistieke artikelen op internet, twee filmpjes van interviews met vertegenwoordigers van de publieke omroepen, reacties vanuit ‘het publiek’ op krantenwebsites en het sociale medium Facebook. Voor de discursieve uitingen van de publieke omroep zal ook diens website gebruikt worden. De institutionele uitingen zullen afkomstig zijn van HP De Tijd, de Mediacourant website, de NOS, het NRC Handelsblad, De Telegraaf, Trouw de Verdieping en de Volkskrant. Bij het samenstellen en selecteren van het corpus is gelet op verscheidenheid aan afkomst van de bronnen, publicatiedatum en de lengte en inhoudelijke diversiteit van het krantenartikel. Er zijn meer uitingen te vinden van het journalistieke discours en de industrie, maar vanwege de grootte van dit onderzoek dienden er keuzes gemaakt te worden. Om discursieve uitingen van het publiek te verzamelen ben ik op sociale media gaan zoeken. Zowel op Facebook als op Twitter waren er veel reacties te vinden op de herprogrammering van
SESAMSTRAAT. Op Facebook bestonden er zelfs hele actiegroepen inclusief handtekeningenacties.75 Uiteindelijk heb ik ervoor gekozen om de facebookreacties op de artikelen die aan bod komen in mijn journalistieke discours te verzamelen. Dit houdt in dat ik op de facebookpagina’s van de kranten heb gezocht naar het bericht waarin zij het krantenartikel hebben gedeeld en ik vervolgens de reacties van het publiek onder dit bericht verzameld heb. Hierbij heb ik de chronologische volgorde van publicatie van de artikelen aangehouden zoals ook bij deelvraag 2, te vinden in bijlage 1. Daarnaast heb ik ook de reacties op de website van deze kranten opgenomen in het corpus voor publieksdiscours. Ik heb hiervoor gekozen omdat de reacties op de artikelen op de websites en Facebook tot stand zijn gekomen na het lezen van het artikel, waardoor deze uitingen dus niet uit de lucht zijn gegrepen maar gebaseerd zijn op kennis over de herprogrammering. Daarnaast zorgt deze manier van dataverzameling voor een overzichtelijk en ingeperkt corpus, iets wat met de behandeling van berichten op Twitter lastig te bereiken was geweest. De piekdagen van het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT (tussen 5 en 7 november) leverden al 20.183 tweets
75 Bijvoorbeeld in de groep ‘Sesamstraat moet blijven op 1’,
17 op.76 Figuur 2 laat zien hoe de hoeveelheid buzz rondom
SESAMSTRAAT op Twitter in deze tijdsperiode verliep. Naar verwachting staat deze grafiek model voor het volledige debat rondom de herprogrammering. Desalniettemin ben ik mij ervan bewust dat deze beperking van het corpus ook beperkingen oplevert voor het onderzoek. Er wordt namelijk maar een klein deel van de publieke uitingen bestudeerd, en vanuit de industrie en journalistiek is ook een groter corpus mogelijk. De bestudering van meer discursieve uitingen zou het mogelijk maken meer latente thema’s te vinden en een Figuur 2: een grafiek die de druktemomenten van nog genuanceerder beeld te krijgen van het debat. twitterberichten over SESAMSTRAAT weergeeft Aangezien Mittells concrete operationalisering van een generieke discursieve analyse ontbreekt zal ik zijn methode bij mijn analyse van de discursieve uitingen in het debat rondom de
‘verplaatsing’ van SESAMSTRAAT aanvullen met een thematische analyse zoals Virgina Braun en Victoria Clarke die in hun artikel “Using Thematic Analysis in Psychology” beschrijven.77 In dit artikel hanteren zij de volgende definitie: “Thematic analysis is a method for identifying, analysing and reporting patterns (themes) within data.”78 Om deze patronen te vinden en te analyseren zijn er zes fasen: 1. Bekendheid verwerven met de data; het is belangrijk om je data door en door te kennen om de beste inzichten te krijgen.79 2. Codes genereren; de data moeten gestructureerd worden zodat er overzichtelijk mee gewerkt kan worden.80 3. Thema’s zoeken; relevante data worden gecategoriseerd om zo de onderliggende patronen te vinden.81 4. Thema’s herzien; patronen binnen de thema’s geven informatie over de geldigheid van de data.82
76 Buzzcapture, “Overzicht Twitter Sesamstraat,” Buzzcapture Brand Monitor, laatst bewerkt op 3-12-2015, geraadpleegd op 3-12-2015,
18
5. Thema’s benoemen en definiëren; om een antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag moeten thema’s worden benoemd en gedefinieerd. 83 Dit zal leiden tot een conclusie. 6. Het verslag maken; alles dat gedaan is moet worden opgeschreven, dit zal het verslag zijn van de thematische analyse.84
Om deze methode toe te passen zal eerst het verzamelde materiaal per deelvraag worden ingedeeld. Mogelijk bevatten bepaalde bronnen discursieve uitingen die antwoord kunnen geven op meer dan één deelvraag. Daarom zal er al snel gewerkt worden met daadwerkelijke stukken tekst, quotes en screenshots. Door digitaal te werken in een Word-bestand kunnen stukken tekst en losse zinnen overzichtelijk worden verplaatst en worden gecategoriseerd. Het vinden van terugkerende patronen word vervolgens vergemakkelijkt door zoekfuncties en de mogelijkheid om kleur labels aan te brengen in een digitaal document. In bijlage 4 ‘Uitingen van critici en journalisten in de pers, codering’ worden bijvoorbeeld de volgende kleur labels gebruikt:
- Roze: voor uitingen die deze herprogrammering ‘erg’ vinden, spreken over ‘verdwijning’ en
dat SESAMSTRAAT ‘alleen nog te zien is via een themakanaal’. - Groen: voor uitingen die blijk geven van ‘melancholie’ en deze herprogrammering verbinden met uitspraken over de kerntaken van de publieke omroep. - Blauw: voor uitingen die deze herprogrammering wel ‘modern’ vinden, vinden dat
SESAMSTRAAT ‘met de tijd mee gaat’, en spreken over dat zij nog ‘all over the place’ is. - Grijs/rood: voor uitingen die een directe link lijken te leggen met het historisch dan wel theoretisch kader van dit onderzoek.
Daarnaast is er nog een bijzonder label aangeduid met de kleur geel. Geel wordt gebruikt voor uitingen die gedaan worden door de publieke omroepen en experts. Dit staat voornamelijk centraal in het eerste analysehoofdstuk over de publieke omroepen, maar deze uitingen kunnen in het tweede analysehoofdstuk worden gezien als discursieve strategie. Bij een discursieve strategie komt een bepaalde discursieve praktijk steeds terug en wordt deze zodoende gezien als strategie. Deze codering vindt in vergelijking met de andere kleuren dus plaats op een metaniveau. Door de uitingen van de publieke omroepen eenzelfde kleur te geven konden deze makkelijk worden verzameld voor de beantwoording van de eerste deelvraag. Binnen deze codering kunnen vervolgens weer de labels gebruikt worden die hierboven beschreven staan.
83 Braun en Clarke, 92. 84 Idem, 93.
19
Deze kleur labels en hun codes zijn gedurende dit hele onderzoek op dezelfde manier gebruikt. Deze codes zijn gestuurd door de ontwikkelingen beschreven in het theoretisch kader: digitalisering, narrowcasting, de ontwikkeling van een publieke mediaomroep etc. Het coderingsproces ging vervolgens over in thematisering door de gemarkeerde stukken tekst per kleur te organiseren. Deze vormen aanleiding tot een thema dat binnen de discursieve uitingen voorkomt. Om latente thema’s te vinden zal er tussen de regels door gelezen moeten worden. Braun en Clarke leggen dit als volgt uit:
(…) a thematic analysis at the latent level goes beyond the semantic content of the data, and starts to identify or examine the underlying ideas, assumptions, and conceptualizations - and ideologies - that are theorized as shaping or informing the semantic content of the data. (…) Thus, for latent thematic analysis, the development of the themes themselves involves interpretative work, and the analysis that is produced is not just description, but is already theorized.85
Het vinden van deze onderliggende thema’s gebeurt dus door middel van theorie. In dit onderzoek gaat die theorie over genre als culturele categorie en publieke educatieve kindertelevisie (in transitie). Ook is het van belang om specifieke discursieve strategieën op te sporen: terugkerende patronen in het corpus gericht op de manier waarop de discursieve uitingen geconstrueerd zijn. Ten slotte kunnen deze thema’s laten zien op welke manier SESAMSTRAAT wordt gedefinieerd, geïnterpreteerd en geëvalueerd, en welke thema’s daarbij naar voren komen over kindertelevisie op de publieke omroep. Uiteindelijk zal dit onderzoek inzicht geven in de manier waarop het genre kindertelevisie opereert als culturele categorie, waarbij het debat rond de herprogrammering van
SESAMSTRAAT als case study dient.
85 Braun en Clarke, 84.
20
5. Thematische analyse institutioneel discours: de publieke omroepen
Om te onderzoeken hoe uitingen van de publieke omroepen binnen het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT bijdragen aan de constructie van het genre kindertelevisie is er een corpus verzameld van artikelen en audiofragmenten. Het persbericht dat de NPO op vrijdag 6 november 2015 op haar website publiceerde is daarbij van het grootste belang omdat dit als de officiële bekendmaking kan worden gezien. Daarnaast bestaat het corpus uit vijf artikelen die gepubliceerd zijn op de websites van kranten waarin vertegenwoordigers van de publieke omroepen NTR en NPO aan het woord komen. Hoewel deze artikelen meer discursieve uitingen bevatten die interessant zijn voor dit onderzoek zal er binnen deze deelvraag alleen gekeken worden naar de uitspraken van de vertegenwoordigers van de publieke omroepen. Ten slotte zal er ook een videofragmenten behandeld worden: een interview met NTR directeur Paul Römer bij het televisieprogramma VAN LIEMPT LIVE. Uiteindelijk kwamen daar twee thema´s uit naar voren: ‘Sesamstraat verdwijnt niet’ en ‘bereikbaarheid’. Dit laatste thema heeft zowel betrekking op bereikbaarheid van het programma als op bereikbaarheid van de doelgroep. Het eerste thema is dat de publieke omroepen al snel met tekst en uitleg moesten komen om te laten weten dat SESAMSTRAAT helemaal niet verdwijnt. De herprogrammering van SESAMSTRAAT werd namelijk in de eerste plaats bekendgemaakt door speculatie in de pers en niet via de NPO zelf. Dit resulteerde in onbegrip bij onder andere Sesamstraatacteur Aart Staartjes.86 NTR-directeur Paul
Römer legt in het programma VAN LIEMPT LIVE op 11 november uit dat het ging om een ‘slip of the tongue’ van één van de betrokkenen en dat de algemene bekendmaking aan cast, crew en kijker nog zou volgen.87 Doordat het nieuws via de pers naar buiten kwam moesten NTR en NPO meteen met tekst en uitleg komen. “Overal staat dat Sesamstraat verdwijnt, maar het programma verdwijnt helemaal niet”, vertelt Römer aan tafel bij VAN LIEMPT LIVE.88 Op vrijdag 6 november verscheen er een bericht op de website van NPO getiteld
“Sesamstraat gaat door”.89 In de mededeling staat dat SESAMSTRAAT nog twee maal per dag op NPO 3 te zien is maar dat het “ook te zien [is] op de plekken waar de jonge fans tegenwoordig de programma’s kijken”.90 Het genre kindertelevisie wordt hier dus niet gedefinieerd aan de hand van het medium of platform waarop het te zien is maar vooral op basis van de doelgroep van het
86 Nick Muller, “Meneer Aart wordt overvallen door einde Sesamstraat: ‘ik denk dat ik er nu mee stop’,” HP De Tijd, laatst bewerkt op 5-11-2015, geraadpleegd op 12-11-2015,
21 programma SESAMSTRAAT. Het genre van publieke kindertelevisie wordt hier dus breder beschouwd dan enkel wat bij de publieke omroep op televisie te zien is. Dit komt overeen met het wetenschappelijke discours die lijkt te willen aansturen op een publieke mediaomroep die over meerdere platformen verspreid is en met haar publiek meegaat, zoals beschreven door Bardoel en d’Haenens en de Raad voor Cultuur. Tenslotte stelt de NPO zich ook begripvol op tegenover de kritiek op de herprogrammering en wil zij de kijker geruststellen:
Dat het voor de vaste kijkers van de avonduitzending van Sesamstraat wennen is, begrijpen we natuurlijk. Er zijn nog voldoende manieren om Sesamstraat te volgen: op tv en online, live en op een later moment als het de kijker beter uitkomt. Sesamstraat blijft en is te zien op elke plek, op ieder moment, voor iedereen.91
Programmadirecteur Frans Klein benadrukt in verschillende interviews dat SESAMSTRAAT nog steeds overal en altijd te bekijken is, voornamelijk met de zinsnede “Sesamstraat is all over the place”.92,93
Als tweede thema komt ‘bereikbaarheid’ naar voren. De NPO wil laten zien dat SESAMSTRAAT nu beter bereikbaar is voor de doelgroep door te laten zien dat zij juist geïnvesteerd heeft in de kinderprogrammering en haar bereikbaarheid: “We hebben een nieuwe app ontwikkeld en we hebben ervoor gezorgd dat het themakanaal in het basispakket van de aanbieders terecht is gekomen”.94 De NPO heeft zich er dus voor ingezet om iets wat bij de publieke omroep hoort ook publiekelijk beschikbaar te laten blijven. Uit deze uitingen komt een interpretatie van het genre publieke kindertelevisie naar voren: het moet publiekelijk beschikbaar blijven ook wanneer het verhuist naar een themakanaal. Dat het themakanaal Zappelin Xtra bij de meeste televisieproviders in het basispakket zit is niet bij veel mensen bekend. Dit zal duidelijk worden in de analyse van de overige twee discursieve invalshoeken: pers en publiek. In een interview met Trouw reageert Römer op de commotie die rond de herprogrammering is ontstaan: “Hartverwarmend al die reacties (…) Als al die mensen ook naar Sesamstraat zouden kijken, zou het programma zijn plek op NPO 1 gewoon behouden. (…) Want dat is het probleem. Maar zo'n 20.000 kleuters zitten daadwerkelijk om half zes klaar voor de tv.”95
91 NPO, “Sesamstraat gaat door”. 92 NOS, “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet,” NOS Binnenland, Cultuur en Media, laatst bewerkt op 6-11-2015, geraadpleegd op 12-11-2015,
22
Volgens de NPO en NTR zijn het niet alleen de lage algemene kijkcijfers die de aanleiding vormen voor de herprogrammering maar is het vooral een kwestie van doelgroep bereik, dit is het derde thema. Römer legt het uit bij VAN LIEMPT LIVE:
“Kijkcijfers zijn belangrijk, alleen niet in de zin van kwantitatieve kijkcijfers, niet om de hoeveelheden. Het gaat om microniveau. […] Uiteindelijk heeft elk programma zijn doelgroep.
Bijvoorbeeld SESAMSTRAAT wordt gemaakt voor kinderen tussen de 3 tot 6 jaar, daarvan zijn er 550.000 in Nederland. Die willen we het liefst allemaal bereiken met onze jeugdprogrammering. Als je dan constateert dat je het programma uitzend op een tijd en er kijken er maar 20.000 ben je dus niet effectief genoeg, je bereikt je doel met je programma niet.”96
Ook in het NRC Handelsblad komt deze problematiek naar voren wanneer Suzanne Kunzeler (coördinator jeugd NPO) vertelt dat de kijkcijfers op NPO 1 wel hoger zijn maar dat er op NPO 3 meer kleuters kijken. “NPO 1 is niet bedoeld voor kinderprogramma’s. NPO 3 is al een paar jaar marktleider in de doelgroep. We hebben NPO 1 niet meer nodig. We kunnen zonder zijwieltjes fietsen.”97 Uit deze uitingen blijkt dat er volgens de NPO veel protest is van buiten de doelgroep van het programma en dat dit protest daarom met een korreltje zout wordt genomen. Alles bijeengenomen brengen deze uitingen naar voren dat de NPO educatieve kindertelevisie nog steeds als één van haar kerntaken ziet en dat SESAMSTRAAT hier een belangrijk programma voor is. De omroepen vinden echter wel dat publieke educatieve kindertelevisie bereikbaar moet zijn op de plaats waar de doelgroep het wil zien. De omroepen stellen dus dat zij weten waar de doelgroep het wil kijken. De interpretatie van het genre door de publieke omroepen is vervolgens dat het kijken niet ’s avonds op NPO 1 plaatsvindt maar op internet en via apps. De functie van het genre is dus om bereikbaar te zijn op internet en apps, want daar wil de doelgroep het volgens hen kijken. De bereikbaarheid van de uitzendingen van SESAMSTRAAT aan haar doelgroep is gering omdat de kleuter steeds vaker on-demand kijkt. De omroepen concluderen daarom dat de uitzending op NPO 1 overbodig is voor de doelgroep en dat deze ruimte beter ingezet kan worden voor een andere doelgroep. Het is immers ook de taak van de publieke omroepen om zoveel mogelijk doelgroepen optimaal te bereiken, zoals de NTR slogan zegt “speciaal voor iedereen”.98 Deze slogan is bijzonder voor het Nederlandse televisielandschap omdat sinds de tijd van het verzuilde medialandschap vrijwel alle omroepen een specifieke doelgroep bedienen met bepaalde normen en waarden. Bijvoorbeeld de socialistische VARA, en het speciaal op ouderen gerichte
96 VAN LIEMPT LIVE. 97 Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1”. 98 NTR, “Over NTR,” NTR, geraadpleegd op 2-1-2016,
23 omroep MAX. De publieke omroepen zijn daarbij een uitzondering omdat zij van de Nederlandse overheid de taak hebben gekregen om zoveel mogelijk doelgroepen te bereiken. Dit verklaart de slogan van de NTR, maar dit verklaart ook waarom de NPO heeft geïnvesteerd in on-demand platforms en waarom het themakanaal Zappelin Xtra (die de avondherhaling van SESAMSTRAAT gaat uitzenden en daarnaast nog veel meer educatieve kindertelevisie bevat) in het basispakket van de televisieaanbieders zit. Dat veel mensen dan vallen over deze herprogrammering omdat zij vasthouden aan de gewoonte van de tweede herhaling op NPO 1 is volgens de omroep dan jammer, het programma wordt niet voor hen gemaakt. De NPO wil graag zoveel mogelijk doelgroepen optimaal bereiken en ziet dat zij daarvoor met de tijd mee moet gaan. Tijdens het verzamelen en veelvuldig werken met de data maakten de discursieve uitingen duidelijk dat de Sesamstraatcrisis ontstond door miscommunicatie en het uit de school klappen van één van de medewerkers.
SESAMSTRAAT verdwijnt helemaal niet, zij is ‘all over the place’ en zal volgens de publieke omroepen voor de doelgroep alleen maar beter toegankelijk zijn. Een thematische analyse van de discursieve uitingen van de publieke omroepen heeft erop gewezen dat de publieke omroepen denken te weten wat de doelgroep wil en daarop probeert in te spelen. Het bereiken van jongere doelgroepen via digitale platformen, zoals hier het bereik van kleuters via de Zappelin app en het themakanaal Zappelin Xtra, past daarmee geheel binnen de adviezen en tendensen die geschetst zijn in het theoretisch en- historisch kader. De oprichting van Zappelin Xtra is namelijk een vorm van narrowcasting. Het genre van publieke kindertelevisie wordt door de publieke omroepen anders gedefinieerd dan beschikbaar en lineair uitgezonden via de publieke televisieomroep; het moet vooral publiekelijk beschikbaar zijn op de plek waar kleuters dat willen zien. En dat is heden ten dage volgens de publieke omroepen niet op NPO 1. Zij willen dan ook benadrukken dat SESAMSTRAAT helemaal niet verdwijnt door deze herprogrammering. Het is volgens hen een weloverwogen herprogrammering aan de hand van bereikbaarheid. De publieke omroepen laten zien dat bereikbaarheid van en voor de doelgroep doorslaggevend is voor de herprogrammering, en dus voor het genre van publieke kindertelevisie. Het genre publieke educatieve kindertelevisie wordt door de publieke omroepen geconstrueerd aan de hand van de intentionele doelgroep en de door hen gebruikte platformen, daar moet het beschikbaar zijn. Daarbij ontwikkelt de publieke televisieomroep zich meer tot een publieke mediaomroep, en geven de uitingen in dit discours aan dat zij het genre zien als breder dan beschikbaar op de publieke televisieomroep.
24
6. Thematische analyse institutioneel discours: de pers
Middels thematische analyse van de verschillende krantenartikelen die te vinden zijn in bijlage 4 zijn er binnen dit discours drie thema’s te vinden. Ten eerste de uitspraken die vrezen dat dit het einde voor SESAMSTRAAT is of zal zijn. Dit thema ‘einde SESAMSTRAAT’ zal als eerste worden behandeld en is ontstaan uit de codes ‘verdwijning’, ‘slachtoffer’ en ‘einde’. Daarnaast geven de discursieve uitingen van de pers regelmatig blijk van (reflectie op) melancholische en nostalgische gevoelens, dit is het tweede thema ‘protest uit nostalgie’. Dit is een latent thema waarbij de thematisering voornamelijk tot stand kwam door tussen de regels door deze gevoelens te vinden, de woorden ‘vroeger’, ‘altijd’ en ‘traditie’ dienden hier als cues. Ten slotte zijn er ook uitingen die voorstander zijn van de herprogrammering en vinden dat SESAMSTRAAT op deze manier met de tijd mee gaat, dat is het laatste thema ‘SESAMSTRAAT gaat met de tijd mee’ waarbij codes horen als ‘on-demand’, ‘overal te bekijken’ en ‘all over the place’.99
Het allereerste persbericht over de herprogrammering van SESAMSTRAAT verscheen op 5 november 2015 op de website van HP De Tijd en droeg de titel “Meneer Aart wordt overvallen door einde Sesamstraat: ‘ik denk dat ik er nu mee stop’”. 100 Meneer Aart (pseudoniem van Aart Staartjes) is een personage uit SESAMSTRAAT en heeft zich vaker uitgesproken over kwesties rondom het programma, zoals wanneer het tijdstip van uitzenden vervroegd zou worden.101 In discussies die er plaatsvinden rondom het programma wordt hij vaak opgezocht door de pers en dreigt hij dan ook vaker met zijn vertrek bij SESAMSTRAAT. Dit zal ook de reden zijn waarom Meneer Aart in deze Sesamstraatcrisis veelvuldig voorkomt in de artikelen in de pers; in het door mij verzamelde corpus van elf krantenartikelen komt zijn reactie op de herprogrammering in vier artikelen voor. Er kan dus gesteld worden dat het aanhalen van de uitspraken van Meneer Aart een discursieve strategie is binnen het journalistieke discours. Een discursieve strategie die regelmatig wordt toegepast wanneer er iets verandert rond het programma SESAMSTRAAT, om te laten zien dat dit zelfs door de acteurs van het programma ongewild is. Binnen het corpus zal er gezocht worden naar patronen in het journalistieke discours die antwoord zullen geven op de deelvraag: Hoe dragen uitingen van de pers binnen het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT bij aan de constructie van het genre kindertelevisie?
99 De uitgebreide codering en thematisering van het publieksdiscours zijn te vinden in bijlage 6 en 7. 100 Muller. 101 Ibidem.
