Omgevingsanalyse op niveau van de eerstelijnszone. Thema: zorg voor welzijn en zorg voor gezondheid. Katrien Verschueren
ELZ DEMERLAND
deskundig dichtbij
Hallo,
Voor je ligt een de omgevingsanalyse die wordt gemaakt op vraag van de voorlopige stuurgroep van eerstelijnszone (ELZ) Demerland.
Aan de hand van cijfermateriaal uit een aantal verschillende bronnen willen we zo een beeld krijgen op wie er in de ELZ woont, hoe het met hen gaat, in welke omstandigheden ze wonen, in hoeverre ze gebruik maken van het welzijns- en gezondheidsaanbod,…
Op dit moment worden de gegevens enkel verzameld. In een latere fase gaan we op zoek naar betekenissen, verklaringen, tendenzen en zo naar gezamenlijke actiepunten.
Er werd vooral gebruik gemaakt van www.provincies.incijfers.be en van www.atlas.ima-aim.be
Zoals jullie kunnen zien zijn er verschillende soorten tabellen, grafieken en afbeeldingen mogelijk.
De databank ‘provincies.incijfers.be’ geeft bij veel gegevens de mogelijkheid om op te splitsen naar deelgemeente (ook al zijn die gegevens niet altijd opgenomen in deze versie), en laat toe om de ELZ als gebied te definiëren. Deze mogelijkheden zijn er niet bij de gegevens uit de IMA-atlas.
Groetjes,
Katrien.
1
Wie woont er in de eerstelijnszone?
De 6 gemeenten samen tellen 103.225 inwoners (volgens rijksregister, op 01/01/2017), waarvan 49,3% mannen en 50,7% vrouwen. Deze verdeling over de geslachten komt overeen met die in het arrondissement Leuven en het Vlaams gewest.
totaal aantal inwoners volgens rijksregister gemeente Aarschot 29655 gemeente Begijnendijk 10011 gemeente Bekkevoort 6143 gemeente Diest 23633 gemeente Scherpenheuvel-Zichem 23091 gemeente Tielt-Winge 10692 gemeenten Totaal 103225
Rijksregister | Provincies in Bron Cijfers
Als we kijken naar de verdeling over de verschillende leeftijdsgroepen, zien we dat de 50 – 59-jarigen de grootste groep vormen (wat past in de algemene demografische tendens van de vergrijzing).
2
Het is dan ook geen verrassing dat de bevolkingsprognose laat zien dat de groep 65-plussers een significante stijging zal kennen tegen 2035:
Van die 65-plussers zal in 2035 ongeveer een kwart ouder zijn dan 80 jaar:
3
Onderstaande tabel geeft een zicht op de geboortenationaliteit van de inwoners van de ELZ (uitgedrukt in percentages t.o.v. alle inwoners, volgens rijksregister op 01/01/2017). Naast de inwoners met een Belgische geboortenationaliteit vormen de Oost-Europeanen uit EU-landen de grootste groep in ELZ Demerland met 1,30%, gevolgd door de Aziaten met 1,20% en de Turken met 0,90%. De cijfers verschillen sterk van gemeente tot gemeente. Deze gegevens omvatten niet enkel wie legaal en langdurig in België verblijft (bevolkingsregister en vreemdelingenregister), maar ook personen ingeschreven in één van de wachtregisters, zoals asielzoekers waarvan de procedure nog loopt.
4
0,30%
1,80%
1,20%
1,40%
2,00%
0,20%
1,10%
1,90%
1,40%
0,60%
0,50%
2,50%
84,90%
Vl. Gewest Vl.
