Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Edukien aurkibidea

1. Planaren aurrerapenaren aurkezpena eta sintesia...... 1

1.1. Testuingurua eta motibazioa...... 1

1.2. Helburua eta helmena ...... 3

1.3. Aurrerapenaren garapenaren ikuspegia ...... 4

1.4. Modu Aldaketaren Guneen Sarea ...... 5

1.5. Euskadiko Plataforma Logistikoaren osaera...... 6

1.5.1 Garapen aukerak ...... 6

1.5.2 Sare proposamena ...... 9

2. Aukera logistikoak EAEn ...... 11

2.1. EAE: mugaz haraindiko espazioaren errotula...... 11

2.1.1 Inguru geologistikoa ezaugarritzea ...... 11

2.1.2 Euskadi- Akitania Plataforma logistikoa...... 12

2.2. Aukera logistikoak dituen espazioa...... 14

2.2.1 Merkantzien fluxua...... 14

2.2.2 Aukera logistikoak EAEn...... 15

2.3. Lurzoruaren eta azpiegituren lurralde eta garapen artezpideak...... 17

2.3.1 Lurralde antolaketa eta lurzorua ...... 17

2.3.2 Azpiegitura modalak ...... 29

2.4. Logistikako jardueren lur beharrak...... 45

2.4.1 Eremu logistikoen tipologia ...... 45

2.4.2 Lur beharren ebaluaketa...... 47

2.4.3 Ekimen logistikoetarako lur eskaintza...... 48

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. i 3. Euskadiko Plataforma Logistikoaren osaketa...... 50

3.1. Sare fisikoaren aukerak ...... 50

3.2. Plataforma-lotuneen garapenaren azalpena...... 52

4. Euskadiko bidaiari garraio sistema...... 57

4.1. Bidaiari garraio intermodalaren aukerak ...... 57

4.2. Garraio elkartrukerako guneak. Kokapena eta sailkapena ...... 60

4.2.1 Bizkaiko Lurralde Historikoa ...... 60

4.2.2 Gipuzkoako Lurralde Historikoa...... 64

4.2.3 Arabako Lurralde Historikoa ...... 67

4.2.4 Beste kokagune batzuk...... 67

5. Eranskina ...... 68

5.1. Indarraldia ...... 69

5.2. Berrikustea eta aldatzea ...... 69

5.3. Zehaztapenak ...... 70

5.4. Ezaugarritzea ...... 72

5.5. Definizioa eta garapena...... 73

5.6. Planaren izapideak ...... 73

5.7. Planaren kudeaketa...... 74

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. ii 1. Planaren aurrerapenaren aurkezpena eta sintesia

1.1. Testuingurua eta motibazioa

2002ko azaroaren 19an, Gobernuko kontseiluak “Garraio Jasangarriaren Plan Zuzentzailea. Euskadiko Garraioaren politika komuna 2002-2010” onartu zuen. Plan horren bidez antolatzen da Autonomia Erkidegoko garraio politika eta bere helburu nagusiak honakoak dira: garapen ekonomikoa garraioaren eskaeraren areagotzetik bereiztea, irisgarritasun unibertsala erdiestea, garraio moduen arteko oreka sustatzea, Euskadik Europan duen leku estrategikoa indartzea eta garraio jasangarriaren eredurantz jotzea.

VII. legegintzaldiko Eusko Jaurlaritza osatzeko Koalizio Hitzarmenak honakoa adierazten du: "beharrezkoa eta ezinbestekoa da, gure Herriaren lurralde kohesiorako eta Europan integratzeko, lurraldeak egoki artikulatuko dituen azpiegitura eta komunikazio sareen garapena. Eta helburu horretarantz bideratu behar da garraioaren azpiegituren politika, egoki plangintzatutako, orekatutako eta koordinatutako garraio komunikazio sistemaren bidez, dimentsio logistiko optimotik. Kalitatezko sare intermodala eskaini behar da, segurua; ekoizlea den eta barnetik eta barnerantz zirkulazio garrantzitsua duen herriaren barneko mugikortasun handiari erantzuteko gai izango dena ".

Aipatutako Plan Zuzentzaileak, Garraio Sare Intermodal eta Logistikoaren Lurralde plana idaztea jasotzen du berariazko jarduera moduan, honako estrategiak kontuan izanik: intermodalitatearen garapena sustatzea, Akitania-Euskadi Plataforma Logistikoa sustatzea, garraioaz bere osotasunean arduratzeko eta kudeatzeko gaitasuna izango duten Gune Logistikoak sortzea, garraio konbinatuaren eta intermodalitatearen garapena, etab.

Bada, ondorioz, Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sistemaren garapen harmoniatsua eta jasangarria (bere gehienezko ekarpena herritarren bizi kalitateari eskainiz eta Euskal Herriaren lehiakortasunarekin), eta bere integrazioa lurraldean eta Europan formulatzen da Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Plan honen Aurrerapena (PTSRILT).

Pertsonen mugikortasun beharren eta kate logistikoen beharren garapenak, urbanizazio maila altuak eta Euskal Herriaren konplexutasun orografikoak, EAEko sareek herrialde mugakideekin dituzten harremanak, azpiegiturek eskatzen dituzten inbertsio handiek eta garraioaren esplotazioan eta plangintzan parte hartzen duten eragile kopuru handiak garraio eta sektore logistikoan erakunde publikoen nahiz pribatuen ahaleginak modu koherentean artikulatzea eskatzen dute.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren AURRERAPENAK honako helburua du: Garraio Jasangarriko Plan Zuzentzailean eta Koalizio Hitzarmenean dauden ildoak garatzeaz gain, Euskal Herriko Lurraldearen Antolamenduaren 4/1990 Legetik eta Lurreko Garraioaren Antolamenduaren 16/1987 Legearen ildoak garatzea, garraio intrakomunitarioen plangintza egiteko EAEk duen botereari dagokionez, baita Estatuaren araudia betetzeari dagokionez ere, ingurumenarentzat jasangarria, ekonomikoki eraginkorra eta sozialki orekatua den sare intermodalaren eta logistikoaren plangintza egiteari dagokionez. Zehazki,

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 1 garraioaren lurraldeko plangintzak hirietako, gune produktiboetako eta logistikoetako sarearen nodoen arteko lotura eta harreman sarea artikulatu nahi du, baita horien kanpoaldearekiko lotura ere, komunitatearen interesen eta sistema ekonomiko nagusian duten garapenaren eta inkardinazioaren berariazko arazoaren arabera. Beraz, AURRERAPENEKO alternatibek eta zehaztapenek helburu bikoitza dute:

• Intermodalitatearen sustapena (bai merkantzietan, bai bidaiariekin). Berroreka modalaren tresna moduan, azpiegituren itoguneetako pilaketak prebenitzeko eta murrizteko, interkonexio eraginkorra lortzeko, merkantzien garraioan balioa galdu gabe, eta garraio multimodal sareak erabiltzeko.

• Egitura logistiko indartsuak topatzea, EAEko ekoizleen eta banatzaileen kostuak murrizteko eta jarduera logistikoaren eta garraioaren aukerak garatzeko.

AURRERAPEN horretan, kontzeptu logistikoak honakoa biltzen du: “erakunde baten jarduera nagusia babesteko baliagarri diren jarduerak. Jarduera horietan sartzen dira materialen kudeaketa eta biltegiratzea, garraioa, paketatzea, banaketa, sistema frontalen diseinua, informazio logistikoa, kudeaketa eta babes sistemen ingeniaritza, bizi zikloaren ingeniaritza eta bezeroarentzako zerbitzua”1.

Bestalde, garrantzitsua da kontuan izatea Europaz gaindiko Garraioen Sarearen lehentasunezko Proiektuetako bik zuzenean eragiten diotela gure lurraldeari:

• Alde batetik, 3. proiektua, Madril – Gasteiz – Dax trenbide sare berria.

• Beste aldetik, 6. proiektua, Penintsula - Kontinentea garraio multimodala.

AURRERAPEN proposamenaren osaeran, sektorekako ikerketa multzo zabalaren azterketaz eta egungo egoeraren eta etorkizuneko aurreikuspenen erradiografia egiteko lan eremu jakinez gain, kontuan izan dira EAEko lurralde eta sektore plangintzaren tresnak, Europar Batasunaren garraio politikako orientazioak eta arauak, indarrean dagoen plangintza eta mota guztietan dauden azpiegitura proiektuak (trenbideak, errepideak, portuak eta aireportuak), merkantzien garraio guneen egungo egoera eta garatzen ari diren proiektuak, konpetentzia eremuen eta erakunde arduradunen harremana eta lankidetza.

PTSRILT-aren AURRERAPENA dokumentua hobetu eta zehaztu egingo da audientzia tramitean, bere idazketarako eta behin betiko onarpenerako interesa duten eragile guztien parte hartzearekin.

1 IIE-ko Logistika, Garraio eta Banaketa interes taldeak mundu militarretik hartutako definizioa.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 2 1.2. Helburua eta helmena

AURRERAPEN fasean, PTSRILT-aren helburu nagusia bidaiarien modu aldaketaren sareen nodoen tipologia definitzea da eta helburu horretarako egituratutako lurrean jarduera logistikoak egitea; nodo horien kokapen idealak identifikatzea; azaleren balioztapena eta beren ezaugarri funtzionalak; eta, azkenik, nodoen kokapen aukerak zehaztea, abian dauden proiektuen edo EAEko beharrei eta helburuei erantzungo dieten plangintzen arabera.

Beraz, PTSRILT-aren helmena Lurralde Plan Partzialen eta Lurralde Plan Sektorialen interfaseak betetzera bideratuko da bereziki:

• Garraio azpiegituren plangintza, bereziki irisgarritasunaren eta garraio sareen nodo mota berezi horretako azpiegitura linealak sartzearen dimentsioetan.

• Lurraldearen plangintza, bereziki hiri plangintza eta kudeaketa arloetan eta espazio Red de fisikoan eragina duten baldintzatzaile funtzionalen eta estrukturalen azpiegituren centros de Plataforma ezarpenean. intercambio logística • Parte hartze dinamikoa egituratzea, trenetako, portuetako, aireportuetako, errepideetako eta lurraren garapeneko eta ekonomiaren sustapeneko EAEko Administrazio mailetako eta ekimen pribatuko arduradunen sustapenean, irizpideak koordinatzearen eta bateratzearen bidez, joko eremu egonkorra izateko eta eragileek jarduera modu erakargarriak izateko.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 3 1.3. AURRERAPENAREN garapenaren ikuspegia

EAEko Garraio Sare Intermodal eta Logistikoaren helburuak ezarrita (Sektore Planaren motibazioan eta helmenean azaldutakoak), AURRERAPEN dokumentuak proposamen orokorra formulatzen du bidaiaren gune intermodalentzat eta jarduera gune logistikoentzat. Proposamen hori koherentea da bidaiarien eta merkantzien garraioaren beharrekin eta garraioaren azpiegituren, sustapen ekonomikoaren eta lurralde ordenazioaren oinarri komunetan finkatzen da.

Bi nodo mota horientzako proposamenak egiteko beharrezkoa izan bakoitzaren berariazko lan metodologiak erabiltzea. Bidaiariek eta merkantziek ongi bereizitako arazoak dituzte. Aldaketa guneen ezarpena ere lurralde inguru oso desberdinetan jazotzen da. Azterketa egiteko eta erabakiak hartzeko teknikak oso dira desberdinak. Ondorioz, Plana ongi bereizitako zi zatitan egituratzen da: modu aldaketen guneen sarea (bidaiariak) eta Euskadiko Plataforma Logistikoaren osaera (merkantziak).

Hala ere, azpiegituren erabileran merkantzien eta pertsonen fluxuan dauden harremanak eta zerbitzu komunak direla eta, komenigarria da ikuspegi barneratzailea izatea, kudeaketa errazteko. Horregatik, bi dimentsioak bilduko dituen Plan bakarra aurkezten da.

Dokumentu honen osagarri moduan, monografiko batzuk egin dira eta honakoak nabarmendu nahi ditugu:

• Europako logistikaren ildoak.

• Logistikaren egoera Euskadin.

• Bidaiarien garraioaren joerak Europan.

• Bidaiarien garraioaren egoera Euskadin.

• Plataforma Logistiko baten garapen alternatibak eta proposamenak Euskadin.

• EAEko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Plan Sektorialaren Aurrerapenaren oinarri juridikoak.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 4 1.4. Modu aldaketaren Guneen Sarea

Proposatzen den modu aldaketaren guneen sareak honako hierarkizazioa planteatzen du:

• Gune intermodal handiak: mugikortasunaren arlo guztiei erantzuna emateko ahalmena duten guneak: aldirikoak, herrialdekoak eta ibilbide luzekoak. Horietakoren bat Euskal Herriko Abiadura Handiko Trenbide Sare Berrirako geltoki moduan baliagarria izan daiteke. Gune intermodal handi horietan funtsezko da bidaiariarentzako informazio sistema argia eta eraginkorra ezartzea, bidaiariak bere mugimendu konbinatuetarako dituen aukera guztiak ezagutu ditzan.

Bizkaian, hiru dira mugikortasun arlo guztien aldaketa ahalbidetzeko ezaugarri egokiak dituzten gune intermodal handiak: Loiuko aireportua, eta San Mames. Azken bi horiek alternatiba baliagarriak dira Bilboko Abiadura Handiko trenaren terminalerako.

Nola Gipuzkoan hala Araban, gune intermodal handi horiek Donostiako eta Gasteizko Abiadura Handiko geltokiak izango lirateke, hurrenez hurren.

• Trenbide aldatzaileak: maila horretan sartuko genituzke honako geltokiak:

• Bolueta: Bilbo Atxurri – Bermeo eta Bilbo Donostia lineen eta Bilboko Metroko 1. eta 2. lineen arteko aldaketa zuzena ahalbidetzen du.

• Alde Zaharra: EUSKOTRENen Bilbo – Lezama linearen eta Bilboko Metroko 1. eta 2. lineen arteko modu aldaketa ahalbidetzen du.

• Sestao Urbinaga. Egungo egoeran, ez da ez erreala, ez operatiboa aldirikoen C1 eta C2 lineen eta Bilboko Metroko 2. linearen arteko modu aldaketa. Bilbo Metropolitarreko Area Funtzionalaren Tren Sarearen azterketak adierazten duen moduan, Sestao arteko C1 eta C2 lineen tren zerbitzuak tranbia bilakatu nahi badira, modu aldaketaren arrakasta geltoki bat ezartzeak baldintzatuko du (Renfeko geltokia, hasieran, eta Tranbiarena, etorkizunean), Urbinagan, Bilboko Metroaren estazio berriaren ondoan.

• Trena - ibilgailu pribatua - autobusa aldatzaileak: kategoria horretan sartzen dira honako gune intermodalak: Leioa, , , Ansio, Lezama, Muskiz, Gernika, Lemoa eta Kadagoa Bizkaian, Amurrio Araban eta Irun, Tolosa, Zumarraga, Beasain eta Maltzagako tren geltokiak, Gipuzkoan.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 5 1.5. Euskadiko Plataforma Logistikoaren osaera

1.5.1. Garapen aukerak Euskadiko logistikaren egungo egoeraren azterketak, bere testuinguruak, Europako Logistikaren egungo egoera Eskualdeko konpetentzia Europako ildo logistikoak Euskadin logistikari dagokionez, eta autonomia erkidego mugakideekiko erkaketak EAErako

•Katalunia •Kanporatzea /espezializazioa hainbat aukera daudela adierazten dute. Estatu mailan eta Europa mailan bere •Madril • Ekoizpen Sistema •Transeuropean Networks protagonismoa handitzera bidera daitezke, ikuspegi logistikotik. Aukera horiek •Aragoi •Eragile logistikoak • Benchmark : Rhône-Alpes eta honako puntu hauetan laburbil daitezke: •Errioxa •Euskadi- Akitania Plataforma - Baden-Wütterber Logistikoa • Endogenoak: jatorria edo helmuga Euskal Herrian duten merkantzien bilketatik eta banaketatik datorren logistika estatikoa. Aukerak, logistikaren ikuspegitik, datozen urteetan sortuko diren tonen areagotzea hartzeko gai izango diren IInfraestructurasmodale modales kalitatezko azpiegiturak eskaintzetik igaroko da. Carreteras PuertosPortuak AeropuertosAireportuak FerrocarrilTrena • Penintsula - Kontinentea errotula: EAEren kokapen geografikoa eta • 2º Plan de Carreteras PV ••Bilbo •Sondika •PTS redsarea Penintsularekin eta Europarekin dituen komunikazioak medio, merkantzia asko PV trenbidea 1999-2010 ferroviaria PV • Pasaia •Foronda • Estudio red ferro. igarotzen den eremua da. Zentzu horretan, merkantzia horiek aukera bat dira, • PTS carreteras Bizkaia •Bermeo • Hondarribia Bilbao Metropol. EAEn modu aldaketa gune horietako bat edo batzuk jartzen diren neurrian, beste merkantzia batzuk erakartzeko. Hain zuzen ere, lehen modu aldaketa

Merkantzien fluxua beste lekuren bateko instalazioetan egiten zutenak edo lehen modu aldaketarik egiten ez zuten merkantzia berriak erakartzeko. •Aukera logistikoak Euskadin: ― Endogenoak • Atlantikoa-penintsula banaketa: Frantziako mendebaldea oso aukera ― PenintsKontinent- errotula ― Banaketa atlantiko penintsularra garrantzitsua da Euskal Herriarentzat. Gainera, ez da ahaztu behar Iberiar ― Ozean Gaindiko atea penintsulak osatutako hinterland-a; bertan, EAEk kokapen logistiko pribilegiatua du. • Ate transozeanikoa: EAEko portuek paper garrantzitsua jokatu behar dute Eragile logistikoak kokatzeko penintsulako merkantzien garraioan eta gateway paperean, Europa-Amerika •Kokapenabaldintzak biztanleria / industria • trukean. • Intermodalitatea Aipatutako aukerak aprobetxatzeko beharrezko premisa moduan, bi faktore garrantzitsu daude eta kontuan izan behar dira plangintza egitean: • Azpiegituren sistema osoak egon behar du (errepideak, trenak, portuak eta Gune Logistiko tipologia aireportuak), eta sare egokia izan behar dute, jatorria edo helmuga EAEn • • Portuko trafikoarekilotutako jarduer duten merkantzientzat edo beste merkatu batzuetarako igarobide moduan. Banaketa sostengua •Modu aldaketa • •Gunelologistikog eremuaistikohandia Azpiegitura horiek gune logistikoen plataforma batekin osatu behar dira. Haiek Beste alderdiak •sostengugune Ordenación territorial y balio erantsia eskaini behar die kate logistikoko eragileei, banaketa eta •Orografia txikiak suelo biltegiratze lanetan. PTSPTP Bilbo Activ. PTPPTP Bilbao PTPPTSLurra •Plangintza PTP Econó- MetroDonostiapoli - Vitoria-Jard. •Demografia DonostiaPTP micastano tano GasteizEkonom Hainbat azpiegituren garapena beste Sektore Planen bidez plangintzatuta dator. Dimentsionamendua Metropoli- Araba •Lur logistiko Zentrala Horretaz gain, Euskadiko plataforma logistikoaren osaeran kontuan izan da egungo • Lurraren beharrak egoera eta azpiegituren etorkizuneko garapena, hori baita funtsezko elementuetako • Lurraren kokaerabilpgenaarritasuna bat Euskadiko logistika orokorraren osaeran. Kontuan izan den beste elementu bat eragile logistikoen beharrak dira. LOGISTIKOAREN Segmentuek hainbat behar logistiko dituzte, ez soilik funtzionaltasunari dagokionez EUSKADIKO PLATAFORMA OSAERA (ontzi motak, beharrezko zerbitzuak, etab.), baita lurzoru logistikoari dagokionez ere (biztanleria nukleo handietatik gertu egotea, modu aldaketa gune batetik gertu aukera Sare Fisikoaren osaera Plataforma nodoen egoteko beharra, etab.) • Zentralizazioa • Definizioplangintza funtzionala garapena • Territorialización máxima •Proiektuen •Espezializazio •Inbertsio bideragarritasuna koordinatua aukerak