25
6.1 Einde SESAMSTRAAT?
Nick Muller haalt in zijn artikel in HP De Tijd onder andere de volgende uitspraak van Aart Staartjes aan: “Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om”.102 De toon voor het debat lijkt te zijn gezet: een grote vrees voor het begin van het einde voor SESAMSTRAAT. “Is dit een teken aan de wand dat SESAMSTRAAT uiteindelijk helemaal zal verdwijnen?” vraagt een journalist van de Volkskrant zich dan ook af.103 Paul Römer, directeur van de NTR, geeft daar een pessimistisch antwoord op: “Aan elk programma komt ooit een einde, kijk maar naar LINGO en MAN
BIJT HOND. Inhoudelijk hoeft SESAMSTRAAT nog lang niet klaar te zijn, maar we moeten onze doelgroep wel blijven bereiken. Tijdstipveranderingen zijn in dat opzicht niet goed.”104 In een artikel in Trouw geeft Römer een soortgelijke reactie: “Ik zou willen dat ik volmondig nee zou kunnen zeggen op de vraag of dit de doodklap voor het programma wordt, (…) [m]aar dat is niet zo”. De manier waarop het journalistieke discours de uitspraken van Paul Römer inzet kan gezien worden als een discursieve strategie. De uitspraken laten zien dat Römer als directeur van de publieke omroep, en dus als verantwoordelijke voor de programmering van SESAMSTRAAT, onzeker is over de toekomst van het programma. Dit ondersteunt de vrees voor het einde van SESAMSTRAAT die zich als thema voordoet in het journalistieke discours. Journaliste Kristel van Teeffelen heeft haar artikel voor Trouw dan ook een sombere titel meegegeven: “Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderend kijkgedrag”.105 SESAMSTRAAT een slachtoffer, de verdwijning van SESAMSTRAAT, weggestopt op een themakanaal, alleen nog te zien in de middag en via een themakanaal: een korte opsomming van steekwoorden uit het journalistieke discours laat zien dat de pers denkt dat
SESAMSTRAAT moeilijk te bekijken zou zijn door de herprogrammering en dat dit een slechte zaak is.106 Het feit dat hier zo kwaad gesproken wordt over de beslissing impliceert dat het kindertelevisieprogramma SESAMSTRAAT een bepaalde waarde heeft die andere programma’s niet hebben. Hier is ook al over gesproken in het historisch kader. De kritiek op de herprogrammering van
SESAMSTRAAT hangt samen met gevoelens van melancholie en verwachtingen van de publieke omroep. Dat de pers ook reflecteert op deze gevoelens zal nu worden behandeld.
102 Muller. 103 Volkskrant redactie, “NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg,” De Volkskrant, laatst bewerkt op 6-11- 2015, geraadpleegd op 20-11-2015,
26
6.2 Protest uit nostalgie
De protesten tegen deze herprogrammering komen vanzelfsprekend niet van de doelgroep van
SESAMSTRAAT zelf, kleuters zijn daar simpelweg niet toe in staat. Het zijn vooral ouders en oud-kijkers die in de (digitale) pen klimmen vanwege nostalgie en gevoelens van melancholie, het tweede thema in dit discours. In een artikel van de NOS toont televisiedirecteur van de NPO Frans Klein daar wel begrip voor: “Ik denk dat dit programma voor een groot deel omgeven wordt door een gevoel van melancholie, zeker als het om de wat oudere doelgroep gaat."107 Ook het NRC Handelsblad is zich bewust van de melancholie die rondom SESAMSTRAAT speelt, “maar voor hen wordt Sesamstraat niet gemaakt”.108 Hieruit komt naar voren dat de kritiek die er ontstaan is rondom de herprogrammering niet serieus zal worden genomen door de omroepen. De uitspraken van de directeuren van de publieke omroepen worden ook hier weer ingezet als discursieve strategie. Doordat het journalistieke discours deze uitspraken aanhaalt laat zij zien dat de omroepen de reacties in het debat maar matig serieus nemen en dit zal de boosheid onder journalisten, critici en publiek over de herprogrammering waarschijnlijk alleen maar versterken.
Trouw journaliste Kristel van Teeffelen durft zelfs te spreken over SESAMSTRAAT als cultureel erfgoed: “Vele generaties zijn met het kinderprogramma opgegroeid, beschouwen het als cultureel erfgoed - en daar blijf je met je handen vanaf.”109 SESAMSTRAAT wordt hier geëvalueerd als cultureel erfgoed; oud maar van grote waarde voor de Nederlandse samenleving. De Rijksoverheid definieert cultureel erfgoed als volgt:
Cultureel erfgoed is een verzamelnaam voor (archeologische) monumenten, vondsten en opgravingen, nationaal beschermde cultuurvoorwerpen en verzamelingen, archieven en beschermde stads- en dorpsgezichten. Deze hebben een grote cultuurhistorische en wetenschappelijke betekenis. Het erfgoed maakt ons bewust van onze cultuur en geschiedenis. Daarom is het belangrijk dat er zo veel mogelijk van behouden blijft.110
Tezamen genomen kunnen we dan stellen dat critici en journalisten vinden dat SESAMSTRAAT een programma is dat intact moet blijven en waar niet teveel aan mag worden veranderd om haar culturele waarde te behouden. Hierbij wordt tevens gesteld dat het genre van de publieke
107 NOS, “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet”. 108 Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1”. 109 Van Teeffelen. 110 Rijksoverheid, “Wat is cultureel erfgoed?” Erfgoed: vraag en antwoord, geraadpleegd op 14-1-2016,
27 kindertelevisie een grote rol heeft gespeeld voor opgroeiende kinderen, en dat deze succesformule daarom onveranderd moet blijven. De publieke omroepen lijken echter sterk vast te houden aan het idee dat kindertelevisie voor de kinderen is en zij nemen de evaluatie van de herprogrammering door ouderen daarom zelden serieus. Er wordt wel ruimte gegeven aan de omroepen om te reageren op deze gevoelens. Zo zegt Römer tegen Trouw: “Hartverwarmend al die reacties (…) Als al die mensen ook naar Sesamstraat zouden kijken, zou het programma zijn plek op NPO 1 gewoon behouden.” Als reactie op de herprogrammering zijn er in enkele artikelen ook tegenvoorstellen te vinden om de herprogrammering op een andere manier op te lossen. In de Telegraaf en de Mediacourant staat bijvoorbeeld een felle reactie en tegenvoorstel van presentator Carlo Boszhard:
Ik snap nog wel dat Sesamstraat misschien niet goed genoeg scoort voor NPO 1, maar ze hebben toch nog twee zenders? De publieke omroep – de naam zegt het al – heeft een publieke taak en een programma als Sesamstraat is hartstikke duur, alleen al wat rechten betreft. Dat ga je dan toch niet op een themakanaal uitzenden... Zet het ’s avonds op NPO 2 of 3! Er moet toch iemand bij de NPO zijn die inziet dat dit gewoon op tv hoort in de vooravond?111
Een themakanaal wordt hier gezien als lager in waarde dan de zenders van de publieke omroepen. Het programma wordt gezien als te goed en te duur voor op een themakanaal en het zou daarom op de publieke omroep thuishoren. Vanwege haar publieke taak wordt van de publieke omroep verwacht dat zij programma’s van een bepaalde kwaliteit uitzendt. Blijkbaar geeft SESAMSTRAAT daar invulling aan. Volgens Kamerlid Verhoeven kan de NPO wel aangesproken worden op die publieke taak, laat de NOS weten:
Ook hij [D66-Kamerlid Verhoeven] vindt dat Dekker met de NPO moet gaan praten. Niet over het schrappen van één programma, maar over het schrappen van educatie en cultuur ‘terwijl dat publieke kerntaken zijn’. Hij wil dat de staatssecretaris de publieke omroep aanspreekt op de gemaakte prestatieafspraken.112
Dat SESAMSTRAAT over het algemeen als educatief wordt beschouwd en dat dat ook bewezen is, is reeds uitgebreid aan bod gekomen in het historisch kader. In het journalistieke discours komt dit ook
111 Marcel Frost, “Sesamstraat hoort bij etenstijd!”, De Telegraaf, laatst bewerkt op 6-11-2015, geraadpleegd op 15-11- 2015,
28 terug als argument voor het belang van SESAMSTRAAT; de herprogrammering wordt namelijk gezien als het schrappen van educatie en cultuur. Het educatieve belang van SESAMSTRAAT komt ook sterk naar voren in het artikel “Sesamstraat gaat door, belooft Rutte”, waarin journalisten Wilfred Takken en Maarten Huygen zich hardop afvragen hoe belangrijk het programma is.113 Universiteitshoogleraar Patti Valkenburg van media, jeugd en samenleving aan de Universiteit van Amsterdam treedt in dit artikel op als expert: “Sesamstraat is na 46 jaar nog steeds belangrijk (…) [e]n dit is een van de succesvolste educatieve programma’s ooit. Onder Nederlands sprekende ouders is het nog steeds favoriet.”114 In een artikel van de NOS wordt zelfs een kamerlid aangehaald die stelt dat hij indertijd veel aan het programma heeft gehad om Nederlands te leren.115 SESAMSTRAAT wordt dus gedefinieerd als belangrijk vanwege haar educatieve inhoud. De educatieve werking van het Amerikaanse format
SESAME STREET is bewezen en dit is ook de hoofdreden geweest om het programma naar Nederland te halen.116 Het genre kindertelevisie wordt dus als belangrijk genoeg beschouwd om een Amerikaans format te kopen waarvan de educatieve waarde vastgesteld is.
Om de educatieve mogelijkheden van SESAMSTRAAT volledig tot zijn recht te laten komen is het volgens de journalisten en experts belangrijk om kinderen samen met hun ouders te laten kijken. De ouders spelen voor hen dus een belangrijke rol in het genre educatieve kindertelevisie: het genre is breder dan de doelgroep kinderen, ouders moeten ook mee kunnen kijken. Trouw geeft hier de meeste tekst en uitleg over:
Bovendien is Sesamstraat bij uitstek een programma dat ouders samen met kinderen kijken. En dat is via een tablet toch even wat onhandiger. ‘Op zich is dat jammer, want we weten dat samen media gebruiken aanzienlijk effectiever is voor de ontwikkeling van jonge kinderen’, zegt Peter Nikken, specialist jeugd en media bij het Nederlands Jeugdinstituut. ‘Bij samen kijken voelen jonge kinderen zich meer gesteund om op te letten, krijgen ze uitleg van ouders, ervaren ze hoe die reageren op het programma. Daardoor snappen kinderen de essentie van het programma beter en blijft het hangen.’117
Binnen het genre educatieve kindertelevisie werken ouders dus als katalysatoren die het kind stimuleren om zoveel mogelijk uit het programma te halen, bijvoorbeeld door beter op te letten.
Omdat SESAMSTRAAT een educatief kinderprogramma is op de publieke omroep zou zij dus
113 Wilfred Takken en Maarten Huygen, “Sesamstraat gaat door belooft Rutte,” NRC Handelsblad, laatst bewerkt op 7-11- 2015, geraadpleegd op 20-11-2015,
29 gemakkelijk gezamenlijk te bekijken moeten zijn. De interpretatie van het genre educatieve kindertelevisie is dus dat zij gemakkelijk te bekijken moet kunnen zijn door kinderen met hun ouders, zodat de kinderen het meeste van de educatieve waarde meekrijgen. Het programma hoort volgens hen dus op televisie, een tablet is onhandig en niet toereikend om het programma volledig tot zijn recht te laten komen. Het genre wordt door het journalistieke discours te belangrijk gevonden om ‘weg te stoppen’ op een themakanaal of app. Het genre moet publiekelijk beschikbaar blijven. Daarnaast hoort de publieke omroep educatief te zijn en hoort het programma daarom op haar televisiekanalen te zien te zijn. Zoals Carlo Boszhard al liet weten in de Telegraaf, zijn er ook nog twee andere zenders NPO 2 en NPO 3 die SESAMSTRAAT zouden kunnen gaan uitzenden. NPO 3 heeft zich immers altijd geprofileerd als de kinderzender op het publieke net en de andere twee dagelijkse uitzendingen van SESAMSTRAAT zijn daar ook te zien.118
6.3 SESAMSTRAAT gaat met de tijd mee
De herprogrammering van SESAMSTRAAT heeft ook begripvolle reacties opgeleverd, daar zal nu naar gekeken worden als laatste thema dat SESAMSTRAAT met de tijd mee gaat. Een van de meest omvattende uitspraken vond ik in de Telegraaf door acteur Bram van der Vlugt: “Ik ben er ongelooflijk van geschrokken, maar we moeten eraan wennen dat televisie een verouderd medium aan het worden is. Sesamstraat verdwijnt niet voor de mensen die bij de tijd zijn. Het programma is steeds met zijn tijd meegegaan en nu dus ook wat uitzending betreft.”119 Het idee dat SESAMSTRAAT met de tijd mee moet gaan lag ten grondslag aan de herprogrammering en de promotie van de app, zo bleek uit het vorige hoofdstuk. Het journalistieke discours haalt dan ook veelvuldig uitspraken van
NTR directeur Frans Klein aan om te laten weten dat SESAMSTRAAT nog overal te bekijken is: “We hebben een Zappelin-app gelanceerd, die maar liefs 700.000 keer is gedownload. Kleuters kijken op de iPad, op de website Zappelin.nl of op NPO 3. Sesamstraat is all over the place.”120 Naast het NRC
Handelsblad laat ook de NOS weten dat SESAMSTRAAT ‘all over the place’ is en Mediacourant schrijft dat “Sesamstraat nu beter dan ooit ‘on demand’ te bekijken is”.121 Dat het journalistieke discours naar buiten brengt dat SESAMSTRAAT overal te zien zal zijn, botst met het eerdere discursieve thema dat SESAMSTRAAT verdwijnt. Er is hier sprake van een verandering in het discours naar verloop van tijd.
Hoewel de eerste artikelen uit het corpus vooral lijken te benadrukken dat SESAMSTRAAT verdwijnt, is er later een tegenoffensief (geleid door uitspraken van Paul Römer en Frans Klein) in de pers dat
118 Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1”. 119 Frost. 120 Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1”. 121 Mediacourant, “Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen,” Mediacourant.nl, laatst bewerkt op 6-11-2015, geraadpleegd op 12-11-2015,
30 benadrukt dat SESAMSTRAAT alleen maar beter te zien zal zijn door de herprogrammering. Uit deze ontwikkeling komt naar voren dat educatieve kindertelevisie volgens het journalistieke discours niet zomaar mag verdwijnen, en uiteindelijk gelukkig alleen maar beter beschikbaar zal zijn maar dan via digitale platformen.
Hoeft een educatief kindertelevisieprogramma zoals SESAMSTRAAT dan niet meer te zien te zijn op de publieke omroep? Trouw ziet de toekomst van het programma op zijn nieuwe plek minder rooskleurig in en krijgt bijval van kijkonderzoeker Jacinta Louwes van de NTR: “Volgens de NPO wordt de tv-uitzending overbodig omdat kinderen toch steeds meer op de websites of via de app kijken. Niet waar, zegt Louwes: het aantal online kijkers van Sesamstraat daalt, tegen alle verwachtingen in.” Wanneer gevraagd wordt naar de kijkcijfers van het digitale themakanaal Zappelin Xtra blijken deze zo verwaarloosbaar laag te zijn dat de kijkcijfers per programma niet bekend zijn, de cijfers van de app zijn er zelfs nog niet.122 Het aanhalen van experts is hier een discursieve strategie van de pers. De uitspraken van deze experts dragen bij aan het thema van het journalistieke discours dat de herprogrammering van SESAMSTRAAT geen goed idee is en wellicht het begin van het einde is voor het programma. Wat dit journalistieke discours uiteindelijk naar boven brengt is een zekere onenigheid binnen zowel de journalistiek als de productie en programmering van SESAMSTRAAT. Volgens de pers lijkt het ergste kwaad al geschied en schiet de publieke omroep door deze beslissingen tekort in zijn publieke taak. Binnen het journalistieke discours wordt SESAMSTRAAT geconstrueerd als een belangrijk educatief kinderprogramma en daarom vindt men dat het op de publieke omroep moet blijven. Als zelfs de kijkonderzoeker van de NTR zelf onvoldoende online draagvlak vindt voor SESAMSTRAAT is het niet vreemd dat journalisten spreken over cultureel erfgoed waar je met je handen vanaf moet blijven. De pers vreest dat SESAMSTRAAT volledig zal verdwijnen. Zij definieert het genre educatieve kindertelevisie daarbij aan de hand van haar platform; zij hoort thuis op de publieke televisie omroep en dat mag niet veranderen.
122 Van Teeffelen.
31
7. Thematische analyse publieksdiscours
Om erachter te komen wat het publiek vindt van de herprogrammering van SESAMSTRAAT zou er eigenlijk onderzoek gedaan moeten worden naar de mening van de doelgroep: kleuters. Naast dat een publieksonderzoek binnen deze doelgroep vrij lastig is en niet helemaal aansluit bij mijn methode zullen de uitingen van kleuters ook weinig kunnen bijdragen aan de beantwoording van mijn hoofdvraag. Hoewel er bijvoorbeeld wel ‘handtekeningen’ verzameld zijn van deze doelgroep zal ‘het publiek’ hier op een andere manier gedefinieerd worden.123 In dit onderzoek staan als publieksdiscours de uitingen van volwassenen centraal. Deze volwassenen zijn vaak ouders en/of oud-kijkers van het programma en plannen op hun beurt SESAMSTRAAT regelmatig in in de opvoeding van hun kinderen. De beperking hierbij is dat dit niet de doelgroep van het programma betreft en deze mensen er dus met een andere blik naar kijken dan het daadwerkelijke kinderpubliek en er ook andere meningen over hebben. Om de uitingen van het publiek te verzamelen is uitgegaan van de artikelen die samen het journalistieke corpus vormen. Er is vervolgens gekeken naar reacties op de website van de krant onder het artikel zelf en naar reacties op Facebook. Met betrekking tot reacties op Facebook is gekeken naar de reacties op Facebookberichten waarin een journalistieke institutie het artikel heeft gedeeld. Niet alle artikelen uit het journalistieke corpus leverden reacties op via deze verzamelmethode, maar er zijn voldoende uiteenlopende reacties verzameld voor een thematische analyse. Deze uitingen zijn te vinden in bijlage 6: ‘Uitingen van het publiek, codering’. De thema’s die in dit discours naar voren kwamen waren erg uiteenlopend. Ten eerste wordt de paradox duidelijk gemaakt dat er weinig naar SESAMSTRAAT gekeken wordt, maar dat veel mensen het wel erg vinden nu het van NPO 1 verdwijnt. De herprogrammering wordt blijkbaar zo erg gevonden dat er door het publiek tegenvoorstellen worden gedaan voor de herprogrammering. Deze ‘verdwijning’ wordt enigszins overdreven in het publieksdiscours door het gebruik van #jesuis waarmee een parallel wordt getrokken met een moordaanslag begin vorig jaar, dit is het derde thema. Tot slot wordt er gereflecteerd op het bekijken van SESAMSTRAAT op een tablet.
7.1 De paradox en tegenvoorstellen
In het publieke discours zijn er zowel mensen die het eens zijn met de herprogrammering als mensen die het een slechte beslissing vinden. Dit zagen we ook al in het journalistieke discours, en de redenen waarom dit gevonden wordt zijn vrijwel hetzelfde. Zo zou het programma moeten blijven vanwege haar educatie. Onder het artikel van De Telegraaf werd bijvoorbeeld gereageerd:
123 Bijvoorbeeld de groep ‘Sesamstraat moet blijven op 1’,
32
“Sesamstraat ook belangrijk voor kinderen die thuis extra taalaanbod nodig hebben! #SesamstraatMoetBlijven”.124 Tegelijkertijd zijn er ook mensen die begrip hebben voor of zelfs voorstander zijn van de herprogrammering:
Gezien de kijkcijfers is het besluit van NPO 1 te begrijpen. (op dit tijdstip zitten gemiddeld toch zo'n 2,75 miljoen mensen tv te kijken). Voor kinderprogramma's heeft de Publieke Omroep juist tot 19h00 op NPO 3 zendtijd ingeruimd. En voor kinderprogramma's heeft NPO ook het themakanaal NPO Zappelin Xtra in het leven geroepen (u weet wel: de gratis kinderoppas die 24/7 tot uw beschikking staat).125
Het themakanaal Zappelin Xtra wordt hier door het publieksdiscours gezien als een kinderoppas. Een soortgelijke ontwikkeling zien we ook bij Mittell in het hoofdstuk From Saturday Morning to Around the Clock – The Industrial Practices of Television Cartoons. Mittell laat zien hoe het televisiegenre van cartoons een tendens naar narrowcasting illustreert door de oprichting van televisiekanaal Cartoon Network, een kanaal gericht op het uitzenden van cartoons.126 Door een veelheid aan kanalen kunnen er nu zenders voor zeer specifieke doelgroepen gemaakt worden, dit noemen we narrowcasting. Het themakanaal Zappelin Xtra sluit aan binnen de ontwikkeling van narrowcasting omdat zij de hele dag thematisch programmeert voor een specifieke doelgroep: publieke veelal educatieve kindertelevisie voor kinderen. De industriële praktijken van een televisieomroep of kanaal kunnen zo van invloed zijn op de vorming van een genre. Tijdens deze analyse is overigens niet gebleken dat er in reacties op het ene artikel duidelijk meer begrip was voor de herprogrammering dan in reacties op andere artikelen, onafhankelijk van de toon van het artikel zelf. Opvallend was wel dat er in het publieksdiscours ook mensen waren die de paradox binnen het debat duidelijk maken. Want hoewel de meeste mensen geen SESAMSTRAAT meer kijken, laat staan op de televisie, wordt het toch zorgelijk gevonden dat het programma van de publieke omroep verdwijnt. In een reactie op het artikel “Meneer Aart wordt overvallen door einde Sesamstraat: ‘ik denk dat ik er nu mee stop’” van HP De Tijd wordt dit als volgt verwoord:
Grappig. Iedereen roept tegenwoordig dat hij niet meer naar de reguliere (staats-) televisie kijkt, maar dit inmiddels heeft vervangen door Youtube, Netflix en weet ik veel welke internet-variant dan ook. Maar op het moment dat een achterhaald kinder-/opvoed- programma met stoffige figuren als Aart Staartjes van die TV af gaat en mee moet in de
124 Frost. 125 Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1”. 126 Mittell, 82.
33
digitale vaart der volkeren, wordt er al gesproken over moord en worden er door de geachte volksvertegenwoordigers vragen in De Kamer gesteld. Waar een klein land kleingeestig kan zijn. Rust zacht, meneer Aart!127
Behalve dat hier gereflecteerd wordt op het discours wordt er hier ook een mening gegeven over het programma SESAMSTRAAT, namelijk “een achterhaald kinder-/opvoed-programma met stoffige figuren als Aart Staartjes”.128 Het programma zou dus ouderwets zijn, maar tegelijkertijd ook een opvoedkundige waarde hebben. Hiermee lijkt het publieksdiscours te stellen dat vanwege deze waarde SESAMSTRAAT beter niet met de tijd mee kan gaan en dat deze vorm van publieke educatieve kindertelevisie onveranderd bewaard moet blijven. Het genre wordt dan wel geconstrueerd als ‘achterhaald’ en ’stoffig’ maar dat is tegelijkertijd ook de kracht van de formule die al veertig jaar op de televisie is. Zo wordt ook gesteld in een reactie op het artikel “Vooral ouders hechten aan Figuur 3: een kleuter bekijkt iets op een tablet, Sesamstraat op NPO 1”: meekijken is vrijwel onmogelijk
"Kinderen kijken vooral op tablet..." Ja op deze manier worden ze daar wel toe gedwongen. En wat is er mis met de wens van ouders en grootouders om samen te kunnen kijken? Elke dag op dezelfde tijd samen Sesamstraat kijken voor de tv is gezellig en draagt bij aan de dagstructuur (en kleine kinderen hebben structuur hard nodig). Voor mij was dat ook altijd een vaste prik: Sesamstraat kijken en dan naar bed.129
Volgens deze uitspraak draagt kindertelevisie bij aan de dagstructuur en is het gezellig om er samen naar te kijken. Hier vinden we een interpretatie van het genre kindertelevisie: het samen met (groot)ouders kijken naar kindertelevisie zorgt voor hard benodigde structuur in de dag van kinderen.