0,40%
2,40%
1,30%
0,50%
0,80%
0,50%
0,80%
1,60%
1,20%
1,20%
0,30%
1,40%
87,50%
arr. Leuven
0,20%
1,20%
0,50%
0,90%
0,40%
0,10%
0,50%
1,30%
0,50%
0,30%
0,10%
0,90%
93,10%
ELZ
0,10%
0,60%
0,40%
0,10%
0,30%
0,50%
0,90%
0,40%
0,30%
0,10%
0,80%
95,30%
x
Tielt-Winge
0,10%
1,60%
0,40%
0,10%
0,20%
0,10%
0,50%
1,50%
0,60%
0,30%
0,10%
0,80%
93,80%
Scherpenheuvel-Zichem
0,20%
1,50%
0,80%
3,50%
1,00%
0,10%
0,80%
1,50%
0,60%
0,40%
0,10%
1,20%
88,20%
Diest
0,10%
0,60%
0,50%
0,20%
0,20%
0,10%
0,20%
0,80%
0,30%
0,20%
0,10%
0,80%
95,70%
Bekkevoort
0,10%
0,90%
0,20%
0,10%
0,10%
0,20%
0,70%
0,40%
0,20%
0,10%
0,60%
96,50%
x
Begijnendijk
0,20%
1,10%
0,50%
0,20%
0,30%
0,10%
0,50%
1,40%
0,50%
0,30%
0,10%
0,90%
93,90%
Rijksregister | Provincies in Cijfers in | Provincies Rijksregister
%
x Verborgen waarde Verborgen x
Aarschot
Bron
Eenheid
Speciale waarden Speciale
Centraal/Zuid-Amerikaans
Aziatisch
Afrikaans
Turks
Maghreb
ander rijk OESO land OESO rijk ander
Oost-Europees (niet-EU) Oost-Europees
Oost-Europees (EU) Oost-Europees
Zuid-Europees (EU) Zuid-Europees
Noord/West-Europees (EU) Noord/West-Europees
Frans
Nederlands Belgisch Percentages 2017 - gemeenten 2017 Percentages 5
Als we kijken naar de socio-economische positie van de bevolking van de ELZ, geeft dat volgend beeld (opgelet: er werden cijfers van zowel 2016 als 2014 gebruikt):
6
Het merendeel van de inwoners woont in een meerpersoonshuishouden zonder minderjarige kinderen. In de centra van Aarschot en Diest wonen verhoudingsgewijs meer alleenstaanden dan in de deelgemeenten en kleinere gemeenten.
meerpersoonshuishou dens met minstens 1 meerpersoonshuishou alleenwonend (t.o.v. minderjarig (LIPRO) den zonder alle private kind (t.o.v. alle private minderjarige (LIPRO) huishoudens) huishoudens) kinderen gemeente Aarschot 32,10% 21,30% 46,60% gemeente Begijnendijk 23,70% 24,70% 51,60% gemeente Bekkevoort 26,00% 24,60% 49,40% gemeente Diest 30,90% 22,90% 46,20% gemeente Scherpenheuvel- Zichem 28,70% 22,20% 49,10% gemeente Tielt-Winge 26,20% 26,00% 47,80% gemeenten Totaal 29,30% 22,90% 47,80% bestuurlijk arrondissement Leuven 32,00% 24,20% 43,80% gewest Vlaams Gewest 31,20% 24,90% 43,90%
Rijksregister | Bron Provincies in Cijfers
meerpersoonshuisho alleenwonend udens met minstens 1 meerpersoonshuisho (t.o.v. alle minderjarig (LIPRO) uden zonder private kind (t.o.v. alle private minderjarige (LIPRO) huishoudens) huishoudens) kinderen deelgemeente Aarschot 38,10% 19,30% 42,60% deelgemeente Gelrode (Aarschot) 23,00% 23,20% 53,80% deelgemeente Langdorp (Aarschot) 23,80% 24,50% 51,70% deelgemeente Rillaar (Aarschot) 28,40% 22,50% 49,10% deelgemeente Begijnendijk 24,80% 23,30% 51,90% deelgemeente Betekom (Begijnendijk) 22,40% 26,20% 51,40% deelgemeente Assent (Bekkevoort) 24,30% 28,10% 47,70% deelgemeente Bekkevoort 26,60% 24,40% 49,00% deelgemeente Molenbeek- Wersbeek (Bekkevoort) 26,40% 20,90% 52,60% deelgemeente Deurne (Diest) 22,20% 24,60% 53,20% deelgemeente Diest 42,10% 20,00% 37,90% deelgemeente Kaggevinne (Diest) 22,20% 26,60% 51,20% deelgemeente Molenstede (Diest) 20,00% 29,20% 50,80%
7
deelgemeente Schaffen (Diest) 22,20% 23,50% 54,20% deelgemeente Webbekom (Diest) 32,90% 20,40% 46,70% deelgemeente Averbode (Scherpenheuvel-Zichem) 28,90% 23,80% 47,30% deelgemeente Messelbroek (Scherpenheuvel-Zichem) 20,50% 26,70% 52,70% deelgemeente Scherpenheuvel (Scherpenheuvel-Zichem) 31,50% 20,90% 47,70% deelgemeente Testelt (Scherpenheuvel-Zichem) 25,90% 22,10% 51,90% deelgemeente Zichem (Scherpenheuvel-Zichem) 28,50% 22,00% 49,50% deelgemeente Houwaart (Tielt-Winge) 25,50% 29,00% 45,50% deelgemeente Meensel- Kiezegem (Tielt-Winge) 22,80% 22,60% 54,70% deelgemeente Sint-Joris- Winge (Tielt-Winge) 26,70% 22,60% 50,70% deelgemeente Tielt (Tielt- Winge) 27,00% 27,70% 45,30% deelgemeenten Totaal 29,30% 22,90% 47,80% bestuurlijk arrondissement Leuven 32,00% 24,20% 43,80% gewest Vlaams Gewest 31,20% 24,90% 43,90%
Rijksregister | Provincies in Bron Cijfers
Volgens de prognoses gaat de gemiddelde gezinsgrootte in elke gemeente dalen tegen 2035:
8
Als we kijken naar de gezondheid van de inwoners van de ELZ, valt onder andere de hoge prevalentie van diabetes op:
9
De tabel met de gemiddelde waarden voor de ELZ toont aan dat er van bijna elke leeftijdsgroep méér diabetici wonen in onze regio dan in het arrondissement Leuven of het Vlaams gewest. Het aantal diabetici is sterk gestegen tussen 2006 en 2015 (de oudste en meest recente cijfers voorhanden in de databank van het intermutualistisch agentschap). De cijfers in de tabellen en op de kaart verwijzen naar het aantal rechthebbenden met afleveringen antidiabetica of met naar diabetes verwijzende nomenclatuur per 1000 rechthebbenden.
