Scherpenheuvel-Zichem & Bekkevoort Windturbine-Project WND0735
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
EENHEID PREHISTORISCHE ARCHEOLOGIE Nota Scherpenheuvel-Zichem & Bekkevoort Windturbine-project WND0735 Verslag van resultaten Johan Claeys 2018 Inhoud 1 Beschrijvend gedeelte ............................................................................................ 4 1.1 Administratieve gegevens .............................................................................. 4 1.2 Beschrijving van de geplande werken ............................................................ 7 1.3 Resultaten bureaustudie ................................................................................. 7 2 Landschappelijk bodemonderzoek door middel van boringen ......................... 9 2.1 Onderzoeksopdracht ...................................................................................... 9 2.2 Werkwijze en strategie ................................................................................... 9 2.3 Resultaten landschappelijke boringenonderzoek ......................................... 13 2.4 Advies op basis van het landschappelijk booronderzoek ............................. 15 3 Proefsleuvenonderzoek ....................................................................................... 16 3.1 Onderzoeksopdracht .................................................................................... 16 3.2 Werkwijze en strategie ................................................................................. 16 3.3 Resultaten veldwerk ..................................................................................... 19 3.3.1 Landschappelijk bodemonderzoek ..................................................... 19 3.3.2 Spoorbeschrijving ............................................................................... 23 3.3.3 Assessment vondstmateriaal ............................................................. 27 3.3.4 Assessment monsternames ............................................................... 27 3.3.5 Assessment conservatie .................................................................... 27 3.4 Interpretatie en advies op basis van het proefsleuvenonderzoek ................ 28 4 Conclusies vooronderzoek .................................................................................. 29 4.1 Beantwoording onderzoeksvragen ............................................................... 29 4.2 Samenvatting ................................................................................................ 33 5 Bibliografie ............................................................................................................ 34 Bijlage 1: werkplannen ................................................................................................... 35 Bijlage 2: Boringen ......................................................................................................... 37 Bijlage 3: Profielputten ................................................................................................... 42 Bijlage 4: Spoorbeschrijvingen ..................................................................................... 45 Bijlage 5: Plannenlijst ..................................................................................................... 47 Bijlage 6. Lijst figuren ..................................................................................................... 49 BESCHRIJVEND GEDEELTE | 3 1 Beschrijvend gedeelte 1.1 Administratieve gegevens Bekrachtigde archeologienota met uitgesteld traject: 1823 Projectcodes: Landschappelijk booronderzoek: 2017K174 Proefsleuvenonderzoek: 2017L59 Johan Claeys (erkend archeoloog 2017/180): projectleider-archeoloog Betrokken actoren: Bart Vanmontfort (erkend archeoloog 2016/100): assistent-archeoloog en aardkundige Deelgebied WT-1: zuiden van Vierbunderweg, Scherpenheuvel-Zichem Locatie: Deelgebied WT-2: tussen Ballaarstraat en Weverstraat, Bekkevoort (bounding box coördinaten – Lambert 72) Deelgebied WT-1 ZW: x = 193 071,19 m / y = 183 214,70 m Lambert coördinaten NO: x = 193 276,30 m / y = 183 504,89 m Deelgebied WT-2 ZW: x = 194 049,41 m / y = 182 976,73 m NO: x = 194 237,47 m / y = 183 283,20 m Deelgebied WT-1: Scherpenheuvel (Scherpenheuvel-Zichem) / Afdeling 6 / Sectie E / perceelnrs. 56B2 en 56P2 Kadastrale gegevens: Deelgebied WT-2: Assent (Bekkevoort) / Afdeling 2 / Sectie E / Perceelnrs. 