Onderzoek tot milieueffectrapportage ten behoeve van het plan ‘Demervallei en Laak tussen Diest en Werchter’ Provincie Vlaams-Brabant – Gemeenten Aarschot, Begijnendijk, Diest, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tremelo Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................................................................................... 2 1. Inleiding ............................................................................................................................................................................................................... 3 1.1 Aanleiding tot opmaak onderzoek tot milieueffectrapportage ..................................................................................... 3 1.2 Planningscontext ..................................................................................................................................................................................... 4 1.3 Situering van het onderzoek tot milieueffectrapportage ................................................................................................. 6 2 Doelstellingen van het plan...................................................................................................................................................................... 8 3 Scope van het onderzoek tot milieueffectrapportage ............................................................................................................ 10 4 Detailleringsgraad van het onderzoek tot milieueffectrapportage ................................................................................. 13 4.1 Opdeling van het plangebied in vier samenhangende delen ........................................................................................ 13 4.2 Ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven .................................................................................................................................. 15 4.3 Ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven voor gebied 1 ................................................................................................... 22 4.3.1 Laakvallei .................................................................................................................................................................................... 22 4.3.2 Demervallei - Demermeanders .......................................................................................................................................... 25 4.4 Ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven voor gebied 2 ................................................................................................ 27 4.5 Ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven voor gebied 3 ............................................................................................... 29 4.6 Ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven voor gebied 4 ................................................................................................... 37 4.6.1 Ruimtelijke concepten ............................................................................................................................................................ 42 4.7 Mogelijke herbestemmingen ten gevolge van het plan .................................................................................................... 47 5 Bestaande feitelijke en juridische toestand ................................................................................................................................. 48 5.1 Fysisch systeem...................................................................................................................................................................................... 48 5.2 Agrarische structuur ........................................................................................................................................................................... 50 5.3 Natuurlijke structuur .......................................................................................................................................................................... 52 5.4 Landschappelijke structuur ............................................................................................................................................................. 56 6 Onderzoek tot milieueffectrapportage ........................................................................................................................................... 59 6.1 Milieuverklaring plan-MER ‘Herinrichting Demervallei tussen Diest en Werchter’ ........................................... 60 6.1.1 Algemeen ........................................................................................................................................................................................ 60 6.1.2 Inhoudelijke aspecten plan-MER Sigmaplan ‘Demervallei’ .................................................................................. 60 6.2 Onderzoek tot milieueffectrapportage voor de niet-Sigmadoelstellingen ............................................................ 64 6.2.1 Toetsing aan de plan-m.e.r.-plicht .................................................................................................................................... 64 6.2.2 Overwogen, maar verworpen alternatieven ............................................................................................................... 67 6.2.3 Methodiek milieubeoordeling .............................................................................................................................................. 67 6.2.4 Milderende maatregelen ........................................................................................................................................................ 85 6.2.5 Samenvattende beschrijving en conclusies ................................................................................................................ 85 6.2.6 Verwerking adviezen van de relevante instanties .................................................................................................. 86 2 Provincie Vlaams-Brabant – Gemeenten Aarschot, Begijnendijk, Diest, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tremelo 1. Inleiding 1.1 Aanleiding tot opmaak onderzoek tot milieueffectrapportage Figuur 111.1. Situering plangebiedplangebied,, indicatieve perimeter Er wordt al jarenlang gewerkt rond de Demervallei om verschillende doelstellingen geïntegreerd te realiseren. In 1996 werd gestart met het ‘Integraal Waterbeheerproject’ (IWP) van de Demervallei tussen Werchter en Diest: een omvangrijk studieproject, met verschillende deelstudies. Het IWP vormde de basis voor het Ontwikkelingsplan Demer (OPD). Doel van het OPD was het overstromingsgevaar tussen Diest en Werchter terug te dringen en tegelijk de verdroging tegengaan door de Demer opnieuw een natuurlijker uitzicht te geven. Het OPD werd opgemaakt in de periode 2003-2007 en was één van de bouwstenen van de ruimtelijke visie in het kader van de ‘afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur’ (AGNAS) waar de Vlaamse Regering in 2007 kennis van nam. Het OPD maakt ook deel uit van het bekkenbeheerplan (2008-2013), dat het realiseren van een integraal waterproject centraal stelt. Als gevolg van algehele wateroverlast in Vlaanderen werd het geactualiseerde Sigmaplan opgestart, dat de realisatie van zowel veiligheidsdoelstellingen als natuurdoelstellingen plant tegen 2030. In 2004 (en tot heden) werd de samenwerking in de Demervallei over de beleidsdomeinen heen herbevestigd met de subsidiëring van een ‘strategisch project’ in uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV). De samenwerking kreeg een officieel statuut met het Demer-charter in 2009 en vooral met de principiële beslissing van de Vlaamse Regering, die vervolgens op 28 november 2011 door drie bestuursniveaus werd ondertekend. In de principiële beslissing van de Vlaamse Regering van 22 juli 2011 over het integraal uitvoerings- programma voor de Demervallei van Diest tot Rotselaar) werden een eerste visie, doelstellingen en verschillende acties beslist. In de daarop volgende periode werden de acties uit deze principiële beslissing concreet uitgevoerd. Op basis van het gevoerd overleg en diverse studies is er een unaniem akkoord over een integrale visie en voorkeursalternatief voor de Demervallei en de Laak bereikt. Ook zijn er afspraken gemaakt voor de verdere realisatie via een indicatief actieprogramma. Dit akkoord werd bekrachtigd in oktober 2016 door alle betrokken besturen, waaronder stad Aarschot, stad Diest, gemeente Rotselaar, gemeente Scherpenheuvel-Zichem, gemeente Tremelo, provincie Vlaams-Brabant, NV Waterwegen en Zeekanaal, de bekkenbesturen Demer en Dijlevallei en het Regionaal Landschap Noord-Hageland. De Vlaamse regering besliste in december dat jaar (BVR 23.12.2016). 3 Provincie Vlaams-Brabant – Gemeenten Aarschot, Begijnendijk, Diest, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tremelo De aanleiding tot de opmaak van voorliggend onderzoek tot milieueffectrapportage is de verdere doorvertaling van deze interbestuurlijke beslissing over de ‘integrale visie van de betrokken overheden en actoren voor de Demervallei en Laak tussen Diest en Werchter’ 1. Met name de uitvoering van het beslispunt van de Vlaamse Regering dat de minister bevoegd voor Ruimtelijke Ordening belast wordt met de opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. Voorliggend onderzoek tot milieueffectrapportage zal voor wat het milieueffectenonderzoek