10
Hoe wonen de inwoners van de eerstelijnszone?
De gemiddelde bevolkingsdichtheid in de ELZ is lager dan die in het arrondissement en het gewest, maar er zijn uiteraard grote verschillen tussen de verschillende deelgemeenten.
bevolkingsdichtheid deelgemeente Aarschot 762 deelgemeente Gelrode (Aarschot) 281 deelgemeente Langdorp (Aarschot) 366 deelgemeente Rillaar (Aarschot) 346 deelgemeente Begijnendijk 660 deelgemeente Betekom (Begijnendijk) 490 deelgemeente Assent (Bekkevoort) 155 deelgemeente Bekkevoort 176 deelgemeente Molenbeek-Wersbeek (Bekkevoort) 148 deelgemeente Deurne (Diest) 335 deelgemeente Diest 2547 deelgemeente Kaggevinne (Diest) 555 deelgemeente Molenstede (Diest) 283 deelgemeente Schaffen (Diest) 218 deelgemeente Webbekom (Diest) 244 deelgemeente Averbode (Scherpenheuvel- Zichem) 371 deelgemeente Messelbroek (Scherpenheuvel- Zichem) 333 deelgemeente Scherpenheuvel (Scherpenheuvel-Zichem) 616 deelgemeente Testelt (Scherpenheuvel-Zichem) 477 deelgemeente Zichem (Scherpenheuvel-Zichem) 410 deelgemeente Houwaart (Tielt-Winge) 215 deelgemeente Meensel-Kiezegem (Tielt-Winge) 182 deelgemeente Sint-Joris-Winge (Tielt-Winge) 243 deelgemeente Tielt (Tielt-Winge) 273 deelgemeenten Totaal 381 bestuurlijk arrondissement Leuven 433 gewest Vlaams Gewest 483
Rijksregister | Provincies in Bron Cijfers
11
Volgens de welvaartindex (cijfer van 2015) scoren de gemeenten van de ELZ vrij goed:
De welvaartsindex Is de vergelijking van het gemiddelde fiscale inkomen per inwoner van een bepaalde administratieve eenheid met het gemiddelde inkomen per inwoner in België. De welvaartsindex van België wordt gelijkgesteld aan 100. Ligt de welvaartsindex van een administratieve eenheid onder de 100, dan betekent dit dat het gemiddelde inkomen per persoon in die administratieve eenheid lager is dan het nationaal gemiddelde inkomen. Heeft de welvaartsindex daarentegen een waarde boven de 100 dan is het gemiddelde inkomen per persoon binnen dat gebied hoger dan het gemiddeld inkomen per Belg.
Cijfers van 2017 laten echter ook zien dat nog steeds ongeveer 14% van de woonhuizen niet beschikt over een badkamer:
12
Ook CV of airco is slechts in 80% van de gebouwen aanwezig.
Uit de survey die gebeurde in het kader van de gemeentemonitor/stadsmonitor (gepubliceerd in het voorjaar van 2018), blijkt dat het overgrote merendeel van de inwoners tevreden is over de woning waarin hij of zij woont:
ontevreden neutraal tevreden Aarschot 3% 4% 93% Begijnendijk 5% 3% 92% Bekkevoort 3% 6% 91% Diest 5% 6% 90% Scherpenheuvel-Zichem 4% 6% 90% Tielt-Winge 4% 3% 93% ELZ Demerland 4% 4,6% 91,5% Vlaams gewest 5% 6% 88%
Ook over de buurt waarin ze wonen zijn de meeste mensen tevreden:
ontevreden neutraal tevreden Aarschot 10% 8% 82% Begijnendijk 12% 10% 78% Bekkevoort 8% 10% 82%
13
Diest 11% 11% 77% Scherpenheuvel-Zichem 11% 16% 73% Tielt-Winge 11% 12% 77% ELZ Demerland 10,5% 11,2% 78,2% Vlaams gewest 10% 11% 79%
De gemeente/stadsmonitor geeft jammer genoeg geen inkijk in de redenen die mensen hebben om tevreden of ontevreden te zijn.