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 6 Modu horretan, lau tipologia identifikatu dira, egituratutako instalazio logistikoen hornidurari dagokionez: 1. Lehenik, gune logistiko handiak koka daitezkeen lekuak ageri dira, banaketa penintsular-nazioartekoak. Leku horietan gune logistikoak koka litezke, banaketa enpresa handientzat, operatzaile logistiko handientzat edo nazio eta nazioarte mailako garraiolari enpresentzat diseinatuta. Gune horietan balio erantsi handieneko jarduerak egin ohi dira: picking, packing, biltegiratzea, etiketak jartzea, etab. Aldi berean, inbertsio berriak erakartzeko baliagarri izan daitezkeen guneak dira eta bigarren mailako aukera dira zona metropolitarretan pilaketak daudenean. Mota horretako guneentzako kokaleku egokiena lurzoru logistikoaren bigarren maila da; bertan, lurzoruaren prezioak baxuagoak dira eta erabilgarritasun handiagoa dago hedadurari dagokionez. Kasu horretan, bide handietarako irisgarritasun egokiak ere bermatuta egon behar du. 2. Jarduera Logistikoen Eremua (ZAL), portuetara eta aireportuetara lotuta. Azpìegitura horien jarduerarekin oso lotuta dauden guneak dira eta gune horien eguneroko jarduera errazten dute, kate logistikoari balioa erasten dioten aldi berean. Mota horretako gune baten kokapen ideala portutik ahalik eta gertuen egotea litzateke, errepide eta tren azpiegitura nagusiekin lotura ona izanik. Gune logistiko mota horretan koka litezke, besteak beste, itsas garraioko enpresak: kontsignatarioak, garraio kudeatzaileak, etab.; aireko garraioko enpresak: nazioarteko presazko garraioa eta operadore logistikoak, etab. 3. Hirugarren maila batean ageri dira logistikarentzako sostengu guneak. Logistikarako sostengu instalazioak ezartzera bideratutako eremuak dira, eta ongi bereizitako bi tipologia bilduko lituzkete, biltegiratze jarduerarekin duten harremanaren arabera. Lehen planoan, eskualdeko banaketa guneak gara litezkeen eremuak nabarmentzen dira (EAEn jada garatu diren motakoak: Aparcabisa, Gasteizko Garraio Gunea, etab.). Gune horiek hirigune handietatik gertu egon behar dute eta bide nagusiekin oso ongi komunikatuta. Gune horien bezeroak besteren artean, honakoak dira: paketeria industrialaren enpresak, courier enpresak, karga orokorreko garraiolariak eta operatzaile logistikoak (oro har, sostengu biltegiak edo cross-docking direlakoak instalatzeko). Modu osagarrian, beste tipologia bateko logistikarako sostengu guneak garraio sistemaren babes moduan baliagarri diren jarduera horiek guztiak izango lituzke, baina biltegiratze eta banaketa kontuetan eragin gabe. Bigarren mailako guneak dira eta gune logistikoen lehen mailako sarea osatzen dute, lurralde irizpideekin eta behar jakinak erantzunez. Zehazki, honako hauen moduko jarduerak izango lirateke: truck-center, edo kamioientzako eta gidarientzako zerbitzu guneak (gasolinerarekin, konponketa eta mantentze laneko tailerrekin, jatetxearekin, etab.), aparkalekuak (ibilgailu arinenak edota astunenak) eta merkantzia arriskutsuen aparkalekuak, etab. 4. Modu osagarrian, plataforma intermodal bat ezartzeko lekuak ageri dira, trena- errepidea eta trena-trena (bidearen zabaleraren aldaketa) intermodalitatea bermatuko dutenak. Mota horretako plataforma bat sostengu handia izango litzateke EAEko logistikarako eta bere garapena erraztuko luke, maila euroatlantiarrean. Ezaugarri horietako gunearen bezeroak, besteak beste,

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 7 honakoak dira: garraio konbinatuko operadoreak, intermodalitate beharra duten operadore logistikoak eta garraiolari handiak (bereziki nazioartekoak), intermodalitate beharrak dituztenak Tipologia horiek, lurzoru logistikoaren beharrei dagokienez, Euskadiko logistikaren garapenerako, jarduera logistikoak ezartzeko ezaugarri egokiak dituen eta eskuragarri dagoen lurzoru industriala kontuan izanik osatu dira. EAEko lurraldean garatu beharreko lurzoru logistiko egituratuaren beharrak, garapen logistiko egokia bermatzeko eta, modu horretan, ondorengo urteetan Euskadiren industria lehiakortasunari eusteko ezarritako gune tipologien arabera bereiz daitezke: • Banaketa / gehitzea logistikaren sostengu guneak. 450 ha inguruko beharra aurreikusten da biztanleria nukleo handien merkantzia banaketa egokia bermatzeko. • Portuko jarduerak sostengatzeko ZAL-ak. Eskuragarri 250 ha baino gehiago daudela uste da portuko jarduerak sostengatzeko. • Plataforma intermodalak eta gune logistiko handia. 1.800 ha-ra irits daitekeen guztirako beharra dagoela aurreikusten da. • Azkenik, logistika sostengatzeko instalazio txikienak plan honen helmenetik kanpokotzat hartu dira, garapen eta dimentsionamendu zehatzen eremuen proposamenari dagokionez.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 8 1.5.2. Sare proposamena Dokumentu honetan EAErako Plataforma Logistikoa proposatzen da, hazkunde logistikoa eta Euskadiko industria garapenaren sostengu egokia bermatzeko. Proposatutako sare logistikoak espezializazio koordinatu eredua jarraitzen du eta, bertan, EAEko hiru lurralde historikoen artean banatzen dira aipatutako gune Nuevos centros de la Plataforma Logística Aquitania – Euskadi en la CAPV tipologia guztiak. Modu horretan, zerbitzu logistikoen eskaintza arrazionala bermatzen da EAE osorako.

Ondoren, Plataformaren nodo nagusiak aurkezten dira, Lurralde Historikoetan BERMEO CSL banatuta: BIDASOA ZAL P I ZAL LOIU DONOSTIA CSL LANBARREN BILBAO Bizkaia A. Donostialdea A. Metrop . Bilbao CSL A. Oria CSL A. Deba Bilboko Portuaren hazkundea EAEko garapen logistikoaren euskarri nagusietako CSL CSL ELGOIBAR LASARTE bat da. Hazkunde hori sostengatu behar duen jardueretako bat Portuak mugitzen A. Durango DURANGO dituen merkantzien tratamendu logistikoari eskainitako eremua da (biltegiratzea, CSL intermodalitatea, etab.). Garapen hori errazteko komenigarria da ZAL bat ezartzea Portuaren inguruetan. BEASAIN - GABIRIA CSL A. Vrola EAEko sektore logistikoaren diagnosiaren beste ondorio batek honako beharra nabarmentzen du: Bilbo Handia eremutik gertu eskualdeko banaketa gune bat, Loiuko, Bermeoko eta Durangoko ekoizpen eta kontsumo eremuetatik gertu balizko ASPARRENA– guneak kokatzeaz gain. SAN MILLÁN ZAL PL A Vitoria _ CSL Gasteiz Llanada Alavesa Gipuzkoa VITORIA Proposatutako plataforma logistikoaren beste nodo bat Lurralde Historiko honetan Plataforma Intermodal bat garatzeak osatzen du, Bidasoa inguruan. P I EBRO Beste alde batetik, eskualde banaketako lau gune egitea planteatzen da. Kasu horretan, kokapen aukerak murritzak dira, EAEko eremu horretan ezaguna den lurzoruaren finkapen egoera dela eta. Nolanahi ere, Donostialdeako, Oriako, Debako eta Urolako ekoizpen eta kontsumo areek baliagarri izan beharko dute. Gipuzkoan, horretaz gain, Pasaiako portuaren sostengu ZAL-a kokatzea izan beharko da kontuan.

Autopistas de Áreas de producción y Araba Autopistas libres de CSL Centro Soporte Red de interés preferente. Autovía y vías Ebro / Meseta interkonexioko plataforma intermodala garatzeko beharra P I Centro dos aurreikusten da, Arabako Lautadan kokatutako gune logistiko handia, eskualde ZAL Zona Actividades Ancho banaketako gunea, Gasteizko ekoizpen eta kontsumo areari zerbitzua eskainiko Ancho UIC PL Gran Centro Logístico Llanada diona eta aireportua sostengatzeko ZAL bat, Arabako Lurralde Historikoan.

Fuente: Elaboración propia

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 9 Plataformaren nodo nagusiak aurkeztu dira, baita beren balizko kokapenak ere. Horien garapenak kontuan izan beharko ditu beste faktore batzuk, hala nola, merkatuak eta bideragarritasun ekonomikoak markatzen dituztenak. Beraz, jarduera logistikoen garapenak egokitu egin beharko dira. Merkatu irizpideak aipatzen direnean, instalazio logistikoen eskaintza eta haiek erakar dezaketen eskaera nabarmendu nahi dira. Bideragarritasun ekonomikoaren irizpideak kontuan hartzen du eskaeraren erakarpen hori eta gune horietako bakoitzerako egin behar den beharrezko inbertsio garrantzitsuarekin jartzen du harremanetan. Beraz, eragileen eta garraio eta sektore logistikoko operatzaileen beharrak betetzen dituzten proposamenen antzeko jarduerak daudenean, proiektuak egiteko larritasuna murriztu egiten da eta atzeratu egin daiteke denboran.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 10 2. Aukera logistikoak EAEn

EAE-ren inguruko hinterland izenekoaren azalera, biztanleria eta dentsitatea (2.001) 2.1. EAE: mugaz haraindiko espazioaren errotula Azalera Biztanleria Dentsitatea Km2 Bizt/Km2 2.1.1. Ingurune geologistikoa ezaugarritzea EUSKADIKO AEA 7.235 2.099.829 290 EAEren kokapen estrategiakoak, penintsulako eta Europako merkatuen igarobide Araba 3.037 282.989 93 moduan, EAE 12 milioi biztanle inguruko hinterland baten gune moduan kokatzen Bizkaia 2.217 1.140.288 514 du. EAEz gain, hinterland horrek honakoak biltzen ditu: Frantziako Akitania eta Gipuzkoa 1.981 676.552 342 Midy Pyrinées, iparraldean; Nafarroako Foru Erkidegoa, ekialdean; Kantabria, NAFARROAKO FE 10.391 530.819 51 mendebaldean; Errioxa, iparraldean, lehen koroan eta Aragoi, eta Gaztela Leonen zati bat (Soria, Burgos eta Valladolid) bigarrenean. KANTABRIA 5.321 535.131 101 ASTURIAS 10.604 1.062.998 100 EAE estrategikoki dago kokatuta Europako Ardatza Atlantikoaren gunean. Hori da, CASTILLA ETA LEON (Burgos, Soria, Valladolid) 18.416 937.742 51 Ardatz Dortsalarekin edo Europako bananarekin (Londrestik Italia iparralderaino, ERRIOXA 5.045 276.702 55 Parisetik eta Rhin-Rhur eremutik igaroz) eta Arku Mediterranearrarekin batera ARAGOI 47.720 1.204.000 25 (Valencia, Bartzelona, Lyon), Kontinente Zaharraren hirugarren ardatz ekonomiko handia. Penintsula eremuan, EAE erlaitz Kantabriarrak eta Ebroren ardatzak AKITANIA 41.309 2.908.359 70 osatutako errotulan dago, ahalmen ekonomiko handiko eremuan. MIDY-PYRÉNÉES 45.348 2.551.687 56 Guztira 114.649 8.902.527 63 Garrantzia duen eremu ekonomikoa da, bai penintsulan eta baita Europan ere. Urteko BPG, eremu horretan, 2000. urtean, 215.000 milioi eurokoa zen gutxi Iturria: Eustat, INE eta INSEE gorabehera, eta maila ekonomikoa, per capita, Europako batez bestekoaren ingurukoa. Bere aldetik, EAE, Nafarroako FEarekin eta Kantabriaren eta Errioxarekin batera, 55 mila milioi euro baino zerbait gehiago dira (9,2 bilioi pezeta). Egitura ekonomikoa aldatu egiten da eremu batetik bestera. Frantziako Akitania eskualdearen eta Errioxako AEren kasuan, nekazaritza jarduerak pisu garrantzitsua Barne Produktu Gordina, VAB-aren banaketa eta Erosketa Berdintasun Gaitasuna (2.000) du BPGaren osotasunean. Bi kasuetan, Balio Erantsi Gordinaren %11,2ko nekazaritza jardueren pisuaz ari gara. Ehuneko hori EAEkoa, Nafarroako FEkoa BPG VAB-aren banaketa BPG edo hinterland horretako gainerako lurraldeetakoa baino altuagoa da. (milioi Ecu-Euro) biztanleko Zerbitzuak Nekazaritza Industria Eraikuntza PPS EAEk eta Nafarroako FEk egitura ekonomiko nahiko orekatua dute: BEGeko %2-4 EUSKADIko A.E. 35.015 %55,7 %1,4 %35,9 %7,0 16.702 inguruko lehen sektorea; jarduera ekonomikoaren %30 eta %45 arteko industria; Araba 5.744 %48,4 %2,2 %43,0 %6,2 20.335 eta sortutako produktuaren % 50-60 adierazten duten zerbitzuak. Bizkaia 17.737 %59,4 %1,1 %31,5 %8,0 15.584 Industria da eremuaren ardatz ekonomikoetako bat. Sektore horretan 950 mila Gipuzkoa 11.534 %53,5 %1,5 %39,0 %6,0 17.082 langile inguru daude; jarduera ekonomikoa herrialde horretako ardatz ekonomiko NAFARROAKO A.E. 9.237 %50,8 %4,7 %36,7 %7,8 17.755 nagusietako bat da. KANTABRIA 7.093 %66,3 %5,1 %25,0 %7,6 13.255 EAE, bigarren sektorean 200 mila langile baino gehiago dituela, gune industrial ASTURIAS 12.819 %62,3 %6,0 %29,0 %6,7 12.153 nagusia da. Enpresa txikiek eta ertainek osatutako ehun ekonomikoan, euskal GAZTELA ETA LEON 32.530 %62,3 %6,0 %29,0 %6,7 13.151 industriak izaera esportatzailea du. Eskualde Frantsesetan gertatzen ez den ERRIOTXA 4.040 %52,8 %11,2 %33,6 %6,4 14.601 moduan, EAEn hedadura handiko establezimendu edo gune produktibo gutxiago ARAGOI 17.716 %62,3 %6,0 %29,0 %6,7 15.151 daude. Hala ere, inportazio eta esportazio estatistikek adierazten duten moduan, AKITANIA 48.258 %63,6 %11,2 %19,9 %5,3 16.668 euskal ekonomiaren irekiera gradua oso esanguratsua da. MIDY-PYRÉNÉES 48.400 %72,0 %4,50 %18,3 %5,2 19.300 Guztira 215.108 18.103 Iturria: Eustat, INE eta INSEE

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 11 2.1.2. Euskadi-Akitania plataforma logistikoa

Inportazioak, Esportazioak eta industria jarduera (2.000) Ekonomiaren globalizazio prozesu geldiezinaren aurrean, herri mailako kolektiboek mugitzen diren merkatuan dituzten estrategiak berriz definitu behar dituzte, Importaciones Exportaciones Industria prozesua bere izaera propioa onartuz hasita. Modu horretan, ñabardura bereizle (millones Ecus) (millones Ecus) Empleados Establecimientos garbiekin aurkez daitezke beren merkatuan; horregatik, Euskadi edo Akitania > 500 empleados moduko lurralde txikietako gizarteak prozesu globalizatzaileak guztiz xurga ez EUSKADIKO AEA 6.672 9.599 202.088 26 ditzan, beren ezaugarri bereizleak nabarmentzen dituzte eta bere jendearentzako Araba 1.379 3.146 39.129 5 etorkizunaren aldeko ahaleginak bateratzen dituzte. Bizkaia 3.353 3.444 85.288 11 Bi herrialde horiek Bizkaiko golkoaren itsasertzean kokatutako herrialde naturala Gipuzkoa 1.940 3.009 77.671 10 osatzen dute, Arku Atlantikoaren gune geografikoan, eta mugaz gaindiko NAFARROAKO FE 2.840 3.920 61.700 9 kooperazio espazioa osatzen dute. Hori sendotu egingo du Euskadi-Akitania KANTABRIA d.e. d.e. 34.140 0 Plataforma Logistikoaren proiektuak. ASTURIAS d.e. d.e. 57.000 16 Euskadiren eta Akitaniaren kokaleku geografikoa igarobide naturala da Europako CASTILLA ETA LEON d.e. d.e. 148.000 16 merkatuen eta gainerako Penintsularen artean. Modu horretan, pertsonen eta ERRIOXA d.e. d.e. 30.173 0 merkantzien fluxu garrantzitsua izaten da igarobide horretan. Garraio modu nagusia ARAGOI d.e. d.e. 108.900 24 errepidea da. AKITANIA 6.293 8.883 163.504 31 Egun, eremu horrek hainbat logistika eta garraio azpiegitura baditu ere, datozen MIDY-PYRÉNÉES d.e. d.e. 156.300 43 urteetarako garraio intermodalen azpiegituren garapen garrantzitsua aurreikusi Guztira 961.805 165 behar da, bereziki trenari dagokionez. Iturria: Eustat, INE eta INSEE Ahalmen handiko bideen azpiegitura sareak estaldura ematen dio eremu osoari eta komunikazio egokia bermatzen dute Europarekin eta Estatuarekin. Errepide bidezko merkantzien garraio guneei dagokienez, egungo eskaintza honakoa da: Zaisa (Irun), 20 Ha, eta beste 20 Ha-tan hedatzeko aukera; Gasteizko CTV, 33 Ha, eta beste 50-60 Ha-tan hedatzeko aukera; Aparkabisa (Bilbo), 20 Ha, eta beste 15- 20 Ha-tan hedatzeko aukera; eta Bordele-Fret, 60 Ha. Egungo instalazioen hedatze horretaz gain, epe ertainera, merkantzien gune berrien garapena aurreikusi behar da, plataforma intermodal berriak barne. Garraioak eta komunikazioak Eurolurraldean Abiadura Handiko sare berriak, garraio sare konbentzionalaren modernizazioarekin Autop. Trenb. Aire trafikoa Itsas trafikoa batera, errepidearen alternatiba izango den garraio eskaintza eman behar dio Merkantziak Itsasontzi Merkantziak km km Airep. Bidaiariak Portuak lurraldeari. Horrek errepidetik merkantzien eta bidaiarien trafikoa xurgatzea (t) ak (milaka t) ahalbidetuko luke, Irungo igarobidea pittin bat arinduz. Egun, lau geltoki intermodal EUSKADIKO AEA 463 611 3 2.288.491 39.774 3 5.114 26.172 daude: Irun-Hendaia, bideen zabalerek karga haustera behartzen dute; Bordele- Araba 172 156 1 144.412 33.776 Hourcade; Baiona-Mougerreko CEF; eta Jundiz. Merkantzien fluxuaren hazkunde Bizkaia 146 266 1 1.969.245 5.684 2 3.692 22.411 handiak errepidearen, trenaren eta itsas garraioaren arteko lotura intermodalen Gipuzkoa 145 189 1 174.834 314 1 1.422 3.761 garapen handiagoa eskatzen du. NAFARROAKO FE 213 241 1 278.463 631 Bilbo da eremuko portu nagusia (3.700 ontzi eta merkantzien 22,4 milioi tona), AKITANIA 730 1.685 6 4.145.182 15.300 2 5.088 13.045 Baiona (1.955 ontzi eta 4,3 milioi tona) eta Bordele (3.100 ontzi eta 8,6 milioi tona) Dordogne 359 2 53.490 baino askoz aurrerago. Bilboko Portuaren hazkunde ahalmen altua nabarmendu Gironde 343 449 1 2.792.000 14.000 1 3.133 8.682 behar da, bai trafikoan eta baita operazio kopuruan ere. Landak 51 312 Azkenik, euroeskualdeko aireportu sistema bost aireportuk osatzen dute. Horietako Lot et Garonne 117 258 1 25.592 hiruk garrantzi handia dute merkantziei edo pertsonei dagokienez. Bilboko Pyrenées Atlantiques 219 307 2 1.274.100 1.300 1 1.955 4.363 aireportua, funtsean, bidaiarien zirkulazioan aritzen da (2 milioi bidaiari urteko). Guztira EUROLURRALDEA 1.406 2.537 10 6.712.136 55.705 5 10.202 39.217 Beste muturrean dago Foronda aireportua (Gasteiz), aireportu hori merkantzien garraioan espezializatu da nabarmen (40.000 tona urteko). Bere aldetik, Bordeleko Iturria: Eurolurraldea 2000. Eustat aireportuak erabilera mistoa du (2,7 milioi bidaiari urteko eta 14.000 tona urteko).

