!_0 RATIO PRO CREPITU VENTRIS
HABITA
AD PATRES CREPITANTES AB E. M. E. A. D.
REGIO-BRI G^E,
Ex Officina Ethonis, -- -f ' . ,'-i
Anno Mdccxxxvxx* (W ftRT \ Y Z-{\ R A tr j 2. f\ !jh Pag. I; ORATIO PRO CREPITU VENTRIS
Ad Patres Crepitantes.
UM femper Crepitum Ventris ab urbe exfulantem & profugum , atque a con- fortio & hominum confuetudine ejectum ex- pulfumque , aegerrime tulerim ; hoc praecipue tempore, P, Crepitantes, in quo o asT^o^ctyiav de more celebramus , & gravius vifum eft , & Reipublicx incolumitati perni- ciofius. Quid enim tam acerbum , tam deplo¬ randum , ac ne oculis quidem ferreis afpicien- dum , quam delicias populi, publicas libertatis confervatorem , vel, quod dicere vereor : di¬ cam tamen ; falutis aram , ab urbe, a Republi- ca , ab hominum conventu eliminafle , explo- fifTe , exhbilafife? Aliis in urbe pedibus graffa- ri impune licet; optimo civi, atque optime quidem de lingulis merito , patria perfrui aura non licet. Siquidem eb infaniae atque vecordia: hominum devenit audacia , ut nili vobis , P. Crepitantes , aut cura aliqua Crepitus confer- vandi, aut libido fuiffet j jam de ejus nomine vel incolumitate a£tum videretur. Rem fane omnium difficillimam agnofco , ea quae com- A 2 mu- 2 Oratio muni hominum arbitratu atque fententia inve¬ terata funt, vel funditus evellere, vel alio quam infixa mentibus opinio permittit, detor¬ quere. Sed cum faepe vel ignorantia, vei caeco eorum qui fuggerunt livore , fententia; huc il¬ luc facile diftrahantur ; ingentem animo fidu¬ ciam haud temere concepi, a me , fi receptam vulgo de Crepitu opinionem diluerim ac debel¬ larim, revocatum iri ac reftitutum. Quod haud equidem ambigo mihi ex animi fententia eventurum , fi ejus ortum, educationem , libe¬ ralium difciplinarum peritiam , animi doces, virtutis fplendorem, dignitatem, auctorita¬ tem , reique qua publica:, qua privatae utilita¬ tem demonftraro. Necnon male feriatorum capitum calumnias, & convitia in eum jacta veritate duce , ac fortuna comite difsipavero. Ac primum , P. C. de ejus antiquitate mihi di¬ cendum judico. Crepitum , quis tam rationis expers , tam plumbeus, effe pofsit qui non ori¬ gine,hominis aequalem fateatur? Scatim enim ac lupremus rerum conditor vitalem illum fpi- ritum inanimi atque inerti moli infufflavit,vir- tufque illa infufa,naturalia munia exercere oc¬ coepit ; quis credat, munus illud tantopere ne- ceffarium , aera inclufum atque interceptum, naturaeque ipfi adeo perniciofum , foras ejec¬ tandi, vel ignorafle,vel omifille? Praefer tim ve¬ ro cum ipfe humani exordii parens , & ruboris & urbanitatis infcius, nec ilium exfultantem ac cmm-< Pro Crepitu Ventris, 3 erumpere geftientem , vel compreflerit, vel jugulant. Sermone antiquiorem fuilTe , priuf- que Crepitum invaluifle , quam verba homines proferrent, vel ex Ariftophanis Ranis addif- cere poflumus , quando nihil fciebant, nifi IT(20ozra^)$U)i y ef tu' 7^ piiv&oxroui r £v'cy)ov (a) Quod ad genus attinet, haud obfcurae con¬ ditionis parentes fortitus cft. Mitto eorum nugas, qui a Jove ftercoreo, fi ve (ut cum Orpheo ) et Aufida ao7r^oo (fi) originem du¬ cere arbitrantur. Parentes quidem habuif- fe , tum apud omnes aufloritate , tum ge¬ neris fplendore ac nobilitate praedantes; omni¬ bus in confeffo eft : quamvis & nonnihil ii qui nobis tradiderunt, vel aberrent, vel difcrepent. Ariftophanes quidem in Pluto pultis filium fa¬ cit ; nam cum dixiffet: KoPycS" JoV q&vi £ ct&d(>Y\q 'ZocJkiv' e^A&v. (c) Subjungit poftea: (d) mw aVcW^ov. n ye
