Yüksek Lisans Tezi
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TELEVİZYON DİZİLERİNDE ERKEK İMGESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Şenay Tanrıvermiş No: 0510050001 Anabilim Dalı: İLETİŞİM SANATLARI Programı: İLETİŞİM SANATLARI Tez Danışmanı: Doç. Dr. Rengin Küçükerdoğan ARALIK 2007 İÇİNDEKİLER ÇİZELGE LİSTESİ .............................................................................................. iv RESİM LİSTESİ .................................................................................................... v ÖZET.................................................................................................................... vii ABSTRACT ........................................................................................................ viii GİRİŞ ..................................................................................................................... 1 1. TELEVİZYON DİZİLERİ VE ANLATISAL OLUŞUMLARI .................. 4 1.1. Televizyon Dizisi Kavramı ve Tarihsel Gelişimi ...................................... 4 1.2. Televizyon Dizilerinin Anlatısal Oluşumları ............................................. 6 1.2.1 Olay Örgüsü ..................................................................................... 8 1.2.2 Kişi Kullanımı (Karakterler) ............................................................15 1.2.3 Uzam Kullanımı (Mekan)…………………………………………...22 1.2.4 Müzik ..............................................................................................29 1.2.5 Dekor...............................................................................................32 1.2.6 Kamera Hareketleri ..........................................................................35 2. TELEVİZYON DİZİLERİNDE CİNSİYET VE TOPLUMSAL CİNSİYET KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE CİNS AYRIMI ...............................40 2.1 Cinsiyet ve Cinsellik Kavramları .............................................................40 2.2 Toplumsal Cinsiyet Kavramı ...................................................................45 2.3 Toplumsal Cinsiyeti Belirleyen Kurallar Bütünü......................................50 2.3.1 Toplumsal Giyim Özellikleri............................................................50 2.3.2 Toplumun Kadın ve Erkekten Beklediği Nitelikler ...........................52 2.3.3 Toplumsal Cinsiyet Rolleri ..............................................................54 2.3.4 Toplumsal Cinsiyet Kalıpyargıları ...................................................57 2.4 Toplumsal Cinsiyetle İlgili Kuramlar .......................................................60 2.4.1 Freud’un Toplumsal Cinsiyet Kuramı ..............................................60 2.4.2 Chodorow’un Toplumsal Cinsiyet Kuramı .......................................63 2.4.3 Kohlberg’ün Toplumsal Cinsiyet Kuramı .........................................67 2.4.4 Televizyon Dizilerinde Cinsellik ve Cinsiyet Unsurunun Kullanımı. 68 ii 3. TELEVİZYON DİZİLERİNDE ERKEK İMGELER VE İNCELENMESİ: Bir Durum Saptaması .............................................................73 3.1. Televizyon Dizilerindeki Erkeklerin Çözümlenmesi ................................90 3.2. Televizyon Dizilerinde Erkek İmgeler .....................................................92 3.2.1. Bekar Erkekler İmgesi ....................................................................92 3.2.2 Esmer Bekar Erkek İmgesi ...............................................................94 3.2.3 Sarışın Bekar Erkek İmgesi ..............................................................97 3.2.4 Baba ve Eş Konumundaki Erkek İmgesi ..........................................99 3.2.5 Eşine Sadık Erkek İmgesi .............................................................. 100 3.2.6 Eşini Aldatan Erkek İmgesi............................................................ 103 3.2.7 Yaşlı Erkek İmgesi ........................................................................ 104 3.2.8 Zengin ve Güçlü Yaşlı Erkek İmgesi ............................................. 105 3.2.9 Ilımlı ve Sevimli Yaşlı Erkek İmgesi............................................. 106 SONUÇ ................................................................................................................ 109 KAYNAKÇA....................................................................................................... 112 iii ÇİZELGE LİSTESİ Çizele 1. Çekim Türleri ve Anlamları......................................................................37 Çizelge 2. Kamera Açıları ve Kurgu Tekniklerinin Anlamları ...............................38 Çizelge 3. Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Arasındaki Farklılıklar ..........................48 Çizelge 4. 