127 Muller. 128 Ibidem. 129 Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1”.
34
Het samen kijken op een tablet is onpraktisch en niet toereikend. Het publiek van educatieve kindertelevisie zou het dus een ongewenste ontwikkeling vinden wanneer het genre slechts op een tablet te zien zou zijn. In het publieke discours zijn het waarschijnlijk melancholische en nostalgische gevoelens die ertoe leiden dat men andere oplossingen probeert te verzinnen voor de herprogrammering van
SESAMSTRAAT. In een reactie op het artikel “Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers nog verder dalen” is zelfs een compleet uitgeschreven herprogrammering van de publieke omroep beschreven.130 In een reactie op de Mediacourant stelt iemand het volgende voor:
Op NED1 van 16:00 tot 18:00 de doelgroep 50+ bedienen (Hallo Nederland/Tijd voor Max ezv) Op NED2 van 15:00 tot 18:00 de doelgroep kinderen 4 tot 10 jaar bedienen. (Sesamstraat/KRO Kindertijd ezv) Op NED3 van 16:00 tot 19:00 de doelgroep kinderen 10 tot 15 jaar bedienen. (Spangas/Klokhuis/Jeugdjournaal) Opgelost, jongeren en 50- kijken normaal gesproken rond deze tijden niet, dus is niet interessant.131
Het publiek is het zo oneens met de herprogrammering dat zij probeert een andere oplossing voor de herprogrammering probeert te verzinnen waarbij er zowel plek is voor TIJD VOOR MAX als SESAMSTRAAT. In bovenstaande reactie komt echter ook de mening naar voren dat volgens het publieke discours vooral de jongere en oudere doelgroepen bediend moeten worden door de publieke omroep. De doelgroep daartussenin is volgens deze reactie niet relevant omdat zij niet op dat tijdstip televisie kijkt. Dit is enigszins aannemelijk in verband met studie- en werktijden. Desalniettemin is het vreemd dat er in de namiddag op de publieke omroepen geen plaats is voor zowel volwassenenprogrammering als kindertelevisie en seniorenprogrammering. SESAMSTRAAT en het genre educatieve kindertelevisie worden blijkbaar zo van belang geacht dat men andere programma’s en genres probeert te verschuiven om haar uitzending in de namiddag te behouden.
SESAMSTRAAT en haar genre worden in dat opzicht belangrijker geacht dan andere genres en programma’s.
130 Mediacourant.nl, “Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen”. 131 Mediacourant, “Carlo Boszhard pleit voor Sesamstraat op NPO 2 of 3”.
35
7.2 Je suis ieniemienie
In de eerste quote van dit hoofdstuk (de reactie op HP De Tijd) wordt gesteld dat er in het publieksdiscours gesproken wordt over moord.132 Dit is niet alleen in de figuurlijke zin van het woord zo -‘moord en brand schreeuwen’- maar komt vooral tot uiting in het veelvuldige gebruik van de hashtag #jesuispino en #jesuisieniemienie. Pino en Ieniemienie zijn twee karakters uit SESAMSTRAAT en het activistische gebruik van ‘je suis …’ komt van de moord op twaalf mensen bij het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo in Frankrijk op 7 januari 2015.133 Na deze aanslag ontstond de hashtag #jesuischarlie om steun te betuigen en uitdrukking te geven aan het belang van vrijheid van meningsuiting.134 Binnen het corpus van dit onderzoek zijn er veel reacties te vinden met #jesuispino of #jesuisieniemienie zoals bijvoorbeeld in de titel staat van het artikel van Lisa de Bouyeure in HP De Tijd: “Je suis ieniemienie”.135 In een aantal reacties op het artikel “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1” van het NRC Handelsblad wordt gereflecteerd op deze hashtag. Hieronder is een aantal van deze reacties weergegeven:
Figuur 4: enkele Facebookreacties met het gebruik van ‘je suis’ Over het algemeen lijkt het publiek met het gebruik van de hashtags #jesuispino en
#jesuisieniemienie te willen laten zien dat zij het een ernstige zaak vindt dat SESAMSTRAAT van NPO 1 verdwijnt. Ook in het journalistieke discours werd SESAMSTRAAT al regelmatig als slachtoffer besproken. In bovenstaande reacties wordt het steeds terugkerende gebruik van ‘je suis’ echter onredelijk gevonden omdat het hier verbonden wordt met een moordaanslag en niet zozeer met de vrijheid van meningsuiting. Er wordt een parallel getrokken tussen de moord op journalisten en de herprogrammering van SESAMSTRAAT. Dit laat zien dat SESAMSTRAAT volgens het publiek van groot belang is en dat het programma wanneer het niet meer op NPO 1 te zien is als het ware ‘de nek
132 Muller. 133 Laura Klompenhouder,“Aanslag op satirisch tijdschrift Parijs - twaalf doden, daders geïdentificeerd,” NRC Handelsblad, laatst bewerkt op 7-1-2015, geraadpleegd op 14-1-2016,
36 wordt omgedraaid’. Volgens deze uitingen van het publiek moet publieke educatieve kindertelevisie dus te zien zijn op de publieke omroepen. Dat het programma verplaatst wordt naar een themakanaal wordt door het publieke discours gezien als het einde van haar bestaan.
7.3 SESAMSTRAAT liever niet op een tablet
Een andere optie voor het bekijken van SESAMSTRAAT is het bekijken op een tablet via de Zappelin app of het digitale themakanaal Zappelin Xtra.136 Al in het journalistieke discours kwam naar voren dat kijken op een tablet onwenselijk en onpraktisch werd bevonden, omdat samen kijken de dagstructuur bevordert en beter is voor het kind.137 Maar er zijn meer redenen waarom het publiek vindt dat het kijken op een tablet botst met de waardes van SESAMSTRAAT en publieke educatieve kindertelevisie in het algemeen: “Het gaat er juist om dat dit niet voor iedereen een optie is. Niet iedereen kan zich digitale tv veroorloven of een pakket waarbij je kan opnemen. En juist voor die groep is Sesamstraat ooit verzonnen, dat maakt het zo krom.” Deze reacties laten zien dat volgens het publieksdiscours de herprogrammering van SESAMSTRAAT naar een themakanaal en app botst met het bereiken van de sociaaleconomische doelgroep waar SESAMSTRAAT ooit voor bedacht is. In het historisch kader is reeds de ontstaansgeschiedenis van SESAMSTRAAT voorbij gekomen. Het
Amerikaanse format voor SESAME STREET was inderdaad ooit bedoeld voor kinderen met een achterstand, zo wordt beschreven in het boek “G” is for Growing: Thirty Years of Research on Children and Sesame Street: “Head Start and Sesame Street were two outgrowths of broad education policies that recognised that special efforts to stimulate the educational progress of children from low-income backgrounds should include an emphasis on school-readiness skills starting at a very early (preschool) age.”138 Uit de thematische analysering van de uitingen van het publieksdiscours blijkt dat er gevonden wordt dat SESAMSTRAAT door de herprogrammering minder goed bereikbaar is voor de minderbedeelden in de samenleving, en daarmee volgens hen botst met de waarden van de publieke omroep. De opvatting van het publieksdiscours is dus dat educatieve kindertelevisie juist bereikbaar moet zijn voor mensen die minder te besteden hebben en die niet in het bezit zijn van luxeproducten zoals tablets en digitale televisie. Het publiek stelt daarom dat dit genre bij de publieke omroep op de televisie moet blijven en niet verplaatst mag worden naar een themakanaal of tablet, zodat zij publiekelijk beschikbaar blijft. Een dergelijke verplaatsing maakt het programma namelijk minder goed bereikbaar waardoor de educatieve mogelijkheden van het programma niet voor iedereen bereikbaar zijn, terwijl dat wel zou moeten volgens het publieke discours.
136 NPO, “Sesamstraat gaat door”. 137 Van Teeffelen. 138 Palmer en Fisch, 4-5.
37
8. Conclusie
In dit onderzoek stond de volgende vraag centraal: Hoe geeft het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT vorm aan het genre kindertelevisie als culturele categorie? Om dit te onderzoeken was het debat in drie delen opgedeeld en zijn de discursieve uitingen thematisch geanalyseerd om patronen en latente thema’s te vinden over SESAMSTAAT die betekenis geven aan het genre publieke educatieve kindertelevisie.
Het institutionele discours van de publieke omroepen liet zien dat zij vooral wilden benadrukken dat Sesamstraat helemaal niet verdwijnt. Volgens de publieke omroepen is het programma nu beter dan ooit overal te zien. De omroepen willen in het specifieke geval van
SESAMSTRAAT de kinderen/kleuters volgen naar de manier en plaats waarop zij de televisieprogramma’s willen zien. Dat is volgens de omroepen voornamelijk op andere platforms en daarom hebben ze de bereikbaarheid ‘verplaatst’. Het genre van de educatieve publieke kindertelevisie is volgens de omroepen dus breder dan enkel te hetgeen dat op de televisie te zien is. Voor de omroepen lijken digitale platforms zoals themakanalen en apps een grotere rol te spelen in de programmering van SESAMSTRAAT dan de programmering van de publieke televisieomroepen. De publieke omroepen vinden niet dat SESAMSTRAAT verdwijnt door de herprogrammering maar dat zij juist beter bereikbaar is voor de doelgroep via apps en een themakanaal. Het bereiken van het intentionele publiek, de doelgroep is volgens de publieke omroepen dus doorslaggevend voor het genre. De publieke omroepen spelen in op de kijkgewoontes van de doelgroep en geven aan de hand daarvan vorm aan het genre publieke educatieve kindertelevisie. Dat het jonge publiek vooral via andere platformen televisieprogramma’s bekijkt sluit aan bij de algemene ontwikkelingen binnen het internationale televisielandschap zoals narrowcasting en digitalisering. De publieke omroepen volgen met deze herprogrammering deze tendensen en de adviezen die beschreven staan in De tijd staat open: advies voor een toekomstbestendige publieke omroep waarin gesteld wordt dat de publieke omroepen steeds meer een publieke mediaomroep moeten worden en dat ze doelgroepen moeten volgen op de platforms die zij gebruiken.
In tegenstelling tot wat naar voren kwam in de analyse van de uitingen van de omroepen, construeert het journalistieke discours het genre van de publieke educatieve kindertelevisie echter als iets wat op de televisie thuishoort. Voor het journalistieke discours voelt het alsof Sesamstraat verdwijnt wanneer zij niet meer op NPO 1 te zien is. Het programma hoort volgens hen op de publieke omroep omdat zij bewezen educatief is en educatieve kindertelevisie een van de kerntaken is van de publieke omroep. Binnen dit discours werd de vrees voor de verdwijning van SESAMSTRAAT versterkt door de uitspraken van de publieke omroepen die de toekomst van het programma
38 betwijfelen. Volgens het journalistieke discours heeft SESAMSTRAAT een bepaalde waarde in de opvoeding, er wordt zelfs gesproken over cultureel erfgoed, daarom is het wenselijk om er samen met ouders naar te kunnen kijken. De educatieve potentie van het programma en het genre komen het beste tot zijn recht indien er gezamenlijk gekeken wordt. Het genre werd hier dus gedefinieerd aan de hand van de mediatekst, met daaruit volgend de wens tot bepaalde kijkpraktijken.
Na verloop van tijd vond er een keerpunt plaats in het journalistieke discours rondom de herprogrammering. Mede door het aanhalen van uitspraken van omroepbazen Paul Römer en Frans
Klein ontstond het besef dat SESAMSTRAAT helemaal niet verdwijnt maar juist overal beschikbaar is. Het programma gaat mee in het proces van digitalisering en is door haar beschikbaarheid via themakanalen en apps nu ‘all over the place’. Dit sluit aan bij adviezen van het politieke en televisiewetenschappelijke discours die aansturen op narrowcasting. Het succes van SESAMSTRAAT op haar nieuwe plek wordt echter niet heel groot geschat. De uitspraken van de kijkonderzoekers van de omroepen scheppen weinig vertrouwen doordat zij wijzen op reeds aanwezige dalende kijkcijfers op de digitale platformen. Het genre publieke educatieve kindertelevisie wordt door het journalistieke discours niet als geschikt bevonden om enkel op digitale platformen beschikbaar te zijn. Er is hier dus een verschil in constructie van het genre publieke educatieve kindertelevisie: Hoewel de publieke omroepen vinden dat zij met haar tijd en doelgroep mee moet gaan, stuit dit op felle tegenspraak van het journalistieke en publiekdiscours. Laatst genoemden vinden dat het genre op de publieke televisieomroep thuishoort en gaan daar zelfs zo ver in dat zij spreken over ‘cultureel erfgoed’ en meedenken over andere oplossingen voor de herprogrammering.
In het publieke discours heerste een paradox: hoewel SESAMSTRAAT volgens de kijkcijfers niet zo veel meer wordt bekeken ontstond er wel veel commotie toen het dreigde te verdwijnen. Het genre publieke educatieve kindertelevisie wordt gezien als een belangrijk genre binnen de opvoeding van kinderen, niet alleen vanwege haar educatieve waarde maar ook vanwege de dagstructuur die de uitzendingen op NPO 1 boden. Ondanks dat het programma niet erg hoge kijkcijfers haalt wordt de herprogrammering gezien als een verdwijning en vergeleken met moord door gebruik van de hashtags #jesuispino en #jesuisieniemienie. Het is volgens het publieke discours onwenselijk om dit genre deel te laten uitmaken van de ontwikkeling naar narrowcasting, en haar slechts beschikbaar te laten zijn via digitale platformen zoals een themakanaal en een tablet. Omdat het bewezen is dat kinderen beter opletten wanneer ouders met hen meekijken vindt het publieke discours het wenselijk om publieke educatieve kindertelevisie gezamenlijk te kunnen bekijken. Het kijken via tablet is daar ontoereikend voor. Daarnaast wordt het programma te waardevol geacht voor een themakanaal, de educatieve en sociale mogelijkheden van Sesamstraat en het genre in het algemeen mogen niet weggestopt worden op een themakanaal. Ten slotte zijn deze themakanalen en tablets
39 niet beschikbaar voor de minder bedeelden in onze samenleving, en dat is toch de doelgroep waar het programma ooit voor bedacht is. Publieke educatieve kindertelevisie hoort volgens het publieke discours om deze redenen thuis op de publieke televisieomroep, zodat zij voor zoveel mogelijk mensen beschikbaar is.
Het genre publieke educatieve kindertelevisie wordt in het debat rondom de herprogrammering van SESAMSTRAAT op verschillende manieren geconstrueerd. Binnen de institutionele uitingen is er een tweedeling te vinden. Aan de ene kant vinden de publieke omroepen dat het genre met de tijd mee moet gaan en het programma door de herprogrammering alleen maar beter bereikbaar is door mee te gaan met de digitalisering en narrowcasting en voornamelijk in te zetten op de beschikbaarheid van het genre via digitale platformen. Aan de andere kant laat het journalistieke discours zien dat het onwenselijk is om SESAMSTRAAT slechts via deze platformen beschikbaar te maken. De waarde die aan het programma wordt gehecht komt deels voor uit nostalgie maar haar voordelen in de opvoeding van kinderen zijn deels ook bewezen. Het genre wordt door het journalistieke discours gevormd door nostalgische gevoelens die vanwege het verlangen om ouders samen met kinderen te laten kijken vindt dat educatieve kindertelevisie op de publieke televisieomroep hoort. Dat de herprogrammering van SESAMSTRAAT niet alleen een slecht idee gevonden wordt door het journalistieke discours, wordt ondersteund door kijkcijferspecialisten van de publieke omroepen zelf die laten weten dat de digitale kijkcijfers van het programma niet voorspoedig zijn. Door het publieke discours wordt er ook veel belang gehecht aan de beschikbaarheid van educatieve kindertelevisie op de publieke televisieomroep. De herprogrammering van SESAMSTRAAT wordt gezien als een verdwijning. Het genre publieke educatieve kindertelevisie wordt door de publieke omroepen gezien als breder dan enkel te bekijken via de publieke televisieomroep omdat zij vinden dat het genre met de tijd mee moet gaan en in moet spelen op de digitalisering. Dit in tegenstelling tot het journalistieke en publieke discours die vinden dat het genre op de publieke omroep thuishoort en niet slechts via digitale platformen beschikbaar moet zijn. In het debat rond de herprogrammering van SESAMSTRAAT blijkt dus een discrepantie te bestaan in de constructie van het genre publieke educatieve kindertelevisie.
Dit onderzoek is uitgevoerd door middel van een thematische analyse van een corpus bestaande uit krantenartikelen, de reacties op deze artikelen en een televisiefragment. Om meer latente thema’s te vinden zouden er meer krantenartikelen onderzocht kunnen worden. Het zou ook interessant zijn om te kijken naar de berichtgeving en reacties over de herprogrammering op televisie. Dit zou wellicht een andere onderzoekmethode vereisen die ook kan focussen op het beeld, een interessant element dat in dit onderzoek niet aan bod is gekomen. Graag had ik mijn corpus uitgebreid, maar de tijd was hiervoor niet toereikend. Een grote beperking van mijn onderzoek zit in
40 de manier waarop ik het publiek bestudeerd heb. Onderzoek naar het publiek van SESAMSTRAAT zou voornamelijk onderzoek naar kleuters zijn geweest, echter zouden de uitingen van deze kleuters niet geschikt zijn voor een thematische discoursanalyse. Daarnaast zijn er op sociale media veel meer reacties op de herprogrammering te vinden dan in mijn corpus zijn opgenomen. Een analyse van de 20.183 Twitterberichten had kunnen vertellen hoe het genre geconstrueerd wordt door sociale media, hierbij zou de discipline van big data van pas komen. Omdat het publieksdiscours slechts één van de drie invalshoeken van dit onderzoek is, en de schrijvers van deze berichten soms alleen maar meegaan in de commotie zonder precies op de hoogte te zijn is hier de keuze gemaakt voor de reacties op de krantenberichten.
Dit onderzoek naar de constructie van het genre publieke educatieve kindertelevisie heeft uitgewezen dat er binnen het discours grote onenigheid bestaat over waar het genre te zien moet zijn. Terwijl het wetenschappelijke en politieke discours aan willen sturen op narrowcasting en het verspreiden van programma’s over digitale platformen om de doelgroep zo optimaal mogelijk te bereiken. Daarentegen wordt SESAMSTRAAT in de maatschappij omgeven door gevoelens van nostalgie en wordt het samen kijken met ouders gezien als een traditie en deel van de opvoeding. Het is duidelijk geworden dat de drang van de industrie om mee te gaan met technologische en maatschappelijke ontwikkelingen niet altijd in lijn is met de wensen van de maatschappij. Dit onderzoek geeft uitdrukking aan televisie in transitie en is ook een voorbeeld van een genre ‘in crisis’. Zodoende kunnen mijn bevindingen worden beschouwd als een verkenning van een mogelijke richting van genreonderzoek dat binnen de televisie- en genre-wetenschap nog in de kinderschoenen staat.
41
Corpus
- Bouyeure, Lisa. “Je suis ieniemienie.” HP De Tijd. Laatst bewerkt op 7-11-2015. Geraadpleegd op 20-11- 2015.
- Frots, Marcel. “Sesamstraat hoort bij etenstijd!” De Telegraaf. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 15-11-2015.
- Mediacourant. “Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen.” Mediacourant.nl. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015.
- Mediacourant. “Carlo Boszhard pleit voor Sesamstraat op NPO 2 of 3.” Mediacourant.nl. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015.
- Muller, Nick. “Meneer Aart wordt overvallen door einde Sesamstraat: ‘ik denk dat ik er nu mee stop’.” HP De Tijd. Laatst bewerkt op 5-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015.
- NOS. “Kamer: niet bemoeien met tv-programma’s.” NOS Politiek. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015.
- NOS. “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet.” NOS Binnenland, Cultuur en Media. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015.
- NPO. “Sesamstraat gaat door.” Over de NPO: Persberichten. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015.
- Takken, Wilfred. “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1.” NRC Handelsblad. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 20-11-2015.
42
- Takken, Wilfred., en Maarten Huygen. “Sesamstraat gaat door belooft Rutte.” NRC Handelsblad. Laatst bewerkt op 7-11-2015. Geraadpleegd op 20-11-2015.
- Van Teeffelen, Kristel. “Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderde kijkgedrag.” Trouw De Verdieping. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 15-11-2015.
- VAN LIEMPT LIVE. “Van Liempt Live: Paul Römer over Sesamstraat, Nieuwsuur en Ajax.” Televisiefragment
uit VAN LIEMPT LIVE uitgezonden op 11-11-2015. Geüpload op 11-11-2015 door RTL Z. Geraadpleegd op 3- 11-2016.
- Volkskrant redactie. “NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg.” De Volkskrant. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 20-11-2015.
- Online beschikbare reacties op alle hierboven genoemde artikelen.
43
Literatuurlijst
- Bardoel, Johannes en Leen d’Haenens. “Public Service Broadcasting in Converging Media Modalities: Practices and Reflections from the Netherlands.” Convergence 14.3 (2008): 351-360.
- Braun, Virginia, and Victoria Clarke. "Using Thematic Analysis in Psychology.” Qualitative Research in Psychology 3.2 (2006): 77-101.
- Feuer, Jane. “Genre Study and Television.” In Channels of Discourse, Reassembled: Television and Contemporary Criticism, geredigeerd door Robert C. Allen, 104-120. Londen, Routledge, 1992.
- Katz, Elihu. “The End of Television?” In The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science 625 (2009): 6-18.
- Kohnstamm, Geldolph Adriaan. SESAMSTRAAT: resultaten van een gevarieerd onderzoek naar de ontvangst van een serie van 20 uitzendingen, januari-mei 1976. Leiden: Universiteit Leiden, 1976.
- Long, Paul, en Tim Wall. Media Studies: Texts, Production, Context . 2e editie. Londen: Routledge, 2012.
- Mittell, Jason. Genre and Television: From Cop Shows to Cartoons in American Culture. Londen: Routledge, 2004.
- Morrow, Robert W. SESAME STREET and the Reform of Children’s Television. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2006.
- Neale, Steven. “Questions of Genre.” In Film and Theory: An Anthology, geredigeerd door Robert Stam en Toby Miller, 157-176. New York: Blackwell Publishing, 2000.
- Palmer, Edward L., en Shalom M. Fisch. “The Beginnings of Sesame Street Research.” In “G” is for Growing: Thirty years of Research on Children and SESAME STREET, geredigeerd door Shalom M. Fisch en Rosemarie T. Truglio, 3-23. Mahwah/New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, 2001.
- Pecora, Norma. “The changing face of children's television.” In Thinking outside the box: A contemporary television genre reader, geredigeerd door Gary Richard Edgerton en Brain Rose, 91-110. Kentucky: Kentucky University Press, 2005.
- Pecora, Norma., John P. Murray en Ellen Ann Wartella. Children and Television: Fifty Years of Research. Mahwah/Londen: Lawrence Erlbaum Associates, 2007.
- Raad voor Cultuur. De tijd staat open: advies voor een toekomstbestendige publieke omroep. Den Haag, 2014.
- Rutherford, Leonie en Adam Brown. “The Australian Broadcasting Corporation's multiplatform projects: Industrial logics of children's content provision in the digital television era.” Convergence 19.2 (2013): 201-221. DOI: 10.1177/1354856512457749
44
Overige bronnen
- Buzzcapture. “Overzicht Twitter Sesamstraat.” Buzzcapture Brand Monitor. Laatst bewerkt op 3-12- 2015. Geraadpleegd op 3-12-2015.
- NTR. “Over NTR.” NTR. Geraadpleegd op 2-1-2016.
