W Dolinie Łupawskich Megalitów
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
W dolinie łupawskich megalitów Megaliths Na środkowym Pomorzu, w ostępach leśnych nad rzeką Łupawą przetrwały of the Łupawa Valley wielkie kamienne grobowce sprzed ponad 5000 lat. Kto je wzniósł? Jakie tajemnice ukrywają? Zagubione w leśnej głuszy, PRZEWODNIK GUIDE czekają na swoich odkrywców. In central Pomerania, in the backwoods by Łupawa River, mighty stone tombs from over 5000 years ago have been preserved. Who made them? What secrets do they keep? Lost among dense forest, they await their explorers. Gmina Potęgowo Dolina Łupawskich Megalitów Autorka logotypu: Karolina Gołębiowska Europejski Szlak Megalitów – Polska Anglia: Szkocja: Francja: Niemcy: Polska: 1. Stonehenge (Anglia, Salisbury) - 23. Maes Howe(Srkocja, Orkady) - tolos 31. Jaskinia Czarownic (ArIes, Fontvieil- 43. Wilsen (Meklemburgia) - kopiec krąg kamienny 24. Callanish (Szkocja, Hybrydy) - krąg le) - grobowce z dolmenami Runowo – XVIII-wieczny pałac „Bocianie 2. Averbury (Angha, Wiltshire) - kromlech kamienny i aIeja menhirów 32. Dissignac Tumulus (Loire-Atlantique, 44. Klecken (Dolna Saksonia) - grobowiec Gmina Potęgowo Gniazdo”. Obecnie ośrodek wypoczynkowy 3. Silbury Hill (Anglia, Wiltshire) - 25. Clach an Trushal (Szkocja) Saint-Nazaire) - tumulus trapezowaty (kolonie indiańskie, traperskie, obozy kopiec - najwyższy menhir w Szkocji 33. Barnenez (Bretania) - karn 45. Sachsenwald - grobowce bezkomoro- zaprasza do odkrywania jeździeckie - jazda konna, plenery rzeźbiarsko 4. Cairhholy (Anglia, Kircudbright) - Na europejskim 26. Easter Aquhorthies (Szkocja) - krąg 34. La Grotte Aux Fees (Indre-et-Loire) we - hipotetyczna kolebka budowni- – malarskie itp.) Tel. 598115149 grobowiec kamienny - dolmen czych megalitów z Doliny Łupawy megalitów, pałaców, starych 5. Giant’s Hill (Anglia, Skendleby) - szlaku 27. Ring of Brotdgar (Szkoicja, Orkady) 35. Gavrinis (Bretania) - karn 46. Everstorfer Forst k. Barendorf (Me- grobowiec - krąg kamienny - wpisany na listę 36. Carnac (Kerzerho, Kerlescan, klemburgia) - dolmen i grobowce Słonowice – 11 wielkich grobowców megalitycznych młynów i na wyprawy 6. Devi’l Arrows (Anglia, North Yorkshire) UNESCO Kermario, Le Menec - Bretania) - 47. Lancken (Rugia) - grobowiec w konstrukcji drewnianej (tzw. megadendronów). - aleja menhirów megalitów 28. Standing Stones of Stenness aleje menhirów komorowy 7. Castlerigg (Anglia, Cumbria) - krąg (Szkocja, Orkady) - menhiry 37. Locmariaquer (Bretania) - menhir 48. Gehrden Langbett (Saksoriia - Anhalt) kajakowe rzeką Łupawą. Grąbkowo – XIX-wieczny pałac. Zachowała się część kamienny - wpisane na listę UNESCO 38. Bougon (Deux Sevres) - tumulus - grobowiec dawnego wyposażenia – m.in kominek z kartuszem 8. Nine Ladies (Anglia, Derbyshire) - 39. Dol-de-Bretagne (Bretania) - naj- 49. Wanna (Dolna Saksonia, Brenna) Holandia i Belgia: herbowym, reprezentacyjne schody, a w oranżerii krąg kamienny wyższy menhir w Bretanii - 10 m - grobowce, dolmeny 29. Borger (Holandia, Drenthe) - gro- ściany wyłożone fragmentami rafy koralowej. Obecnie 9. Rudstone Monolith (Anglia, Yorkshire) 50. Muehbrook (Schleswig-Holstein, bowce tzw. ,,łoża olbrzymów” Koryska: organizacja przyjęć