X Gjovr*) to' Seivod xiKqafyj. A’qti'f.ico; rsrquT7zv n clttut scalpet T 7? cLm^Ts- df X c*)^7icv Ko/juon ipovra '5ra,fzrcL'5rc&- 7nrd£. Qux quidem verba non apud fungos aliquos aut bardos Strepfiades protulit, fed coram fa- pientifsimo illo Socrate. Habemus igitur P. C. fuam Crepitui diale&um & loquendi nor¬ mam (a) Et jufculum , uti tonitru , Jlrepit intus: tum fragor editur -ingens: Primo fenjim pappax : mox inde infert fonitum papappax. Et quando caco3 tum demumpapapappax* Pro Crepitu Ventris; 7 mam prorfus ineffe ; ut falso qui invidiam illi apud omnes conflare magnopere ftudent, tam arguti Rei incomptam garrulitatem,torporem- que nobis objiciant. Obblaterent nunc P. C. obganniant qui Crepitus hebitudinem & blae- fum obtufumque linguas torporem gravifsimis verborum protelis infe&antur. Loquitur ille me hercule, immo triplici fermonis dialedo utitur. Nam aliquando pappax , qui adultiore funt aetate papappax , qui virili papapappax. Haud parvum negotium faceflere arbitror P.C.ad caufamRei noftri tuendam;& honeftam, & pudicam ejufdem educationem, morefquc educationi ipfi animi integritate refpondentes. Non enim in mediis civilium negotiorum tu¬ multibus & faftu , fed in feceflu , & remota ab ambitu aulasque ftrepitu folitudine , verfari confuevit ac degere Forumque vitat, & fuperba civium Potentiorum limina. Noverat enim haud aliter civile odium , caste- raque imminentia difcrimina tuto declinanda, quam (i privatam na<5tus vitam, (ibi potius quam caeteris vivere ftuderet: atque ita fe po¬ titis ( quod portenti inftar efl) majorem Reipu* blicas utilitatem fore allaturum , fi vitae a fe ac¬ tas tefces procul amoveret, ac civium aures pro viribus declinaret. Hinc enim fadum eft, uc in fecretioribus aedium recefsibus , in balneis, in privatis cubiculis vitam tranfigat: ac deni- A 5 que 8 Oratio que , fub ftragulis , ut Crepitus adolefcentis Ariftophanaei , quem Screpfiades fuifle ait, CM 7*ri'vTl OlWJ()OLl$ ’iyKciKO^UhY}{JL$ vov. (a) Quid li inores fpe£temus ? nonne charitate in cives maxima femper enituit? Miffa facio fin- gulari benignitate in omnes coliata beneficia. Quis enim veftrum P. C. tam ingrati animi reus videri pofsit , tam beneficiorum imme- mor , tam deies , tamque impudica fronte, qui non maxima ejus in vos , in conjuges , in libe¬ ros , in familiam, in Rempublicam , in univer- fum denique hominum genus , merita fateatur? Tam late patent ejus beneficia , ut non gentes modo licet remotifsimas & barbara , non hujus fefe charitate adftrictas fateantur; fed & ipfac brutas animantes naturali amore profequantur. Sus enim audito ventris crepitu, ftatim accur¬ rit , mox ftercus exceptura. At quamvis tanto folitudinis capiatur amo¬ re ; nonnunquam tamen, animi laxandi caufsa, laetitia: & rifus patiens , immo& au£tor , in pu¬ blicum hominum confeffum prodire haud eru- befeit. Ubi inter cachinnos verfatur libere ac dii currit, ipfoque rifu apprime delectatur , ab coque faepe evocatus foras erumpit. Quare haud temere arbitror , Democritum , morta¬ lium omnium