Er werd in de survey onder andere ook gevraagd of de bevraagden veel contact hebben met andere buurtbewoners:
oneens neutraal eens Aarschot 26% 23% 51% Begijnendijk 21% 23% 57% Bekkevoort 18% 21% 61% Diest 21% 21% 58% Scherpenheuvel-Zichem 24% 24% 52% Tielt-Winge 17% 23% 60% ELZ Demerland 21,2% 22,5% 56,5% Vlaams gewest (excl. 13 20% 22% 58% centrumsteden)
Aandeel van de inwoners dat vindt dat het aangenaam is om in hun buurt met de mensen te praten:
oneens neutraal eens Aarschot 7% 11% 82% Begijnendijk 5% 10% 85% Bekkevoort 4% 9% 87% Diest 5% 12% 84% Scherpenheuvel-Zichem 7% 12% 80% Tielt-Winge 6% 12% 81% ELZ Demerland 5,7% 11% 83,2 Vlaams gewest 6% 13% 81%
Aandeel van de inwoners dat vindt dat er zorg wordt gedragen voor elkaar:
oneens neutraal eens Aarschot 12% 24% 65% Begijnendijk 10% 19% 71% Bekkevoort 8% 20% 71% Diest 11% 23% 66% Scherpenheuvel-Zichem 15% 17% 67% Tielt-Winge 10% 20% 69% ELZ Demerland 11% 20,5% 68,2%
14
Vlaams gewest (excl. 13 11% 21% 68% centrumsteden)
15
Hoe zit het met de kansarmoede-indicatoren in ELZ Demerland?
Inleiding
In dit deel worden de kansarmoede-indicatoren weergegeven die voor het CAW opgemaakt werden (door de mensen achter Provincies in Cijfers). Via de online applicatie van Provincies in Cijfers kunnen hiervoor rapporten op gemeente-niveau gegenereerd worden; hieronder vind je al de gegevens voor elk van de 6 gemeenten van de ELZ en voor de ELZ met telkens de provincie en het Vlaams gewest als vergelijkingspunt.
In de gemeentelijke rapporten i.v.m. de kansarmoede-indicatoren worden de gegevens in 3 grote delen weergegeven: indicatoren gerelateerd aan het inkomen, indicatoren die wijzen op een verhoogd armoederisico en omgevingsindicatoren. Het derde deel werd hier niet overgenomen, aangezien die gegevens al terug te vinden zijn in de bladzijden hiervoor.
1. Gerelateerd aan het inkomen:
We bekijken eerst hoeveel mensen recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering in de verschillende leeftijdscategorieën. De verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering maakt de gezondheidszorg goedkoper voor personen met een laag inkomen. Deze tegemoetkoming is daardoor geschikt om een inschatting te maken van de grep met een laag inkomen en de personen die daarvan ten laste vallen.
0- tot 24-jarigen met verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering (2017):
Aantal Percentage t.o.v. 0-24-jarigen Aarschot 580 8,3 Begijnendijk 126 5,1 Bekkevoort 102 6,4 Diest 712 11,9 Scherpenheuvel-Zichem 444 8,2 Tielt-Winge 182 6,4 ELZ Demerland 2.146 7,7 Provincie Vlaams-Brabant 30.761 9,5 Vlaams gewest 239.504 13,4 Bron: Studiedienst Vlaamse Regering – portaal lokale statistieken / Provincies in cijfers
25- tot 64-jarigen met verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering (2017):
Aantal Percentage t.o.v. 25-64-jarigen Aarschot 1.283 8,0
16
Begijnendijk 293 5,4 Bekkevoort 196 6,0 Diest 1.223 9,7 Scherpenheuvel-Zichem 908 7,5 Tielt-Winge 284 4,9 ELZ Demerland 4.187 6,9 Provincie Vlaams-Brabant 41.641 7,0 Vlaams gewest 341.842 9,9 Bron: Studiedienst Vlaamse Regering – portaal lokale statistieken / Provincies in cijfers
65-jarigen en ouder met verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering (2017):
Aantal Percentage t.o.v. 65-plussers Aarschot 1.717 26,1 Begijnendijk 584 28,3 Bekkevoort 473 37,5 Diest 1.203 23,9 Scherpenheuvel-Zichem 1.454 27,3 Tielt-Winge 612 29,6 ELZ Demerland 6.043 28,8 Provincie Vlaams-Brabant 45.083 21,1 Vlaams gewest 354.046 27,5 Bron: Studiedienst Vlaamse Regering – portaal lokale statistieken / Provincies in cijfers
Er worden 2 indicatoren opgenomen om betalingsmoeilijkheden te meten. Enerzijds wordt het aantal kredietnemers met achterstallig krediet weergegeven (2017). Anderzijds wordt gekeken naar het aantal huishoudens met een actieve budgetmeter voor elektriciteit (2017).
