<<

Fabulae Faciles:

Hercules & JASON

Latin&Text&with&Facing&Vocabulary&and&Commentary& & excerpted&from&Geoffrey&Steadman’s&volume&of&the&Fabulae'Faciles'

Ritchie’s Fabulae Faciles Text with Facing Vocabulary and Commentary

First Edition

© 2012 by Geoffrey D. Steadman revised April 2013, March 2014

All rights reserved. Subject to the exception immediately following, this book may not be reproduced, in whole or in part, in any form (beyond that copying permitted by Sections 107 and 108 of the U.S. Copyright Law and except by reviewers for the public press), without written permission from the publisher.

The author has made an online version of this work available (via email) under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-Share Alike 3.0 License. The terms of the license can be accessed at creativecommons.org.

Accordingly, you are free to copy, alter, and distribute this work freely under the following conditions:

(1) You must attribute the work to the author (but not in any way that suggests that the author endorses your alterations to the work). (2) You may not use this work for commercial purposes. (3) If you alter, transform, or build upon this work, you may distribute the resulting work only under the same or similar license as this one.

ISBN-13: 978-0-9843065-5-8 ISBN-10: 0-9843065-5-2

Published by Geoffrey Steadman Cover Design: David Steadman

Fonts: Times New Roman [email protected] vii

How to Use this Commentary

Research shows that, as we learn how to read in a second language, a combination of reading and direct vocabulary instruction is statistically superior to reading alone. One of the purposes of this book is to encourage active acquisition of vocabulary. 1. Master the core vocabulary list as soon as possible. Develop a daily regimen for memorizing vocabulary and forms before you begin reading. Start with an intensive review of the running core list on the next page. Although a substantial number of core vocabulary words come within the first few lessons of the commentary, readers have encountered most of these words in first-year Latin and should be able to master the list quickly. Once readers have reviewed these words, I recommend that they consult and memorize slightly less frequent words in Fabulae Faciles as they encounter them.

2. Read actively. Read in Latin word order. Initially, readers have a tendency both (a) to scan through the entire Latin sentence quickly to order to attain a sense of the constructions and (b) to treat the sentence as a puzzle and jump around the passage from subject to verb to object and so on. As you acquire more vocabulary and your comfort with the Latin increases, make reading in Latin word order your primary method. It is a lot of fun and with persistence very satisfying as well.

Develop the habit of making educated guesses as you read. The purpose of the graded reader to provide you with an opportunity to encounter difficult constructions, particularly subjunctive clauses and indirect discourse, so frequently that you cannot help but to develop proficiency identifying and translating them. Make educated guests as you read. If you guess correctly, the commentary will reaffirm your knowledge of the Latin. If you answer incorrectly, you will become more aware of your weaknesses and therefore more capable of correcting them.

3. Reread a passage immediately after you have completed it. Repeated readings not only help you commit Latin to memory but also increase your ability to read the Latin as Latin. Always read the words out loud (or at least whisper them to yourself). While you may be inclined to translate the text into English as you reread, develop the habit of reading Latin as Latin.

4. Reread the most recent passage immediately before you begin a new one. This additional repetition will strengthen your ability to recognize vocabulary, forms, and syntax quickly, bolster your confidence, and most importantly provide you with much-needed context as you begin the next selection in the text. xii

Abbreviations

abs. absolute impf. imperfect pl. plural acc. accusative imper. impersonal plpf. pluperfect act. active indic. indicative pred. predicate adj. adjective i.o. indirect object prep. preposition adv. adverb ind. indirect pres. present app. appositive inf. infinitive pron. pronoun comp. comparative inter. interrogative quest. question dat. dative m. masculine reflex. reflexive dep. deponent n. neuter rel. relative d.o. direct object nom. nominative seq. sequence f. feminine obj. object sg. singular fut. future pple. participle subj. subject gen. genitive pass passive superl. superlative imp. imperative pf. perfect voc. vocative

12 Heracles

13. HERCULES AND THE SERPENTS 1 phicls, frter Herculis, magn vce exclmvit; sed Herculs ipse, fortissimus puer, haudququam territus est. Parvs manibus serpents statim prehendit, et colla erum magn v compressit. Tl mod serpents puer interfectae sunt. Alcmna autem, 5 mter puerrum, clamrem audverat, et martum suum somn excitverat. Ille lmen accendit et gladium suum rapuit; tum ad puers properbat, sed ubi ad locum vnit, rem mram vdit, Herculs enim rdbat et serpents mortus mnstrbat. 10 14. THE MUSIC-LESSON Herculs puer corpus suum dligenter exercbat; magnam partem di in palaestr consmbat; didicit etiam arcum intendere et tla conicere. Hs exercittinibus vrs eius cnfirmtae sunt. In music etiam Lin centaur rudibatur (centaur autem equ 15 erant sed caput hominis habbant); huic tamen art minus dligenter studbat. Hic Linus Herculem lim obiurgbat, quod nn studisus erat; tum puer rtus citharam subit rapuit, et omnibus vribus caput magistr nflcis percussit. Ille ict prstrtus est, et paul post vt excessit, neque quisquam poste id officium suscipere 20 voluit.

15. HERCULES ESCAPES SACRIFICE D Hercule haec etiam inter alia nrrantur. lim dum iter facit, in fns Aegyptirum vnit. Ibi rx qudam, nmine Bsris, ill 25 tempore rgnbat; hic autem vir crdlissimus homins immolre cnsuverat. Herculem igitur corripuit et in vincula conicit. Tum

Heracles 13 accend, -ere, -nd, -nsum: kindle, light, 2 rtus, -a, -um: angry, 5 Aegypti, -rum m.: Egyptians, 1 Linus, - m.: Linus, 2 Alcmena, -ae f.: Alcmena, 4 lmen, lminis n.: light, 3 alius, -a, -ud: other, another, else, 9 magister, magistr m.: teacher, 1 arcus, -s m.; bow, 4 maritus, - m.: husband, 3 ars, artis f.: skill, craft, art, 5 minus: less, 1 Bsris, -idis m.: Busiris, 1 mrus, -a, -um: wonderful, amazing, 7 centaurus, - m.: centaur, 12 monstr (1): to show, demonstrate, 3 cithara, -ae f.: cithera, lyre, 1 mortuus, -a, -um: dead, 7 clmor, -ris m.: shout, roar, applause, 4 msica, -ae f.: music, 1 collum, - n.; neck, 6 nrr (1): to narrate, relate, 7 comprim, -ere, -press: press together, 2 nmen, nminis, n.: name, 12 confirm (1): make strong, strengthen, 5 obiurg (1): child, scold, reproach, 2 consuesc, -ere, -v, -sutum: to accustom, 3 officium, -i, n.: duty, 2 consm, -ere, -mps, -mptum: take, spend 9 lim: once, formerly, 10 corripi, -ere, -u, -reptus: snatch (up), 6 palaestra, -ae f.: wrestling-court, 1 crdlis, -e: cruel, bitter, bloody, 6 parvus, -a, -um: small, 3 diligenter: carefully, diligently, 3 percuti, -ere, -cuss, -cussum: strike, 2 disc, -ere, didic: to learn, come to know, 1 poste: after this, afterwards, 7 equus, - m.: horse, 7 prehend, -ere, -hend, -hnsum: seize, 5 rudi, -re, -v, -tum: instruct, 1 proper (1): to hasten, 1 excd, -ere, -cess, -cessum: go out, depart, 2 prostern, -ere, -strv, -tum: to lay out, 3 excit (1): excite, rouse, incite, 8 quisquam, quidquam: anyone, anything, 4 exclm (1): cry out, 3 rapi, -ere, rapu, raptum: to seize, snatch, 5 exerce, -re, -u, -ercitum: train, exercise. 1 rgn (1): to rule, reign, 3 exercitti, -tinis f.: training, exercise, 1 ride, -re, rs, -rsum: to laugh, 1 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 serpns, serpentis f.: serpent, 6 fortis, -e: strong, brave, valiant, 5 somnus, - m.: sleep, 14 frter, -tris m.: brother, 5 stude, -re, -u: be eager, be enthusiastic, 1 gladius, - m.: sword, 10 studisus, -a, -um: eager, diligent, studious, 1 haudququam: not at all, in no way, 2 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 ictus, -s m.: strike, blow, 4 tlis, -e: such, 6 immol, -re, -v, -tum: sacrifice, 1 tlum, - n.: weapon, arrow, spear, 3 Inflx, -flcis: unhappy, unfortunate, 2 terre, -re, -u, territum: to terrify, scare, 5 intend, -ere, -nd, -ntum: stretch out, aim, 4 vinculum, - n.: bond, chain, 4 inter: between, among (+ acc.), 10 vta, -ae, f.: life, 9 phicls, -is m.: Iphicles, 1 vx, vcis, f.: voice, 9

1 magn vce: in a loud…; abl. of manner, stude, ‘be eager or enthusiastic for (dat.)’ loses prep. ‘cum’ when there is an adj. 16 minus: comp. adv. modifies dligenter 3 magn v: with great force; abl. of manner; 18 vribus: cf. line 14, abl. of means, note irreg. abl. sg. vs that this word is 3rd decl. while vir, vir 4 tl mod: in such a way; abl. of manner, ‘man’ is 2nd decl. abl. sg. 3rd decl. i-stem adj. tlis, -e 19 paul: (by) a little; abl. of degree of 12 puer: from boyhood difference modifies adverbial post, ‘later’ 13 di: partitive gen. sg. 5th decl. dis 20 vt excessit: euphemism for dying didicit: pf. disc id officium: this duty; demon. adj. 14 vrs: strength; fem. pl. of vs, which 24 D: about… translates as ‘force’ in the sg. haec: these (things); neuter acc. pl. eius: gen. sg., is, ea, id 25 nmine: by name; abl. of respect 16 huic…art: dat. sg. ars, artis f.; obj. of ill tempore: at…; abl. of time when 14 Heracles nntis dmsit et diem sacrifici dxit. Mox ea dis appetbat, et 1 omnia rt parta sunt. Mans Herculis catns ferres vinctae sunt, et mola salsa in caput eius inspersa est. Ms enim erat apud antqus salem et far capitibus victimrum impnere. Iam victima ad ram stbat; iam sacerds cultrum smpserat. Subit tamen 5 Herculs magn cnt vincula perrpit; tum ict sacerdtem prstrvit; alter rgem ipsum occdit.

16. A CRUEL DEED Herculs iam adulscns Thbs habitbat. Rx Thbrum, vir 10 ignvus, Cren appellbtur. Minyae, gns bellicsissima, Thbns fnitim erant. Lgt autem Minys ad Thbns quotanns mittbantur; h Thbs venibant et centum bovs postulbant. Thbn enim lim Minys supert erant; tribta igitur rg Minyrum quotanns pendbant. At Herculs cvs sus 15 hc stipendi lberre cnstituit; lgts igitur comprehendit, atque aurs erum abscdit. Lgt autem apud omns gents snct habentur.

17. THE DEFEAT OF THE MINYAE 20 Ergnus, rx Minyrum, ob haec vehementer rtus statim cum omnibus cpis in fns Thbnrum contendit. Cren adventum eius per explortrs cognvit. Ipse tamen pugnre nluit, nam magn timre affectus erat; Thbn igitur Herculem impertorem crevrunt. Ille nuntis in omns parts dmisit, et cpis cogit; 25 tum proxim di cum magn exercit profectus est. Locum idneum dlgit et aciem nstrxit. Tum Thbn superire loc

14 Heracles Heracles 15 nntis dmsit et diem sacrifici dxit. Mox ea dis appetbat, et 1 abscd, -ere, -cd, -csum: cut away or off, 5 insperg, -ere, -ers, -ersum: sprinkle upon, 1 acis, - f.: sharp edge, battle line, army, 3 instru, -ere, -x, -uctum: equip, draw up, 6 omnia rt parta sunt. Mans Herculis catns ferres vinctae sunt, adulscns, -entis: young (man), youth(ful), 3 rtus, -a, -um: angry, 5 adventus, -s m.: arrival, approach, 3 lgtus, - m.: ambassador, legate, 3 et mola salsa in caput eius inspersa est. Ms enim erat apud affici, -ere, -fc, fectum: influence, treat, 13 lber (1): to set free, release, 6 antqus salem et far capitibus victimrum impnere. Iam victima alter, -era, -erum: other (of two), second, 7 Minyae, -rum f.: Minyae, 5 antquus, -a, -um: ancient, 3 mola, -ae f.: meal, 1 ad ram stbat; iam sacerds cultrum smpserat. Subit tamen 5 appell (1): call (by name), name, 12 ms, mris m.: custom, manner, law, 6 Herculs magn cnt vincula perrpit; tum ict sacerdtem appet, -ere, -v, -pettum: draw near, 3 nam: for, 6 apud: among, in the presence of (+ acc.), 9 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 prstrvit; alter rgem ipsum occdit. ra, -ae f.: altar, 2 nuntius, -i m.: messenger, 12 auris, -is f.: ear, 1 ob: on account of (acc.), 13 bellicsus, -a, -um: warlike, 2 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 16. A CRUEL DEED catna, -ae f.: chain, 2 lim: once, formerly, 10 centum: hundred, 3 pend, -ere, , pepend, pensum: pay, hang, 1 Herculs iam adulscns Thbs habitbat. Rx Thbrum, vir 10 cvis, -is m/f: citizen, fellow citizen, 5 perrump, -ere, -rp, -ruptum: break cg, cgere, -g, -ctum: collect, compel, 5 through, 2 ignvus, Cren appellbtur. Minyae, gns bellicsissima, comprehend, -ere, -d, -sum: grasp, seize, 3 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 Thbns fnitim erant. Lgt autem Minys ad Thbns contus, -s m.: attempt, effort, 7 prostern, -ere, -strv, -tum: to lay out, 3 contend, -ere, -, -tus: strive; hasten; fight 11 proximus, -a, -um: nearest, next, 5 quotanns mittbantur; h Thbs venibant et centum bovs cpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 10 pugn (1): to fight, 4 cre (1): to create, 2 quotanns: every year, yearly, 2 postulbant. Thbn enim lim Minys supert erant; tribta Creon, -ontis m.: Creon, 5 rt: duly, fitly, 1 igitur rg Minyrum quotanns pendbant. At Herculs cvs sus 15 culter, cultr m.: knife, 1 sacerds, -dtis m. f.: priest(ess), 2 dlig, -ere, -lg, -lectum: choose, select, 6 sacrificium, -i n.: sacrifice, 5 hc stipendi lberre cnstituit; lgts igitur comprehendit, atque dmitt, -ere, -ms, -missum: to drop, 3 sl, salis m.: salt, 1 aurs erum abscdit. Lgt autem apud omns gents snct mitt, -ere, -ms, -missum: send out, 2 salsus, -a, -um: salted, salty, 1 Ergnus, - m.: Erginus, 1 sanctus, -a, -um: sacred, holy, 1 habentur. exercitus, -s m.: army, 2 stpendium, - n.: tax, tribute, 1 explrtor, -ris m.: scout, spy, 1 st (1): to stand, 8 fr, farris n.: spelt (wheat), sacrifical meal, 1 sum, sumere, sumps, sumptum: to take, 3 17. THE DEFEAT OF THE MINYAE 20 ferreus, -a, -um: of iron, iron, 1 superior, -ius: higher, upper, 3 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 super (1): to overcome, defeat, 3 Ergnus, rx Minyrum, ob haec vehementer rtus statim cum fnitimus, -a, -um: neighboring, bordering, 2 Thbae, -rum f.: Thebes, 4 gns, gentis f.: clan, race, nation, herd, 4 Thbn, -rum m.: Theban, 7 omnibus cpis in fns Thbnrum contendit. Cren adventum ictus, -s m.: strike, blow, 4 tribtum, - n.: tribute, tax, contribution, 1 eius per explortrs cognvit. Ipse tamen pugnre nluit, nam idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 vehementer: strongly, violently, ardently, 11 ignavus, -a, -um: lazy, cowardly, 2 victima, -ae f.: victim, 2 magn timre affectus erat; Thbn igitur Herculem impertorem impertor, -ris m.: commander, 1 vinci, -re, vnx, vnctus: bind, tie, 4 impon, -ere, -posu, -positus: place on, 7 vinculum, - n.: bond, chain, 4 crevrunt. Ille nuntis in omns parts dmisit, et cpis cogit; 25 tum proxim di cum magn exercit profectus est. Locum 1 sacrifici: for sacrifice; dat. of purpose 12 Thbns: to Thebans; dat. with a special idneum dlgit et aciem nstrxit. Tum Thbn superire loc dxit: appointed, proclaimed adj. fnitim ea dis: this day; a demonstrative adj. 13 h: these; i.e. the lgt, envoys 3 Ms erat: it was the custom to; impersonal Thbs: to Thebes; place to which, towns 4 capitibus: on…; dat. of compound verb and cities do no require ‘ad’ magn cnt: with…; abl. of manner 15 pendbant: used to pay; iterative impf 7 alter (ict): with another blow; abl. means 16 hc stipendi: from…; abl. separation 10 Thbs: in Thebes; locative (place where) 18 habentur: are held (to be); + nom. pred. 11 Cren: nom. predicate 22 cpis: troops; as often in Caesar bellicsissima: superlative adj. 26 profectus est: set out; pf. dep. proficiscor 16 Heracles

impetum in hosts fcrunt. Ill autem impetum sustinre nn 1 poturunt; itaque acis hostium pulsa est atque in fugam conversa.

18. MADNESS AND MURDER Post hoc proelium Herculs cpis sus ad urbem redxit. Omns 5 Thbn propter victriam maxim gaudbant; Cren autem magns honoribus Herculem decorvit, atque fliam suam e in mtrimnium dedit. Herculs cum uxre su betam vtam agbat; sed post paucs anns subit in furrem incidit, atque lbers sus ipse su man occdit. Post breve tempus ad snittem reductus est, 10 et propter hoc facinus magn dolre affectus est; mox ex urbe effgit et in silvs s recpit. Nolbant enim cvs sermnem cum e habre.

19. HERCULES CONSULTS THE ORACLE 15 Herculs tantum scelus expire magnopere cupibat. Constituit igitur ad rculum Delphicum re; hoc enim rculum erat omnium celeberrimum. Ibi templum erat Apollinis plrims dns orntum. Hc in templ sedbat fmina quaedam, nmine Pythia, et cnsilium dabat es qu ad rculum venibant. Haec autem fmina 20 ab ips Apolline docbtur, et volunttem de hominibus nuntibat. Herculs igitur, qu Apollinem praecipu colbat, hc vnit. Tum rem ttam exposuit, neque scelus clvit.

20. THE ORACLE'S REPLY 25 Ubi Hercules fnem fcit, Pythia prm tacbat; tandem tamen iussit eum ad urbem Tryntha re, et Eurysthe rgis omnia imperta facere. Herculs ubi haec audvit, ad urbem illam contendit, et Eurysthe rg s in servittem trdidit. Duodecim

Heracles 17 acis, - f.: sharp edge, battle line, army, 3 ire affici, -ere, -fc, fectum: influence, treat, 13 itaque: and so, 8 ag, agere, g, ctum: drive, lead, spend, 13 lber, -rum m.: children, 1 , -inis m.: Apollo, 7 matrimnium, -i n.: marriage, 6 beatus, -a, -um: blessed, happy, 3 maxim: especially, very greatly, 5 celeber, -bris, -bre: frequented, celebrated, 2 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 cl (1): hide, conceal, 5 nmen, nminis, n.: name, 12 cvis, -is m/f: citizen, fellow citizen, 5 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 col, -ere, colu, cultum: cultivate, cherish, 3 rculum, - n.: oracle, 11 contend, -ere, -, -tus: strive; hasten; fight 11 rn (1): to equip, adorn, 1 convert, -ere, -, -rsus: turn (around), 6 plrimus, -a, -um: most, very many, 3 cpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 10 praecipu; especially, 2 Creon, -ontis m.: Creon, 5 proelium, -i n.: battle, 4 cupi, -ere, -v, -tum: desire, long for, 4 propter: on account of, because of, 6 decor (1): to adorn, distinguish, 2 pulsa Delphicus, -a, -um: Delphic, 1 Pthia, -ae f.: Pythia, 4 doce, -re, -u, -ctus: teach, tell, 9 recipi, -ere, -cp, -ceptum: accept, take dnum, - n.: gift, 6 back, 8 duodecim: twelve, 6 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 effugi, -ere, -fg: flee away, escape, 1 snits, -ttis f.: soundness, sanity, 1 nunti (1): speak out, 1 scelus, sceleris n.: wickedness, crime, 4 expi (1): expiate, 2 sede, -re, sd, sessum: to sit, 6 expn, -ere, -su, -situm: set out, explain 7 serm, sermnis m.: conversation, talk, 2 facinus, facinoris n.: bad deed, crime, 1 servits, servittis, f.: servitude, 2 fmina, -ae f.: woman, 3 silva, -ae f.: wood, forest, woodland, 7 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 sustine, -re, u, -tentum: hold up, endure, 7 fuga, -ae f.: flight, haste, exile, speed, 6 tace, -re, -u, -itum: be silent, 2 furor, -ris m.: rage, fury, madness, 4 templum, - n.: temple, 3 gaude, -re, gvsus sum: enjoy, rejoice, 4 Thbn, -rum m.: Theban, 7 honor, -ris m.: honor, glory; offering, 4 Tryns, Tirynthis f.: Tiryns, 1 hostis, -is m./f.: stranger, enemy, foe, 5 uxor, xris f.: wife, spouse, 10 hc: to this place, hither, 2 victria, -ae f.: victory, 1 imper (1): order, command, 12 vta, -ae, f.: life, 9 incid, -ere, -cid: fall into, fall upon, 3 volunts, -ttis f.: will, wish, permission, 1

1 in hosts: against…; as often in battle erat…orntum: orntum erat, plpf. pass. 2 in fugam: to flight 20 es: dat. pl. ind. obj. with dabat 5 cpis: troops 21 hominibus: dat. pl. ind. obj. 7 e: to him; dat. sg. ind. obj. is, ea, id 22 colbat: used to worship; iterative 8 agbat: lived; idiom with vtam hc: to here; place to which of hc 10 ipse: he himself; supply a subject scelus: neuter acc. sg. 11 affectus est: was afflicted 26 prm: at first; adverb 12 s recpit: retreated; s recipiere is a re: to go; inf. e common idiom for “retreat” 27 Eurysthe rgis: gen. sg. 16 tantum scelus: neuter acc. sg. 28 imperta: commands; ‘things having been 17 re: to go; inf. e commanded’ neuter acc. pl. PPP (pf. pass. omnium: partitive gen. with superlative pple) of imper 18 celeberrimum: predicate, superlative adj. 29 Eurysthe rg: dat. ind. obj. 18 Heracles

anns crdlissim Eurysthe servibat, et duodecim lbrs, qus 1 ille imperverat, cnfcit; hc enim n mod tantum scelus expir potuit. D hs lbribus plrima pots scrpta sunt. Multa tamen quae potae nrrant vix crdibilia sunt. 5 21. 1st LABOR: THE NEMEAN LION Prmum ab Eurysthe iussus est Herculs lenem occdere qu ill tempore vallem Nemeaeam reddbat nfestam. In silvs igitur in quibus le habitbat statim s contulit. Mox feram vdit, et arcum, quem scum attulerat, intendit; eius tamen pellem, quae dnsissima 10 erat, tricere non potuit. Tum clv magn quam semper gerbat lenem percussit, frstr tamen; neque enim hc mod eum occdere potuit. Tum dmum collum mnstr bracchis sus complexus est et faucs eius omnibus vribus compressit. Hc mod le brev tempore exanimtus est; nlla enim resprand 15 facults e dabtur. Tum Herculs cadver ad oppidum in umers rettulit; et pellem, quam dtrxerat, poste pr veste gerbat. Omns autem qu eam reginem incolbant, ubi fmam d morte lenis accprunt, vehementer gaudbant et Herculem magn honre habbant. 20

22. 2nd LABOR: THE LERNEAN HYDRA Paul post iussus est ab Eurysthe Hydram necre. Hoc autem mnstrum erat cui novem erant capita. Herculs igitur cum amc Iola profectus est ad paldem Lernaeam, in qu Hydra habitbat. 25 Mox mnstrum invnit, et quamquam rs erat magn percul,

Heracles 19 affer, -ferre, attul, alltum: carry to bring 5 le, lenis m.: lion, 5 amcus, - m.: friend, 6 Lernaeus, -a, -um: of Lerna, 1 arcus, -s m.; bow, 4 mors, mortis, f.: death, 9 bracchium, - n.: arm, 2 nrr (1): to narrate, relate, 7 cadver, -eris n.: corpse, dead body, 3 nec (1): to kill, slay, put to death, 9 clva, -ae f.: club, 1 Nemeaeus, -a, -um: of Nemea, 1 collum, - n.; neck, 6 novem: nine, 3 complector, -plect, -plexus sum: embrace, 3 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 comprim, -ere, -press: press together, 2 oppidum, - n.: town, 4 credibilis, -e: credible, 2 pals, paldis f.: swamp, marsh, 3 crdlis, -e: cruel, bitter, bloody, 6 pellis, -is f.: hide, skin, pelt, 2 dmum: at length, finally, 3 percuti, -ere, -cuss, -cussum: strike, 2 densus, -a, -um: thick, 2 plrimus, -a, -um: most, very many, 3 dtrah, -ere, -ax, -actum: draw away/off, 2 pota, -ae m.: poet, 4 duodecim: twelve, 6 poste: after this, afterwards, 7 exanim (1): to kill, exhaust, 9 pr: before, in front of, for, 9 expi (1): expiate, 2 quamquam: although, 4 facults, -ttis f.: ability, opportunity, 5 redd, -ere, did, dditum: give back, return 4 fma, -ae f.: fame, reputation, report, rumor 7 respr (1): to breathe back, breathe out, 2 faucs, -ium f.: throat, 2 scelus, sceleris n.: wickedness, crime, 4 fera, -ae f.: wild animal, beast, 1 scrb, -ere, scrps, scrptum: write, 2 frustr: in vain, for nothing, 13 semper: always, ever, forever, 2 gaude, -re, gvsus sum: enjoy, rejoice, 4 servi, -re, -v, -tum: to be slave to, serve, 1 honor, -ris m.: honor, glory; offering, 4 silva, -ae f.: wood, forest, woodland, 7 Hydra, -ae f.: Hydra, 5 trici, -ere, -ic, -iectum: pierce, throw imper (1): order, command, 12 across, 1 incol, -ere, -u: inhabit, 4 umerus, - m.: shoulder, 3 infstus, -a, -um: unsafe, dangerous, 1 vallis, -is f.: valley, vale, 2 intend, -ere, -nd, -ntum: stretch out, aim, 4 vehementer: strongly, violently, ardently, 11 inveni, -re, -vn, -ventum: find, discover 8 vestis, -is f.: clothing, 12 Iolus, - m.: Iolaus, 1 vix: with difficulty, with effort, scarcely, 5

1 anns: for…; acc. of duration distinguish it from vir, vir servibat: served; governs a dative object complexus est: a deponent verb; translate 2 hc…n mod: in this one way; manner as a perfect active verb scelus: nom. subj., neuter sg. 15 brev tempore: at…; abl. time when, 3 expir: passive inf. expi, expire 3rd decl. i-stem abl. sg. plrima: very many (things); neuter pl. resprand: gen. sg. of the gerund (-ing) subject, superlative of multus modifying nom. sg. facults multa: many things; subject 16 e: dat. sg. indirect object of is, ea, id 7 prmum: first (of all); adverbial acc. 17 rettulit: pf. refer ill tempore: at…; abl. time when 19 magn honre: in great honor 9 s contulit: carried himself; i.e. he went, 23 paul: a little; dat. of degree of difference pf. cnfer 24 cui…erant: (the one) to whom there were; 10 scum: cum s i.e. ‘who had’ or ‘whose…were’ dat. of attulerat: plpf. affer possession is common with a form of sum 11 gerbat: he was carrying 25 profectus est: pf. dep. proficscor, 12 frustr: in vain; adverb translate as pf. active hc mod: in this way; abl. of manner 26 magn percul: of great danger; genitive 14 vribus: with strength; abl. of means, of description in the predicative position pl. of vs, ‘force;’ 3rd declension endings 20 Heracles

collum eius sinistr prehendit. Tum dextr capita novem abscdere 1 coepit; quotins tamen hoc fcerat, nova capita exoribantur. Di frstr lbrbat; tandem hc cnt dstitit. Deinde arbors succdere et ignem accendere cnstituit. Hoc celeriter fcit, et postquam ligna ignem comprehendrunt, face rdente colla adssit, 5 unde capita exoribantur. Nec tamen sine magn lbre haec fcit; vnit enim auxili Hydrae cancer ingns, qu, dum Herculs capita abscdit, crra eius mordbat. Postquam mnstrum tl mod interfcit, sagitts sus sanguine eius imbuit, itaque mortifers reddidit. 10

23. 3rd LABOR: THE CERYNEAN STAG Postquam Eurysthe caeds Hydrae nuntita est, magnus timor animum eius occupvit. Iussit igitur Herculem cervum quendam ad s referre; nluit enim virum tantae audciae in urbe retinre. Hic 15 autem cervus, cuius cornua aurea fuisse trduntur, incrdibil fuit celeritte. Herculs igitur prm vestgis eum in silv persequbatur; deinde ubi cervum ipsum vdit, omnibus vribus currere coepit. sque ad vesperum currbat, neque nocturnum tempus sibi ad quitem relinqubat, frstr tamen; nll enim 20 mod cervum cnsequ poterat. Tandem postquam ttum annum cucurrerat (ita trditur), cervum curs exanimtum cpit, et vvum ad Eurystheum rettulit.