ytKcloi/aotu^ov, in hac Crepituum facultate plurimum valuiife. Libertatis amantifsimus femper extitic, .. .i • - - * uc (a) Quinque firagulis involutum. Pro Crepitu Ventris, p ut Brutus , ut Cicero : nam li quando fervitu- ti, & carceribus mancipatur , nullum non lapi¬ dem movet, ut repagulis , vinculis , & compe¬ dibus quibus detinetur , fpretis ; laxatifque poftibus, dilabatur. Si Crepicus itidem dotes , & literarum or¬ namenta profequi velimus; inveniemus pro- fe<5toin omni frientiarum , ac liberalium difci- plinarum genere inftrucrtifsimum. Ac eloquen¬ tia quidem plurimum valui fle , vel unico exem¬ plo comprobabimus. Cum enim Metrocles Hipparchi# frater , ac Theophrafti difcipulus, aliquando meditaretur, inter ea nefcio quo¬ modo crepitu ventris emiflo , adeo erubuit, ut pr#animi moerore domi fe incluferit,a vita per inediam difceflurus. Quod cum Crates ac¬ cepi flet , domum ad eum advocatus accefsit, cum lupinis dedita opera fe prius ingurgitaflet. Ac monebat illum verbis , nihil ut gra¬ vius in fe admitteret: quippe portenti fimile futurum , nili fecundum naturam fpiritus fecer- nere liceret. Ad extremum vero ipfe quoque ventris crepitu emiflo , (imilitudine fa&i illum confolatus, confirmavit. Ex eo tempore ipfuui audivit, atque in philofophia plurimum pro¬ fecit. O linguam difertifsimam facundifsi- mamque! Q facinus , dignum me hercule quod immortalis gloria profequatnrlNoverat profec¬ to Crates , ejus verba nullius ponderis futura* nili potentifsimam Crepitus facundiam tantas A 6 rei to Oratio rei comitem afciSceret. Quis ambigat, egre¬ gium Philosophum Se graviisimo Sententiarum robore pracmun iffe , tantum negotium aggref- furum ; in cadum tamen , nifi orationi languida: atque enervi Suppetias Crepitus iviflet.;PerSua« fit nempe unico verbo , quod Crates vaftifsi- mo Sententiarum ambitu minime potuifTet. Mufices itidem peritiSsimum fuiffe , nemo inficiabitur qui Auguftini Hipponenfis Antifti- tis libros de Civitate legerit, ubi ait, Nonnu- los ab imo Jine pedore ullo ita numerofos pro arbitrio fonitus edere , ut ex illa etiam parte eantare videantur. Talis fuit Germanus qui¬ dam in comitatu Maximiliani CaeSaris & Phi¬ lippi ejus filii, cum in HiSpaniam adveniffent: nec ullum erat carmen , quod non ille Crepiti¬ bus podicis redderet. De Turture ab Ariftote- le memoria: proditum cft , dum canit, ventris crepitus frequentiSsime ejedtare. Namque illis i£iov cv/x&aivsi tv' 'Atque inde originem traxiife proverbiolum illud arbitror: Turtur cantat, in eos nempe qui ima parte So¬ nabant. Appofitifsime etiam dicitur a Nicar- cho 'zro^vi r^dvAsv' \ucne fxi'Xog. (a) Omnia haec P. C. nullius efTent prorfus momenti ad magnum heroa conftituendum , fi virtute illa qua: mores gubernat, humanarum asionum moderatrice , defiituerecur. At Reus nolkr ita undecumque egregiis animi dotibus, vir* V-, (a) Crepitus balbum mei os emittens. Pro Crepitu Ventris. ir virtutifque ornamentis femper excelluit, ut portenti limilis videatur. Primo quidem grati animi exemplar mihi proponitur. Eum quippe qui ipfum libere vagari permittit, nec mini¬ mum offendiffe unquam reperitur ; adeo eft juftitise amans, ac memorise beneficiorum te¬ nax ; immo a molefto tormine , atque inteftino tumultu , quod ad exitium