- NTR. Sesamstraat: achter de schermen van sesamstraat. Geraadpleegd op 22-11-2015. - Rijksoverheid. “Wat is cultureel erfgoed?” Erfgoed: vraag en antwoord. Geraadpleegd op 14-1-2016, Afbeeldingen Afbeelding voorkant: Van Teeffelen, Kristel. “Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderde kijkgedrag.” Trouw De Verdieping. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 15-11-2015. Figuur 1: NTR. Sesamstraat: achter de schermen van sesamstraat. Geraadpleegd op 22-11-2015. Figuur 2: Buzzcapture. “Overzicht Twitter Sesamstraat.” Buzzcapture Brand Monitor. Laatst bewerkt op 3-12- 2015. Geraadpleegd op 3-12-2015. Figuur 3: Famme. “Is mijn baby verslaafd aan de iPad?.” Famme. Geraadpleegd op 17-1-2016. 45 Figuur 4: Reacties op het via Facebook gedeelde artikel van het NRC Handelsblad “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1”. 46 Bijlage 1: Het institutionele corpus op chronologische volgorde van publicatie - Muller, Nick. “Meneer Aart wordt overvallen door einde Sesamstraat: ‘ik denk dat ik er nu mee stop’.” HP De Tijd. Laatst bewerkt op 5-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015. - NPO. “Sesamstraat gaat door.” Over de NPO: Persberichten. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015. - NOS. “Kamer: niet bemoeien met tv-programma’s.” NOS Politiek. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015. - Frots, Marcel. “Sesamstraat hoort bij etenstijd!” De Telegraaf. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 15-11-2015. - NOS. “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet.” NOS Binnenland, Cultuur en Media. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015. - Mediacourant.nl. “Carlo Boszhard pleit voor Sesamstraat op NPO 2 of 3.” Mediacourant. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015. - Takken, Wilfred. “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1.” NRC Handelsblad. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 20-11-2015. - Volkskrant redactie. “NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg.” De Volkskrant. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 20-11-2015. http://www.volkskrant.nl/televisie/ntr-directeur-npo-onthulde-sesamstraatnieuws-te-vroeg~a4179795/ - Mediacourant.nl. “Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen.” Mediacourant. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 12-11-2015. 47 - Van Teeffelen, Kristel. “Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderde kijkgedrag.” Trouw De Verdieping. Laatst bewerkt op 6-11-2015. Geraadpleegd op 15-11-2015. http://www.trouw.nl/tr/nl/5133/Media-technologie/article/detail/4180010/2015/11/06/Sesamstraat- eerste-slachtoffer-van-veranderende-kijkgedrag.dhtml - Bouyeure, Lisa. “Je suis ieniemienie.” HP De Tijd. Laatst bewerkt op 7-11-2015. Geraadpleegd op 20-11- 2015. - Takken, Wilfred., en Maarten Huygen. “Sesamstraat gaat door belooft Rutte.” NRC Handelsblad. Laatst bewerkt op 7-11-2015. Geraadpleegd op 20-11-2015. VAN LIEMPT LIVE. “Van Liempt Live: Paul Römer over Sesamstraat, Nieuwsuur en Ajax.” Televisiefragment uit VAN LIEMPT LIVE uitgezonden op 11-11-2015. Geüpload op 11-11-2015 door RTL Z. Geraadpleegd op 3- 11-2016. 48 Bijlage 2: Uitingen van de publieke omroepen, codering NPO, “Sesamstraat gaat door,” Over de NPO: Persberichten, 6-11-2015 Sesamstraat gaat door Sesamstraat gaat door en blijft dagelijks twee keer per dag op NPO Zappelin op 3 te zien! Sesamstraat is ook te zien op plekken waar de jonge fans tegenwoordig de programma's kijken: via de NPO Zappelin app, NPO.nl en zappelin.nl en natuurlijk het digitale themakanaal NPO Zappelin Xtra. Vanaf 1 januari zal de avonduitzending van Sesamstraat, een herhaling van de ochtendshow op NPO Zappelin, niet meer op NPO 1 te zien zijn. Met de nieuwe programmering zorgen we dat ons publiek –zowel jong als oud- zo goed mogelijk van al onze programma's kan genieten. Daarbij houden we rekening met het kijkgedrag van de verschillende doelgroepen. Tijd voor Max verhuist van NPO 2 naar NPO 1 omdat er op dat moment ook heel veel ouderen voor de televisie zitten. Veel kijkers zijn met Sesamstraat opgegroeid en we begrijpen de emotie die de verhuizing losmaakt bij de oudere kijkers en de mensen die betrokken zijn bij Sesamstraat. De verhuizing past in een bredere ontwikkeling. Steeds meer jonge kijkers kijken flexibel naar programma's: soms op TV en steeds vaker via NPO Gemist, de app van NPO Zappelin en via zappelin.nl. Die aantallen nemen toe en daar spelen we als publieke omroep op in. We weten namelijk ook dat de ochtenduitzending van Sesamstraat op NPO Zappelin in de doelgroep (3 tot 5 jaar) beter bekeken wordt dan de avonduitzending op NPO 1 in diezelfde doelgroep (40% in de ochtend tegen 15% in de avond). Daarnaast hebben we de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in kindertelevisie en in de kanalen waar de kinderprogrammering te zien is. Dat werpt zijn vruchten af. Sinds een aantal jaren is NPO Zapp(elin) de grootste kinderzender van Nederland en kinderen weten ons ook online heel goed te vinden. De NPO Zappelin app is bijvoorbeeld 700.000 keer gedownload. Ouders en kinderen weten onze programma’s dus goed te vinden. Dat het voor de vaste kijkers van de avonduitzending van Sesamstraat wennen is, begrijpen we natuurlijk. Er zijn nog voldoende manieren om Sesamstraat volgen: op tv en online, live en op een later moment als het de kijker beter uitkomt. Sesamstraat blijft en is te zien op elke plek, op ieder moment, voor iedereen. NOS, “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet,” NOS, 6-11-2015 NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet "Sesamstraat is all over the place", zegt programmadirecteur Frans Klein in het NOS Radio 1 Journaal in reactie op de verhuizing van de kinderserie naar het digitale themakanaal Zapp Xtra. Volgens hem zijn er nog genoeg mogelijkheden om Sesamstraat 's avonds te kunnen kijken, dus "Sesamstraat verdwijnt helemaal niet". "Laten we niet vergeten dat er nog steeds twee uitzendingen per dag op NPO 3 zijn. Daarnaast staan het themakanaal, de app en de site de kijkers ten dienste. Er zijn weinig groepen die we zo optimaal bedienen als deze." Het kinderprogramma verhuist per 1 januari omdat de publieke omroep zo veel mogelijk verschillende groepen wil bereiken. "Wij zijn de programmering aan het veranderen. Op NPO 2 gaan 49 we een levensbeschouwelijk programma uitzenden. Dat betekent dat Tijd voor Max gaat verhuizen naar NPO 1. Omdat we natuurlijk de ouderen op dat moment ook goed willen bedienen." Meneer Aart Klein ziet geen probleem in de verhuizing, omdat kinderen niet meer zo vaak via de tv kijken. "We zien dat deze generatie steeds meer via internet kijkt. We proberen de groepen te bereiken via de technieken die ze gebruiken." Hij zegt dat de publieke omroep de afgelopen jaren enorm heeft geïnvesteerd in de kinderprogrammering. "We hebben een nieuwe app ontwikkeld en we hebben ervoor gezorgd dat het themakanaal in het basispakket van de aanbieders terecht is gekomen", zegt Klein. Sesamstraat wordt nu nog drie keer per dag uitgezonden, waarvan de avonduitzending, rond 17.00 uur, de populairste is. Meneer Aart die al meer dan veertig jaar in de serie speelt, liet aan HP De Tijd weten, geschrokken te zijn van het nieuws. Hij denkt erover na om uit het programma te stappen. "Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om. Het was juist zo leuk dat kinderen 's avonds met hun ouders naar ons konden kijken. Dat zie ik nu niet meer gebeuren, want die themakanalen zijn natuurlijk surrogaat: de kijkdichtheid is nul." Je suis Pino Op Twitter valt het nieuws over de verhuizing niet in goede aarde. Onder de hashtags 'Sesamstraat moet blijven' en 'Je suis Pino' klagen mensen over de beslissing van de NPO. De website Upcoming heeft een lijst met vijftien redenen gemaakt waarom het kinderprogramma op NPO 1 moet blijven. Behalve mensen op Twitter, verbaast het besluit van de NPO ook de SP en D66. "Een onbegrijpelijk besluit van de managers uit Hilversum die zich blindstaren op kijkcijfers", zegt SP- Kamerlid Jasper van Dijk tegen NU.nl. Hij vindt dat staatssecretaris Dekker een "stevig gesprek" moet voeren met de omroep om het besluit terug te draaien. D66-Kamerlid Kees Verhoeven verbaast zich erover dat de publieke omroep geen amusement meer mag uitzenden van de staatssecretaris, maar dat er ondertussen allerlei culturele en educatieve programma's verdwijnen. Frans Klein begrijpt de kritiek die er is. "Ik denk dat dit programma voor een groot deel omgeven wordt door een gevoel van melancholie, zeker als het om de wat oudere doelgroep gaat." Verder denkt hij niet dat Meneer Aart daadwerkelijk de serie zal verlaten. "Ik geloof dat een goed gesprek veel doet. Sesamstraat is 'all over the place', dus dat kan bijna geen reden zijn voor een vertrek." Wilfred Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1,” NRC Handelsblad, 6-11-2015 Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1 „Het goede nieuws is dat Sesamstraat blijft bestaan”, zegt Paul Römer van omroep NTR. „Maar we raken onze plaats op NPO 1, het hoofdveld, helaas kwijt.” Het bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) haalt in het komende jaar het populaire kleuterprogramma van NPO 1 af. Sesamstraat is nog wel te zien, in de ochtend op NPO 3 en in de namiddag op themakanaal Zappelin Xtra, en op verschillende online platforms. Het ‘kinderuurtje’, van vijf tot zes uur ‘s middags – waarin ook KRO 50 Kindertijd te zien is – wordt vervangen door het ouderenprogramma Tijd voor MAX, dat verhuist van NPO 2. DALENDE KIJKCIJFERS Römer: „Ik begrijp de emoties heel goed,Sesamstraat zit zo diep in onze cultuur verankerd. Zelfs mensen die al twintig jaar niet meer kijken, vinden dit erg.” Maar hij heeft wel enig begrip voor het besluit: „Kinderen kijken steeds meer via andere kananalen. En NPO 1 is een familiezender, die hogere aantallen kijkers moet trekken op dat tijdstip.” De samenstellers van tv-avonden willen graag een goed bekeken programma in de vooravond, in de hoop dat de kijkers dan de rest van de avond op die zender blijven hangen. Frans Klein, als tv-directeur van de NPO verantwoordelijk: „Het protest komt vooral van ouders en grootouders, die op dat tijdstip meekijken en die het uit melancholie en gewoonte vervelend vinden dat het verdwijnt. Maar voor hen wordt Sesamstraat niet gemaakt.” Volgens Klein kijkt de kleuter allang elders. „Dit sluit aan bij het veranderende kijkgedrag van de jeugd. We hebben een Zappelin-app gelanceerd, die maar liefs 700.000 keer is gedownload. Kleuters kijken op de iPad, op de website Zappelin.nl of op NPO 3. Sesamstraat is all over the place.” Volgens Suzanne Kunzeler, coördinator jeugd, is het kijkcijfer van Sesamstraat op NPO 1 weliswaar veel hoger dan op NPO 3, maar kijken op de laatste zender wel meer kleuters, de doelgroep. Kunzeler ziet het verdwijnen van het kinderuurtje op NPO 1 als teken van emancipatie van jeugdzender NPO 3: „NPO 1 is niet bedoeld voor kinderprogramma’s. NPO 3 is al een paar jaar marktleider in de doelgroep. We hebben NPO 1 niet meer nodig. We kunnen zonder zijwieltjes fietsen.” Volkskrant redactie, “NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg,” De Volkskrant, 6- 11-2015. NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg Het was niet de bedoeling dat NPO het vertrek van Sesamstraat bij de NPO 1 gisteravond al zou aankondigen. Dat zegt algemeen directeur van de NTR Paul Römer. Hierdoor heeft NTR de acteurs en andere betrokken niet kunnen inlichten. Donderdagavond maakte de NPO bekend dat de avonduitzending van Sesamstraat op de eerste zender plaats moet maken voor een talkshow van Omroep Max. Het kinderprogramma is voortaan te zien op de digitale zender Zappelin Xtra. De uitspraak van NTR-directeur Römer verklaart waarom acteur Aart Staartjes, die de beroemde straat al meer dan dertig jaar bewoont, werd overvallen door het nieuws. Aan HP/De Tijd vertelde hij eerder vandaag dat hij niet was ingelicht over de verandering. 'Ik schrik ervan. Wat vreselijk. Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om.' Römer stelt dat de omroep in mei hoogte kreeg van de plannen van NPO om Sesamstraat te verplaatsen. 'Er zijn daarna nog vele gesprekken over gevoerd; het is niet zonder slag of stoot gegaan.' Uiteindelijk kan Römer het besluit van de NPO wel begrijpen. 'Van de 550.000 drie tot vijfjarigen in Nederland kon de avonduitzending er maar 20.000 bereiken. Dit is onze belangrijkste doelgroep, dus dan moet je iets veranderen.' 51 Is dit een teken aan de wand dat Sesamstraat uiteindelijk helemaal zal verdwijnen? Römer: 'Aan elk programma komt ooit een einde, kijk maar naar Lingo en Man Bijt Hond. Inhoudelijk hoeft Sesamstraat nog lang niet klaar te zijn, maar we moeten onze doelgroep wel blijven bereiken. Tijdstipveranderingen zijn in dat opzicht niet goed.' PLEK OP NPO 3? Omroep Max-baas Jan Slagter stelt op Twitter voor om het kinderprogramma naar NPO 3 te verhuizen. Hij reageert daarmee op verwijten die hij krijgt omdat Bert en Ernie plaats moeten maken voor een programma van zijn omroep. Slagter stelt dat het jammer is dat er op NPO 1 geen plek meer is voor Sesamstraat. Kristel van Teeffelen, “Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderde kijkgedrag,” Trouw De Verdieping, 6-11-2015. Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderende kijkgedrag Het doet nu misschien even pijn. Maar uiteindelijk zal het vast wennen: favoriete televisieprogramma's die niet langer te zien zijn op de vertrouwde tv-kanalen van de publieke omroep, maar enkel via internet. Het kinderprogramma 'Sesamstraat' is dat lot vanaf januari beschoren. Dat maakt nogal wat emoties los. Een 'Sesamstraat moet blijven'-campagne krijgt veel steun op sociale media. Aart Staartjes, al ruim dertig jaar bewoner van Sesamstraat, twijfelt of hij nog wel wil blijven. Politiek Den Haag vreest dat het schrappen van het NTR-programma van de familiezender NPO 1 een teken is van het kijkcijfervirus dat zich steeds verder over het Hilversumse Mediapark verspreidt. De NPO, die de beslissing nam om Sesamstraat niet langer om half zes uit te zenden, zegt die emoties te begrijpen. Vele generaties zijn met het kinderprogramma opgegroeid, beschouwen het als cultureel erfgoed - en daar blijf je met je handen vanaf. Kinderen kijken minder tv Hartverwarmend al die reacties, vindt Paul Römer. Als al die mensen ook naar Sesamstraat zouden kijken, zou het programma zijn plek op NPO 1 gewoon behouden, zegt de directeur van de NTR. Want dat is het probleem. Maar zo'n 20.000 kleuters zitten daadwerkelijk om half zes klaar voor de tv. Met de uitzendingen overdag op NPO 3, die overigens gewoon blijven bestaan, bereikt de NTR 35.000 kijkers tussen de drie en zes jaar. Kinderen, nog meer dan volwassenen, kijken nou eenmaal steeds minder tv via de traditionele kanalen. Ze kijken ook via Youtube en apps. Zo is de NPO Zappelin app waar Sesamstraat straks op te zien is, 700.000 keer gedownload. Een groot potentieel publiek als je het vergelijkt met de 20.000 kleuters die voor de tv zitten Doodklap Is het dan helemaal niet erg dat Pino, Ieniemienie en Meneer Aart straks niet meer vlak voor het eten op NPO 1 te zien zijn? Dat ook weer niet. "Ik zou willen dat ik volmondig nee zou kunnen zeggen op de vraag of dit de doodklap voor het programma wordt", zegt Römer. "Maar dat is niet zo. We gaan 52 in ieder geval door met produceren. Alleen is het afwachten of we in staat zijn online voldoende bereik te vinden." Bovendien is Sesamstraat bij uitstek een programma dat ouders samen met kinderen kijken. En dat is via een tablet toch even wat onhandiger. "Op zich is dat jammer, want we weten dat samen media gebruiker aanzienlijk effectiever is voor de ontwikkeling van jonge kinderen", zegt Peter Nikken, specialist jeugd en media bij het Nederlands Jeugdinstituut. "Bij samen kijken voelen jonge kinderen zich meer gesteund om op te letten, krijgen ze uitleg van ouders, ervaren ze hoe die reageren op het programma. Daardoor snappen kinderen de essentie van het programma beter en blijft het hangen." Wilfred Takken en Maarten Huygen, “Sesamstraat gaat door, belooft Rutte”, NRC Handelsblad, 7- 11-2015 Sesamstraat gaat door, belooft Rutte Sesamstraat is een staatszaak geworden waarover zelfs de premier zich uitsprak, gisteravond op zijn wekelijkse persconferentie. Rutte gaf zijn steun aan de publieke omroep NPO, die het tv-programma voor kleuters vanaf volgend jaar niet meer op NPO 1 uitzendt. SP en D66 vinden dat een schande. Op Twitter en Facebook schreeuwden vele ouders moord en brand: „Je suis Pino!” De publieke omroep ging gistermiddag in het tegenoffensief en stuurde een persbericht rond: „Sesamstraat gaat door. Sesamstraat is ook te zien op plekken waar de jonge fans tegenwoordig de programma’s kijken.” Hiermee bedoelt de omroep de andere kanalen waarop het programma te zien blijft: NPO 3, Zappelin Xtra (het themakanaal voor kinderen), op de websites en via de app. Rutte beaamde: „Sesamstraat gaat gewoon door. Je kunt altijd nog de iPad aanzetten.” Iedere keer als er iets verandert aan Sesamstraat, staat het volk op. Ajé Boschhuizen, hoofd jeugdtelevisie van de NTR, zei na de vorige rel, die van januari 2014: „Altijd als wij iets te melden hebben met Sesamstraat, dan duikt de hele wereld erbovenop. En daar zij we blij mee. De teneur is toch: blijf van Sesamstraat af. De mensen houden van Sesamstraat.” Hoewel Sesamstraat via vele kanalen te zien is, zal het schrappen van de uitzending op NPO 1 flinke gevolgen hebben voor de kijkcijfers. In Nederland wonen 550.000 kleuters (3-5 jaar). Van hen kijkt 91 procent tenminste vijf minuten per maand naar Sesamstraat. Verreweg de meeste mensen kijken op NPO 1: gemiddeld 20.000 kleuters en 112.000 zesplussers per uitzending. In de vroege ochtend op NPO 3 is dat minder: gemiddeld 13.000 kleuters en 21.000 zesplussers. Het aantal kijkers naar het digitale themakanaal Zappelin Xtra is volgens Jacinta Louwes, kijkonderzoeker van de NTR, zo verwaarloosbar klein dat zij niet eens kijkcijfers per programma heeft. Volgens de NPO wordt de tv-uitzending overbodig omdat kinderen toch steeds meer op de websites of via de app kijken. Niet waar, zegt Louwes: het aantal online kijkers van Sesamstraat daalt, tegen alle verwachtingen in. Twee jaar geleden werd nog 80.000 keer per maand een Sesamstraat-video gestart op een van de NPO-sites. Nu is dat 45.000 keer per maand. Grofweg 1.500 clicks per dag; een fractie van de televisiecijfers. De cijfers van de app zijn er nog niet. 53 VAN LIEMPT LIVE. “Van Liempt Live: Paul Römer over Sesamstraat, Nieuwsuur en Ajax.” Televisiefragment uit VAN LIEMPT LIVE uitgezonden op 11-11-2015. L: Hoe zit het nou precies? Ophef omdat het van zijn vertrouwde plekje wegging. Paul: Vrijdag storm, zaterdag alweer gaan liggen. Slip of the tongue. Sesamstraat altijd gevoelige business. De makers wisten het nog niet, dus binnen NTR ook onrust. L: denk je dat je fouten hebt gemaakt? Paul: Ja, binnen de communicatie. L: gaat het om de kijkcijfers? Paul: ja kijkcijfers zijn belangrijk. Maar niet kwantitatief. Maar het gaat om microniveau. Sesamststraat voor 3 tot 6 jaar. Dat zijn er 50.000 in NL, die willen we allemaal bereiken met onze jeugdprogrammering. Je bereikt dus je doel niet… L: ook niet als je een taak hebt? Paul: onderdeel van die taak is jeugdprogrammering. Maar dan moet je wel zorgen dat je die kleintjes ook vindt. Als je die niet vindt om half 6 op NPO 1, dan is het begrijpelijk dat de netmanager zo’n besluit neemt. Ik ben hier ook niet blij mee, ik was ook liever op NPO 1 gebleven want dat is het hoofdveld. L: is dit de voorbode van meer? Paul: er wordt al jaren op deze manier gekeken naar programma’s. Ze komen en gaan. L: jij bent niet de baas van de publieke omroep hè? Paul: Het is geen beslissing van de NTR, het is de baas van de NPO die de schema’s maakt die gaat over welke programma’s komen en verdwijnen. Er gaan gegarandeerd meer programma’s sneuvelen, maar het is niet zijn taak om te vertellen welke. Onderwerp 2: Nieuwe mediawet L; wat verandert er voor de kijker? Paul: kijker gaat niet zoveel merken, programma’s gaan door. Het proces voor de camera verandert niet zoveel. L: de makers? Paul: De makers bij de publieke omroep die in dienst zijn blijven gewoon allemaal hun programma’s maken. De producenten die eigen bedrijven hebben krijgen de kans om de programma’s die ze bedacht hebben ook aan te dragen bij de netmanager direct. Vroeger moest je eerst naar een zender, en nu kan je dus direct naar de netmanager. L: Mensen zijn anders aan het kijken. Maar eerst even over de kijkcijfers…. 54 Later dat gesprek: over Nieuwsuur. Paul: wij hebben als publieke omroep de opdracht van de overheid dus van heel Nederland. Om met al onze programma’s in totaal heel Nederland te bereiken. Weer later dat gesprek wanneer het gaat over de verdwijning van radio 6 en we een terugblik zien van Staatssecretaris Dekker aan tafel bij van Liempt eerder die week… Paul: In de operatie is hij echt op afstand en dat moet ook. De publieke omroep moet onafhankelijk van de politiek zijn ding kunnen doen. Paul: ik vind dat wij de kans, de speelruimte hebben om nieuwe dingen te doen en uit te proberen. Voor ons is de uitdaging om dingen die nieuw iets uit te proberen. L: jongeren kijken op een nieuwe manier Netflix. Hoe speelt de publieke omroep daar op in? Paul: dat is de vraag die we de komende 5 jaar hebbem. Om het kort samen te vatten: onze hele industrie is gebasseerd op primetime kijken, we meten van 6 uur tot half 12.En daar hebben we het publiek, en omdat we het publiek daar hebben kunnen de commercielen er geld aan verdienen want je verkoopt reclamezendtijd, marktaandeel. En dat is onze legitimatie. Hetzelfde publiek gaatzich verspreiden over de hele dag. Paul: publiek meer verspreid over de hele dag, en meer platformen. De verspreiden zichover tijd en verheid van kanalen. L: dus leren in kleinere aantallen te denken. Paul: Ik denk dat dat een groot deel van het antwoord is. Weet welk publiek je wil bereiken, weet waar ze zitten, en maak je programma’s zo dat ze voor dat moment relevant zijn. L: mag ik dan toch weer terugkomen op nieuwsuur…. 