Aantal Percentage t.o.v. aantal kredietnemers Aarschot 578 3,5 Begijnendijk 113 2,0 Bekkevoort 82 2,3 Diest 582 4,2 Scherpenheuvel-Zichem 451 3,4 Tielt-Winge 134 2,2 ELZ Demerland 1.940 2,9 Provincie Vlaams-Brabant 21.383 3,4 Vlaams gewest 139.441 3.9 Bron: Nationale Bank van België – Kredietcentrale / Provincies in cijfers
Een budgetmeter komt er nadat iemand geen contract meer heeft bij een gewone leverancier en er achterstallige facturen zijn bij de netbeheerder. Personen met een budgetmeter voor elektriciteit
17 kunnen enkel elektriciteit verkrijgen indien ze er vooraf voor betalen. Het aandeel huishoudens met een budgetmeter voor elektriciteit wordt weergegeven in aantal en in verhouding tot 1.000 huishoudens (2017).
Aantal Per 1.000 huishoudens Aarschot 194 14,8 Begijnendijk 13 3,2 Bekkevoort 10 4,2 Diest 112 11,0 Scherpenheuvel-Zichem 103 10,4 Tielt-Winge 18 4,3 ELZ Demerland 477 8,0 Provincie Vlaams-Brabant 5.391 11,8 Vlaams gewest 40.764 14,8 Bron: Vlaamse Regulator van de elektriciteits- en gasmarkt (VREG) / Provincies in cijfers
De eerstvolgende tabel geeft het aantal kinderen in het basisonderwijs weer dat een schooltoelage ontvangt (2016), berekend ten opzichte van het aantal kinderen in het basisonderwijs. De schooltoelage wordt toegekend aan gezinnen die over een beperkt inkomen beschikken. Er wordt eveneens rekening gehouden met de onroerende goederen waarover het gezin beschikt. In ELZ Demerland zijn er 965 kinderen uit het lager onderwijs die een schooltoelage ontvangen. Dit komt neer op 16 % van alle kinderen uit het lager onderwijs.
Aantal Percentage t.o.v. totaal aantal leerlingen in basisonderwijs Aarschot 231 15,1 Begijnendijk 72 11,9 Bekkevoort 45 16,9 Diest 297 22,1 Scherpenheuvel-Zichem 227 16,5 Tielt-Winge 93 13,3 ELZ Demerland 965 16 Provincie Vlaams-Brabant 11.325 16,9 Vlaams gewest 96.299 23,9 Bron: Departement Onderwijs en Vorming van de Vlaamse Gemeenschap / Provincies in cijfers
De volgende tabel geeft weer hoeveel jongeren uit het secundair onderwijs een schooltoelage ontvangen (2016). In ELZ Demerland zijn er dat 1.350, wat neerkomt op 21,1% van alle scholieren uit het secundair onderwijs.
Aantal Percentage t.o.v. totaal aantal kinderen in SO Aarschot 340 20,3 Begijnendijk 111 18,0 Bekkevoort 67 17,1
18
Diest 416 28,6 Scherpenheuvel-Zichem 262 20,7 Tielt-Winge 154 22,1 ELZ Demerland 1.350 21,1 Provincie Vlaams-Brabant 12.613 19,6 Vlaams gewest 112.008 27,5 Bron: Departement Onderwijs en Vorming van de Vlaamse Gemeenschap / Provincies in cijfers
De tabel hieronder geeft de kansarme geboortes weer, zoals opgetekend door Kind en Gezin. Kind en Gezin toetst elke geboorte op 6 criteria: laag inkomen, lage opleiding ouders, zwakke arbeidssituatie ouders, vertraagde ontwikkeling van de kinderen, slechte huisvesting en zwakke gezondheid. Wanneer een gezin op 3 of meer criteria scoort wordt het als kansarm beschouwd. Omdat het aantal kansarme geboortes jaarlijks sterk kan schommelen (kleine aantallen), wordt een gemiddelde over 3 jaar heen genomen (geboortes 2012 t.e.m. 2014).
Aantal (gemiddelde over 3 Percentage t.o.v. totaal aantal jaar) geboorten Aarschot 19 7,0 Begijnendijk 5 5,7 Bekkevoort 1 2,4 Diest 16 6,9 Scherpenheuvel-Zichem 10 4,8 Tielt-Winge 3 2,9 ELZ Demerland 54 4,9 Provincie Vlaams-Brabant 823 7,1 Vlaams gewest 7.951 11,8 Bron: Kind en Gezin / Provincies in Cijfers
2. Risico-indicatoren
In dit onderdeel worden risico-factoren opgesomd. Het betreft kenmerken die een verhoogd risico op armoede als gevolg hebben, zonder dat het kenmerk op zich betekent dat men in kansarmoede leeft.