24. 4th LABOR: THE ERYMANTHIAN BOAR Tum vr iussus est Herculs aprum quendam capere qu ill 25 tempore agrs Erymanthis vstbat et incols huius reginis magnopere terrbat. Herculs rem suscpit et in Arcadiam

Heracles 21 abscd, -ere, -cd, -csum: cut away or off, 5 incrdibilis, -e: incredible, 2 accend, -ere, -nd, -nsum: kindle, light, 2 Itaque: and so, 8 adr, -rere, -ss, stum: set fire to, burn 1 labr (1): work, toil, labor, strive, 2 ager, -gr m.: land, field, territory, 11 lgnum, - n.: wood, 4 aper, arp m.: wild boar, 3 morde, -ere, momord, morsum: bite, 1 arbor, -is f.: tree, 5 mortifer, -fera, -ferum: death-bearing, 2 Arcadia, -ae f.: Arcadia, 2 nec: and not, nor, 10 arde, -re, ars, arsum: be on fire, burn, 3 nocturnus, -a, -um: nocturnal, 2 audcia, -ae f.: boldness, audacity, 2 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 aureus, -a, -um: golden, 13 novem: nine, 3 caeds, -is f.: slaughter, killing, 1 novus, -a, -um: new, 4 cancer, -cancr m.: crab, 1 nunti (1): announce, 3 celerits, -ttis f.: speed, quickness, 7 occup (1): occupy, seize, 8 celeriter: swiftly, quickly, 1 persequor, -sequ, -sectus: follow up, 1 cervus, - m.: stag, 5 prehend, -ere, -hend, -hnsum: seize, 5 collum, - n.; neck, 6 quis, quitis f.: rest, repose, sleep, 5 comprehend, -ere, -d, -sum: grasp, seize, 3 quotins: as often as, 2 contus, -s m.: attempt, effort, 7 redd, ere, did, -dditum: give back, return, 4 consequor, -, sectus: follow after; pursue, 3 relinqu, -ere, -lqu, -lictum: leave behind, 9 corn, -s n.: horn, 2 retine, -re, -u, -tentum: hold/keep back, 3 crs, crris n.: leg, 1 sagitta, -ae f.: arrow, 10 curr, -ere, cucurr, cursus: run, rush, fly, 4 sanguis, sanguinis m.: blood, 6 cursus, -s m.: course, running, haste, 10 silva, -ae f.: wood, forest, woodland, 7 deinde: then, thereupon, 8 sinistra, -ae f.: left hand, 1 dsist, -ere, -stit, -stitum: desist, stop, 5 succd, -ere, -cd, -csum: cut down or off, 1 dexter, -tra, -trum: right (hand); favorable, 1 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 di: a long time, long, 13 tlis, -e: such, 6 Erymanthius, -a, -um: of Erymanthus, 1 terre, -re, -u, territum: to terrify, scare, 5 exanim (1): to kill, exhaust, 9 unde: whence, from which source, 6 exorior, -orr, -ortus sum: arise from, rise, 2 usque: all the way to, up to, continuously, 2 fax, facis f.: torch, firebrand, 2 vast (1): lay waste, 2 frustr: in vain, for nothing, 13 vr: in truth, in fact, certainly, 5 Hydra, -ae f.: Hydra, 5 vesper, vesper m.: evening, 4 ignis, ignis, m.: fire, 9 vestgium, -i n.: track, foot-print, 4 imbu, -uere, -bu, -btum: wet, soak, 2 vvus, -a, -um: living, alive, 4 incola, -ae m.: inhabitant, 7

1 sinistr (man): with is left hand; abl. 9 mortifers reddidit: rendered (the arrows) means; as often supply ‘man’ deadly; mortifers is acc. pred. dextr (man): again, abl. of mean 15 referre: irreg. inf. of re-fer exoribantur: impf. deponent tantae audciae: of…; gen. of description 3 frustr: in vain; adverb 16 fuisse: pf. inf. sum hc cnt: from…; abl. of separation trduntur: are reported 5 ligna: nom. subject, neuter plural incrdibil celeritte: of…; abl. of quality face rdente: abl. abs.; pres. pple rde 17 prm: adverb 7 auxili Hydrae: as help for the Hydra; 18 persequbtur: impf. dep., translate act. ‘for help,’ double dative (dat. purpose and 20 sibi: for him; dat. of interest dat. of interest) 21 cnsequ: to catch up with; dep. inf. 8 eius: gen. sg. is, ea, id; i.e. Heracles’ 22 ita trditur: thus it is reported tal mod: in such a way; abl. of manner, 23 rettulit: pf. refer 3rd decl. i-stem abl. 25 ill tempore: in…; abl. of time when 22 Heracles profectus est. Postquam in silvam paulum prgressus est, apr 1 occurrit. Ille autem simul atque Herculem vdit, statim refgit; et timre perterritus in altam fossam s proicit. Herculs igitur laqueum quem attulerat inicit, et summ cum difficultte aprum foss extrxit. Ille ets fortiter repugnbat, nll mod s lberre 5 potuit; et ab Hercule ad Eurystheum vvus reltus est.

25. HERCULES AT THE CENTAUR'S CAVE D quart lbre, quem supr nrrvimus, haec etiam trduntur. Herculs dum iter in Arcadiam facit, ad eam reginem vnit quam 10 centaur incolbant. Cum nox iam appeteret, ad spluncam dvertit in qu centaurus qudam, nmine Pholus, habitbat. Ille Herculem benign excpit et cnam parvit. At Herculs postquam cnvit, vnum Phol postulvit. Erat autem in splunc magna amphora vn optim replta, quam centaur ibi 15 dposuerant. Pholus igitur hoc vnum dare nolbat, quod reliqus centaurs timbat; nllum tamen vnum praeter hoc in splunc habbat. "Hoc vnum," inquit, "mihi commissum est. S igitur hoc dab, centaur m interficient." Herculs tamen eum irrsit, et ipse pculum vn d amphor hausit. 20

26. THE FIGHT WITH THE CENTAURS Simul atque amphora aperta est, odor icundissimus undique diffsus est; vnum enim suvissimum erat. Centaur ntum odrem snsrunt et omns ad locum convnrunt. Ubi ad 25 spluncam pervnrunt, magnopere rt erant quod Herculem

Heracles 23 affer, -ferre, attul, alltum: carry to bring 5 laqueus, - m.: noose, 1 altus, -a, -um: high, lofty, tall, 2 lber (1): to set free, release, 6 amphora, -ae f.: amphora, jar, 3 nrr (1): to narrate, relate, 7 aper, arp m.: wild boar, 3 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 aperi, -re, -u, -ertus: open, disclose, 3 nmen, nminis, n.: name, 12 appet, -ere, -v, -pettum: draw near, 3 ntus, -a, -um: known, familiar, 3 Arcadia, -ae f.: Arcadia, 2 nox, noctis, f.: night, 7 benignus, -a, -um: kind, 4 occurr, -ere: run into, meet, attack, 2 cna, -ae f.: dinner, 5 odor, odris m.: smell, odor, 2 cn (1): to dine, eat dinner, 2 optimus, -a, -um: best, noblest, finest, 1 committ, -mittere, -ms: commit, entrust, 6 perterre, -re: frighten, terrify, 5 conveni, -re, vn, ventum: come together 8 Pholus, - m.: Pholus, 6 dpon, -ere, -su, -situm: put down or aside9 pculum, - n.: cup, 7 dvert, -ere, -vert: turn away, turn aside, 1 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 difficults, -ttis f.: difficulty, 7 praeter: except, besides, 2 diffund, -ere, -fd, -fsum: pour out, 1 prici, -icere, -ic, -iectum: throw forth, 4 ets: even if, although, though, 13 quartus, -a, -um: one-fourth, 3 excipi, ere, cp, ceptum: receive, welcome9 refugi, -ere, -fg: flee back, 5 extrah, -ere, -trax, -tractum: draw out, 2 reple, -re, -plv, -pltum: fill again, fill, 4 fortiter: bravely, 2 repugn (1): fight against, oppose, resist, 2 fossa, -ae f.: ditch, trench, 3 silva, -ae f.: wood, forest, woodland, 7 hauri, haurre, haus, -stum: drink, draw, 1 simul: at the same time; at once, together, 10 incol, -ere, -u: inhabit, 4 suvis, -e: sweet, pleasant, 1 inici, -ere, -ic, -iectum: throw in or upon, 2 supr: above, before, 6 inquam, inquis, inquit: to say, 6 time, -re, -u: fear, dread, 6 inrde, -re, -rs, -rsum: laugh at, mock, 1 undique: from everywhere, from all sides, 7 rtus, -a, -um: angry, 5 vvus, -a, -um: living, alive, 4 icundus, -a, -um: pleasant, sweet, 1

1 profectus est: pf. dep. proficiscor, translate 10 eam: that; demonstrative adj. in the pf. active 12 nmine: by name; abl. of respect paulum: adverbial acc. 13 benign: - ending forms an adverb progressus est: pf. dep. progredior 14 Erat: there was apr: dat. obj. of a compound verb 15 replta: PPP (pf. pass. pple) reple 2 simul atque: as soon as; ‘the same time as’ 18 mihi: dat. ind. object 3 altam: deep commissum est: was entrusted 4 attulerat: pf. affer S…dab, interficient: If I give…will 5 ets: although kill; fut. more vivid condition (s, fut. ind., nll mod: in no way; abl. of manner fut. ind.), the protasis (dab) in English 6 reltus est: pf. pass. re-fer translation is pres. in form but fut. in sense 9 d: about 23 Simul atque: as soon as; ‘at the same time 9 supr: above; i.e. earlier in the story as’ haec: neut. pl. nom. subject rt: angered; predicate nominative trduntur: are reported

24 Heracles

bibentem vdrunt. Tum arma rapurunt et Pholum interficere 1 volbant. Herculs tamen in adit spluncae cnstitit et impetum erum fortissim sustinbat. Facs rdents in es conicit; mults etiam sagitts sus vulnervit. Hae autem sagittae eaedem erant quae sanguine Hydrae lim imbtae erant. Omns igitur qus ille 5 sagitts vulnerverat venn statim absmpt sunt; reliqu autem ubi hoc vdrunt, terga vertrunt et fug saltem petirunt.

27. THE FATE OF PHOLUS Postquam reliqu fgrunt, Pholus ex splunc gressus est, et 10 corpora spectbat erum qu sagitts interfect erant. Magnopere autem mirtus est quod tam lev vulnere exanimt erant, et causam eius re quaerbat. Adiit igitur locum ubi cadver cuiusdam centaur iacbat, et sagittam vulnere trxit. Haec tamen sve cs sve cnsili derum manibus eius lapsa est, et pedem leviter 15 vulnervit. Ille extempl dolrem gravem per omnia membra snsit, et post breve tempus v venn exanimtus est. Mox Herculs, qu reliqus centaurs sectus erat, ad spluncam rediit, et magn cum dolre Pholum mortuum vdit. Mults cum lacrims corpus amic ad sepultram dedit; tum, postquam alterum pculum 20 vn exhausit, somn s dedit.

28. 5th LABOR: THE AUGEAN STABLES Deinde Eurystheus Hercul hunc lbrem gravirem impsuit. Augs qudam, qui ill tempore rgnum in lide obtinbat, tria 25 mlia boüm habbat. H in stabul ingentis magnitdinis

Heracles 25 absum, -ere, -mps, -mptum: take away, 1 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 ade, -re, -i(v): go to, approach, 4 membrum, - n.: limb, member, 10 aditus, -s m.: approach, access, entrance, 2 mlle (pl. mlia): thousand, 7 alter, -era, -erum: other (of two), second, 7 mror, -r, -tus: to wonder, be amazed at, 7 amcus, - m.: friend, 6 mortuus, -a, -um: dead, 7 arde, -re, ars, arsum: be on fire, burn, 3 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 arma, -rum n.: arms, equipment, tools, 6 lim: once, formerly, 10 Augs, -ae m.: Augeas, 1 ps, pedis m.: foot, 8 bib, -ere, bib: drink, 4 pet, petere, petv, pettum: seek, aim at, 10 cadver, -eris n.: corpse, dead body, 3 Pholus, - m.: Pholus, 6 csus, -s m.: misfortune, accident, event, 8 pculum, - n.: cup, 7 const, -stre, -stit, -stitum: stand together, rapi, -ere, rapu, raptum: to seize, snatch, 5 it is agreed, 6 sagitta, -ae f.: arrow, 10 deinde: then, thereupon, 8 sanguis, sanguinis m.: blood, 6 lis, -idis f.: Elis, 1 sepeli, -re, -v, sepultum: to bury, 1 exanim (1): to kill, exhaust, 9 sequor, -, sectus: follow, pursue, attend, 4 exhauri, -re, -aus, -austum: drink up, 1 sve: or if, whether if, 6 extempl: immediately, straightaway, 1 somnus, - m.: sleep, 14 fax, facis f.: torch, firebrand, 2 spect (1): to watch, look at, 1 fortis, -e: strong, brave, valiant, 5 stabulum, - n.: stable, inclosure, 5 fuga, -ae f.: flight, haste, exile, speed, 6 sustine, -re, u, -tentum: hold up, endure, 7 fugi, fugere, fg, --: to flee, hurry away, 9 tam: so, so much, so very, such, 8 Hydra, -ae f.: Hydra, 5 tergum, - n.: back, 8 iace, -re, -u: to lie, lie low, 3 trah, -ere, trx, tractum: to draw, drag, 6 imbu, -uere, -bu, -btum: wet, soak, 2 trs, tria: three, 9 impetus, -s m.: attack, onset, assault, 9 vennum, - n.: poison, 7 impon, -ere, -posu, -positus: place on, 7 vert, -ere, vert, versum: to turn, 4 lbor, lb, lpsum sum: to slip, glide, 1 vol (1): to fly, 3 lacrima, -ae f.: tear, 10 vulner (1): wound, injure, 7 levis, leve: light, slight, 2 vulnus, -eris n.: wound, blow, 6 leviter

1 bibentem: pres. pple bib 14 iacbat: from iace, iacre, ‘to lie 3 fortissim: very…; superlative adverb down’ not iaci, iacere, ‘to throw’ sustinbat: was holding off sve…sve: whether…or Facs: acc. pl. fax 14 cs: by chance; abl. of cause, elsewhere rdents: pres. pple rde csus means ‘misfortune’ in: ‘at’ or ‘against’ in context of fighting 15 cnsil: by the plan; abl. of cause 4 eaedem: the same; the suffix -dem does lpsa est: pf. deponent not decline, but eae- modifies sagittae eius: gen. sg., i.e. Pholus 6 reliqu: the remaining (centaurs) 16 extempl: adverb 7 fug: in flight; abl. of mean 17 v: abl. of means, vs peti(v)runt: syncopated pf. pet venn: gen. sg. 10 reliqu: the remaining (centaurs) 18 sectus est: pf. dep. sequor, translate act. gressus est: pf. dep. gredior rediit: pf. red-e 11 erum: of those; demonstrative in sense 19 magn cum dolre, mults cum lacrims: 12 lev vulnere: abl. of means; i-stem 3rd abl. of manner, adj. is emphasized decl. adj. 21 somn: to sleep; dat. ind. obj. 13 eius re: of this matter; gen. sg. 24 graviorem: comparative adjective Adiit: pf. ad-e 26 bo(v)üm: of cattle; gen. pl. bs cuiusdam: gen. sg. qudam 26 ingentis magnitdinis: gen. of description 26 Heracles

incldbantur. Stabulum autem inluvi ac squlre erat obsitum, 1 neque enim ad hoc tempus umquam purgtum erat. Hoc Hercules intr spatium nus di purgre iussus est. Ille, ets rs erat multae operae, negtium suscpit. Prmum magn lbre fossam duodvgint pedum dxit, per quam flminis aquam d montibus 5 ad murum stabul perdxit. Tum postquam mrum perrpit, aquam in stabulum immsit et tl mod contr opninem omnium opus cnfcit.

29. 6th LABOR: THE STYMPHALIAN BIRDS 10 Post paucs dis Herculs ad oppidum Stymphlum iter fcit; imperverat enim e Eurystheus ut avs Stymphalids necret. Hae avs rostra anea habbant et carne hominum vscbantur. Ille postquam ad locum pervnit, lacum vdit; in hc autem lac, qu non procul erat ab oppid, avs habitbant. Nlla tamen dabtur 15 appropinquand facults; lacus enim nn ex aqu sed lm cnstitit. Herculs igitur neque pedibus neque lintre prgred potuit. Ille cum magnam partem di frstr cnsumpsisset, hc cnt dstitit et ad Volcnum s contulit, ut auxilium ab e peteret. 20 Volcnus (qu ab fabrs maxim colbtur) crepundia quae ipse ex aere fabrictus erat Hercul dedit. Hs Herculs tam acrem crepitum fcit ut avs perterritae volrent. Ille autem, dum volant, magnum numerum erum sagitts trnsfxit.

Heracles 27 ac: and, and also, 14 linter, lintris f.: boat, skiff, 3 acer, acris, acre: sharp; fierce, keen, 1 maxim: especially, very greatly, 5 aneus, -a, -um: of bronze, 3 mons, montis m.: mountain, mount, 5 aes, aeris n.: bronze, 2 mrus, - m.: (city) wall, rampart, 4 appropinqu (1): come near, approach, 8 nec (1): to kill, slay, put to death, 9 aqua, -ae f.: water, 11 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 avis, avis f.: bird, 4 numerus, - m.: number, multitude, 7 vol (1): to fly away, 2 obsitus, -a, -um: overgrown or covered with 1 car, carnis f.: flesh, meat, 4 opera, -ae f.: effort, work, 1 col, -ere, colu, cultum: cultivate, cherish, 3 opni, -inis f.: opinion, reputation, 6 contus, -s m.: attempt, effort, 7 oppidum, - n.: town, 4 const, -stre, -stit, -stitum: stand together, opus, -eris n.: work, deed, toil, 9 it is agreed, 6 perdc, -ere, -x, -ctum: lead through, 4 consm, -ere, -mps, -mptum: take, spend 9 perrump, -ere, -rp, -ruptum: break contr: against (+ acc.), 7 through, 2 crepitus, -s m.: rattle, clatter, 1 perterre, -re: frighten, terrify, 5 crepundia, -rum n.: rattle, 1 ps, pedis m.: foot, 8 dsist, -ere, -stit, -stitum: desist, stop, 5 pet, petere, petv, pettum: seek, aim at, 10 duc, -ere, dx, ductus: lead, draw, bring, 5 procul: from afar, from a distance, 5 duo-de-viginti: eighteen, 1 purg (1): to cleanse, make clean, 2 ets: even if, although, though, 13 rostrum, - n.: beak, 1 faber, fabr m.: smith, engineer, 2 sagitta, -ae f.: arrow, 10 fabricor, -r, -tus sum: make, fashion, 1 spatium, -i n.: space, span, extent, 6 facults, -ttis f.: ability, opportunity, 5 squlor, -ris m.: dirt, filth, 1 fossa, -ae f.: ditch, trench, 3 stabulum, - n.: stable, inclosure, 5 frustr: in vain, for nothing, 13 Stymphalis, -idis: of Stymphalus, 1 immitt, -ere, -ms, -missum: send, et in, 2 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 imper (1): order, command, 12 tlis, -e: such, 6 incld, -ere, -s, -sum: close in, shut in, 7 tam: so, so much, so very, such, 8 inluvis, - f.: dirt, filth, 1 trnsfg, -fgere, -fx, -fxum: pierce, 4 intr: within, among (+ acc.), 4 umquam: ever, 5 lacus, -s m.: lake, 3 vescor, vesc: to feed on, eat (+ abl.) 3 lmus, - m.: mud, 1 Volcnus, - m.: , 13

2 ad hoc tempus: up to…., until… 13 vscbantur: governs an abl. obj. 3 nus di: of one day; gen. sg., nus has 16 appropinquand: of approaching; a -us in the gen. sg. and - in dat. sg. gen. sg. gerund modifying facults multae operae: of…; gen. description as 17 neque…neque: neither…nor predicate; gen. of 1st decl. opera, -ae f. prgred: dep. inf. prgredior, translate as 4 prmum: adverb an active inf. 5 pedum: gen. pl. of measure after fossam 19 cum…cnsumpsisset: when…had spent; dxit: drew up a ditch; i.e. ‘dig’ or ‘build’ cum + plpf. subjunctive, translate in plpf. 7 tl mod: in such a way; abl. of manner tense opninem: expectation; with contr hc cnt: from…; abl. of separation opus: neuter acc. sg. direct object s contulit: carried himself; pf. cnfer 12 imperverat: had ordered (dat) that 20 ut…peteret: so that…he might seek; e: dat. ind. obj. is, ea, id purpose clause, impf. subjunctive ut…necret: that…; ind. command, impf. 22 hs: for these (birds); dat. of interest subj. in secondary seq. (main verb is in the 23 ut…volrent: that..flew away; result past); you may translate this construction clause, impf. subj. in secondary seq. ‘that he kill’ or often as an inf. ‘to kill…’ 28 Heracles

30. 7th LABOR: THE CRETAN BULL 1 Tum Eurystheus Hercul impervit ut taurum quendam fercissimum ex nsul Crt vvum referret. Ille igitur nvem cnscendit, et cum ventus idneus esset, statim solvit. Cum tamen nsulae iam appropinquret, tanta tempests subit coörta est ut 5 nvis cursum tenre non posset. Tantus autem timor anims nautrum occupvit ut paene omnem spem saltis dpnerent. Herculs tamen, ets navigand impertus erat, haudququam territus est. 10 Post breve tempus summa tranquillits cnsecta est, et nautae, qu s ex timre iam recperant, nvem incolumem ad terram appulrunt. Herculs nv gressus est, et cum ad rgem Crtae vnisset, causam veniend docuit. Deinde, postquam omnia parta sunt, ad eam reginem contendit quam taurus vstbat. Mox 15 taurum vdit, et quamquam rs erat magn percul, cornua eius prehendit. Tum, cum ingent lbre mnstrum ad nvem trxisset, cum praed in Graeciam rediit.

31. 8th LABOR: MAN-EATING HORSES OF DIOMEDE 20 Postquam ex nsul Crt rediit, Herculs ab Eurysthe in Thrciam missus est, ut equs Diomdis redceret. H equ carne hominum vscbantur; Diomds autem, vir crdlissimus, ills obicibat peregrns omns qu in eam reginem vnerant. Herculs igitur magn celeritte in Thrciam contendit et ab 25 Diomde postulvit ut equ sibi trderentur. Cum tamen ille hoc facere nllet, Herculs r commtus rgem interfcit et cadver eius equs obic iussit.

Heracles 29 appell, -ere, -pul, -puls: drive to, 14 incolumis, -e: inscathed, uninjured, safe, 7 appropinqu (1): come near, approach, 8 ra, rae f.: anger, 12 cadver, -eris n.: corpse, dead body, 3 nauta, -ae f.: sailor, 3 car, carnis f.: flesh, meat, 4 nvig (1): to sail, 5 celerits, -ttis f.: speed, quickness, 7 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 conscend, -ere, -nd, -nsum: climb aboard, 6 obici, -ere, -ic, -iectum: throw or cast at, 3 consequor, -, sectus: follow after; pursue, 3 occup (1): occupy, seize, 8 contend, -ere, -, -tus: strive; hasten; fight 11 paene: almost, nearly, 8 coörior, -orr, -ortus sum: to arise, 4 peregrnus, - m.: stranger, foreigner, 1 corn, -s n.: horn, 2 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 Crta, -ae f.: Crete, 3 praeda, -ae f.: plunder, spoils, 2 crdlis, -e: cruel, bitter, bloody, 6 prehend, -ere, -hend, -hnsum: seize, 5 cursus, -s m.: course, running, haste, 10 quamquam: although, 4 deinde: then, thereupon, 8 recipi, -ere, -cp, -ceptum: take back, 8 dpon, -ere, -su, -situm: put down or aside9 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 Dimds, -is m.: Diomedes, 3 taurus, - m.: bull, 7 doce, -re, -u, -ctus: teach, tell, 9 tene, tenre, tenu, tentum: to hold, keep 13 equus, - m.: horse, 7 terre, -re, -u, territum: to terrify, scare, 5 ets: even if, although, though, 13 Thrcia, -ae f.: Thrace, 3 ferx, -cis: fierce, savage, 1 trah, -ere, trx, tractum: to draw, drag, 6 Graecia, -ae f.: Greece, 7 tranquillits, -ttis f.: calm, tranquility, 2 haudququam: not at all, in no way, 2 vast (1): lay waste, 2 idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 ventus, - m.: wind, 10 impertus, -a, -um: inexperienced, 1 vescor, vesc: to feed on, eat (+ abl.) 3 imper (1): order, command, 12 vvus, -a, -um: living, alive, 4

2 Hercul: Hercules; dat. obj. of impervit of description as predicate ut…referret: that…; ind. command with 17 ingent labre: with…; abl. of means impf. subj. refer (secondary seq.) may be or manner; i-stem 3rd decl. adj. translated as ‘that…carry back’ or often as trxisset: plpf. subj. trah, see line 13 inf. ‘to carry back…’ 18 rediit: pf. red-e 4 cum…esset: when…; impf. subj. of sum, 22 ut…redceret: in order that…might; translate just as impf. indicative purpose clause, impf. subj. can be 5 appropinquret: impf. subj., see line 4 translated “in order that” or “so that” or as ut…posset: that..was able; result clause, infinitives expressing purpose impf. subj. possum (secondary seq.) 23 vscbantur: dep. governs abl. object 7 ut…dpneret: that…carried off; result ills: at them; dat. of compound verb clause, impf. subj. (secondary seq) 25 magn celeritte: with…; abl. of manner 8 navigand: of sailing; gen. sg. gerund 26 ut…trderentur: that..be handed over…; modifies impertus ind. command, impf. subj. s…recperant: had retreated; idiom 27 cum…nllet: when…; impf. subj. nl 13 cum…vnisset: when…; plpf. subj. (inf. nlle) of veni, translate as plpf. indicative 27 cadver: neuter acc. direct object veniend: for coming; gen. sg. gerund here 28 equs: to…; dat. of compound verb a objective genitive obic: pres. pass. inf. ob-ici 16 magn percul: of great danger; gen.

With the exception of purpose clauses (may, might) and if-then clauses, almost all the subjunctives that readers will encounter do not require a special translation. Simply identify the tense of the verb and translate as one would an indicative. 30 Heracles

Ita mra rerum commtti facta est; is enim qu ante mults cum 1 crucit necverat ipse edem supplici nectus est. Cum haec nuntita essent, omns qu eam reginem incolbant maxim laetiti affect sunt et Hercul meritam grtiam referbant. Nn modo maxims honribus et praemis eum decorvrunt sed 5 orbant etiam ut rgnum ipse susciperet. Ille tamen hoc facere nlbat, et cum ad mare rediisset, nvem occupvit. Ubi omnia ad navigandum parta sunt, equs in nv collocvit; deinde, cum idneam tempesttem nactus esset, sine mor port solvit, et paul post equs in ltus Argolicum exposuit. 10

32. 9th LABOR: THE GIRDLE OF HIPPOLYTE Gns Amzonum dicitur omnn ex mulieribus cnstitisse. Hae summam scientiam re mlitris habbant, et tantam virttem adhibbant ut cum virs proelium committere audrent. Hippolyt, 15 Amzonum rgna, balteum habuit celeberrimum quem e dederat. Admt autem, Eurysthe flia, fmam d hc balte accperat et eum possidre vehementer cupibat. Eurystheus igitur Hercul mandvit ut cpis cgeret et bellum Amzonibus nferret. Ille nuntis in omns parts dmsit, et cum magna multitud 20 convnisset, es dlgit qu maximum sum in r mlitr habbant.

