DOCSLIB.ORG

Një Monument Nën Dhé

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Një Monument Nën Dhé Fritz Radovani - de AngeliisOK/1 Një monument nën dhé 1 M e l b o u r n e 2 o o 4 Bibloteka “Imzot Lazër Mjeda” Libri 14 Recensent: Prof. Dr. Zef Mirdita Dr. Don Shan Zefi Lektor: Prend Buzhala Boton: Misioni Katolik Shqiptar në Kroaci BabiniþHYD CRO – 10000 ZAGREB Website:www.misioni.hr Përgjegj: Don Ndue Ballabani, misionar Faqosja: www.skenda.com 2 Foto e At Mati Prennushit At Maté Prennushit O.F.M. Në prag të 100 vjetorit të Meshtarisë, që, me guxim e nderë iu kushtue Atij Ideali për Fé e Atdhé e, pa i shkrepë qerpiku.... … VDIQ SI ME LÉ!.... Autori Melbourne 2004, Janar 6 3 Parathanje “As ma pak e as ma shumë se ajo që kam dijtë me kohë, se, komunistët janë veç trathtarë!...” Don Lazër Shantoja Shkodër, Sheldijë, 26 Janar 1945 Në sistemin komunist një rrashtë e shprazun nga armët trofé e, në ballë e shkrueme me gjakun e saj fjala “çlirim”, ka ma shumë vlerë, se një kokë e skalitun, me I d e a l i n: F é, A t d h é, P ë r p a r i m. Melbourne, 2002 Autori 4 5 PJESA I NUK DUE ME E BESUE! Nën rêtë e zymta si futa të shoh vetëm Ty! …Mbajtë me dy pyka që tokën e kanë plasë. Ujt’ e zi rrëkajë shkon n’për të thyemet e gollëve të saja. Prej majës së malit, atjé në kupë të qiellit rrokullisën gurë e, në tëposhtë nëpër kalldrame përplasën tue sjellë me vedi gjamë, ushtim’ e rrënim, ashtu si lumi i rrëmbyeshëm e i harlisun që përmbytë pa mëshirë të pambrojtunit e shkretë... As diell, as hanë nuk shoh, veç rrëfé që shkrèp pa dá e natën ditë ma ban... ... Sa me të pa Ty!... ... N’ dy druj tërthuer që më shndritë ... ... Lavdi e thurun në ferra!... Tèj për tèj ku eshtnat lidhën dy e, dhimbja në shpirt të piskatë ... ... Aty, të kanë mbërthye ... A THUE EDHE TY TË KANË GOZHDUE SHQIPTARËT!? Padova, Tetor 1995. 6 Tiranë, 13 Tetor 1943, Ora 13.13’. SHTËPIA NR. 173, NË RRUGËN E KAVAJËS… Edhe pse isha vetëm 3 vjeç, e kujtoj si tashti… Një zhurmë e mnershme, shurdhuese, vinte si gjamë prej qiellit, e dukej se po na merr me vedi bashkë me pullaze, oxhakë, hatlla e trena, tue rrënue e prishë murët prej qerpiqësh bashkë me dyer e dritare. Krizmat e xhamave të thyem përzihëshin me uturimat e avionëve anglezë, që pa pikë mëshire, hidhnin bomba mbi krenat tonë, që nuk merrnim vesh asgja se çka po bahej mbi né e pranë nesh. Ashtu si ishim në atë sofër të asaj të zezë drekë, pa u çue mirë e me kafshatë të fundit në gojë, u drejtuem nga shkalla për me zbritë në podrum. Ajo ishte pamja e vetme e fundit e babës së gjallë, kur u çue në kambë me një vile rrushi që kishte në dorë, më tërhoqi prej krahu…e nuk di gja ma gjatë….veç, për pak çaste, rá në fundin e shkallëve dhe, i shtrimë ndër pllaka të korridorit, përballë derës kryesore të hymjes, u mbulue me gjak. Pizhamat ngjyrë banane, me polseta e kolet të zi, i tërhiqja me sa forcë kisha n’atë lamë gjaku, tue thirrë: “BABË , ÇOU !” 