Omgevingsanalyse op niveau van de eerstelijnszone. Thema: zorg voor welzijn en zorg voor gezondheid. Katrien Verschueren ELZ DEMERLAND deskundig dichtbij Hallo, Voor je ligt een de omgevingsanalyse die wordt gemaakt op vraag van de voorlopige stuurgroep van eerstelijnszone (ELZ) Demerland. Aan de hand van cijfermateriaal uit een aantal verschillende bronnen willen we zo een beeld krijgen op wie er in de ELZ woont, hoe het met hen gaat, in welke omstandigheden ze wonen, in hoeverre ze gebruik maken van het welzijns- en gezondheidsaanbod,… Op dit moment worden de gegevens enkel verzameld. In een latere fase gaan we op zoek naar betekenissen, verklaringen, tendenzen en zo naar gezamenlijke actiepunten. Er werd vooral gebruik gemaakt van www.provincies.incijfers.be en van www.atlas.ima-aim.be Zoals jullie kunnen zien zijn er verschillende soorten tabellen, grafieken en afbeeldingen mogelijk. De databank ‘provincies.incijfers.be’ geeft bij veel gegevens de mogelijkheid om op te splitsen naar deelgemeente (ook al zijn die gegevens niet altijd opgenomen in deze versie), en laat toe om de ELZ als gebied te definiëren. Deze mogelijkheden zijn er niet bij de gegevens uit de IMA-atlas. Groetjes, Katrien. 1 Wie woont er in de eerstelijnszone? De 6 gemeenten samen tellen 103.225 inwoners (volgens rijksregister, op 01/01/2017), waarvan 49,3% mannen en 50,7% vrouwen. Deze verdeling over de geslachten komt overeen met die in het arrondissement Leuven en het Vlaams gewest. totaal aantal inwoners volgens rijksregister gemeente Aarschot 29655 gemeente Begijnendijk 10011 gemeente Bekkevoort 6143 gemeente Diest 23633 gemeente Scherpenheuvel-Zichem 23091 gemeente Tielt-Winge 10692 gemeenten Totaal 103225 Rijksregister | Provincies in Bron Cijfers Als we kijken naar de verdeling over de verschillende leeftijdsgroepen, zien we dat de 50 – 59-jarigen de grootste groep vormen (wat past in de algemene demografische tendens van de vergrijzing). 2 Het is dan ook geen verrassing dat de bevolkingsprognose laat zien dat de groep 65-plussers een significante stijging zal kennen tegen 2035: Van die 65-plussers zal in 2035 ongeveer een kwart ouder zijn dan 80 jaar: 3 Onderstaande tabel geeft een zicht op de geboortenationaliteit van de inwoners van de ELZ (uitgedrukt in percentages t.o.v. alle inwoners, volgens rijksregister op 01/01/2017). Naast de inwoners met een Belgische geboortenationaliteit vormen de Oost-Europeanen uit EU-landen de grootste groep in ELZ Demerland met 1,30%, gevolgd door de Aziaten met 1,20% en de Turken met 0,90%. De cijfers verschillen sterk van gemeente tot gemeente. Deze gegevens omvatten niet enkel wie legaal en langdurig in België verblijft (bevolkingsregister en vreemdelingenregister), maar ook personen ingeschreven in één van de wachtregisters, zoals asielzoekers waarvan de procedure nog loopt. 