Een eerste indicator betreft het aandeel alleenstaanden in de beroepsactieve leeftijd (de 18- tot 64- jarigen, cijfers uit 2017). Alleenstaanden dragen alle kosten alleen, waardoor dit een risico-indicator is. Het aandeel alleenstaanden wordt berekend ten opzichte van de totale bevolking (18- tot 64- jarigen).
Aantal Percentage t.o.v. alle 18- tot 64-jarigen Aarschot 2.489 13,7 Begijnendijk 530 8,6 Bekkevoort 342 9,1 Diest 1.841 12,9 Scherpenheuvel-Zichem 1.468 10,6 Tielt-Winge 621 9,5
19
ELZ Demerland 7.291 10,7 Provincie Vlaams-Brabant 81.142 11,9 Vlaams gewest 506.796 12,8 Bron: Rijksregister / Provincies in Cijfers
Een tweede risico-indicator betreft de 75-plussers die alleenstaand zijn (2017). Hier geldt eveneens dat alleenstaanden tot een risicogroep behoren. Daarenboven zijn ouderen kwetsbaar indien ze hulpbehoevend worden en er alleen voor staan. Ook de mogelijke bijkomende medische kosten moeten door één persoon gedragen worden.
Aantal Percentage t.o.v. alle 75- plussers Aarschot 1.142 33,9 Begijnendijk 282 28,4 Bekkevoort 208 33,1 Diest 786 33,1 Scherpenheuvel-Zichem 920 35,3 Tielt-Winge 344 35,7 ELZ Demerland 3.682 33,2 Provincie Vlaams-Brabant 35.062 33,4 Vlaams gewest 216.356 34,4 Bron: Rijksregister / Provincies in Cijfers
Een derde risico-indicator gaat over de kinderen en de opleiding van de moeder. Bij deze indicator wordt bekeken hoeveel kinderen in het gewoon basisonderwijs een moeder hebben zonder diploma secundair onderwijs (2016). Dit wordt ook bekeken voor het gewoon secundair onderwijs (2016). Deze indicator staat voor het geheel aan kennis, vaardigheden en attitudes. Het is een indicator voor de mate waarin de thuiscultuur aansluit bij de schoolcultuur.
Aantal Percentage t.o.v. alle leerlingen LO Aarschot 167 10,9 Begijnendijk 55 9,1 Bekkevoort 27 7,7 Diest 254 18,9 Scherpenheuvel-Zichem 185 13,5 Tielt-Winge 54 7,7 ELZ Demerland 742 11,3 Provincie Vlaams-Brabant 9.199 13,7 Vlaams gewest 80.480 20.0 Bron: Departement Onderwijs en Vorming van de Vlaamse Gemeenschap / Provincies in cijfers
Aantal Percentage t.o.v. alle leerlingen in SO Aarschot 230 13,8
20
Begijnendijk 67 10,9 Bekkevoort 54 13,8 Diest 335 23,1 Scherpenheuvel-Zichem 204 16,1 Tielt-Winge 91 13,1 ELZ Demerland 981 15,1 Provincie Vlaams-Brabant 10.130 15,8 Vlaams gewest 94.275 23,2 Bron: Departement Onderwijs en Vorming van de Vlaamse Gemeenschap / Provincies in cijfers
Een laatste element handelt over de niet werkende werkzoekenden (2016). De werkzoekendendruk bekijkt het aantal werkzoekenden ten opzichte van de totale bevolking op beroepsactieve leeftijd (18- tot64-jarigen). Het niet hebben van een bezoldigde tewerkstelling verhoogt het risico op armoede.
Aantal Percentage t.o.v. inwoners 18- 64 jaar Aarschot 794 4,4 Begijnendijk 223 3,6 Bekkevoort 168 4,5 Diest 719 5,0 Scherpenheuvel-Zichem 618 4,5 Tielt-Winge 229 3,5 ELZ Demerland 2.751 4,2 Provincie Vlaams-Brabant 30.741 4,5 Vlaams gewest 222.724 5,6 Bron: VDAB / Provincies in Cijfers
Het risico op armoede bij werkzoekenden is nog groter indien deze werkzoekenden laaggeschoold zijn (maximum eerste graad secundair onderwijs) en langdurig (minstens 1 jaar) op zoek zijn naar werk (2016). Zij worden afgezet ten opzichte van alle werkzoekenden.