33. THE GIRDLE IS REFUSED Hs virs Herculs persusit, postquam causam itineris exposuit, ut 25 scum iter facerent. Tum cum es quibus persuserat nvem

Heracles 31 adhibe, -re, -u, -itum: to apply, hold to, 4 infer, -ferre, -tul, -ltus: bring on, wage, 3 Admta, -ae f.: Admeta, 1 laetitia, -ae f.: joy, happiness, 3 Amzons, -um f.: Amazon, 7 mand (1): to entrust, give, commit, 2 antea: before, earlier, formerly, previously, 7 Mars, Martis m.: Mars, 1 Argolicus, -a, -um: of Argolis, 1 maximus, -a, -um: greatest, 9 aude, -re, ausus sum: to dare, 1 meritus, -a, -um: deserved, due, just, 4 balteus, -e m.: belt, girdle, 5 mlitris, -e: military, warlike, 3 bellum, -, n.: war, 6 mrus, -a, -um: wonderful, amazing, 7 celeber, -bris, -bre: frequented, celebrated, 2 mora, -ae f.: delay, hesitation, hindrance, 14 cg, cgere, -g, -ctum: collect, compel, 5 mulier, mulieris f.: woman, 3 committ, -mittere, -ms: commit, entrust, 6 multitd, -tdinis f.: multitude, 2 commttio, -tinis f.: change, 2 nanciscor, nancisc, nactus: attain, meet, 7 conloc (1): place together, 1 nvig (1): to sail, 5 const, -stre, -stit, -stitum: stand together, nec (1): to kill, slay, put to death, 9 it is agreed, 6 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 conveni, -re, vn, ventum: come together 8 nunti (1): announce, 3 cpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 10 nuntius, -i m.: messenger, 12 crucitus, -s m.: torture, 2 occup (1): occupy, seize, 8 cupi, -ere, -v, -tum: desire, long for, 4 omnn: altogether, wholely, entirely, 11 decor (1): to adorn, distinguish, 2 r (1): pray (for), entreat, beseech, 5 deinde: then, thereupon, 8 persude, -re, -sus, -susum: persuade, 9 dlig, -ere, -lg, -lectum: choose, select, 6 portus, -s m.: harbort, port, 3 equus, - m.: horse, 7 posside, -re, possd, possessum: possess 1 expn, -ere, -su, -situm: set out, explain 7 praemium, i n.: reward, 5 fma, -ae f.: fame, reputation, report, rumor 7 rgna, -ae f.: queen, 2 gns, gentis f.: clan, race, nation, herd, 4 scientia, -ae f.: knowledge, wisdom, 6 grtia, -ae f.: graditude, favor, thanks, 10 supplicium, -i n.; punishment, supplication, 5 Hippolyt, -s f.: Hippolyte, 4 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 honor, -ris m.: honor, glory; offering, 4 sus, ss m.: use, employment, 3 idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 vehementer: strongly, violently, ardently, 11 incol, -ere, -u: inhabit, 4 virts, -tis f.: valor, manhood, excellence, 10

1 is…qu: for he who… as a plpf. active indicative cum crucit: abl. of manner solvit: set sail; ‘ 3 nuntita essent: when…; plpf. pass. subj. 10 paul: little; abl. of degree of difference in a cum-clause, translate as as you would a 13 cnstitisse: to have consisted; pf. inf. plpf. pass. indicative 14 re mlitris: of military affairs; gen. sg. eam: this; demonstrative adj. 15 ut…audret: so that…; impf. subj. of 4 Hercul: to Hercules; dat. ind. object aude, audre in a result clause Nn modo…sed…etiam: not only… proelium committere: begin battle; idiom but also; modo is an adverb 16 celeberrimum: superlative with balteum 5 honribus, praemis: abl. of means e: dat. ind. obj. is, ea, id 6 ut…susciperet: that…undertake; impf. 19 Hercul: dat. ind. obj. subj. in ind. command can alternatively be ut..cgeret…nferret: that…force; impf. translated as an inf. ‘to undertake’ subj. ind. command 7 cum…rediisset: plpf. subj. red-e, translate Amzonibus: on…; dat. of compound as plpf. indicative verb ad…: for…; ad + acc. gerund (-ing) 20 parts: directions expresses purpose 21 r mlitr: military affairs 8 in nv: 3rd decl. i-stem abl. 25 persusit: governs dat + ind. command 9 nactus esset: plpf. deponent subj., translate 26 quibus…: whom he had persuaded… 32 Heracles

cnscendit, et cum ventus idneus esset, post paucs dis ad 1 stium flminis Thermdontis appulit. Postquam in fns Amzonum vnit, nntium ad Hippolytam msit, qu causam veniend docret et balteum posceret. Ipsa Hippolyt balteum trdere volbat, quod d Herculis virtte fmam accperat; reliquae 5 tamen Amzons e persusrunt ut negret. At Herculs, cum haec nuntita essent, bell fortnam temptre cnstituit. Proxim igitur di cum cpis dxisset, locum idneum dlgit et hosts ad pugnam vocvit. Amzons quoque cpis sus ex castrs dxrunt et nn magn intervll ab Hercule aciem 10 nstrxrunt.

34. THE BATTLE Pals erat nn magna inter dus exercits; neutr tamen initium trnseund facere volbant. Tandem Herculs signum dedit, et ubi 15 paldem trnsiit, proelium commsit. Amzons impetum virrum fortissim sustinurunt, et contr opninem omnium tantam virttem praestitrunt ut mults erum occderint, mults etiam in fugam conicerint. Vir enim nov genere pugnae perturbbantur nec magnam virttem praestbant. 20 Herculs autem cum haec vidret, de sus fortns dsprre coepit. Mlits igitur vehementer cohorttus est ut prstinae virttis memoriam retinrent neu tantum ddecus admitterent, hostiumque impetum fortiter sustinrent; quibus verbs anims omnium ita rxit ut mult etiam qu vulneribus confect essent proelium sine 25 mor redintegrrent.

Heracles 33 acis, - f.: sharp edge, battle line, army, 3 memoria, -ae f.: memory, 4 admitt, -ere, -ms, -missum: admit, allow, 1 mls, mlitis m.: soldier, 2 Amzons, -um f.: Amazon, 7 mora, -ae f.: delay, hesitation, hindrance, 14 appell, -ere, -pul, -puls: drive to, 14 nec: and not, nor, 10 balteus, -e m.: belt, girdle, 5 neg (1): to deny, say that…not, 3 bellum, -, n.: war, 6 neu: nor, and not, 1 castra, -rum n.: camp, 1 neuter, neutra, neutrum: neither, 1 cohortor, -hortr, -horttus: encourage, 2 novus, -a, -um: new, 4 committ, -mittere, -ms: commit, entrust, 6 nunti (1): announce, 3 conscend, -ere, -nd, -nsum: climb aboard, 6 nuntius, -i m.: messenger, 12 contr: against (+ acc.), 7 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 cpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 10 opni, -inis f.: opinion, reputation, 6 ddecus, ddecoris n.: dishonor, disgrace, 1 stium, -i n.: mouth, entrance, 3 dlig, -ere, -lg, -lectum: choose, select, 6 pals, paldis f.: swamp, marsh, 3 dspr (1): to despair, give up, 4 persude, -re, -sus, -susum: persuade, 9 doce, -re, -u, -ctus: teach, tell, 9 perturb (1): to trouble, greatly disturb, 2 duo, duae, duo: two, 10 posc, -ere, popsc: ask, demand, 1 dc, -ere, -dx, -ductum: lead out, draw, 3 praest, -stre, -stit: stand in front, show, 6 rig, -ere, -rx, -rectum: raise up, lift, 1 prstinus, -a, -um: former, 1 voc (1): call out, challenge, 1 proelium, -i n.: battle, 4 exercitus, -s m.: army, 2 proximus, -a, -um: nearest, next, 5 fma, -ae f.: fame, reputation, report, rumor 7 pugna, -ae f.: fight, 2 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 que: and, 14 fortis, -e: strong, brave, valiant, 5 quoque: also, 1 fortiter: bravely, 2 redintegr (1): make whole again, renew, 1 fortna, -ae f.: fortune, chance, luck, 3 retine, -re, -u, -tentum: hold/keep back, 3 fuga, -ae f.: flight, haste, exile, speed, 6 signum, - n.: sign, signal, 2 genus, -eris n.: birth, race; kind, family, 2 sustine, -re, u, -tentum: hold up, endure, 7 Hippolyt, -s f.: Hippolyte, 4 tempt (1): to attempt; attack; test, probe, 1 hostis, -is m./f.: stranger, enemy, foe, 5 Thermdn, -dontis m.: Thermodon, 1 idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 trnse, -re, -i (v), itus: pass (by), 10 impetus, -s m.: attack, onset, assault, 9 vehementer: strongly, violently, ardently, 11 initium, - n.: beginning, entrance, 1 verbum, - n.: word, speech, 4 instru, -ere, -x, -uctum: equip, draw up, 6 virts, -tis f.: valor, manhood, excellence, 10 inter: between, among (+ acc.), 10 vol (1): to fly, 3 intervallum, - n.: interval, distance, 2 vulnus, -eris n.: wound, blow, 6

1 esset: impf. subj. sum, translate impf. 15 trnseund: gen. sg. gerund (-ing), 3 qu…doceret…posceret: who would... trns-e and would; relative clause of purpose; impf. 16 trnsiit: pf. trns-e subj. 17 fortissim: superlative adv. 4 veniend: gen. sg. gerund (-ing) sustinrunt: held off Hippolyt: fem. nom. sg. 18 ut…occderint: that…; pf. subj. in a result 6 persusrunt: persuaded (dat) that…; clause, translate as pf. indicative governs ind. command (ut); impf. subj. nov genere: by the new type 7 nuntita essent: plpf. subj. translate 24 ut…sustinrent: ind. command just as plpf. pass. indicative quibus verbs: with these words; ‘which’ 8 Proxim di: on…; abl. of time when 25 ut…redintegrrent: that…; result clause, dxisset: plpf. subj. dc impf. subj. 10 magn intervll: at a great interval confect essent: plpf. pass. subj. in a 14 neutr: neither; nom. pl. subj. neuter rel. clause of characteristic 34 Heracles

35. THE DEFEAT OF THE AMAZONS 1 Di et criter pugntum est; tandem tamen ad slis occsum tanta commtti rrum facta est ut muliers terga verterent et fug saltem peterent. Multae autem vulneribus dfssae dum fugiunt captae sunt, in qu numer ipsa erat Hippolyt. Herculs summam 5 clmentiam praestitit, et postquam balteum accpit, lberttem omnibus captvs dedit. Tum vr socis ad mare redxit, et quod nn multum aesttis supererat, in Graeciam proficsc mtrvit. Nvem igitur cnscendit, et tempesttem idneam nactus statim solvit; antequam tamen in Graeciam pervnit, ad urbem Triam 10 nvem appellere cnstituit, frmentum enim quod scum habbat iam dficere coeperat.

36. LAOMEDON AND THE SEA-MONSTER Lamedn qudam ill tempore rgnum Triae obtinbat. Ad hunc 15 Neptnus et Apoll ann superire vnerant, et cum Tria nndum moenia habret, ad hoc opus auxilium obtulerant. Postquam tamen hrum auxili moenia cnfecta sunt, nlbat Lomedn praemium quod prposuerat persolvere. Neptnus igitur et Apoll ob hanc causam rt mnstrum 20 quoddam msrunt speci horribil, quod cotdie mar venibat et homins pecudsque vorbat. Trin autem timre perterrit in urbe continbantur, et pecora omnia ex agrs intr mrs compulerant. Lomedn hs rbus commtus rculum cnsuluit, ac deus e praecpit ut fliam Hsinen mnstr obiceret. 25

Heracles 35 ac: and, and also, 14 nanciscor, nancisc, nactus: attain, meet, 7 criter: sharply, fiercely, 2 Neptnus, - m.: , 4 aests, aesttis f.: summer, 1 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 ager, -gr m.: land, field, territory, 11 nondum: not yet, 4 antequam: before, 9 numerus, - m.: number, multitude, 7 Apollo, -inis m.: Apollo, 7 ob: on account of (acc.), 13 appet, -ere, -v, -pettum: draw near, 3 obici, -ere, -ic, -iectum: throw or cast at, 3 balteus, -e m.: belt, girdle, 5 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 captvus, -a, -um: prisoner, 2 occsus, -s m.: fall, destruction, 4 clementia, -ae f.: mercy, kindness, 1 offer, -ferre, -tul, -ltum: offer, present 5 commtti, -tinis f.: change, 2 opus, -eris n.: work, deed, toil, 9 compell, -ere, -pul: drive together, 3 rculum, - n.: oracle, 11 conscend, -ere, -nd, -nsum: climb aboard, 6 pecus, pecoris n.: herd, flock, 4 consul, consulere, -lu, -ltum: to consult, 3 pecus, pecudis f.: herd of cattle, 1 contine, -re, -nu: hold or keep together, 4 persolv, -ere, -solv, -tum: to pay up, 1 cottdi: daily, 2 perterre, -re: frighten, terrify, 5 dfessus, -a, -um: wearied, exhausted, 1 pet, petere, petv, pettum: seek, aim at, 10 dfici, -ere, -fc, -fectum: fail, 3 praecipi, -ere, -cp, -ceptum: order, take, 6 di: a long time, long, 13 praemium, i n.: reward, 5 frmentum, - n.: grain, 4 praest, -stre, -stit: stand in front, show, 6 fuga, -ae f.: flight, haste, exile, speed, 6 propn, -ere, -su, -situm: put or set forth, 4 fugi, fugere, fg, --: to flee, hurry away, 9 pugn (1): to fight, 4 Graecia, -ae f.: Greece, 7 que: and, 14 Hsion, -s f.: Hesione, 1 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 Hippolyt, -s f.: Hippolyte, 4 sl, slis m.: sun, 10 horribilis, -e: horrible, dreadful, 11 superior, -ius: higher, upper, 3 idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 super (1): to overcome, defeat, 3 intr: within, among (+ acc.), 4 tergum, - n.: back, 8 rtus, -a, -um: angry, 5 Tria, -ae f.: Troy, 9 Lamedon, -ontis m.: Laomedon, 5 Trin, -rum m.: Trojans, 1 lberts, -ttis f.: freedom, liberty, 1 vr: in truth, in fact, certainly, 5 mtr (1): to hasten, ripen, 7 vert, -ere, vert, versum: to turn, 4 moenia, -rum n.: walls, 2 vor (1): to devour, 1 mulier, mulieris f.: woman, 3 vulnus, -eris n.: wound, blow, 6 mrus, - m.: (city) wall, rampart, 4

2 pugntum est: they fought; ‘it was fought,’ proficisc: dep. inf. proficiscor an impersonal passive is often translated in 9 nactus: having obtained; dep. nancscor the active in English, supply a subject 10 solvit: set sail ad: near… 15 ill tempore: at…; abl. time when 3 ut…peterent: that…; result, impf. subj. 16 ann superire: in the previous year fug: in flight; abl. means cum…habret: since…; causal in sense 4 Multae: many (Amazons) 17 ad…: for…; expressing purpose vulneribus: abl. means 21 speci horribil: of…; abl. of quality, 5 Hippolyt: Greek 1st decl. nominative sg. 3rd decl. i-stem abl. adjective 7 vr: in fact; adverb 24 commtus: upset; ‘troubled,’ PPP, as 8 multum aesttis: much of the summer; often, to move emotionally, not physically partitive gen. 25 e praecpit: instructed him; ‘ordered’ supererat: remained; impf. supersum ut…obiceret: ind. command, impf.

36 Heracles

37. THE RESCUE OF HESIONE 1 Lamedn, cum hoc respnsum renntitum esset, magnum dolrem percpit; sed tamen, ut cvs sus tant percul lberret, rcul parre constituit et diem sacrifici dxit. Sed sve cs sve cnsili derum Herculs tempore opportnissim Triam attigit; 5 ips enim temporis pnct qu puella catns vncta ad ltus ddcbtur ille nvem appulit. Herculs nv gressus d rbus quae gerbantur certior factus est; tum r commtus ad rgem s contulit et auxilium suum obtulit. Cum rx libenter e concessisset ut, s posset, puellam lberret, Herculs mnstrum interfcit; et 10 puellam, quae iam omnem spem saltis dposuerat, incolumem ad patrem redxit. Lomedn magn cum gaudi fliam suam accpit, et Hercul pr tant benefici meritam grtiam rettulit.

38. 10th LABOR: THE OXEN OF GERYON 15 Tum vr missus est Herculs ad nsulam Erytham, ut bovs Grynis arcesseret. Rs erat summae difficulttis, quod bovs qudam Eurytine et cane bicipite custdibantur. Ipse autem Gryon speciem horribilem praebbat; tria enim corpora inter s conincta habbat. Herculs tamen ets intellegbat quantum 20 perculum esset, negtium suscpit; ac postquam per mults terrs iter fcit, ad eam partem Libyae pervnit quae Eurpae proxima est. Ibi in utrque ltore fret quod Eurpam Liby dvidit columns cnstituit, quae poste Herculis Columnae appellbantur.

Heracles 37 ac: and, and also, 14 ra, rae f.: anger, 12 appell (1): call (by name), name, 12 Lamedon, -ontis m.: Laomedon, 5 appell, -ere, -pul, -puls: drive to, 14 libenter: gladly, willingly, 12 arcess, -ere, -v, -itum: summon, invite, 2 lber (1): to set free, release, 6 atting, -ere, -tig, -tctum: touch at, reach, 3 Libya, -ae f.: Libya, 3 beneficium, - n.: benefit, favor; kindness, 8 meritus, -a, -um: deserved, due, just, 4 biceps, bicipitis: two-headed, 1 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 canis, -is m. f.: dog, 3 offer, -ferre, -tul, -ltum: offer, present 5 csus, -s m.: misfortune, accident, event, 8 opportnus, -a, -um: suitable, convenient, 2 catna, -ae f.: chain, 2 rculum, - n.: oracle, 11 certus, -a, -um: fixed, sure, 11 pare, -re, paru: obey, 3 cvis, -is m/f: citizen, fellow citizen, 5 pater, patris, m.: father, 12 columna, -ae f.: column, pillar, 2 percipi, -ere, -cp, -ceptum: feel perceive 5 concd, -ere; go away, withdraw, yield, 1 poste: after this, afterwards, 7 coniung, -ere, -nx, -nctum: join together, 2 praebe, -re, -u, -itum: to present, give, 7 custodi, -re, -v, -tum: to guard, 4 pr: before, in front of, for, 9 ddc, -ere: lead or bring down, launch, 10 proximus, -a, -um: nearest, next, 5 dpon, -ere, -su, -situm: put down or aside9 puella, -ae f.: girl, 8 difficults, -ttis f.: difficulty, 7 punctum, - n.: point, instant, moment, 1 dvid, -ere, -vs, -vsum: divide, separate, 3 quantus, -a, -um: how much, how great, 4 Erytha, -ae f.: Erythia, 1 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 ets: even if, although, though, 13 renunti, (1): report, announce, 2 Europa, -ae f.: Europe, 2 responde, -re, -d, -nsus: to answer, 13 Eurytin, -nis m.: Eurytion, 2 sacrificium, -i n.: sacrifice, 5 fretum, n.: strait, 1 sve: or if, whether if, 6 gaudium, -i n.: gladness, joy, 9 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 Gryon, -nis m.: Geryon, 4 trs, tria: three, 9 grtia, -ae f.: graditude, favor, thanks, 10 Tria, -ae f.: Troy, 9 horribilis, -e: horrible, dreadful, 11 uterque, utraque, utrumque: each (of two) 1 incolumis, -e: inscathed, uninjured, safe, 7 vr: in truth, in fact, certainly, 5 inter: between, among (+ acc.), 10 vinci, -re, vnx, vnctus: bind, tie, 4

2 cum…rennittum esset: plpf. pass. subj., disembarked’ dep. pf. translates as a plpf. indicative 8 quae gerbantur: which were being 3 ut…lberret: so that…; purpose carried out; the antecedent is rbus tant percul: from…; abl. of separation certior factus est: were made more certain; with impf. subj. of lber i.e. ‘were informed;’ commom idiom in 4 parre: to obey; governs a dat. object Caesar; certior is a pred. adj. in the diem…dxit: appointed the day comparative degree sacrifici: for…; dat. of purpose s contulit: carried himself; pf. confer sve…sve: whether…or 9 concessisset: had yielded to him cs: by chance; abl. of cause; elsewhere 10 ut…lberret: so that he might free…; csus means ‘misfortune’ purpose 5 cnsil: by the plan; abl. of cause s posset: if he should be able; impf. opportnissim: most opportune; i.e. subj. possum; fut. less vivid condition in most timely, abl. time when secondary sequence 6 ips pnct: at that very point; ‘at the 13 pr: (in return) for… point itself,’ abl. of time when rettulit: pf. re-fer qu: at which (time); abl. time when 17 arcesseret: so that…might; purpose vncta: PPP (pf. pass. pple) vinci 21 esset: was; ind. question, impf. subj. sum 7 gressus: having stepped out; i.e. ‘having 22 Eurpae: to…; dat. with special adj. 38 Heracles

39. THE GOLDEN SHIP 1 Dum hc mortur, Herculs magnum incommodum ex calre slis accipibat; tandem igitur r commtus arcum suum intendit et slem sagitts petiit. Sl tamen audciam vir tantum admrtus est ut lintrem auream e dederit. Herculs hoc dnum libentissim 5 accpit, nllam enim nvem in hs reginibus invenre potuerat. Tum lintrem ddxit, et ventum nactus idneum post breve tempus ad nsulam pervnit. Ubi ex incols cognvit qu in loc bovs essent, in eam partem statim profectus est et rge Gryne postulvit ut bovs sibi trderentur. Cum tamen ille hoc facere 10 nllet, Herculs et rgem ipsum et Eurytinem, qu erat ingent magnitdine corporis, interfcit.

40. A MIRACULOUS HAIL-STORM Tum Herculs bovs per Hispniam et Liguriam compellere 15 cnstituit; postquam igitur omnia parta sunt, bovs ex nsul ad continentem transportvit. Ligurs autem, gns bellicsissima, dum ille per fns erum iter facit, magns cpis cogrunt atque eum longius prgred prohibbant. Herculs magnam difficulttem habbat, barbar enim in locs superiribus cnstiterant et saxa 20 tlaque in eum conicibant. Ille quidem paene omnem spem saltis dposuerat, sed tempore opportnissim Iuppiter imbrem lapidum ingentium cael dmsit. H tant v cecidrunt ut magnum numerum Ligurum occderint; ipse tamen Herculs (ut in tlibus rbus accidere cnsuvit) nihil incommod cpit. 25

38 Heracles Heracles 39

39. THE GOLDEN SHIP 1 accid, -ere, accid: to happen, fall (on)to, 8 intend, -ere, -nd, -ntum: stretch out, aim, 4 admror, -r, tus sum: admire, wonder at, 1 inveni, -re, -vn, -ventum: find, discover 8 Dum hc mortur, Herculs magnum incommodum ex calre slis arcus, -s m.; bow, 4 ra, rae f.: anger, 12 audcia, -ae f.: boldness, audacity, 2 Iuppiter, Iovis m.: , 8 accipibat; tandem igitur r commtus arcum suum intendit et aureus, -a, -um: golden, 13 lapis, -idis m.: stone, 1 slem sagitts petiit. Sl tamen audciam vir tantum admrtus est barbarus, -a, -um: foreign, savage, 1 libenter: gladly, willingly, 12 bellicsus, -a, -um: warlike, 2 Ligurs, -um m.: Ligurians, 3 ut lintrem auream e dederit. Herculs hoc dnum libentissim 5 cad, -ere, cecid, csum: to fall, 1 Liguria, -ae f.: Liguria, 1 caelum, - n.: sky, 4 linter, lintris f.: boat, skiff, 3 accpit, nllam enim nvem in hs reginibus invenre potuerat. calor, -ris m.: heat, 1 long: far, far and wide, 6 Tum lintrem ddxit, et ventum nactus idneum post breve tempus cg, cgere, -g, -ctum: collect, compel, 5 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 compell, -ere, -pul: drive together, 3 moror, -r, -tus sum: delay, linger, 3 ad nsulam pervnit. Ubi ex incols cognvit qu in loc bovs const, -stre, -stit, -stitum: stand together, nanciscor, nancisc, nactus: attain, meet, 7 essent, in eam partem statim profectus est et rge Gryne it is agreed, 6 nihil: nothing, 14 consuesc, -ere, -v, -sutum: to accustom, 3 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 postulvit ut bovs sibi trderentur. Cum tamen ille hoc facere 10 contine, -re, -nu: hold or keep together, 4 numerus, - m.: number, multitude, 7 cpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 10 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 nllet, Herculs et rgem ipsum et Eurytinem, qu erat ingent ddc, -ere: lead or bring down, launch, 10 opportnus, -a, -um: suitable, convenient, 2 magnitdine corporis, interfcit. dmitt, -ere, -ms, -missum: to drop, 3 paene: almost, nearly, 8 dpon, -ere, -su, -situm: put down or aside9 pet, petere, petv, pettum: seek, aim at, 10 difficults, -ttis f.: difficulty, 7 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 40. A MIRACULOUS HAIL-STORM dnum, - n.: gift, 6 prhibe, -re, -hibu: hold back, hinder, 2 Eurytin, -nis m.: Eurytion, 2 que: and, 14 Tum Herculs bovs per Hispniam et Liguriam compellere 15 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 quidem: indeed, in fact, assuredly, certainly, 8 gns, gentis f.: clan, race, nation, herd, 4 sagitta, -ae f.: arrow, 10 cnstituit; postquam igitur omnia parta sunt, bovs ex nsul ad Gryon, -nis m.: Geryon, 4 sl, slis m.: sun, 10 Hispnia, -ae f.: Spain, 1 superior, -ius: higher, upper, 3 continentem transportvit. Ligurs autem, gns bellicsissima, dum idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 tlis, -e: such, 6 ille per fns erum iter facit, magns cpis cogrunt atque eum imber, imbris m.: rain, 1 tlum, - n.: weapon, arrow, spear, 3 incola, -ae m.: inhabitant, 7 transport (1): carry over or across, 2 longius prgred prohibbant. Herculs magnam difficulttem incommodum, - n.: inconvenience, 2 ventus, - m.: wind, 10 habbat, barbar enim in locs superiribus cnstiterant et saxa 20 tlaque in eum conicibant. Ille quidem paene omnem spem saltis 2 mortur: is lingering; pres. deponent cpis: troops dposuerat, sed tempore opportnissim Iuppiter imbrem lapidum 4 petiit: attacked; i.e. ‘chased’ syncopated pf. cogrunt: pf. cg (co-ag) means peti(v)it ‘drive, compel’ or, as here, ‘gather’ ingentium cael dmsit. H tant v cecidrunt ut magnum Sl: the god Sun; here personified 19 longius: farther, comparative adv. 5 ut…dederit: pf. subj. in a result clause, progred: dep. inf. progredior numerum Ligurum occderint; ipse tamen Herculs (ut in tlibus translate as a pf. indicative; d, dare 22 dposerat: had put aside; i.e. lost rbus accidere cnsuvit) nihil incommod cpit. 25 5 e: dat. sg. ind. obj. is, ea, id tempore: at…; abl. of time when libentissim: superlative adverb lapidum ingentium: gen. pl. 3rd decl. 7 nactus: having attained; pple nancscor 23 H: these (rocks); supply lapids 8 qu in loc: in which place; in qu loc v: irregular abl. sg. vs 9 profectus est: pf. dep. proficiscor cecidrunt: pf. cad 10 trderentur: that…be handed over; 24 ut…occiderint: that…; pf. subj. in a result impf. pass. in an ind. command clause, translate as a pf. indicative 11 nllet: impf. subj. of nl (inf. nlle) ut: as…; ut + ind., translate as ‘as’ or in a cum-clause ‘when’ ingent magnitdine: of…; abl. of quality 25 nihil incommod: no harm; ‘nothing as the predicate of erat of inconvenience,’ partitive gen. 17 continentem: the continent 18 fns: borders; or ‘territory’ 40 Heracles

41. THE PASSAGE OF THE ALPS 1 Postquam Ligurs hc mod supert sunt, Herculs quam celerrim prgressus est et post paucs dis ad Alps pervnit. Necesse erat hs transre, ut in taliam bovs ageret; rs tamen summae erat difficulttis. H enim monts, qu ulterirem 5 citerire Galliam dvidunt, nive perenn sunt tect; quam ob causam neque frmentum neque pbulum in hs reginibus invenr potest. Herculs igitur antequam ascendere coepit, magnam cpiam frment et pbul comparvit et hc commet bovs onervit. Postquam in hs rbus trs dis cnsmpserat, quart di profectus 10 est, et contr omnium opninem bovs incolums in taliam trdxit.