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 12 Testuinguru horretan, Akitania-Euskadi Plataforma Logistikoaren helburuetako bat moduan planteatzen da egitura logistikoaren eta garraio intermodalaren egitura indartsua sortzea, honako eraginekin: • Europako erdialde-iparralde eremua arintzea (Rotterdam, Hamburg, Le Havre, etab.). • Garraio fluxuak dibertsifikatzea. • Negozio bolumena areagotzea. Horrek aberastasuna sortuko du. • Oro har, Atlantikoko espazioa hobetuko duten sinergiak sortzea. Horretarako, hainbat proposamen planteatzen dira honen inguruan: • Dauden plataformak hobetzea: Judizeko plataforma intermodala, Irun – Hendaia plataforma, Baiona – Mouguerre plataforma, Bordele – hourcade eta Inmarlo – Bilboko portua. • Portuen arteko lankidetza, kabotajearen garapenaren, Bilboren eta Baionaren arteko edukiontzien itsas garraio linea erregularraren sorreraren eta feeder lineak areagotzearen bidez. • Lurreko plataformen arteko lankidetza. • Komunikazio ardatzak hobetzea, bai trenekoak eta baita errepidekoak ere. Amaitzeko, adierazi behar da erabaki frantsesak, epe motzean, ez direla oso koherenteak plataforma bateratu baten aukerarekin; horrek, EAEri, plataforma horretako elementu nagusiak hegoaldera mugitzeko ahalegina egiteko aukera eskaintzen dio.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 13 2.2. Aukera logistikoak dituen espazioa

2.2.1. Merkantzien fluxua EAEko merkantzien fluxuen azterketak lurralde horretan logistika estatikoa sortzeko aukerak ezagutzea ahalbidetu behar du eta, ondorioz, eman daitezkeen aukera logistikoak. EAEko merkantzien fluxuen azterketa taulak adierazten duen moduan, errepideko garraioak pisu garrantzitsua du beste hiru motekin alderatuz gero (itsasokoa, trenezkoa eta airezkoa). Errepidetik mugitutako fluxuen guztirakoa %65 da, itsas garraioak mugitutakoa %30 eta trenez mugitutako %5. Aireko garraioa gutxiesgarritzat har daiteke, gainerako moduekin alderatzen bada. EAEko truke fluxu nagusia gainerako Iberiar Penintsularekin jazotzen da errepidez, eta orekatua da bi zentzuetan (irteerak eta sarrerak), urtean 20 milioi tonatara heltzen da. Nazioarteko mugimenduari dagokionez, nolabaiteko desoreka dago inportazioen (4 milioi tona inguru) eta esportazioen (3,5 milioi tona inguru) artean. Europarekiko igarobide fluxuek ere nolabaiteko desoreka agertzen dute, EAEren eta Europaren arteko fluxuen zentzu berean. Horrek EAEk penintsularen eta Europaren arteko nazioarteko trukean duen garrantzia azpimarratzen du (bereziki jatorria eta helmuga Frantzian dutenak). Epe ertainean (2010. urtea) egoera hori aldatu egingo da, fluxuak areagotu egingo baitira, eta ez soilik merkataritza faktoreak medio. Hazkunde horretan gehien eragin behar duten faktoreen artean honakoak nabarmentzen dira: intermodalitatearen sustapen politika komunitarioak, Europar Batasunean herrialde berriak sartzea, Bilboko Portuan trafikoa hartzea, azpiegitura intermodalen garapena Euskal Herrian, etab. Aldaketa horiek ondorengo taulan ageri diren fluxuak eragingo dituztela uste da. Horietatik honako ondorioak atera daitezke: • Errepideko garraioak nagusi izaten jarraituko du, nahiz eta tren bidezko garraioak hazkundea izango duen. • Hainbat administraziotatik intermodalitatea sustatzeko ahalegin garrantzitsuak egiten ari badira ere, epe ertainean, tren azpiegiturak ez dira erabilgarri egongo %100ean. Horrek ondorioak izango ditu merkantzien mugimenduan. • Truke desorekak ez dira aldatuko zentzu horretan (etorkizuneko aurreikuspenak egiteko erabilitako metodologiak ez du ahalbidetzen kontuan izatea aldaketak zentzu horretan). • Azkenik, itsas garraioak izango duen garrantzia nabarmendu behar da eta EAE osoko logistikan izango duen paper erabakigarria. Fluxuak areagotzeak logistika estatikoaren bolumena ekarriko du. Horrek ondorengo atalean deskribatzen diren aukera multzo logistikoak ekarriko dizkio EAEri.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 14 2.2.2. Aukera logistikoak EAEn Ondoren EAEko epe ertaineko eta luzeko aukera logistikoak laburbiltzen dira. Oportunidades logísticas de la CAPV: Rótula Península – Continente (Puerta Atlántica de • Endogenoak Europa) Jatorria/helmuga Euskal Herrian duten merkantzien biltegiratzetik eta banaketatik datorren logistika estatikoa. Aukerak, logistikaren ikuspegitik, datozen urteetan sortutako tonen hazkundea xurgatzeko gai izango diren kalitatezko azpiegiturak ezartzetik igaroko da. Tradizionalki, merkantzia horiek zamatzaile taldeen beraien biltegiek edo biltegizainek eta banatzaileek tratatzen zituzten. Egun, zerbitzu logistikoen kanporatzeak lurzoruaren eskaera handiagoa errazten du, operatzaile logistikoen eta garraiolari espezializatuen aldetik, fabrikatzaileen beraien eta biltegizain- banatzaileen biltegiratzerako lurzoruaren eskaera tradizionalaren aurrean. • Penintsula – Kontinentea errotula: Europako Ate Atlantikoa EAEren kokapen geografikoa eta Penintsularekin eta Europarekin dituen harremana medio, eremu hori merkantzien trafiko asko duen eremua da. Zentzu horretan, merkantziak aukera logistikoak dira, kargan haustura lortzen den heinean. Bestela, trafikoa baizik ez baitira izango (horrek metaketa handiagoa eragingo du, ingurumen kutsadura handiagoa, etab.). Beraz, garraioa mota horrekin haustura puntu bat lortu behar da (modu aldaketaren bidez). Hori posible izango da EAEn modu aldaketa gune bat edo batzuk ezartzen diren heinean. Lehen beste instalazio batzuetan modu aldaketa egiten zuten Iturria: Bertan egina merkantziak erakarri beharko dituzte (beste portu batetik sartzen ziren, kamioian eramaten ziren Frantziaraino eta, bertan, trenera aldatzen ziren, etab.) edo lehen modu aldaketa egiten ez zuten merkantziak erakarriz (trafikoaren erakarpen hori erraztu egingo du EAEn UIC trena sartzeak eta Europar batasunaren garraio intermodala sustatzeko politikak). EAEren aukera logistikoak: Banaketa atlantiar – penintsularra (Arku atlantiarraren ardatza) • Banaketa atlantiko-penintsularra Aukera logistiko hori EAEren egoera erabil litezkeen hinterland-en arabera aztertuz sortzen da. Zentzu horretan, Frantzia mendebaldea aukera oso garrantzitsua da Euskal Herriarentzat. Eskualde garrantzitsua da, biztanleriari eta industria ekoizpenari dagokionez, banaketa eta logistika behar handiak ditu eta merkantzien fluxua erakartzeko gaitasun handia. Eskualde hori, bereziki, beste portuetatik zerbitzatzen da eta Bilbo, egun, feeder moduan aritzen da. Epe ertainean, Bilboko Portuak, egiten ari diren inbertsioak eta bere merkataritza politika medio, bere eragin eremua zabaltzea lortzen badu, eskualde horrek aukera handia eskainiko du, ez baitu portu garrantzitsurik. Gainera, ez da ahaztu behar Iberiar Penintsulak berak osatutako hinterland-a; frogatuta geratu da bertan EAEk kokapen logistiko pribilegiatua duela. Zehazki, esan liteke Bilbo Iparraldetik penintsularen erdialdera sartzeko nodo nagusia dela. • Ozeanoaz gaindiko atea Euskal Herriko portuen sistemaren azterketak Bilboko Portuaren hazkunde palanka batzuk agertzen ditu eta bere ahalmena ozeanoaz gaindiko ate moduan. Besteren artean, honakoak:

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 15 • Jatorria/helmuga Amerika duen trafikoa erakartzea (bereziki Hegoamerika). Modu horretan, Bilbo Europaren eta Latinoamerikarren trukeen plataforma erreferente moduan finka liteke. • Bilboko Portuaren garapena, gateway paperean, merkatu Atlantiko- Europarrean. Dagoeneko badu bere protagonismoa, Europa Iparraldetik eta Iparramerikatik Iberiar penintsularako merkantzien sarrerarako portu natural moduan. • Pasaiako portuaren espezializazioa, Bilboko trafikoen osagarri moduan.

Aukera horiek aprobetxatzeko, beharrezkoa da azpiegituren garrantzia azpimarratzea (errepideak, trenak, portuak, etab.), baita instalazio logistikoen garrantzia ere (gune intermodalak, gune logistikoak, etab.). Zehazki, ikus daiteke deskribatutako azken bi aukera taldeak (banaketa atlantiko- iberiarrean paper garrantzitsua izatea eta ozeanoaz gaindiko ate handi bihurtzea) oso lotuta daude EAEko portu sisteman egiten ari den inbertsio eta transformazio prozesuaren egungo arrakastarekin. Beste bi aukera taldeen aprobetxamenduak (fluxu endogenoen hazkundetik eratortzen dena eta penintsularen eta Europaren artean errotula papera izatea) harreman handiagoa du EAEri instalazio logistiko egokiak ematearekin (gune intermodala, banaketa guneak, etab.), aipatutako fluxu horiei balio erantsia eman ahal izateko. Logikoki, azaldutako guztia oso lotuta dago elkarri, eta ezin dira atalka banatu, EAE osorako aprobetxatzeko aukerak eta modua ikusi behar baitira.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 16 2.3. Lurzoruaren eta azpiegituren lurralde eta garapen artezpideak

2.3.1. Lurralde antolaketa eta lurzorua Atal honetan, EAEn izapidetzen ari diren Lurralde Zatiko Planen (LZP) alderdi garrantzitsuenak aztertuko ditugu. Plan horiek lurralde antolakuntza sisteman berriki sartu dira, eta horietako batzuk aurrerapen fasean daudenez, sakoneko aldaketak izan ditzakete izapidetze prozesua garatzean. Atal honek lurralde historikoetako hiriburuen sistema polinuklearrari dagozkion eremuak aztertzen ditu: Bilbo, Donostia eta Gasteiz. Horiez gain, Euskal Autonomia Erkidegoko Jarduera Ekonomikoen Lurralde Zatiko Planak lurzoru industrialaren eskaintzari buruz arautzen duena aztertzen da.

Bilboko Metropoliaren Lurralde Zatiko Plana Planaren jarduketa eremuak zehazteko proposamenak, logistikari eta intermodalitateari dagokionez, ondorengo agiri hauetan zehazten dira, nagusiki: • Euskadiko Errepideen 2. Plan Orokorra 1999-2010, behin betiko onartua. • Bizkaiko Errepideen Lurralde Zatiko Plana, behin betiko onartua. • Euskadiko Trenbide Sarearen Lurralde Zatiko Plana, behin betiko onartua. • Bilboko Metropoliaren Trenbide Sarearen Azterketa. • Jarduera ekonomikoetarako eta merkataritza ekipamenduetarako lurzoru publikoa eskuratzeko lurralde zatiko plana. Halaber, Bilboko Metropoliko Area Funtzionaleko trenbide sarearen Lurralde Zatiko Plana aldatzeko proposamen gehienak aztertzen eta barneratzen dira. Plana idazten ari dira egun, eta Euskal Autonomia Erkidegoko trenbideen LZParen edukiak garatuko ditu area funtzional horretarako. Jarduketa garrantzitsuenak azalduko ditugu ondoren, eta bereziki nabarmenduko ditugu behin betiko onartutako planeamenduarekin bat ez datozenak. Hori dela eta, bereziki aztertuko ditugu azken horiek, baina kontuan izan behar da etorkizunean garatu gabe gera daitezkeela.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 17 Aireportuen Sistema Orokorraren kokapena Loiun

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 18 Azpiegiturak Errepide sareari dagokionez, planak egiten duen proposamen garrantzitsuena hegoaldeko soluzioari edo “super-hegoaldeko soluzioari” autopistako bariantea gaineratzea da, eta horrek, jakina, hegoaldetik Bilbora sartzeko bideen saturazio arazo larriak arinduko ditu, bidaia luzeko trafiko fluxuak eta puntako trafikoa bereiztean. Proposamenak bidaiak egiteko behar den denbora murriztuko ez badu ere, hura egiteak bidaia kopuru handiak ez dituela eragingo pentsa daiteke. Era berean, ez dago lotura intermodalak edo logistikakoak egiteko asmorik autopistaren inguruan. Errepideko beste jarduketa guztiak behin betiko onartutako planetan jasotakoak dira. Horien artean Ballontiko Pasabidea da aipagarriena: Santurtzi, Sestao, Portugalete eta Barakaldotik igarotzen da, eta Bilboko portuarekin zein ezker ibarreko udalerriekin ondo komunikatutako lurzoruak sortzen ditu A-8 autopistaren eta pasabidearen beraren artean, industriarako eta logistikarako erabil daitezkeenak. Trenbideei dagokienez, planak San Mamesen bideko geltoki berri bat egiteko asmoa jasotzen du, abiadura handiko bidaiarien terminala izan dadin Bilbon. Kokaleku horrek lotura intermodal ezin hobeak ditu hiriko eta metropoliko garraioarekin, eta abiadura handiko sarea Kantabriarantz luzatzeko aukera eskaintzen du, Kantauriko trenbidearen barruan. Beste proposamen hau ere jasotzen du: Renfek ezker ibarrean eskaintzen dituen aldiriko zerbitzuak eta EUSKOTRENeko Atxuri – Etxebarri zatia tranbiarako prestatzea.

Esku hartze logistikoko areak Lurzoruen erabilerei buruzko egokitasun azterketak egin dira geografia informazioko sistemen laguntzaz, eta esku hartze logistikoko balizko bi area aurkitu dira Bilboko portuaren inguruan: • Lehena 60 eta 80 hektareakoa da, eta A-8 autopistako Abanto eta Zierbena arteko lotunean finkatuko da, autopista eta N-634a lotzen dituen N-639 errepidearen inguruan antolatuz. Errepide hori iparraldetik portura zuzenean sartzeko bidea da. • Bigarren area Santurtziko eta Portugaleteko lotuneen artean dago, autopistaren iparraldetik zein hegoaldetik, eta trafikoa Bilboko Itsasadarraren ezker ibarreko udalerrietara bideratzeko helburuz, etorkizunean egingo den Ballonti Pasabidearen inguruan antolatzen da. Bi area horiek etorkizuneko Abanto, Zierbena eta Ortuellako Zerbitzu eta Garapen Areatik gertu daude eta harekin ondo komunikatuta. Etorkizuneko area horrek 80 hektarea baino gehiago izango ditu (irudian urdinez), eta laguntza logistikoa eskain diezaioke inguru hartan sortzen den industria jarduerari.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 19 Aireportuen Sistema Orokorraren kokapena Loiun

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 20 Bidaiarien Terminalak Lehen aipatu dugunez, lurralde planak etorkizunean egingo den abiadura handiko Gasteiz – Dax lineak Bilbon duen bidaiarien geltokia lekuz aldatzea proposatzen du. Geltokia San Mamesen —Bilboko hiri berriztapeneko areatik gertu— jarriz gero, inguru guztia biziberrituko luke, eta garraio aukeretan eragina izateaz gain, jardueren kokapenean ere eragingo luke. Geltoki horren kokapenak, aipatu ditugun abantaila eta eragozpenak izatean gain, irekita uzten du abiadura handiko zerbitzua Kantauriko pasabidetik jarraitzeko aukera. Loiuko aireportuari dagokionez, planak hiriburuko zabalera metrikoa izango duen trenbide lotura egitea proposatzen du terminaleraino, Artxandan egingo den tunel berritik igaroz. Bilboko portuari begira, errepideen LZPak proposatzen dituen sarbideak bere horretan uzten ditu. Era berean, trenbideen LZPak adierazten duenez, portuko terminalarekin merkantzientzako lotura egiteko asmoa jasotzen du, zabalera metriko iberikoan eta UICkoan, Serantesko tunel berritik igaroz.

Donostiako Lurralde Zatiko Plana Planaren aurrerapeneko agirian jasotzen diren zehaztapenak azalduko ditugu, baina kontuan izan behar da hasieran onartu beharreko agiria idazten ari dela, eta aurrerapenean jasotzen diren zehaztapenak sakonki alda ditzakeela. Planaren jarduketa eremuak zehazteko proposamenak, logistikari eta intermodalitateari dagokienez, ondorengo agiri hauetan zehazten dira, nagusiki: • Euskadiko Errepideen 2. Plan Orokorra 1999-2010, behin betiko onartua. • Euskadiko Trenbide Sarearen Lurralde Zatiko Plana, behin betiko onartua. • EAEko Jarduera Ekonomikoen Lurralde Zatiko Plana.

Azpiegiturak Errepideei dagokienez, planaren proposamen nagusia II. Eredu Funtzionala izenekoa aztertzea eta, agian, onartzea da; hau da, Donostiako bigarren ingurabidea zabaltzea, Euskadiko Errepide Planean (Arizeta-Errenteria) aurreikusten zuen jada Iruneraino, errepide zati guztia tarifa baten pean jarriz, eta zati horri dagokion egungo autopistaren zatiari ordainsaria kenduz. Proposamen hori interesgarria da logistikaren aldetik, A-8 autopistako eta N-1eko area logistikoen garapena bultzatuko baitu,

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 21 Garraioaren Ordenamendurako Proposamena. Donostialdea –Bidasoa Beherea

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 22 Garraioaren Ordenamendurako Proposamena. Donostialdea –Bidasoa Beherea

Iturria: P.T.P. Donostialdea – Bidasoa Beherea. Aurrerapena.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 1 (LZPak horiek banatzea ere proposatzen du) ibilbide luzeko trafiko pasabideak arinduz. Trenbide sareari dagokionez, planak autonomia erkidegoko trenbideen LZPean jasotakoaren hegoaldetik igaroko den ibilbidea proposatzen du Donostialdeko area funtzionalean. Linea horren ibilbideari buruz LZPak hatzen dituen erabakiak lotesleak direla gogoratu behar dugu eta, aldaketa oro egiteko, planaren idazketa eta izapidetzea jarraitu beharko dela. Donostiako geltokiarekin lotura zuzenean UIC zabaleran egitea proposatzen da.

Esku hartze logistikoko areak Hiri kokaguneak azaltzen dituen planoak —hari dagokio ondoan ikusten den irudia— argi eta garbi adierazten ditu garraio pasabide nagusien inguruan dauden areen (N-1 eta A-8) garapen joerak. Garapen nagusiak Donostiako ekialdean egingo dira, eta honela antolatzen dira: • A-8a logistika eta industria jardueren bultzatzaile gisa. Donostia – Irun pasabidea. • N-1 errepidea, batik bat, industriako erabileretara bideratzea. Egungo area logistikoak (Irungo Zaisa kasu) garatzea eta zabaltzeaz gain, planak beste area logistiko batzuk finkatzea proposatzen du; hala nola, Gaintxurizketakoa.

Bidaiarien Terminalak Aipatu dugunez, planak Donostiako geltokiari buruz egiten duen proposamena abiadura handiko linearekin UIC zabaleran zuzenean lotzea da. Hura Loiolako Erriberetan —trenbideen LZPak jasotako kokalekuaren hegoaldean— jartzea proposatzen du, intermodalitatea bermatuz honako hauekin: • EUSKOTREN • Renfe • Autobusen geltokia Irungo geltokia merkantzien gune intermodala izateko egituratzen da, zuzeneko lotura izango du Renfe eta EUSKOTRENekin, eta Zaisako area logistikotik gertu egongo da.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 23 Gasteizko Lurralde Zatiko Plana Arabako Lurralde Zatiko Planaren Hasierako Onarpenerako agiriak (2002ko azaroa) proposatzen duen ereduan, area hori Europa barneko ardatzetan barneratzea da bere lurralde estrategiaren funtsezko elementuetako bat. LZParekin bat etorriz, oinarrizko bi helburu dituen proposamena garatzen du: alde batetik, egun dauden lurralde zatiak integratzea, jada martxan dagoen aldaketa prozesuaren zantzuak... eta bestetik, jarduera “eragile” berriak barneratzea, Araba Erdiak dituen potentzial bereizgarriak aprobetxatuz. Potentziak bereizgarri horien artean, LZPak honakoak nabarmentzen ditu: alde batetik lurzoru librea izatea eta, bestetik, bere kokapena, Europa eta Iberiar Penintsula arteko lotuneen ardatzean. Aukera horiek praktikan gauzatzeko, LZPak Berrikuntzaren Arkua deituriko proiektuen proiektua planteatzen du, lurraldeko azpiegiturazko elementuen eta jarduera atal berrietan oinarrituz antolatzen dena: Azpiegiturazko elementuak. Berriak eta oraingoak • A-1 autopista, Armiñon arte luzatua. Arkura iritsi eta hura egituratzeko elementua. • N-I. Gasteiz eta garapen berriak antolatuko dituen elementua. • Merkantzietan espezializatutako balizko trenbide korridorea. Araba erdiko bi area logistiko-produktibo nagusiak lotzeko asmoz: Jundiz-CTVko poligono industriala eta Forondako aireportuko plataforma logistiko-produktibo berria. • Hiru adar izango dituen balizko metro arin sarea Gasteiz erditik Aireportu- Lakuara, Agurainera eta Langraitz Okara/Langara Ganboara???; azken horiek zabalera iberikoa duen trenbide plataformaren erabilera mistoa egingo dute. Atal berriak • Forondako plataforma logistiko-produktiboa. Hasiera batean, honako elementu hauek eskura ditzake: • Logistikako gunea eta biltegiratze eremua • Aeronautikarekin zerikusia duten jarduerak garatzeko area • Karga zatitzeko eremua zabaltzea • Jarduera parkeak eta zerbitzuguneak • Araba erdirako “sarbide” berria. Sinbolikoa eta jarduera bakanetakoa • Egun dauden jarduera atalak. Osotasunean barneratzen dira, eta honakoa hauek dira: • Los Llanos poligono industriala eta aisiarako gunea • Aireportua • Jundiz/CTVko poligono industriala • Etxebarri-Ibiñako merkataritza gunea • Arabako parke teknologikoa • Goiaingo poligono industriala.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 24 Jarduketa motak, ekintza estrukturalak eta operazio estrategikoak

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 25 Jarduketa Motak. Ordenamendurako Irizpideak

Iturria: P.T.P. Araba erdialdea.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 26 EAEko Jarduera Ekonomikoen Lurralde Zatiko Plana Jarduera ekonomikoetarako kalifikazioa duten 10.300 hektarea lurzoru daude EAEn; horietatik 7.350 hektarea inguru okupatuta daude, eta 2.950, berriz, lurzoru libreak dira. Lurzoruaren eskaintza lurraldeen artean nola banatzen den ikusita, Bizkaian eta Gipuzkoan lurzoru gabezia dagoela azpimarratu behar da, Arabak duen eskaintza handiaren aldean. 2000. urtean Arabako LH-ak kalifikatutako eta urbanizatutako 1.100 hektarea libreko lurzoru erreserba zuen, guztira dituen 3.300 hektareetatik; hau da, %33a. Lurralde horretan administrazio publikoa da (Arabako Foru Aldundia, Gasteizko Udala eta abar) jarduera ekonomikoko area eta poligonoen sustatzaile nagusia. Udalerri hauetan biltzen dira lurzoru eskaintza handienak: Gasteiz (263 Ha), Iruña Oka (134 Ha) eta Lantaron (164 Ha). Beste bi lurraldeetan, berriz, hauek ziren 2000. urtean zituzten lurzoru erreserbak: 935 hektarea Bizkaian (kalifikatutako lurzoruaren %24); eta 915 hektarea Gipuzkoan (lurzoruaren %28). Administrazio publikoa da, lurralde horietan ere, lurzoru industriala garatzearen arduradun nagusia. Bizkaia eta Gipuzkoan, kalifikatutako lurzoru libreko erreserba horiek badituzte ere, lurzoru eskaintza horrek ez du esan nahi, automatikoki, lurzoru horiek berehala okupatzeko prest daudenik. Lurzoru libretzat inbentariatuta dauden lurzoru gehienak, praktikan, ez dira, hainbat arrazoirengatik, eskaintza errealak: birmoldatu beharreko industria instalazio zaharkituei dagokielako; balizko handitzeak egiteko erreserbatzat dituzten enpresenak direlako; konpondu gabeko karga urbanistikoak biltzen dituzten lurzoru marjinalak direlako; topografia aldetik desegokiak direlako; garapeneko hirigintza planeamendurik ez dutelako; urbanizatu gabe daudelako; lurzoru horien jabetza eskuratzeko prezio garestiak ordainezinak direlako eta abar. Amorebieta-Etxanok soilik zuen, Bizkaian, 100 hektarea baino handiagoko lurzoru eskaintza gordina. Beste udalerri guztietan lurzoru libre gutxiago zegoen eskuragarri. Azkenik, Gipuzkoan, Donostiaz gain, Irunek soilik zuen hektarea libre kopuru esanguratsua (88 Ha).