4 0,30% 1,80% 1,20% 1,40% 2,00% 0,20% 1,10% 1,90% 1,40% 0,60% 0,50% 2,50% 84,90% Vl. Gewest Vl. 0,40% 2,40% 1,30% 0,50% 0,80% 0,50% 0,80% 1,60% 1,20% 1,20% 0,30% 1,40% 87,50% arr. Leuven 0,20% 1,20% 0,50% 0,90% 0,40% 0,10% 0,50% 1,30% 0,50% 0,30% 0,10% 0,90% 93,10% ELZ 0,10% 0,60% 0,40% 0,10% 0,30% 0,50% 0,90% 0,40% 0,30% 0,10% 0,80% 95,30% x Tielt-Winge 0,10% 1,60% 0,40% 0,10% 0,20% 0,10% 0,50% 1,50% 0,60% 0,30% 0,10% 0,80% 93,80% Scherpenheuvel-Zichem 0,20% 1,50% 0,80% 3,50% 1,00% 0,10% 0,80% 1,50% 0,60% 0,40% 0,10% 1,20% 88,20% Diest 0,10% 0,60% 0,50% 0,20% 0,20% 0,10% 0,20% 0,80% 0,30% 0,20% 0,10% 0,80% 95,70% Bekkevoort 0,10% 0,90% 0,20% 0,10% 0,10% 0,20% 0,70% 0,40% 0,20% 0,10% 0,60% 96,50% 5 x Begijnendijk 0,20% 1,10% 0,50% 0,20% 0,30% 0,10% 0,50% 1,40% 0,50% 0,30% 0,10% 0,90% 93,90% Rijksregister | Provincies in Cijfers in | Provincies Rijksregister % x Verborgen waarde Verborgen x Aarschot Bron Eenheid Speciale waarden Speciale Centraal/Zuid-Amerikaans Aziatisch Afrikaans Turks Maghreb ander rijk OESO land OESO rijk ander Oost-Europees (niet-EU) Oost-Europees Oost-Europees (EU) Oost-Europees Zuid-Europees (EU) Zuid-Europees Noord/West-Europees (EU) Noord/West-Europees Frans Nederlands Belgisch Percentages 2017 - gemeenten 2017 Percentages Als we kijken naar de socio-economische positie van de bevolking van de ELZ, geeft dat volgend beeld (opgelet: er werden cijfers van zowel 2016 als 2014 gebruikt): 6 Het merendeel van de inwoners woont in een meerpersoonshuishouden zonder minderjarige kinderen. In de centra van Aarschot en Diest wonen verhoudingsgewijs meer alleenstaanden dan in de deelgemeenten en kleinere gemeenten. meerpersoonshuishou dens met minstens 1 meerpersoonshuishou alleenwonend (t.o.v. minderjarig (LIPRO) den zonder alle private kind (t.o.v. alle private minderjarige (LIPRO) huishoudens) huishoudens) kinderen gemeente Aarschot 32,10% 21,30% 46,60% gemeente Begijnendijk 23,70% 24,70% 51,60% gemeente Bekkevoort 26,00% 24,60% 49,40% gemeente Diest 30,90% 22,90% 46,20% gemeente Scherpenheuvel- Zichem 28,70% 22,20% 49,10% gemeente Tielt-Winge 26,20% 26,00% 47,80% gemeenten Totaal 29,30% 22,90% 47,80% bestuurlijk arrondissement Leuven 32,00% 24,20% 43,80% gewest Vlaams Gewest 31,20% 24,90% 43,90% Rijksregister | Bron Provincies in Cijfers meerpersoonshuisho alleenwonend udens met minstens 1 meerpersoonshuisho (t.o.v. alle minderjarig (LIPRO) uden zonder private kind (t.o.v. alle private minderjarige (LIPRO) huishoudens) huishoudens) kinderen deelgemeente Aarschot 38,10% 19,30% 42,60% deelgemeente Gelrode (Aarschot) 23,00% 23,20% 53,80% deelgemeente Langdorp (Aarschot) 23,80% 24,50% 51,70% deelgemeente Rillaar (Aarschot) 28,40% 22,50% 49,10% deelgemeente Begijnendijk 24,80% 23,30% 51,90% deelgemeente Betekom (Begijnendijk) 22,40% 26,20% 51,40% deelgemeente Assent (Bekkevoort) 24,30% 28,10% 47,70% deelgemeente Bekkevoort 26,60% 24,40% 49,00% deelgemeente Molenbeek- Wersbeek (Bekkevoort) 26,40% 20,90% 52,60% deelgemeente Deurne (Diest) 22,20% 24,60% 53,20% deelgemeente Diest 42,10% 20,00% 37,90% deelgemeente Kaggevinne (Diest) 22,20% 26,60% 51,20% deelgemeente Molenstede (Diest) 20,00% 29,20% 50,80% 7 deelgemeente Schaffen (Diest) 22,20% 23,50% 54,20% deelgemeente Webbekom (Diest) 32,90% 20,40% 46,70% deelgemeente Averbode (Scherpenheuvel-Zichem) 28,90% 23,80% 47,30% deelgemeente Messelbroek (Scherpenheuvel-Zichem) 20,50% 26,70% 52,70% deelgemeente Scherpenheuvel (Scherpenheuvel-Zichem) 31,50% 20,90% 47,70% deelgemeente Testelt (Scherpenheuvel-Zichem) 25,90% 22,10% 51,90% deelgemeente Zichem (Scherpenheuvel-Zichem) 28,50% 22,00% 49,50% deelgemeente Houwaart (Tielt-Winge) 25,50% 29,00% 45,50% deelgemeente Meensel- Kiezegem (Tielt-Winge) 22,80% 22,60% 54,70% deelgemeente Sint-Joris- Winge (Tielt-Winge) 26,70% 22,60% 50,70% deelgemeente Tielt (Tielt- Winge) 27,00% 27,70% 45,30% deelgemeenten Totaal 29,30% 22,90% 47,80% bestuurlijk arrondissement Leuven 32,00% 24,20% 43,80% gewest Vlaams Gewest 31,20% 24,90% 43,90% Rijksregister | Provincies in Bron Cijfers Volgens de prognoses gaat de gemiddelde gezinsgrootte in elke gemeente dalen tegen 2035: 8 Als we kijken naar de gezondheid van de inwoners van de ELZ, valt onder andere de hoge prevalentie van diabetes op: 9 De tabel met de gemiddelde waarden voor de ELZ toont aan dat er van bijna elke leeftijdsgroep méér diabetici wonen in onze regio dan in het arrondissement Leuven of het Vlaams gewest. Het aantal diabetici is sterk gestegen tussen 2006 en 2015 (de oudste en meest recente cijfers voorhanden in de databank van het intermutualistisch agentschap). De cijfers in de tabellen en op de kaart verwijzen naar het aantal rechthebbenden met afleveringen antidiabetica of met naar diabetes verwijzende nomenclatuur per 1000 rechthebbenden. 10 Hoe wonen de inwoners van de eerstelijnszone? De gemiddelde bevolkingsdichtheid in de ELZ is lager dan die in het arrondissement en het gewest, maar er zijn uiteraard grote verschillen tussen de verschillende deelgemeenten. bevolkingsdichtheid deelgemeente Aarschot 762 deelgemeente Gelrode (Aarschot) 281 deelgemeente Langdorp (Aarschot) 366 deelgemeente Rillaar (Aarschot) 346 deelgemeente Begijnendijk 660 deelgemeente Betekom (Begijnendijk) 490 deelgemeente Assent (Bekkevoort) 155 deelgemeente Bekkevoort 176 deelgemeente Molenbeek-Wersbeek (Bekkevoort) 148 deelgemeente Deurne (Diest) 335 deelgemeente Diest 2547 deelgemeente Kaggevinne (Diest) 555 deelgemeente Molenstede (Diest) 283 deelgemeente Schaffen (Diest) 218 deelgemeente Webbekom (Diest) 244 deelgemeente Averbode (Scherpenheuvel- Zichem) 371 deelgemeente Messelbroek (Scherpenheuvel- Zichem) 333 deelgemeente Scherpenheuvel (Scherpenheuvel-Zichem) 616 deelgemeente Testelt (Scherpenheuvel-Zichem) 477 deelgemeente Zichem (Scherpenheuvel-Zichem) 410 deelgemeente Houwaart (Tielt-Winge) 215 deelgemeente Meensel-Kiezegem (Tielt-Winge) 182 deelgemeente Sint-Joris-Winge (Tielt-Winge) 243 deelgemeente Tielt (Tielt-Winge) 273 deelgemeenten Totaal 381 bestuurlijk arrondissement Leuven 433 gewest Vlaams Gewest 483 Rijksregister | Provincies in Bron Cijfers 11 Volgens de welvaartindex (cijfer van 2015) scoren de gemeenten van de ELZ vrij goed: De welvaartsindex Is de vergelijking van het gemiddelde fiscale inkomen per inwoner van een bepaalde administratieve eenheid met het gemiddelde inkomen per inwoner in België. De welvaartsindex van België wordt gelijkgesteld aan 100. Ligt de welvaartsindex van een administratieve eenheid onder de 100, dan betekent dit dat het gemiddelde inkomen per persoon in die administratieve eenheid lager is dan het nationaal gemiddelde inkomen. Heeft de welvaartsindex daarentegen een waarde boven de 100 dan is het gemiddelde inkomen per persoon binnen dat gebied hoger dan het gemiddeld inkomen per Belg. Cijfers van 2017 laten echter ook zien dat nog steeds ongeveer 14% van de woonhuizen niet beschikt over een badkamer: 12 Ook CV of airco is slechts in 80% van de gebouwen aanwezig.