42. CACUS STEALS THE OXEN Brev tempore ad flmen Tiberim vnit. Tum tamen nlla erat urbs 15 in e loc, Rma enim nndum condita erat. Herculs itinere fessus cnstituit ibi paucs dis morr, ut s ex labribus recreret. Haud procul valle ubi bovs pascbantur splunca erat, in qu Ccus, horribile mnstrum, tum habitbat. Hic speciem terribilem praebbat, nn modo quod ingent magnitdine corporis erat, sed 20 quod ignem ex re exsprbat. Ccus autem d advent Herculis fmam accperat; noct igitur vnit, et dum Herculs dormit, quattuor pulcherrimrum boüm abripuit. Hs cauds in spluncam trxit, n Herculs vestgis cognscere posset qu in loc clt essent. 25

Heracles 41 abripi, -ere, -ripu, -reptum: snatch away 2 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 adventus, -s m.: arrival, approach, 3 mons, montis m.: mountain, mount, 5 ag, agere, g, ctum: drive, lead, spend, 13 moror, -r, -tus sum: delay, linger, 3 Alps, -ium f.: Alps, 1 necesse: necessary, 2 antequam: before, 9 nix, nivis f.: snow, 1 ascend, -ere, -, -nsus: ascend, mount, 3 noct: at night, by night, 2 Ccus, - m.: Cacus, 4 nondum: not yet, 4 cauda, -ae f.: tail, 2 nulla celer, -eris, -ere: swift, quick, 12 ob: on account of (acc.), 13 cl (1): hide, conceal, 5 oner (1): to load, burden, 2 citerior, -ius: on this side, on the near side, 1 opni, -inis f.: opinion, reputation, 6 commetus, -s m.: supplies, provisions, 1 s, ris n.: face, mouth 3 compar (1): prepare, collect, 4 pabulum, - n.: food, fodder, pasture, 2 cond, -ere, condid, -ditum: found, store pascor, -, pstum: feed, 1 away, hide, 2 perennis, -e: perennial, perpetual, 1 consum, -ere, -mps, -mptum: take, spend 9 praebe, -re, -u, -itum: to present, give, 7 contr: against (+ acc.), 7 procul: from afar, from a distance, 5 cpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 10 pulcher, -chra, -chrum: beautiful, pretty, 2 difficults, -ttis f.: difficulty, 7 quartus, -a, -um: one-fourth, 3 dvid, -ere, -vs, -vsum: divide, separate, 3 quattuor: four, 1 dormi, -re, -v: to sleep, 8 recre (1): to make anew, renew, 1 exspr (1): breathe out, 1 , -ae f.: Rome, 1 fma, -ae f.: fame, reputation, report, rumor 7 super (1): to overcome, defeat, 3 fessus, -a, -um: wearied, exhausted, 2 tectum, - n.: roof, house, 1 frmentum, - n.: grain, 4 terribilis, -e: terrible, dreadful, 5 Gallia, -ae f.: Gaul, 1 Tiberis, is m.: Tiber, 1 haud: by no means, not at all, 4 trdc, -ere, -x, -ctum: lead or bring over, 1 horribilis, -e: horrible, dreadful, 11 trah, -ere, trx, tractum: to draw, drag, 6 ignis, ignis, m.: fire, 9 trnse, -re, -i (v), itus: pass (by), 10 incolumis, -e: inscathed, uninjured, safe, 7 trs, tria: three, 9 inveni, -re, -vn, -ventum: find, discover 8 lterior, -ius: farther, 3 talia, -ae f.: Italy, 2 vallis, -is f.: valley, vale, 2 Ligurs, -um m.: Ligurians, 3 vestgium, -i n.: track, foot-print, 4

2 hc mod: in…; abl. manner 10 quart di: on…; abl. time when quam celerrim: quam + superlative: ‘as X 11 omnium: gen. pl. i-stem adj. as possible,’ here with a superlative adverb opninem: expectation; obj. of contr 4 Necesse erat: it was necessary 15 Brev tempore: abl. time when; 3rd hs: i.e. the Alps, Alps is fem. pl. decl. i-stem adj. ageret: purpose clause, impf. subj. ag 16 condita erat: had been established 5 summae difficulttis: of…; gen. of itinere: abl. of means, iter description as predicate of erat 17 paucs dis: for…; acc. duration of time ulterirem…Galliam: farther-side Gaul morr: to linger; dep. inf. from nearer-side (Gaul); the Alps divided ut…recreret: so that…might; purpose nearer-side Gaul (northern Italy) from 20 nn modo…sed: not only…but farther-side Gaul (France) ingent magnitdine: of…; abl. of quality 6 nive perenn: abl. sg. of nix, nivis 23 boüm: of the cattle; partitive gen. sunt tect: tect sunt, pf. pass. teg n…posset: neg. purpose clause, impf. quam ob causam: for which reason subj. possum 7 neque…neque: neither…nor 25 quo in loc…clt essent: in qu loc; invenr: pass. inf. inveni plpf. subj. in ind. question 42 Heracles

43. HERCULES DISCOVERS THE THEFT 1 Poster di simul atque somn excittus est, Herculs furtum animadvertit et bovs misss omnibus locs quaerbat. Hs tamen nsquam reperre poterat, nn modo quod loc ntram ignorbat, sed quod vestgis falss deceptus est. Tandem cum magnam 5 partem di frstr cnsmpsisset, cum reliqus bbus prgred cnstituit. At dum proficsc parat, nus bbus qus scum habuit mgre coepit. Subit e qu in splunc inclus erant mugtum reddidrunt, et hc mod Herculem certirem fcerunt qu in loc clt essent. Ille vehementer rtus ad spluncam quam celerrim 10 s contulit, ut praedam reciperet. At Ccus saxum ingns ita dicerat ut aditus spluncae omnn obstruertur.

44. HERCULES AND CACUS Herculs cum nllum alium introitum reperre posset, hoc saxum 15 mvre cntus est, sed propter eius magnitdinem rs erat difficillima. Di frstr lbrbat neque quicquam efficere poterat; tandem tamen magn cnt saxum mvit et spluncam patefcit. Ibi misss bovs magn cum gaudi cnspexit; sed Ccum ipsum vix cernere potuit, quod splunca replta erat fm quem ille mre 20 su vombat. Herculs insitt speci turbtus breve tempus haesitbat; mox tamen in spluncam irrpit et collum mnstr bracchis complexus est. Ille ets multum repugnvit, nll mod s lberre potuit, et cum nlla facults resprand dartur, mox exanimtus est. 25

Heracles 43 aditus, -s m.: approach, access, entrance, 2 incld, -ere, -s, -sum: close in, shut in, 7 alius, -a, -ud: other, another, else, 9 inrump, -ere, -rp, -ruptum: burst in, 2 mitt, -ere, -ms, -missum: lose, let go, 8 introitus, -s m.: entrance, 6 move, -re, -mv, -mtum: move away, 5 insittus, -a, -um: unusual, 1 animadvert, -ere: turn mind to, notice, 6 rtus, -a, -um: angry, 5 bracchium, - n.: arm, 2 labr (1): work, toil, labor, strive, 2 Ccus, - m.: Cacus, 4 lber (1): to set free, release, 6 celer, -eris, -ere: swift, quick, 12 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 cl (1): hide, conceal, 5 ms, mris m.: custom, manner, law, 6 cern, -ere, crv, crtus: discern, decide, 1 mgi, -re, -v: moo, bellow, 2 certus, -a, -um: fixed, sure, 11 natra, -ae. f.: nature, 9 collum, - n.; neck, 6 nsquam: nowhere, 1 complector, -plect, -plexus sum: embrace, 3 obstru, -ere, -x, -ctum: block, close off 4 contus, -s m.: attempt, effort, 7 omnn: altogether, wholely, entirely, 11 conspici, -ere, -x, -ectum: catch sight of, 3 patefaci, -ere, -fc, -factum: to lay open, 2 consum, -ere, -mps, -mptum: take, spend 9 posterus, -a, -um: following, next, 2 decipi, -ere, -cp, -ceptum: catch, deceive 1 praeda, -ae f.: plunder, spoils, 2 dici, -ere, -ic, -iectum: throw/cast down 2 propter: on account of, because of, 6 difficilis, -e: hard, difficult, troublesome, 6 quisquam, quidquam: anyone, anything, 4 di: a long time, long, 13 recipi, -ere, -cp, -ceptum: accept, take effici, -ere, -fc, -fectus: make, form, 3 back, 8 ets: even if, although, though, 13 redd, -ere, did, dditum: give back, return, 4 vom, -ere, -u, -vomitum: vomit forth, 1 reperi, -re, repper, repertum: find out, 9 exanim (1): to kill, exhaust, 9 reple, -re, -plv, -pltum: fill again, fill, 4 excit (1): excite, rouse, incite, 8 repugn (1): fight against, oppose, resist, 2 facults, -ttis f.: ability, opportunity, 5 respr (1): to breathe back, breathe out, 2 fall, -ere, fefell, falsum: deceive, 3 simul: at the same time; at once, together, 10 frustr: in vain, for nothing, 13 somnus, - m.: sleep, 14 fmus, - m.: smoke, 2 turb (1): to confuse, disturb, 2 furtum, - n.: theft, 1 vehementer: strongly, violently, ardently, 11 gaudium, -i n.: gladness, joy, 9 vestgium, -i n.: track, foot-print, 4 haesitabat vix: with difficulty, with effort, scarcely, 5 ignarus, -a, -um: ignorant, 1

2 poster di: on…; abl. time when qu in loc clt essent: in qu loc; simul atque: as soon as; “as the same plpf. pass. subj., ind. question time as” 10 quam celerrim: quam + superlative: ‘as 3 misss: lost; PPP (pf. pass. pple) mitt X as possible,’ here a superlative adverb locs: in…; abl. place where 11 s contulit: carried himself; pf confer 4 nn modo…sed: not only…but ut…reciperet: so that…might; purpose quod: because 12 ut…obstruertur: purpose 6 di: of the day; partitive gen., 5th decl. posset: impf. subj. possum (inf. posse) bbus: irreg. abl. pl. bs, bovis 16 cntus est: pf. deponent, translate in act. prgred: dep. inf. prgredior 17 difficillima: superlative, stems ending 7 proficsc: dep. inf. proficscor in r and l duplicate instead of -issimus bbus: irreg. abl. pl. bs, bovis quicquam: quidquam, acc. direct obj. 8 e qu: those who…; nom. pl. demonstrative 18 magn cnt: with…; abl. manner 9 hc mod: in…; abl. of manner 19 misss: see line 3 certirem fcrunt: made…more certain; 20 mre su: by his custom i.e. ‘informed,’ a double acc., comparative 23 multum: much; adverbial acc. adj. is is an acc. predicate 24 resprand: gen. gerund (-ing) 44 Heracles

45. 11th LABOR: GOLDEN APPLES OF THE HESPERIDES 1 Eurystheus postquam bovs Grynis accpit, lbrem ndecimum Hercul imposuit, gravirem quam qus supr nrrvimus. Mandvit enim e ut aurea pma ex hort Hesperidum auferret. Hesperids autem nymphae erant quaedam frm praestantissim, 5 quae in terr longinqu habitbant, et quibus aurea quaedam pma Inne commissa erant. Mult homins, aur cupiditte induct, haec pma auferre iam ante cnt erant. Rs tamen difficillima erat, namque hortus in qu pma erant mr ingent undique circumdatus erat; praetere drac qudam cui centum erant capita 10 portam hort dligenter custdibat. Opus igitur quod Eurystheus Hercul imperverat erat summae difficulttis, nn modo ob causs qus memorvimus, sed etiam quod Herculs omnn ignorbat qu in loc hortus ille situs esset. 15 46. HERCULES ASKS AID OF ATLAS Herculs, quamquam quitem vehementer cupibat, tamen Eurysthe parre cnstituit, et simul ac iussa eius accpit, proficsc mtrvit. mults merctribus quaesverat qu in loc Hesperids habitrent, nihil tamen certum reperre potuerat. Frstr 20 per mults terrs iter fcit et multa percula subiit; tandem, cum in hs itineribus ttum annum cnsmpsisset, ad extrmam partem orbis terrrum, quae proxima est cean, pervnit. Hc stbat vir qudam, nmine tls, ingent magnitdine corporis, qu caelum (ita trditum est) umers sus sustinbat, n in terram dcideret. 25

Heracles 45 ac: and, and also, 14 mand (1): to entrust, give, commit, 2 antea: before, earlier, formerly, previously, 7 mtr (1): to hasten, ripen, 7 tls, -antis m.: Atlas, 8 memor (1): to recall, mention, 1 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 merctor, -ris m.: trader, merchant, 3 aureus, -a, -um: golden, 13 mrus, - m.: wall, rampart, 4 aurum, - n.: gold, 3 namque: for, 2 caelum, - n.: sky, 4 nrr (1): to narrate, relate, 7 centum: hundred, 3 nihil: nothing, 14 certus, -a, -um: fixed, sure, 11 nmen, nminis, n.: name, 12 circumd, -are, -ded, -datus: to surround, 1 nympha, -ae f.: nymph, 2 committ, -mittere, -ms: commit, entrust, 6 ob: on account of (acc.), 13 cnor, cnr, cntus sum: to try, attempt, 7 ceanus, - m.: Oceanus, 1 consum, -ere, -mps, -mptum: take, spend 9 omnn: altogether, wholely, entirely, 11 cupidits, -ttis f.: desire, passion, 5 opus, -eris n.: work, deed, toil, 9 cupi, -ere, -v, -tum: desire, long for, 4 orbis, -is m.: sphere; + terrrum, world, 1 custodi, -re, -v, -tum: to guard, 4 pare, -re, paru: obey, 3 dcid, -ere, -cid: to fall down, 1 pmum, - n.: fruit, apple, 9 difficilis, -e: hard, difficult, troublesome, 6 porta, -ae f.: gate, 7 difficults, -ttis f.: difficulty, 7 praest, -stre, -stit: stand in front, show, 6 diligenter: carefully, diligently, 3 praetere: besides, moreover, 3 drac, -nis m.: dragon, serpent, 7 proximus, -a, -um: nearest, next, 5 extrmus, -a, -um: outermost, farthest, last, 2 quamquam: although, 4 frma, -ae, f.: beauty, shape, form, 3 quis, quitis f.: rest, repose, sleep, 5 frustr: in vain, for nothing, 13 reperi, -re, repper, repertum: find out, 9 Gryon, -nis m.: Geryon, 4 simul: at the same time; at once, together, 10 Hesperids, -um f.: Hesperides, 5 situs, -a, -um: situated, place, 2 hortus, - m.: garden, 7 st (1): to stand, 8 ignr (1): not know, be ignorant, 5 sube, -re, -i: to undergo, go up (to), 5 imper (1): order, command, 12 supr: above, before, 6 impon, -ere, -posu, -positus: place on, 7 sustine, -re, u, -tentum: hold up, endure, 7 indc, -ere, -x, -ctum: induce, lead in, 2 umerus, - m.: shoulder, 3 In, -nis m.: , 3 undecimum: eleven, 1 longinquus, -a, -um: distant, remote, far off, 1 undique: from everywhere, from all sides, 7 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 vehementer: strongly, violently, ardently, 11

3 gravirem: comparative adj. 10 cui…erant: to whom there were; i.e. ‘who quam (lbrs) qus: than (the labors) had,’ or ‘whose…were,’ dat. of possession which…; supply labrs 12 summae difficulttis: of…; gen. of 4 supr: above; i.e. in previous discussion description as a predicate of erant mandvit: ordered; else “entrusted” nn modo…sed etiam: not only…but also e: dat. ind. object 14 qu in loc: in qu loc ut…auferret: that…; impf. subj. au-fer esset: impf. subj., ind. question (irreg. inf. ferre), ind. command 18 parre to obey; governs a dat. obj. 5 frm praestantissim: of…; abl. of simul ac: as soon as quality as the predicate of erant 23 orbis terrrum: of the world; ‘sphere of praestantissim: most outstandiing lands’ a very common phrase for ‘earth’ 6 quibus: to whom; dat. ind. object 24 nmine: by name; abl. of respect 7 aur: for gold; object genitive ingent magnitdine: of…; abl. of quality induct: drawn; PPP indc 25 ita trditum est: so it has been reported 8 auferre: inf. aufer n…dcideret: neg. purpose clause 9 ingent: i-stem 3rd decl. abl. with mur 46 Heracles

Herculs tants vrs magnopere mirtus statim in colloquium cum 1 Atlante vnit, et cum causam itineris docuisset, auxilium ab e petiit.

47. HERCULES BEARS UP THE HEAVENS 5 Atls autem Hercul maxim prdesse potuit; ille enim cum ipse esset pater Hesperidum, cert scvit qu in loc esset hortus. Postquam igitur audvit quam ob causam Herculs vnisset, "Ipse," inquit, "ad hortum b et flibus mes persudb ut pma su sponte trdant." Herculs cum haec audret, magnopere gvsus est; 10 vim enim adhibre nluit, s rs aliter fier posset. Cnstituit igitur obltum auxilium accipere. Atls tamen postulvit ut, dum ipse abesset, Herculs caelum umers sustinret. Hoc autem negtium Hercules libenter suscpit, et quamquam rs erat summ lbris, totum pondus cael continus complrs dis slus sustinbat. 15

48. THE RETURN OF ATLAS tls intere abierat et ad hortum Hesperidum, qu pauca mlia passuum aberat, s quam celerrim contulerat. E cum vnisset, causam veniend exposuit et flis sus vehementer horttus est ut 20 pma trderent. Illae di haerbant; nlbant enim hoc facere, quod ab ips Inne (ita ut ante dictum est) hoc mnus accpissent. tls tamen aliquando es persusit ut sibi parrent, et pma ad Herculem rettulit. Herculs intere cum plrs dis exspectvisset neque llam fmam d redit tlantis accpisset, hc mor graviter 25

Heracles 47 abe, -re, -i, -itus: go away, go off, depart, 6 meus, -a, -um: my, mine, 2 absum, -esse, fu: to be away, be absent, 7 mlle (pl. mlia): thousand, 7 adhibe, -re, -u, -itum: to apply, hold to, 4 mror, -r, -tus: to wonder, be amazed at, 7 aliquand: sometimes, at some time, 1 mora, -ae f.: delay, hesitation, hindrance, 14 aliter: otherwise, in another way, 3 mnus, mneris n.: service, gift, duty, 1 ante: before, in front of (acc.); adv. before, 5 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 tls, -antis m.: Atlas, 8 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 caelum, - n.: sky, 4 ob: on account of (acc.), 13 celer, -eris, -ere: swift, quick, 12 offer, -ferre, -tul, -ltum: offer, present 5 certus, -a, -um: fixed, sure, 11 pare, -re, paru: obey, 3 complrs, -plra: several, many, 1 passus, -s: pace, 7 conloquium, -i n.: conversation, 1 pater, patris, m.: father, 12 continuus, -a, -um: continuous, successive, 2 persude, -re, -sus, -susum: persuade, 9 di: a long time, long, 13 pet, petere, petv, pettum: seek, aim at, 10 doce, -re, -u, -ctus: teach, tell, 9 pls, plris: more, many, 1 e, re, i (v), itrus: go, 3 pmum, - n.: fruit, apple, 9 expn, -ere, -su, -situm: set out, explain 7 pondus, ponderis n.: weight, 2 fma, -ae f.: fame, reputation, report, rumor 7 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 fi, fier, factus: become, be made, 9 prsum, prdesse, prfu: profit, benefit, 6 gaude, -re, gvsus sum: enjoy, rejoice, 4 quamquam: although, 4 haere, -re, haes, haesrum: stick, cling, 3 reditus, -s m.: return, 5 Hesperids, -um f.: Hesperides, 5 sci, -re, -v (i), -tus: know, understand, 9 hortus, - m.: garden, 7 slus, -a, -um: alone, only, lone, sole, 6 hortor, -r, -tus sum: to encourage, urge, 4 sponte: of one’s own will, voluntarily, 2 inquam, inquis, inquit: to say, 6 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 intere: meanwhile, 7 sustine, -re, u, -tentum: hold up, endure, 7 In, -nis m.: Juno, 3 llus, -a, -um: any, 3 libenter: gladly, willingly, 12 umerus, - m.: shoulder, 3 maxim: especially, very greatly, 5 vehementer: strongly, violently, ardently, 11

1 vrs: acc. pl. vs 12 obltum: offered; PPP of-fer mirtus: having marveled at; dep. PPP ut...sustinret: ind. command 2 docuisset: plpf. subj. cum-clause 13 abesset: impf. subj. ab-sum 6 prdesse: inf. prsum, governs a dat. obj. 14 summ labris: of…; gen. of desciption cum…esset: since…; causal in sense, impf. 15 continus…dis: for…; acc. of duration subj. 18 abierat: impf. ab-e 7 cert: for sure, in fact; adverb milia passum: miles; ‘thousands of qu in loc: in qu loc paces;’ acc. of extent of space esset: impf. subj. sum, ind. question 19 s contulerat: had carried himself; i.e. 8 quam ob causam: for what reason ‘had gone’ vnisset: plpf. subj., ind. question quam celerrim: quam + superlative 9 b: 1st sg. fut. e, re often is translated “as X as possible,” flibus: irreg. dat. pl. obj. ind. obj. E: to there; ibi is ‘there;’ inde (ibi + ut…trdant: ind. command governed by de) is ‘from there;’ and e ‘to there’ persuadb; pres. subj trd 20 veniend: gen. sg. gerund (-ing) su sponte: by their own will ut: that..; ind. command after dep. hortor 10 gvsus est: rejoiced; pf. dep.; gaude is 22 quod…accpissent: because…had semi-deponent (deponent in pf. tenses) received; plpf. subj. of alleged cause 11 vim: acc. sg. vs ita ut: thus as...; ut + indicative is ‘as’ fier: to be done; inf. fi which can be 24 rettulit: pf. re-fer employed as the passive of faci plrs dis: for…; acc. duration of time 48 Heracles

commtus est. Tandem qunt di Atlantem vdit redeuntem, et 1 mox magn cum gaudi pma accpit; tum, postquam grtis pr tant benefici git, ad Graeciam proficsc mtrvit.

49. 12th LABOR: CERBERUS THE THREE-HEADED DOG 5 Postquam aurea pma ad Eurystheum relta sunt, nus mod relinqubtur duodecim lbribus qus Pythia Hercul praecperat. Eurystheus autem cum Herculem magnopere timret, eum in aliquem locum mittere volbat unde numquam redre posset. Negtium igitur e dedit ut canem Cerberum ex Orc in 10 lcem traheret. Hoc opus omnium difficillimum erat, nm enim umquam ex Orc redierat. Praetere Cerberus iste mnstrum erat horribil speci, cui tria erant capita serpentibus saevs cncta. Antequam tamen d hc lbre nrrmus, non alinum vidtur, quoniam d Orc mentinem fcimus, pauca d e regine 15 prpnere.

50. CHARON'S FERRY D Orc, qu dem Hds appellbtur, haec trduntur. Ut quisque d vt dcesserat, mns eius ad Orcum, sdem morturum, de 20 Mercuri ddcbantur. Huius reginis, quae sub terr fuisse dcitur, rx erat Plt, cui uxor erat Prserpina, Iovis et Cereris flia. Mns igitur Mercuri dduct prmum ad rpam venibant Stygis flminis, qu rgnum Pltnis contintur. Hoc trnsre necesse erat antequam in Orcum venre possent. Cum tamen in hc 25 flmine nllus pns factus esset, mns trnsvehbantur

Heracles 49 ag, agere, g, ctum: drive, lead, spend, 13 nm, nllus, nmin, nminem, alienus, -a, -um: of another, foreign, 1 nll/nll: no one, 6 aliqu, -qua, -quod: some, any, definite, 3 numquam: never, at no time, 4 antequam: before, 9 opus, -eris n.: work, deed, toil, 9 appell (1): call (by name), name, 12 , - m.: Orcus, underworld, 11 tls, -antis m.: Atlas, 8 Plt, Pltnis m.: , 6 aureus, -a, -um: golden, 13 pmum, - n.: fruit, apple, 9 beneficium, - n.: benefit, favor; kindness, 8 pns, pontis m.: bridge, 2 canis, -is m. f.: dog, 3 praecipi, -ere, -cp, -ceptum: order, take, 6 Cerberus, - m.: Cerberus, 6 praetere: besides, moreover, 3 Cers, Cereris f.: , 1 pr: before, in front of, for, 9 cing, -ere, cinx, cinctum: surround, gird, 1. propn, -ere, -su, -situm: put or set forth, 4 contine, -re, -nu: hold or keep together, 4 , -ae f.: Proserpina, 2 dcd, -ere, -cess, -cessum: depart; die, 2 Pthia, -ae f.: Pythia, 4 ddc, -ere: lead or bring down, launch, 10 quintus, -a, -um: fifth, 1 difficilis, -e: hard, difficult, troublesome, 6 quisque, quidque: each one, each person, 3 duodecim: twelve, 6 quoniam: since now, seeing that, 1 gaudium, -i n.: gladness, joy, 9 relinqu, -ere, -lqu, -lictum: leave behind, 9 Graecia, -ae f.: Greece, 7 rpa, -ae f.: bank, shore, 7 grtia, -ae f.: graditude, favor, thanks, 10 saevus, -a, -um: savage, fierce, 3 Hds, -ae m.: Hades, 1 sdes, sdis f.: seat; abode, home, 5 horribilis, -e: horrible, dreadful, 11 serpns, serpentis f.: serpent, 6 iste, ista, istud: that or those (of yours), 7 Styx, Stygis f.: Styx, 6 Iuppiter, Iovis m.: Jupiter, 8 sub: under, 4 lx, lcis m.: light, 6 time, -re, -u: fear, dread, 6 mns, -ium m.: spirit, shade, 4 trah, -ere, trx, tractum: to draw, drag, 6 mtr (1): to hasten, ripen, 7 trnse, -re, -i (v), itus: pass (by), 10 menti, -tinis f.: mention, 2 trnsveh, -ere, -vex: to carry across, 2 Mercurius, - m.: , 8 trs, tria: three, 9 morior, mor, mortuus sum: to die, 4 umquam: ever, 5 nrr (1): to narrate, relate, 7 unde: whence, from which source, 6 necesse: necessary, 2 uxor, xris f.: wife, spouse, 10 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 vta, -ae, f.: life, 9

1 quint di: on…; abl. time when 12 iste: that; commonly ‘that…of yours,’ is redeuntem: acc. pred. pple. red-e an alternative for ille that often expresses 2 grtis…git: gave thanks; common contempt idiom, grtis ag in the pf. 13 horribil speci: of…; abl. quality pr: (in return) for cui…erant: to whom there were…; ‘who 3 proficisc: pres. dep. inf. had,’ dat. of possession 6 modo: just; or ‘only;’ an adverb which is 14 vidtur: it seems; ‘is seen,’ the subject is often confused with the noun modus, - the inf. prpnere below; alinum is a 7 Hercul: dat. ind. obj. predicate nominative cum: since…; causal in sense + impf. subj. 19 trduntur: are reported; pres. pass. 10 unde…posset: from where…; impf. subj. Ut: when…; as often with indicative in a rel. clause of characteristic 20 Huius reginis: gen. sg. with rex negtium…ut: task, (namely) that…; 22 cui: whose; dat. of possession an indirect command in apposition 24 qu: by which; abl. of means 11 omnium: partitive gen. i-stem adj. with 25 necesse erat: it was necessary; impersonal the following superlative difficilimum possent: were able; subj. of ideal limit redierat: plpf. red-e 50 Heracles

Charonte qudam, qu cum parv scaph ad rpam exspectbat. 1 Charn pr hc offici mercdem postulbat, neque quemquam, nisi hoc praemium prius dedisset, trnsvehere volbat. Quam ob causam ms erat apud antiqus nmmum in re mortu pnere e cnsili, ut, cum ad Stygem vnisset, pretium trictus solvere 5 posset. E autem qu post mortem in terr nn sepult erant Stygem trnsre nn poturunt, sed in rp per centum anns errre coct sunt; tum dmum Orcum intrre licbat.

51. THE REALM OF PLUTO 10 Ut autem mns Stygem hc mod trnsierant, ad alterum venibant flmen, quod Lth appellbtur. Ex hc flmine aquam bibere cgbantur; quod cum fcissent, rs omns in vt gests memori dponbant. Dnque ad sdem ipsus Pltnis venibant, cuius introitus cane Cerber custdibtur. Ibi Plt nigr vestt 15 indtus cum uxre Prserpin in soli sdbat. Stbant etiam nn procul ab e loc tria alia solia, in quibus sdbant Mns, Rhadamanthus, Aeacusque, idics apud nfers. H mortus is dcbant et praemia poensque cnstitubant. Bon enim in Camps Elysis, sdem betrum, venibant; improb autem in 20 Tartarum mittbantur ac mults et varis supplicis ibi excrucibantur.