1458 55 Bijlage 3: Uitingen van de publieke omroepen, thematisering Thema: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet! NPO, “Sesamstraat gaat door,” Over de NPO: Persberichten, 6-11-2015 Sesamstraat gaat door en blijft dagelijks twee keer per dag op NPO Zappelin op 3 te zien! Sesamstraat is ook te zien op plekken waar de jonge fans tegenwoordig de programma's kijken: via de NPO Zappelin app, NPO.nl en zappelin.nl en natuurlijk het digitale themakanaal NPO Zappelin Xtra. Sesamstraat blijft en is te zien op elke plek, op ieder moment, voor iedereen. NOS, “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet,” NOS, 6-11-2015 "Sesamstraat is all over the place", zegt programmadirecteur Frans Klein in het NOS Radio 1 Journaal in reactie op de verhuizing van de kinderserie naar het digitale themakanaal Zapp Xtra. Volgens hem zijn er nog genoeg mogelijkheden om Sesamstraat 's avonds te kunnen kijken, dus "Sesamstraat verdwijnt helemaal niet". "Laten we niet vergeten dat er nog steeds twee uitzendingen per dag op NPO 3 zijn. Daarnaast staan het themakanaal, de app en de site de kijkers ten dienste. Er zijn weinig groepen die we zo optimaal bedienen als deze." Wilfred Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1,” NRC Handelsblad, 6-11-2015 „Het goede nieuws is dat Sesamstraat blijft bestaan”, zegt Paul Römer van omroep NTR. „Maar we raken onze plaats op NPO 1, het hoofdveld, helaas kwijt.” Het bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) haalt in het komende jaar het populaire kleuterprogramma van NPO 1 af. Sesamstraat is nog wel te zien, in de ochtend op NPO 3 en in de namiddag op themakanaal Zappelin Xtra, en op verschillende online platforms. Het ‘kinderuurtje’, van vijf tot zes uur ‘s middags – waarin ook KRO Kindertijd te zien is – wordt vervangen door het ouderenprogramma Tijd voor MAX, dat verhuist van NPO 2. Thema: bereikbaarheid NPO, “Sesamstraat gaat door,” Over de NPO: Persberichten, 6-11-2015 Met de nieuwe programmering zorgen we dat ons publiek –zowel jong als oud- zo goed mogelijk van al onze programma's kan genieten. Daarbij houden we rekening met het kijkgedrag van de verschillende doelgroepen. Tijd voor Max verhuist van NPO 2 naar NPO 1 omdat er op dat moment ook heel veel ouderen voor de televisie zitten. Veel kijkers zijn met Sesamstraat opgegroeid en we begrijpen de emotie die de verhuizing losmaakt bij de oudere kijkers en de mensen die betrokken zijn bij Sesamstraat. De verhuizing past in een bredere ontwikkeling. Steeds meer jonge kijkers kijken flexibel naar programma's: soms op TV en steeds vaker via NPO Gemist, de app van NPO Zappelin en via zappelin.nl. Die aantallen nemen toe en daar spelen we als publieke omroep op in. We weten namelijk ook dat de ochtenduitzending van Sesamstraat op NPO Zappelin in de doelgroep (3 tot 5 jaar) beter bekeken wordt dan de avonduitzending op NPO 1 in diezelfde doelgroep (40% in de ochtend tegen 15% in de avond). Daarnaast hebben we de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in kindertelevisie en in de kanalen waar de kinderprogrammering te zien is. Dat werpt 56 zijn vruchten af. Sinds een aantal jaren is NPO Zapp(elin) de grootste kinderzender van Nederland en kinderen weten ons ook online heel goed te vinden. De NPO Zappelin app is bijvoorbeeld 700.000 keer gedownload. Ouders en kinderen weten onze programma’s dus goed te vinden. NOS, “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet,” NOS, 6-11-2015 Klein ziet geen probleem in de verhuizing, omdat kinderen niet meer zo vaak via de tv kijken. "We zien dat deze generatie steeds meer via internet kijkt. We proberen de groepen te bereiken via de technieken die ze gebruiken." Hij zegt dat de publieke omroep de afgelopen jaren enorm heeft geïnvesteerd in de kinderprogrammering. "We hebben een nieuwe app ontwikkeld en we hebben ervoor gezorgd dat het themakanaal in het basispakket van de aanbieders terecht is gekomen", zegt Klein. Wilfred Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1,” NRC Handelsblad, 6-11-2015 Volgens Suzanne Kunzeler, coördinator jeugd, is het kijkcijfer van Sesamstraat op NPO 1 weliswaar veel hoger dan op NPO 3, maar kijken op de laatste zender wel meer kleuters, de doelgroep. Kunzeler ziet het verdwijnen van het kinderuurtje op NPO 1 als teken van emancipatie van jeugdzender NPO 3: „NPO 1 is niet bedoeld voor kinderprogramma’s. NPO 3 is al een paar jaar marktleider in de doelgroep. We hebben NPO 1 niet meer nodig. We kunnen zonder zijwieltjes fietsen.” Volkskrant redactie, “NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg,” De Volkskrant, 6- 11-2015. Uiteindelijk kan Römer het besluit van de NPO wel begrijpen. 'Van de 550.000 drie tot vijfjarigen in Nederland kon de avonduitzending er maar 20.000 bereiken. Dit is onze belangrijkste doelgroep, dus dan moet je iets veranderen.' Kristel van Teeffelen, “Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderde kijkgedrag,” Trouw De Verdieping, 6-11-2015. Kinderen, nog meer dan volwassenen, kijken nou eenmaal steeds minder tv via de traditionele kanalen. Ze kijken ook via Youtube en apps. Zo is de NPO Zappelin app waar Sesamstraat straks op te zien is, 700.000 keer gedownload. Een groot potentieel publiek als je het vergelijkt met de 20.000 kleuters die voor de tv zitten Paul Römer bij VAN LIEMPT LIVE: Kijkcijfers zijn belangrijk, alleen niet in de zin van kwantitatieve kijkcijfers, niet om de hoeveelheden. Het gaat om microniveau. […] Uiteindelijk heeft elk programma zijn doelgroep. Bijvoorbeeld SESAMSTRAAT wordt gemaakt voor kinderen tussen de 3 tot 6 jaar, daarvan zijn er 550.000 in Nederland. Die willen we het liefst allemaal bereiken met onze jeugdprogrammering. Als je dan constateert dat je het programma uitzend op een tijd en er kijken er maar 20.000 ben je dus niet effectief genoeg, je bereikt je doel met je programma niet. ….onderdeel van die taak is jeugdprogrammering. Maar dan moet je wel zorgen dat je die kleintjes ook vindt. Als je die niet vindt om half 6 op NPO 1, dan is het begrijpelijk dat de netmanager zo’n besluit neemt. Ik ben hier ook niet blij mee, ik was ook liever op NPO 1 gebleven want dat is het hoofdveld. 57 Bijlage 4: Uitingen van critici en journalisten in de pers, codering Nick Muller, “Meneer Aart wordt overvallen door einde Sesamstraat: ‘ik denk dat ik er nu mee stop’,” HP de Tijd, 5-11-2015 MENEER AART WORDT OVERVALLEN DOOR EINDE SESAMSTRAAT: ‘IK DENK DAT IK ER NU MEE STOP’ Sesamstraat verdwijnt per 1 januari 2016 van NPO 1. Dat maakte een woordvoerder van de NPO donderdagavond bekend. Het populaire kinderprogramma is vanaf het nieuwe jaar alleen nog in een middaguitzending en op het themakanaal NPO Zappelin Xtra te zien. Aart Staartjes, die al meer dan dertig jaar de rol van Meneer Aart speelt, wordt overvallen door het nieuws. Hij was nog niet op de hoogte gebracht van het feit dat Sesamstraat van NPO 1 verdwijnt. “Daar schrik ik heel erg van. Wat vreselijk. Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om,” zegt hij kort na de bekendmaking van het nieuws aan de telefoon. Helemaal verbaasd is hij overigens niet. “Ik heb zoiets als dit wel gevreesd natuurlijk. Ik heb nog niet zo lang geleden inlichtingen proberen te winnen bij de NPO over het voortbestaan van Sesamstraat, maar ik kreeg botweg geen antwoord. Dat had me natuurlijk al aan het denken moeten zetten.” Opstappen Staartjes kwam in 2009 al in actie tegen de netmanagers, toen het uitzendtijdstip van Sesamstraat werd vervroegd. Hij dreigde toen om het kinderprogramma te verlaten. In 2011 kwam hij in dagblad Metro terug op deze actie: “Ik wilde het destijds heel hoog spelen. Ik vond ook dat ik principieel gezien op moest stappen. Toen het besef kwam dat het tijdstip niet ging veranderen, dacht ik: dan maar laf. Ik zou het enorm missen.” Nu zegt hij, in reactie op het nieuws dat Sesamstraat verhuist naar een themakanaal: “Ik denk dat ik er nu wel mee stop. Ik moet er natuurlijk nog even rustig over slapen, maar als Sesamstraat verhuist naar een themakanaal is de kern van het programma natuurlijk weg. Het was juist zo leuk dat kinderen ’s avonds met hun ouders naar ons konden kijken. Dat zie ik nu niet meer gebeuren. Want die themakanalen zijn natuurlijk surrogaat: de kijkdichtheid is nul.” In januari en in mei zijn nog opnames voor een nieuw seizoen van het kinderprogramma, maar of hij daaraan mee gaat werken weet hij nog niet. “Ze moeten me eerst maar eens bellen en wat uitleg verschaffen. Gek eigenlijk: als mensen ontslagen worden bij de Nationale Spoorwegen dan worden ze een tijdje van tevoren ingelicht, maar ik moet het nieuws nota bene van u vernemen. Ik vind het de taak van de publieke omroep om een programma als Sesamstraat uit te zenden. We hebben ons veertigjarig jubileum gelukkig nog gehaald, maar dat Sesamstraat nu op deze manier wordt vermoord… Vreselijk.” NOS, “NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet,” NOS, 6-11-2015 NPO: Sesamstraat verdwijnt helemaal niet "Sesamstraat is all over the place", zegt programmadirecteur Frans Klein in het NOS Radio 1 Journaal in reactie op de verhuizing van de kinderserie naar het digitale themakanaal Zapp Xtra. Volgens hem zijn er nog genoeg mogelijkheden om Sesamstraat 's avonds te kunnen kijken, dus "Sesamstraat verdwijnt helemaal niet". 58 "Laten we niet vergeten dat er nog steeds twee uitzendingen per dag op NPO 3 zijn. Daarnaast staan het themakanaal, de app en de site de kijkers ten dienste. Er zijn weinig groepen die we zo optimaal bedienen als deze." Het kinderprogramma verhuist per 1 januari omdat de publieke omroep zo veel mogelijk verschillende groepen wil bereiken. "Wij zijn de programmering aan het veranderen. Op NPO 2 gaan we een levensbeschouwelijk programma uitzenden. Dat betekent dat Tijd voor Max gaat verhuizen naar NPO 1. Omdat we natuurlijk de ouderen op dat moment ook goed willen bedienen." Meneer Aart Klein ziet geen probleem in de verhuizing, omdat kinderen niet meer zo vaak via de tv kijken. "We zien dat deze generatie steeds meer via internet kijkt. We proberen de groepen te bereiken via de technieken die ze gebruiken." Hij zegt dat de publieke omroep de afgelopen jaren enorm heeft geïnvesteerd in de kinderprogrammering. "We hebben een nieuwe app ontwikkeld en we hebben ervoor gezorgd dat het themakanaal in het basispakket van de aanbieders terecht is gekomen", zegt Klein. Sesamstraat wordt nu nog drie keer per dag uitgezonden, waarvan de avonduitzending, rond 17.00 uur, de populairste is. Meneer Aart die al meer dan veertig jaar in de serie speelt, liet aan HP De Tijd weten, geschrokken te zijn van het nieuws. Hij denkt erover na om uit het programma te stappen. "Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om. Het was juist zo leuk dat kinderen 's avonds met hun ouders naar ons konden kijken. Dat zie ik nu niet meer gebeuren, want die themakanalen zijn natuurlijk surrogaat: de kijkdichtheid is nul." Je suis Pino Op Twitter valt het nieuws over de verhuizing niet in goede aarde. Onder de hashtags 'Sesamstraat moet blijven' en 'Je suis Pino' klagen mensen over de beslissing van de NPO. De website Upcoming heeft een lijst met vijftien redenen gemaakt waarom het kinderprogramma op NPO 1 moet blijven. Behalve mensen op Twitter, verbaast het besluit van de NPO ook de SP en D66. "Een onbegrijpelijk besluit van de managers uit Hilversum die zich blindstaren op kijkcijfers", zegt SP- Kamerlid Jasper van Dijk tegen NU.nl. Hij vindt dat staatssecretaris Dekker een "stevig gesprek" moet voeren met de omroep om het besluit terug te draaien. D66-Kamerlid Kees Verhoeven verbaast zich erover dat de publieke omroep geen amusement meer mag uitzenden van de staatssecretaris, maar dat er ondertussen allerlei culturele en educatieve programma's verdwijnen. Frans Klein begrijpt de kritiek die er is. "Ik denk dat dit programma voor een groot deel omgeven wordt door een gevoel van melancholie, zeker als het om de wat oudere doelgroep gaat." Verder denkt hij niet dat Meneer Aart daadwerkelijk de serie zal verlaten. "Ik geloof dat een goed gesprek veel doet. Sesamstraat is 'all over the place', dus dat kan bijna geen reden zijn voor een vertrek." 59 Marcel Frost, “Sesamstraat hoort bij etenstijd!,” De Telegraaf, 6-11-2015 'Sesamstraat hoort bij etenstijd!' Schrik, verbazing en ongeloof, maar bekende Nederlanders tonen ook begrip nu de NPO besloten heeft om in januari Sesamstraat uit de vooravond van het eerste net te schrappen. Het kinderprogramma verhuist naar themakanaal Zapp Xtra en blijft daarnaast overdag te zien op NPO 3. Op de plek van Sesamstraat komt straks Tijd voor MAX. RTL 7-presentator Wilfred Genee (vader van twee kinderen van 6 en 3): ,,Er wordt vaak gezegd ’de jeugd heeft de toekomst’, maar die moet nu wijken voor mensen op leeftijd. Ik kijk zelf nog regelmatig, het is toch een stukje jeugdsentiment. Goed, Sesamstraat is nog wel op andere plekken te zien, maar dat je in de vooravond naar het eerste net zapt is bijna een automatisme.” Gekscherend: ,,Het Nederlands voetbal zit in een wak, we gaan niet eens naar het EK en nu krijgt ook nog Sesamstraat een andere plek: je kan je nergens meer aan vasthouden.” Acteur Bram van der Vlugt (81): ,,Ik ben er ongelooflijk van geschrokken, maar we moeten eraan wennen dat televisie een verouderd medium aan het worden is. Sesamstraat verdwijnt niet voor de mensen die bij de tijd zijn. Het programma is steeds met zijn tijd meegegaan en nu dus ook wat uitzending betreft.” van Gelder maakte zelf jarenlang programma’s met en voor kinderen. ,,Sesamstraat hoort bij etenstijd; ik snap niet waarom het verdwijnt. Jeugdjournaal, het Klokhuis en Sesamstraat zijn haast onderdeel van de opvoeding. Op die programma’s moet je zuinig zijn; niet wegstoppen op een themakanaal waar de kans groot is dat bijna niemand deze vindt.” 'Publieke taak' Carlo Boszhard, die samen met Irene Moors furore maakte met Telekids, zegt: ,,Ik snap nog wel dat Sesamstraat misschien niet goed genoeg scoort voor NPO 1, maar ze hebben toch nog twee zenders? De publieke omroep – de naam zegt het al – heeft een publieke taak en een programma als Sesamstraat is hartstikke duur, alleen al wat rechten betreft. Dat ga je dan toch niet op een themakanaal uitzenden... Zet het ’s avonds op NPO 2 of 3! Er moet toch iemand bij de NPO zijn die inziet dat dit gewoon op tv hoort in de vooravond?” Presentator Harm Edens, die zelf twee kinderen heeft van 2 en 5, denkt er hetzelfde over: ,,Ik vind het wel erg jammer, ik kijk zelf nog regelmatig met mijn kinderen mee. Ja, ik snap dat het voor NPO 1 te weinig scoort, maar kan het niet op 2 of 3? Ik ben bang dat als het naar een themakanaal gaat, dat dan over een jaar wordt besloten dat het helemaal stopt omdat er te weinig mensen kijken. Ik zou dan ook graag iedereen willen oproepen om nu massaal naar themakanalen te gaan kijken, zodat we dat in elk geval kunnen voorkomen.” Shownieuws-gezicht Bridget Maasland, moeder van een zoon van 7: ,,Hij heeft er niets mee en ook nooit gehad en ik ben zelf ook geen megafan. Ergens begrijp ik wel dat het zonde is dat het van het eerste net verdwijnt, maar kinderen gaan ook met de tijd mee en kijken nu veel meer via internet en ook veel gerichter. Ik vind dit eigenlijk wel modern.” Presentator en programmamaker Ewout Genemans, zelf ooit ’kinderheld’ in de Nickelodeon- serie Zoop. ,,We leven in een andere tijd, er verandert veel. Jongere kinderen weten Sesamstraat ook straks nog wel te vinden, denk ik. Het zullen vooral ouders en opa’s en oma’s zijn die geholpen moeten worden om het programma op de nieuwe plek te vinden. Op social media gaan volgens onderzoeksbureau Coosto inmiddels meer dan 10.000 berichten over Sesamstraat. Daarvan zijn er meer negatief dan positief over het NPO-besluit. 60 NOS, “Kamer: niet bemoeien met tv-programma’s,” NOS, 6-11-2015 Kamer: niet bemoeien met tv-programma's De coalitiepartijen vinden dat de politiek zich niet moet bemoeien met de uitzending van Sesamstraat. Daar gaat de NPO wat hen betreft zelf over. VVD-Kamerlid Elias zegt het licht lachwekkend te vinden dat politici zich zo druk maken over het plan om Sesamstraat niet meer op NPO 1 uit te zenden. Voor hem is het belangrijkste dat iedereen het programma kan blijven zien. En dat is volgens hem het geval: ofwel via het themakanaal Zapp Xtra ofwel via een app. Dat die app inmiddels zo'n 700.000 keer is gedownload, is volgens hem veelzeggend. Dat betekent dat mensen die mogelijkheid gemakkelijk weten te vinden. PvdA-Kamerlid Mohandis begrijpt dat mensen het jammer vinden dat "Tommie, Ieniemienie en al die andere iconische figuren niet meer op NPO 1 te zien zijn". "Maar de NPO is onafhankelijk en bepaalt zelf hoe de programmering eruit ziet." Mohandis' partijgenoot Marcouch twitterde vanmorgen dat Sesamstraat moet blijven. Hij zei gisteren al dat hij indertijd veel aan het programma heeft gehad om Nederlands te leren. Hij voegt daar desgevraagd dat hij puur op persoonlijke titel spreekt. Een aantal oppositiepartijen vindt dat Dekker wel met de NPO moet gaan praten. De SP wil dat hij de publieke omroep ervan overtuigt om Sesamstraat op NPO 1 te gaan uitzenden. Kamerlid Van Dijk vindt het triest dat het programma van de reguliere zender verdwijnt "louter vanwege de kijkcijfers". Hij zegt dat Sesamstraat een mooi voorbeeld is van een educatief programma, waarvoor Dekker pleit in zijn plannen voor de publieke omroep, en dat er nu een groep kijkers wordt uitgesloten. "Niet iedereen ontvangt NPO Zappelin", volgens Van Dijk. Dat programmadirecteur Klein vanmorgen op radio 1 zei dat er nog genoeg mogelijkheden zijn om te kijken, vindt hij een vreemde redenering. "Dan kun je het NOS Journaal ook wel van NPO 1 afhalen." Verkeerde weg D66-Kamerlid Verhoeven vindt "het schrappen van publieke kerntaken vanwege kijkcijfers" de verkeerde weg. Ook hij vindt dat Dekker met de NPO moet gaan praten. Niet over het schrappen van één programma, maar over het schrappen van educatie en cultuur "terwijl dat publieke kerntaken zijn". Hij wil dat de staatssecretaris de publieke omroep aanspreekt op de gemaakte prestatieafspraken. Mediacourant, “Carlo Boszhard pleit voor Sesamstraat op NPO 2 of 3,” Mediacourant.nl, 6-11-2015 Carlo Boszhard pleit voor Sesamstraat op NPO 2 of 3 RTL 4-ster Carlo Boszhard denkt, net als Omroep MAX-baas Jan Slagter en tv-presentator Harm Edens, dat het een beter idee is om de kindershow Sesamstraat te verhuizen naar NPO 2 of NPO 3. Dat vertelt hij vandaag in De Telegraaf. De Sesamstraat-herhaling in de namiddag verhuist van NPO 1 naar themakanaal NPO Zapp Xtra. “Ik snap nog wel dat Sesamstraat misschien niet goed genoeg scoort voor NPO 1, maar ze hebben toch nog twee zenders?“, aldus een kritische Boszhard. Een verhuizing naar een nauwelijks bekeken digitaal themakanaal is gewoon zonde vindt hij. “De publieke omroep – de naam zegt het al – heeft een publieke taak en een programma als Sesamstraat is hartstikke duur, alleen al wat rechten betreft. Dat ga je dan toch niet op een themakanaal uitzenden…” 61 “Zet het ’s avonds op NPO 2 of 3! Er moet toch iemand bij de NPO zijn die inziet dat dit gewoon op tv hoort in de vooravond?” Harm Edens is het daarmee eens. “Ja, ik snap ik dat het voor NPO 1 te weinig scoort, maar kan het niet op 2 of 3? Ik ben bang dat als het naar een themakanaal gaat, dat dan over een jaar wordt besloten dat het helemaal stopt omdat er te weinig mensen kijken.” NPO 1 stopt met het door zo’n 100.000 mensen bekeken kinderblok tussen 17.00 en 18.00 uur om plaats te maken voor Tijd voor MAX, dat 500.000 kijkers trekt. De namiddag-herhaling van Sesamstraat is onderdeel van dat kinderblok. De originele uitzending ‘s ochtends en de herhaling in de vroege middag blijven gewoon te zien bij Zappelin op NPO 3. Wilfred Takken, “Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1,” NRC Handelsblad, 6-11-2015 Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1 Het besluit om Sesamstraat niet langer uit te zenden op NPO 1 oogst kritiek, vooral bij oudere kijkers. „#JeSuisPino.” „Het goede nieuws is dat Sesamstraat blijft bestaan”, zegt Paul Römer van omroep NTR. „Maar we raken onze plaats op NPO 1, het hoofdveld, helaas kwijt.” Het bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) haalt in het komende jaar het populaire kleuterprogramma van NPO 1 af. Sesamstraat is nog wel te zien, in de ochtend op NPO 3 en in de namiddag op themakanaal Zappelin Xtra, en op verschillende online platforms. Het ‘kinderuurtje’, van vijf tot zes uur ‘s middags – waarin ook KRO Kindertijd te zien is – wordt vervangen door het ouderenprogramma Tijd voor MAX, dat verhuist van NPO 2. DALENDE KIJKCIJFERS 124.000 kijkers trok Sesamstraat in 2008 op NPO 1, plus 103.000 kijkers op de ander netten. Dit zakte in 2009 naar 94.000 kijkers toen het tijdstip, onder luid protest, werd vervroegd van half zeven ’s avonds naar vijf uur (nu 17:25). 112.000 kijkers nu , plus 19.000 op NPO 3. (Cijfers van SKO die alleen gegevens van 6+-kijkers verstrekt - dus niet de doelgroep) Het besluit werd gisteravond bekend en zorgde meteen voor veel ophef, op Twitter („#JeSuisPino”) en Facebook. Ook de politiek liet vanochtend al van zich horen. Socialistisch Kamerlid Jasper van Dijk (SP) wil staatssecretaris Dekker (VVD, Media) dinsdag op het matje roepen, en roept de bevolking op om in opstand te komen: „Dit gaat puur om kijkcijfers. Terwijl de publieke omroep zich juist moet richten op educatie en cultuur, waar Sesamstraat bij uitstek een voorbeeld van is.” D66sprak op Nu.nl van „een commerciële wind door Hilversum.” Römer: „Ik begrijp de emoties heel goed,Sesamstraat zit zo diep in onze cultuur verankerd. Zelfs mensen die al twintig jaar niet meer kijken, vinden dit erg.” Maar hij heeft wel enig begrip voor het besluit: „Kinderen kijken steeds meer via andere kananalen. En NPO 1 is een familiezender, die hogere aantallen kijkers moet trekken op dat tijdstip.” De samenstellers van tv-avonden willen graag een goed bekeken programma in de vooravond, in de hoop dat de kijkers dan de rest van de avond op die zender blijven hangen. Frans Klein, als tv-directeur van de NPO verantwoordelijk: „Het protest komt vooral van ouders en grootouders, die op dat tijdstip meekijken en die het uit melancholie en gewoonte vervelend vinden dat het verdwijnt. Maar voor hen wordt Sesamstraat niet gemaakt.” Volgens Klein 62 kijkt de kleuter allang elders. „Dit sluit aan bij het veranderende kijkgedrag van de jeugd. We hebben een Zappelin-app gelanceerd, die maar liefs 700.000 keer is gedownload. Kleuters kijken op de iPad, op de website Zappelin.nl of op NPO 3. Sesamstraat is all over the place.” Volgens Suzanne Kunzeler, coördinator jeugd, is het kijkcijfer van Sesamstraat op NPO 1 weliswaar veel hoger dan op NPO 3, maar kijken op de laatste zender wel meer kleuters, de doelgroep. Kunzeler ziet het verdwijnen van het kinderuurtje op NPO 1 als teken van emancipatie van jeugdzender NPO 3: „NPO 1 is niet bedoeld voor kinderprogramma’s. NPO 3 is al een paar jaar marktleider in de doelgroep. We hebben NPO 1 niet meer nodig. We kunnen zonder zijwieltjes fietsen.” Volkskrant Redactie, “NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg,” De Volkskrant, 6-11-2015 NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg Het was niet de bedoeling dat NPO het vertrek van Sesamstraat bij de NPO 1 gisteravond al zou aankondigen. Dat zegt algemeen directeur van de NTR Paul Römer. Hierdoor heeft NTR de acteurs en andere betrokken niet kunnen inlichten. Donderdagavond maakte de NPO bekend dat de avonduitzending van Sesamstraat op de eerste zender plaats moet maken voor een talkshow van Omroep Max. Het kinderprogramma is voortaan te zien op de digitale zender Zappelin Xtra. De uitspraak van NTR-directeur Römer verklaart waarom acteur Aart Staartjes, die de beroemde straat al meer dan dertig jaar bewoont, werd overvallen door het nieuws. Aan HP/De Tijd vertelde hij eerder vandaag dat hij niet was ingelicht over de verandering. 