weselnych i plenerów malarskich. - menhir - najwyższy w Wielkiej 30. Weris (Belgia) - menhiry, grobowce 40. Staritari - aleja menhirów Bissee) - dolmen Brytanii Tel. 505 721 722 26 galeriowe 51. Floegeln Steingrab (Dolna Saksonia, 23 Sardynia: 10. Merry Maidens - Dawn’s Man 27 Brema) - grobowiec (Anglia, Cornwalia) - krąg kamienny 41. Barumini Su Nuraxi - nuraga 24 Malta: 11. Stanton Drew (Anglia, Somerset) - 42. Arrubiu Nuraghe - nuraga 25 28 52. Ggantija, Hagar Qim, Mnajdra, Ta’ Krzemionki – Kopalnia krzemienia, zrekonstruowane krąg kamienny - drugi największy Hagrat, Skorba, Tarxien - światynie megality oraz domy z czasów neolitu. w Wielkiej Brytanii megalityczne 66 Irlandia: Połwysep Iberyjski: Poganice – Pałac Monbijou – wybudowany 65 68 71 12. Newgrange (Irlandia, Meath) - 16 53. „Cueva del Romeral” (Hiszpania, w 1896 r. w stylu eklektycznych 4 70 69 gigantyczny grobowiec komorowy 14 Antequera) - tolos willi podmiejskich, położony w pięknym parku, 12 7 13. Knowth (Irlandia, Meath) - grobo- 13 54. Los Millares (Hiszpania, Almeria) zwanym „Lasem Poganickim”, w zakolu Łupawy. wiec 9 - fort, tolos, krąg i kopce W pałacu mieści się hotel. 14. Dowth (Irlandia, Meath) - grobowiec 67 Łupawa Tel. 598115672 19 8 47 55. Cueva de la Pastora (Hiszpania, 6 64 15. Ardgroom (Irlandia, Cork) - krąg 17 Borkowo Sewilla) - grobowiec korytarzowy 15 18 45 Wietrzychowice – 5 zrekonstruowanych, najlepiej kamienny 22 5 50 Wietrzychowice 56. Dolmen de Soto w Trigueros (Hiszpa- 21 16. Beagmore (Irlandia, Tyron)- zespół 20 46 Dolice nia, Huelva) - grobowiec korytarzowy zachowanych grobowców kujawskich; najdłuższy ma 115 m. kręgów kamiennych 29 57. El Pozuelo (Hiszpania, Huelva) - 49 43 2 Krzemionki 17. Drombeg (Irlandia, Cork) - krąg 10 51 doImeny 11 3 44 kamienny 1 58. A Fornela Dos Mouros (Hiszpania, 30 Słonowice 18. Brownshill - Kernansrown Cromlech 48 Galicia) - dolmen Karznica – Pałac wybudowany w stylu neoklasycy- (Irlandia, Carlow) - dolmen 59. Casota Dos Mouros (Hiszpania, stycznym w II połowie XIX wieku położony w parku 19. Glantane East (Irlandia, Cork) - Galicia) - dolmen krajobrazowym. grobowiec, krąg kamienny 60. Dolmen de Dombate (Hiszpania, 33 39 Walia: Galicia) - dolmen Łupawa – Największe zagłębie megalitów w Polsce 35 61. Alberite Dolmen (Hiszpania, Andaluzja) (ok. 50 grobowców). 20. Coetan Arthur (Walia) - dolmn 37 21. Carreg Coetan Arthur (Walia, North 36 - dolmen Pembrokeshire) - dolmen 62. Cova d’en Daina (Hiszpania, Katalonia) - 22. Pentre Ifan (Walia, North Pewm- 32 grobowiec komorowy brokshire) - najlepiej zachowany 34 63. Zambujal (Portugalia, Estramadura) Stary Młyn w Łupawie – murowany dolmen w Walii 38 - fort LEGENDA młyn wybudowany na początku XX wieku. Skandynawia: Zachowało się cześciowo oryginalne 58 84. Ravnsby Glentehoj Jaettestue wyposażenie budynek. 60 - pałace 59 (Dania, Maribo) - grobowiec komorowy Obecnie młyn oferuje noclegi. 85. Knebel Poskaer Stenhus (Dania, Tel. 694 042 472 31 Randers) - krąg kamienny i dolmen Borkowo – Jeden z trzech zachowanych i najbardziej 86. Hannerup Snibhoj Jaettestue (Dania, znany grobowiec korytarzowy w Polsce. - stare młyny Randers) - podwójny grobowiec 40 korytarzowy 62 87. Kong Svends Hoj Jaettestue (Dania, 63 Maribo) - grobowiec korytarzowy - - grodzisko jeden z najwiekszych w Danii 88. Tustrup (Dania, Randers) - grobowiec korytarzowy i dolmeny 42 - spływy kajakowe Młyn w Poganicach o napędzie wodnym z połowy 57 41 89. Ales stenar (Szwecja, Skania) - krąg 56 55 kamienny XIX wieku. W młynie mieści się restauracja i hotel. 