Aantal Precentage t.o.v. alle werkzoekenden Aarschot 179 22,5 Begijnendijk 50 22,4 Bekkevoort 40 23,8 Diest 164 22,8 Scherpenheuvel-Zichem 143 23,1 Tielt-Winge 39 17,0 ELZ Demerland 615 21,9 Provincie Vlaams-Brabant 5.642 18,4 Vlaams gewest 54.754 24,6 Bron: VDAB / Provincies in Cijfers
21
Recentere info van de VDAB toont aan dat de werkloosheid in de ELZ daalt (een gemiddelde daling van 7,6% t.o.v. vorig jaar, enkel in Bekkevoort is er het afgelopen jaar een kleine stijging in de totalen). Voor het geheel van de ELZ komt dat momenteel (cijfers juni 2018) neer op 2.153 niet werkende werkzoekenden, waarvan er 889 laaggeschoold zijn en waarvan er 1.019 langer dan een jaar werkloos zijn (op basis van deze tabellen weet ik niet hoeveel er voldoen aan beide criteria samen).
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
Beperkte kijk naar het aanbod en gebruik van het aanbod:
We hebben momenteel nog geen volledig en correct overzicht van alle zorgaanbieders in de eerstelijnszone. Dat zal één van de eerste taken zijn voor de eerstelijnszone. Eens de sociale kaart van de Vlaamse overheid volledig operationeel is, zullen we daar gebruik van kunnen maken.
1. Huisartsen
Er zijn 114 actieve huisartsen in de ELZ (zonder de huisartsen in opleiding, cijfers voorjaar 2018), verdeeld over 73 huisartsenpraktijken. Zoals je hieronder kan zien zijn er 40 huisartsen van 60 jaar of ouder, en is er slechts 1 huisarts jonger dan 30 (op de huisartsen in opleiding na).
Leeftijd huisartsen ELZ Demerland 2018
65+
60 t/m 65 jaar
50 t/m 59 jaar
40 t/m 49 jaar
30 t/m 39 jaar
-30 jaar
0 5 10 15 20 25 30
-30 jaar 30 t/m 39 jaar 40 t/m 49 jaar 50 t/m 59 jaar 60 t/m 65 jaar 65+ Reeks 1 1 24 20 29 26 14
De huisartsen hebben gemiddeld 843 patiënten (geen cijfers 2015 voor Bekkevoort bekend, het meest recente cijfer voor Bekkevoort is van 2010: 912 patiënten per huisarts – dit getal werd gebruikt bij de berekening van het gemiddelde voor de ELZ), waarvan gemiddeld 78,8 procent een Globaal Medisch Dossier heeft (geen cijfers 2015 voor Bekkevoort, ook hier werd het cijfer van 2010 - 75%- gebruikt bij de berekening van het gemiddelde).
34
Kolom 1 = gemiddeld aantal toegewezen patiënten per actieve huisarts
Kolom 2 = gemiddeld aantal toegewezen patiënten per actieve huisartsenpraktijk
Kolom 3 = gemiddeld percentage toegewezen patiënten met een GMD per actieve huisartsenpraktijk
In het kalanderjaar 2015 bezocht gemiddeld 86,7% van de rechthebbenden een huisarts, waarmee ELZ Demerland beduidend hoger scoort dan de rest van het arrondissement en/of het Vlaams gewest.
35
2. CAW Oost-Brabant
De cijfers uit het jaarverslag 2017 van CAW Oost-Brabant laten zien dat er de laatste 3 jaar een duidelijke toename is van het aantal mensen dat bij het CAW om hulp vraagt (vanaf p. 24). Deze cijfers zijn van toepassing op de hele regio van CAW Oost-Brabant.
In 2017 kreeg CAW oost-Brabant 10.041 hulpvragen. Hiermee is de kaap van 10.000 overschreden, en dat aantal stijgt jaarlijks.
-voor de onthaaltrajecten is de evolutie over deze drie jaren heen een duidelijk afgetekende aanhoudende toename, namelijk respectievelijk 4.799, 5.467 en 5.726
-het aantal eenmalige onthaalcontacten is gestegen van 1.789 in 2015 naar 2.224 in 2016 en 2.403 in 2017
-ook het aantal chatsessies steeg deze jaren van 532 naar 625 naar 686
In 2017 belden er 1.226 mensen via de hulplijn 1712.
Bovenop de meer dan 10.000 hulpvragen telde het CAW 11.179 bezoeken aan de inloopcentra en 1.042 overnachtingen in de Winteropvang. 523 mensen kregen via het Woonanker hulp bij het zoeken naar een woonst. Met de Sociale Kruidenier bereikten ze 143 gezinnen.
3. Preventie:
Wat preventie betreft, bestaan er heel wat cijfers op niveau van de provincie (zoals in het gemeentelijk rapport met cijfers en aanbevelingen dat Logo Oost-Brabant aan elke gemeente bezorgde).