Heracles 51 ac: and, and also, 14 niger, nigra, nigrum: black, 1 Aeacus, - m.: Aeacus, 1 nisi: if not, unless, 2 alius, -a, -ud: other, another, else, 9 nummus, - m.: coin; cash, 1 alter, -era, -erum: other (of two), second, 7 ob: on account of (acc.), 13 antquus, -a, -um: ancient, 3 officium, -i, n.: duty, 2 appell (1): call (by name), name, 12 Orcus, - m.: Orcus, underworld, 11 apud: among, in the presence of (+ acc.), 9 s, ris n.: face, mouth 3 aqua, -ae f.: water, 11 parvus, -a, -um: small, 3 beatus, -a, -um: blessed, happy, 3 Plt, Pltnis m.: Pluto, 6 bib, -ere, bib: drink, 4 poena, poenae, f.: punishment, 3 bonus, -a, -um: good, kind(ly), useful 1 pon, ponere, posu, positum: to place, put, 5 campus, - m.: plain, field, 1 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 canis, -is m. f.: dog, 3 praemium, i n.: reward, 5 centum: hundred, 3 pretium, i n.: price, charge, 1 Cerberus, - m.: Cerberus, 6 prius: before, 3 Charn, -ontis m.: Charon, 5 pr: before, in front of, for, 9 cg, cgere, -g, -ctum: collect, compel, 5 procul: from afar, from a distance, 5 custodi, -re, -v, -tum: to guard, 4 Proserpina, -ae f.: Proserpina, 2 dmum: at length, finally, 3 que: and, 14 denique: lastly, finally, 1 quisquam, quidquam: anyone, anything, 4 dpon, -ere, -su, -situm: put down or aside9 Rhadamanthus, - m.: Rhadamanthus, 1 lysius, -a, -um: Elysian, 1 rpa, -ae f.: bank, shore, 7 err (1): wander, 3 scapha, -ae f.: boat, skiff, 4 excruci (1): torture, 1 sede, -re, sd, sessum: to sit, 6 improbus, -a, -um: wicked, 1 sdes, sdis f.: seat; abode, home, 5 indu, -ere, indu, indtum: put on, 8 sepeli, -re, -v, sepultum: to bury, 1 infer, -rum m.: the dead, the shades, 1 solium, - n.: throne, seat, 2 intr (1): go into, enter, 7 st (1): to stand, 8 introitus, -s m.: entrance, 6 Styx, Stygis f.: Styx, 6 idex, idicis m.: judge, 1 supplicium, -i n.; punishment, supplication, 5 is, iris n.: justice, law, right, 4 Tartarus, - m.: Tartarus, 1 Lth, -s f.: Lethe (river), 1 triectus, -s m.: passage (across), 1 licet, -re, -uit: is allowed, permitted, 5 trnse, -re, -i (v), itus: pass (by), 10 mns, -ium m.: spirit, shade, 4 trnsveh, -ere, -vex: to carry across, 2 memoria, -ae f.: memory, 4 trs, tria: three, 9 mercs, mercdis f.: pay, wages, 1 uxor, xris f.: wife, spouse, 10 Mns, Mns m.: Minos, 1 varius, -a, -um: various, 2 mors, mortis, f.: death, 9 vesttus, -s m.: clothing, 1 mortuus, -a, -um: dead, 7 vta, -ae, f.: life, 9 ms, mris m.: custom, manner, law, 6

1 ad: near, at triects: gen. sg., 4th decl. triectus 2 pr: (in return) for 7 Hercul: dat. ind. obj. 3 nisi…dedisset: if he had not given; 8 licbat: it would be allowed; iterative protasis in a simple past condition, or customary impf. originally pf. ind., made plpf. subj. 11 Ut: When…; ut + indicative, transe volbat: was (Charon) willing… 13 rs…gests: all matters carried out… quam ob causam: for which reason 15 cuius: of which; gen. qu, quae, quod 4 ms erat: it was the custom…to 16 stbant: subj. is neuter pl. tria slia e cnsili, ut…: with this purpose 18 is dcbant: dispensed justice (namely) that…; purpose clause 20 Camps Elysis: Elysian Fields 52 Heracles

52. HERCULES CROSSES THE STYX 1 Herculs postquam imperia Eurysthe accpit, in Lacniam ad Taenarum statim s contulit; ibi enim splunca erat ingent magnitdine, per quam, ut trdbtur, homins ad Orcum dscendbant. E cum vnisset, ex incols quaesvit qu in loc 5 splunca illa sita esset; quod cum cognvisset, sine mor dscendere cnstituit. Nec tamen slus hoc iter facibat, Mercurius enim et s e socis adinxerant. Ubi ad rpam Stygis vnit, Herculs scapham Charontis cnscendit, ut ad ulterirem rpam trnsret. Cum tamen Herculs vir esset ingent magnitdine 10 corporis, Charn solvere nlbat; magnopere enim verbtur n scapha sua tant pondere onerta in medi flmine mergertur. Tandem tamen, mins Herculis territus, Charn scapham solvit, et eum incolumem ad ulterirem rpam perdxit. 15 53. THE LAST LABOR IS ACCOMPLISHED Postquam flmen Stygem hc mod trnsiit, Herculs in sdem ipsus Pltnis vnit; et postquam causam veniend docuit, ab e petvit ut Cerberum auferre sibi licret. Plt, qu d Hercule fmam accperat, eum benign excpit, et faculttem quam ille 20 petbat libenter dedit. Postulvit tamen ut Herculs ipse, cum imperta Eurysthe fcisset, Cerberum in Orcum rrsus redceret. Herculs hoc pollicitus est, et Cerberum, quem nn sine magn percul manibus prehenderat, summ cum lbre ex Orc in

Heracles 53 adiung, -ere, -iunx, -iunctum: join to, 2 nec: and not, nor, 10 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 benignus, -a, -um: kind, 4 oner (1): to load, burden, 2 Cerberus, - m.: Cerberus, 6 Orcus, - m.: Orcus, underworld, 11 Charn, -ontis m.: Charon, 5 perdc, -ere, -x, -ctum: lead through, 4 conscend, -ere, -nd, -nsum: climb aboard, 6 pet, petere, petv, pettum: seek, aim at, 10 dscend, -ere, -nd, -nsum: descend, 4 Plt, Pltnis m.: Pluto, 6 doce, -re, -u, -ctus: teach, tell, 9 polliceor, -cr, -citus: promise, proffer, 2 excipi, ere, cp, ceptum: take out, receive 9 pondus, ponderis n.: weight, 2 facults, -ttis f.: ability, opportunity, 5 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 fma, -ae f.: fame, reputation, report, rumor 7 prehend, -ere, -hend, -hnsum: seize, 5 imperium, -i n.: power to command, rule, 2 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 imper (1): order, command, 12 rpa, -ae f.: bank, shore, 7 incola, -ae m.: inhabitant, 7 rursus: again, backward, back, 7 incolumis, -e: inscathed, uninjured, safe, 7 scapha, -ae f.: boat, skiff, 4 Lacnia, -ae f.: Laconia, Sparta, 1 sdes, sdis f.: seat; abode, home, 5 libenter: gladly, willingly, 12 situs, -a, -um: situated, place, 2 licet, -re, -uit: is allowed, permitted, 5 slus, -a, -um: alone, only, lone, sole, 6 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 Styx, Stygis f.: Styx, 6 medius, -a, -um: middle of, 10 Taenarus, - m.: Taenarus, 1 Mercurius, - m.: Mercury, 8 terre, -re, -u, territum: to terrify, scare, 5 merg, mergere, mers, mersum: to sink, 3 trnse, -re, -i (v), itus: pass (by), 10 minae, -rum f.: threads, 1 lterior, -ius: farther, 3 Minerva, -ae f.: Minerva, 4 vereor, -r, -itus: be afraid, fear; revere, 5 mora, -ae f.: delay, hesitation, hindrance, 14

3 s contulit: carried themselves; i.e. solvere: to set sail “betook himself,” pf. confer 11 verbtur: impf. dep. vereor ingent magnitdine: of…; abl. of quality; n…mergertur: that…might sink; clause 3rd decl. i-stem abl. of fearing, translate positively 4 ut: as…; ut + indicative 17 hc mod: in this way; abl. manner 5 E: to there; ibi is ‘there;’ inde is ‘from trnsiit: pf. trnse there;’ and e ‘to there’ 18 veniend: gen. sg. gerund (-ing) qu in loc: in qu loc 19 petvit ut: asked that…; introduces an 6 esset: impf. subj. sum, ind. question ind. command quod cum: which when…; relative clause licret: it be allowed; impersonal impf. 8 e: to him; dat. of compound verb 20 excpit: welcomed socis: as comrades; predicative 21 ut…redceret: that…lead back; ind. 10 ut…trnsret: so that…might; impf. subj. command; impf. subjunctive trnse in a purpose clause 22 pollicitus est: promised; pf. dep.

54 Heracles

lcem et ad urbem Eurysthe trxit. E cum vnisset, tantus timor 1 animum Eurysthe occupvit ut ex tri statim refgerit; cum autem paulum s ex timre recpisset, mults cum lacrims obsecrvit Herculem ut mnstrum sine mor in Orcum redceret. Sc contr omnium opninem duodecim ill lbrs qus Pythia 5 praecperat intr duodecim anns confect sunt; quae cum ita essent, Herculs servitte tandem lbertus magn cum gaudi Thbs rediit.

54. THE CENTAUR NESSUS 10 Poste Herculs multa alia praeclra perfcit, quae nunc perscrbere longum est. Tandem iam aette prvectus Dianram, Oene fliam, in mtrimnium dxit; post tamen trs anns accidit ut puerum quendam, cui nmen erat Eunomus, cs occderit. Cum autem ms esset, ut s quis hominem cs occdisset, in exsilium 15 ret, Herculs cum uxre sua fnibus eius cvittis exre mtrvit. Dum tamen iter faciunt, ad flmen quoddam pervnrunt in qu nllus pns erat; et dum quaerunt qunam mod flmen trnseant, accurrit centaurus Nessus, qu vitribus auxilium obtulit. Herculs igitur uxrem suam in tergum Ness imposuit; tum ipse flmen 20 trnvit. Nessus autem paulum in aquam prgressus ad rpam subit revertbtur et Deanram auferre cnbtur. Quod cum animadvertisset Herculs, r graviter commtus arcum intendit et pectus Ness sagitt trnsfxit.

Heracles 55 accid, -ere, accid: to happen, fall (on)to, 8 obsecr (1): beseech, implore, entreat, 5 accurr, -ere, -cucurr, -cursum: to run to, 2 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 aets, aettis f.: age, lifetime, time, 4 occup (1): occupy, seize, 8 alius, -a, -ud: other, another, else, 9 Oeneus, - m.: Oeneus, 1 animadvert, -ere: turn mind to, notice, 6 offer, -ferre, -tul, -ltum: offer, present 5 aqua, -ae f.: water, 11 opni, -inis f.: opinion, reputation, 6 arcus, -s m.; bow, 4 Orcus, - m.: Orcus, underworld, 11 atrium, atri n.: atrium, 3 pectus, pectoris n.: breast, chest, heart, 3 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 perfici, -ere, -fc, -fectum: accomplish, 3 csus, -s m.: misfortune, accident, event, 8 perscrb, -ere, -scrps, scrptum: write cvits. cvittis f.: citizenship, state, 1 through, 3 cnor, cnr, cntus sum: to try, attempt, 7 pns, pontis m.: bridge, 2 contr: against (+ acc.), 7 poste: after this, afterwards, 7 Dianra, -ae f.: Deianira, 5 praecipi, -ere, -cp, -ceptum: order, take, 6 duc, -ere, dx, ductus: lead, draw, bring, 5 praeclrus, -a, -um: bright, very famous, 2 duodecim: twelve, 6 proveh, -ere, -vex, -vectum: carry forth, 3 e, re, i (v), itrus: go, 3 Pthia, -ae f.: Pythia, 4 Eunomus, - m.: Eunomus, 1 quonam exe, -re, -i, -itus: go out, 5 recipi, -ere, -cp, -ceptum: accept, take exsilium, -i n.: exile, 2 back, 8 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 gaudium, -i n.: gladness, joy, 9 refugi, -ere, -fg: flee back, 5 impon, -ere, -posu, -positus: place on, 7 revert, -ere, revers: turn back, return, 2 intend, -ere, -nd, -ntum: stretch out, aim, 4 rpa, -ae f.: bank, shore, 7 intr: within, among (+ acc.), 4 sagitta, -ae f.: arrow, 10 ra, rae f.: anger, 12 servi, -re, -v, -tum: to be slave to, serve, 1 lacrima, -ae f.: tear, 10 sc: thus, in this way, 2 lber (1): to set free, release, 6 tergum, - n.: back, 8 longus, -a, -um: long, 4 Thbae, -rum f.: Thebes, 4 lx, lcis m.: light, 6 trah, -ere, trx, tractum: to draw, drag, 6 matrimnium, -i n.: marriage, 6 trn (1): to swim across,1 mtr (1): to hasten, ripen, 7 trnse, -re, -i (v), itus: pass (by), 10 mora, -ae f.: delay, hesitation, hindrance, 14 trnsfg, -fgere, -fx, -fxum: pierce, 4 ms, mris m.: custom, manner, law, 6 trs, tria: three, 9 Nessus, - m.: Nessus, 7 uxor, xris f.: wife, spouse, 10 nmen, nminis, n.: name, 12 vitor, -tris m.: traveler, 1 nunc: now, at present, 4

1 E: to there 11 praeclra: famous (things); neuter pl. 2 ut…refgerit: that…; result; unusual with 12 aette prvectus: having advanced in pf. subj., translate in the perfect tense age; abl. of respect; PPP prvehor 3 paulum: a little; adverbial acc. trs anns: for…; acc. of duration of time s recpisset: had retreated; idiom 13 accidit ut: it happened that; noun result 4 ut…redceret: ind. command clause with pf. subjunctive 6 praecperat: had instructed 14 cui: to whom was; ‘who had,’ or ‘whose… quae cum...essent: Since these things were was,’ dat. of possession so; i.e. ‘as a result,’ common in Cicero 15 s quis: if anyone had killed, he would go 7 servitte: from…; abl. of separation 18 qunam…trnseant: in what way...; abl. 8 Thbs: to Thebes; place to which, ‘ad’ is manner; ind. question, pres. subj. trns-e not included for towns and cities 22 Quod: this; ‘which,’ English prefers a rediit: pf. red-e demonstrative in transitions 56 Heracles

55. THE POISONED ROBE 1 Nessus igitur sagitt Herculis trnsfxus morins hum iacbat; at n occsinem su ulcscend dmitteret, ita loctus est: “T, Dianra, verba morientis aud. S amrem mart tu cnservre vs, hunc sanguinem, qu nunc pectore me effunditur, sume ac 5 repne; tum, s umquam in suspicinem tibi vnerit, vestem mart hc sanguine inficis.” Haec loctus, Nessus animam efflvit; Dianra autem nihil mal suspicta imperta fcit. Paul post Herculs bellum contr Eurytum, rgem Oechaliae, suscpit; et cum rgem ipsum cum flis interfcisset, Ioln eius fliam 10 captvam scum redxit. Antequam tamen domum vnit, nvem ad Cnaeum promuntrium appulit, et in terram gressus ram cnstituit, ut Iov sacrificret. Dum tamen sacrificium parat, Licham comitem suum domum msit, qu vestem albam referret; ms enim erat apud antqus, dum sacrificia facerent, albam 15 vestem gerere. At Dianra verita n Herculs amrem erg Ioln habret, vestem priusquam Lichae dedit, sanguine Ness infcit.

56. THE DEATH OF HERCULES Herculs nihil mal suspicns vestem quam Lichs attulerat statim 20 induit; paul post tamen dolrem per omnia membra snsit, et quae causa esset eius re magnopere mrbtur. Dolre paene exanimtus, vestem dtrahere cntus est; illa tamen in corpore haesit, neque ll mod abscind potuit. Tum dmum Herculs, quasi furre impulsus, in montem Octam s contulit, et in rogum, 25

Heracles 57 abscind, -ere, -scid, -scissum: tear off, 1 malus, -a, -um: bad, 3 ac: and, and also, 14 maritus, - m.: husband, 3 affer, -ferre, attul, alltum: carry to bring 5 membrum, - n.: limb, member, 10 albus, -a, -um: white, 2 meus, -a, -um: my, mine, 2 amor, -ris m.: love, desire, passion, 3 mror, -r, -tus: to wonder, be amazed at, 7 anima, -ae f.: breath, soul, life, 1 mons, montis m.: mountain, mount, 5 antequam: before, 9 morior, mor, mortuus sum: to die, 4 antquus, -a, -um: ancient, 3 ms, mris m.: custom, manner, law, 6 appell, -ere, -pul, -puls: drive to, 14 Nessus, - m.: Nessus, 7 apud: among, in the presence of (+ acc.), 9 nihil: nothing, 14 ra, -ae f.: altar, 2 numquam: never, at no time, 4 bellum, -, n.: war, 6 nunc: now, at present, 4 captvus, -a, -um: prisoner, 2 occsi, -inis f.: chance, opportunity, 6 Cnaeum, - n.: Cenaeum ( n Euboea), 1 Octam comes, -it is m. f.: companion, 3 Oechalia, -ae f.: Oechalia, 1 cnor, cnr, cntus sum: to try, attempt, 7 paene: almost, nearly, 8 conserv (1): preserve, keep, 1 pectus, pectoris n.: breast, chest, heart, 3 contr: against (+ acc.), 7 priusquam: before than, sooner than, 2 Dianra, -ae f.: Deianira, 5 promunturium, -i n.: promontory, 1 dmum: at length, finally, 3 quasi: as if, 4 dtrah, -ere, -ax, -actum: draw away/off, 2 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 domus, -s f.: house, home, dwelling, 11 repon, -ere, -posu, -positum: put back, 2 effl (1): breath out, 1 rogus, - m.: pyre, 2 effund, -ere, -fd, -fsum: pour out, 1 sacrificium, -i n.: sacrifice, 5 erg: toward, for (+ acc.), 1 sacrific (1): to sacrifice, 1 Eurytus, - m.: Eurytus, 1 sagitta, -ae f.: arrow, 10 exanim (1): to kill, exhaust, 9 sanguis, sanguinis m.: blood, 6 furor, -ris m.: rage, fury, madness, 4 sum, sumere, sumps, sumptum: to take, 3 haere, -re, haes, haesrum: stick, cling, 3 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 hum: on the ground, 2 suspici, -inis f.: suspicion, look askance, 1 iace, -re, -u: to lie, lie low, 3 suspic, -re, -v, -tum: suspect, mistrust, 7 impell, ere, -pul, -pulsum: drive on, incite3 trnsfg, -fgere, -fx, -fxum: pierce, 4 imper (1): order, command, 12 tu: you, 10 indu, -ere, indu, indtum: put on, 8 tuus, -a, -um: your, yours, 3 nfici, -ere, -fc, -fectum: stain, dye, 4 ulcscor, ulcsc, ultus sum: to avenge, 2 Iol, -s f.: Iole, 2 llus, -a, -um: any, 3 Iuppiter, Iovis m.: Jupiter, 8 verbum, - n.: word, speech, 4 Lichs, -ae m.: Lichas, 3 vereor, -r, -itus: be afraid, fear; revere, 5 loquor, loqu, loctus sum: speak, address, 9 vestis, -is f.: clothing, 12

2 morins: dying; pres. pple. morior infect; a future-more-vivid condition (fut. hum: on the ground; locative pf., fut.); in English, the protasis is present 3 n…dmitteret: so that…not; neg. purpose but future in sense clause 8 nihil mal: nothing (of) bad; partitive su ulcscend: of avenging themselves; paul: little later; abl. degree of difference noun + gerundive: employ a gerundive- 11 scum: cum s gerund flip and translate as gerund + obj. 13 ut…sacrificret: so that…; purpose 4 aud: sg. imperative, audi Iov: to Jupiter; dat. of interest 5 vs: 2nd sg. pres. vol, velle 14 domum: to home; place to which sume, repne: sg. imperatives referret: would bring; rel. of purpose 6 vnerit, inficis: if…comes, you will 16 verita n: fearing lest; fearing clause 58 Argonauts

quem summ celeritte exstrxit, s imposuit. Hoc cum fcisset, 1 es qu circumstbant rvit ut rogum quam celerrim succenderent. Omns di recsbant; tandem tamen pstor qudam, ad misericordiam inductus, ignem subdidit. Tum, dum omnia fm obscurantur, Herculs, dns nbe veltus Iove, in Olympum 5 abreptus est.

57. THE WICKED UNCLE Erant lim in Thessali duo frtrs, qurum alter Aesn, Pelis alter appellbtur. Aesn prm rgnum obtinuerat; at post paucs 10 anns Pelis, rgn cupiditte adductus, nn modo frtrem suum expulit, sed etiam in anim habbat Isonem, Aesnis flium, interficere. Qudam tamen ex amcs Aesnis, ubi sententiam Peliae cognvrunt, puerum tant percul ripere cnstituerunt. Noct igitur Isonem ex urbe abstulrunt, et cum poster di ad 15 rgem rediissent, e renuntivrunt puerum mortuum esse. Pelis cum hoc audvisset, ets r vr magnum gaudium percipibat, speciem tamen dolris praebuit et quae causa esset mortis quaesvit. Ill autem cum bene intellegerent dolrem eius falsum esse, nesci quam fbulam d morte puer fnxrunt. 20

58. A FATEFUL ACCIDENT Post breve tempus Pelis, veritus n rgnum suum tant v et fraude occuptum mitteret, amcum quendam Delphs msit, qu rculum cnsuleret. Ille igitur quam celerrim Delphs s contulit 25 et quam ob causam vnisset dmnstrvit. Respondit rculum

Argonauts 59 abripi, -ere, -ripu, -reptum: snatch away 2 indc, -ere, -x, -ctum: induce, lead in, 2 addc, -ere, -x, -ctum: to lead to, bring, 8 Iuppiter, Iovis m.: Jupiter, 8 Aesn, -nis m.: Aeson, father of Jason, 4 misericordia, -ae f.: pity, compassion, 1 alter, -era, -erum: other (of two), second, 7 morior, mor, mortuus sum: to die, 4 amcus, - m.: friend, 6 mors, mortis, f.: death, 9 mitt, -ere, -ms, -missum: lose, let go, 8 nesci, -re, -scv, -sctum: not know, 4 appell (1): call (by name), name, 12 noct: at night, by night, 2 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 nbs, -is f.: cloud, 1 bene: well, 5 ob: on account of (acc.), 13 celerits, -ttis f.: speed, quickness, 7 obscr (1): hide, conceal, 1 circumst, -re, -stet: stand around, 1 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 consul, consulere, -lu, -ltum: to consult, 3 occup (1): occupy, seize, 8 cupidits, -ttis f.: desire, passion, 5 lim: once, formerly, 10 Delph, -rum m.: Delphi, oracle of Apollo, 2 Olympus, - m.: Olympus, 1 dmonstr (1): to show, demonstrate, 13 rculum, - n.: oracle, 11 densus, -a, -um: thick, 2 r (1): pray (for), entreat, beseech, 5 di: a long time, long, 13 pastor, pastoris m.: shepherd, 2 duo, duae, duo: two, 10 Pelis, -ae f.: Pelias, 14 ripi, -ere, -u, reptus: tear from, rescue, 2 percipi, -ere, -cp, -ceptum: feel perceive 5 ets: even if, although, though, 13 posterus, -a, -um: following, next, 2 expell, -ere, -pul, -pulsum: drive out, 3 praebe, -re, -u, -itum: to present, give, 7 exstru, -ere, -ux, -ctum: build, heap up, 1 recs (1): refuse, give a reason against, 1 fabula, -ae f.: story, 1 renunti, (1): report, announce, 2 fall, -ere, fefell, falsum: deceive, 3 responde, -re, -d, -nsus: to answer, 13 flius, -i m.: son, 10 rogus, - m.: pyre, 2 fing, -ere, finx, fictum: make up, imagine, 1 sententia, -ae f.: thought, feeling, opinion, 2 frter, -tris m.: brother, 5 subd, -ere, -did, -ditum: put under, apply, 1 fraus, fraudis f.: fraud, deception, 2 succend, -ere, -cend, -censum: kindle, 1 fmus, - m.: smoke, 2 Thessalia, -ae f.: Thessaly, 4 gaudium, -i n.: gladness, joy, 9 vel (1): to veil, cover, 1 ignis, ignis, m.: fire, 9 vereor, -r, -itus: be afraid, fear; revere, 5 impon, -ere, -posu, -positus: place on, 7 verus, -a, -um: true, real, 2

1 summ celeritte: with…; abl. manner 16 e: nom. pl. or dat. sg. for is, ea, id 2 es qu: those who; demonstrative puerum…esse: that…; ind. discourse, ut..succenderent: that..; ind. command translate pres. inf. of sum as imperfect quam celerrim: as fast as possible 17 cum…audvisset: plpf. subj. audi, 9 Erant: there were translate as you would plpf. indicative alter…alter: one…the other; apply the r vr: in true fact; abl. of respect verb appellbtur to both nom. subjects 18 quae causa esset mortis: what was…; 10 prm: first; adverb indirect question with impf. subj. sum 11 regn: for the kingdom; objective gen. 19 dolrem…esse: that…; see 16 above adductus: attracted; “drawn” PPP 20 nesci quam: some; “I-do-not-know- nn modo…etiam: not only…but also what,” indefinite modifying fbulam 12 in anim habbat: had in mind; common 23 veritus n: having feared that…would; way in Latin to express ‘I intended’ PPP, fearing clause (n + impf. subj.) 14 ripere: commonly means ‘to rescue’ v: with force; irreg. abl. of means, vs 15 abstulrunt: pf. au-fer (/ab + fer) 24 Delphs: to Delph; place to which cum…rediissent: when…; plpf. subj. 25 cnsuleret: would consult; purpose rede as often translate in the correct tense 26 quam ob causam: for what reason poster di: on…;abl. of time when vnisset: plpf. subj., ind. question 60 Argonauts nllum esse in praesenti perculum; monuit tamen Peliam ut s 1 quis num calceum gerns venret, eum cavret. Post paucs anns accidit ut Pelis magnum sacrificium factrus esset; nuntis in omns parts dmserat et certam diem conveniend dxerat. Di cnstitt magnus hominum numerus undique ex agrs convnit; in 5 hs autem vnit etiam Ison, qu pueriti apud centaurum quendam habitverat. Dum tamen iter facit, num calces in trnseund nesci qu flmine msit.

59. THE GOLDEN FLEECE 10 Ison igitur cum calceum missum nll mod recipere posset, n pede nd in rgiam pervnit. Quem cum Pelis vdisset, subit timre affectus est; intellxit enim hunc esse hominem quem rculum dmnstrvisset. Hoc igitur cnsilium iniit. Rx erat qudam Aets, qu rgnum Colchidis ill tempore obtinbat. Huic 15 commissum erat illud vellus aureum quod Phrixus lim ibi relquerat. Cnstituit igitur Pelis Ison negtium dare ut hc vellere potrtur; cum enim rs esset magn percul, eum in itinere pertrum esse sprbat. Isonem igitur ad s arcessvit, et eum cohorttus quid fier vellet docuit. Ille ets intellegbat rem esse 20 difficillimam, negtium libenter suscpit.

60. THE BUILDING OF THE GOOD SHIP ARGO Cum tamen Colchis multrum dirum iter ab e loc abesset, slus Ison proficsc nluit. Dmsit igitur nuntis in omns parts, qu 25 causam itineris docrent et diem certam conveniend dcerent.