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 27 2.3.2. Azpiegitura modalak

Portuak Euskadiko portuek 981 miliar € (163.000 milioi pezeta) fakturatu zituzten 2000. urtean, eta, ondorioz, penintsulako portu nagusienetakoak dira. Euskadiko portuen artean, Bilboko portu erabilera anitzekoa da lehena, eta haren atzetik, gutxiago fakturatuz, Pasaiakoa, ontziratu gabeko merkantzietan eta ibilgailuen alorrean geroz eta gehiago espezializatzen ari dena. Bi portu horien kokapena ezin hobea da penintsularen eta Frantziaren alderdi atlantikoaren bidegurutzean, eta, gainera, hiri handietara —Madril, Zaragoza, Bordele, Tolosa edo Europako erdialdea— joateko kalitate handiko bideak dituzte; hazteko aukera handiak dituzte, beraz, etorkizunean. Ondoren, xehetasun handiagoz azalduko ditugu Bilboko eta Pasaiako portuen egungo egoera eta etorkizunerako aurreikuspenak.

• Bilboko portua

Egungo egoera Bilboko portua, estatuko merkatuan, lehengaien inportatzailea izan da tradizionalki; ontziratu gabe garraiatutako produktu likidoena, hain zuzen ere.

Trafiko osoa eta edukiontzien trafikoa Arku Atlantiarreko portu nagusietan (2001) Horrela, Bilboko portuak inportazio tasa askoz ere handiagoak izan ditu, historian zehar, esportaziokoak baino. Edukiontzietan garraiatutako merkantzien fluxua izan da egoera horren salbuespen bakarra. 1991 eta 1998 artean, inportazioen batezbestekoa merkantzian guztien %71 eta Santander Lisboa %75 artekoa izan zen, eta, geroago, 1999 eta 2001 artean, batezbestekoak %76 eta %78 artekoetaraino igo ziren. Merkantzia oro aintzat hartuta, edukiontzietan Vigo Leixoes garraiatutako merkantzien proportzioa hazten den neurrian, ehuneko horiek Pasaia Nantes pixkanaka jaisten joango direla pentsa dezakegu, baina ez dirudi epe ertainean Coruña Burdeos %70etik jaitsiko direnik.

Xixon Vigo Izan ere, azken urteetan edukiontzien garraioak hazteko joera izan du Bilboko portuan, eta, adituek diotenez, geroz eta gehiago haziko da Kanpoko Abran egin Ferrol Pontevedra asmo diren inbertsioak gauzatzean, eta Bilbo Europako Aurrealde Atlantikoko Aviles Xixon edukiontzien erreferentziazko portu gisa finkatzen denean. Bilbo Bilbo “Merkatu geografikoko” beste portu batzuekin (Espainia, Kantauri itsasoa, eta Arku 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 0 100.000 200.000 300.000 400.000 500.000 Atlantikoa) alderatuta, Bilbokoak baldintza objektibo ezin hobeak dituela esan daiteke Europako Arku Atlantikoko edukiontzien portu nagusia izateko. Lisboako portua litzateke, epe motzean, bere lehiakide garrantzitsu bakarra. Iturria: Bilboko Portu Agintaritza, Estatuko Portuen Erakunde Publikoa. Lisboa, Leixoes, Nantes eta Bordeleko portuen Bilboko portuaren zerbitzua, nagusiki, Euskadiko hiru Lurralde Historikoen lurreko memoriak. hinterlandera bideratu da, batez ere Bizkaian. Hinterlandari eskaini dion zerbitzua metalgintza eta burdingintza industrien beharrak asetzeko inportazio gune izatea izan da.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 28 Historian zehar izan duen joera hori, neurri handi batean, horrela izaten jarraitzen badu ere, aldatzen hasia da azken urteetan, eta Bilboko portua nodo gisa Portu nagusien sarrera alderatua OD berezietan (2001) birkokatzen ari da penintsulan, penintsulako aurrealde atlantikoan duen kokaleku 57% pribilegiatuaz baliatuz. 42% Bilboko portuak hirigune handietan (Madril, Zaragoza, Sevilla, Murtzia edo Santander) duen presentzia Espainiako beste portu handiek dutenarekin alderatzen badugu, ondoko irudian ikus daitekeenez, Bilbokoaren presentzia handia dela 1% 39% 1% antzemango dugu, kasu gehienetan. Bartzelona da bere lehiakide nagusia, 29%39% 27% Madrilen (Valentzia da nagusi) eta Sevillan (Algecirasek presentzia handia du) izan Santander 27%29% ezik. Oro har, Bilboko portuak penintsulan hinterland handia duela nabarmentzen 5% da; izan ere, Santander - Zaragoza ardatzeko portu nagusia da, baina Madril edo 5% Sevilla bezalako beste gune estrategikoetan ere presentzia handia du, lehengo 30% Zaragoza 22% postuan dagoen portuarekiko ongi kokatuta. 19% 17% 12% Aurreikuspenak Bilboko portuak garatzeko dituen aukera handienak Iparraldeko fluxuetan duen Bartzelona 30% 30% 82% nagusitasunari dagozkio; eta aurka duen faktore nagusia Mediterraneo-Ipar Itsasoa Algeciras ibilbidean beste portuek —Lisboak nagusiki, eta neurri txikiagoan Vigok eta 18% 17% Vigo Valentzia Leixoesek— egin diezaioketen lehia da. 5% 4% 4% 6% Bilbo Aurrekoarekin bat etorriz, Bilboko portuak edukiontzietan garraiatutako kargaren Murcia Europako erreferentziazko portua izatera iritsi ahal izateko dituen ondorengo Sevilla baldintza objektibo hauek zehaztu behar ditugu: • Osoko karga bolumen handiena duen portua da Bilbokoa (27.101 MTMA 2001ean), eta penintsula erdialdearen hornitzaile nagusia, iparraldetik. Iturria: Tributu Agentzia • Bilboren nagusigoa nabarmena da, era berean, Arku Atlantikoko merkantzia edukiontzien garraioan (Kantauri itsasoko edukiontzi merkatuaren %70), eta Lisboa da bere lehiakide bakarra, epe motzean. Gaur egun, ordea, Bilbok aukera gehiago ditu; izan ere, bere karga bolumen handiena penintsulako erdialdean biltzen da, eta historian zehar finkatutako loturaz gain, hara iristeko errepide eta trenbideak ditu. • Testuinguru horretan, Asia – AEB harremanen “pendularraren” aldaketak ondorio nabarmenak izango ditu epe motzean, eta aukera hori Bilbo Ipar Atlantikoko Pasabideko ibilbideetan birkokatzeko balia daiteke. • Ondoko grafikoak ibilbideen eskema berrian eman daitezkeen egoerak azaltzen ditu. Horrela, Lisboa – Rotterdam katearen kate maila nagusia izan daiteke Bilbo, edo Lisboaren alternatiba Ekialde Urrunetik, Algecirastik barrena, abiatzen diren zenbait ibilbidetan. • Bilbo-Algeciras ardatz sendo berria Asia-AEB eskeman kokatuko litzateke, Bilbok feeder-ak Ipar Itsasoarekin lotzeko eta Latinoarmerikarako abiapuntu izateko duen potentziala aprobetxatuz.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 29 Horrez gain, gogoan izan behar da Bilboko portuaren etorkizuna operadore global berriak sartzearen eta ibilbide zuzen berri gehiago sortu eta finkatzearen mende dagoela. Ondoko irudiak Bilboko portuaren aukerak merkatuaren arabera aldatzen direla Bilboren aukerak merkatu estrategiko gisa adierazten du: a) Europa-Asia merkatua: Bilbok aukera gutxi ditu lehen ardatz honetan, harekiko duen kokapen geografikoa eszentrikoa delako, eta mediterraneoko gateway-ek (Genoa; Bartzelona, Valentzia eta abar) eta ozeanoen arteko hub-ek (Algeciras, Malta, Gioia Tauro) geroz eta garrantzia handiagoa dutelako Europako Iparralderako sarbide gisa. Joera hori nabarmenki indartu da Alemaniako

portuek eta Rotterdameko portuak bultzatutako “aurrealde bikoitzeko” politika dela eta. b) Atlantikoa-Europa merkatua: Bilboko portuaren berezko merkatua da, Europako Iparraldetik eta Ipar Amerikatik datozen merkantziak Iberiar penintsulan sartzeko portu naturala baita. Segur aski, ipar gateway gisa betetzen duen paperari eutsiko dio, baina egokia litzateke lotura zuzen gehiago izatea Amerikako Estatu BIO BIO BIO Batuekin, Rotterdametik abiatutako feeder aukeraren kaltetan. Iberiar

LIS penintsulan duen lekua finkatzeko, Bilboko portuak epe motzean duen aurkari nagusia Lisboako portua eta Atlantikoko ardatzeko alternatiba gisa izan dezakeen hazkundea da,. c) Europa-Latinoamerika merkatua: Bilboko portuaren beste ohiko merkatuetako • Europa – Asia • Atlantikoa – Europa • Hego Amerika – Europa bat da, eta honek ditu, itxura batean, garatzeko eta hazteko aukera handienak. Kokagune baztertua, baina Aukera gutxi, Italiako Aukera handiak merkatu Horrela, Europa eta Latinoamerikaren arteko truke harremanen lehentasunez portuen eta Lisboaren eskala alternatibo espezializatuetan, gertu eta Mediterraneoko gisa konpentsa daiteke (??? ongi loturik daudenetan. plataforma gisa finka daiteke Bilboko portua. gatewayen ondoriozo Gaitasuna) hinteland Portuen arteko loturak Aurreko guztia ikusita, Bilboko portuaren etorkizuna bi merkatu aukeren inguruan iberiarraren zerbitzuan. sendotzea eskatzen du. garatu behar duela ondorioztatzen da: Europako Iparraldearekin dauden truke harremanen Iberiar penintsulako gateway-a izatea, eta Europa eta Latinoamerika Iturria: Bertan egina.. arteko merkataritza harremanetan duen kokapen estrategikoa. Hori guztia egi bihurtuko bada, Kanpoko Abrako azpiegitura planak burutu beharko dira, eta trenbide zerbitzuak hobetu, bai Iberiar merkatuarekin dauden konexioei dagokienez —Bilboko portuak penintsulako merkatuko gateway funtzioa beteko duela bermatuz—, bai UIC trenbide zabalera eskuratzeari dagokionez —Frantzia mendebaldeko garapen ekonomikoko gune estrategikoetan Bordele edo Nantesen baldintza beretan sartu ahal izateko—. Merkatuetako trafikoa haziko dela uste da, eta horren ondorioz, egokitasunez erantzun beharreko logistikako eragiketa gehiago egin beharko dira, bai barne merkatuetara joateko bideragarritasunari dagokionez, bai merkantzien tratamendu logistikoa eta balizko hobekuntza aktiboko lanak egiteko berariazko lekuak eskuragarri izateari dagokionez.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 30 Bilboko portuaren etorkizuneko garapena, beraz, itsas logistikako gune bat sortzearekin bat joan behar luke. Gune hori zuzenean lotu beharko litzateke portuko terminalekin, eta gehienez, 10 kilometroko erradioan kokatu beharko litzake, metropoliaren saturazioak sortzen dituen galerak minimizatzeko.

• Pasaiako portua

Egungo egoera Pasaiako portua estrategikoki kokatua dago penintsulara sartzeko iparraldeko pasabidean, eta bere desabantaila handiena espezializatu gabeko merkantzia zerbitzu orokorren alorrean esperientzia handiagokoa den Bilboko portutik gertu egotea da. Pasaiako portuaren ezaugarri nagusiak soltean saltzen diren solidoen (burdinazko produktuak, txatarra eta abar) alorraren sendotasuna eta ibilgailuen trafikoaren hazkundea dira. Azken alor horretan espezializaziorako joera argia izan du, eta Espainiako Atlantikoko sarbideko erreferentziazko portua bihurtu da bi alor horietan dagoen merkataritza trafikoan. Horrela, burdinazko produktuak eta txatarra dira Pasaiako portuko inportazio trafikoaren alor nagusiak —portuetako trafikoaren %43 gutxi gorabehera—, eta handitzeko joera argia dute, gainera. Beste inportazio alor hauetan ere badago hazteko potentziala: papera eta orea; egurra; marmolezko produktuak, zerealak eta ongarriak. Esportazioei dagokionez, berriz, ibilgailuen segmentuaren hazkunde iraunkorra da aipagarriena, eta sektore horretan epe ertainerako dauden aurreikuspenak finkatu egin daitezke. Esportazio segmentu garrantzitsuena, ordea, burdinazko produktuena da (profilak, txapak, barrak eta abar); izan ere, segmentu hori nabarmen hasi da azken urteetan. Zementu eta clinker esportazioak, aldiz, nabarmen jaitsi dira. Kargen jatorriari eta helburuari dagokionez, Pasaiako portuak Europako iparraldeko eta Mediterraneoko trafikoen arteko bidegurutze izateko duen potentziala azpimarratu behar da. Izan ere, Erresuma Batutik eta Holandatik inportatzen dira, gaur egun, Pasaiako portura iristen diren produktu gehienak, eta hegoaldeko herrialdeak dira (Grezia edo Maroko kasu) esportazioen helburuko herrialde nagusiak. Bi merkataritza fluxu horiek, merkantzia segmentu ezberdinetara lotzen badira ere, operazio eskema pendularraren pean, short sea shipping ibilbideetan ontziz aldatzeko portu izateko duen potentziala aztertzeko abiapuntuak dira. Merkataritza trafiko dinamikoenen bilakaera eta Europako iparraldeko herrialdeekin izango diren harremanen garrantzia dira Pasaiako portuko etorkizuneko garapenaren ardatz estrategikoak, eta ardatz horiek nabarmenki indartuko dira portuaren Kanpoaldea Handitzeko lanak egiten direnean.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 31 Aurreikuspenak Itsasoko merkataritza kontzentrazio eta aldaketa estrategikoen prozesu zail batean dago gaur egun, eta prozesu horrek Pasaiako portuaren etorkizunerako interesekoak diren karga segmentuetan, eta batez ere, intereseko sektoreetan du eragina (siderurgia, zementua, barazkia eta frutak, ibilgailuak). Itsasoko merkataritzan gertatzen ari diren aldaketak kargaren produkzioan eragina duten faktoreetan (lekualdaketak, merkataritza askeko eta aduanei buruzko akordioak, moneta berriak, koste txikiko ekoizle berrien beharra eta abar) eta itsasoko merkataritzakoak berezkoak diren beste faktoreetan (armadore taldeen erosketak eta bategiteak, terminalen alorreko elkarketak, ontzien karga ahalmena handitzea, gutxieneko pleitak, portuetako produktibitatearen hobekuntza, araugintzaren desnazionalizazioa eta abar) egin diren funtsezko aldaketen ondorio dira. Epe motz eta ertainean, merkataritzako ibilbideak, eta horiekin batera, portuei buruzko jarrera hartzeak aldaketa geoestrategiko horien ondorioak jasan ditzakete, eta aukera berriak sor daitezke itsasoko merkataritza trafikoaren aldaketetara egokitzeko gaitasuna duten eta Short Sea Shipping bezalako ezohiko bideetatik produktu kate berriak jasotzeko prest dauden portuentzat. Etorkizunari begira, Pasaiako portua Alemania – Espainia eta Erresuma Batua – Portugal arteko Europako kabotaje trafikoari zerbitzua eskaintzeko duen kokagune pribilegiatuaz balia daiteke, abantaila nabarmenak baititu Bermeoko edo Baionako portuekiko, bai eta Bilboko edo Bordeleko portuekiko ere. Halaber, Espainiaren eta Europako Arku Atlantikoko herrialdeen arteko merkataritza harremanen eboluzioaren azterketak dio Pasaiako portuak aukera handiak dituela berariazko karga nitxoen alorrean; izan ere, horietako batzuetan jarrera propioa hartzen ari da (ibilgailuak, papera, egurra eta abar). Hazkunde aurreikuspen horiek guztiek behin betiko bultzada jasoko dute Pasaiako portuaren Kanpoaldea Handitzeko proiektua eraiki eta martxan hasten denean. Horrela, portuko zabalgunea egun dituen 60 hektareatatik 230 hektarea baino zertxobait gehiago izatera igaroko da, eta, era berean, ur babestuen azalera ia bikoiztu egingo da, 92 hektareatatik 151 hektarea izatera igaroko da. Laburbilduz, Pasaiako portuko Kanpoaldea Handitzea portuko merkantzia trafikoak izan dituen aurrerapenak finkatzeko aukera ezin hobea da, eta, bide batez, ezohiko beste segmentu batzuetara zabalduko du bere presentzia (besteak beste, paper orearen, kontserben, ardoen, itsasoko produktuen, egurraren eta bere deribatuen, eta barazki eta fruten Europa barneko distribuzioa).

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 32 EAEko aireportuak Euskadik hiru aireportu ditu, Gasteiz, Bilbo eta Donostiatik gertu daude, eta hirurek dituzte azpiegitura ezin hobeak bidaiariak eta merkantziak garraiatzeko. EAEko aireportuek baterako eredu estrategikoa jarraitzen duen sistema osatzen dute. Alde batetik, Bilboko aireportua bidaiarien operazioetan espezializatuta dago, sare ehun handia du estatuko merkatuan, eta Europako hub nagusiekin lotzeko sarea du. Gasteiz merkantzien trafikoan espezialdu da, eta laugarren postuan dago Estatuko merkatuan, karga bolumenari dagokionez. Nazioarteko garraio urgentea egiten duten enpresa garrantzitsuen operazio basea da. 55 milioi tona baino gehiago prozesatzen ditu urtero.