Hieronder enkele cijfergegevens op niveau van de gemeenten en de ELZ:
De tabel hieronder geeft weer welk percentage vrouwen van 50 tot 69 jaar in een referentieperiode van 6 jaar geen enkele keer een diagnostische mammografie of screeningsmammografie liet maken. Voor ELZ Demerland is dat een gemiddelde van 20,3%.
Geen onderzoek mammografie in 6 jaar (t.o.v. vrouwen 50-69 jaar) Aarschot 22,90% Begijnendijk 20,90% Bekkevoort 20,50% Diest 18,70% Scherpenheuvel-Zichem 20,00% Tielt-Winge 18,90%
36
InterMutualistisch Agentschap | Provincies in Bron Cijfers
Er zijn ook cijfers voorhanden wat de baarmoederhalskankerscreening betreft (cijfers van 2013), namelijk de percentages van vrouwen die in de referentieperiode van 3 kalenderjaren (2011,2012 en 2013) een uitstrijkje lieten maken.
Per leeftijdscategorie 2013 - Gemeenten 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar Gemeente 57,30% 62,00% 57,40% 54,00 50,20 45,80 33,10 30,30 Aarschot % % % % % Gemeente 56,30% 65,90% 62,60% 56,90 56,20 44,30 36,30 34,90 Begijnendijk % % % % % Gemeente 39,50% 65,30% 58,60% 54,50 48,00 44,30 32,30 35,20 Bekkevoort % % % % % Gemeente Diest 60,10% 61,60% 58,20% 58,90 52,70 44,90 34,80 33,20 % % % % % Gemeente 52,30% 58,70% 57,30% 54,40 51,00 46,80 33,80 31,30 Scherpenheuvel- % % % % % Zichem Gemeente Tielt- 55,50% 61,70% 54,00% 54,90 47,90 43,50 36,80 27,50 Winge % % % % % Arrondissement 56,00% 60,40% 58,60% 56,10 52,60 46,10 38,00 33,50 Leuven % % % % % Gewest Vlaams 58,70% 61,50% 59,70% 56,60 52,70 46,20 38,40 32,70 Gewest % % % % %
Eenheid % Bron http://www.ima-aim.be
We kunnen ook zien dat vrouwen die geen recht hebben op verhoogde tegemoetkoming opvallend hoger scoren wat deelname aan de baarmoederhalskankerscreening betreft:
Per verhoogde tegemoetkoming 2013 - Gemeenten met VT niet VT Gemeente Aarschot 34,00% 49,80% Gemeente Begijnendijk 40,80% 51,90% Gemeente Bekkevoort 39,50% 48,30% Gemeente Diest 38,80% 51,40% Gemeente Scherpenheuvel- 28,80% 49,70% Zichem
37
Gemeente Tielt-Winge 26,00% 48,90% Arrondissement Leuven 35,40% 51,60% Gewest Vlaams Gewest 37,40% 52,40%
Eenheid percentage Bron http://www.ima- aim.be
Percentage inwoners dat in de loop van 2 kalenderjaren (2014 en 2015) minstens één keer op consultatie ging bij de tandarts:
Inwoners die voldoende sporten en bewegen leggen een stevige basis voor een actieve en gezonde leefstijl. Sport en bewegen is ook een middel om andere maatschappelijke doelen te bereiken, zoals de ontwikkeling en weerbaarheid van kinderen, het leren over sportiviteit en respect, maatschappelijke participatie en leefbaarheid in de buurt.
In de survey gemeentemonitor die werd afgenomen in 2017 werd er bevraagd hoe vaak de respondenten aan sport doen. Bijna een kwart van de inwoners van de eerstelijnszone doet nooit of slechts uitzonderlijk aan sport.
Nooit of uitzonderlijk Minstens maandelijks Minstens wekelijks Aarschot 27 22 52 Begijnendijk 22 26 52 Bekkevoort 24 25 51 Diest 20 24 56 Scherpenheuvel- 23 23 54 Zichem Tielt-Winge 23 29 48 ELZ Demerland 23 25 52 Vlaams gewest 25 24 51
38
Nawoordje:
Ik hoop dat het rapport dat nu voorligt al een goede basis kan vormen voor de eerstelijnszone. Er kunnen zeker nog bijkomende data verzameld worden, graag nog vanuit andere bronnen. Hiervoor zal de actieve medewerking van het veranderteam nodig zijn.
We kunnen nu alvast op zoek gaan naar de belangrijkste punten om mee aan de slag te gaan, en we kunnen ook al bekijken welke lacunes er zijn.
Ik kijk er al naar uit om samen aan de slag te gaan!
Katrien Verschueren.
39