Argonauts 61 absum, -esse, fu: to be away, be absent, 7 nesci, -re, -scv, -sctum: not know, 4 accid, -ere, accid: to happen, fall (on)to, 8 nl, nlle, nlu: not…wish, be unwilling 12 Aets: Aeetes, king of Cochis, 10 ndus, -a, -um: naked, bare, 1 affici, -ere, -fc, fectum: influence, treat, 13 numerus, - m.: number, multitude, 7 ager, -gr m.: land, field, territory, 11 nuntius, -i m.: messenger, 12 mitt, -ere, -ms, -missum: lose, let go, 8 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 apud: among, in the presence of (+ acc.), 9 lim: once, formerly, 10 arcess, -ere, -v, -itum: summon, invite, 2 rculum, - n.: oracle, 11 aureus, -a, -um: golden, 13 Pelis, -ae f.: Pelias, 14 calceus, - m.: shoe, 3 pere, -perre, peri, peritrum: to perish, 1 cave, -re, cv, cautum: be on guard, 1 ps, pedis m.: foot, 8 certus, -a, -um: fixed, sure, 11 Phrixus – m.: Phrixus, 1 cohortor, -hortr, -horttus: encourage, 2 potior, -r, pottus sum: get possession of, 1 Colchis, -idis f.: Colchis, 4 praesentia, -ae f.: the present, 1 committ, -mittere, -ms: commit, entrust, 6 pueritia, -ae, f.: childhood, 1 conveni, -re, vn, ventum: come together 8 recipi, -ere, -cp, -ceptum: take back, 8 dmonstr (1): to show, demonstrate, 13 rgia, -ae f.: palace, 4 difficilis, -e: hard, difficult, troublesome, 6 relinqu, -ere, -lqu, -lictum: leave behind, 9 doce, -re, -u, -ctus: teach, tell, 9 sacrificium, -i n.: sacrifice, 5 ets: even if, although, though, 13 slus, -a, -um: alone, only, lone, sole, 6 fi, fier, factus: become, be made, 9 spr (1): hope (for), expect, 5 ine, -re, -, -itum: go into, enter, 4 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 libenter: gladly, willingly, 12 trnse, -re, -i (v), itus: pass (by), 10 mone, -re, -u, monitum: to warn, 1 undique: from everywhere, from all sides, 7 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 vellus, velleris n.: fleece, 12

1 nllum…perculum: that…; ind. disc.; nll mod: in no way; abl. manner main verb pf. so translate inf. as impf. n…nd: abl. absolute, add ‘being,’ ut…cavret: that he beware of; ind. since there is no pple for sum, the subject command, impf. subj. in secondary seq. and pred. form the absolute without a pple s quis: if anyone…; quis is indefinite 12 quem cum: whom when…; the pronoun is before s, nisi, num, and n part of the cum-clause but often precedes 2 Post paucs anns: a few years later; the conjunction ‘cum’ in transitions ‘later by a few years,’ abl. of degree of 13 hunc esse: that…; acc. subject in ind. disc. difference 14 dmnstrvisset: plpf. subj. in a 3 accidit ut: it happened that; as often, relative clause of characteristic accidit introduces a noun result clause 15 ill tempore: at…; abl. of time when factrus esset: was going to make; fut. Huic: dat. ind. obj. of comissum erat periphrastic (fut. pple + sum), impf. subj. 16 commissum erat: had been entrusted 4 parts: directions 17 ngtium ut: task, (namely) that… dxerat: had appointed 18 potrtur: that he possess; ind. command, conveniend: of convening; gen. gerund impf. subj. deponent potior governs an abl. Di constit: on…; abl. of time when magn percul: of…; gen. description 5 hominum: partitive genitive 19 pertrum esse: fut. inf. in ind. disc. 8 trnseund: in crossing some river; 20 cohorttus: having urged; deponent PPP this gerundive of trnse modifies flmine; quid fer vellet: what he wanted to be employ a gerund-gerundive flip: translate as done; ind. question, impf. subj. vol a gerund (-ing) with flmine as direct obj. 21 difficillimam: superlative, acc. pred. nesci qu: some; ‘I-do-not-know-what’ 24 iter: a journey of many days; acc. extent 11 cum…posset: when…; impf. subj. 26 dcerent: who would appoint; relative possum, translate as impf. indicative clause of purpose, see line 4 62 Argonauts

Intere, postquam omnia quae sunt su ad armands nvs 1 comportr iussit, negtium dedit Arg cuidam, qu summam scientiam nauticrum rrum habbat, ut nvem aedificret. In hs rbus circiter decem dis cnsumpt sunt; Argus enim, qu oper praeerat, tantam dligentiam adhibbat ut n nocturnum quidem 5 tempus ad lbrem intermitteret. Ad multitdinem hominum trnsportandam nvis paul erat ltior quam quibus in nostr mar t cnsuvimus, et ad vim tempesttum perferendam tta rbore facta est. 10 61. THE ANCHOR IS WEIGHED Intere is dis appetbat quem Ison per nuntis dxerat, et ex omnibus reginibus Graeciae mult, qus aut re novits aut sps glriae movbat, undique convenibant. Trditum est autem in hc numer fuisse Herculem, de qu supr multa perscrpsimus, 15 Orpheum, citharoedum praeclrissimum, Thseum, Castorem, multsque alis qurum nmina sunt ntissima. Ex hs Ison qus arbitrtus est ad omnia percula subeunda partissims esse, es ad numerum qunqugint dlgit et socis sibi adinxit; tum paucs dis commortus, ut ad omns css subsidia comparret, nvem 20 ddxit, et tempesttem ad nvigandum idneam nactus magn cum plaus omnium solvit.

62. A FATAL MISTAKE Haud mult post Argonautae (ita enim appellbantur qu in ist 25 nv vehbantur) nsulam quandam, nmine Cyzicum, attigrunt; et nv gress rge illus reginis hospiti except sunt. Paucs

Argonauts 63 adhibe, -re, -u, -itum: to apply, hold to, 4 ltus, -a, -um: wide, broad, 1 adiung, -ere, -iunx, -iunctum: join to, 2 move, -re, mv, mtum: move, arouse, 3 aedific (1): make a building, build, 2 multitd, -tdinis f.: multitude, 2 alius, -a, -ud: other, another, else, 9 nanciscor, nancisc, nactus: attain, meet, 7 appell (1): call (by name), name, 12 nauticus, -a, -um: naval, nautical, 1 appet, -ere, -v, -pettum: draw near, 3 nvig (1): to sail, 5 arbitror, -r, -tus sum: to judge, think, 11 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 Arg, -s f.: Argo, 2 nocturnus, -a, -um: nocturnal, 2 Argus, - m.: Argus, builder of the Argo, 1 nmen, nminis, n.: name, 12 arm (1): arm, equip, 4 noster, nostra, nostrum: our, 1 atting, -ere, -tig, -tctum: touch at, reach, 3 ntus, -a, -um: known, familiar, 3 aut: or (aut...aut – either…or), 2 novits, -ttis f.: newness, novelty, 3 Castor, -oris m.: Castor, 1 numerus, - m.: number, multitude, 7 csus, -s m.: misfortune, accident, event, 8 nuntius, -i m.: messenger, 12 circiter: about, around, 1 opus, -eris n.: work, deed, toil, 9 citharoedus, - m.: cithara-player, 1 Orpheus, - m.: Orpheus, 1 commoror, -r, -tum: delay, linger, tarry, 3 perfer, -ferre, -tul, -ltus: bear, betake, 2 compar (1): prepare, collect, 4 perscrb, -ere, -scrps, scrptum: write comport (1): carry together, collect, 1 through, 3 consuesc, -ere, -v, -sutum: to accustom, 3 plausus, -s m.: applause, 1 consum, -ere, -mps, -mptum: take, spend 9 praeclrus, -a, -um: bright, very famous, 2 conveni, -re, vn, ventum: come together 8 praesum, -esse, -fu: be before, preside over 2 Cyzicus, - f.: Cyzicus, 1 que: and, 14 decem: ten, 4 quidem: indeed, in fact, assuredly, certainly, 8 dlig, -ere, -lg, -lectum: choose, select, 6 qunqugint: fifty, 1 diligentia, -ae f.: diligence, attentiveness, 5 rbor, rbris n.: oak; strength, 1 duc, -ere, dx, ductus: lead, draw, bring, 5 scientia, -ae f.: knowledge, wisdom, 6 dc, -ere, -dx, dictum: declare, proclaim, 4 sube, -re, -i: to undergo, go up (to), 5 excipi, ere, cp, ceptum: receive, welcome9 subsidium, -i n.: support, relief, protection 1 glria, -ae f.: glory, 1 supr: above, before, 6 Graecia, -ae f.: Greece, 7 Thseus, - m.: Theseus, 1 haud: by no means, not at all, 4 ttus -a, -um: whole, entire, 14 hospitium, n.: hospitality, 5 transport (1): carry over or across, 2 idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 undique: from everywhere, from all sides, 7 intere: meanwhile, 7 sus, ss m.: use, employment, 3 intermitt, -ere: interrupt, break off, 5 tor, t, sum sum: use, employ, enjoy 2 iste, ista, istud: that or those (of yours), 7 veh, -ere, vx, vectum: to convey, carry, 5

1 sunt su: are of use; ‘for a use’ dat. sg. of quam: than; follows a comparative adj. purpose, 4th decl. noun sus quibus: (those) which; abl. obj. of t ad…nvs: for arming…; ‘for ships to be 8 t: deponent inf. tor, governs an abl. obj. armed’ use a gerundive-gerund flip and ad…perferendam: ad + gerundive; ll. 1, 6 translate as gerund + acc. direct object vim: irreg. feminine acc. sg. of vs ut…aedificret: that…; purpose 14 Trditum est: it was reported that… 5 praeerat: was (in charge) over + dat. 18 ad…subeunda: for undergoing…; sube n nocturnum quidem: not even night…; 21 ad nvigandum: for sailing; a gerund n, quidem emphasize an intervening word nactus: having attained; dep., nancscor ut…intermitterent: that; result clause 22 solvit: set sail 6 ad lbrem: for; ‘ad’ expresses purpose 25 mult: much; abl. of degree of difference ad…: for transporting…; ad + gerundive 27 gress: having stepped out; PPP, gredior 7 paul: a little; abl. of degree of difference except sunt: were welcomed 64 Argonauts hrs ibi commort ad slis occsum rrsus solvrunt; sed 1 postquam pauca mlia passuum prgress sunt, tanta tempests subit coörta est ut cursum tenre nn possent, et in eandem partem nsulae unde nuper profect erant magn cum percul dicerentur. Incolae tamen, cum nox esset obscra, Argonauts nn 5 agnscbant, et nvem inimcam vnisse arbitrt arma rapurunt et es gred prohibbant. criter in ltore pugntum est, et rx ipse, qu cum alis dcucurrerat, ab Argonauts occsus est. Mox tamen, cum iam dlcsceret, snsrunt incolae s errre et arma abicrunt; Argonautae autem cum rgem occsum esse vdrent, 10 magnum dolrem percprunt.

63. THE LOSS OF HYLAS Postrdi eius di Ison tempesttem satis idneam esse arbitrtus (summa enim tranquillits iam cnsecta erat), ancors sustulit, et 15 pauca mlia passuum prgressus ante noctem Mysiam attigit. Ibi paucs hrs in ancors exspectvit; nauts enim cognverat aquae cpiam quam scum habrent iam dficere, quam ob causam qudam ex Argonauts in terram gress aquam quaerbant. Hrum in numer erat Hyls qudam, puer form praestantissim. Qu dum 20 fontem quaerit, comitibus paulum scesserat. Nymphae autem quae fontem colbant, cum iuvenem vdissent, e persudre cntae sunt ut scum manret; et cum ille negret s hoc factrum esse, puerum v abstulrunt.

Argonauts 65 abici, -icere, -i, -itrum: throw away, 1 iuvenis, -is m.: youth, young man, 4 criter: sharply, fiercely, 2 mane, -re, mans, --: to stay, wait, 9 agnosc, -ere, -nv, -ntum: to recognize, 4 mlle (pl. mlia): thousand, 7 alius, -a, -ud: other, another, else, 9 Msia, -ae f.: Mysia, 1 ancora, ancorae f.: anchor, 7 nauta, -ae f.: sailor, 3 ante: before, in front of (acc.); adv. before, 5 neg (1): to deny, say that…not, 3 aqua, -ae f.: water, 11 nox, noctis, f.: night, 7 arbitror, -r, -tus sum: to judge, think, 11 numerus, - m.: number, multitude, 7 arma, -rum n.: arms, equipment, tools, 6 nper: recently, lately, not long ago, 2 atting, -ere, -tig, -tctum: touch at, reach, 3 nympha, -ae f.: nymph, 2 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 ob: on account of (acc.), 13 col, -ere, colu, cultum: cultivate, cherish, 3 obscrus, -a, -um: dark, 1 comes, -it is m. f.: companion, 3 occsus, -s m.: fall, destruction, 4 commoror, -r, -tum: delay, linger, tarry, 3 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 cnor, cnr, cntus sum: to try, attempt, 7 passus, -s: pace, 7 consequor, -, sectus: follow after; pursue, 3 percipi, -ere, -cp, -ceptum: feel perceive 5 coörior, -orr, -ortus sum: to arise, 4 persude, -re, -sus, -susum: persuade, 9 cpia, -ae f.: abundance, supply; troops, 10 postrdi: the day after, the next day, 4 curr, -ere, cucurr, cursus: run, rush, fly, 4 praest, -stre, -stit: stand in front, show, 6 dcurr, -ere, -cururr: to run down, 1 prhibe, -re, -hibu: hold back, hinder, 2 dfici, -ere, -fc, -fectum: fail, 3 pugn (1): to fight, 4 dici, -ere, -ic, -iectum: throw/cast down 2 rapi, -ere, rapu, raptum: to seize, snatch, 5 dilcsc, -ere, -lx: grow light, 1 rursus: again, backward, back, 7 err (1): wander, 3 satis: enough, sufficient, 6 fons, fontis m.: origin, fount, source, 3 scd, -ere, scess, scessum: to withdraw 1 frma, -ae, f.: beauty, shape, form, 3 sl, slis m.: sun, 10 hora, -ae f.: hour, 5 tene, tenre, tenu, tentum: to hold, keep 13 Hyls, -ae m.: Hylas, 2 toll, tolle, sustul, subltum: raise, lift up 10 idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 tranquillits, -ttis f.: calm, tranquility, 2 incola, -ae m.: inhabitant, 7 unde: whence, from which source, 6 inimcus, -a, -um: unfriendly, hostile, 2

1 hrs: for…; acc. duration of time 14 postrdi eius di: the day after that commort: having…; PPP deponent day; abl. time when; gen. solvrunt: they set sail; ‘set loose’ tempesttem…esse: ind. disc. 2 mlia passuum: for…miles; acc. extent arbitrtus: having thought; dep. PPP progress sunt: pf. deponent progredior, 15 sustulit: pf. suf-fer translate in the active 16 mlia passuum: see note line 2 3 coörta est: pf. deponent coörior progressus: dep. PPP progredior ut…: that…; result, impf. possum 17 paucs hras: for…; acc. duration 5 cum…esset: since…; causal, impf. subj. 18 cpiam…dficere: that…; ind. disc. 6 nvem…vnisse: that…; ind. disc. habrent: subordinate verbs often are with pf. inf. veni, nvem is acc. subj. made subjunctive in ind. discourse arbitrt: having…; dep. PPP quam ob causam: for which reason 7 gred: from stepping out; dep. inf. gredior 19 Hrum: of these; partitive gen. pugntum est: they fought; “it was 20 form: of…beauty; abl. of quality fought,” impersonal pass., translate active Qu dum: while he…; ‘who while…’ 9 incolae: nom. subject of snsrunt 22 e: him; dat. sg. (is, ea, id) of persuade s errre: that…; reflexive, ind. disc. 23 ut..manret: to remain; ind command 10 occsum esse: pf. pass. inf. occd in s…factrum esse: that…; fut. inf. ind. discourse; acc. subject is rgem 24 abstulrunt: pf. au-fer (/ab + fer) 66 Argonauts

64. DIFFICULT DINING 1 Post haec Argonautae ad Thrciam cursum tenurunt, et postquam ad oppidum Salmydessum nvem appulrunt, in terram gress sunt. Ibi cum ab incols quaesissent quis rgnum eius reginis obtinret, certirs fact sunt Phneum quendam tum rgem esse. 5 Cognvrunt etiam hunc caecum esse et dr qudam supplici affic, quod lim s crdlissimum in flis sus praebuisset. Cuius supplic hoc erat genus: missa erant Iove mnstra quaedam speci horribil, quae capita virginum, corpora volucrum habbant. Hae volucrs, quae Harpyiae appellbantur, Phne summam molestiam 10 adferbant; quotins enim ille accubuerat, venibant et cibum appositum statim auferbant. Qu factum est ut haud multum abesset qun Phneus fame morertur.

65. THE DELIVERANCE OF PHINEUS 15 Rs igitur male s habbat cum Argonautae nvem appulrunt. Phneus autem simul atque audvit es in sus fns gresss esse, magnopere gvsus est. Scibat enim quantam opninem virttis Argonautae habrent, nec dubitbat qun sibi auxilium ferrent. Nntium igitur ad nvem msit, qu Isonem socisque ad rgiam 20 vocret. E cum vnissent, Phneus dmnstrvit quant in percul suae rs essent, et prmsit s magna praemia datrum esse, s ill remedium repperissent. Argonautae negtium libenter suscprunt, et ubi hra vnit, cum rge accuburunt; at simul ac

66 Argonauts Argonauts 67

64. DIFFICULT DINING 1 absum, -esse, fu: to be away, be absent, 7 molestia, -ae f.: trouble, annoyance, 1 ac: and, and also, 14 morior, mor, mortuus sum: to die, 4 Post haec Argonautae ad Thrciam cursum tenurunt, et postquam accumb, -ere, accubu,: lie (at dinner), 4 nec: and not, nor, 10 affer, -ferre, attul, alltum: carry to bring 5 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 ad oppidum Salmydessum nvem appulrunt, in terram gress affici, -ere, -fc, fectum: influence, treat, 13 nuntius, -i m.: messenger, 12 appell (1): call (by name), name, 12 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 sunt. Ibi cum ab incols quaesissent quis rgnum eius reginis appell, -ere, -pul, -puls: drive to, 14 lim: once, formerly, 10 obtinret, certirs fact sunt Phneum quendam tum rgem esse. 5 appn, -ere, -posu, -positum: set before, 3 opni, -inis f.: opinion, reputation, 6 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 oppidum, - n.: town, 4 Cognvrunt etiam hunc caecum esse et dr qudam supplici caecus, -a, -um: blind, 2 Phneus, - m.: Phineus, 7 affic, quod lim s crdlissimum in flis sus praebuisset. Cuius certus, -a, -um: fixed, sure, 11 praebe, -re, -u, -itum: to present, give, 7 cibus, - m.: food, 5 praemium, i n.: reward, 5 supplic hoc erat genus: missa erant Iove mnstra quaedam speci crdlis, -e: cruel, bitter, bloody, 6 promitt, -ere, -ms, -missum: send forth, 3 cursus, -s m.: course, running, haste, 10 quantus, -a, -um: how much, how great, 4 horribil, quae capita virginum, corpora volucrum habbant. Hae dmonstr (1): to show, demonstrate, 13 qun: nay (even), (but) that, 12 volucrs, quae Harpyiae appellbantur, Phne summam molestiam 10 drus, -a, -um: dreadful, 1 quotins: as often as, 2 dubit (1): to hestitate, doubt, 5 rgia, -ae f.: palace, 4 adferbant; quotins enim ille accubuerat, venibant et cibum fams, -is f.: hunger, 3 remedium, i n.: remedy, cure, 1 appositum statim auferbant. Qu factum est ut haud multum fer, ferre, tul, ltus: carry, bear, endure, 10 reperi, -re, repper, repertum: find out, 9 flius, -i m.: son, 10 Salmydessus, - m.: Salmydessus, 1 abesset qun Phneus fame morertur. fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 sci, -re, -v (i), -tus: know, understand, 9 gaude, -re, gvsus sum: enjoy, rejoice, 4 simul: at the same time; at once, together, 10 genus, -eris n.: birth, race; kind, family, 2 supplicium, -i n.; punishment, supplication, 5 65. THE DELIVERANCE OF PHINEUS 15 Harpiae, -rum f.: Harpies, 3 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 haud: by no means, not at all, 4 tene, tenre, tenu, tentum: to hold, keep 13 Rs igitur male s habbat cum Argonautae nvem appulrunt. hora, -ae f.: hour, 5 Thrcia, -ae f.: Thrace, 3 horribilis, -e: horrible, dreadful, 11 virg, virginis f.: maiden, 2 Phneus autem simul atque audvit es in sus fns gresss esse, incola, -ae m.: inhabitant, 7 virts, -tis f.: valor, manhood, excellence, 10 magnopere gvsus est. Scibat enim quantam opninem virttis Iuppiter, Iovis m.: Jupiter, 8 voc (1): call, summon, invoke, 2 libenter: gladly, willingly, 12 volucris, -is f.: bird, 3 Argonautae habrent, nec dubitbat qun sibi auxilium ferrent. male: badly, 1 Nntium igitur ad nvem msit, qu Isonem socisque ad rgiam 20 vocret. E cum vnissent, Phneus dmnstrvit quant in 2 Post haec: after these (things); neuter acc. 12 appositum: having been served; 3 ab incols: from…; abl. of source ‘having been set before,’ PPP appn percul suae rs essent, et prmsit s magna praemia datrum 4 quis…obtinret: who…; ind. question Qu factum…morertur: (because of) esse, s ill remedium repperissent. Argonautae negtium libenter 5 certirs fact sunt: were made more which it happened that it was by no means certain; ‘were informed’ a common phrase very far away that Phineus would die from suscprunt, et ubi hra vnit, cum rge accuburunt; at simul ac in Caesar, often followed by ind. discourse famine; abl. of cause, noun result clause 6 hunc caecum esse…affic: that this one…; 16 male s habbat: was faring poorly; ind. discourse with 2 verbs: pres. pass. inf. idiom ‘held itself poorly’ 7 quod: because… 17 simul atque: as soon as; ‘same time as’ in…: against gresss esse: pf. dep., es is acc. subj praebuisset: had shown; governs a double 18 gvsus est: pf. of semi-deponent gaude acc.; relative clause of characteristic, quantam opninem: how great a praebe (prae-habe) reputation…; introduces ind. question cuius supplic: gen. modifies genus 19 nec dubitbat qun: he did not doubt 8 speci horribil: of…; abl. quality; the adj. that; qun often follows “nn dubit” is 3rd decl. i-stem (horribile horribil) 20 qu…: to call…; relative clause of purpose 9 (et) corpora: and bodies; ellipsis, add ‘et’ 21 E: there; frequenctly an adverb, ‘to there’ 10 Phine: to…; dat. of compound verb 22 s…datrum esse: that he…; fut. inf. 11 quotins enim: for…; enim is postpositive 24 simul ac: as soon as; ‘same time as’ l. 17 68 Argonauts cna apposita est, Harpyiae cnculum intrvrunt et cibum auferre 1 cnbantur. Argonautae prmum gladis volucrs petirunt; cum tamen vidrent hoc nihil prdesse, Zts et Calais, qu ls erant instruct, in ëra s sublevvrunt, ut dsuper impetum facerent. Quod cum snsissent Harpyiae, re novitte perterritae statim 5 aufgrunt, neque poste umquam redirunt.

66. THE SYMPLEGADES Hc fact Phneus, ut pr tant benefici meritam grtiam referret, Ison dmnstrvit qu ratine Symplgads vtre posset. 10 Symplgads autem duae erant rps ingent magnitdine, quae Iove positae erant e cnsili, n quis ad Colchida pervenret. Hae parv intervall in mar natbant, et s quid in medium spatium vnerat, incredibil celeritte concurrbant. Postquam igitur Phne doctus est quid faciendum esset, Ison sublts ancors 15 nvem solvit, et ln vent provectus mox ad Symplgads appropinquvit. Tum in prr stns columbam quam in man tenbat msit. Illa recta via per medium spatium volvit, et priusquam rps cnflxrunt, incolumis vsit caud tantum miss. Tum rps utrimque discessrunt; antequam tamen rursus 20 concurrerent, Argonautae, bene intellegents, omnem spem saltis in celeritte positam esse, summ v rms contendrunt et nvem incolumem perdxrunt. Hc fact ds grtis maxims grunt, qurum auxili tant percul rept essent; omns enim scibant nn sine auxili derum rem tam flciter vnisse. 25

Argonauts 69 ar, aris n.: air, 6 Iuppiter, Iovis m.: Jupiter, 8 la, -ae f.: wing, 2 lnis, lne: gentle, 1 mitt, -ere, -ms, -missum: lose, let go, 8 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 ancora, ancorae f.: anchor, 7 maximus, -a, -um: greatest, 9 antequam: before, 9 medius, -a, -um: middle of, 10 appn, -ere, -posu, -positum: set before, 3 meritus, -a, -um: deserved, due, just, 4 appropinqu (1): come near, approach, 8 nat (1): to swim, float, 1 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 nihil: nothing, 14 aufugi, -ere, -fg: flee, run away, 1 novits, -ttis f.: newness, novelty, 3 bene: well, 5 parvus, -a, -um: small, 3 beneficium, - n.: benefit, favor; kindness, 8 perdc, -ere, -x, -ctum: lead through, 4 Calais, is m.: Calais, 1 perterre, -re: frighten, terrify, 5 cauda, -ae f.: tail, 2 Phneus, - m.: Phineus, 7 celerits, -ttis f.: speed, quickness, 7 pon, ponere, posu, positum: to place, put, 5 cna, -ae f.: dinner, 5 poste: after this, afterwards, 7 cenculum, - n.: dining-room, 1 priusquam: before than, sooner than, 2 cibus, - m.: food, 5 pr: before, in front of, for, 9 Colchis, -idis f.: Colchis, 4 prra, -ae f.: prow, bow, 1 columba, -ae f.: pigeon, dove, 1 prsum, prdesse, prfu: profit, benefit, 6 concurr, -ere, -curr, -cursus: run together 4 proveh, -ere, -vex, -vectum: carry forth, 3 conflg, -ere, -flx, -flctum: dash together 1 rati, -nis f.: plan, method, means, reason, 2 cnor, cnr, cntus sum: to try, attempt, 7 rectus, -a, -um: direct, straight, 2 contend, -ere, -, -tus: strive; hasten; fight 11 rmus, - m.: oar, 4 dmonstr (1): to show, demonstrate, 13 rps, rpis f.: rock, cliff, 6 dsuper: from above, 2 rursus: again, backward, back, 7 discd, -ere, -ss, -ssum: go away, depart, 4 sci, -re, -v (i), -tus: know, understand, 9 doce, -re, -u, -ctus: teach, tell, 9 spatium, -i n.: space, span, extent, 6 duo, duae, duo: two, 10 st (1): to stand, 8 mitt, -ere, -ms, -missum: send out, 2 sublev (1): life up, raise, 1 ripi, -ere, -u, reptus: tear from, rescue, 2 Symplgads, -um f.: Symplegades, 3 vad, -ere, vs, vsum: go out, escape, 9 tam: so, so much, so very, such, 8 veni, -re: turn out, happen, 8 tene, tenre, tenu, tentum: to hold, keep 13 fliciter: happily, fortunately, 3 toll, tolle, sustul, subltum: raise, lift up 10 gladius, - m.: sword, 10 umquam: ever, 5 grtia, -ae f.: graditude, favor, thanks, 10 utrimque: on both sides, from both sides, 1 Harpiae, -rum f.: Harpies, 3 ventus, - m.: wind, 10 impetus, -s m.: attack, onset, assault, 9 via, -ae, f.: way, road, 4 incolumis, -e: inscathed, uninjured, safe, 7 vt (1): to avoid, 2 incrdibilis, -e: incredible, 2 vol (1): to fly, 3 instru, -ere, -x, -uctum: equip, draw up, 6 volucris, -is f.: bird, 3 intervallum, - n.: interval, distance, 2 Zts, -ae m.: Zetes, 1 intr (1): go into, enter, 7

3 hoc...prdesse: that this was not beneficial 11 ingent magnitdine: of…; abl. quality erant instruct: had been equipped 12 e cnsili, n: with this purpose, so that 4 ut…: so that…; purpose 13 intervall: at a small interval; manner 5 re novitte: by the novelty of the situation 15 faciendum esset: had to be done; passive 6 redirunt: pf. red-e periphrastic (gerundive + sum) 9 Hc fact: ablative abs., common transition sublts ancors: abl. abs., PPP of toll 8 speci horribil: of…; abl. quality 19 caud: with only the tail lost; abl. abs. 10 qu ratine: by what means; ind. question 23 grunt: gave thanks; idiom, grtis ag 70 Argonauts

67. A HEAVY TASK 1 Brev intermiss spati Argonautae ad flmen Phasim vnrunt, quod in fnibus Colchrum erat. Ibi cum nvem appulissent et in terram gress essent, statim ad rgem Aeëtem s contulrunt et ab e postulvrunt ut vellus aureum sibi trdertur. Ille cum 5 audvisset quam ob causam Argonautae vnissent, r commtus est et di negbat s vellus trdtrum esse. Tandem tamen, quod scibat Isonem nn sine auxili derum hoc negtium suscpisse, mutt sententi promsit s vellus trditrum, s Ison lbrs dus difficillims prius perfcisset; et cum Ison dxisset s ad 10 omnia percula subeunda partum esse, quid fier vellet ostendit. Prmum iungend erant duo taur speci horribil, qu flamms ex re dbant; tum hs incts ager qudam arandus erat et dents dracnis serend. Hs audts Ison ets rem esse summ percul intellegbat, tamen, n hanc occsinem re bene gerendae 15 mitteret, negtium suscpit.