'Ik schrik ervan. Wat vreselijk. Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om.' Römer stelt dat de omroep in mei hoogte kreeg van de plannen van NPO om Sesamstraat te verplaatsen. 'Er zijn daarna nog vele gesprekken over gevoerd; het is niet zonder slag of stoot gegaan.' Uiteindelijk kan Römer het besluit van de NPO wel begrijpen. 'Van de 550.000 drie tot vijfjarigen in Nederland kon de avonduitzending er maar 20.000 bereiken. Dit is onze belangrijkste doelgroep, dus dan moet je iets veranderen.' Is dit een teken aan de wand dat Sesamstraat uiteindelijk helemaal zal verdwijnen? Römer: 'Aan elk programma komt ooit een einde, kijk maar naar Lingo en Man Bijt Hond. Inhoudelijk hoeft Sesamstraat nog lang niet klaar te zijn, maar we moeten onze doelgroep wel blijven bereiken. Tijdstipveranderingen zijn in dat opzicht niet goed.' KABINET ZAL ZICH NIET MET SESAMSTRAAT BEMOEIEN De NPO is onafhankelijk en bepaalt zelf wat, wanneer en waar iets wordt uitgezonden-PvdA 'Het is niet aan de politiek om te bepalen hoe laat een programma wordt uitgezonden en op welke plek het te zien is; zei staatssecretaris Sander Dekker van Media eerder in een reactie op het vertrek van Sesamstraat bij NPO 1. SP-kamerlid Jasper van Dijk riep Dekker eerder vandaag op in gesprek te gaan met NPO over de kwestie. Coalitiepartners VVD en PvdA scharen zich achter de staatssecretaris. Zij vinden dat de politiek zich niet moet bemoeien met de programmering van de publieke omroep. Van Dijk noemt het verplaatsen van Sesamstraat 'een onbegrijpelijk besluit van de managers uit Hilversum die zich blindstaren op kijkcijfers'. Ook D66-Kamerlid Kees Verhoeven stelt vragen bij de kwestie. Minister Bussemaker van Onderwijs verwees naar staatssecretaris Dekker toen haar werd gevraagd naar de kwestie. Als er aanleiding voor is, zal Dekker zeker met de NPO over de kwestie spreken, zei de minister, die toegaf dat ze groot fan is van Meneer Aart. 63 PLEK OP NPO 3? Omroep Max-baas Jan Slagter stelt op Twitter voor om het kinderprogramma naar NPO 3 te verhuizen. Hij reageert daarmee op verwijten die hij krijgt omdat Bert en Ernie plaats moeten maken voor een programma van zijn omroep. Slagter stelt dat het jammer is dat er op NPO 1 geen plek meer is voor Sesamstraat. Mediacourant, “Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen,” Mediacourant.nl, 6-11- 2015 Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen Paul Römer, baas van omroep NTR, sluit niet uit dat hij op een gegeven moment de stekker uit Sesamstraat trekt. Dat laat hij blijken op Volkskrant.nl. De kijkcijfers van de Sesamstraat-herhaling in de namiddag zijn flink gedaald en met de aanstaande verhuizing naar een digitaal themakanaal zullen die alleen verder elderen. Op de vraag of dit een teken aan de wand is, zegt Römer: “Inhoudelijk hoeft Sesamstraat nog lang niet klaar te zijn, maar we moeten onze doelgroep wel blijven bereiken.” Sesamstraat is voor Römer geen heilig huisje. “Aan elk programma komt ooit een einde, kijk maar naar Lingo en Man Bijt Hond.” Römer weet al sinds mei dat NPO 1 af wil van Sesamstraat. “Er zijn daarna nog vele gesprekken over gevoerd; het is niet zonder slag of stoot gegaan.” Uiteindelijk heeft hij er vrede mee. “Van de 550.000 drie tot vijfjarigen in Nederland kon de avonduitzending er maar 20.000 bereiken. Dit is onze belangrijkste doelgroep, dus dan moet je iets veranderen.” Die verandering is dat Sesamstraat nu beter dan ooit ‘on demand’ te bekijken is. Daarnaast houdt het programma zijn twee uitzendtijden op NPO 3 en is er straks de late middag-herhaling op Zappelin Xtra. NPO 1 gaat tussen 17.00 en 18.00 uur Tijd voor MAX uitzenden. Waar het kinderblok met Sesamstraat nu zo’n 100.000 kijkers trekt, heeft de MAX-talkshow bijna 500.000 kijkers. Kristel van Teeffelen, “Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderende kijkgedrag,” Trouw De Verdieping, 6-11-2015 Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderende kijkgedrag Het doet nu misschien even pijn. Maar uiteindelijk zal het vast wennen: favoriete televisieprogramma's die niet langer te zien zijn op de vertrouwde tv-kanalen van de publieke omroep, maar enkel via internet. Het kinderprogramma 'Sesamstraat' is dat lot vanaf januari beschoren. Dat maakt nogal wat emoties los. Een 'Sesamstraat moet blijven'-campagne krijgt veel steun op sociale media. Aart Staartjes, al ruim dertig jaar bewoner van Sesamstraat, twijfelt of hij nog wel wil blijven. Politiek Den Haag vreest dat het schrappen van het NTR-programma van de familiezender NPO 1 een teken is van het kijkcijfervirus dat zich steeds verder over het Hilversumse Mediapark verspreidt. De NPO, die de beslissing nam om Sesamstraat niet langer om half zes uit te zenden, zegt die emoties te begrijpen. Vele generaties zijn met het kinderprogramma opgegroeid, beschouwen het als cultureel erfgoed - en daar blijf je met je handen vanaf. 64 Kinderen kijken minder tv Hartverwarmend al die reacties, vindt Paul Römer. Als al die mensen ook naar Sesamstraat zouden kijken, zou het programma zijn plek op NPO 1 gewoon behouden, zegt de directeur van de NTR. Want dat is het probleem. Maar zo'n 20.000 kleuters zitten daadwerkelijk om half zes klaar voor de tv. Met de uitzendingen overdag op NPO 3, die overigens gewoon blijven bestaan, bereikt de NTR 35.000 kijkers tussen de drie en zes jaar. Kinderen, nog meer dan volwassenen, kijken nou eenmaal steeds minder tv via de traditionele kanalen. Ze kijken ook via Youtube en apps. Zo is de NPO Zappelin app waar Sesamstraat straks op te zien is, 700.000 keer gedownload. Een groot potentieel publiek als je het vergelijkt met de 20.000 kleuters die voor de tv zitten. Doodklap Is het dan helemaal niet erg dat Pino, Ieniemienie en Meneer Aart straks niet meer vlak voor het eten op NPO 1 te zien zijn? Dat ook weer niet. "Ik zou willen dat ik volmondig nee zou kunnen zeggen op de vraag of dit de doodklap voor het programma wordt", zegt Römer. "Maar dat is niet zo. We gaan in ieder geval door met produceren. Alleen is het afwachten of we in staat zijn online voldoende bereik te vinden." Bovendien is Sesamstraat bij uitstek een programma dat ouders samen met kinderen kijken. En dat is via een tablet toch even wat onhandiger. "Op zich is dat jammer, want we weten dat samen media gebruiker aanzienlijk effectiever is voor de ontwikkeling van jonge kinderen", zegt Peter Nikken, specialist jeugd en media bij het Nederlands Jeugdinstituut. "Bij samen kijken voelen jonge kinderen zich meer gesteund om op te letten, krijgen ze uitleg van ouders, ervaren ze hoe die reageren op het programma. Daardoor snappen kinderen de essentie van het programma beter en blijft het hangen." Betaalmuur Daarnaast verliest Sesamstraat zijn plek op het erepodium van de publieke omroep: NPO 1 als grootste zender van Nederland. Al kan het erger. In de Verenigde Staten, waar het programma oorspronkelijk vandaan komt, verdwijnt Sesame Street achter de betaalmuur van zender HBO. Hier blijft het Sesamstraat in ieder geval vrij toegankelijk, aldus de NPO. Lisa Bouyeure, “Je suis Ieniemienie,” HP De Tijd, 7-11-2015 JE SUIS IENIEMIENIE Nadat donderdag bekend werd dat Sesamstraat op NPO 1 het veld moet ruimen ten gunste van Tijd voor Max, ontstonden er al snel twee kampen: kamp ‘Neeee, mijn jeugd, mijn jéugd!’ en kamp ‘Bespaar me jullie gejank, sentimentele rotyuppen.’ Vanaf het nieuwe jaar worden Tommie, Ieniemienie en Pino weggestopt op het themakanaal Zapp Xtra. Ze zijn dan alleen nog te bekijken door koters met digitale televisie of een computer, kinderen die – geweldig! – willen weten wat er écht speelt. Hoewel ik geen kinderen en wel digitale televisie heb, en van mening ben dat er voor tradities een tijd van komen en een tijd van gaan is – of in het geval van Zwarte Piet: een tijd van stapsgewijs afbouwen – voegde ik me zonder aarzelen bij het eerste kamp. Uit recent onderzoek naar het Amerikaanse Sesame Street bleek bovendien dat de jonge kijkers van het programma een kleinere kans op een leerachterstand hebben dan kinderen die het niet kijken. En noem me een 65 weekhartig type, maar wat mij betreft zouden pratende dieren het sowieso nooit af moeten leggen tegen mensen, laat staan tegen Sybrand Niessen. Pratende dieren hebben hun bestaansrecht al eeuwen geleden bewezen. Een blik op de geschiedenis en de populaire cultuur bewijst dat er bijna geen onderwerp zo tijdloos is. Denk bijvoorbeeld aan de hippokampos uit de Griekse mythologie, dat serpent uit de Bijbel, Meneer de Uil, de dierenverhalen van Toon Tellegen, Stuart Little, zo ongeveer elke Disneyfilm, Orwells Animal Farm en Ovide. De beeltenis van Olivier B. Bommel staat in het Letterkundig Museum niet voor niets tussen de schrijversbustes. Pratende dieren worden in de filosofie en literatuurwetenschap aangeduid met de schitterende term antropomorfisme. Waar muizen in het echte leven doorgaans getrakteerd worden op een driegangenmenu van chloorfacinon, difethialon en bariumcarbonaat, wordt aandachtig naar ze geluisterd als ze kastanjes verdelen met een hond of verstoppertje spelen met een kinderachtige blauwe vogel. Ieniemienie is een muis om van te houden. En dan heb je nog dat brave muisje uit een van de prachtige zeventiende-eeuwse fabels van Jean de La Fontaine, ‘nog zeer jong en dus zeer onbedreven’, dat een kat beschrijft aan zijn moeder: ‘Het is fluwelig zooals wij, met langen staart, gevlekt, van uiterlijk bescheiden.’ Als een dier iets te vertellen heeft, dan luister je gewoon. Punt uit. Wat we dus doen? Sesamstraat blijft natuurlijk en duurt voortaan anderhalf uur. Jeroen Pauw wordt vervangen door een echte pauw en de spelshow In de ban van de condor zal niet langer door Tooske Ragas maar door een Californische condor gepresenteerd worden. Pino mag voortaan elke woensdag gedichton komon voordragon bij De Wereld Draait Door en dan hebben we nog Kanarie zoekt kanarie, Hotter Than My Otter, Zeesterren op het doek, Koffiegeit, Eend tegen Honden, Levenslang met slang en Sperwers dansen op het ijs. Patty Brard komt vanaf 1 januari helemaal niet meer op televisie. Wat dat met pratende dieren te maken heeft, vraagt u zich af? Helemaal niets, maar als we dan toch bezig zijn. Wilfred Takken en Maarten Huygen, “Sesamstraat gaat door belooft Rutte,” NRC Handelsblad, 7- 11-2015 Sesamstraat gaat door, belooft Rutte Sesamstraat verdwijnt van NPO 1. Zelfs premier Rutte bemoeit zich ermee. Hoe belangrijk is het programma? Premier Ruttes favoriete Sesamstraat-scène is die waarin Bert en Ernie een dispuut hebben over de verdeling van een taart. „Een echte VVD-clip”, aldus Rutte. In het fragment maakt Bert er bezwaar tegen dat Ernie zich het grootste stuk toe-eigent. Op de vraag van Ernie hoe hij het dán zou doen, antwoordt Bert dat hij Ernie het grootste stuk zou geven. Hierop zegt Ernie dat dit nu toch het geval is. Rutte: „Die gesprekken heb ik ook vaak met de PvdA en dan moet ik altijd aan die scène denken.” Sesamstraat is een staatszaak geworden waarover zelfs de premier zich uitsprak, gisteravond op zijn wekelijkse persconferentie. Rutte gaf zijn steun aan de publieke omroep NPO, die het tv- programma voor kleuters vanaf volgend jaar niet meer op NPO 1 uitzendt. SP en D66 vinden dat een schande. Op Twitter en Facebook schreeuwden vele ouders moord en brand: „Je suis Pino!” De publieke omroep ging gistermiddag in het tegenoffensief en stuurde een persbericht rond: „Sesamstraat gaat door. Sesamstraat is ook te zien op plekken waar de jonge fans tegenwoordig de programma’s kijken.” Hiermee bedoelt de omroep de andere kanalen waarop het programma te zien 66 blijft: NPO 3, Zappelin Xtra (het themakanaal voor kinderen), op de websites en via de app. Rutte beaamde: „Sesamstraat gaat gewoon door. Je kunt altijd nog de iPad aanzetten.” Iedere keer als er iets verandert aan Sesamstraat, staat het volk op. Ajé Boschhuizen, hoofd jeugdtelevisie van de NTR, zei na de vorige rel, die van januari 2014: „Altijd als wij iets te melden hebben met Sesamstraat, dan duikt de hele wereld erbovenop. En daar zij we blij mee. De teneur is toch: blijf van Sesamstraat af. De mensen houden van Sesamstraat.” Sesamstraat is na 46 jaar nog steeds belangrijk, stelt Patti Valkenburg, universiteitshoogleraar media, jeugd en samenleving aan de Universiteit van Amsterdam. „In de westerse wereld is er onder ouders veel meer aandacht voor informeel, op een speelse manier buiten school leren. En dit is een van de succesvolste educatieve programma’s ooit. Onder Nederlands sprekende ouders is het nog steeds favoriet.” Valkenburg snapt wel dat ouders protesteren. „De protesten komen ook voort uit jeugdherinneringen waar de ouderen zelf mee zijn opgegroeid”, zegt ze. „De zenders van de publieke omroep geven een gevoel van binding.” Het gevoel met alle jonge gezinnen van Nederland samen tegelijk te kijken. „Eerder waren er ook protesten tegen de verschuiving van het tijdstip. Ik kan me wel voorstellen dat mensen er verdrietig over zijn dat zo’n icoon verdwijnt.” Sesamstraat is eind jaren zestig bedacht door de Amerikaanse Children’s Television Workshop (inmiddels Sesame Workshop) als een soort voorschool voor kleuters uit achterstandsbuurten. Die leerden zo op televisie tellen en lezen. De helft van de Nederlandse Sesamstraat bestaat uit Amerikaans materiaal. Dat zijn de filmpjes met Muppetpoppen als Bert en Ernie, Koekiemonster, Oscar en Graaf Tel (Count von Count). De andere helft is Nederlands: de scènes met de poppen Ieniemienie, Tommy, Pino en de menselijke personages Meneer Aart, Sien en Frank. Nederlandse kleuters leren op de kleuterschool genoeg cijfers en letters. Daarom richt het Nederlandse programma zich meer op sociale vaardigheden: hoe je goed kunt samenleven. Kijken versterkt ‘schoolrijpheid’ Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van Sesamstraat, dat in 140 landen te zien is. Klassiek is het Amerikaanse onderzoek van Melissa Kearny en Phil Levine waaruit blijkt dat het kijken naar Sesamstraat de testscores van kinderen verhoogt. Er is een correlatie tussen het lokale tv-bereik van het programma en de schoolrijpheid van kinderen. Dat geldt speciaal voor jongens, ook voor zwarte kinderen en kinderen in achtergestelde wijken. Uit een studie uit 1995 van de universiteit van Kansas blijkt echter dat kinderen uit getto’s – voor wie het programma bedoeld is – minder profiteerden omdat ze minder vaak keken. In de ‘Recontact Study’ uit 1994 blijkt dat pubers die als kleuters Sesame Street keken, nog steeds hogere cijfers haalden dan pubers die dat niet deden. In Sesamstraat zitten ook sociale en morele lessen. In de VS werd onlangs de autistische pop Julia gepresenteerd. In Zuid-Afrika hebben ze de hiv-positieve wees Kami. In Afghanistan wordt onderwijs voor meisjes gepromoot. In de Israëlische versie speelden ooit Joodse en Arabische poppen met elkaar. Ze woonden echter wel in aparte straten – de Joodse poppen in Simsimstraat, de Arabische in Soemsoemstraat – en ontmoetten elkaar in een parkje. Neutraal terrein. Het kijkpubliek wordt jonger, stelt Valkenburg. In de jaren zeventig gingen kinderen gemiddeld op hun tweede jaar voor het eerst televisie kijken. Nu is dat al na vier maanden. Ze stoppen ook eerder met Sesamstraat. Vroeger keken kinderen op hun zesde nog, nu houden ze er vaak na hun vijfde mee op. „Het is een trend, tegen een jaar of zes vinden kinderen alles wat goed voor hen is niet meer zo leuk”, zegt Valkenburg. 67 Er is ook internationaal meer concurrentie met andere kinderprogramma’s. Die kinderen komen ook steeds meer via de iPad in aanraking met educatieve programma’s. Valkenburg: „Vroeger was er alleen Tik Tak, nu zijn er alleen al in de education store van Apple duizenden educatieve apps.” Hoewel Sesamstraat via vele kanalen te zien is, zal het schrappen van de uitzending op NPO 1 flinke gevolgen hebben voor de kijkcijfers. In Nederland wonen 550.000 kleuters (3-5 jaar). Van hen kijkt 91 procent tenminste vijf minuten per maand naar Sesamstraat. Verreweg de meeste mensen kijken op NPO 1: gemiddeld 20.000 kleuters en 112.000 zesplussers per uitzending. In de vroege ochtend op NPO 3 is dat minder: gemiddeld 13.000 kleuters en 21.000 zesplussers. Het aantal kijkers naar het digitale themakanaal Zappelin Xtra is volgens Jacinta Louwes, kijkonderzoeker van de NTR, zo verwaarloosbar klein dat zij niet eens kijkcijfers per programma heeft. Volgens de NPO wordt de tv-uitzending overbodig omdat kinderen toch steeds meer op de websites of via de app kijken. Niet waar, zegt Louwes: het aantal online kijkers van Sesamstraat daalt, tegen alle verwachtingen in. Twee jaar geleden werd nog 80.000 keer per maand een Sesamstraat-video gestart op een van de NPO-sites. Nu is dat 45.000 keer per maand. Grofweg 1.500 clicks per dag; een fractie van de televisiecijfers. De cijfers van de app zijn er nog niet. 68 Bijlage 5: Uitingen van critici en journalisten in de pers, thematisering Thema: Sesamstraat verdwijnt http://www.hpdetijd.nl/2015-11-05/meneer-aart-wordt-overvallen-door-einde-sesamstraat-ik-denk- dat-ik-er-nu-mee-stop/ Sesamstraat verdwijnt per 1 januari 2016 van NPO1. Dat maakte een woordvoerder van de NPO donderdagavond bekend. Het populaire kinderprogramma is vanaf het nieuwe jaar alleen nog in een middaguitzending en op het themakanaal NPO Zappelin Xtra te zien. Aart Staartjes, die al meer dan dertig jaar de rol van Meneer Aart speelt, wordt overvallen door het nieuws. Hij was nog niet op de hoogte gebracht van het feit dat Sesamstraat van NPO1 verdwijnt. “Daar schrik ik heel erg van. Wat vreselijk. Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om,” Ik vind het de taak van de publieke omroep om een programma als Sesamstraat uit te zenden. We hebben ons veertigjarig jubileum gelukkig nog gehaald, maar dat Sesamstraat nu op deze manier wordt vermoord… Vreselijk.” >> benadrukken van de ernst bv ‘verdwijnt’ ‘alleen nog te zien’ en schrik van Meneer Aart die onbegrip uitdrukt. http://nos.nl/artikel/2067414-npo-sesamstraat-verdwijnt-helemaal-niet.html Meneer Aart die al meer dan veertig jaar in de serie speelt, liet aan HP De Tijd weten, geschrokken te zijn van het nieuws. Hij denkt erover na om uit het programma te stappen. "Met een verhuizing naar een themakanaal draaien ze het programma de nek om. Het was juist zo leuk dat kinderen 's avonds met hun ouders naar ons konden kijken. Dat zie ik nu niet meer gebeuren, want die themakanalen zijn natuurlijk surrogaat: de kijkdichtheid is nul." Op Twitter valt het nieuws over de verhuizing niet in goede aarde. Onder de hashtags 'Sesamstraat moet blijven' en 'Je suis Pino' klagen mensen over de beslissing van de NPO. >> Uiteenzettend artikel waarin Programmadirecteur Frans de Klein wordt ingezet om de crisis te bagatelliseren: Sesamstraat is all over the place dus nog overal te zien, en twee keer per dag op NPO3, en anders kijken kinderen toch niet zo vaak meer tv. Vervolgens wordt Meneer Aart aan het woord gelaten om de vrees uit te drukken dat de herprogrammering Sesamstraat de kop zal kosten. De journalist blikt terug op het publieke discours en laat Klein erop inhaken om te laten zien dat ze bij de NPO wel snappen dat deze herprogrammering op tegenslag stuit bij het publiek. http://www.telegraaf.nl/filmenuitgaan/rtv/24707910/___Sesamstraat_hoort_bij_etenstijd____.html Schrik, verbazing en ongeloof, maar bekende Nederlanders tonen ook begrip nu de NPO besloten heeft om in januari Sesamstraat uit de vooravond van het eerste net te schrappen. 