conjurabat , quafi Apollo alter 5ctXifyyceLKos , incolumem defen¬ dit. Quis nefeit Religionem , Virtutum cete¬ rarum fiirpem atque parentem, in Crepitu nof- tro imprimis commendandam ? Telemachus Acharnenfis quo eum in promptu haberet, gra«< tifsimo alimento confovebat; fabae nempe olla diuturna,qua vite curriculum tranfigebat;haud alia fcilicet de caufa, nifi ut anniverfariam tzJ5v rsTvccvi^i^v folennitatem cum Ventris Crepitu celebraret. O religiofum facinus ! O pium! Sed quid Telemachum dico? Athenae ip- fae Attice nulla in Apollinis honorem thymia¬ mata , aroma nullum tanto numini vel gratius, vel acceptius excogitare potuerunt, quam fua- vifsimum Crepitus odorem. Quare feverifsima religionis lege cautum fuit , ne alio alimenti genere quam leguminibus vi&itarent. Unde & Crepitus frugalitas confpicienda fe offert : cum vilibus atque abje&ifsimis qui- bufquam contentus , alliis , lupinis, rapis , ce¬ pe , fafeolis, aliifque id genus praecipue gau- A 7 deat 12 Oratio deat ac nutriatur ; luxu autem & opulentia vel pereat vel langueat, roburque amittat : unde fit ut lautitias penitus afpernetur. At quo Reus nofter sequi redique tenacior eft , ac jus fuum unicuique tribuendi ; eo inju¬ riarum vindex & acrior & feverior. Eos fiqui- dem qui comprimere , framare , & exire conan- tem fruftrare folent ac decipere , tanto profe- quitur odio , tam vindida & cadis avidus la- cefsit & torquet, ut ad internecionem ufque defaviat. Cujus rei quia nec pauca nec obfcu- ra exftant exempla P. C. fatiiis me moleftia & faftidio veftro fadurum exiftimavi, fi ea filen- tio pratermitterem. Quod fi mitius agat , le¬ niori quodam poenarum genere de injuria fibi illata vindidam fumit. Nam cum aliqui diu a ipfum compreflerint, atque exire reludantem foribus claufis detinuerint, ipfique pugilice in¬ vadenti feliciter obftiterint: dum tamen Crepi¬ tus vim erumpere geftientis , atque huc illuc difeurrentis incurfus evadere conantes , tantil¬ lum fores laxant; vel ab eo commifsi clam faci¬ noris produntur , vel attrado fecum involu¬ cro confpurcantur & demerdantur, vel utrum¬ que fimul. Audoritatcm itidem dignitatem¬ que adeo affedat & fuftinet, ut fi alicui vel irri- fioni vel contemptui fuifle animadvertat, in furorem quafi verfus , mirum in modum excan- defeat , dum irriforem ipfum poena talionis afficiat. Exemplum vobis praebet P. C. mira- bi- Pro Crepitu Ventris. 13 bile illud facinus quod a Frederico Dedekin» do ita defcribitur: (a) MiJJus ad externas orator maximus oras Nuper erat, lingua confiliifque valens. Virgineo in coetu, dominaque ante ora potentis Debuit eloquii tela ciere fui. Ut que in confpefiu dominae data copia fandi% Sollicitus graviter lumina figit humi. Jamque foluturus facunda viriliter ora, Ut falitum fieri,flefiit utrumque genu. Sed quia fe nimium mi fer incurvabat in auras, Edidit ingratum ventre crepante fonnm. Nil tamen hoc f a fio perterritus, abfque rubore Profequitur cauffee coepta fevera fu