68. THE MAGIC OINTMENT Mda, rgis flia, Isonem adamvit, et ubi audvit eum tantum perculum subitrum esse, rem aegr ferbat. Intellegbat enim 20 patrem suum hunc lbrem prposuisse e ips consili, ut Ison morertur. Quae cum ita essent, Mda, quae summam scientiam medicnae habbat, hoc cnsilium iniit. Medi nocte, nsciente patre, ex urbe vsit, et postquam in monts fnitims vnit, herbs

Argonauts 71 adam, -re, -v, -tum: fall in love, love, 1 iung, -ere, iunx, -iunctum: to join, 3 Aets: Aeetes, king of Cochis, 10 medicna, -ae f.: medicine, art of healing, 4 aegr: with difficulty, wearily, 4 medius, -a, -um: middle of, 10 ager, -gr m.: land, field, territory, 11 mons, montis m.: mountain, mount, 5 mitt, -ere, -ms, -missum: lose, let go, 8 morior, mor, mortuus sum: to die, 4 appell, -ere, -pul, -puls: drive to, 14 mt (1): to change, 1 ar, arre, -v: plow, 4 neg (1): to deny, say that…not, 3 aureus, -a, -um: golden, 13 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 bene: well, 5 nox, noctis, f.: night, 7 Colch, -rum m.: Colchians, 3 ob: on account of (acc.), 13 dns, dentis m.: tooth, 5 occsi, -inis f.: chance, opportunity, 6 difficilis, -e: hard, difficult, troublesome, 6 s, ris n.: face, mouth 3 di: a long time, long, 13 ostend (1): show, display, 6 drac, -nis m.: dragon, serpent, 7 pater, patris, m.: father, 12 duo, duae, duo: two, 10 perfici, -ere, -fc, -fectum: accomplish, 3 d, -ere, did, ditum: give out, emit, 3 Phsis, Phsidis m.: Phasis, 1 ets: even if, although, though, 13 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 vad, -ere, vs, vsum: go out, escape, 9 prius: before, 3 fer, ferre, tul, ltus: carry, bear, endure, 10 promitt, -ere, -ms, -missum: send forth, 3 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 propn, -ere, -su, -situm: put or set forth, 4 fnitimus, -a, -um: neighboring, bordering, 2 scientia, -ae f.: knowledge, wisdom, 6 fi, fier, factus: become, be made, 9 sci, -re, -v (i), -tus: know, understand, 9 flamma, -ae f.: flame, fire, torch, love, 1 sententia, -ae f.: thought, feeling, opinion, 2 herba, -ae f.: plant, grass, 6 ser, serere, sv, satum: to sow, plant, 1 horribilis, -e: horrible, dreadful, 11 spatium, -i n.: space, span, extent, 6 ine, -re, -, -itum: go into, enter, 4 sube, -re, -i: to undergo, go up (to), 5 inscins, -scientis: unknowing, 2 suscipi, -ere, -cp, -ceptum: undertake, 14 intermitt, -ere: interrupt, break off, 5 taurus, - m.: bull, 7 ra, rae f.: anger, 12 vellus, velleris n.: fleece, 12

2 Brev…spati: abl. absolute (going) to be joined,’ passive periphrastic 4 gress essent: plpf. subj. cum-clause (gerundive + sum) expresses obligation or s contulrunt: carried themselves; pf. necessity 5 ut…trdertur: that…; ind. command speci horribil: of…; abl. of quality 6 quam ob causam: for what reason 13 hs incts: ablative abs. vnissent: plpf. subj., ind. question arandus erat: see line 12 8 trditrum esse: fut. inf., s is acc. subject serend (erant): see line 12 9 mutt sententi: having changed his 14 hs audts: ablative abs. opinion; “opinion changed,” abl. abs. rem esse: that…; ind. discourse trditrum (esse): s is acc. subject summ percul: of…; gen. description 10 difficillims: superlative, difficilis 15 n…mitteret: neg. purpose clause prius: comparative adverb gerendae: of carrying out…; gerundive, perfcisset: plpf. subj. perfici employ a gerundive-gerund flip ad…subeunda: for undergoing…; ad + 20 subitrum esse: fut. inf. sub-e gerundive, employ gerund-gerundive flip: aegr ferbat: bore poorly… translate as gerund and direct object; sube 21 e…consili, ut: with…purpose, so that… 11 partum esse: pf. pass. inf., ind. disc. 22 morertur: impf. of deponent morior quid…vellet: what he wished to be quae cum: since these things were so; i.e. done; impf. subj. vol, ind. question ‘as a result,’ common phrase in Cicero 12 Prmum: first; adverb 23 insciente ptre: abl. absolute, pres. pple iungend erant: had to be joined; ‘were 72 Argonauts qusdam carpsit; tum sc express unguentum parvit quod v su 1 corpus aleret nervsque cnfirmret. Hc fact Ison unguentum dedit; praecpit autem ut e di qu ist lbrs cnficiend essent corpus suum et arma mne oblineret. Iason ets paene omnibus hominibus magnitdine et vribus corporis antecellbat (vta enim 5 omnis in vntinibus atque in studi re mlitris cnsmbatur), tamen hoc cnsilium nn neglegendum esse cnsbat.

69. THE SOWING OF THE DRAGON'S TEETH Ubi is dis vnit quem rx ad arandum agrum dxerat, Ison ort 10 lce cum socis ad locum cnstittum s contulit. Ibi stabulum ingns repperit, in qu taur erant incls; tum ports aperts taurs in lcem trxit, et summ cum difficultte iugum imposuit. At Aeëtes cum vidret taurs nihil contr Isonem valre, magnopere mrtus est; nescibat enim fliam suam auxilium e dedisse. Tum 15 Ison omnibus aspicientibus agrum arre coepit, qu in r tantam dligentiam praebuit ut ante merdiem ttum opus cnfcerit. Hc fact ad locum ubi rx sedbat adiit et dents dracnis postulvit; qu ubi accpit, in agrum quem arverat magn cum dligenti sparsit. Hrum autem dentium ntra erat tlis ut in e loc ubi 20 sments factae essent vir armt mr qudam mod gignerentur.

Argonauts 73 ade, -re, -i(v): go to, approach, 4 mlitris, -e: military, warlike, 3 Aets: Aeetes, king of Cochis, 10 mror, -r, -tus: to wonder, be amazed at, 7 ager, -gr m.: land, field, territory, 11 mrus, -a, -um: wonderful, amazing, 7 al, -ere, alu, alitus: support, feed, nourish, 1 natra, -ae. f.: nature, 9 ante: before, in front of (acc.); adv. before, 5 negleg, ere, -lx, neglctum: to neglect, 1 antecell, -ere: surpass, excel, 1 nervus, - m.: sinew, muscle, 1 aperi, -re, -u, -ertus: open, disclose, 3 nesci, -re, -scv, -sctum: not know, 4 arma, -rum n.: arms, equipment, tools, 6 nihil: nothing, 14 arm (1): arm, equip, 4 oblin, -ere, -lv, -litum: daub over, smear, 1 ar, arre, -v: plow, 4 opus, -eris n.: work, deed, toil, 9 aspici, -ere, -spx, -spectum: look at, 1 orior, orr, ortus sum: arise, spring up, 5 carp, -ere, -s, -tum: pluck, seize, 1 paene: almost, nearly, 8 cense, -re: to think, 2 porta, -ae f.: gate, 7 confirm (1): make strong, strengthen, 5 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 consum, -ere, -mps, -mptum: take, spend 9 praebe, -re, -u, -itum: to present, give, 7 contr: against (+ acc.), 7 praecipi, -ere, -cp, -ceptum: order, take, 6 dns, dentis m.: tooth, 5 que: and, 14 difficults, -ttis f.: difficulty, 7 reperi, -re, repper, repertum: find out, 9 diligentia, -ae f.: diligence, attentiveness, 5 sede, -re, sd, sessum: to sit, 6 drac, -nis m.: dragon, serpent, 7 smentis, -is f.: seeding, sowing, 1 dc, -ere, -dx, dictum: declare, proclaim, 4 sparg, -ere, spars, sparsum: to sprinkle, 3 ets: even if, although, though, 13 stabulum, - n.: stable, inclosure, 5 exprim, -ere, -press, -pressum: press out, 1 studium, - n.: zeal, desire, pursuit, 1 gign, -ere, genu, genitum: bear, produce, 3 scus, - m.: juice, sap, moisture, 1 impon, -ere, -posu, -positus: place on, 7 tlis, -e: such, 6 incld, -ere, -s, -sum: close in, shut in, 7 taurus, - m.: bull, 7 iste, ista, istud: that or those (of yours), 7 trah, -ere, trx, tractum: to draw, drag, 6 iugum, - n.: yoke, 1 unguentum, - m.: ointment, 3 lx, lcis m.: light, 6 vale, -re, u: be strong, fare well, be able, 5 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 venti, -tinis f.: hunting, 1 mn: in the morning, 1 vta, -ae, f.: life, 9 merds, - m.: midday, noon; south, 2

1 sc express: abl. absolute acc. subject, all governed by cnsbat quod…aleret…confirmret: which…; 10 ad arandum agrum: for…; employ a impf. subj., relative clause of characteristic gerundive-gerund flip and translate this v su: by its own power; abl. means gerundive (adj.) as a gerund (noun) 2 Hc fact: abl. absolute dxerat: had appointed 3 praecpit: governs an ind. command ort lce: abl. abs.; deponent PPP qu (di)…: on which; the second of two 12 ports aperts: abl. absolute; aperi abl. of time when constructions 14 nihil: not at all; adverbial acc. serves as a cnficiend essent: had to be…; ‘were strong negative (going) to be completed’ a passive 15 fliam…dedisse: that…had given; e is periphrastic (gerundive + sum) suggests dat. sg. (is, ea, id) ind. obj obligation or necessity; here impf. subj. 16 omnibus aspicientibus: abl. abs. 4 hominibus: dat. of compound verb qu in r: in qu r; relative adj. 5 magnitdine et vribus: in…; abl of 17 ut…confcerit: that…; result, pf subj. respect Hoc fact: abl. abs. 6 re mlitris: of military affairs 20 Hrum dentium: nature of these teeth 7 neglegendum esse: see line 3: passive tlis ut: such that…; result, impf subj. periphrastic in ind. disc.; cnsilium is 21 mr mod: in a certain amazing way 74 Argonauts

70. A STRANGE CROP 1 Nndum tamen Ison ttum opus cnfcerat; imperverat enim e Aeëtes ut armts virs qu dentibus gignerentur slus interficeret. Postquam igitur omns dents in agrum sparsit, Ison lassitdine exanimtus quit s trdidit, dum vir ist gignerentur. 5 Paucs hrs dormibat, sub vesperum tamen somn subit excittus rem ita vnisse ut praedictum esset cognvit; nam in omnibus agr partibus vir ingent magnitdine corporis gladis galesque armt mrum in modum terr oribantur. Hc cognit Ison cnsilium quod dedisset Mda nn mittendum esse 10 putbat. Saxum igitur ingns (ita enim Mda praecperat) in medis virs conicit. Ill undique ad locum concurrrunt, et cum quisque sibi id saxum habre vellet, magna contrversia orta est. Mox stricts gladis inter s pugnre coeprunt, et cum hc modo plrim occs essent, reliqu vulneribus cnfect Isone nll 15 negti interfect sunt.

71. THE FLIGHT OF MEDEA Rx Aeëts ubi Isonem lbrem prpositum cnfcisse cognvit, r graviter commtus est; id enim per dolum factum esse 20 intellegbat; nec dubitbat qun Mda e auxilium tulisset. Mda autem cum intellegeret s in magn fore percul s in rgi manret, fug saltem petere cnstituit. Omnibus rbus igitur ad fugam parts medi nocte, nsciente patre, cum frtre Absyrt vsit, et quam celerrim ad locum ubi Arg subducta erat s 25

Argonauts 75

Absyrtus, - m.: Absyrtus, Medea’s brother, 2 nam: for, 6 Aets: Aeetes, king of Cochis, 10 nec: and not, nor, 10 ager, -gr m.: land, field, territory, 11 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 Arg, -s f.: Argo, 2 nesci, -re, -scv, -sctum: not know, 4 arm (1): arm, equip, 4 nondum: not yet, 4 concurr, -ere, -curr, -cursus: run together 4 nox, noctis, f.: night, 7 contrversia, -ae f.: dispute, controversy, 2 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 cr: why, 1 omitt, -ere, -ms, -missum: neglect, omit, 6 dns, dentis m.: tooth, 5 opus, -eris n.: work, deed, toil, 9 dolus, - m.: trick, deceit, 4 orior, orr, ortus sum: arise, spring up, 5 dormi, -re, -v: to sleep, 8 pater, patris, m.: father, 12 dubit (1): to hestitate, doubt, 5 pet, petere, petv, pettum: seek, aim at, 10 vad, -ere, vs, vsum: go out, escape, 9 plrimus, -a, -um: most, very many, 3 veni, -re: turn out, happen, 8 praecipi, -ere, -cp, -ceptum: order, take, 6 exanim (1): to kill, exhaust, 9 praedc, -ere, -dx, -dictum: sto predict, 1 excit (1): excite, rouse, incite, 8 propn, -ere, -su, -situm: put or set forth, 4 fer, ferre, tul, ltus: carry, bear, endure, 10 pugn (1): to fight, 4 frter, -tris m.: brother, 5 put (1): to think, consider, 2 fuga, -ae f.: flight, haste, exile, speed, 6 que: and, 14 galea, -ae f.: helmet, 3 quis, quitis f.: rest, repose, sleep, 5 gign, -ere, genu, genitum: bear, produce, 3 qun: nay (even), (but) that, 12 gladius, - m.: sword, 10 quisque, quidque: each one, each person, 3 hora, -ae f.: hour, 5 rgia, -ae f.: palace, 4 imper (1): order, command, 12 slus, -a, -um: alone, only, lone, sole, 6 inscins, -scientis: unknowing, 2 somnus, - m.: sleep, 14 inter: between, among (+ acc.), 10 sparg, -ere, spars, sparsum: to sprinkle, 3 ra, rae f.: anger, 12 string, -ere, strinx, strictum: to draw out, 3 iste, ista, istud: that or those (of yours), 7 sub: under, 4 lassitd, -inis f.: weariness, 2 subdc, -ere, -dx, -ductum: draw up, 2 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 undique: from everywhere, from all sides, 7 mane, -re, mans, --: to stay, wait, 9 vesper, vesper m.: evening, 4 medius, -a, -um: middle of, 10 vulnus, -eris n.: wound, blow, 6 mrus, -a, -um: wonderful, amazing, 7

2 e: (for) him; dat. obj. if imperverat (going) to be omitted’ pass. periphrastic 3 ut…interficeret: ind. command in ind. disc. in secondary sequence; 5 quit s trdidit: gave himself to rest; i.e. cnsilium is acc. subject he rested 13 id saxum: this rock; demonstrative adj. 6 paucs hrs: for…; acc.of duration vellet: impf. subj. vol, (inf. velle) sub: near 14 stricts gladis: abl. abs. 7 vnisse: had turned out; pf. inf. veni hc mod: in…; abl. manner, cum is the ita…ut…esset: thus as it had been adverbial conjunction ‘when’ predicted; otherwise indicative, subordinate 15 plrim: very many (men); nom. subj. verbs in ind. disc. become subjunctive nll negti: with no effort; manner 8 ingent magnitdine: of…; abl. quality 21 nec dubitbat qun: he did not doubt 9 mrum in modum: in an amazing way; that; qun often follows ‘nn dubit’ ‘according to an amazing manner’ tulisset: plpf. subj. fer Hc cognit: abl. abs. 22 fore: would be; ~futrum esse, fut. inf. 10 quod dedisset: which…; relative clause of 23 omnibus…parts: abl. abs. characteristic, plpf. subj 24 nsciente ptre: abl. abs., pres. pple 10 mittendum esse: had to be…: ‘was 25 quam celerrim: as quickly as possible 76 Argonauts contulit. E cum vnisset, ad peds Isonis s pricit, et mults 1 cum lacrims eum obsecrvit n in tant discrmine mulierem dsereret quae e tantum prfuisset. Ille quod memori tenbat s per eius auxilium magn percul vsisse, libenter eam excpit, et postquam causam veniend audvit, horttus est n patris ram 5 timret. Prmsit autem s quam prmum eam in nv su vectrum.

72. THE SEIZURE OF THE FLEECE Postrdi eius di Ison cum socis sus ort lce nvem ddxit, et 10 tempesttem idneam nact ad eum locum rms contendrunt, qu in loc Mda vellus cltum esse dmnstrbat. Cum e vnissent, Ison in terram gressus est, et socis ad mare relicts, qu praesidi nv essent, ipse cum Md in silvs s contulit. Pauca mlia passuum per silvam prgressus, vellus quod quaerbat 15 ex arbore suspnsum vdit. Id tamen auferre erat summae difficulttis; nn modo enim locus ipse gregi et ntr et arte erat muntus, sed etiam drac qudam speci terribil arborem custdibat. Tum Mda, quae, ut supr dmnstrvimus, medicnae summam scientiam habuit, rmum quem de arbore 20 proxim dripuerat venno nfcit. Hc fact ad locum appropinquvit, et dracnem, qu, faucibus aperts, eius adventum exspectbat, venn sparsit; deinde, dum drac somn oppressus dormit, Ison vellus aureum d arbore dripuit et cum Md quam celerrim pedem rettulit. 25

Argonauts 77 adveni, -re, -vn, -ventum: approach, 1 mlle (pl. mlia): thousand, 7 aperi, -re, -u, -ertus: open, disclose, 3 mulier, mulieris f.: woman, 3 appropinqu (1): come near, approach, 8 muni, -re, -v, -tum: to fortify, build, 2 arbor, -is f.: tree, 5 nanciscor, nancisc, nactus: attain, meet, 7 ars, artis f.: skill, craft, art, 5 natra, -ae. f.: nature, 9 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 obsecr (1): beseech, implore, entreat, 5 veh, -ere, -vex, -vectum: carry away, 1 opprim, -ere, -press: to overpower 5 cl (1): hide, conceal, 5 orior, orr, ortus sum: arise, spring up, 5 contend, -ere, -, -tus: strive; hasten; fight 11 passus, -s: pace, 7 custodi, -re, -v, -tum: to guard, 4 pater, patris, m.: father, 12 ddc, -ere: lead or bring down, launch, 10 ps, pedis m.: foot, 8 deinde: then, thereupon, 8 postrdi: the day after, the next day, 4 dmonstr (1): to show, demonstrate, 13 praesidium, -i n.: protection, guard, 3 dripi, -ere, dripu, -reptum: tear away, 2 prici, -icere, -ic, -iectum: throw forth, 4 dser, -ere, -u, -sertum: to desert, 2 prmitt, -ere, -ms, -missum: send forth, 3 difficults, -ttis f.: difficulty, 7 prsum, prdesse, prfu: profit, benefit, 6 discrmen, -crminis n.: crisis, peril, 5 proximus, -a, -um: nearest, next, 5 dormi, -re, -v: to sleep, 8 rmus, - m.: branch, 1 drac, -nis m.: dragon, serpent, 7 relinqu, -ere, -lqu, -lictum: leave behind, 9 gregi: excellently, 1 rmus, - m.: oar, 4 vad, -ere, vs, vsum: go out, escape, 9 scientia, -ae f.: knowledge, wisdom, 6 excipi, ere, cp, ceptum: receive, welcome9 silva, -ae f.: wood, forest, woodland, 7 faucs, -ium f.: throat, 2 somnus, - m.: sleep, 14 hortor, -r, -tus sum: to encourage, urge, 4 sparg, -ere, spars, sparsum: to sprinkle, 3 idneus, -a, -um: suitable, appropriate, 12 supr: above, before, 6 nfici, -ere, -fc, -fectum: stain, dye, 4 suspend, -ere, -pend, -pensum: hang up, 1 ra, rae f.: anger, 12 tene, tenre, tenu, tentum: to hold, keep 13 lacrima, -ae f.: tear, 10 terribilis, -e: terrible, dreadful, 5 libenter: gladly, willingly, 12 time, -re, -u: fear, dread, 6 lx, lcis m.: light, 6 vellus, velleris n.: fleece, 12 medicna, -ae f.: medicine, art of healing, 4 vennum, - n.: poison, 7 memoria, -ae f.: memory, 4

1 s contulit: carried himself; pf. confer day; abl. time when; gen. sg. E: (to) there; adverb ort lce: abl. abs., deponent PPP 2 n…dsereret: neg. ind. command 11 nact: having attained; pple nancscor 3 e tantum prfuisset: had been so good to contendrunt: hastened; ‘strove’ him; ‘had been so much profit to him,’ dat. 12 e: to there; see line 1 interest and inner acc. “so great a benefit’; 13 socis…relicts: abl. abs. plpf. subj. prsum, relative of characteristic 14 praesidi nv essent: served as guard for memori tenbat: i.e. remembered; ‘in the ship; ‘for guard for the ship,’ double memory’ is in fact an abl. of means dat. (purpose and interest) s…vsisse: that he…; follows tenbat 16 id…auferre: to carry it off; subject inf. 4 excpit: welcomed; as often, ‘received’ summae difficulttis: of…; gen. of 5 veniend: gen. sg. gerund description is a predicate horttus est: pf. dep. hortor 17 nn modo…sed etiam: not only…but also n…timret: negative ind. command et…et: both…and 6 s…vectrum (esse): that…would erat muntus: muntus erat; plpf. pass. carry away; fut. inf. (add esse to the pple.) 21 nfcit: infected a branch with poison quam prmum: as soon as possible 24 quam celerrim: as quickly as possible 10 postrdi eius di: the day after that 25 pedem rettulit: i.e. “returned” refer 78 Argonauts

73. THE RETURN TO THE ARGO 1 Dum autem ea geruntur, Argonautae, qu ad mare relict erant, anxi anim reditum Isonis exspectbant; id enim negtium summ esse percul intellegbant. Postquam igitur ad occsum slis frstr exspectvrunt, d eius salte dsprre coeprunt, nec 5 dubitbant qun aliqu csus accidisset. Quae cum ita essent, mtrandum sibi cnsurunt, ut dc auxilium ferrent; sed dum proficsc parant, lmen quoddam subit cnspiciunt mrum in modum intr silvs refulgns, et magnopere mrt quae causa esset eius re ad locum concurrunt. Qu cum vnissent, Ison et Mdae 10 advenientibus occurrrunt, et vellus aureum lminis eius causam esse cognvrunt. Omn timre sublt magn cum gaudi dcem suum excprunt, et ds grtis maxims grunt quod rs tam flciter vnisset. 15 74. THE PURSUIT Hs rbus gests omns sine mor nvem rrsus cnscendrunt, et sublts ancors prm vigili solvrunt; neque enim satis ttum esse arbitrt sunt in e loc manre. At rx Aeëts, qu iam ante inimc in es fuerat anim, ubi cognvit fliam suam nn modo ad 20 Argonauts s recpisse sed etiam ad vellus auferendum auxilium tulisse, hc dolre gravius exrsit. Nvem longam quam celerrim ddc iussit, et mlitibus imposits fugients nsectus est. Argonautae, qu rem in discrmine esse bene scibant, omnibus

Argonauts 79 accid, -ere, accid: to happen, fall (on)to, 8 insequor, -sequ, -sectum: follow upon, 1 adveni, -re, -vn, -ventum: approach, 1 intr: within, among (+ acc.), 4 Aets: Aeetes, king of Cochis, 10 longus, -a, -um: long, 4 aliqu, -qua, -quod: some, any, definite, 3 lmen, lminis n.: light, 3 ancora, ancorae f.: anchor, 7 mane, -re, mans, --: to stay, wait, 9 ante: before, in front of (acc.); adv. before, 5 mtr (1): to hasten, ripen, 7 anxius, -a, -um: anxious, 3 maximus, -a, -um: greatest, 9 arbitror, -r, -tus sum: to judge, think, 11 mls, mlitis m.: soldier, 2 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 mror, -r, -tus: to wonder, be amazed at, 7 aureus, -a, -um: golden, 13 mrus, -a, -um: wonderful, amazing, 7 bene: well, 5 mora, -ae f.: delay, hesitation, hindrance, 14 csus, -s m.: misfortune, accident, event, 8 nec: and not, nor, 10 cense, -re: to think, 2 negtium, i n.: task, business, occupation, 13 concurr, -ere, -curr, -cursus: run together 4 occsus, -s m.: fall, destruction, 4 conscend, -ere, -nd, -nsum: climb aboard, 6 occurr, -ere: run into, meet, attack, 2 conspici, -ere, -x, -ectum: catch sight of, 3 qun: nay (even), (but) that, 12 ddc, -ere: lead or bring down, launch, 10 recipi, -ere, -cp, -ceptum: accept, take dspr (1): to despair, give up, 4 back, 8 discrmen, -crminis n.: crisis, peril, 5 reditus, -s m.: return, 5 dubit (1): to hestitate, doubt, 5 refulge, -re, -fuls: flash back, shine, 1 dux, ducis m/f.: leader, guide, chieftain, 5 relinqu, -ere, -lqu, -lictum: leave behind, 9 veni, -re: turn out, happen, 8 rursus: again, backward, back, 7 exrdsc, -ere, -rs, -rsum: catch fire, 2 satis: enough, sufficient, 6 excipi, ere, cp, ceptum: receive, welcome9 sci, -re, -v (i), -tus: know, understand, 9 fliciter: happily, fortunately, 3 silva, -ae f.: wood, forest, woodland, 7 fer, ferre, tul, ltus: carry, bear, endure, 10 sl, slis m.: sun, 10 frustr: in vain, for nothing, 13 tam: so, so much, so very, such, 8 fugi, fugere, fg, --: to flee, hurry away, 9 toll, tolle, sustul, subltum: raise, lift up 10 gaudium, -i n.: gladness, joy, 9 tutus, -a, -um: safe, secure, 3 grtia, -ae f.: graditude, favor, thanks, 10 vellus, velleris n.: fleece, 12 impon, -ere, -posu, -positus: place on, 7 vigilia, -ae f.: watch, night-watch, 1 inimcus, -a, -um: unfriendly, hostile, 2

2 ea: these (things); neuter pl. demonstrative quae…esset: ind. question, impf. subj. sum ad: near, at 10 Qu: to where; ‘to which place’ 3 anxi anim: with anxious heart; manner Ison, Mdae: dat. of compound verb id negtium: this task; acc. subj. advenientibus: dat. pl. pres. pple 4 summ percul: of…; gen. description 12 omn…sublt: abl. abs., PPP toll 5 nec dubitbat qun: he did not doubt ‘remove,’ in other instances ‘lifted up’ that; qun often follows “nn dubit” 13 excprunt: welcomed 6 aliqu: some; nom. sg. adj. modifies csus grtis grunt: gave thanks; idiom, ag quae cum...: Since these things were quod…vnisset: because it had turned so; i.e. ‘as a result,’ common in Cicero out; plpf. subj. of alleged cause 7 mtrandum (esse) sibi: that he had to 17 Hs…gests: abl. abs., PPP ger hurry; ‘(it is) (going) to be hurried by him’ 18 sublts ancors: abl. abs., toll ‘lifted up’ passive periphrastic (gerundive + sum) with 19 manre: subject of esse, ttum is the pred. dat. of agent: translate in active 20 inimc anim: of…; abl. quality duc: to the leader; dat. ind. obj. dux 21 s recpisse: had retreated; idiom 8 mrum in modum: in an amazing way ad auferendum: for carrying off… 9 refulgns: pres. pple, modifies neut. lmen 22 gravius: more strongly; comp. adv. mrt: having wondered; dep. PPP 23 mlitibus imposits: abl. abs. 80 Argonauts

vribus rms contendbant; cum tamen nvis qu vehbantur 1 ingent esset magnitdine, nn edem celeritte qu Colch prgred poterant. Qu factum est ut minimum abesset qun Colchs sequentibus caperentur, neque enim longius intererat quam qu tlum adic posset. At Mda cum vdisset qu in loc rs 5 essent, paene omn sp dposit, infandum hoc cnsilium cpit.

75. A FEARFUL EXPEDIENT Erat in nv Argonautrum flius qudam rgis Aeëtae, nmine Absyrtus, quem, ut supr dmnstrvimus, Mda ex urbe fugins 10 scum abdxerat. Hunc puerum Mda interficere cnstituit e cnsili, ut membrs eius in mare conicts cursum Colchrum impedret; cert enim scibat Aeëtem, cum membra fl vdisset, nn longius prsectrum esse. Neque opni Mdam fefellit, omnia enim ita vnrunt ut sprverat. Aeëts ubi prmum 15 membra vdit, ad ea colligenda nvem tenr iussit. Dum tamen ea geruntur, Argonautae nn intermiss remigand lbre mox cnspect hostium auferbantur, neque prius fugere dstitrunt quam ad flmen Eridnum pervnrunt. Aeëtes nihil sibi prfutrum esse arbitrtus s longius prgressus esset, anim 20 dmiss domum revertit, ut fl corpus ad sepultram daret.