69 >> in de eerste zin legt Frost zijn standpunt in dit debat al uit “Schrik, verbazing en ongeloof, maar bekende Nederlanders tonen ook begrip”. De ontwikkeling wordt in zijn tijd geplaats, het is wel modern om de uitzending via internet en/of een themakanaal te doen. Publieke taak wordt benadrukt door de bekende Nederlanders, Sesamstraat hoort op NPO. http://nos.nl/artikel/2067427-kamer-niet-bemoeien-met-tv-programma-s.html "Niet iedereen ontvangt NPO Zappelin", volgens Van Dijk. Dat programmadirecteur Klein vanmorgen op radio 1 zei dat er nog genoeg mogelijkheden zijn om te kijken, vindt hij een vreemde redenering. "Dan kun je het NOS Journaal ook wel van NPO 1 afhalen." >>>Politieke insteek van de kwestie: Politiek hoort zich niet te bemoeien met de programmering van tv-programma’s. Wel geven verschillende kamerleden hun mening. Er wordt geopperd dat staatssecretaris Dekker van Media? zou wellicht de publieke omroep zou kunnen aanspreken op de gemaakte prestatieafspraken. http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/11/06/vooral-ouders-hechten-aan-sesamstraat-1556587 Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1 Kinderprogramma Het besluit om Sesamstraat niet langer uit te zenden op NPO1 oogst kritiek, vooral bij oudere kijkers. „#JeSuisPino.” http://www.volkskrant.nl/televisie/ntr-directeur-npo-onthulde-sesamstraatnieuws-te- vroeg~a4179795/ NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg Is dit een teken aan de wand dat Sesamstraat uiteindelijk helemaal zal verdwijnen? Römer: 'Aan elk programma komt ooit een einde, kijk maar naar Lingo en Man Bijt Hond. Inhoudelijk hoeft Sesamstraat nog lang niet klaar te zijn, maar we moeten onze doelgroep wel blijven bereiken. Tijdstipveranderingen zijn in dat opzicht niet goed.' >> politieke insteek. Politiek moet zich in principe niet bemoeien met de programmering van de omroep. De auteur is bang dat Sesamstraat dan wellicht helemaal verdwijnt (zie zijn vraag). Uiteindelijk schept de auteur het beeld dat de politiek toch wel in gesprek wil gaan met de NPO als dat nodig is. Ten slotte een zeker verdediging van Jan Slagter die veel werd aangevallen vanwege deze kwestie. De auteur laat weten dat Slagter het ook jammer vindt dat er op NPO1 geen plek meer is voor Sesamstraat en neemt Slagter zo in bescherming. http://www.mediacourant.nl/2015/11/sesamstraat-stopt-definitief-als-kijkcijfers-verder-dalen/ Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen Geplaatst op vrijdag 06 november 2015 om 15:35 Paul Römer, baas van omroep NTR, sluit niet uit dat hij op een gegeven moment de stekker uit Sesamstraat trekt. Dat laat hij blijken op Volkskrant.nl. 70 >> Mediacourant spreekt de vrees uit dat Sesamstraat straks helemaal verdwijnt als de kijkcijfers nog verder dalen. Zij citeren daarbij Paul Römer die beargumenteerd waarom de herprogrammering plaatsvond. Er wordt geëindigd met de positieve noot dat Sesamstraat nu ‘beter dan ooit on demand te bekijken is’. http://www.trouw.nl/tr/nl/5133/Media- technologie/article/detail/4180010/2015/11/06/Sesamstraat-eerste-slachtoffer-van-veranderende- kijkgedrag.dhtml Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderende kijkgedrag Het doet nu misschien even pijn. Maar uiteindelijk zal het vast wennen: favoriete televisieprogramma's die niet langer te zien zijn op de vertrouwde tv-kanalen van de publieke omroep, maar enkel via internet. Het kinderprogramma 'Sesamstraat' is dat lot vanaf januari beschoren. Dat maakt nogal wat emoties los. Doodklap Is het dan helemaal niet erg dat Pino, Ieniemienie en Meneer Aart straks niet meer vlak voor het eten op NPO1 te zien zijn? Dat ook weer niet. "Ik zou willen dat ik volmondig nee zou kunnen zeggen op de vraag of dit de doodklap voor het programma wordt", zegt Römer. "Maar dat is niet zo. We gaan in ieder geval door met produceren. Alleen is het afwachten of we in staat zijn online voldoende bereik te vinden." >>Trouw laat in de titel al weten dat Sesamstraat een ‘slachtoffer’ is. Trouw laat weten dat Sesamstraat een soort cultureel erfgoed is waar generaties mee op zijn gegroeid en bij uitstek bekeken word door kinderen met hun ouders. Een tegenstem volgt door de reactie van Römer op de kritiek van veel Nederlanders. “Als al die mensen nou Sesamstraat zouden kijken zou het programma zijn plek op NPO1 gewoon behouden”, stelt hij. Vervolgens lijkt ook bij Römer de vrees te bestaan dat dit wel eens het einde van Sesamstraat zou kunnen betekenen. De app zorgt voor een groter potentieel publiek, hoewel het samen kijken op een tablet toch wat minder praktisch is. Maar het kan altijd erger stelt Trouw, in de Verenigde Staten verdwijnt Sesame Street achter de betaalmuur van HBO. Trouw ziet het geheel pessimistisch in voor de toekomst van Sesamstraat. http://www.hpdetijd.nl/2015-11-07/je-suis-ieniemienie/ JE SUIS IENIEMIENIE Nadat donderdag bekend werd dat Sesamstraat op NPO1 het veld moet ruimen ten gunste van Tijd voor Max, ontstonden er al snel twee kampen: kamp ‘Neeee, mijn jeugd, mijn jéugd!’ en kamp ‘Bespaar me jullie gejank, sentimentele rotyuppen.’ Vanaf het nieuwe jaar worden Tommie, Ieniemienie en Pino weggestopt op het themakanaal Zapp Xtra. Ze zijn dan alleen nog te bekijken door koters met digitale televisie of een computer, kinderen die – geweldig! – willen weten wat er écht speelt. Wat we dus doen? Sesamstraat blijft natuurlijk en duurt voortaan anderhalf uur. >> Eerst uiteenzettend door te spreken over twee kampen en voegt zich daarna nadrukkelijk bij het eerste kamp. Combinatie van serieuze en minder serieuze argumenten met een ludiek voorstel voor 71 in de toekomst: Sesamstraat blijft en duurt voortaan anderhalf uur. > Neemt de kwestie wel serieus maar over sneeuwt sterke argumenten door gekscherende voorstellen. http://www.nrc.nl/next/2015/11/07/sesamstraat-gaat-door-belooft-rutte-1554299 Sesamstraat gaat door, belooft Rutte Kleutertelevisie Sesamstraat verdwijnt van NPO 1. Zelfs premier Rutte bemoeit zich ermee. Hoe belangrijk is het programma? Sesamstraat is een staatszaak geworden waarover zelfs de premier zich uitsprak, gisteravond op zijn wekelijkse persconferentie. Rutte gaf zijn steun aan de publieke omroep NPO, die het tv-programma voor kleuters vanaf volgend jaar niet meer op NPO 1 uitzendt. SP en D66 vinden dat een schande. Op Twitter en Facebook schreeuwden vele ouders moord en brand: „Je suis Pino!” De publieke omroep ging gistermiddag in het tegenoffensief en stuurde een persbericht rond: „Sesamstraat gaat door. Sesamstraat is ook te zien op plekken waar de jonge fans tegenwoordig de programma’s kijken.” Hiermee bedoelt de omroep de andere kanalen waarop het programma te zien blijft: NPO 3, Zappelin Xtra (het themakanaal voor kinderen), op de websites en via de app. Rutte beaamde: „Sesamstraat gaat gewoon door. Je kunt altijd nog de iPad aanzetten.” Iedere keer als er iets verandert aan Sesamstraat, staat het volk op. Thema: Melancholie/Publieke taak http://www.hpdetijd.nl/2015-11-05/meneer-aart-wordt-overvallen-door-einde-sesamstraat-ik- denk-dat-ik-er-nu-mee-stop/ Ik vind het de taak van de publieke omroep om een programma als Sesamstraat uit te zenden. We hebben ons veertigjarig jubileum gelukkig nog gehaald, maar dat Sesamstraat nu op deze manier wordt vermoord… Vreselijk.” http://nos.nl/artikel/2067414-npo-sesamstraat-verdwijnt-helemaal-niet.html Frans Klein: "Laten we niet vergeten dat er nog steeds twee uitzendingen per dag op NPO 3 zijn. Daarnaast staan het themakanaal, de app en de site de kijkers ten dienste. Er zijn weinig groepen die we zo optimaal bedienen als deze." Het kinderprogramma verhuist per 1 januari omdat de publieke omroep zo veel mogelijk verschillende groepen wil bereiken. Frans Klein begrijpt de kritiek die er is. "Ik denk dat dit programma voor een groot deel omgeven wordt door een gevoel van melancholie, zeker als het om de wat oudere doelgroep gaat." 72 http://www.telegraaf.nl/filmenuitgaan/rtv/24707910/___Sesamstraat_hoort_bij_etenstijd____.ht ml Schrik, verbazing en ongeloof, maar bekende Nederlanders tonen ook begrip nu de NPO besloten heeft om in januari Sesamstraat uit de vooravond van het eerste net te schrappen. 'Publieke taak' Carlo Boszhard, die samen met Irene Moors furore maakte met Telekids, zegt: ,,Ik snap nog wel dat Sesamstraat misschien niet goed genoeg scoort voor NPO 1, maar ze hebben toch nog twee zenders? De publieke omroep – de naam zegt het al – heeft een publieke taak en een programma als Sesamstraat is hartstikke duur, alleen al wat rechten betreft. Dat ga je dan toch niet op een themakanaal uitzenden... Zet het ’s avonds op NPO 2 of 3! Er moet toch iemand bij de NPO zijn die inziet dat dit gewoon op tv hoort in de vooravond?” Presentator Harm Edens, die zelf twee kinderen heeft van 2 en 5, denkt er hetzelfde over: ,,Ik vind het wel erg jammer, ik kijk zelf nog regelmatig met mijn kinderen mee. Ja, ik snap dat het voor NPO 1 te weinig scoort, maar kan het niet op 2 of 3? Ik ben bang dat als het naar een themakanaal gaat, dat dan over een jaar wordt besloten dat het helemaal stopt omdat er te weinig mensen kijken. Ik zou dan ook graag iedereen willen oproepen om nu massaal naar themakanalen te gaan kijken, zodat we dat in elk geval kunnen voorkomen.” http://nos.nl/artikel/2067427-kamer-niet-bemoeien-met-tv-programma-s.html De coalitiepartijen vinden dat de politiek zich niet moet bemoeien met de uitzending van Sesamstraat. Daar gaat de NPO wat hen betreft zelf over. Mohandis' partijgenoot Marcouch twitterde vanmorgen dat Sesamstraat moet blijven. Hij zei gisteren al dat hij indertijd veel aan het programma heeft gehad om Nederlands te leren. "Niet iedereen ontvangt NPO Zappelin", volgens Van Dijk. Dat programmadirecteur Klein vanmorgen op radio 1 zei dat er nog genoeg mogelijkheden zijn om te kijken, vindt hij een vreemde redenering. "Dan kun je het NOS Journaal ook wel van NPO 1 afhalen." D66-Kamerlid Verhoeven vindt "het schrappen van publieke kerntaken vanwege kijkcijfers" de verkeerde weg. Ook hij vindt dat Dekker met de NPO moet gaan praten. Niet over het schrappen van één programma, maar over het schrappen van educatie en cultuur "terwijl dat publieke kerntaken zijn". Hij wil dat de staatssecretaris de publieke omroep aanspreekt op de gemaakte prestatieafspraken >>>Politieke insteek van de kwestie: Politiek hoort zich niet te bemoeien met de programmering van tv-programma’s. Wel geven verschillende kamerleden hun mening. Er wordt geopperd dat staatssecretaris Dekker van Media? zou wellicht de publieke omroep zou kunnen aanspreken op de gemaakte prestatieafspraken. http://www.mediacourant.nl/2015/11/carlo-boszhard-pleit-voor-sesamstraat-op-npo-2-of-3/ 73 RTL 4-ster Carlo Boszhard denkt, net als Omroep MAX-baas Jan Slagter en tv-presentator Harm Edens, dat het een beter idee is om de kindershow Sesamstraat te verhuizen naar NPO 2 of NPO 3. “Ik snap nog wel dat Sesamstraat misschien niet goed genoeg scoort voor NPO 1, maar ze hebben toch nog twee zenders?“, aldus een kritische Boszhard. Een verhuizing naar een nauwelijks bekeken digitaal themakanaal is gewoon zonde vindt hij. “De publieke omroep – de naam zegt het al – heeft een publieke taak en een programma als Sesamstraat is hartstikke duur, alleen al wat rechten betreft. Dat ga je dan toch niet op een themakanaal uitzenden…” http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/11/06/vooral-ouders-hechten-aan-sesamstraat-1556587 Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1 Kinderprogramma Het besluit om Sesamstraat niet langer uit te zenden op NPO1 oogst kritiek, vooral bij oudere kijkers. „#JeSuisPino.” Römer: „Ik begrijp de emoties heel goed,Sesamstraat zit zo diep in onze cultuur verankerd. Zelfs mensen die al twintig jaar niet meer kijken, vinden dit erg.” Maar hij heeft wel enig begrip voor het besluit: „Kinderen kijken steeds meer via andere kananalen. En NPO 1 is een familiezender, die hogere aantallen kijkers moet trekken op dat tijdstip.” De samenstellers van tv-avonden willen graag een goed bekeken programma in de vooravond, in de hoop dat de kijkers dan de rest van de avond op die zender blijven hangen. Frans Klein, als tv-directeur van de NPO verantwoordelijk: „Het protest komt vooral van ouders en grootouders, die op dat tijdstip meekijken en die het uit melancholie en gewoonte vervelend vinden dat het verdwijnt. Maar voor hen wordt Sesamstraat niet gemaakt.” http://www.volkskrant.nl/televisie/ntr-directeur-npo-onthulde-sesamstraatnieuws-te- vroeg~a4179795/ NTR-directeur: NPO onthulde Sesamstraatnieuws te vroeg Uiteindelijk kan Römer het besluit van de NPO wel begrijpen. 'Van de 550.000 drie tot vijfjarigen in Nederland kon de avonduitzending er maar 20.000 bereiken. Dit is onze belangrijkste doelgroep, dus dan moet je iets veranderen.' Omroep Max-baas Jan Slagter stelt op Twitter voor om het kinderprogramma naar NPO 3 te verhuizen. Hij reageert daarmee op verwijten die hij krijgt omdat Bert en Ernie plaats moeten maken voor een programma van zijn omroep. Slagter stelt dat het jammer is dat er op NPO1 geen plek meer is voor Sesamstraat. 74 http://www.trouw.nl/tr/nl/5133/Media- technologie/article/detail/4180010/2015/11/06/Sesamstraat-eerste-slachtoffer-van-veranderende- kijkgedrag.dhtml Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderende kijkgedrag De NPO, die de beslissing nam om Sesamstraat niet langer om half zes uit te zenden, zegt die emoties te begrijpen. Vele generaties zijn met het kinderprogramma opgegroeid, beschouwen het als cultureel erfgoed - en daar blijf je met je handen vanaf. Kinderen kijken minder tv Hartverwarmend al die reacties, vindt Paul Römer. Als al die mensen ook naar Sesamstraat zouden kijken, zou het programma zijn plek op NPO1 gewoon behouden, zegt de directeur van de NTR. Bovendien is Sesamstraat bij uitstek een programma dat ouders samen met kinderen kijken. En dat is via een tablet toch even wat onhandiger. http://www.hpdetijd.nl/2015-11-07/je-suis-ieniemienie/ CULTUUR / 07-11-2015 / 09:35 / DOOR LISA BOUYEURE JE SUIS IENIEMIENIE Nadat donderdag bekend werd dat Sesamstraat op NPO1 het veld moet ruimen ten gunste van Tijd voor Max, ontstonden er al snel twee kampen: kamp ‘Neeee, mijn jeugd, mijn jéugd!’ en kamp ‘Bespaar me jullie gejank, sentimentele rotyuppen.’ Vanaf het nieuwe jaar worden Tommie, Ieniemienie en Pino weggestopt op het themakanaal Zapp Xtra. Ze zijn dan alleen nog te bekijken door koters met digitale televisie of een computer, kinderen die – geweldig! – willen weten wat er écht speelt. voegde ik me zonder aarzelen bij het eerste kamp. Uit recent onderzoek naar het Amerikaanse Sesame Street bleek bovendien dat de jonge kijkers van het programma een kleinere kans op een leerachterstand hebben dan kinderen die het niet kijken. http://www.nrc.nl/next/2015/11/07/sesamstraat-gaat-door-belooft-rutte-1554299 Sesamstraat gaat door, belooft Rutte Kleutertelevisie Sesamstraat verdwijnt van NPO 1. Zelfs premier Rutte bemoeit zich ermee. Hoe belangrijk is het programma? Sesamstraat is een staatszaak geworden waarover zelfs de premier zich uitsprak, gisteravond op zijn wekelijkse persconferentie. Rutte gaf zijn steun aan de publieke omroep NPO, die het tv-programma voor kleuters vanaf volgend jaar niet meer op NPO 1 uitzendt. 75 Sesamstraat is na 46 jaar nog steeds belangrijk, stelt Patti Valkenburg, universiteitshoogleraar media, jeugd en samenleving aan de Universiteit van Amsterdam. „In de westerse wereld is er onder ouders veel meer aandacht voor informeel, op een speelse manier buiten school leren. En dit is een van de succesvolste educatieve programma’s ooit. Onder Nederlands sprekende ouders is het nog steeds favoriet.” Valkenburg snapt wel dat ouders protesteren. „De protesten komen ook voort uit jeugdherinneringen waar de ouderen zelf mee zijn opgegroeid”, zegt ze. „De zenders van de publieke omroep geven een gevoel van binding.” Het gevoel met alle jonge gezinnen van Nederland samen tegelijk te kijken. „Eerder waren er ook protesten tegen de verschuiving van het tijdstip. Ik kan me wel voorstellen dat mensen er verdrietig over zijn dat zo’n icoon verdwijnt.” Kijken versterkt ‘schoolrijpheid’ Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van Sesamstraat, dat in 140 landen te zien is. Klassiek is het Amerikaanse onderzoek van Melissa Kearny en Phil Levine waaruit blijkt dat het kijken naar Sesamstraat de testscores van kinderen verhoogt. Er is een correlatie tussen het lokale tv-bereik van het programma en de schoolrijpheid van kinderen. Het kijkpubliek wordt jonger, stelt Valkenburg. In de jaren zeventig gingen kinderen gemiddeld op hun tweede jaar voor het eerst televisie kijken. Nu is dat al na vier maanden. Ze stoppen ook eerder met Sesamstraat. Vroeger keken kinderen op hun zesde nog, nu houden ze er vaak na hun vijfde mee op. „Het is een trend, tegen een jaar of zes vinden kinderen alles wat goed voor hen is niet meer zo leuk”, zegt Valkenburg. Hoewel Sesamstraat via vele kanalen te zien is, zal het schrappen van de uitzending op NPO 1 flinke gevolgen hebben voor de kijkcijfers. In Nederland wonen 550.000 kleuters (3-5 jaar). Van hen kijkt 91 procent tenminste vijf minuten per maand naar Sesamstraat. Verreweg de meeste mensen kijken op NPO 1: gemiddeld 20.000 kleuters en 112.000 zesplussers per uitzending. In de vroege ochtend op NPO 3 is dat minder: gemiddeld 13.000 kleuters en 21.000 zesplussers. Het aantal kijkers naar het digitale themakanaal Zappelin Xtra is volgens Jacinta Louwes, kijkonderzoeker van de NTR, zo verwaarloosbar klein dat zij niet eens kijkcijfers per programma heeft. Thema: Met de tijd mee/ all over the place http://nos.nl/artikel/2067414-npo-sesamstraat-verdwijnt-helemaal-niet.html "Sesamstraat is all over the place", zegt programmadirecteur Frans Klein in het NOS Radio 1 Journaal in reactie op de verhuizing van de kinderserie naar het digitale themakanaal Zapp Xtra. Volgens hem zijn er nog genoeg mogelijkheden om Sesamstraat 's avonds te kunnen kijken, dus "Sesamstraat verdwijnt helemaal niet". "Laten we niet vergeten dat er nog steeds twee uitzendingen per dag op NPO 3 zijn. Daarnaast staan het themakanaal, de app en de site de kijkers ten dienste. Er zijn weinig groepen die we zo optimaal bedienen als deze." 76 Het kinderprogramma verhuist per 1 januari omdat de publieke omroep zo veel mogelijk verschillende groepen wil bereiken. Klein ziet geen probleem in de verhuizing, omdat kinderen niet meer zo vaak via de tv kijken. "We zien dat deze generatie steeds meer via internet kijkt. We proberen de groepen te bereiken via de technieken die ze gebruiken." Verder denkt hij niet dat Meneer Aart daadwerkelijk de serie zal verlaten. "Ik geloof dat een goed gesprek veel doet. Sesamstraat is 'all over the place', dus dat kan bijna geen reden zijn voor een vertrek." http://www.telegraaf.nl/filmenuitgaan/rtv/24707910/___Sesamstraat_hoort_bij_etenstijd____.ht ml Schrik, verbazing en ongeloof, maar bekende Nederlanders tonen ook begrip nu de NPO besloten heeft om in januari Sesamstraat uit de vooravond van het eerste net te schrappen. Acteur Bram van der Vlugt (81): ,,Ik ben er ongelooflijk van geschrokken, maar we moeten eraan wennen dat televisie een verouderd medium aan het worden is. Sesamstraat verdwijnt niet voor de mensen die bij de tijd zijn. Het programma is steeds met zijn tijd meegegaan en nu dus ook wat uitzending betreft.” Shownieuws-gezicht Bridget Maasland, moeder van een zoon van 7: ,,Hij heeft er niets mee en ook nooit gehad en ik ben zelf ook geen megafan. Ergens begrijp ik wel dat het zonde is dat het van het eerste net verdwijnt, maar kinderen gaan ook met de tijd mee en kijken nu veel meer via internet en ook veel gerichter. Ik vind dit eigenlijk wel modern.” http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/11/06/vooral-ouders-hechten-aan-sesamstraat-1556587 Vooral ouders hechten aan Sesamstraat op NPO 1 Volgens Klein kijkt de kleuter allang elders. „Dit sluit aan bij het veranderende kijkgedrag van de jeugd. We hebben een Zappelin-app gelanceerd, die maar liefs 700.000 keer is gedownload. Kleuters kijken op de iPad, op de website Zappelin.nl of op NPO 3. Sesamstraat is all over the place.” http://www.mediacourant.nl/2015/11/sesamstraat-stopt-definitief-als-kijkcijfers-verder-dalen/ Sesamstraat stopt definitief als kijkcijfers verder dalen Uiteindelijk heeft hij er vrede mee. “Van de 550.000 drie tot vijfjarigen in Nederland kon de avonduitzending er maar 20.000 bereiken. Dit is onze belangrijkste doelgroep, dus dan moet je iets veranderen.” Die verandering is dat Sesamstraat nu beter dan ooit ‘on demand’ te bekijken is. 77 http://www.trouw.nl/tr/nl/5133/Media- technologie/article/detail/4180010/2015/11/06/Sesamstraat-eerste-slachtoffer-van-veranderende- kijkgedrag.dhtml Sesamstraat eerste slachtoffer van veranderende kijkgedrag Kinderen, nog meer dan volwassenen, kijken nou eenmaal steeds minder tv via de traditionele kanalen. Ze kijken ook via Youtube en apps. Zo is de NPO Zappelin app waar Sesamstraat straks op te zien is, 700.000 keer gedownload. Een groot potentieel publiek als je het vergelijkt met de 20.000 kleuters die voor de tv zitten. Betaalmuur Daarnaast verliest Sesamstraat zijn plek op het erepodium van de publieke omroep: NPO1 als grootste zender van Nederland. Al kan het erger. In de Verenigde Staten, waar het programma oorspronkelijk vandaan komt, verdwijnt Sesame Street achter de betaalmuur van zender HBO. Hier blijft het Sesamstraat in ieder geval vrij toegankelijk, aldus de NPO. http://www.nrc.nl/next/2015/11/07/sesamstraat-gaat-door-belooft-rutte-1554299 De publieke omroep ging gistermiddag in het tegenoffensief en stuurde een persbericht rond: „Sesamstraat gaat door. Sesamstraat is ook te zien op plekken waar de jonge fans tegenwoordig de programma’s kijken.” Hiermee bedoelt de omroep de andere kanalen waarop het programma te zien blijft: NPO 3, Zappelin Xtra (het themakanaal voor kinderen), op de websites en via de app. Rutte beaamde: „Sesamstraat gaat gewoon door. Je kunt altijd nog de iPad aanzetten.” Er is ook internationaal meer concurrentie met andere kinderprogramma’s. Die kinderen komen ook steeds meer via de iPad in aanraking met educatieve programma’s. Valkenburg: „Vroeger was er alleen Tik Tak, nu zijn er alleen al in de education store van Apple duizenden educatieve apps.” Het aantal kijkers naar het digitale themakanaal Zappelin Xtra is volgens Jacinta Louwes, kijkonderzoeker van de NTR, zo verwaarloosbar klein dat zij niet eens kijkcijfers per programma heeft. Volgens de NPO wordt de tv-uitzending overbodig omdat kinderen toch steeds meer op de websites of via de app kijken. Niet waar, zegt Louwes: het aantal online kijkers van Sesamstraat daalt, tegen alle verwachtingen in. Twee jaar geleden werd nog 80.000 keer per maand een Sesamstraat-video gestart op een van de NPO-sites. Nu is dat 45.000 keer per maand. Grofweg 1.500 clicks per dag; een fractie van de televisiecijfers. De cijfers van de app zijn er nog niet. 78 Bijlage 6: Uitingen van het publiek, codering Ayna • één maand geleden Deze journalist is volgens mij een van de weinigen die 'Mr Sesamstraat' himself, Aart Staartjes in beeld brengt met zijn mening over deze nieuwe ontwikkeling: het vermoorden van alweer een instituut door de weg-met-ons kliek die al veel te lang bepaalt hoe iedereen moet denken. De man is erg onderschat voor wat hij gedaan heeft voor generaties kleintjes die opgroeid zijn. Aangestuurd door de propagandaburelen van een politieke, links-liberale club landverraders die wanhopig hun steeds toenemende ontmaskering en de daarbij veroorzaakte slinkende invloed op de totaalmedia proberen te repareren met nóg meer weg-met-ons! Gaius Flaminius • één maand geleden Grappig. Iedereen roept tegenwoordig dat hij niet meer naar de reguliere (staats-)televisie kijkt, maar dit inmiddels heeft vervangen door Youtube, Netflix en weet ik veel welke internet-variant dan ook. Maar op het moment dat een achterhaald kinder-/opvoed-programma met stoffige figuren als Aart Staartjes van die TV af gaat en mee moet in de digitale vaart der volkeren, wordt er al gesproken over moord en worden er door de geachte volksvertegenwoordigers vragen in De Kamer gesteld. Waar een klein land kleingeestig kan zijn. Rust zacht, meneer Aart! Alex vrijdag 06 november 2015 om 14:06 Op NED1 van 16:00 tot 18:00 de doelgroep 50+ bedienen (Hallo Nederland/Tijd voor Max ezv) Op NED2 van 15:00 tot 18:00 de doelgroep kinderen 4 tot 10 jaar bedienen. (Sesamstraat/KRO Kindertijd ezv) Op NED3 van 16:00 tot 19:00 de doelgroep kinderen 10 tot 15 jaar bedienen. (Spangas/Klokhuis/Jeugdjournaal) Opgelost, jongeren en 50- kijken normaar gesproken rond deze tijden niet, dus is niet interessant. Anonymous vrijdag 06 november 2015 om 23:48 Weg met die mislukte jongerensoapserie op NPO 3 en Sesamstraat daar neerzetten. O wacht eerst een capabele netmanager daar neerkwakken. 