2007 Şubat 12-18 Tarihleri Arasında Türk Televizyonlarında Yayınlanmış Televizyon Dizileri…………………………………………………………………75 Çizelge 5. Türk Televizyonlarındaki Dizilerde Kadın/Erkek İmge Karşılaştırması……………………………………………………………………..110 iv RESİM LİSTESİ Resim 1. Binbir Gece Dizisinden ‘Şehrazat’………………………………………..15 Resim 2. Yaprak Dökümü Dizisinden ‘Alirıza Bey’………………………………..16 Resim 3. Binbir Gece Dizisinden ‘Şehrazat’………………………………………..20 Resim 4. Binbir Gece Dizisinden Bir Sahne………………………………………..20 Resim 5. Binbir Gece Dizisinden ‘Bennu’………………………………………….21 Resim 6. Asmalı Konak Dizisinden New York’ta Geçen Bir Sahne……………….22 Resim 7. Beyaz Gelincik Dizisinden Bir Dış Uzam Örneği………………………...24 Resim 8. Hatırla Sevgili Dizisinden Bir Dış Uzam Örneği…...…………………….25 Resim 9. Kınalı Kar Dizisinden Uzam Örnekleri…………………………………...26 Resim 10. Sıla Dizisinden Bir İç uzam Örneği……………………………………...27 Resim 11. Kurtlar Vadisi Dizisindeki ‘Halo’……………………………………….29 Resim 12. Hatırla Sevgili Müzik Albümünün Kapağı………………………………31 Resim 13. Avrupa Yakası Dizisinden Burhan’ın Evi……………………………….33 Resim 14. Yaprak Dökümü Dizisinin Giriş Görüntüsü……………………………..34 Resim 15. Kurtlar Vadisi Dizisinden Bir Görüntü…………………………………..35 Resim 16. Binbir Gece Dizisinden Bir Görüntü…………………………………….36 Resim 17. Avrupa Yakası Dizisinden Bir Görüntü…………………………………36 Resim 18. Ezo Gelin Dizisindeki Nurgül Yeşilçay…………………………………61 Resim 19. Arka Sokaklar Dizisindeki ‘Zeynep’…………………………………….71 Resim 20. Asmalı Konak Dizisinden ‘Bahar’ ve ‘Seymen’………………………...93 Resim 21. Aliye Dizisindeki ‘Aliye’ ve ‘Ailesi’……………………………………93 Resim 22. Asmalı Konak Dizisinden ‘Seymen Ağa’……………………………......94 Resim 23. Ihlamurlar Altında Dizisindeki ‘Yılmaz’………………………………...95 Resim 24. Acı Hayat Dizisindeki ‘Mehmet’ ............................................................95 Resim 25. Kurtlar Vadisi Dizisindeki ‘Polat Alemdar’ ..........................................95 Resim 26. Acı Hayat Dizisindeki ‘Mehmet’ ............................................................97 Resim 27. Kurtlar Vadisi Dizisindeki ‘Polat Alemdar’ ..........................................97 Resim 28. Yabancı Damat Dizisindeki 'Niko'………………………………………98 Resim 29. Aliye Dizisindeki ‘Doktor Deniz’ .........................................................99 v Resim 30. Binbir Gece Dizisindeki ‘Kerem’ ....................................................... 100 Resim 31. Avrupa Yakası Dizisindeki 'Bülent Bey'……………………………….101 Resim 32. Sıla Dizisindeki ‘Boran Ağa’ ............................................................... 103 Resim 33. Acı Hayat Dizisindeki ‘Ömer’ ............................................................. 103 Resim 34. Aliye Dizisindeki ‘Sinan’ ..................................................................... 104 Resim 35. Sıla Dizisindeki ‘Cihan’ ..................................................................... 103 Resim 36. Sıla Dizisindeki ‘Firuz Ağa’ ................................................................ 105 Resim 37. Binbir Gece Dizisindeki ‘Burhan Bey’ ................................................ 105 Resim 38. Acı Hayat Dizisindeki ‘Celal’ ............................................................. 108 Resim 39. Kurtlar Vadisi Dizisindeki Ömer Baba .............................................. 107 vi Üniversite : İstanbul Kültür Üniversitesi Enstitüsü : Sosyal Bilimler Anabilim Dalı : İletişim Sanatları Programı : İletişim Sanatları Tez Danışmanı : Doç. Dr. Rengin Küçükerdoğan Tez Türü ve Tarihi : Yüksek lisans – Aralık 2007 ÖZET TELEVİZYON DİZİLERİNDE ERKEK İMGESİ Şenay Tanrıvermiş Televizyon dizileri televizyon programlarının vazgeçilmezlerindendir. Türk televizyonlarında son dönemde oldukça yer alan diziler izlenme rekorları kırmaktadır. Dizileri bu denli başarıya götüren farklı anlatı yapıları ve karakterlerin rolleridir. Dizilerdeki karakterlere yüklenen rollerle imgeler oluşturulmakta ve bu imgelerde izleyici kendini bulmakta bir başka deyişle bütünleşmektedir. Türk toplumunun ataerkil aile yapısına ve toplumsal cinsiyet yargılarına bağlı olarak erkek imgeler oluşturulmaktadır. Bu imgeler kimi zaman geleneksel yapıya uygun, kimi zamanda toplumun çağdaşlaşma sürecine uyum sağlayan daha çağdaş tiplemelerle dizilerde yerlerini almaktadırlar Bu çalışmada televizyon dizilerinde erkek imgelerin ne biçimde yer aldıkları örneklerle incelenmeye çalışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Televizyon dizileri, erkek imge, toplumsal cinsiyet vii University : Istanbul Kültür University Institute : Institute of Social Sciences Department : Communication Arts Programme : Communications Arts Supervisor : Doç. Dr. Rengin Küçükerdoğan Degree Awarded and Date : MA –December 2007 ABSTRACT IMAGE OF MAN IN TV SERIES Şenay Tanrıvermiş Tv series are indispensibles of televison programmes. TV series that take a large place recently seem to be high in rating. Different narrative structures and the