54 90. Erkedosen (Szwecja, Skania) - grobo- Tel. 59 811 54 01 53 Dolice – Kilkanaście trapezowatych długich na 61 wiec korytarzowy kilkadziesiąt metrów grobowców megalitycznych. www.potegowo.pl @ugpotegowo - megality Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o najciekawszych megalitach w Polsce i w Europie wejdź na: 91. Trollasten (Szwecja, Skania) - dolmen EuropejskiSzlakMegalitów-Polska 52 W dolinie łupawskich megalitów Megaliths of the Łupawa Valley Europejski Szlak Megalitów – Polska Daniel Sukniewicz Gmina Potęgowo 2017 W dolinie Megaliths łupawskich megalitów of the Łupawa Valley Na środkowym Pomorzu między Słupskiem In central Pomerania between Słupsk and Lębork, a Lęborkiem, nad malowniczą rzeką Łupawą, by the picturesque Łupawa river, near Łupawa vil- w miejscowości Łupawa położonej w gminie Potę- lage located in the commune of Potęgowo, unusual gowo zachowały się niezwykłe konstrukcje sprzed structures from over 5,000 years old have been pre- ponad 5000 lat. Zbudowano je z wielkich głazów, served. They were erected from large, weighty boul- nieraz wyższych od człowieka, o wadze wielu ton. ders, sometimes taller than humans. These are the To megality, budowle starsze od egipskich piramid. megaliths, constructions older than the Egyptian Wznoszono je w całej Europie, a najsłynniejszą kon- pyramids, which were erected all over Europe, and strukcją jest Stonehenge w Anglii. of which the most famous one is Stonehenge. Nad Łupawą zachowało się największe skupisko The largest cluster of megalithic tombs in Polish grobowców megalitycznych na ziemiach dzisiejszej lands has survived by Łupawa. Once they were Polski. Niegdyś uważano, że wznieśli je giganci thought to have been erected by giants and given i nadano im nazwę „łoża olbrzymów”. Zapraszam the name “giants bed”. nad malowniczą rzekę Łupawę, do ważnego miej- I invite you to a trip down to the picturesque Łupawa sca na Europejskim Szlaku Megalitów. Pradawne River, an important place on the European Megalith budowle ukryte w gęstych lasach i okryte tajemnicą Route. Ancient constructs hidden in dense forests czekają na swoich odkrywców. and covered with mystery await their explorers. Dawid Litwin Dawid Litwin Wójt gminy Potęgowo Mayor of Potęgowo Na Europejskim Szlaku Megalitów On the European Megalith Route Stonehenge (Anglia) – najsłynniejsza budowla megalityczna na świecie (2700–1500 p.n.e.) Stonehenge (England) – most famous megalithic structure in the world (2700–1500 B.C.) © Maximilian Effgen – Fotolia.com Carnac – dolmeny, grobowce korytarzowe i menhiry – ponad 3000 wielkich głazów (4500–3300 p.n.e) Carnac – dolmens, passage tombs and menhirs – over 3000 giant boulders (4500–3300 BC) © Fotolyse – Fotolia.com Łupawa (Polska) – 33 grobowce megalityczne, tzw. „łoża olbrzymów”, największy ma 56 m długości (ok. 3700–3100 p.n.e.) Łupawa (Polska) – 33 megalithic tombs, so called: „giants’ beds”, the largest one