7 Prej skeçes së një bombës, që ra në oborr dhe hyni nga dritarja në gjysmën e shkallave dhe preku anën e djathtë të ballit të tij, tue përshkue trunin, e tue dalë mbas veshit të majtë (si më tregonte nana ma vonë), kishte marrë fund gjithshka. Nana vërriste me një britëm kushtrimi :”Kuku, Kolë,...shka të gjeti...rrezikziu ti...!” E, nësa rrihte kryet me grushta, tue kja, thërriste: ”Kolë...si më lé!”. Unë vetëm vështroja me trishtim e, pa kuptue asgja ma gjatë, i strukun për fustan të nanës, veç tue pritë kur po pushonte zhurma, rrëbeshi e, po kalonte drama. Nuk di sesi u hap dera, veç kujtoj një prift, me këmishë të bardhë dhe të shkurtë, që hyni mbrendë, nëpër atë breshën bombash, me një gju në gjak, u ul pranë babës, përshpëriti diçka…! Unë mendova se po e çon babën prej atij pellgu gjaku,…por kishte mbarue gjithçka. Prifti nuk iku për pak kohë, derisa nanës i erdhi axha i saj At Mati Prennushi, i cili kishte marrë vesh fatkeqësinë e madhe që e kishte gjetë shtëpinë tonë, e kishte vrapue edhe Ai me kenë pranë nesh. Prifti doli me vazhdue vojimet ndër rrugët e Tiranës, të lame me gjak nga qindra të vramë e të copëtuem. Rreth vitit 1962 pata marrë vesh prej nanës, se prifti që i bani babës Shartët e Fundit, ishte kenë At Pjetër Meshkalla. Pikërisht atë vit u njoha afër me té, mbasi pat dalë prej burgut, mbas 15 vjetëve të para që kishte kalue në burgun e Burrelit. Natën që baba vdiq, u nisëm për Shkodër bashkë me nanën, At Matinë, dajën Paulin dhe disa ushtarë që erdhën për siguri rruge nga plaçkitjet që baheshin tek ura e Zogut, (flitëj nga çeta të vogla partizanësh). Mërritëm vonë, aty nga ora 10.00 e natës. Kujtoj se të nesërmen, baba ishte i veshun ushtarak me tesha ngjyrë gri, në një shtrat të bardhë hekuri i rrëthuem me lule të bardha. Shumë vetë përrreth vajtonin. Vaji e gjamët me kishin topitë. Di se dikush më çoi hopa dhe unë i putha faqën. Ai ishte aq i ftohtë, sa nuk mund ta harroj kurrë atë akullinë që edhe sot ma përqeth trupin. Babën, nuk e pashë, as nuk e putha dhe, as e pëqafova kurrma…! Ai u varros në Rëmaj, me një funeral madhështor, që drejtohej nga Don Mikel Koliqi, famullitar i Shkodrës, pothuaj gjithë Kleri Katolik me murgesha e xhakoj, përsonalitete civile dhe ushtarake, gjithë qytetaria e Shkodrës dhe mbarë Shiroka, vendlindja e tij. Ndonse vdiq shumë i ri, 40 vjeç (datlindja 5 fruer 1903 ), pak ditë para gradimit me gradën nënkolonel, një ushtarak i lartë gjerman i 8 gjendërmarisë, ndër varreza ka thanë këto fjalë: “Sikur Shqipnia të kishte 10 ushtarakë të përkushtuem dhe atdhetarë, si major Kolë Radovani, komunizmit nuk i kishte bijtë as fara tek ju!”