• Gasteiz-Forondako aireportua

Bertako aireportuen jarduera esparruan, Gasteizkoak Courier jarduerak burutzen ditu, nagusiki. Baieztapen hori ondorengo egitate hauetan oinarritzen da: • Gasteiz EAT-en (DHL) operazio basea da. • Forondako aireportuak 50 M tona inguru prozesatzen ditu urtero. Karga operazioetan espezializatzeak eraginkortasun handiagoa izatea eta prozesatze denbora murriztea dakar. Horrela, aire garraioko kargaren merkatuan espezializatu denetik, ondoko grafikoan ikus daitekeen moduan, azken urteak hazkunde handikoak izan dira Gasteizko aireportuarentzat. Aireportuak dituen instalazioetan antzematen da aire garraioko kargan espezialdua dagoela. Portuko jardueretarako eremua, guztira, 15 hektareakoa da. Horrela: • Karga eremuak 5,13 hektarea ditu (azalera guztiaren herena baino gehiago). • Zerbitzuguneak 3,05 hektarea ditu. • Bidaiarien guneak 1,36 hektareako terminal bat du, eta 1,95 hektareako aparkalekua. • Hegazkintza orokorreko eremua (0,59 hektarea) eta hornikuntza energetikokoa (2,92 hektarea) dira besteak. Nazioarteko garraio enpresa handi batzuen instalazioak daude Karga Eremuan. Enpresa horiek eragindakoa izan da, hain zuzen, aireportuaren trafikoaren hazkundea; horien artean: DHL International; TNT; Iberia eta abar. Eremu horretan bertan dituzte beren instalazioak beste aire konpainia batzuk ere; hala nola, EAT (DHL filiala); Swiftair eta abar. Azken instalazio horiek era askotakoak dira: hangarrak eta tailerrak (aire konpainientzako) eta merkantzia tratatzeko nabeak (garraio operadoreei dagokienez). 3.640 m2-ko azalera duen merkantzia Galkorren Terminala du aireportuak. Eraikinak 9 ate ditu lur eremurako, eta 6 aire eremurako. Egun eraikina betea dago, eta DECOEXA operadoreak kudeatzen du.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 33 Bidalitako eta jasotako merkantzia kopuruari dagokionez, trafiko guztiaren %76 “sarrerakoa” dela egiaztatu da. Gasteizko aireportua, beraz, merkantziaren jasotzailea da, nagusiki. Merkantzien jatorriari eta helburuari dagokionez, trafiko gehiena Europako herrialdeekin egindakoa da. DHL-ren hub nagusia Bruselan egoteak eragin handia du egoera horretan. Ondoko taulan jatorriko eta helburuko herrialde nagusiak zein diren kontsulta daiteke. Hego Afrikak aire trafikoko jatorrizko herrialde gisa duen garrantzia azpimarragarria da. Azkenik, merkantzien jatorri eta helburu gisa Espainiako beste aireportuek duten garrantzia azpimarratu behar da, Gasteizko aireportuak garraio urgentean duen egiteko garrantzitsua egiaztatuz.

• Bilboko aireportua

Honako arrazoi hauek direla eta, munduko aireportuen sarean, Bilbokoa eskualde eremurako bidaiarien aireportutzat jotzen da: • Ehun handiko sarea du barne merkatuan, bai eta Europako hub handiekin lotzeko sarea ere. • Europako eta erradio handiko estaldura handiagoa du, Madrid, Paris CDG, Frankfurt eta Londres Heathrow konexioen bidez. • Bilboko aireportuak ez du aireko karga prozesatzen, ez baitu erradio handiko sarerik. • Aire garraioko zerbitzuek bidaiarien aireportu zerbitzuen hornidura aireportu bakarrean biltzea eskatzen dute. Aireportuko Plan Zuzentzaileak aireportua behin betiko bultzada eman zion aireportuaren handitzeari, pista berria eta gainerako instalazio osagarriak egiin baitziren. Horrek guztiak aireportuaren jarduera handitzea eragin du, bidaiarien trafikoa etengabe haziz: 1.000.000 1990an; 1.600.000 1995ean; 2.000.000 1997an; eta 2005ean 3.000.000 izango direla uste da. Bilbokoa aireportu elikatzailearen funtzioa betetzen du, gaur egun. Ondoko irudian ikus daitekeenez, instalazio horretan 476 frekuentzia aritzen dira estatuko (MAD, BCN) eta Europako (CDG, FRA, LHR, ZHR) hub aireportuekin. Frekuentzia horiek eragiten dituzte aireportuan egiten diren operazioen %65. Elikatze operazio horiek puntako aireko bidaien enpresak egiten dituztela nabarmendu behar da: • Madril eta BCN (Iberia) • Paris CDG (Air France) • Frankfurt (Lufthansa) • Londres (British Airways) • Brusela (Virgin / SN Brussels) • Zurich eta Basilea (Swiss)

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 34 EAEko aireportu nagusiak frekuentzia berriak lortu behar ditu bere jarduerak hobetzeko; eta frekuentzia horiek gaur egungo sarearekin iristen ez den Europako helburuetara bideratu behar dira. Aukeratutako helburuak 2 orduko erradioan egon behar dute, operazioak aireontzi erregionalen bidez egin ahal izateko. Esaterako: Erroma; Munich; Stuttgart; Geneva; Luxenburgo; Amsterdam eta Manchester eta abar. BIO Europan sartzeko zubi gisa, Madrilen eta Bartzelonaren alternatiba. Aireportuen garapen eredu horren ondoriozko hazkundeak motelak izaten dira, hinterlandaren eskariaren bilakaeran oinarritutako hazkundeetan oinarritzen baitira. Bilboko aireportua Espainiako aireportuen egiturako hub-a izan, eta horren ondorioz, Europara joateko Madrilen eta Bartzelonaren sarbide alternatiboa bilakatzeko dituen aukerak zenbait aktibotan oinarritzen dira. Hauek dira, laburbilduz, aktibo horiek: • Kokapen geografikoa: EAEn, ipar-hego ibilbideen bidegurutzean, Europan

Coruña sartzeko alternatiba gisa. • Santiago Sondikako aireportua saturatu gabeko instalazioa da, eta ez luke saturazioak Santander Vigo Bilbo eragiten dituen gastuak jasan beharko (atzerapenak, hegaldiak bertan behera uztea eta abar). PamplonaIruñea • Aireportuaren tamainak operazioak eraginkorragoak izatea eta Europako merkatuarekin eta erradio handiko merkatuekin konektatzeko denborak Zaragoza murriztea dakar. Clermont-Ferrand kasuan frogatu denez, 30 minutu ingurukoa da konexio denbora egokia. Madril eta Bartzelona bezalako aireportuen tamainak eta duten trafikoak ez du posible egiten denbora horietara iristea, eta Valentzia lotura azkar eta eraginkorrak egitea eragozten du. Sevilla

Granada • Hondarribiko aireportua Almería

Iturria: Bertan egina Azken urteetan gehien hazi den Espainiako aireportuetako bat da. 1995tik aurrera, bere aire trafikoa estatuko beste aireportuen batezbestekotik gora hazi da. 1998tik aurrera, bidaiari kopurua nabarmen hazi zen, bere ordutegi komertziala zabaldu, eta Madril eta Bartzelonarako bidaien maiztasuna handitu egin zuenetik. 271.000 bidaiari baino gehiago izan zituen 2002an, baina urte horretan bidaiarien kopurua zertxobait jaitsi zen. Ondoko taulan aire trafikoak azken urteetan izan duen bilakaera ikus daiteke:

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 35 Urtea Bidaiariak

1998 223.345

1999 248.671

2000 283.833

2001 281.059

2002 271.216 Iturria: AENA

Donostiako aireportuak estatu mailako trafiko erregularrerako egiten du lan, eta barne trafikoak bere inguruan sortzen dituen beharrak erantzuten ditu. Jatorri/helburu nagusiak Madril (operazioen %70ek lotzen dituzte Donostia eta hiriburu hori) eta Bartzelona (operazioen %25 gutxi gorabehera) dira. Aireportuak 1.754 metro luze eta 45 metro zabal dituen pista bakarra du egun. Aireontziak uzteko, orduan sei aireontzi jaso ditzaketen lau postu eta 26.500 metro dituen plataforma du aireportuak. Terminaleko eraikinak 292 bidaiari jaso ditzake irteeretako puntako orduetan, eta 311 iriste orduetan.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 36 Euskadiko errepide sarea Egungo egoera

Errepide sarearen azterketa Ahalmen handiko errepide sareak (autopistak) itoguneak ditu hiri handien kanpoaldeetan; ibilbide luzeetako trafikoa eta metropolietako trafikoa biltzen diren guneetan, hain zuzen. Hala gertatzen da A Coruñan, Oviedo/Aviles/Xixonen, Bilbon, Valladoliden eta Donostian. Donostia eta Frantziako muga arteko A-8 autopistan izaten den saturazioa arazo larria da; izan ere, Portugaldik eta Espainiako leku askotatik Europarantz doazen kamioiak autopista horretatik igarotzen dira. Saturazio handiko bide zatiak daude bi norabideko errepide sarean. “Lotura gabeko” gisa sailkatu dira jada errepide horiek; izan ere, autopistengatik ordezkatu behar lirateke, saturazioaz gain, egun pairatzen diren segurtasun arazoak, kalitate arazoak eta ibilbide luzeek eragindakoak konpontzeko. Mendebalde-ekialde norabidean, lotura gabezia handia dago honako ardatz hauetan: • Kantauriko autobia (A-8). Egun ari dira egiten ekialdeko bide zatia (Torrelavega- Oviedo). Hala ere, Asturias eta Galizia lotuko dituen zatia azterketa fasearen hasieran dago oraindik, eta ondorioz, urteak pasako dira egin arte. • Salamanca-Vilar Formoso, Portugal-Frantzia ardatzeko autopista sarea osatuko luke. Road Network Bottlenecks • Gaztela, Nafarroa, Aragoi eta Katalunia arteko loturak. Bi ardatz proposa Missing links daitezke; Leon-Burgos alde batetik, edo hegoaldean, Oporto-Zamora- Valladolid-Soria-Zaragoza ardatza. Leon-Burgos lotura 2003an jarri nahi da martxan. Ipar-hego norabidean, ondorengo loturak egin behar dira: Iturria: Arku Atlantiarraren azterlana. Eusko Jaurlaritza • Kantabriatik Mesetara joateko bidea. Santander-Aguilar-Burgos eta Santander- Aguilar-Palentzia aukerak daude. • Zilarraren Ardatza: Leon-Zamora-Salamanca-Caceres pasabide berria, Gaztela eta Leon Extremadurarekin eta Andaluziarekin lotzeko. • Asturiastik Mesetara joateko bidea: Benavente-Onzonilla pasabide berria Asturias Mesetarekin lotzeko.

Azpiegituren aurreikuspenak Atal honetan Euskadiko Errepideen Plan Orokorrean eta Erkidegoko lurralde historikoetako errepideen lurralde zatiko planetan errepide azpiegiturak egiteko aurreikusten dituzten inbertsio nagusiak jasotzen dira. Planak egiten dituen proposamenak 1999-2010 eperako ezartzen dira. Proposamen nagusia Europako E-05 (Glasgow - Donostia –

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 37 Errepide Sarea. Etorkizuneko eszenatokia

Iturria: bertan egina

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 38 Madril – Sevilla – Algeciras) eta E-80 (Lisboa – Cimbra – Burgos – Donostia – Pau) ibilbideak A-1 Eibar – Gasteiz autopista martxan jartzearekin hobetzea da. Egutegi hau jarraituz jarri nahi da martxan aipatutako autopista: • Eibar – Arabako muga: 2004 • Gipuzkoako muga – Luku: 2004 • Luku – Etxabarri: 2009 Horren bidea, Araba erdialdean logistikako jarduerak garatzeko aukera eskainiko duen azpiegitura izatea bermatzen da, epe motzean. Era berean, azpiegitura horrek lotura egokiak izango ditu Frantziarantz eta Europa erdialderantz. N-1 errepideko Gaintxurizketa – Bentak eta Irungo zatietan 2008 –2010 epean egin nahi diren galtzaden bikoizketak eta Irungo bariantearen bikoizketa oso garrantzitsutzat jotzen dira Gaintxurizketako area logistikoaren garapen osorako. Urumeako autobidea izango denaren —hori ere 2010erako— azpiegitura ahalmenaren handitzeak Gipuzkoako garapen logistikoari lagunduko lioke, N-1 GI- 131 garraio fluxuak dibertsifikatuz. Durango – Beasain, Bi-632 GI-632, zeharkako pasabidea 2009an jarri nahi da martxan. Pasabide hori egitea funtsezkoa da Ezkio – Itxason egin daitekeen merkantzien geltokiarekin lotutako errepide – trenbide lotura intermodala gauzatu ahal izateko. Metropolietako egungo azpiegituren saturazioa arintzeko bide izan daitezkeen zenbait jarduera burutzea proposatzen da, logistikako guneetan eragiten den merkantzia fluxua banatzeko balio dezaketelarik. Ildo horretatik, 2007rako martxan jarri nahi den Donostiako Bigarren Ingurabideak ibilbide luzeko bidaiak egiteko behar den denbora murrizten lagunduko du, Donostiako metropoli arearen puntako trafikoa ezabatuz. Bilboko “super-hegoalde soluzioa” deiturikoa ez da errepide planetan jasotzen, baina aztertze fasean dago, eta aurrekoaren antzeko eraginak sortuko ditu inguru honetan, baina logistikako garapen berriak egiteko gaitasun txikia izango du. Funtsezkotzat jotzen da Txori-Herriko pasabidea egitea Bilboko metropoli arean, A- 68 autopistan sartzeko Basaurin dagoen sarreratik gertu egongo dena, eta komunikazio onak izango dituena Loiuko aireportuarekin eta Bilboko ekialdean dagoen A-8 autopistarekin. Azpiegitura horrek lurzoruak logistikako jarduerak aurrera eramateko duen balioa handitu du (Galdakao eta Amorebieta-Zornotzan).

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 39 Trenbide sarea

Gaurko egoera Sarearen gaitasun teorikoa eguneko trenen joan-etorri kopuruarekin konparatuz gero, ondoren aipatzen diren itoguneak aurkitzen ditugu trenbide sarearen lotuneetan: • Medina del Campo -Venta de Baños: Lotune honek Madril eta Ipar Espainia bitarteko joan etorri gehienak biltzen ditu eta bere gaitasunaren %50a baino okupazio handiagoa du. • Gasteiz-Bilbo: Bilboko metropoli-arearen eguneroko joan-etorriak, distantzia luzeko zerbitzuak eta Bilboko portuan zein industrialdean sortzen diren Trenbide Sarearen azterketa merkantzia garraio joan etorriak biltzen ditu. • Irún: Arazo handiak ditu lotune honek Espainia eta Frantzia arteko trenbidea bertan elkartzen delako. • Asturias: Berton bi itogune garrantzitsu dago: Pajares eta Gijoneko portuko sarrera. Trenbide sareak merkantzia eta bidaiari garraioak eskatzen dituen betebehar berriei ezin dizkie aurre egin. Hori da gaurko arazorik handiena, alegia. Horren ondorioz garraio merkatu biak murrizten doaz. Arazoa ez da konponduko gaurko sarea hobetzen sare berri bat eratzen baizik: Trena gainontzeko garraio motekin denbora eta eraginkortasunezko lehian ezarriko duen sare berria eratuz, alegia. Ondoren aipatzen diren tokiek ez dute gaur egun trenbide loturarik. Etorkizunean berriz, aurrean aipatutako irizpideak bete beharko dituzte. • Penintsulako ipar kostaren ardatza (Kantauriko ardatza): Irun-Galizia. • Portugal-Irun ardatza. Arreta berezia mereziko dute Fuentes de Oñoro-Medina del Campo bitarteko bidea eta Iruneko muga gainditzen duen lotunea. • Meseta-Kantabria arteko lotura. • Rail Network Meseta- Asturias arteko lotura. Bottlenecks • Meseta-Galizia arteko lotura. Missing • Bilbo-Meseta arteko lotura. links • Euskal Herria- Ebro bailara arteko lotura. • Gaztela eta Leon- Aragoi bitarte zeharkako lotura. Iturria: Arku Atlantiarraren azterlana. Eusko Jaurlaritza. Hauen guztien artean, gaur eguneko azpiegitura egitasmoetan agertzen ez diren bakarrak Kantauriko ardatza eta Gaztela eta Leon- Aragoi zeharkako lotura dira. Hau azkena Gaztela eta Leon eta Aragoi arteko lotura zuzenaren bitartez, zein Gaztela eta Leon-Errioxa- Aragoi lotzeko planifikatutako azpiegitura erabiliz gauza daiteke. Gaur egun, Ferrol eta Irun bitarteko burdinbide metrikoaren bidezko tren lotura dago. Horren zerbitzua Euskotren enpresaren esku dago Euskal Herrian eta Feve enpresaren esku gainontzeko lurraldeetan. Burdinbide hau elektrizitate gabeko bide bakar batekoa da eta arazo handiak ditu Donostia, Bilbo, Santander, Oviedo eta

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 40 Ferrol hiriguneekin lotura egiten duten hiri inguruko zerbitzuak eta merkantzia garraio batzuk baino ez baititu eskaintzen. Penintsulako Iparraldea lotu beharko duen trenbide sareak eraginkorra izateko eta bestelako garraiobideekin, merkantzia zein bidaiari garraioan, nahiz distantzia labur eta luzeetan, lehian ari ahal izateko erregio guztien arteko konexioak eta Europako gainontzeko sarearekin konexio zuzena izan behar dituela begi bistakoa da.

Azpiegituren aurreikuspena Ondoren, Euskal Herriko trenbide-sare arlokako lurralde Plana dela eta, Euskal Autonomian aurreikusten diren burdinbide azpiegiturak aipatzen dira. Autonomia Erkidegoaren LAP-k Sustapen Ministerioaren abiadura handiko proposamena biltzen du. Abiadura handiko trenbidearen sareari buruz bertan agertzen diren xedapenak lotesleak dira, baina Bilbo eta Pasaiako portuetako sarrerei buruzkoak ez. Trenbideko LAP-ean agertzen diren abiadura handiko trenaren geltokien arteko tren lotura intermodala horrelakoa da: • Bilbo Abando: Renfe, Feve eta tranbia • Astigarraga: Renfe, Iparraldeko geltokiarekiko lotura. • Gasteiz: Renfe • Euba: EUSKOTREN • Irun: Renfe eta EUSKOTREN • Ezkio – Itxaso: Renfe • Jundiz – Renfe EUSKOTREN enpresaren esku dagoen trenbidean, bide trazadura aldatzea eta bikoiztea proposatzen da zerbitzua hobetzeko. Besteak beste, azpimarratu beharrekoak dira ondoko hauek: Bermeoko Portutik garraiatuko diren merkantziak bideratzeko Amorebietan eratuko den lehorreko Portua eta Eubako tren-truketako geltokia. Halaber, Errenteriatik Pasaiako Porturaino sartzea proposatzen da merkantzia garraioa sustatzeko. Izan ere, Planak eragileen arteko elkarlana proposatzen du: EUSKOTREN eta Feve-ren arteko elkarlana Bilbo- trenaren aldiriko zerbitzuan zein Bilboko portuko sarrera eta ACB zerbitzuan. Bilboko portuko sarrerarako trenbide azpiegitura bi aukera proposatzen du planak: Lehenengo aukeran ACBko sarrera zabalera metrikoan eratzen da zabalera iberiarra duen bidearen erreserba aprobetxatuz. Lehenengo fase batean Portuko komunikazioa Serantes mendiko tunela zeharkatuko duen zabalera iberiarreko trenbidearen bitartez burutuko da.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 41 Trenbide Sarea. Etorkizuneko Eszenatokia

Iturria: bertan egina

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 42 Bigarren fase batean eta abiadura handiko trena martxan ezarri eta gero metropoli- arearen hegoaldean merkantzia garraiorako By-pass bat egingo da. By-pass honen zabalera metrikoa eta UIC izango da (Trukagailua duen zabalera iberiarra izan zitekeen ere). ACBrako zabalera metrikoko behin betiko sarrera zabalera iberiarreko tren-linearen lur erreserba aprobetxatuz burutuko da.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 43 2.4. Logistikako jardueren lur beharrak

2.4.1. Eremu logistikoen tipologia Instalazioen hornidurari begira eta eragile logistiko mota ezberdinak kokatzeko Behar logistikoak jarduera eremuaren arabera: lekutzea, iriskortasuna eta intermodalitatea. erabiltzen diren irizpideen arabera, lau eremu logistiko mota egon daiteke. 1. Lehenengoa, penintsula eta nazioarteko banaketa burutzeko Gune logistiko Tipologia Intermodalitate Lekutzea Iriskortasuna nagusia. Eremu logistiko hauetan banaketa enpresa handiak, zein eragile beharra logistiko handiak, nahiz nazio eta nazioarteko garraio enpresak egongo ziren. Oso Iriskortasun ona Kontsumo gune Bertan balio erantsi handiko jarduerak burutzen dira: picking, packing, bilketa, Paketeria industriala behar da komunikabide EZ handietatik gertu etiketatze jarduera, eta abar. Era berean, gune mota honek inbertsio berriak nagusietara. erakar ditzake eta metropoli- guneetan trafikoa itotzen denean bigarren lineako Erdigune geografikoa Iriskortasun ona behar Ez da beharrezkoa, aterabideak eskaini ditzake. Gune hauen kokapen egokiena logistikako lurren bigarren linea da. Hortxe prezioak txikiagoak dira eta lur eremu zabalagoak Eragile logistikoak kontsumo eta industria da komunikabide baina baliozkoa izan erabil daitezke ere. Kasu hauetan bide nagusietarako sarrera errazak bermatu gune nagusiekiko nagusietara daiteke beharko dira ere. Gune hauen bezerogaiak ondokoak dira: Kontsumo eta Oso Iriskortasun ona • Zama arrunteko garraiolariak. Karga orokorreko produkzioa gune behar da komunikabide EZ • garraiolariak (Grupajea) Eragile logistiko nagusiak. handietatik gertu nagusietara. • Logistikarekin zerikusi handia duten industria jarduerak. • Bilketa eta banaketa lanetarako espazio handiak behar dituzten enpresak. Itsasoko garriaoa Lotura egokiak errepide (kontsignatarioak/ Portutik gertu bai eta trenbidearekin trantsitarioak) 2. Jarduera Logistikoen Gunea (JLG-ZAL): Portu eta aireportuei lotuak. Gune hauek azpiegitura hauen jarduerekin lotura handia dutenez beraien eguneroko lana bideratzeaz gain kate logistikoari balioa eransten diote. Azpiegitura modalei Lotura egokiak bide buruzko atalean ikusi dugunez, egiten ari diren inbertsio handiei esker hazkunde Eragile intermodalak Nodo intermodala BAI nabarmena espero da Bilboko portuan. Hazkunde hori bermatzeko, sortuko handiekin diren itsasoko joan etorrien tratamendua erraztuko duen gune logistikoa planifikatzea ezinbestekoa da. Mota honetako gunea portutik ahalik eta hurbilen Iturria: Bertan Egina egon beharko zen, auto zein trenbide azpiegitura nagusiekin lotura egokiak izanez. Berton, besteak beste, ondoko hauek koka daitezke: • Itsas-garraioko enpresak: Bilketa zein garraiokoak, eta abar. • Aire-garraioko enpresak: Nazioarteko premiazko garraioa. • Eragile logistikoak, eta abar.