79 Bobby Gnodde volstrekte willekeur..... Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 13:51 Jessica Vos "Kinderen kijken vooral op tablet..." Ja op deze manier worden ze daar wel toe gedwongen. En wat is er mis met de wens van ouders en grootouders om samen te kunnen kijken? Elke dag op dezelfde tijd samen Sesamstraat kijken voor de tv is gezellig en draagt bij aan de dagstructuur (en kleine kinderen hebben structuur hard nodig). Voor mij was dat ook altijd een vaste prik: Sesamstraat kijken en dan naar bed. Vind ik leuk · Beantwoorden · 19 · 6 november 2015 om 14:39 · Bewerkt Elly Riethorst Pffff haha... structuur dank zij sesamstraat... Ga eens een spelletje met ze doen of zo... gewoon geen tv.... Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 0:02 Jessica Vos Ja joh, 30 minuten tv per dag. Schandaal! verwaarlozing! Kinderen worden zombies! Ouders doen ook nooit wat met hun kinderen! Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 0:08 · Bewerkt Jan Jansen gedongen hahaha, Televisie is voor oude mensen, en van die politiek mag de NOS geen internet content maken of apps voor de iPad, die politiek heeft er zo echt een raar clubjes van gemaakt zo, NOS zou ik dan ook geen aandacht geven. Het museum Nederland is dus voor oude mensen. En de NOS is echt een van de smerige propaganda machines binnen dat bestel, kritiek kunnen ze niet hebben, klappen voor de afbraak van politiek en Willy als een superheld neerzetten, smerig shit dus daar. Jan Maassen Even voor de duidelijkheid: het Journaal om 20:00, Studio Sport zondags om 19:00 en Sesamstraat om 18:30; allen op het open net. Wat is daar nu moeilijk aan Vind ik leuk · Beantwoorden · 5 · 6 november 2015 om 18:00 Marc Hofman Gezien de kijkcijfers is het besluit van NPO 1 te begrijpen. (op dit tijdstip zitten gemiddeld toch zo'n 2,75 miljoen mensen tv te kijken). Voor kinderprogramma's heeft de Publieke Omroep juist tot 19h00 op NPO 3 zendtijd ingeruimd. En voor kinderprogramma's heeft NPO ook het themakanaal NPO Zappelin Xtra in het leven geroepen (u weet wel: de gratis kinderoppas die 24/7 tot uw beschikking staat). Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 14:09 · Bewerkt 80 Hanna Lacroix Ze moeten blijven kom op nou Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 20:20 Fred Stelwagen Dekker kijkt geen tv. Daar heeft hij geen tijd voor. Wel neemt hij ingrijpende beslissingen. Vind ik leuk · Beantwoorden · 3 · 6 november 2015 om 13:52 Jacqueline Yvonne Leonore Werner-van de Pol Daarom onbegrijpelijk dat hij hierover gaat Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 19:45 Walt van der Linden Wat een lulkoek zeg. 'Kinderen kijken op de tablet'. Is Sesamstraat niet ooit speciaal bedacht voor kinderen van ouders die geen tablet kunnen betalen? Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 · 6 november 2015 om 14:31 Maurits Van de Kamp Toen waren er geen tablets, en nu zijn ze goedkoper dan TV's. smile- emoticon (Ben het wel met je eens hoor, overbodige postmodernisering). Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 15:09 Walt van der Linden Maurits Van de Kamp Ik ben nog net niet zo jong dat ik dat niet wist, toch gok ik dat er in de meeste bijstandsgezinnen minimaal 1 tv en maximaal geen tablet te vinden is. Vind ik leuk · Beantwoorden · 3 · 6 november 2015 om 15:11 Maurits Van de Kamp Ik denk wel dat dat over een paar decennia andersom is (de neergang van de tv-abonnementen is ingezet) maar een programma als Sesamstraat moet daar niet op vooruitlopen. Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 17:05 Mark Schouten Gewoon alle publieke zenders afschaffen, je kunt het toch via de tablet kijken? Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 20:32 Elly Riethorst Haha wat een logica grin-emoticon Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 0:01 Floor Steendijk-Uittenbogerd Mijn zoon kijkt elke avond hetzelfde filmpje dat ik opneem of via uitzending gemist afspeel. Dan kun je ook de regelmaat aanbieden. Hij vindt andere filmpjes leuker dan sesamstraat. En als ze Sesamstraat 's morgens uitzenden, kun je dit ook opnemen en 's avonds kijken Vind ik leuk · Beantwoorden · 3 · 6 november 2015 om 14:52 · Bewerkt Olga Van Der Kooi Het gaat er juist om dat dit niet voor iedereen een optie is. Niet iedereen kan zich digitale tv veroorloven of een pakket waarbij je kan opnemen. En juist voor die groep is Sesamstraat ooit verzonnen, dat maakt het zo krom. Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 18:22 Silvia De Wild Gewoon via internet... Wie heeft er in Nederland geen internet? En een tablet is goedkoper dan een flatscreen... Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 21:28 81 Titia Hermelijn Ja, natuurlijk reageren de ouders van jonge kinderen... Die zien het effect van dit programma op hun kindjes. Waar willen we heen Media? Vind ik leuk · Beantwoorden · 2 · 6 november 2015 om 13:45 Petra Janneke van Kalken Gaat het om de ouders dan? Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 0:04 Co Hollemans Van mij mag het, vond altijd al achterlijk, twee kinderprogramma's tegelijkertijd Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 21:08 Olga Wijdeveld Kan Max het niet overnemen? Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 16:07 Silvia De Wild Ik snap de ophef hierover totaal niet. De wereld staat in brand, de werkloosheid stijgt, veel mensen staat financieel en emotioneel het water tot de lippen en waar maken we ons druk over? Een medium dat zijn langste tijd gehad heeft... Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 21:23 Danielle Bodijn Doe maar lekker naar RTL Hebben we ook gewoon zwarte pieten tijdens Sinterklaas journaal Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 13:42 John van Reijn Ik kijk liever naar Sesamstraat dan naar dat hoofd van die overjarige Slagter waar het cellofaantje nog omheen zit. Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 12:30 Jhon Zuiderhaaks Een educatief , leerzaam en goed programma: Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 15:24 Erwin Papilaja Dat is toch logisch, ik zie geen kinderen van 3//4/5 inhoudelijk reageren... Vind ik leuk · Beantwoorden · 9 · 6 november 2015 om 13:39 Maurits Van de Kamp Ik dacht al dat ik de enige was die dat doorhad. Vind ik leuk · Beantwoorden · 2 · 6 november 2015 om 15:07 Silvia De Wild Die zitten allemaal Sesamstraat te kijken op hun tablet, inclusief de buitenlandse versies, want de volgende generatie is wat dat betreft een stuk slimmer... Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 21:49 Erwin Papilaja Weet ik niet, er zijn ook berichten dat het gebruik juist afstompt.... Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 21:54 Jan Jansen #JeSuisPino #JeSuisBigBird...Meer weergeven Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 4:18 · Bewerkt 82 Nancy van den Berg jammer hoor Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 17:44 Joost Wegman Je suis Ernie Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 13:31 Silvia Bouwman-van Der Horst In elk geval worden hierdoor kinderen in het buitengebied gediscrimineerd. Daar is (weet ik uit ervaring) kabel noch glasvezel dus kunnen ze Sesamstraat niet meer zien. Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 13:58 Arie Frissen Hey Carry... #JeSuisPino Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 15:15 Valèry Renee Jaklien de Koning goed plaatje Hello banana calling? Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 16:18 Maikel Ritfeld Exact, Olga van der Kooy. Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 20:57 Carry van Rijn En Nederland heeft weer wat te zeiken !! heuj iedereen blij Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 15:43 Arie Frissen Rot op hallo ik vind dit ook niet kunnen hoor Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 16:11 Carry van Rijn Nee je favoriete programma op een ander tijdstip The Horror Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 16:16 Geert Lebesque Midas #jesuispino really NRC Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 14:09 Joke Vermeer De Fabeltjeskrant moet terugkomen. Jawel. Vind ik leuk · Beantwoorden · 2 · 6 november 2015 om 19:26 Kelly Van Diggele En de film van ome willem.... Ratataaaaaaa!!!! Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 20:22 Sascha Flentge Niet alleen ouders Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 14:00 Vincent Maarschalkerweerd Je suis Bert Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 13:34 Johan Douwe Postema misbruik van "je suis...", walgelijk ! Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 14:08 83 Jessica Vos Ja precies. En we zijn hier toch in Nederland? Waarom dan het Franse "je suis"? Dat was alleen vanwege het Franse blad Charlie Hebdo. Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 14:40 Johan Douwe Postema Jessica Vos , inderdaad, een moordaanslag vergelijken met de verplaatsing van een tv programma...... Jan G. Wisse Kijkt meneer Dekker nooit met zijn kinderen? Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 15:17 Jacqueline Yvonne Leonore Werner-van de Pol Heeft hij niet,vandaar dus Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 19:46 Emma Berendsen Pino Van de Ven #JeSuisPino hahahahahahah Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 november 2015 om 15:01 Dam Asta "Begt...Begt...mjaaa Ernie.....Begt, 'kheb een banaan in mijn oor, Begt". Gaat je schamen Dekkert !! Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 15:30 Sebas vrijdag 06 november 2015 om 16:03 Waar staat dat het definitief stopt als de cijfers verder dalen, behalve in de titel van dit artikel? Rogier, Amsterdam vrijdag 06 november 2015 om 16:36 Toch vreemd dat de kijkcijfers een doorslaggevende reden kunnen zijn of een programma doorgaat of niet. Zoiets vind ik begrijpelijk bij commerciële zenders, maar niet bij de publieke omroep, die een totaalaanbod moet brengen en dus ook een programma voor kinderen. Yoshi vrijdag 06 november 2015 om 16:43 Helemaal met je eens! flappy vrijdag 06 november 2015 om 17:00 Schandalig: eerst Sesamstraat op onmogelijke tijden en zenders gaan plaatsen en vervolgens zeggen dat er genoeg kijkers moeten zijn! Marcel vrijdag 06 november 2015 om 17:00 Volgens andere media bronnen waren de kijkcijfers dit jaar juist gestegen. gtstfites vrijdag 06 november 2015 om 17:06 Gewoon Sesamstraat samen voegen hoe het eerst was met nieuwe afleveringen 84 echtwaar vrijdag 06 november 2015 om 17:16 Tja, zonder kijkertjes geen reden van leven. Marcel vrijdag 06 november 2015 om 17:45 Alles wordt on demand. Binnenkort zijn er alleen apps te koop of abo van alle TV zenders waarop de opgenomen programma’s daarvoor op elk willekeurig tijdstip voor de kijker terug te kijken is. Alleen de live uitzendingen zullen nog een vaste tijd krijgen. Weg digitale kabel, hallo streaming internet TV. John vrijdag 06 november 2015 om 22:17 Paul moet verbannen worden. gtstfites zaterdag 07 november 2015 om 0:19 Bij Ajax kon hij ook niks. aandeel dekker zaterdag 07 november 2015 om 0:35 Als er niemand kijkt grijp ik wel in. Ik laat mijn onderdanen geen belasting betalen om vervolgens ook nog verlies te betalen. Trouwens… sesamstraat… ook daar kijk ik niet naar.. is dat ook amusement? sander dekker zaterdag 07 november 2015 om 0:36 Bovenstaand bericht was van mij… sander… sander dekker… sander dekker zaterdag 07 november 2015 om 0:38 Ik heb aandeel in rtl dus sesamstraat gaat binnenkort naar rtl… sssst. .. Anonymous zaterdag 07 november 2015 om 0:53 @ gtstfites Bij Ajax kan niemand iets. Anonymous zaterdag 07 november 2015 om 7:47 Het kan gewoon zo. De programmering is dan ook nog logischer en duidelijker dan voorheen. Grootste verandering word dan het avondblok van zappelin naar NPO 2. De verdiepende kijker van NPO 2 zet over het algemeen later de televisie aan dan andere kijkers. Deze programma’s kunnen dus ook later beginnen. Meteen het hele probleem opgelost en iedereen blij. ma t/m vr NPO 1 85 15.00 Pauw (herhaling) 16.00 Journaal 16.10 Geloof en een hoop liefde 16.40 Hallo Nederland 17.00 Tijd voor MAX 18.00 Journaal en 1 Vandaag 19.00 DWDD 20.00 Journaal NPO 2 14.00 De programma’s met en over geloof van o.a. de EO 16.00 Zappelin met o.a. Sesamstraat, Kindertijd, Koekeloere, Studio Snugger, Buurman en Buurman, Klumpies, Peanuts, Marja de Bij, Calimero en meer. Ja ruim een uur extra dan op NPO 1 want op deze zender is daar wel ruimte voor als men logisch nadenkt en nog ietsje extra durft te schuiven met programma’s 18.00 Regio tv programma’s 18.30 Binnenstebuiten (al vind ik dit een zeer matige opvolger van Man bijt hond en vind ik eigenlijk dat deze laatste gewoon terug moet komen vanaf volgend jaar) 19.00 Dagelijkse quiz opvolger Lingo/Pointles AVROTROS ook blij! 19.30 Vroege vogels, Meldpunt, Debat op 2, Cash op Zolder, Max Monumentaal, Recht in de regio, Max maakt mogelijk, Met de kennis van nu, Landinwaards 20.00 Met het mes op tafel, Dubbelspel, Per seconde wijzer, 2 voor 12, NPO 3 06.00 Zappelin 12.00 herhaling ZAPP blok van de vorige dag 16.00 ZAPP 20.00 NPO 3 avondprogrammering Dit kost de NPO ook nog eens niets extra’s Anonymuis zaterdag 07 november 2015 om 8:50 Is het niks voor SBS6 om een kinderblok te maken van 17.00 uur tot 18.00 uur? De soap van K3 kunnen ze ook prima uitzenden. Gezicht van het blok is dan Jochem van Gelder. Marloes te Riele (gedeeld 17x) 7 november · Hartgrondig mee eens, Lisa Bouyeure! Als 'Babe', 'Lassie', 'Benjie' , Dokter Doolittle- fan. En ik kijk ook nog steeds liever katteplaatjes dan de Voice of Holland. Je suis Ieniemienie 86 Bijlage 7: Uitingen van het publiek, thematisering Grappig. Iedereen roept tegenwoordig dat hij niet meer naar de reguliere (staats-)televisie kijkt, maar dit inmiddels heeft vervangen door Youtube, Netflix en weet ik veel welke internet-variant dan ook. Maar op het moment dat een achterhaald kinder-/opvoed-programma met stoffige figuren als Aart Staartjes van die TV af gaat en mee moet in de digitale vaart der volkeren, wordt er al gesproken over moord en worden er door de geachte volksvertegenwoordigers vragen in De Kamer gesteld. Waar een klein land kleingeestig kan zijn. Rust zacht, meneer Aart! >> Paradox: niemand kijkt ernaar maar nu het weg gaat is het erg 1. Alex vrijdag 06 november 2015 om 14:06 Op NED1 van 16:00 tot 18:00 de doelgroep 50+ bedienen (Hallo Nederland/Tijd voor Max ezv) Op NED2 van 15:00 tot 18:00 de doelgroep kinderen 4 tot 10 jaar bedienen. (Sesamstraat/KRO Kindertijd ezv) Op NED3 van 16:00 tot 19:00 de doelgroep kinderen 10 tot 15 jaar bedienen. (Spangas/Klokhuis/Jeugdjournaal) Opgelost, jongeren en 50- kijken normaar gesproken rond deze tijden niet, dus is niet interessant. 2. Anonymous vrijdag 06 november 2015 om 23:48 Weg met die mislukte jongerensoapserie op npo3 en Sesamstraat daar neerzetten. O wacht eerst een capabele netmanager daar neerkwakken. >> publiek denkt mee over de herprogrammering en probeert een plan B te bedenken omdat ze het niet eens zijn met deze beslissing. Jessica Vos "Kinderen kijken vooral op tablet..." Ja op deze manier worden ze daar wel toe gedwongen. En wat is er mis met de wens van ouders en grootouders om samen te kunnen kijken? 87 Elke dag op dezelfde tijd samen Sesamstraat kijken voor de tv is gezellig en draagt bij aan de dagstructuur (en kleine kinderen hebben structuur hard nodig). Voor mij was dat ook altijd een vaste prik: Sesamstraat kijken en dan naar bed. Jan Maassen Even voor de duidelijkheid: het Journaal om 20:00, Studio Sport zondags om 19:00 en Sesamstraat om 18:30; allen op het open net. Wat is daar nu moeilijk aan Vind ik leuk · Beantwoorden · 5 · 6 november 2015 om 18:00 Marc Hofman Gezien de kijkcijfers is het besluit van NPO 1 te begrijpen. (op dit tijdstip zitten gemiddeld toch zo'n 2,75 miljoen mensen tv te kijken). Voor kinderprogramma's heeft de Publieke Omroep juist tot 19h00 op NPO3 zendtijd ingeruimd. En voor kinderprogramma's heeft NPO ook het themakanaal NPO Zappelin Xtra in het leven geroepen (u weet wel: de gratis kinderoppas die 24/7 tot uw beschikking staat). Walt van der Linden Wat een lulkoek zeg. 'Kinderen kijken op de tablet'. Is Sesamstraat niet ooit speciaal bedacht voor kinderen van ouders die geen tablet kunnen betalen? Vind ik leuk · Beantwoorden · 7 · 6 november 2015 om 14:31 Maurits Van de Kamp Toen waren er geen tablets, en nu zijn ze goedkoper dan TV's. smile- emoticon (Ben het wel met je eens hoor, overbodige postmodernisering). Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 15:09 Walt van der Linden Maurits Van de Kamp Ik ben nog net niet zo jong dat ik dat niet wist, toch gok ik dat er in de meeste bijstandsgezinnen minimaal 1 tv en maximaal geen tablet te vinden is. Vind ik leuk · Beantwoorden · 3 · 6 november 2015 om 15:11 Maurits Van de Kamp Ik denk wel dat dat over een paar decennia andersom is (de neergang van de tv-abonnementen is ingezet) maar een programma als Sesamstraat moet daar niet op vooruitlopen. Olga Van Der Kooi Het gaat er juist om dat dit niet voor iedereen een optie is. Niet iedereen kan zich digitale tv veroorloven of een pakket waarbij je kan opnemen. En juist voor die groep is Sesamstraat ooit verzonnen, dat maakt het zo krom. Vind ik leuk · Beantwoorden · 1 · 6 november 2015 om 18:22 Silvia De Wild Gewoon via internet... Wie heeft er in Nederland geen internet? En een tablet is goedkoper dan een flatscreen... Co Hollemans Van mij mag het, vond altijd al achterlijk, twee kinderprogramma's tegelijkertijd Vind ik leuk · Beantwoorden · 6 november 2015 om 21:08 Olga Wijdeveld Kan Max het niet overnemen? 88 Jhon Zuiderhaaks Een educatief , leerzaam en goed programma: Silvia Bouwman-van Der Horst In elk geval worden hierdoor kinderen in het buitengebied gediscrimineerd. Daar is (weet ik uit ervaring) kabel noch glasvezel dus kunnen ze Sesamstraat niet meer zien. Zowel oplossingen bedenken alsook mensen die het logisch vinden. - Tablet botst met de sociaal culturele doelgroep waar Sesamstraat ooit voor bedacht is - Kritiek op het ‘je suis’ gebruik vergelijking met een moord, wordt onredelijk gevonden. 1. Rogier, Amsterdam vrijdag 06 november 2015 om 16:36 Toch vreemd dat de kijkcijfers een doorslaggevende reden kunnen zijn of een programma doorgaat of niet. Zoiets vind ik begrijpelijk bij commerciële zenders, maar niet bij de publieke omroep, die een totaalaanbod moet brengen en dus ook een programma voor kinderen. >>beroep op de kerntaken van publieke omroep zijn 1. Marcel vrijdag 06 november 2015 om 17:45 Alles wordt on demand. Binnenkort zijn er alleen apps te koop of abo van alle TV zenders waarop de opgenomen programma’s daarvoor op elk willekeurig tijdstip voor de kijker terug te kijken is. Alleen de live uitzendingen zullen nog een vaste tijd krijgen. Weg digitale kabel, hallo streaming internet TV. 1. aandeel dekker zaterdag 07 november 2015 om 0:35 Als er niemand kijkt grijp ik wel in. Ik laat mijn onderdanen geen belasting betalen om vervolgens ook nog verlies te betalen. Trouwens… sesamstraat… ook daar kijk ik niet naar.. is dat ook amusement? 2. sander dekker zaterdag 07 november 2015 om 0:36 Bovenstaand bericht was van mij… sander… sander dekker… 3. sander dekker zaterdag 07 november 2015 om 0:38 Ik heb aandeel in rtl dus sesamstraat gaat binnenkort naar rtl… sssst. .. >>iemand doet zich voor als Sander Dekker, …, verwarrend… 1. Anonymous zaterdag 07 november 2015 om 7:47 Het kan gewoon zo. De programmering is dan ook nog logischer en duidelijker dan voorheen. Grootste verandering word dan het avondblok van zappelin naar NPO2. De verdiepende kijker van NPO2 zet over het algemeen later de televisie aan dan andere kijkers. Deze programma’s kunnen dus ook later beginnen. Meteen het hele probleem opgelost en iedereen blij. ma t/m vr NPO1 15.00 Pauw (herhaling) 16.00 Journaal 16.10 Geloof en een hoop liefde 89 16.40 Hallo Nederland 17.00 Tijd voor MAX 18.00 Journaal en 1 Vandaag 19.00 DWDD 20.00 Journaal NPO2 14.00 De programma’s met en over geloof van o.a. de EO 16.00 Zappelin met o.a. Sesamstraat, Kindertijd, Koekeloere, Studio Snugger, Buurman en Buurman, Klumpies, Peanuts, Marja de Bij, Calimero en meer. Ja ruim een uur extra dan op NPO1 want op deze zender is daar wel ruimte voor als men logisch nadenkt en nog ietsje extra durft te schuiven met programma’s 18.00 Regio tv programma’s 18.30 Binnenstebuiten (al vind ik dit een zeer matige opvolger van Man bijt hond en vind ik eigenlijk dat deze laatste gewoon terug moet komen vanaf volgend jaar) 19.00 Dagelijkse quiz opvolger Lingo/Pointles AVROTROS ook blij! 19.30 Vroege vogels, Meldpunt, Debat op 2, Cash op Zolder, Max Monumentaal, Recht in de regio, Max maakt mogelijk, Met de kennis van nu, Landinwaards 20.00 Met het mes op tafel, Dubbelspel, Per seconde wijzer, 2 voor 12, NPO3 06.00 Zappelin 12.00 herhaling ZAPP blok van de vorige dag 16.00 ZAPP 20.00 NPO3 avondprogrammering Dit kost de NPO ook nog eens niets extra’s 2. Anonymuis zaterdag 07 november 2015 om 8:50 Is het niks voor SBS6 om een kinderblok te maken van 17.00 uur tot 18.00 uur? De soap van K3 kunnen ze ook prima uitzenden. Gezicht van het blok is dan Jochem van Gelder. >> andere opties voor herprogrammering 90