Mustafaaydemir2010.Pdf (6.491Mb)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ RADYO TELEVİZYON ve SİNEMA ANABİLİM DALI TÜRK TELEVİZYON YAYINCILIĞINDA YABANCI ESERLERİN TELİF HAKLARI ÜZERİNE ÖRNEK UYGULAMALARI YÜKSEK LİSANS TEZİ Mustafa AYDEMİR 92080004026 TEZ DANIŞMANI DOÇ.DR. Alev Fatoş PARSA İZMİR–2010 2 3 İÇİNDEKİLER KISALTMALAR LİSTESİ GRAFİK LİSTESİ TABLO LİSTESİ EKLER 1. BÖLÜM: TELİF HAKKI SİSTEMİ 1. GİRİŞ 2. TEMEL KAVRAMLAR 2.1. Fikri Hak 2.2. Eser 2.3 . Eser Sahibi ve Hakları 2.3.1 Eser Sahibinin Manevî Hakları 2.3.1.1. Eseri Kamuya Sunma Hakkı 2.3.1.2. Eser Sahipliğinin Tanınması Hakkı 2.3.1.3. Eserin Bütünlüğünün Korunması Hakkı 2.3.1.4. Esere Ulaşma Hakkı 2.3.2. Eser Sahibinin Malî Hakları 2.3.2.1. İşleme Hakkı 2.3.2.2. Çoğaltma Hakkı 2.3.2.3. Yayma Hakkı 2.3.2.4. Temsil Hakkı 4 2.3.2.5. Kamuya İletim Hakkı 2.3.2.6. Pay ve Takip Hakkı 2.4. Eserin Korunması 2.5. Telif Hakkı 2.6. Bağlantılı Haklar ve Komşu Haklar 2.7. Adil Kullanım 3. ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE SÖZLEŞMELER 3.1. Bern Sözleşmesi 3.2. Paris Sözleşmesi 3.3. Amerikan Devletleri Arasındaki Sözleşmeler 3.4. Roma Sözleşmesi 3.5. Cenevre Sözleşmesi 3.6. Avrupa Birliği Bünyesinde Yapılan Düzenlemeler 3.7. Televizyon Yayınlarının Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi 3.8. WIPO Fikri Haklar Sözleşmesi 3.9. Ticaretle Bağlantılı Fikri Haklar Sözleşmesi- TRIPs 2. BÖLÜM: TELEVİZYONDA PROGRAM YAPIM SÜRECİ 1. Televizyon Kanallarında Program Oluşturma Süreci 2. Televizyon Kanallarında Program Yönelimi ve Reklam Planlamaları 3. Televizyon ve Yayıncılık Sistemleri 5 3.1. Kamusal Yayıncılık ve Türkiye 1. BBC Etkisindeki Dönem 2. Hükümete ve/veya yönetime bağımlı dönem 3. AT (Avrupa Topluluğu) Sonrası Kamusal Yayıncılık Dönemi 3.2. Özel Televizyon Yayıncılığı ve Reklam Etkileşimi 4. Telif Hakkının Televizyon Alanına Uyarlanması 4.1. Televizyonda Program Türleri 4.2. Televizyonda İçerik ve Format Kavramı 4.3. Format Sisteminin Hukuki Boyutu 4.3.1. Biçim Koruması ve Uluslararası Davalar 4.4. Televizyona Biçim Üreten Şirketler ve Kanuni Düzenlemeler 4.5. Uluslararası Alanda En Büyük Biçim Şirketleri 4.5.1. ENDEMOL 4.5.2. CELEDOR 4.5.3. FRAMENTLE 4.5.4. GLOBO TV 4.6. Dünya’da Televizyon Program Festivalleri 4.6.1. NATPE 4.6.2. MILIA 4.6.3. ASIA TELEVISION FORUM 4.6.4. MIPTV 6 4.6.5. DISCOP 4.6.6. MIPCOM JUNIOR 4.6.7. ROSE D'OR 4.6.8. MONTE CARLO FESTIVAL 4.6.9. MIPCOM 4.7. Dünya’da Telif ve Biçim Koruma Merkezleri 4.7.1. FRAPA 4.7.2. IFLA 4.7.3. US COPYRIGHT OFFICE 4.8. Türkiye’de Telif Sistemi 4.8.1. Kanuni Yapı ve Genel düzenlemeler 4.8.2. Kanuni Prosedür 4.8.3. Meslek Örgütleri 4.8.3.1. Mevcut Meslek Birlikleri 4.8.3.1.1. Eser Sahipleri 4.8.3.1.2. Bağlantılı Hak Sahipleri 4.9. Örnek Davalar, Ceza ve Uygulamalar 5. Türkiye'de Televizyon Reklam Etkileşimi 5.1. Yıllara Göre Reklam Gelirleri 5.2. Yıllara Göre RTÜK’ e Ödenen Pay 5.3. Yıllara Göre Kapatma Cezaları 7 6. Televizyon Uygulamaları 6.1. Yarışmalar 6.2. Diziler 7. Türkiye'de Telif Şirketleri 7.1. ANS 7.2. MEDYAPIM 7.3. SERA FİLM 3. BÖLÜM TÜRK TELEVİZYON YAYINCILIĞINDA YABANCI ESERLER VE ÖRNEK UYGULAMALARI 3.1. Araştırmanın Konusu 3.2. Araştırmanın Amacı 3.3. Araştırmanın Önemi 3.4. Araştırmanın Sorunsalı ve Hipotezler 3.5. Araştırmanın Yöntemi 3.6. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi 3.7. Veri Toplama Teknikleri 3.8. Sınırlılıklar 4. ÖRNEK KANALLAR VE SİSTEMLER 4.1. TRT 4.2. KANAL D 4.3. SHOW TV 8 4.4. ATV 4.5. STAR TV 5. SONUÇ 6. KAYNAKÇA 9 KISALTMALAR LİSTESİ AB Avrupa Birliği ABC American Broadcasting Company (Amerikan Yayıncılık Şirketi) ABD Amerika Birleşik Devletleri AGB Audit Great Britain ( Büyük Britanya İzleyici Ölçüm Şirketi) ANS Abdullah Never Sleep AT Avrupa Topluluğu ATV Aktüel Televizyon B. Bend BBC British Broadcasting Corporation (İngiliz Yayın Kuruluşu) BBG Biri Bizi Gözetliyor BESAM Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği BSB Belgesel Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği BİYESAM Bilişim ve Yazılım Eseri Sahipleri Meslek Birliği CBN Christian Broadcasting Network (Hıristiyan Yayıncılık Şebekesi) CBS Columbia Broadcasting Systems (Kolombiya Yayıncılık Sistemleri) CD Compact Disk (Yoğun Disk) CNN Cable News Network ( Kablolu Haber İstasyonu) DISCOP Discount Programming ÇEVBİR Kitap Çevirmenleri Meslek Birliği EC EUROPEAN COMMISSION (Avrupa Komisyonu) EDİSAM Edebiyat ve İlim Eseri Sahipleri Meslek Birliği EEC European Economic Community (Avrupa Ekonomik Topluluğu) DMCA Digital Millenium Copyright Act (Yeni Binyıl Sayısal Telif Sözleşmesi) DTÖ Dünya Ticaret Örgütü FCC Federal Communication Commision (Federal İletişim Komisyonu) FHM Fikri Haklar Mülkiyeti FİYAB Film Yapımcıları Meslek Birliği 10 FRA Fransızca FRAPA Format Recognition and Protection Association (Biçim Tanıma ve Koruma Birliği) FSEK Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu GATT General Agreement on Tariffs and Trade (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması) GESAM Türkiye Güzel Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği GSMH Gayri Safi Milli Hasıla IFLA International Federation of Library Associations (Uluslararası Federasyonu Kütüphanesi) İLESAM Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği ILO The International Labour Organization (Uluslararası Çalışma Örgütü) İNG İngilizce ITV Independent Television (İngiliz Bağımsız Kamu Hizmet Televizyonu) Md. Madde MESAM Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği MTM Medya Takip Merkezi MÜYABİR Müyabir Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği MÜYAP Müyap Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği MÜYORBİR Müzik Yorumcuları Meslek Birliği MÜZİKBİR Müzikbir Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği MSG Müzik Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği NAFTA The North American Free Trade Agreement ( Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması) NBC National Broadcasting Company (Ulusal Yayıncılık Şirketi) ORTF Office de Radiodiffusion Télévision Française (Fransız Radyo Televizyon Ofisi) RAI Radio Audizioni İtaliana ( İtalya Kamu Hizmeti Yayıncısı) RATEM Radyo Televizyon Yayıncıları Meslek Birliği RTF Radiodiffusion-Télévision Française (Fransız Radyo ve Televizyon Kurumu) 11 RTÜK Radyo Televizyon Üst Kurulu SESAM Türkiye Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği SESBİR Seslendirme Sanatçıları Meslek Birliği SETEM Sinema ve Televizyon Eseri Sahipleri Meslek Birliği SEYAP Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği SİNEBİR Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği TESİYAP Televizyon ve Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği TOMEB Tiyatro Oyuncuları Meslek Birliği TRIPs Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (Ticaretle Bağlantılı Fikri Haklar Anlaşması) TRT Türkiye Radyo Televizyonu TV Televizyon UNESCO United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) V.B ve benzeri YAYBİR Yayıncıları Meslek Birliği WIPO World Intellectual Property Organization (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı) WTO World Trade Organization W6XYZ Kaliforniya istasyonu 12 GRAFİK VE TABLO LİSTESİ GRAFİK LİSTESİ Grafik 1: ABD TV Kanallarının Reklam Gelirleri Grafik 2: Televizyonda Reklamın Yapısal Dolaşımı Grafik 3: Endemol Dünya Dağıtım Merkezleri Grafik 4: Dünya’da Biçim Festivalleri Grafik 5: Yıllara Göre Ortalama Reytingler Grafik 6: Yıllara Göre Reklam Süreleri Grafik 7: RTÜK Yıllara Göre Yüzde 5 Reklam Payı Grafik 8: Yıllara Göre Mini Dizi Oranları Grafik 9: Yıllara Arkası Yarın Oranları Grafik 10: Yıllara Göre Yabancı Dizi Oranları Grafik 11: Yıllara Göre Yerli Dizi Oranları Grafik 12: Yıllara Göre Yarışma Oranları Grafik 13: Yıllara Göre Reality Show Oranları 13 TABLO LİSTESİ Tablo 1: 1997 Yılı TV Reklam Gelirleri Tablo 2: 1999 Yılı TV Reklam Gelirleri Tablo 3: 2001 Yılı TV Reklam Gelirleri Tablo 4: RTÜK Yıllara Göre Alınan Yüzde 5 Reklam Payı Tablo 5: RD (Reklamcılar Derneği) 1999–2009 Yıları Arası TV Reklam Payları Tablo 6: RTÜK Yıllara Göre Günlük Kapatma Cezaları Tablo 7: MTM Kanallara Göre Reklam Dağılımı Tablo 8: ANS Yıllara Göre Diziler Tablo 9: ANS Yıllara Göre Yarışmalar Tablo 10: ANS Yıllara Göre Diziler Tablo 11: ANS Yıllara Göre Komedi Dizileri Tablo 12: MEDYAPIM Yıllara Göre Tartışma Programları Tablo 13: MEDYAPIM Yıllara Göre Eğlence Programları Tablo 14: MEDYAPIM Yıllara Göre Reality Show Programları Tablo 15: MEDYAPIM Yıllara Göre Yarışma Programları Tablo 16: SERA FİLM Yıllara Göre Reality Show Programları Tablo 17: TRT Yıllara Göre Mini Dizi, Arkası Yarın, Yabancı Dizi, Yerli Dizi, Yarışma ve Reality Show Programları Tablo 18: KANAL D Yıllara Göre Mini Dizi, Arkası Yarın, Yabancı Dizi, Yerli Dizi, Yarışma ve Reality Show Programları Tablo 19: SHOW TV Yıllara Göre Mini Dizi, Arkası Yarın, Yabancı Dizi, Yerli Dizi, Yarışma ve Reality Show Programları Tablo 20: ATV Yıllara Göre Mini Dizi, Arkası Yarın, Yabancı Dizi, Yerli Dizi, Yarışma ve Reality Show Programları Tablo 21: STAR TV Yıllara Göre Mini Dizi, Arkası Yarın, Yabancı Dizi, Yerli Dizi, Yarışma ve Reality Show Programları Tablo 22: RTÜK 1995–2009 Türk Televizyonlarının Reklam Gelir Payları 14 1. BÖLÜM: TELİF HAKKI SİSTEMİ 1. GİRİŞ Televizyon yayıncılığı, hem teknolojik hem de kitle iletişim aracı olarak ortaya çıktığı ilk yıllardan itibaren sibernetik bir yapı içinde gelişimini sürdürmektedir. Televizyon yayıncılığının ilk kez ortaya çıktığı 1936 yılından itibaren, özellikle ABD’de hızlı bir biçimde izleyici tarafından kabul görmesi neticesinde televizyon kanallarının günlük yayın süresinin tam güne çıkması, birbirinden farklı türlerde ve sürelerde programların üretilmesi söz konusu olmuştur. Bu durum televizyon yayıncılığının gerçekleştiği dünyanın çeşitli ülkelerinde de benzer bir eğilimi ortaya çıkarmıştır. Bu eğilim, farklı coğrafyalarda ülkelerin çeşitli