3. Hirugarren maila batean Logistika laguntzeko guneak ditugu: Logistika lanak laguntzen eta bideratzen dituzten instalazioak kokatzen dira bertan eta bilketa lanekin duten harremanaren arabera bi tipologi berezi izan ditzakete.

Batetik eskualdeko banaketarako guneen bitartez garatu daitezkeen lurraldeak ditugu. (Gaur egun, EAEn garatu diren motakoak alegia: Aparcabisa, Gasteiz Garraio Gunea eta abar. Gune hauen helburu nagusia metropoli-arearen trafikoa askatzea eta banaketak eskatzen dituen balio erantsiko jarduera logistikoak garatzea da. Aurrean aipatu denez hirigune nagusitik gertu eta komunikabide

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 44 nagusiekin ondo lotuta egon behar dira. Gune hauen bezerogaiak, besteak beste, ondokoak dira: Gune logistikoen tipologiak eta eskaeraren banaketa • Industria-paketeriako enpresak. Guen tipologia Eskaera segmentuak • Courier enpresak. • Zama arrunteko garraiolariak . • Paketeria industrialeko enpresak • Eragile logistikoak: Batez ere, laguntza biltegiak edo croos-docking • courier enpresak kokatzeko . Lurralde mailako banaketa guneak • Karga orokorreko garraiolariak (grupajea) Honekin batera, logistika laguntzeko beste gune mota bat izango litzateke bilketa • Eragile logistikoak (gehienetan laguntzako biltegiak edo eta banaketa arloetan lan egin gabe garraio sistema laguntzen duena. Gune crossdocking izenekoak instalatzeko) logistikoen oinarrizko sarearen osagarriak diren bigarren mailako guneak dira hauek eta eskualdeko irizpideaz betebehar zehatzei erantzuteko eratzen dira. • Itsas garraioan aritzen diren enpresak: kontsignatarioak, Ondoan aipatzen diren motakoak izango ziren, hain zuzen ere: trantsitarioak, etab. Portuko operazioei laguntzeko • Truck-center, edo kamioi zein gidarientzako zerbitzuak biltzen dituena: Jarduera Logistiko Gunea (JLG-ZAL) • Aire garraioan aritzen diren enpresak Gasolindegia, konponketa eta mantentze lanetako tailerrak, jantokiak, eta abar. • Eragile logistikoak (itsas garraioko fluxu garrantzitsuekin). • Aparkalekuak: ibilgailu arin zein astunentzakoa. • Garraio konbinatuko eragileak. • Merkantzia arriskutsuentzako ibilgailu eta abarren aparkalekua. • Intermodalitate beharrak dituzten Eragile logistikoak Plataforma Intermodalak • Intermodalitate beharrak dituzten beste garraiolari handi batzuk (nazioarte mailakoak batez ere). 4. Horrez gain, plataforma intermodal bat ezartzeko guneak agertzen dira. Hauek autobide-trenbide arteko elkartrukea eta zabalera ezberdineko trenen arteko • Eragile logistiko handiak elkartrukea bermatzea dute helburu. Era honetako plataforma oso baliagarria • Karga Orokorreko garraiolariak izango litzateke EAEko logistikarako eta Europako atlantialdean Erkidegoaren garapena errazteko ere. Garraio ezberdinak erabiliz mugitzen den merkantzia Gune Logistiko Handia • Osagai logistiko handiko industria jarduera. gero eta ugariagoa izanik garraio guztien arteko elkartrukea bermatzen duten • Biltegiratze eta banaketarako toki handia behar duten espazioak sortu beharko dira. Espazio horiek azpiegitura sarearen korapilo enpresak. multimodaletan kokatu beharko dira. Bilboko Portu inguruan ZAL motako instalazio bat ezartzeko leku nahikorik ez balego era guztietako garraioen Iturria: bertan egina arteko ( Portu, auto eta trenbidea barne) elkartrukea bermatuko lukeen intermodal bat ezartzea irtenbidea izango litzateke. Kasu honetan plataforma intermodalari lehorreko portuaren eginkizuna gehituko zaio. Honako hauek dira , besteak beste, era honetako instalazioen bezerogaiak: • Garraio konbinatuko eragileak. • Intermodalitatea behar duten eragile logistikoak. Intermodalitatea behar duten bestelako garraiolari handiak, batez ere nazioartekoak.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 45 2.4.2. Lur beharren ebaluaketa Aurrean aipatu diren gune tipologien araberako lur beharrak EAE-ak plataforma logistiko gisa aritzeko dituen gaitasunak zein azpiegitura modal handiak garatzeko eta erabiltzeko dituen aukerak islatu beharko ditu.

EAEko Garraio Sare intermodal eta logistikoa garatzeko gakoa Gune logistiko Lur logistiko gordin beharrak garatu beharreko gune logistikoen tipologia kontuan izanik nagusi baten proiektuarekin identifikatzen da. Gune honek 1500 ha. inguru eduki beharko zuen. Landu gabeko lur behar handi horren eskakizunak gune hau Gune tipologia Lurzoru gordina Akitania–Euskadi plataforma logistiko bihurtzea du helburu, gaur eguneko joan etorriak bertan bilduz eta joan etorri berriak sortaraziz. Gune Logistiko Handia 1.500 ha Bestalde, Bilboko Portu zein Gasteizko aireportuaren sendotasuna eta Pasaiako Portu eta aireportu jardueren laguntzarako ZAL 250 ha portuaren garapen proiektuak oinarritzat hartuz, EAEko lotura azpiegituren ahalmenari buruz egindako azterketak portu eta aireportuei loturiko 250 ha Plataforma intermodalak 300 ha inguruko Jarduera Logistikoen Gunearen (JLG) beharra islatu du. Banaketa / gehikuntza logistikari eusteko guneak 450 ha Horrez gain, plataforma intermodalak garatzeko lur beharra 300 ha inguruko dela uste da. Lur-garraioaren kalte-eraginak saihesteko asmoz Europa mailan jardun GUZTIRA 2.500 ha duten garraio erregulazioko erakundeen instituzio jarrera sendoak tren eta Iturria: Bertan egina autobideen arteko elkarlanaren hazkundea eragingo du. Hori dela eta Akitania- Euskadi Plataforma logistikoaren kate-maila hau gako bihurtuko da etorkizunean. Azkenik, banaketa eta eskualdeko gehitze logistikarako landu gabeko 450 ha inguru behar direla uste da. Atal honetan eskualdeko banaketako guneak baino ez dira kontuan hartu. Azalera logistiko hori euskal hirigune handien inguruan kokatuko diren hainbat gunetan banatzen da eta hiriguneak askatzeko balioko du ere. Garraio sistema laguntzeko bestelako jarduerek osatzen duten Logistikaren Laguntzarako Guneen lur beharraren ebaluaketa plan honen asmotik at geratu da. Datu hauek guztiak laburbilduz eranskinean agertzen den taulan logistika-lur beharra islatzen da garatu beharreko gune motaren arabera. Euskal Autonomia Erkidegoko Jarduera Ekonomikoen arloko Lurralde Planarekin bat eginez garatu behar diren landu gabeko 2500 ha inguru dira guztira. Erreserba espazio horien merkaturatze erritmoak gaur eguneko eskaintza eta sektore pribatuaren sustapen berriarekin bat egin behar du. Gogoeta hauek eta EAE-aren giza zein ekonomia etekinei buruzko beste batzuk ere, Akitania-Euskadi Plataforma logistikoak EAEko lurraldean dituen kate-mailak gauzatzeko epeak baldintzatuko dituzte.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 46 2.4.3. Ekimen logistikoetarako lur eskaintza. Ekimen logistikoetarako lur aukeraketa ondoren aipatzen diren irizpideei jarraituz burutuko da: Lur logistikoaren garapenerako gune nagusiak • Zerbitzu logistikoen eskari potentzialaren gunearen inguruak: populazio guneak (Kontsumoa) eta industria guneak (Ekoizpena). Bezero potentzialak eta Plataforma logistikoaren arteko distantziak azpiegitura horren erakargarritasuna Puerto Exterior, zeharo baldintzatzen du. ZAL, Aparcabisa • Plataforma logistikoa ezartzerakoan ezinbesteko faktore kritikoa da ere lotura zein lineako azpiegituretarako sarrerak: Autopista eta autobide sarea, trenbide Zornotza Intermodal de Irún, sarea, portuak eta aireportuak, nahiz lurraldean dauden bestelako logistika- Zaisa, Lambarren, instalazioak. Lezo eta Araso- Euskotren • Hirugarrenik, Ekimen logistikoetarako lurra aukeratzekoan lurraren prezioak kopuruak eta ezaugarri fisikoek lurraren erabilgarritasuna baldintzatzen dute ere. Jundiz, CTV, Aurreko irizpideak eta Lurralde Historiko bakoitzaren Lur logistikoen beharra Asparrena-Araia eta oinarritzat hartuz plataforma logistiko berriak garatzeko edo zabaltzeko dauden Teknologia gunea Galzar-Agurain eta Iruña Oka aukerak aztertu dira: Ekimen logistikoetarako ezaugarriak dituen lur kopurua eskuratzeko ez dago Rivabellosa Araban arazo berezirik. Gaur egunean martxan dauden proiektuen artean ondokoak azpimarratu behar ditugu: • Gasteizko area: • Jundiz: Dagoen plataforma finkatzea. • CTV: Plataforma handitzea. • Teknologia Gunearen ingurua. • Iruña Okako Industrialdea. N1 autobide, Madril–Irun Trenbide eta Abiadura Handiko Trenaren etorkizuneko bidearen ondoan kokatuta dagoena. • Rivabellosako area: • Bi autopista eta bi trenbideen arteko lotura gunean kokatutako plataforma  Plataformas logísticas e intermodales logistikoa. œ Polígonos para actividades del transporte y distribución de mercancías ‹ Centros de servicio al transporte

Iturria: Bertan egina

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 47 N1ardatza: • Donemiliagako Asparrena Poligonoa (Araia). • Galzarreko Poligonoa (Agurain).. Dimentsioaren arabera Bizkaiak hainbat arazo du plataforma logistikoak ezartzeko. • Bilbo Handia: • Seranteseko LEG-a: A-8 eta Serantes mendia bitartean kokatuko den Kanpo-Portuaren azalera handitzeko Plataforma. • Aparcabisa: Gaurko instalazioak handitzea. • Kanpo-Portua: Plataforma logistikoak eta intermodalak eta Kanpo- Portuaren merkantzien garraio eta banaketa jarduerentzako poligonoak. Edukiontzi zein sailkapen geltokiak laguntzeko plataformak, Edukiontzi eta ibilgailuen terminalak. Edukiontzi eta erabilpen anitzeko kaietarako plataformak. Industriguneak, bilketa zabalguneak, Kaleroko garraio-hiria, eta abar. • Durango aldea: • Boroa-Amorebieta • Durango – Iurreta. • Asua bailara • Txori-Herriko pasabidea. Epe ertainean Gipuzkoan logistika-erabileretarako lurrak aurkitzea zaila izango da. • Pasaia-Irun pasabidea: • Irun: Trenbide eta autobidearen arteko elkartrukerako instalazioak. • Zaisa. • Lanbarren: • Lezoko area • Arasoko EUSKOTREN proiektua.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 48 3. Euskadiko plataforma logistikoaren osaketa

3.1. Sare fisikoaren aukerak

Logistika-plataforma eratzeko aukera guztiak aztertuz gero, EAE-an gauzatu beharreko gune logistikoen sare ereduak espezializazio koordinatua abiapuntutzat hartu beharko duela deduzitzen da. Aukera honek negozio eta funtzio ahalmenarekin batera lurralde zein teknika bideragarritasuna, instituzio eta inbertsio bideragarritasuna eta eguneko planeamenduaren gaineko eragina kontuan hartzea eskatzen du.

Eredu honetan lurraldearen eskualde bakoitzak eskari logistikaren zati zehatz bati erantzuteko ardura hartu behar du beregain. Izan ere, lurralde osoak erabateko zerbitzu logistikoa eskaintzen duela bermatu beharko du. Hau horrela izanik, lurralde osoaren erabateko behar logistikoak betetzeko hainbat gunez osaturiko sarea gauzatu beharko da. Gune bakoitzak leku egokian egongo da merkatu, funtzio, hirigintza eta bideragarritasun baldintza zehatzen arabera antolaturik.

Sare eredu honen bitartez eskari logistikaren segmentu guztiei erantzunen duen zerbitzu egokia bermatzen da. Era berean, Akitania-Euskadi Plataforma logistikoa osatuko duten guneak EAEko funtzio-area guztietan proportzionalki sakabanatzen dira kontsumo eta ekoizpen katean duten garrantzi erlatiboaren arabera.

Horrez gain zenbait guneren espezializazioak eskaintza eta eskaeraren arteko oreka egokia bideratuko duenez inbertsioen errentagarritasuna eta dibertsifikazioa lagunduko du. Gunea lurraldearen baldintzei errazago egokituko zaie ere. Gune espezializatuez osaturiko sareak egokipen gaitasun handiagoa eskaintzen du mota horietako arazoak konpontzeko.

Logistikaren ikuspuntutik sare eredu honek lurraldeari ematen dion simetria erlatiboa sareko Gune logistiko Nagusi baten beharraz zehazten da. Gune honek euskal logistikaren katalizatzailearen rola jokatuko du eta bide eta aukera berriak zabaltzeko balioko du ere. Hori dela eta EAEko logistika-balantzak gune berri honen kokapenaren alde joko du. Beraz, Lurralde oreka berreskuratzeko lotura (portuak eta aireportuak) zein lineako (trenbideak eta autobideak) azpiegitura sare berria garatu beharko da. Sare honek EAEko ekoizpen nahiz kontsumo kateak eta Gune logistiko Nagusi berriaren arteko harreman egokia bermatu beharko du.

Akitania-Euskadi Plataforma logistikoaren instituzio-bideragarritasuna bermatuta dago, logistikarako laguntza baliabideak garatzeko proiektuak lurralde osoaren eskualde guztietan diseinatu baitira. Bestalde, planteatutako moduko plataforma bat garatzeko leku egokiak egon badaude ere.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 49 Akitania – Euskadi Plataforma Logistikoa EAE-n

INFRAESTRUCT Aeropuerto URAS NODALES Ebro Puerto Bilbao Aeropuerto Loiu Puerto Bermeo Puerto Pasajes Bidasoa Foronda

ÁREAS DE Deba/ Alava PRODUCCIÓN Y Gran Bilbao Durango Urola Oria Donostialdea CONSUMO Central

TIPOLOGIA DE CENTROS

CSL (Centro de Soporte CSL CSL CSL CSL CSL CSL CSL CSL Logistico) 50Ha 50Ha 50Ha 150Ha 20Ha 30Ha 50Ha 50Ha CSL

ZAL / Plataforma Intermodal PI ZAL ZAL ZAL PI 200Ha 100Ha 100Ha 50Ha 100Ha ZAL PI

Red de Cantábric Pirineos distribución o Meseta C.A.P.V Ebro

GRAN CENTRO LOGISTICO Llanada Alavesa, 1.500 Ha

EJES Europa TRANSNACIONA Oeste LES (ffcc, ruta, Península Este mar, aire)

REDES

Fuente: Elaboración propia

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 50 3.2. Plataforma-lotuneen garapenaren azalpena

Espezializazio koordinatuaren bitarteko banaketa ereduaren araberako plataforma logistiko mota desberdinak EAEko eskualde geografiko ezberdinetan kokatzeko aurreko ataletan aipatu aspektuak kontuan hartu dira. Batez ere ondoko hauek:

• Eragileen kokapenari buruzko irizpideak.

• Azpiegitura handien gaitasuna eta garapena:

• Bide-azpiegiturak: autobideak, autopistak, errepideak.

• Trenbide-azpiegiturak, batez ere nazioarteko zabalera izango duen etorkizuneko linea.

• Bestelako azpiegiturak: portuak eta aireportuak, ...

• Lurralde banaketari buruzko irizpideak. Logistika-instalazioen ikuspuntutik EAE-n behar guztiak betetzeko asmoz.

• Populazio eta industria gune nagusien kokapenari buruzko irizpideak.

• EAE-ren topografia baldintzak.

• Logistika-industria lursailen eskuragarritasuna eta garatu ahal izango diren lur aukerak.

Irizpide hauei jarraituz ondoko hauek dira plataforma logistikoaren lotuneak ezartzeko aukera nagusiak:

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 51 Banaketa eta gehitzea logistikarako Laguntza Guneak Banaketa edo gehitze logistikarako laguntza guneak Gune hauek gutxieneko baldintza ondoko hauek bete beharko dituzte:

• BERMEO CSL Garraiobide ezberdinetarako sarrera egokiak. BIDASOA • Gutxienez 10Ha-ko azalera izatea. DONOSTIA CSL BILBO LOIU LANBARREN CSL A. Metrop . Donostialdera • Bilbao CSL Oriara Distantzia zein denboran zerbitzua jasoko duen areatik gertu egotea. Debara CSL CSL LASARTE Durangora ELGOIBAR Gune mota honen helburu nagusia EAEko Kontsumo gune handiei nahiz ekoizpen area DURANGO CSL nagusiei abiadura handiko banaketa bermatzea da.

CSL BEASAIN - GABIRIA Gune hauek ondoko eskualdeetan proiektatu beharko dira: Urolara • Bilbo handiko area. EAEko kontsumoaren alderik handiena biltzen duen arren ASPARRENA – gainezka dago eta horregatik guztira, 50 ha. baino, ez dira planteatzen. Bere eragin DONEMILIAGA eremua Nerbioi eta Ibaizabal ibaiertzetatik zabaltzen da, eta beraz Galdakao, Vitoria - Gasteizera Basauri, Arrigorriaga, Zaratamo, Amurrio eta Urduña area barruan daude. CSL VITORIA • Durango aldea. Bere azalera guztia 50 ha-koa da eta bere eragin eremua Ibaizabal eta Arratia ibaien arroetaraino zabaltzen da. Gunea kokatzeko aukeran Elorrio, EBRO Berriz, Abadiño, Durango, Bedia, Lemoa, Igorre eta Amorebieta-Etxano daude.

• Arabako erdialdea-Deba, Deba aldeko eta Arabako lautadako eragin eremuan 150 ha planteatzen dira. Beraz, Arrazua-Ubarrundia, Legutiano, Zigoitia, Gasteiz eta Iruña Oka udalerriak bere barnean bilduz.

• Urola. 30Ha-ko azaleraz, bere eragin eremuak Urola ibaiaren arro osoa hartzeaz gain Zumarraga, Urretxu, Legazpi, Ormaiztegi eta Ezkio-Itsaso hartzen du. Peajedun autopistak Ekoizpen eta kontsumo guneak Peajerik gabeko autopistak CSL Euskarri Logistikorako Gunea • Orio, 50 ha-ko azaleraz, Idiazabal, Beasain, Legorreta, Villabona-Amasa, Itsasondo, Interes bereziko sarea. Autobidea Lazkao eta Andoain udalerrietan eragiten du. eta bi galtzadako bideak Zabalera iberiarra UIC zabalera • Donostia aldea, 50 ha-ko azaleraz bere eragin eremua Usurbil, Lasarte eta Iruneraino zabaltzen da. Iturria: Bertan egina • Loiuko aireportua. 50 ha. Txori-Herriko eragin eremua. Leioa, Loiu, Sondika, Derio, Zamudio. Lezama. Larrabetzu eta udalerriak.

• Bermeoko portua, 20 ha, bere eragin eremua Durango alde eta Durango eta Amorebieta-Etxano udalerrietaraino zabaltzen da.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 52 Jarduera Logistikoetarako guneak

Jarduera logistikoetarako guneak Sareko adabegiekin lotura duten Jarduera Logistikoetarako guneak, aireportuak eta portuak bezalakoak, 50 eta 100 ha bitarteko azalera eta trenbide lotura dutenak Jarduera Logistikoetarako guneak dira. JLG-ak ezartzea ezinbestekoa da portu eta aireportu sistema BERMEO garatzeko. BIDASOA ZAL ZAL • Bilboko Portuko JLG-a LOIU DONOSTIA LANBARREN BILBO . A. Metrop Donostialdeara Bilbao Debara Oriara Bilboko Portuaren hazkundea EAE-ren garapen logistikoaren euskarri ELGOIBAR LASARTE nagusienetariko bat da. DURANGO Durangora Hazkunde hori bermatzeko ezinbestekoa da portu inguruan Jarduera BEASAIN - GABIRIA Logistikoetarako gune bat ezartzea. Portutik gertu egoteaz gain trenbide lotura Urolara egokia izan beharko du gune horrek.