76. THE BARGAIN WITH PELIAS Tandem post multa percula Ison in eundem locum pervnit unde profectus erat. Tum nv gressus ad rgem Peliam, qu rgnum 25 adhuc obtinbat, statim s contulit, et vellere aure mnstrt ab e

Argonauts 81 abduc, -ere, dx, ductum: to lead away, 1 intermitt, -ere: interrupt, break off, 5 absum, -ere, -mps, -mptum: take away, 1 intersum, interesse, -fu: be between, 1 Absyrtus, - m.: Absyrtus, Medea’s brother, 2 long: far, far and wide, 6 adhuc: still, 5 mgnitd, -tdinis f.: size, greatness, 13 adici, -ere, -ic, -iectum: throw at, hurl, 1 membrum, - n.: limb, member, 10 Aets: Aeetes, king of Cochis, 10 minimus, -a, -um: very little, 1 arbitror, -r, -tus sum: to judge, think, 11 monstr (1): to show, demonstrate, 3 aufer, -ferre, abstul, -ltum: carry away 11 nihil: nothing, 14 aureus, -a, -um: golden, 13 nmen, nminis, n.: name, 12 celerits, -ttis f.: speed, quickness, 7 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 certus, -a, -um: fixed, sure, 11 opni, -inis f.: opinion, reputation, 6 Colch, -rum m.: Colchians, 3 paene: almost, nearly, 8 Colchis, -idis f.: Colchis, 4 Pelis, -ae f.: Pelias, 14 conlig, -ere: gather, tie together, 1 prius: before, 3 conspectus, -s m.: sight, view, 6 prosequor, sequ, -sectum: follow, pursue 1 contend, -ere, -, -tus: strive; hasten; fight 11 prsum, prdesse, prfu: profit, benefit, 6 cursus, -s m.: course, running, haste, 10 qun: nay (even), (but) that, 12 dmitt, -ere, -ms, -missum: to drop, 3 rmig (1): row, 1 dmonstr (1): to show, demonstrate, 13 rmus, - m.: oar, 4 dpon, -ere, -su, -situm: put down, deposit9 revert, -ere, revers: turn back, return, 2 dsist, -ere, -stit, -stitum: desist, stop, 5 sci, -re, -v (i), -tus: know, understand, 9 domus, -s f.: house, home, dwelling, 11 sepultra, -ae f.: burial, 2 ridanus, - m.: Eridanus, 1 sequor, -, sectus: follow, pursue, attend, 4 veni, -re: turn out, happen, 8 spr (1): hope (for), expect, 5 fall, -ere, fefell, falsum: deceive, fail, 3 supr: above, before, 6 flius, -i m.: son, 10 tlum, - n.: weapon, arrow, spear, 3 fugi, fugere, fg, --: to flee, hurry away, 9 tene, tenre, tenu, tentum: to hold, keep 13 hostis, -is m./f.: stranger, enemy, foe, 5 unde: whence, from which source, 6 impedi, -re, -v, -tum: hinder, impede, 1 veh, -ere, vx, vectum: to convey, carry, 5 infandus, -a, -um: unspeakable, 1 vellus, velleris n.: fleece, 12

1 vribus: with all their strength; manner cnsilium cpit: adopted a plan; ‘took up’ contendbant: hastened 9 nmine: by name; abl. respect cum: since 10 ut: as; ut + indicative qu: relative pronoun, abl. means fugins: pres. pple fugi, -ere 2 ingent magnitdine: of…; abl. quality, 11 e cnsili: with this purpose, (namely) pred. of esset; 3rd decl. i-stem ablative so that; precedes purpose cl. celeritte: with…; abl. manner 12 membris…conicts: abl. abs. qu: with which; abl. manner 14 longius: farther; comparative adv. prgred: pres. deponent inf. opni: expectation 3 Qu factum…morertur: because of 15 ita…ut: just as; ut + indicative which it happened that it was not at all far prmum: first; adverb from being captured by the pursuing 16 ad ea colligenda: for gathering them; Colchians; ‘were least away that they…’ employ a gerund-gerundive flip abl. of cause; the ut-clause is a noun result 17 remigand: gen. gerund clause; minimum is adv. acc. 18 prius…quam: earlier than, before Longius intererat quam: for it was no fugere: from fleeing; English idiom farther between than…; comparative 19 nihil: that it would be no profit for him; 5 qu tlum: (that) in which, (that) to which inner acc. or adv. acc. (not at all), cf. p. 77 posset: impf. subj. possum + pass. inf. 20 anim dmiss: with dejected heart 6 paene omn…dposit: abl. abs. 26 s contulit: carried himself; confer 82 Argonauts postulvit ut rgnum sibi trdertur; Pelis enim pollicitus erat, s 1 Ison vellus rettulisset, s rgnum e trditrum. Postquam Ison quid fier vellet ostendit, Pelis prm nihil respondit, sed di in edem trstiti tacitus permansit; tandem ita loctus est: “Vids m aette iam esse cnfectum, neque dubium est qun dis suprmus 5 mihi appropinquet. Liceat igitur mihi, dum vvam, hoc rgnum obtinre; cum autem tandem dcesser, tu mihi succds.” Hc rtine adductus Ison respondit s id factrum quod ille rogsset.

77. MAGIC ARTS 10 Hs rbus cognits Mda rem aegr tulit, et rgn cupiditte adducta mortem rg per dolum nferre cnstituit. Hc cnstitt ad flis rgis vnit atque ita locta est: “Vidtis patrem vestrum aette iam esse cnfectum neque ad lbrem rgnand perferendum satis valre. Vultisne eum rrsus iuvenem fier?” Tum fliae rgis 15 ita respondrunt: “Num hoc fier potest? Quis enim umquam sene iuvenis factus est?” At Mda respondit: “M medicnae summam habre scientiam sctis. Nunc igitur vbs dmnstrb qu mod haec rs fier possit.” Postquam fnem loquend fcit, arietem aette iam confectum interfcit et membra eius in vse ane 20 posuit, atque ign supposit in aquam herbs qusdam infdit. Tum, dum aqua effervsceret, carmen magicum cantbat. Mox aries vse exsiluit et, vribus refects, per agrs currbat.

Argonauts 83 addc, -ere, -x, -ctum: to lead to, bring, 8 num: question expecting negative answer, 2 aegr: with difficulty, wearily, 4 nunc: now, at present, 4 aneus, -a, -um: of bronze, 3 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 aets, aettis f.: age, lifetime, time, 4 rtio, -ionis f.: speaking, speech, language, 2 ager, -gr m.: land, field, territory, 11 ostend (1): show, display, 6 appropinqu (1): come near, approach, 8 pater, patris, m.: father, 12 aqua, -ae f.: water, 11 Pelis, -ae f.: Pelias, 14 aris, -ietis m.: ram, battering-ram, 2 perfer, -ferre, -tul, -ltus: bear, betake, 2 cant (1): sing, 1 permane, -re, -mans: to remain, 1 carmen, carminis n.: song, 2 polliceor, -cr, -citus: promise, proffer, 2 cupidits, -ttis f.: desire, passion, 5 pon, ponere, posu, positum: to place, put, 5 curr, -ere, cucurr, cursus: run, rush, fly, 4 postul (1): demand, claim, request, ask, 11 dcd, -ere, -cess, -cessum: depart; die, 2 qun: nay (even), (but) that, 12 dmonstr (1): to show, demonstrate, 13 refici, -ere, fc, fectum: renew, make new 2 di: a long time, long, 13 rgn (1): to rule, reign, 3 dolus, - m.: trick, deceit, 4 responde, -re, -d, -nsus: to answer, 13 dubius, -a, -um: doubtful, uncertain, 3 rog (1): to ask, 1 effervsc, -ere, -ferbu: to boil up or over, 1 rursus: again, backward, back, 7 exsili, -re, -silu: leap out or forth, 1 satis: enough, sufficient, 6 fer, ferre, tul, ltus: carry, bear, endure, 10 scientia, -ae f.: knowledge, wisdom, 6 fnis, -is m./f.: end, limit, border, boundary, 12 sci, -re, -v (i), -tus: know, understand, 9 fi, fier, factus: become, be made, 9 senex, senis m.: old man, 1 herba, -ae f.: plant, grass, 6 succd, -ere, -cess: to come up, succeed, 1 ignis, ignis, m.: fire, 9 suppon, -ere, -su, -situm; set beneath, 1 infer, -ferre, -tul, -ltus: bring on, wage, 3 suprmus, -a, -um: highest, last, 1 infund, -ere, -fd, fsum: pour into, 1 tace, -re, -u, -itum: be silent, 2 iuvenis, -is m.: youth, young man, 4 tristitia, -ae f.: sadness, 1 licet, -re, -uit: is allowed, permitted, 5 tu: you, 10 loquor, loqu, loctus sum: speak, address, 9 umquam: ever, 5 magicus, -a, -um: magic, 5 vale, -re, u: be strong, fare well, be able, 5 medicna, -ae f.: medicine, art of healing, 4 vs, vsis n.: vessel, 5 membrum, - n.: limb, member, 10 vellus, velleris n.: fleece, 12 mors, mortis, f.: death, 9 vester, vestra, vestrum: your, 2 ne: introduces a yes/no question, 1 vvus, -a, -um: living, alive, 4 nihil: nothing, 14 vs: you, you all, 3

1 ut: that…; ind. command 8 id…quod: that which… 2 rettulisset: if…had brought back; fut. factrum (esse): fut. inf. in indirect disc. pf. indicate in future-more-vivid rog(vi)sset: syncopated plpf subj. condition made plpf subj in ind. disc. 10 Hs…cognits: abl. abs. e: dat. sg. indirect object 11 tulit: bore poorly; pf. fer traditrum (esse): fut. inf.; add esse 12 rg: upon the king; dat. of compound verb 3 quid…vellet: what he wished to be 14 cnfectum (esse): see note, line 5 done; impf. subj. vol, ind. question ad…perferendum: for accomplishing… 5 cnfectum (esse): have been exhausted; rgnand: gen. sg. gerund (-ing) neque…qun: there is not doubt that… 15 satis valre: is not strong enough 6 mihi: to me; dat. of compound verb Vultis: 2nd pl. present vol liceat: let it be allowed; jussive pres. subj. fier: to be made/done; inf. fi vvam: 1st sg. pres. subjunctive 16 Num: surely….not?; expects a ‘no’ answer 7 dcesser: I depart (from life); fut. pf. 18 qu mod: in what way; indirect question mihi: me; dat with compound verb 23 vribus refects: strength recovered; abs. 84 Argonauts

78. A DANGEROUS EXPERIMENT 1 Dum fliae rgis hoc mrculum stupents intuentur, Mda ita locta est: “Vidtis quantum valeat medicna. Vs igitur, s vultis patrem vestrum in adulscentiam redcere, id quod fc ipsae facitis. Vs patris membra in vs conicite; ego herbs magics 5 praebb.” Quod ubi audtum est, fliae rgis cnsilium quod dedisset Mda nn mittendum putvrunt. Patrem igitur Peliam necvrunt et membra eius in vs aneum conicrunt; nihil autem dubitbant qun hoc maxim e prfutrum esset. At rs omnn aliter vnit ac sprverant, Mda enim nn esdem herbs dedit 10 quibus ipsa sa erat. Itaque postquam di frstr exspectvrunt, patrem suum r vr mortuum esse intellxrunt. Hs rbus gests Mda s cum coniuge su rgnum acceptram esse sprbat; sed cvs cum intellegerent qu mod Pelias periisset, tantum scelus aegr tulrunt. Itaque Isone et Md rgn expulss, Acastum 15 rgem crevrunt.

79. A FATAL GIFT Ison et Mda Thessali expuls ad urbem Corinthum vnrunt, cuius urbis Cren qudam rgnum tum obtinbat. Erat autem 20 Creont flia na, nmine Glauc. Quam cum vdisset, Iason cnstituit Mdae uxr suae nntium mittere e cnsili, ut Glaucn in mtrimnium dceret. At Mda ubi intellxit quae ille in anim habret, r graviter commta ire iurand cnfirmvit s tantam iniriam ultram. Hoc igitur cnsilium cpit. Vestem 25

Argonauts 85

Acastus, - m.: Acastus, 1 membrum, - n.: limb, member, 10 adulescentia, -ae f.: youth, 1 mrculum, - n.: wonder, marvel, miracle, 1 aegr: with difficulty, wearily, 4 mortuus, -a, -um: dead, 7 aneus, -a, -um: of bronze, 3 nec (1): to kill, slay, put to death, 9 aliter: otherwise, in another way, 3 nihil: nothing, 14 cvis, -is m/f: citizen, fellow citizen, 5 nmen, nminis, n.: name, 12 confirm (1): make strong, strengthen, 5 nuntius, -i m.: messenger, 12 coninx, -iugis m/f: husband, wife, spouse, 1 obtine, -re, -u, -tentum: hold, maintain, 9 Corinthus, - m.: Corinth, 1 omitt, -ere, -ms, -missum: neglect, omit, 6 cre (1): to create, 2 omnn: altogether, wholely, entirely, 11 Creon, -ontis m.: Creon, 5 pater, patris, m.: father, 12 di: a long time, long, 13 Pelis, -ae f.: Pelias, 14 dubit (1): to hestitate, doubt, 5 pere, -perre, peri, peritrum: to perish, 1 duc, -ere, dx, ductus: lead, draw, bring, 5 praebe, -re, -u, -itum: to present, give, 7 ego: I, 9 prsum, prdesse, prfu: profit, benefit, 6 veni, -re: turn out, happen, 8 put (1): to think, consider, 2 expell, -ere, pul, pulsum: drive out, expel 3 quantus, -a, -um: how much, how great, 4 fer, ferre, tul, ltus: carry, bear, endure, 10 qun: nay (even), (but) that, 12 frustr: in vain, for nothing, 13 redc, -ere, -x, -ctus: lead or bring back, 11 Glauc, -s f.: Glauce, 4 scelus, sceleris n.: wickedness, crime, 4 herba, -ae f.: plant, grass, 6 spr (1): hope (for), expect, 5 iniria, -ae f.: wrong, insult, injustice, 2 stupe, -re, -u: be stunned, be astounded, 1 intueor, -tur, -tuitus sum: look upon, 1 Thessalia, -ae f.: Thessaly, 4 ra, rae f.: anger, 12 ulcscor, ulcsc, ultus sum: to avenge, 2 Itaque: and so, 8 tor, t, sum sum:use, employ, enjoy 2 iur (1): to swear, 2 uxor, xris f.: wife, spouse, 10 is, iris n.: justice, law, right, 4 vale, -re, u: be strong, fare well, be able, 5 loquor, loqu, loctus sum: speak, address, 9 vs, vsis n.: vessel, 5 magicus, -a, -um: magic, 5 verus, -a, -um: true, real, 2 matrimnium, -i n.: marriage, 6 vester, vestra, vestrum: your, 2 maxim: especially, very greatly, 5 vestis, -is f.: clothing, 12 medicna, -ae f.: medicine, art of healing, 4 vs: you, you all, 3

3 quantum valeat medicna: how strong ipsa: (she) herself is…; inner acc. ind. question, pres. subj. sa est: pf. dep. tor, governs abl. vultis: 2nd pl. vol 12 r vr: in true fact; i.e. actually 4 id quod: that which…; demonstrative hs…gests: abl. abs., PPP ger 5 conicite: plural imperative, -ici from iaci 13 acceptram esse: would receive; s 6 quod: this; ‘which,’ nom. subject is acc. subj.; fut. inf. quod…Mda: plpf. subj., relative 14 qu mod: in what way; abl. manner clause of characteristic periisset: plpf. subj. per-e, ind. quest 7 mittendum (esse): must be…: ‘was 15 tulrunt: pf. fer, again to bear poorly (going) to be omitted,’ pass. periphrastic Isone…expulss: abl. abs. in ind. disc.; cnsilium is acc. subject, 20 cuius urbis: of which city; + regnum 9 dubitbant qun: they did not at all 21 Crent: there was to Creon; ‘Creon doubt that; nihil is an adv. acc. or inner acc. had,’ dat. of possession (had no doubt); qun often follows dubitre 24 ire iurand: by sworn oath; ‘by oath prfutrum esset: would be profitable; (going) to be worn,’ abl. means ‘was going to be profitable,’ periphrastic 25 ultrum (esse): fut. inf. ulcscor fut. (fut pple + sum); impf subj cpit: adopted; ‘took up’ 11 quibus: which; abl. obj. of sa est 86 Argonauts parvit summ arte textam et varis colribus nfectam; hanc 1 mortifer qudam venn tnxit, cuius vs tlis erat ut s quis eam vestem induisset, corpus eius quasi ign rertur. Hc fact vestem ad Glaucn msit; illa autem nihil mal suspicns dnum libenter accpit, et vestem nvam mre fminrum statim induit. 5

80. MEDEA KILLS HER SONS Vix vestem induerat Glauc cum dolrem gravem per omnia membra snsit, et paul post crdl crucit affecta vt excessit. Hs rbus gests Mda furre atque menti impulsa flis sus 10 necvit; tum magnum sibi fore perculum arbitrta s in Thessali manret, ex e regine fugere cnstituit. Hc cnstitt Slem orvit ut in tant percul auxilium sibi praebret. Sl autem hs precibus commtus currum msit cui erant inct dracns ls nstruct. Mda nn omittendam tantam occsinem arbitrta 15 currum ascendit, itaque per ëra vecta incolumis ad urbem Athns pervnit. Ison ipse brev tempore mr mod occsus est. Accidit sve cs sve cnsili derum ut sub umbr nvis suae, quae in ltus subducta erat, dormret. Mox nvis, quae adhuc rcta steterat, in eam partem ubi Ison iacbat subit dlpsa virum nflcem 20 oppressit.

Argonauts 87 accid, -ere, accid: to happen, fall (on)to, 8 libenter: gladly, willingly, 12 adhuc: still, 5 malus, -a, -um: bad, 3 r, aris n.: air, 6 mane, -re, mans, --: to stay, wait, 9 affici, -ere, -fc, fectum: influence, treat, 13 membrum, - n.: limb, member, 10 la, -ae f.: wing, 2 mrus, -a, -um: wonderful, amazing, 7 mentia, -ae f.: madness, 2 mortifer, -fera, -ferum: death-bearing, 2 arbitror, -r, -tus sum: to judge, think, 11 ms, mris m.: custom, manner, law, 6 ars, artis f.: skill, craft, art, 5 nec (1): to kill, slay, put to death, 9 ascend, -ere, -, -nsus: ascend, mount, 3 nihil: nothing, 14 Athenae, -rum f.: Athens, 1 novus, -a, -um: new, 4 csus, -s m.: misfortune, accident, event, 8 occsi, -inis f.: chance, opportunity, 6 color, colris m.: color, 1 occid, -ere, -cid, -csus: kill, cut down, 14 crucitus, -s m.: torture, 2 omitt, -ere, -ms, -missum: neglect, omit, 6 crdlis, -e: cruel, bitter, bloody, 6 opprim, -ere, -press: to overpower 5 currus, -s m.: chariot, cart, 2 r (1): pray (for), entreat, beseech, 5 dlbor, -lb, -lapsum: slip or fall down, 1 praebe, -re, -u, -itum: to present, give, 7 dnum, - n.: gift, 6 precs, -um: prayer, entreaty, 3 dormi, -re, -v: to sleep, 8 quasi: as if, 4 drac, -nis m.: dragon, serpent, 7 sve: or if, whether if, 6 rig, -ere, -rx, -rectum: raise up, lift, 1 sl, slis m.: sun, 10 excd, -ere, -cess, -cessum: go out, depart, 2 st (1): to stand, 8 fmina, -ae f.: woman, 3 sub: under, 4 flius, -i m.: son, 10 subdc, -ere, -dx, -ductum: draw up, 2 fugi, fugere, fg, --: to flee, hurry away, 9 suspic, -re, -v, -tum: suspect, mistrust, 7 furor, -ris m.: rage, fury, madness, 4 tlis, -e: such, 6 Glauc, -s f.: Glauce, 4 tex, -ere, -u, textum: to weave, 1 iace, -re, -u: to lie, lie low, 3 Thessalia, -ae f.: Thessaly, 4 ignis, ignis, m.: fire, 9 ting, -ere, tinx, tinctum: wet, soak; dye, 1 impell, -ere, pul, pulsum: drive on incite 3 umbra, -ae f.: shade, shadow, 1 incolumis, -e: inscathed, uninjured, safe, 7 r, rere, uss, ustum: to burn, 1 indu, -ere, indu, indtum: put on, 8 varius, -a, -um: various, 2 Inflx, -flcis: unhappy, unfortunate, 2 veh, -ere, vx, vectum: to convey, carry, 5 nfici, -ere, -fc, -fectum: stain, dye, 4 vennum, - n.: poison, 7 instru, -ere, -x, -uctum: equip, draw up, 6 vestis, -is f.: clothing, 12 Itaque: and so, 8 vta, -ae, f.: life, 9 iung, -ere, iunx, -iunctum: to join, 3 vix: with difficulty, with effort, scarcely, 5

1 summ arte: with…; abl. manner crdl: abl. i-stem modifies crucit textam, nfectam: PPP tex, nfici 10 Hs…gests: abl. abs. 2 tlis: such; nom. predicate of erat 11 magnum…fore …perculum: that… ut…rertur: that…burned; result would be; ~futrum esse, ind. disc s quis: if anyone…; quis is indefinite governed by arbitrta (PPP arbitror) before s, nisi, num, and n sibi: reflexive, dat. of interest 3 induisset: plpf. subj. s…manret: fut. pf. ind. subordinate ign: abl. of means, i-stem 3rd decl. noun verb made subjunctive in ind. disc. hc fact: abl. abs. 13 ut…praebret: that…; ind. command 4 nihil mal: nothing (of) evil; partitive 14 cui: to which…had been joined 5 mre: by custom; ‘from the custom’ 15 mittendam (esse): must not be omitted 8 Glauc: nom. subject; Greek 1st decl. 17 Accidit…ut…dormret: it happened 9 paul post: a little later; abl. of degree that…; noun result clause of difference 18 sve…sve: whether by….or by… 125

Alphabetized Core Vocabulary List (Words 15 or More Times) This is an alphabetized list of the running core vocabulary found at the beginning of this commentary. To use this book properly, readers should review and memorize the running core vocabulary as they read the stories. If they encounter a word in the text that is not found in the facing vocabulary, it is most likely in the running vocabulary and the list below. The number of occurrences of each word i was tabulated with the help by the author.

, ab, abs: (away) from, out of, 72 accipi: to receive, get, accept, 26 ad: to, toward; near, 188 animus, - m.: soul, spirit, breath, courage, pride, 18 annus, - m.: year, 18 Argonautae, -rum m.: Argonauts, 18 at: but; mind you; but, you say, 27 atque: and, and also, and even, 21 audi, audre, audv, audtum: to hear, listen to, 22 autem: however, moreover, 81 auxilium, - n.: help, aid, assistance, 19 bs, bovis m. f.: cow, ox, bull (bobus-dat. abl.), 18 brevis, -e: short, brief, 15 capi, capere, cp, captum: to take, capture, seize, 14 caput, capitis, n.: head; life, 20 causa, -ae f.: reason, cause; case, 31 Circ, -s f.: Circe, 15 coep, coepisse, coeptum: begin, 16 cognsc, -ere, -nv, -nitum: to learn, perf. know, 22 confer, -ferre: bring together, collect, carry, 18 confici, -ere: to exhaust, finish, accomplish, 16 conici, -ere, -ic: throw together, throw, take oneself, 13 cnsilium, -i n.: plan, advice; council, assembly, 23 constitu, -ere, -u, -tus: decide, establish, resolve, 36 corpus, corporis, n.: body, 19 cum: with (+ abl.); when, since, although, 196 d: down from, from, about, concerning (+ abl.), 29 deus, - m.: god, divinity, , 19 dc, -ere, dx, dictus: say, speak, tell, call, name, 17 dis, - m./f.: day, time, season, 46 dmitt, -ere, -ms, -missus: send away, let go, 8 d, dare, ded, datum: give, put, make; grant, allow, 42 dolor, -ris m.: pain, grief, anger, passion, 17 dum: while, as long as, until, 35 , ex: out from, from, out of (+ abl.), 108 gredior, -, -gressus: go out, disembark, 18 126 Alphabetized Core Vocabulary enim: for, indeed, in truth, 77 et: and, also, even, 287 etiam: besides, also, even, 17 Eurystheus, - m.: Eurystheus, 23 exspect (1): look out for, wait for, await, 15 faci, -ere, fc, fectum: make, do, 89 flia, -iae f.: daughter, 20 flmen, -inis n.: river, stream, 15 ger, -ere, gess, gestus: carry (on), wage, 18 gravis, -e: heavy, serious, severe; venerable, 16 habe, -re, habu, -itus: have, hold; consider, 34 habit (1): to inhabit, live, 18 Hercules, -is m.: Hercules 121 hic, haec, hoc: this, that; he, she, it, 222 hom, -inis m./f.: man, mortal, human, 21 iam: now, already, soon, 29 Ison, -onis m.: Jason, 45 ibi: there, in that place, 21 dem, eadem, idem: the same, 15 igitur: therefore, then, accordingly, 71 ille, illa, illud: that (famous); he, she, it, 84 in: in (+ abl.) , into (+ acc.), 272 ingns (ingentis): huge, immense, vast, huge, 21 insula, -ae f.: island, 20 intelleg, -ere, -lx, -lctum: to realize, understand, 24 interfici, -ere, -fc, -fectum: kill, slay, destroy, 15 ipse, ipsa, ipsum: -self; the very, 50 is, ea, id: this, that; he, she, it, 230 ita: so, thus, 25 iter, itineris n.: way, road, journey, 19 iube, iubre, iuss, iussum: to order, command, 17 labor, -ris m.: labor, hardship, task, 22 ltus, ltoris n.: shore, beach, 19 locus, - m.: place, region, situation; opportunity, 51 mgnopere: greatly, very much, 15 magnus, -a, -um: great, large, tall; mighty, important, 79 manus, -s f.: hand, 16 mare, maris n.: sea, 15 Mda, -ae f.: Medea, 27 mitt, -ere, -ms, missum: to send, let go, 18 modus, - m.: way, manner; modo (adv.) only 38 monstrum, - n.: monster, 26 mox: soon, 19 multus, -a, -um: much, many, abundant, 36 Alphabetized Core Vocabulary 127 nvis, nvis, f.: ship, boat, 63 n: lest, that not, no, not, 22 neque: and not (neque…neque = neither…nor), 27 nn: not, by no means, not at all, 40 nllus, -a, -um: none, no, no one, 24 omnis, omne: every, all, 96 par (1): prepare, make (ready), 21 pars, partis, f.: part, share, 23 pauc, -ae, -a: little, few, scanty, 22 paulus, -a, -um: little, small, 16 per: through, over, across, 23 perculum, - n.: risk, danger, peril, 31 Perseus, - m.: Perseus, 26 perveni, -re, -vn, -ventum: to come through, arrive 19 Polyphmus, - m.: Polyphemus, 19 possum, posse, potu: be able, can, avail, 46 post: after, behind (+ acc.); afterward, next, 32 postquam: after, when, 58 prmus -a -um: first, 16 proficscor, -, -fectus: set out, depart, 19 progredior, -gred, progressus sum: advance, 17 puer, puer, m.: boy, 17 quaer, -ere, quaesv, quaestum: to seek, ask, inquire, 21 qu, quae, quod (quis? quid?): who, which, that, 307 qudam, quaedam, quiddam: certain, a certain, 50 rede, -re, -v: go back, return, come back, 19 refer, -ferre, -tul, -ltum: report, bring back, 18 regi, -nis f.: region, district, 18 regnum, - n.: (royal) power, kingdom, realm, 19 reliquus, -a, um: remaining, left (over), 15 rs, re, f.: thing, matter, affair, business, 83 rx, rgis m.: king; adj. ruling, royal, 44 sals, -tis f.: safety, security, health, 15 saxum, sax n.: rock, 15 s: himself, herself, itself, themselves, 115 sed: but, moreover, however, 31 senti, sentre, sns, snsum: to feel, perceive, 16 s: if (only), whether, in case that, 20 sine: without (abl.), 19 socius, - m.: ally, companion, comrade, 33 solv, -ere, solv, soltum: to loosen, release, 20 species, -i f.: sight, look, appearance, aspect, 15 spelunca, -ae f.: cave, 30 statim: immediately, on the spot, at once, 28 subit: immediately, straightaway, 19 128 Alphabetized Core Vocabulary sum, esse, fu, futrum: to be, 422 summus, -a, -um: highest, greatest, top of, 29 suus, -a, -um: his, her, its, their (own), 84 tamen: nevertheless, however, 99 tandem: finally, at last, at length, in the end, 28 tantus, -a, -um: so great, so much, so large, 55 tempests, -ttis f.: weather; storm, 17 tempus, -poris n.: time, 31 , -ae f.: land, earth, 22 timor, -oris m.: fear, dread, anxiety, 15 trd, -dere, -did, -ditum: to give over, hand down, 20 tum: then, at that time, 73 ubi: where, when, 56 Ulixs, -is m.: Ulysses, 43 nus, -a, -um: one, 14 urbs, urbis, f.: city, 19 ut: as, just as, when (+ ind.); (so) that, in order that, 112 veni, -re, vn, ventus: come, go, 72 vide, vidre, vd, vsum: to see, 50 vinum, vin n.: wine, 16 vir, vir m.: man, male, 23 vs, (vs), f.: force, power, violence; pl. vrs, strength, 23 vol, velle, volu: will, wish, be willing, 22