. Nanën e kujtoj pothuej gjithmonë me tesha të zeza. Kam pas kujtue se koha asht kenë ma e shkurtë por isha gabue, mbasi plot 1 vit mbrapa më 29 nandor 1944 u vesh gjithë Shqipnia me të zeza, pikërisht atë ditë kur patën hi “këta”. SHKAMBI I LATUEM “Mbrojtja ma e madhe e nacionalizmit, ishin gjoksët e shkodranëve”. GINO BERRI “Rrethimi i Shkodrës” Tetor 1912 - Prill 1913 Thonë kur plasë një shkamb, i ka plasë zemra njenit prej zotave... Si vizë e hollë, sa fija e flokut duket ajo plasë mjedis atyne Alpeve, që thirren Bjeshkët e Nêmuna, prej nga buron ai lumë që edhe emnin e ka të fshatit prej ku gurgullon. Asht Kiri, gurra e të cilit mjedis atyne krepave e gërxhave poshtë e përpjetë të kujton hova-hovet e xhubletës që ulën e çohen ndër ato shpate malesh, ku, gjithkund, duken se marrin një përrue gjaku me vete. Rrjedha e tij gjarpnushë gjithmonë e trazueme nga shkëmbejtë shekullorë që shpesh e përpijnë në gollet, zgavrrat e gomnat e veta e bajnë me shkumzue si kali në vrap e, të bardhat dallgë përzi me ngjyrë zafiri mëshehën nën trungjet e rrëzueme të pishave, që dalin porsi krye gjarpni nga strofulla tue thye qafën tëposhtë e nëpër zallishta. 9 Malësorët shalgjatë porsi azgaj ndjekin rrjedhën e tij, me ra në qytet. Aty-këtu për me i zbutë lodhjen vetës kalojnë prej shkambit në shkamb mbi një a dy trena çift, të latuem me spatën a këmesën e tyne shekullore. Këtyne trupave u kanë vu emnin ura ku kalohet si mbi një tra ekujlibri, veç se janë mësue, se një rrëshqitje kambe të ban mos me u pa ma në këtë jetë... Rrugët mbi gurë bajnë punën e vet. Dikund, nën ndonjë pishë, gështenjë ose ah asht shenja e pushimit: Një Kryq që u përtrinë forcën e, sikur, u thotë: ”Qëndro, se mërritëm!”. Dredhet një cigare, ndërrohën kutitë e duhanit simbas zakonit, dikush ha një kafshate bukë kakini me shka ka falë Zoti i ulun mbi cung apo gurë të lmuet në atë fresk pranë zhumhurit të lumit, që në fund të shpërlanë edhe fytin. Si me komandë çohen e vazhdojnë rrugën. Bukuria e lëvizjes së çakçirve dhe e hedhjes së xhubletës prej flladit të erës, murrlanit ose veriut e bajnë aq të ambël egërsinë e pejsazhit, sa sfondet e përgjakuna nga ngjyra e shqemës apo errësina e gjelbërimit plak, lidhen me qiellin gri me një brez të bardhë, majet e malëve që të largojnë frikën, tue ndejë mbi to bash si të ishin kësule malësori të vumë nga vetë dora e Zotit. Janë malet që u përkasin vetëm atyne, sëpse, siç thonte Fan S. Noli: “Mbetnë Katholikë vetëm Malësorët e Veriut me armë në dorë”. Aq sa të shuejnë etjen e të kënaqin shpirtin me atë ujë të kulluem brilant e të freskët, të gjithë përrojet e lumejtë e atyne zonave të shtijnë mnerën në kohë pranvere e vjeshte me pabesinë e vërshimit tyne. Mbushen e shprazen për pak minuta tue rroposë çka u del përpara si bisha të tërbueme. Mjer ai që e provon zemrimin e këtij lumi që shkrep si rrëfeja kur përplaset për Stom të Golemit e zbret nëpër atë ultësinë në verilindje të Shkodrës, që ka emnin e tij: ZALLI I KIRIT e, që, kur shkapetët për pendë të duket si të kishte dreqnit mbrendë. Gurët e vumë njeni mbi tjetrin, shpesh të rrethuem me rrjeta teli, janë vendosë për me i ba ballë rrëbeshit e me i pritë hovin përmbytjes së pamëshirëshme të tij.