Gune honen azalerak 100Ha inguru izan beharko luke eta Urtuella, Trapagaran edo ASPARRENA – Santurtzin kokatu beharko zen. ZAL DONEMILIAGA Vitoria-Gasteizera • Forondako aireportuko JLG-a VITORIA Forondako aireportuaren gaitasunak Jarduera Logistikoetarako gune bat eskatzen du erabateko garapena izateko. Gune horrek 100 ha beteko zuen eta aireportu EBRO inguruan kokatuko zen Gasteiz, Zigoitia edo Iruña Oka udalerrietan.

• Pasaiako portuko JLG-a

50 ha-ko Jarduera Logistikoetarako gunea planteatzen da. Kontuan hartuz Pasaiako Portuak kokapen proiektu berria duela, gune hau Lezo, Pasaia, Oiartzun edo Errenterian egon zitekeen.

Peajedun autopistak Ekoizpen eta kontsumo guneak

Peajerik gabeko autopistak ZAL Jarduera logistikoetarako gunea Interes bereziko sarea. Autobidea eta bi galtzadako bideak Zabalera iberiarra UIC zabalera

Iturria: Bertan egina

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 53 Plataforma Intermodalak

Plataforma hauen helburu eta ezaugarri nagusia elkartrukerako gunea eskaintzea da. Plataforma Intermodalak Plataforma honek autobide eta trenbide arteko elkartrukea errazten du. Zerbitzu onuradun guztiek sarrera bide zuzena izan behar dute eta plataformak gutxienez 30 ha. izan beharko du. Plataforma intermodal mota bi planteatzen dira: BERMEO BIDASOA • Ebroko Plataforma Intermodal P I BILBO LOIU DONOSTIA LANBARREN Ebro/Meseta pasabidearen elkartruke gunearen gertu eta Erribera Beitia, Lantaron, A. Metrop . Donostialdeara Bilbao Debara Berantevilla, Armiñon eta Zanbrana inguruan egongo zen. Plataforma honen Oriar ELGOIBAR LASARTE zabalera guztia 200 ha ingurukoa izango zen. Gaur egun plataforma hori egiteko DURANGO Durangora 150ha-ko proiektua egon badago. • BEASAIN - GABIRIA Bidasoako Plataforma Intermodal Urolara Biriatu inguruan kokatzen da, Oiartzun, Irun eta Hondarribia udalerrietan. Gehienez 100 ha-ko azalerarekin. ASPARRENA – DONEMILIAGA Vitoria -Gasteizera VITORIA-GASTEIZ

P I EBRO

Peajedun autopistak Ekoizpen eta kontsumo guneak Peajerik gabeko autopistak P I Gune intermodala Interes bereziko sarea. Autobidea eta bi galtzadako bideak Zabalera iberiarra UIC zabalera

Iturria: Bertan egina

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 54 Gune Logistiko handia Gune logistiko Nagusia

Arabako Lautadan egon beharko zen 1500Ha-ko Gune logistiko Nagusi bat proposatzen da. BERMEO Gune honek kontinente arteko izaera izan beharko du. Europa zeharkatzen duten sareetatik BIDASOA hurbil egon eta sare horietan sarrerabide zuzena eduki beharko zuen ere. Vitoria-Gasteiz, Alegria-Dulantzi, Burgelu, Agurain, Iruraiz-Gauna, Donemiliaga edo Asparrena udalerrietan BILBAO LOIU DONOSTIA LANBARREN egon zitekeen. Metrop. Donostialdeara Bilbora Debara Oriara ELGOIBAR LASARTE DURANGO Durangora

BEASAIN - GABIRIA Ekimen hauekin batera bilketa eta banaketa prozesuetan eragina ez duten garraio sistemari Urolara laguntza eskainiko dioten instalazioak egon beharko dira ere. Mota honetako ekimenak izango ziren, hain zuzen ere: ASPARRENA – • DONEMILIAGA Truck-center, edo kamioi zein gidarientzako zerbitzuak biltzen dituena: Gasolindegia, PL konponketa eta mantentze lanetako tailerrak, jantokiak, eta abar. Vitoria -Gasteizera • Aparkalekuak: ibilgailu arin zein astunentzakoa. VITORIA-GASTEIZ Arabar Lautada • Merkantzia arriskutsuentzako ibilgailu eta abarren aparkalekua.

EBRO Instalazio hauek guztiak aurrean aipatutako inguruetan edo beste leku batzuetan ere ezarri daitezke.

ç

Peajedun autopistak Ekoizpen eta kontsumo guneak Peajerik gabeko autopistak PL Arabako Lautadako Gune Interes bereziko sarea. Autobidea Logistiko handia eta bi galtzadako bideak Zabalera iberiarra UIC zabalera

Iturria: Bertan egina

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 55 4. Euskadiko bidaiari garraio sistema

4.1. Bidaiari garraio intermodalaren aukerak

Garraioaren jasangarritasunari begira trenbideak duen garrantzia kontuan izanik eta proposamen zehatzen artean, Essen-eko 3. europar proiektua izenez ezagutzen dena distantzia luzeko bidaiari garraio konbinaturako aukera ezin hobea dela begi-bistakoa da. Proiektu honek, besteak beste, Madril-Gasteiz-Dax abiadura handiko linea lantzen du. Erantsitako planoak Essen-eko lehentasunezko 14 proiektuak erakusten ditu. Horien artean Euskal “Y” izenaz ezagutzen den Gasteiz-Dax konexioa Bilboraino hurbiltzen den adarrarekin. Iberiar penintsulan beste “gako” bi ziren Bartzelona- Perpignan-Montpellier pasabidea eta 8. proiektua, konexio multimodal baten bitartez Portugal-Espainia eta Erdiko Europa lotzen duena alegia. Otsailaren 27 2001/41 Dekretuaren bitartez onartu zen Euskal Autonomia Erkidegoaren Lurralde arloko planak abiadura handiko ibilbidea eta lur erreserbak xedatzen ditu (Euskal Herriko Trenbide Sare Berria). Ibilbide horrek Euskadiko Hiri nagusiak, haien artean elkartzeaz gain, iberiar penintsulan eta Frantzian planteatzen diren abiadura handiko gainontzeko sareekin lotzen ditu ere. Proiektu honetarako proposatzen diren amaierako geltokien artean, intermodalitate handia dela eta, Bilboko Abandokoa nabarmentzen da. Geltoki hau abiadura Handiko sarearen zaku-hondoan dago. Orain dela gutxi San Mameseko geltokia proposatu da Abandokoa ordezkatzeko. Geltoki biek gaurko egoera abiadura handiko baldintzetara egokituz ondoko konexioak dituzte: • Feve: Balmasedako trenbidea (eskualdekoa). • Tranbia: Itsasadarraren ertzean Bilbo metroak eskaintzen ez dituen zerbitzuak betetzen dituen linearekin konexioa.(Tokikoa). • BIlboko metroa. 1 eta 2 lineak (Tokikoak). • Renfe: Bilbo-Portugalete-Triano eta Muskiz trenbide sarea (Toki eta eskualdekoa). Neurri txikiagoan ere Donostiako trenbideraino lotura Atxuri-Basurto tranbiaren bitartez eskaintzen da. Abandoko geltokia beraz (Trenbidearen LAP-ak proposatu duen aldaketa onartuz gero San Mamesekoa) Bidaiari garraioaren elkartrukeko gune nagusia izango da Bizkaian eta beraz Euskal Autonomia Erkidego osoan. Euskal Autonomia Erkidegoaren Trenbide LAParen arabera Donostiako geltokiak hirigunetik urruntzen da eta Astigarragan dago. Bertotik, lanzadera zerbitzu bat proposatzen da Iparraldeko geltokiraino.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 56 Proiektu europarrak. RTE-E

Iturria: Europar Batasuna

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 57 Ildo honetatik garrantzi handikotzat jotzen da Loiolako ertzetan lanzadera zerbitzuetako geltoki bat ezartzea. Geltoki honen bitartez, autobus geltokiarekin zein etorkizunean EUSKOTREN-ek ezarriko duen Lasarte-Irun zerbitzu geltokiarekin garraio elkartrukea erraztuko da. Horrez gain Donostiako tranbia lineak Loiolako ertzetan geltokia izango duela aurreikusten da eta beraz distantzia luze eta eskualdeko zein tokiko mugimenduak Nazio barruko eta nazioarteko hegaldiak lotzeko elkartrukerako gunea izango da. Azkenik, Gasteizi dagokionez Trenbide LAP-ak Lakuako San Juan de Arriaga Parke inguruan lur azpiko geltokia proposatzen du, hirigunetik at alegia. Bertara ailegatzeko zerbitzua etorkizuneko tranbiaz beteko zen. Gasteizen geltokia egon ezean distantzia luzeko zerbitzuak integratzeko, eta egokiak diren handitze lanak burutuz gero, Merkantzia garraiorako proposatzen den saihesbidearen trazadura aprobetxatzea irtenbidea litzateke. Eskualdeko zerbitzuek Gaur egun Dato kalean dagoen Renfe amaierako geltokia erabiliko zuten. Tren terminaleraino iristeko gaitasuna nabarmen handituko litzateke. Hala ere, hiri barruko autobus zerbitzuak geltoki honetatik at geratuko ziren. Kasu honetan, intermodalitatea Bilbon zein Donostian lortzen dena baino txikiagoa litzateke, aurrean aipatu denez. Bestelako garraio motari dagokionez, hegazkin sektorean Bilboko aireportua Ipar Espainiako erregio eta nazioarteko hegazkin terminal nagusi bihurtzeko ekimena azpimarratu beharrekoa da. Bidaiari eta hegazkin txikien kopurua gero eta handiagoa izanik, Europar Batasunaren ikuspuntutik hegazkin garraioaren etorkizuna bermatzeko ezinbestekoa izango da nazioarteko izaera duen erregiokako aireportu sarea hedatzea. Sare hau hamarkada honetan gauzatuko da. Bilboko aireportua sare barruan dago. Hinterland berri honek Madrileko arearen kongestioa arintzeko balioko du estatutik Europara doazen bidaiariak bertotik igaroz. Gaur egun, Frankfurt, París, Londres, Kanaria eta Balear uharteak zein penintsulako hegoaldera joateko zerbitzu merkeagoa eta arinagoa eskaintzen zaie inguruko probintzietako bidaiariei. Clemont-Ferrand, Basilea zein Munich-en ereduari jarraituz, asmoa Bizkaiko Iturria: Bilbao Air terminala estatuko hirugarren hub bihurtzea da. Hori dela eta, aztergai litzateke Bilbo eta aireportuaren arteko trenbide konexioa martxan ezartzea. Beti ere, kontuan hartuz gaur egun egon badagoela hiriguneraino eramaten duen garraio publikoaren bitarteko zerbitzua. Bizkaibus autobus zerbitzuaren bitartez burutzen dena alegia.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 58 4.2. Garraio elkartrukerako guneak. Kokapena eta sailkapena.

4.2.1. Bizkaiko Lurralde Historikoa Etapa bat baino gehiagoko bidaiak Bizkaiko Lurralde Historikoan egiten diren bidai guztien baino %1,3a ez dira, 32,222 bidai alegia. Horietatik 31,076 bi etapako bidaiak dira eta 1,146 , besterik ez dira hiru etapakoak. Udalerriz-udalerri bidaiak nondik norakoak diren aztertuz gero bi etapako bidaien %10a Bilbo barruan izaten direla ikusten da. Beste %10 bat ezkerraldea eta eskuinaldea bitartean. Beste %10 bat ere, Bilbo eta Beheko Nerbioi eskualdearen artean. Etapak egiteko erabiltzen den garraio motari dagokionez, ondoren agertzen den taulan bi etapako bidaietan zein garraio mota erabiltzen den erakusten du: Bi etapako bidaietan egiten den garraio aldaketari dagokionez azpimarratu behar da aldaketa guztien %60a bi garraio publikoen artean burutzen direla. (, BIZKAIBUS, METRO, Renfe, Feve eta EUSKOTREN (bus eta trena)). Gutxi gorabehera 4770 garraio aldaketa, guztien %15a, bi etapetan burutzen dira garraio publiko eta ibilgailu pribatua konbinatuz. Aurreko taulan azaldutako bidaietan bi ohar nabarmendu behar dira: • Bus-bus bidaien %50a Bilbo barrukoak dira. Gainontzeko bidaietan ez dago azpimarratzeko ezaugarririk. • Tren-tren bidaien %40a Bilbo eta Beheko Nerbioi eskualdearen artean burutzen dira. Gainontzeko bidaietan ez dago azpimarratzeko ezaugarririk.

Azkenik, bi etapako bidaien kopurua adierazgarria ez dela azpimarratu behar dugu berriro ere. Horrez gain, Bilbo barrukoak eta tren-tren bidezko Bilbo-Behe Nerbioi bitartekoak gehienak dira. Trenbide eragile taldeak gaur egun eskaintzen duen zerbitzuak garraio aldaketa bideratzen du hainbat geltokitan. Intermodalitateko eskaintza deitzen diogu horri. Garraio aldaketa, eraikin berean burutzen dela eta, zein bi garraioen arteko distantzia labur-laburra dela eta, ondoko lekuetan burutzen da: • San Mames: Metro 1. linea, Renfe CI eta C2 lineak eta EUSKOTREN-arena biltzen dira bertan. Hortik hurbil, metro apur batzuetara, Bilboko Autobus Geltokia dago. Hori dela eta San Mames Intermodalitateko lotune garrantzitsutzat jo daiteke. • Abando: Renfe, Metro, EUSKOTREN eta Feveren arteko elkartrukea bideratzen da bertan. Hala ere, Feveko geltokia ez da Abandokoa, honen ondoan dagoen La Concordia izenekoa baizik. • Bolueta: EUSKOTREN eta Metro bat egiten dute bertan. • Alde Zaharra: Boluetan antzera gertatzen da. • Basurto: Kasu honetan Feve eta EUSKOTREN arteko lotura dago. • Ametzola: Feve eta Renfe arteko lotura dago.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 59 Gune intermodalen proposamena Bizkaian • Atxuri: Bertan Bilbao-Bermeo eta Bilbao-Durango EUSKOTREN lineak eta Plentzia enpresa berak hedatzen ari den linea berria bilduko dira. Halaber, bidaiarien garraio aldaketa errazteko bidaia-txartel bereziak jarri dira salgai. Txartel hauen bitartez bidaiari batek eragile ezberdinek eskaintzen dituzten zerbitzuen arteko konbinazioak egin ditzake baldintza ekonomiko merkeagoetan. Ondokoak dira: • Metro Bilbao-EUSKOTREN bidaia-txartel konbinatua: Hiru motakoa izan Muskiz daiteke; Bono 10, Hilabetekoa eta Gazte txartela. • Metro Bilbao-Renfe bidai-txartel konbinatua, Bono 10 motakoa. Txartel honek %20ko aurrezkia eskaintzen du txartel arruntarekin konparatuz. • Metro Bilbao-Leioako Unibertsitatea bidaia-txartel konbinatua. Unibertsitateko ikasleen onerako egindako hilabeteko txartela da. txartel konbinatuak Bonobus, Credibus eta Credimobil, nahiz Artxandako Funikularreko txartela eta La Salveko igogailuaren txartela ordezkatzen ditu. Txartel honek bidaietarako diru-kreditua du eta bidai bakoitzean bidaiaren balioa kentzen zaio kredituari. 1.000 1.500 y 2.000 pezetetan saltzen dira bezero bakoitzaren beharren arabera. Creditrans txartelak hainbat pertsona txartel bakar batez bidaiatzea onartzen du eta prezio ezberdinetako bidaiak egitea uzten du ere. Txartel honi bidaiaren prezio egokia aplikatzen zaio eta garraio arteko aldaketetan % 20ko hobaria aplikatzen zaio ere.

Aireportua Gaur egun Loiuko aireportuak lotura intermodala du ondorengo garraiobideekin:

Amorebieta Ibilgailu pribatua: terminalekin lotura duten aparkalekuen bitartez. Amurrio Autobusa: Loiuko aireportua– Moyua (Bilboko erdialdea) Bizkaibus zerbitzuaren bitartez. Aireportua Autobus zerbitzuaren maiztasuna eta puntualtasuna aireportuaren jarduera Portua erregimenekin bat dator. Une honetan idazten ari den Bilbo Metropoliko Tren Garraioaren Trenbide Planak Alde Zaharra-Aireportu zabalera metrikoko linea AV Terminala berria zabaltzea proposatzen du. Linea hau EUSKOTREN enpresaren eskualdeko zerbitzuari lotuko zitzaion eta urtean 1,5 milioi bidaiari edukiko zuen, Txurdinaga- Bus Terminala Bilbo lineako bidariak barne. Metroa Nagusia Aurrean aipatu datuak apur bat altu ematen du 2001ean aireportuak 2,7 milioi bidaiari eduki zuela kontuan izanik. Hala ere, linea ustiaketaren errentagarritasun Metroa Bigarren mailakoa kritikoa baino nahiko txikiagoa da.

Iturria: Bertan egina Bilboko portua Bilboko Portuko bidaiarien terminala Bizkaia kaian dago Bilbo-Portsmouth linearen trafikoa jasoz. Itsasontzian datozen bidaiarien %20a autoarekin datozela kontuan izanik bidaiarien gainontzeko %80ak garraio konbinazioa beharko duela pentsatu behar da. Gaur egun behar horri aurre egiteko Renferen ezkerraldeko zerbitzua erabiltzen da bidaiari-kaiaren inguruan dagoen geltokiaren bitartez.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 60 Portuan tren zerbitzua mantentzea ezinbestekotzat jotzen da, iberiar zabalerako zerbitzua mantenduaz, edo zerbitzu hori Bilboko erdialderainoko tranbia zerbitzu bihurtuz.

Abiadura Handiko Geltoki Terminala Euskal Autonomia Erkidegoko Trenbide Sarearen Lurralde Arloko Planak terminaltzat Abandoko geltokia jotzen du. Geltoki honetan, aurreikuspen gisa, ibilbide laburreko 6 nasa eta ibilbide luzeko beste sei bat nasa egokitzen zaizkio Renferi egiteko. Geltoki honetan zabalera iberiar zein metrikoko lineen arteko elkartrukeak eta garraio aldaketak burutuko dira. Horrela eskualdeko zerbitzuek lotura egokia izango dute Abiadura Handiko sarearekin. Hala ere hutsune nabarmena dago Abiadura Handiko sare eta Autobusezko garraio zerbitzuen arteko loturan: Abando-San Mames konexioak hiru etapako bidaia eskatzen du gutxienez (Abiadura Handikoa- Metroa-Bus). Hau ez da batere erosoa bezeroarentzat. Beraz konponbidea bilatu nahiaz, ondoren aipatzen diren aukeren gaineko eskuragarritasun azterketa burutu beharko zen: Hainbat autobus zerbitzu Abando Geltokitik gertura eramatea. Abiadura Handiko geltoki terminala beste leku batera eramatea. Leku hori gainontzeko lur garraioekin konektatzeko baliabide egokiak izan beharko ditu eta erdialdean egon beharko zen ere. Izan ere, San Mames inguruak baldintza horiek guztiak betetzen dituela ematen du. Dena den, Bilboko Abiadura Handiko sarrerabideei buruzko azterketa lanek Abandotik egiteko duten garapen handia ikusiz gero, bigarren aukera horrek ez du bideragarria ematen.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 61 Termibus

Termibuseko bidaiarien lekutzea eta kopuruaren bilakaera Termibus autobus geltokia Bizkaiko Foru Aldundiaren Ogasun Sailaren Etxearen aurrean dago Gurtubai kalean. San Mames Futbol zelaitik, Erakusketa azokatik eta Basurtoko Ospitaletik 3 minutu baino ez dago. Horrez gain, metro batzuetara, Luis Briñas Kalean metro eta eskualdeko tren geltokia daude. Metro eta trenatik aparte geltokiraino ailegatzeko hiriko autobusak ditugu ere. Bilbobus linea bik irteera eta helmuga du geltokian bertan. Halaber, Termibus ondoan taxi geltokia dago. Terminalaren deskripzioari dagokionez ondoko instalazioak ditu: 12.500 metro karratuko azalera , hamabi leihatila, kafetegia, bulego etxea, kontsigna, kutxazain automatikoa eta komunak kafetegian zein geltokian bertan. Terminala guztiz estalita dago. 48 nasa dago eta zerbitzu gehienak probintziartekoak dira. Nazioarteko linearen bat badago ere. Termibus 1996 amaieran ireki zen. Aurreko grafikoak terminalaren urteko bidaiaren kopurua eta busen zirkulazioa adierazten du 1997, 1998 eta 1999an. Ikusten denez urteko bidaiari kopurua 1.100.000 inguruan dago 1998an apur bat baxuagoa izan bazen ere. Era berean urteko zirkulazioak 63000 inguruan dira hiru urtean aldaketa txikiak egon arren.