M*l$’ 20 Oratio o'n 'jotrx ^jov co^x&og \ti ’i/uctv7zS i/, Et [Ai] xa&cy gyret 77c' ciiroTrMg^ynpLcy. (a) Petronianus Corax mercenarius , cum oneri ferundo fe imparem agnofeeret, advocato Cre¬ pitu, ut lalsitudini vires fuppeditaret, tollebat fubinde altius pedem & Jlrepitu ob[cotino /imul atque odore viam implebat. Nec primus fum P. C. qui de illius utilitate difleruerim , cum & id ante me viri famofi praedicer in t* Ut fecit olim Symmachus apud Martialem: Pedere te mallerrr. namque boe nec inutile dicit Symmachus, 6^ rijum rei movet i fla Jimul. Illud denique lubjungam , quod olim Nicar- chus protulit: 'Z*rog$r\ ^ croo'£et.(b) Ut non imme¬ rito,P.C.quod Graci dicere folebant, cum quis fternutabat: o-ooavv; dicere nos potiori jure debeamus cum quis ventris torminibus , atque inteftinorum volvolo laborarit,^^^
(4) Nonne Argyrius harum caujfa (nempe, dis yiciarum) crepitus mittitl ^4 Orati 6 Jlon^Yi 'ctirszTtivet 'ZzroTA^ 'ctfiit^o&os no^jj zcti croo^ei, 'IgauAov' i iiou, fXiAog. Ouzotv ii (c) Nam propius cum accef \ijfet (Deus)* Mirum in modum pepedi. Pro Crepitu Ventris. 2$ CREPITUI. VENTRIS. CONSERVATORI. DEO. PROPITIO. QUOD. AUXILIO. EIUS. PERICULO. LIBERATUS* N. N. M. F. BENEFICII. MEMOR. VOTUM. SOLVIT. ET. DE. SUO. P. Quid referam P. C. viros illuftres , ac pofteri- tatis memoria infignes , qui ab eo , quafi a no- bilifsima ftirpe , nomen traxerunt? Inter quos antiquifsima nobiiifsimaque Pedonum familia* cx qua fuit Pedo Albinovanus , item Pedanius Cofta, Pedanius Secundus, Afconius Pedianus, Pedius Confularis , Pedius Blxfus , Pedius cognomento Quintus. L. Peduceus , Sex. Pe-* duceus, M. Juventius Pedo. M. Creperejus. Et alii tum populi tum civitates quas ab eo no¬ mina mutuati funt. Herbae item ac frutices , ut ytteo&froAov, quoniam folia ejus manu trita yn^Yjg SJtfAov odore fuo referunt. Atque ^cvovft&ov herba quam Ii comederint afini, cre¬ pitus reddere dicuntur. Item proverbia ab eo dedudta, ut illud : Non psdo Thus : Suus cuique Crepitus bene olet: Tufsis in Crepitu : Mor¬ tuus pedens : Surdo oppedere : & alia (i quae funt, quae a Crepitu noftro exordium , atque originem acceperunt. Quamvis haec omnia magna fint, Crepi¬ tumque noftrum fatis pofteritati commenda¬ tum relinquant: nihilominus vel mutila fortu¬ na vel manca alicui forfan videretur > nifi priva¬ te Oratio tae felicitatis aemulos , atque hortes fortita quo-J dammodo fuiffet. Ea fiquidem ert P. C. rerum humanarum condicio , ut egregia merita, res eximie gerta?, ac gloria denique , odio ac livo¬ re vacua difficile comparentur. Quapropter, nefeio quo fato , P. C. cum Reum nortrum fuinma devotione ac reverentia profequi de- buiflent, ea funt animi nequitia ac pravitate af- fe&i , ut hoftili potius ac inferto animo omni pudore depofito petulantifsime perfequantur. Illam praecipue calumniam Reo noftro infli¬ gunt , quod artantium nares invadat 5 &quam- yis compreffus , hofpite ( ut dicitur ) infaluta- to , lubfugiat ac dilabatur, cum maximo curto- dis rubore. Unde erroris etiam & vagabundi notam impingunt, quod fervitutis impatiens, & profuga, clam faepe dilabatur quin dominus perfentifeat. Quae quidem criminatio quam inepta fit ac futilis , nemo non videt, qui con- lilii redique judicii fit compos. Quis enim ille, aut ubinam gentium , qui cum in curtodiam rejedus , vinculis compedibufque detinea¬ tur , libertatem fibi tantopere adamatam , (i oblatam viderit, vel refpuat, vel abjiciat? Nemini etiam dc proprii Crepitus graveolen¬ tia conqueri licet, fi verum ert quod circum fer¬ tur, Suus cuique Crepitus bene olet, Illud fane immanifsimum ert , quod infontem, deque nul¬ lo crimine appellatum , veluti fceleftifsimum ac capitis reum , in cuftodia ipfa confodiunt^ ftran-s Pro Crepitu Ventris. 