104C en 105G Zie Figuur 1 ca. 8.400 m², waarvan – op basis van het Programma van Maatregelen Oppervlakte van het terrein: van archeologienota 1823 – ca 4.000 m² met impact op het eventueel aanwezige archeologische bodemarchief Topografische kaart: Zie Figuur 3 De huidige nota bevat de resultaten van het vooronderzoek, inclusief veldwerk zonder en met ingreep in de bodem, dat volgt uit het Programma van Maatregelen van een reeds bekrachtigde archeologienota met uitgesteld traject (1823). De oorspronkelijke archeologienota bestond uit een bureaustudie (2016L333), opgesteld naar aanleiding van een geplande stedenbouwkundige vergunningsaanvraag voor de realisatie van 2 windturbines langsheen de E314 te Scherpenheuvel-Zichem (WT-1) en Bekkevoort (WT- 2). Deze archeologienota werd opgemaakt door archeologen Walter Sevenants en Kristine Magerman van Triharch onderzoek & advies bvba (Sevenants & Magerman 2017). BESCHRIJVEND GEDEELTE | 4 Figuur 1. Locatie van het plangebied, deelgebied WT-1, geplot op het Grootschalig Referentie Bestand (GRB © AGIV). Figuur 2. Locatie van het plangebied, deelgebied WT-2, geplot op het Grootschalig Referentie Bestand (GRB © AGIV). BESCHRIJVEND GEDEELTE | 5 Figuur 3. Locatie van het plangebied op de topografische kaart van België (© NGI). Figuur 4. Locatie van het plangebied op het Gewestplan (© AGIV). Het origineel Gewestplan Aarschot-Diest is nog steeds van toepassing voor het plangebied. BESCHRIJVEND GEDEELTE | 6 1.2 Beschrijving van de geplande werken De initiatiefnemer plant de bouw van twee windturbines met bijhorende infrastructuur langsheen de E314, één in Scherpenheuvel-Zichem (WT-1) en één in Bekkevoort (WT- 2). De gedetailleerde beschrijving van de werkplannen, alsook de werkplannen, zijn opgenomen in de archeologienota 1823. Ze zijn in deze nota tevens als Bijlage 1 toegevoegd. Omdat hierbij bodemingrepen noodzakelijk zijn en de totale oppervlakte van de ingreep in de bodem meer dan 5.000 m² bedraagt, is de initiatiefnemer verplicht een bekrachtigde archeologienota bij deze stedenbouwkundige vergunningsaanvraag te voegen. Er werd aanvankelijk een archeologienota met uitgesteld traject opgesteld (ID 1823) en bekrachtigd door het Agentschap Onroerend Erfgoed, vermits het juridisch en economisch onwenselijk was om voorafgaand aan de ontvangst van de stedenbouwkundige vergunning verder archeologisch onderzoek uit te voeren (zie Programma van Maatregelen 3.4). 1.3 Resultaten bureaustudie Het bureauonderzoek voor dit project toont een verwachting voor de aanwezigheid van archeologische sites binnen het gebied waar de windturbines worden aangelegd. De aanwezigheid van archeologische sites kon op basis van het bureauonderzoek niet vastgesteld worden, evenmin kon een uitspraak gedaan worden over de bewaringstoestand van eventueel aanwezige sites. Verder archeologisch vooronderzoek werd nodig geacht om na te gaan of archeologische sites al dan niet aanwezig zijn in het plangebied, wat de kenmerken zijn (o.a. de bewaringstoestand), in welke mate deze bedreigd worden door de geplande werken, en welke maatregelen in dat geval moeten genomen worden (Sevenants & Magerman 2017, VVR, 41). Als eerstvolgende onderzoeksstap werd een landschappelijk bodemonderzoek door middel van boringen vooropgesteld. Indien uit dit landschappelijk bodemonderzoek blijkt dat de kans op aanwezigheid van goed bewaarde prehistorische artefactensites bestaat, wordt overgegaan tot een vooronderzoek met ingreep in de bodem bestaande uit een combinatie van verkennend en waarderend archeologisch booronderzoek en proefputten i.f.v. steentijd artefactensites, anders kan direct overgegaan worden tot een proefsleuvenonderzoek (Sevenants & Magerman 2017, PVM, 11). BESCHRIJVEND GEDEELTE | 7 Figuur 5. Werkplannen deelgebied WT-1, geplot op een recente orthofotomozaïek (plannen in detail in Bijlage 1). Figuur 6. Werkplannen deelgebied WT-2, geplot op een recente orthofotomozaïek (plannen in detail in Bijlage 1). BESCHRIJVEND GEDEELTE | 8 2 Landschappelijk bodemonderzoek door middel van boringen 2.1 Onderzoeksopdracht Het landschappelijk bodemonderzoek door middel van boringen heeft als doel om de aard, topografie, morfologie en conservering van de ondergrond te karteren in functie van een reconstructie van de aardkundige opbouw van het onderzochte gebied, inclusief eventuele bodemvormingsprocessen. Specifiek voor het plangebied was het essentieel om de bodembewaring binnen het plangebied te verifiëren en op basis daarvan de kans op de aanwezigheid van goed bewaarde prehistorische artefactensites binnen het plangebied in te schatten. De in de bureaustudie opgelijste onderzoeksvragen (Sevenants & Magerman 2017, 7-8) werden reeds behandeld in archeologienota 1823. Deze onderzoeksvragen kunnen voor het landschappelijk bodemonderzoek verder gespecifieerd en aangevuld worden: - Is de bodem binnen het plangebied (deels) verstoord door recente bodemingrepen? - Wat is de bodemkundige opbouw van het terrein? Is de bodem intact bewaard? o Zo ja, op welke diepte bevindt zich het archeologische vlak? o Zo nee, hebben de landschappelijke factoren invloed op de gaafheid/bewaringstoestand van eventuele archeologische sporen? - Zijn er concrete aanwijzingen voor de aan- of afwezigheid van archeologische