Bilboko Metroko Gune Nagusiak • 1,400,000 San Mames. Aurrean aipatu da. Abandoibarra hiriko birsorkuntza arearen inguruan dago eta 1,200,000 leku estrategikoa da. Inguru hau, Intermodalitaterako duen gaitasun handiarekin 1,000,000 batera, bertan dauden terminalak inguruko jarduerek (Ingeniaritza Eskola - ikastetxe berria zabaltzea espero da- Futbol zelaia. Erakusketa Azoka, 800,000 Basurtoko Ospitalea) sortarazten dituzten bidaien irteera eta helmuga da 600,000 • Sestao-Urbinaga.

400,000 Honek Muskiz eta Santurtziko Renfe lineak eta Bilboko Metroaren 2.linearen arteko lotura izateko aukera du. Bidaiari jasotzeko gaitasun handia du ere. 200,000 Bilbo Metropoliko Trenbide Planak geltoki honetan Bizkaibus autobus 0 1997 1998 1999 zerbitzuarekin konexio modala proposatzen du. Horren ondorioz geltoki hau Bilboko ibaiaren ezkerraldeko bidaiari garraioaren gune intermodal nagusia viajeros 1,169,083 1,134,693 1,164,370 izango zen . expediciones 64,258 62,675 65,162

viajeros expediciones • Bolueta

Iturria: Termibus Eukotren eta Bilko Metroaren 2.linearekin lotura egiteko aukera du.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 62 Bilbo. Bigarren mailako guneak • Muskiz. Ondoren aipatuko diren guneekin batera inguru honi dagokio trenbide eta ibilgailu pribatuaren arteko aldaketa modala erraztea eta horren ondorioz ibilgailu pribatuaren presentzia murriztea Bilbo Metropoliaren eragin eremuan. Muskizko kasuan intermodalitatea Renfe eskualdeko zerbitzuarekin nahiz metro arinezko etorkizuneko zerbitzuarekin izango zen. • Lezama Periferiako aldagailua.Txoriherri-Bilbo EUSKOTREN eskualdeko zerbitzuaren bidez burutzen diren bidaietan garraio aldaketak egiteko. Amurrio Muskizko kasuaren antzera, Laudio inguruan sortzen diren bidaietan auto eta trenaren arteko konexioak egiteko balioko zuen. Amorebieta Ibilgailu pribatua – Euskotren aldagailua • Leioa Hiri barruko auto trafikoa saihesteko orain dela gutxi burutu den aparkalekuak ibilgailu pribatuarekin zein Leioa eta Euskal Herriko Unibertsitatean egongo den etorkizuneko tranbiarekin garraio aldaketa modala bideratuko du. Honen bitartez gaur egun hirigunetik at dagoen geltoki honen bidai gaitasuna askoz handiagoa izango da.

4.2.2. Gipuzkoako Lurralde Historikoa Eusko Jaurlaritzaren Garraio Sailak egin duen Gipuzkoako higikortasunari buruzko inkestaren datuen arabera Gipuzkoa Lurralde Historikoan gaur egunean 1767491 desplazamendu burutzen dira. 1996an Gipuzkoako biztanleak 680.000 zirela kontuan izanik, pertsona bakoitzak egunean 2,60 desplazamendu egiten duela jo behar da. Aurrean aipatu denez, generazio tasaren ikerketa azterketa eremuan definitutako hiru lurralde mailaren arabera egingo da. Etapa bakarreko bidaiak Gipuzkoan burutzen diren guztien %1,1a baino ez dira. 19.050 bidai gutxi gorabehera.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 63 DONOSTIALDERAKO BIDAIAK, ETAPAKA

Gune intermodalen proposamena Gipuzkoan Bidaiaren etapak Helmugako udalerria Etapa 1 2 etapa edo gehiago Guztira Andoain 38,333 235 38,568 Astigarraga 9,793 9,793 Donostia-San Sebastián 553,803 10,581 564,384 Hernani 42,103 179 42,282 Hondarribia 32,020 126 32,145 Irun 123,468 861 124,329 Lasarte-Oria 45,476 457 45,933 Lezo 10,310 10,310 Oiartzun 30,492 494 30,986 Pasaia 26,618 401 27,020 Renteria 76,558 970 77,528 Urnieta 15,656 193 15,848 Usurbil 13,412 169 13,581 Guztira 1,028,455 14,888 1,043,344 Ehunekoak %99 %1 %100

Ikusten denez Gipuzkoan burutzen diren intermoduzko konexio gehienak Bus-Bus eta Bus-Tren dira. Horiek bi etapa edo gehiagoko bide guztien %80a dira. Donostialdeari dagokionez ondorengo grafikoak etapa kopuruen arabera Donostialde helmugatzat duten bidaien kopurua adierazten du. Lehenengo kasuan bezala, bi etapa edo gehiagoko bideak guztien %1a baino ez dira (14.888 bidai guztira). Donostia udalerriari dagokion intermodalitate maila azterturik ondorengo taulan agertzen diren datuak lortzen dira:

DONOSTIARAKO BIDAIAK, ETAPAKA

Aireportua Bidaiaren etapak Helmugako gunea Etapa 1 2 etapa edo gehiago Guztira Portua Aiete 9,929 364 10,293 Alza 34,016 369 34,385 AV Terminala Amara Zaharra 7,602 7,602 Amara/Anoeta 75,316 919 76,234 Bus Terminala Bidebieta 19,343 124 19,467 Metro Arina Alde Zaharra 27,552 138 27,690 Erdigunea-Mirakontxa 68,133 617 68,750 EuskoTrenen geltokia Egia 33,947 117 34,064 Antiguo-Ondarreta 23,005 198 23,203 Iturria: Bertan egina Gros 46,243 605 46,848 Ibaeta 27,467 247 27,713 Intxaurrondo 21,507 440 21,947 Martutene Loiola 28,103 517 28,619 Ulia 15,592 56 15,648 Beste batzuk 5,686 74 442,464 Guztira 443,439 4,784 448,224

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 64 Donostian egiten diren bi etapa edo gehiagoko bidai kopuruak oso txikiak dira bidai Tranbiaren trazatu proposamena Gasteizen kopuru osoarekin konparatuz. Dagoen intermodalitate gehiena Bus-Bus garraioa aldaketari dagokio, udalerriko intermodalitate osoaren %73a izanik. Intermodalitatea eremuz eremu eta motaz mota zehatz-mehatz aztertu den arren datuak ez dira oso adierazgarriak eta oso xehetasun apur batzuetara mugatzen dira.

Abiadura Handiko Geltoki Terminala Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Arloko Planak Donostiako sarreran gaur eguneko Renfe lineatik adar paralelo eta UIC zabalerako bide bat proposatzen du Iparraldeko Geltokiraino. Horrez gain, Planak bide trazadura horretan geltoki intermodal bat proposatzen du Astigarraga udalerrian. Geltoki honetatik eta Renfe lineatik adar paralelo batetik, UIC zabalerako lanzadera baten bidez, hirigunerainoko zerbitzua beteko zen. Intermodal hau zabalera aldaketak egiteko gunea izango zen. Tolosako funtzio- areatik Frantziarantz sortzen diren trafikoen Renfe-iberiar zabalera aldatuko zen bertan. Geltoki hau EUSKOTREN eta autobus geltoki terminaletatik urrun geratzen da. Arazoak ditu, beraz. Iparraldeko Geltokitik berriz, terminal horietara oinez joateko batez besteko denborak 11 eta 18 minutu dira batera zein bestera. Donostiako LZP-ak proposatzen duenaren arabera hiriko zabalgune (Amara Berri) ondoan eta Loiolako ertzetan egongo zen geltoki berritik batez besteko denbora horiek txikiagoak izango ziren ere. Edozein kasutan, Geltokiaren kokapen berria Trenbide LAP-ak proposatzen duena izan arren, autobus zerbitzu batzuk Amara Zaharreraino eroateko aukera egon badago ere, Iparraldeko Geltokiaren aurreraino hain zuzen ere. 2002ko Gipuzkoako Bidaiari Garraio Publikoaren Sareari buruzko txostenak beste Iturria: Gasteizko Tranbiaren trazatu proiektua. SENER 2002 aukera bat plazaratzen du ere. Aukera honen arabera trenbide eta autobus geltoki terminalak metro arin baten bidez elkarrekin lotuko ziren. Horrela tranbia sareak T itxurako trazadura izango zuen eta garraio publikoa egituratuko zuen ere. Gaur egun Bilboko Metroak ematen duen zerbitzuak egiten duen antzera.

Metro arina. Gune intermodalak Tranbia geltokiak eta autobus zerbitzuak bilduko dituzten gune intermodalak ondokoak dira: • Unibertsitatea • Ondarreta • Errotaburu • Intxaurrondo • Miracruz • Bidebieta

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 65 • Bidaiarientzako gune intermodalen proposamena Araban Santxo Jakintsua • Loiola • Anoeta

4.2.3. Arabako Lurralde Historikoa Garraio aldaketa eta elkartrukerako gune nagusiak trenbide eta autobus terminaletan egongo dira. Bertan tranbiarekin konexioak izango dira ere. Geltoki nagusiak ondokoak izango dira: • Abiadura Handiko Geltoki Terminala. (Tranbiaren lehenengo etapa) • Autobus geltoki terminala (Tranbiaren bigarren etapa) • Renfe Geltokia (bigarren etapa) • Forondako bidaiariak erakartzeko neurriak hartuz gero eta mendebaldeko hiri handitze prozesua garatuz gero hegazkin terminaleraino joango zen linea aztergai litzateke. Linea honen garapena trazadura ikerketetan planteatzen diren hiru etapen ondoren burutuko zela jotzen da.

4.2.4. Beste kokagune batzuk

Bizkaia • Zallako gune intermodalak eskualde zein tokiko Bizkaibus autobus zerbitzuak eta Bilborainoko Feve eskualdeko zerbitzua bilduko zituen. Aparkaleku baten bitartez Enkarterriko trena eta automobilaren arteko konexioa bermatuko zen ere. • Zeberio Aeropuerto Bilbo-Urduña C3 Renfe linea eta Bizkaibus autobus lineak Zeberion biltzen dira. Terminal AV Ordutegiak eta txartel bidaiak koordinatuz posible litzateke autobusezko bidaiari batzuk eskualdeko trenbidera eramatea. Terminal Bus • Abadiño Estación RENFE Kasu honetan garraio aldaketa Bizkaibus linea eta Atxuriraino ailegatzen den EUSKOTREN linearen bidaiarien artean burutuko da Atxondo, Elorrio eta Abadiño bertoko bidaiariak jasoz.

Iturria: Bizkaiko Garraio Partzuergoa

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 66 • Gernika Gernikan Bizkaibus hainbat linea biltzen dira, hauek guztiek Amorebieta- Etxano-Bermeo Euskotren linearekin konexioa egiteko aukera dute. Gune intermodal honen bitartez Bilbon sartzen diren autobusak gutxiagoak izango ziren.

Gipuzkoa • Tolosa Tolosako trenbide geltokian gune intermodala egitea planteatzen da. Bertan, trenbide zerbitzuak, Oria bailarara doazen autobus zerbitzuak, Tolosaldeko zerbitzuak, taxiak eta ibilgailua pribatuak elkartuko ziren. Intermodalaren funtzionamendurako, garraio aldaketarako azken batean, ezinbestekoa da bidaia-txartel konbinatuak martxan ezartzea eta aparkaleku eta garraio publikoaren tarifak koordinatzea ere. • Hondarribia Kasu honetan, Hondarribia-Irun autobus linea zein Irun hiri barruko zerbitzuak EUSKOTREN eta Renfe tren geltokiekin elkartzea litzateke helburua. Autobus zerbitzuetako geltokirik egokiena gaur eguneko tren geltokien artean egongo zen. • Beasain Gune intermodal egiteko Beasainen dagoen aukera tren geltokiaren aurrea da. Bertan tren zerbitzuak, Beasaingo autobus lineak, taxiak eta ibilgailua pribatuak elkartuko ziren. • Zumarraga Aurreko kasuan bezala gune intermodala gaurko tren geltokiaren aurrean egongo zen, autobus lineekin lotuz eta taxi zerbitzuekin konexioa eginez. Halaber, ibilgailu pribatuentzako aparkalekua egongo zen.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 67 5. Anexo

Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurraldearen Arloko Plana pixkanaka haziz doazen eta herri baten ekonomian estrategikoak diren azpiegitura aski berriak lurraldean kokatzeko eta hartuko dituzten lur-azalerak balioesteko tresna ezinbestekoa dugu.

Garraioaren kudeaketaz arduratzen den sostengu fisikoaz dihardugu, eta sostengu hori ezinbestekoa eta oinarri-oinarrizkoa da garraio jasangarri bat lortzeko politikari heldu aurretik arrakasta izateko gutxieneko baldintza batzuk bete nahi baditugu.

Plangintza-gaia konplexua da, beraz, hainbat faktore eta egoeraren mende baitago. Horregatik, plangintza-lana ikuspuntu errealista batekin egin behar dela iritzi diogunez, irizpide deterministak baztertu egin ditugu, eta horrek ezinbestean formulazio generikoak eta eduki prospektiboa dutenak egitera eraman gaitu, eskaintza etengabe xurgatzen duen prozesu batean oinarritutako logistika- eskari bat sortzeko pixkanaka.

Horiek horrela lehenengo eta behin planaren aurrerapen-fase bat diseinatu da prestaketa moduan, arloak, neurri orokorrak, eta eskualde edo areakako kokalekuak proposatzen dituena, eta lur- beharren fase bat, lurzorua lortzeko sistema zehazteko. Hori guztia plana ezartzeko estrategiaren oinarri den kontsentsu-prozesuaren emaitza da.

Horrela bada, garrantzitsua da Planaren zati prospektiboan landu diren debate, definizio eta garapenaren alderdi estrategikoak aipatzea.

5.1. Indarraldia.

Planaren indarraldia mugagabea izango da, baina oraingoz 24 urteko epe-muga bat aurreikusten da.

5.2. Berrikustea eta aldatzea.

Plana zortzina (8) urteko hiru alditan garatuko da; baliteke aldi bakoitza zenbateraino bete den kontuan izanik, bakoitzaren iraupena ere aldatzea. Zehatzago esanda, gerta liteke aldi bat aurreratzea, baldin eta indarrean dagoen aldi horretako aurreikuspenetatik % 70 bete bada. Aitzitik, hurrengo aldiari ez zaio ekingo, harik eta ordura arte aurreikusitakoaren % 40 erdietsi ez bada.

Aurreikuspenen zati bat soilik betetzen bada, hau da aurreikuspen horiek area batean edo hainbatetan bete badira, baina ez Planean jasotako guztietan, area bateko edo bitako aurreikuspenetan aldaketa puntualak egin ahal izango dira.

Zortzi urtean behin, planaren berrikusketa bat egin beharko da, eta, behar izanez gero, planak gordetako lurzoru-poltsatik lurzoru gehiago hartuko da.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 68 5.3. Zehaztapenak.

Planak azpiegituren, zerbitzu-eremu fisikoen eta logistikako eremu fisikoen hierarkia bat ezartzen du bere sistema logistikoan.

Hona hemen hierarkia hori:

5.3.1. Sistema logistikoa. Azpiegiturak: portuetakoak aireportuetakoak errepidekoak trenbidekoak

Komunikazio logistikoko sistema:

• Banaketa logistikoko sarea, barruko sistema logistikoa penintsularekin lotuko duena. • Korridore logistikoa, sistema logistikoaren kontinente eta kontinente arteko harremanetarako.

Zerbitzu-eremuak: Sistema logistikoaren zerbitzua jaso behar duten geografiako eta ekoizpen eta kontsumoko areek eta nodo-azpiegiturek osatzen dituzte. Honako hauek bereizten dira:

• Nodo-azpiegiturak: Bilboko portua Bermeoko portua Pasaiako portua. Loiuko aireportua Forondako aireportua

• Geografiako eta ekoizpen eta kontsumoko areak: Bilboko metropoli-area Durangaldeko area Debagoienako area Urolako area

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 69 Oriako area Donostialdeko area

Tipologiak: * Logistikarentzako sostengu guneak (CSL) geografiako eta ekoizpen eta kontsumoko areei eta nodo-azpiegiturei zerbitzu emateko.

Bilbo metropoli-areakoa “ Durangaldeko areakoa “ Gasteiz-Deba areakoa ” Urolako areakoa ” Oriako areakoa “ Donostialdeko areakoa Loiu aireportukoa Bermeoko portukoa

Jarduera Logistikoen Eremuak (ZAL), nodo-azpiegiturei zerbitzua ematekoak

Bilboko portuko jarduera logistikoen eremua Pasaiako portuko jarduera logistikoen eremua Forondako aireportuko jarduera logistikoen eremua

* Plataforma Intermodalak. korridore logistikoekin lotutako espazio logistikoak

Ebroko area logistikoa Bidasoako area logistikoa

* Logistikako Zentro Handia: Kontinenteko eta kontinente arteko garraioaren kudeaketarako espazio logistikoa.

Akitania-Euskadi Plataforma Logistikoa.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 70 5.3.2. Hierarkia. Azpiegitura bakoitza zein sare edo korridoreren barruan sartzen den, horrek erabakiko zein mailatakoa den: 1. mailakoak: Korridore logistikoa eratu edo osatzen dutenak Akitania-Euskadi Plataforma Logistikoa

2. mailakoak: korridore logistikoetako plataforma intermodalak: Ebroko areakoa Bidasoako areakoa

3. mailakoak: Jarduera logistikoen eremuak: Bilboko portukoa Pasaiako portukoa Forondako aireportukoa

4. mailakoak: Logistikarentzako sostengu-guneak: Bilbo metropoli-arekoa Loiuko aireportukoa Bermeoko portukoa Durangaldekoa Gasteiz eta Deba ibarrekoa Urolakoa Oriakoa Donostialdekoa

5.4. Ezaugarritzea

Logistikako espazio fisikoek hainbat bereizgarri izan beharko dituzte:

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 71 • Arloa: garraioaren logistikarekin zuzenean lotutako erabilera besterik ez da onartuko. • Neurriak. hona hemen gutxieneko neurriak: CSL – 10 Ha ZAL – 50 Ha PI – 30 Ha PLAE – 200 Ha

• Lokalizazioa. Geografiako eta ekoizpen eta kontsumo areetarako, eta nodo- azpiegituretarako balioetsitako azalerak, area bereko leku edo poligono batetik edo gehiagotatik eskaini ahal izango dira, beti ere, goian aipatu diren gutxieneko azalerak bermatzen badira.

5.5. Definizioa eta garapena.

Planak, logistikaren inguruko prospektiba estrategikoa garatzeko tresna bat baita, geografia eta jarduera area bakoitzerako eta azpiegitura intermodal bakoitzerako behar den espazio logistikoaren kokalekua eta azalera zehaztuko du, lehenengo 8 urteko aldian. Gainetikoan, orotara nahiz area bakoitzerako geratzen den lurzoru logistikoa erreserba-poltsa batean gordeko da, 2. puntuan adierazitako eran beharra dagoela ikusitakoan erabiltzeko.

Espazio fisiko logistiko horiek osatuko dute sistema logistikoa planaren lehenengo 8 urteko aldian.

Lurzoru berriak, 2. puntuan jaso bezala, planaren indarraldian zehar 8 urtetik behin egin beharreko derrigorrezko berrikusketak egin ahala edo planaren aldaketa puntualen arabera, aterako dira lurzoru logistikoaren erreserba-poltsatik.

5.6. Planaren izapideak

a) Aurrerapen-fasean 24 urterako prospektibarako proposamen orokor bat aurkeztu da, eta bertan honako hauek zehazten dira: Arlo motak, azpiegiturak eta espazio logistikoak. Lurraldean izango duten kokalekua Planaren epe-mugara arte, beharko den lurzoruaren azalera Kudeaketa-proposamenak.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 72 b) Hasierako onespeneko fasean, Euskal Sistema Logistikoaren 1. eskaintzako (lehenengo 8 urtetako) kokalekuak eta neurriak zehaztu eta finkatu beharko dira; hain zuzen ere esanda honako hauek zehaztu beharko dira:

Arloak, azpiegiturak eta espazio fisikoak identifikatu. Lurraldea identifikatu. 8 urteko lehenengo aldiko azalerak. Lurzoru logistikoaren erreserba-poltsaren definizioa.

5.7. Planaren kudeaketa

Arau orokor gisa, kudeaketa publikoa izango da plana kudeatzeko sistema, eta hortaz, horretarako behar den lurzorua erabilera eta zerbitzu publikokotzat joko denez, nahitaezko desjabetza bidez eskuratuko da. Instalazio logistikoak hirigintza aldetik garatzeko plan berezi bana egingo da, eta jarduketa-sistema desjabetza izango da, baina horrek ez du esan nahi udal-planeamenduan aurreikusitako hirigintzako beste figura batzuetara jotzerik izango ez denik.

Ekimen pribatuak ere parte hartu ahal izango du Euskal Plan Logistikoaren garapenean, hirigintzako hitzarmenen bidez.

Euskadiko Autonomia Erkidegoko Garraio Sare Intermodal eta Logistikorako Lurralde Planaren aurrerapena. Pág. 73