27 ftrangnlantque. Ecquodnam tantum facinus, tam immane flagitium admilit, ut eum in aera profilire minime permittant, atque aura liberiore frui. Nec prohibeant modo , fed in ipfocarcere ju¬ gulent, Plura dicenda mihi forent P. C. nili jam oratio longius quam par efTet,protra6la re¬ ceptui canere videretur , ne cum vos & judices & patronos appello, taedio ac moleftia affedos; (inguiari benignitate deftitutos inveniam. De¬ fendite P. C. Reum inanibus calumniis , obtu¬ li fq ue jaculis impetitum. Reipublics delicias, populi falutem, firmifsimum humanae vitae prae- fidiurn , praefertim dlfficilimis hifcc temporibus Quadragefsimalibus, in queis tot tantaque ma¬ la nobis inlidiantur , nili acerrimus ipfe huma-. nx falutis vindex eriperet; libertati civium ref-i tituire. Quid exterae dicent nationes , quid bar-: barae, quid denique vel ruftici ipfi , muliones, bubulci,quibus ea Crepitus reverentia? Pudeat: vos P. C. tot injurias , tot vulnera, inulta pof- teris tranfmifilTe. At ii fcrupulis iftis ac fuperf- titiofis noftri aevi Crepito-maftygis, Reum nof-: trum exlilio perpetuum detinere , immotum in- • fixumque animo haeferit; exfulare jubeant Nu¬ bes : eas pariter ab orbe exfibilent , quas iti¬ dem Strepfiades Ariftophanasus pedere annuite Infontis , atque de vobis omnibus optime me^ riti cauiam tuemini. Vos ha&enus ejus digni¬ tatem fuftinuiftis : clientem ampledtimini, quem 28 Oratio quem nifi vindicare pergitis P. C. tanti Ordij nis dignitati pefsime confuletur. Publica fen- tentia atque fufxragio revocate* Si domdlica exempla taxlio habetis; extera , & quidem Gra:- corum fapientifsimorum , ante oculos penite; Cratetem profero , Zenonem appello , acerri¬ mum utrumque, gravifsimumque Crepitus vin¬ dicem , affertoremque. Qui ambo lege lata de¬ creverunt , Crepitum Ventris libertate donan¬ dum : Crates quidem in Cynicorum Republi- ca ; Zeno vero in Stoica ; quas fola tunica dif¬ ferebant. Quod nifi honeftum cequumque fuifletj tamque egregioru Philofophorum, iiumanaeqae vitas moderatorum dignifsimum judicaffent,! neutiquam fane feciffent. Habetis veterum veftigiaqua prematis P. C. Contubernales vef- tros eo rubore liberate. Reum noftrum maxi¬ mo devincietis beneficio. Reipublicas falutem firmioribus fulcietis prosiidiis, Hominu confue- tudo ar&ifsimis vinculis ftabilietur. Virginum verecundia frequentifsimis periculis liberabi¬ tur. Con jugum, liberorum, familia^incolumitas tutifsimis aggeribus munietur, veftrtimque ' omnium dignitati , famae , au&orkati, mag¬ nopere confuletur.
DIXI. . . v' ;• - ; c1 \ £/i■ ■. ? ’.K.k ,}* ■' , > } ‘^% - f••••..■ " ,V '1
.. *■/■% ;4-- V-/'/ •■• :'?■:■ ;-,r' •*; if■&.;£*£* : ’ ' . . •• ' 'V / ■ jjii.V. V. ^ ,
'.■•:• • . . - .•• fc •: v . : -.v^A/sm' Ws
,,..., } *.-• ..r v/Lt. >5S ■ - ■ ■• f - V-/')1-' ..... V , ”• r *. .•• A ■•.«■•• •••■ feti®. v v. ,-'.■ 1 ... . 'k-- -• -^v- ■ •••■. &&< fi'7-.;*- ^ t .■; , :■- -. ;-mv; MI ‘ > . -. - • ■ ' . ■ - v 1 - ' >.
. .. •• ' (;,...... ■ ■ - ;,;-t•: ; ■■■ :.
. ; ';■ . ■: s.' &'k ,-MCi i ■.- •; •: ■, t • ■ • ’■ ^?Jfc &m. m ffiW, r : . - ■: .: ■* 'i ■ ir. r