Load more

Recommended publications
  • European Journal of Literary Studies
    European Journal of Literary Studies ISSN: 2601 – 971X ISSN-L: 2601 – 971X Available on-line at: http://www.oapub.org/lit doi: 10.5281/zenodo.1481955 Volume 1 │ Issue 2 │ 2018 A SHORT OVERVIEW OF THE ALBANIAN NOVEL Gjylë Totaji PhD candidate, Faculty of Philology, University of Prishtina, Kosovo Abstract: This study, entitled "A brief overview of the Albanian novel", aims to investigate the history of the development of the novel genre in Albanian literature. It is a short historic view of this genre, where the most essential points of formation of which are touched, from the first novel to the contemporary. Trying to give a glimpse of the story of the Albanian novel, besides beginning the cultivation of this genre in our literature, we have also talked about the novel written during our national and post-Renaissance period, about the novel written after the end of the Second World War, the Albanian novel, written and published in Kosovo, as well as the novel written in Albania after the collapse of the dictatorial communist system. So we tried to include almost all literary and historical periods, so that our brief panorama is more clear and comprehensive. In a word, we tried to make a genre history that is great for studying our literature, especially the Albanian novel. Keywords: Albanian novel, brief overview, genre history, comprehensive overview 1. Introduction The formalist researcher, Mikhail Bahtin considers the novel as the only genre always being in the process of developing, and never as a completed one.”ii According to this point of view, however, we can say that even our novel is a literary structure that is taking shape differently every day.
    [Show full text]
  • Histori Gjeografi
    Kapitulli I. Gjeografia Fizike Pyetja 1 Në çfarë përqindje masat kontinentale të ngritura janë antipode me depresionet tokësore të zëna nga uji oqeanik: A) 75% B) 85% C) 95% D) 65% Pyetja 2 Sa është raporti i sipërfaqes së oqeaneve me atë të kontinenteve: A) 2.43 me 1 B) 2.33 me 1 C) 2.53 me 1 D) 2.63 me 1 Pyetja 3 Në cilën gjerësi gjeografike karakteri kontinental(kontinentaliteti) i hemisferës veriore shpjegohet me supozimin e dominimit të lëvizjeve ngritëse: A) gjerësitë gjeografike 70 gradë. B) gjerësitë gjeografike 60 gradë. C) gjerësitë gjeografike 50 gradë. D) gjerësitë gjeografike 80 gradë. Pyetja 4 Në cilat gjerësi gjeografike karakteri oqeanik(oqeaniteti) i hemisferës jugore shpjegohet me supozimin e dominimit të lëvizjeve ulëse: A) gjerësitë gjeografike 70 gradë. B) gjerësitë gjeografike 60 gradë. C) gjerësitë gjeografike 50 gradë. D) gjerësitë gjeografike 80 gradë. Pyetja 5 Të gjithë kontinentet kanë formën e trekëndëshit të kthyer nga: A) Jugu B) Veriu C) Perëndimi D) Lindja Pyetja 6 Sa përqind të sipërfaqes së kontinenteve zenë lartësitë deri 1000 m mbi nivelin e detit? A) 50% B) 60% C) 70% D) 80% Pyetja 7 Cili kat batimetrik zë sipërfaqen më të madhe të tabanit të oqeaneve dhe deteve? A) 1000-3000 m B) 2000-5000 m C) 3000- 6000 m D) 4000-7000 m Pyetja 10 Sa është thellësia mesatare dhe volumi i ujit i oqeanit botëror? A) 4500 m dhe 2 miliard km3 B) 3500 m dhe 1.37 miliard km3 C) 5500 m dhe 1.71 miliard km3 D) 2500 m dhe 1.61 miliard km3 Pyetja 11 Cili është oqeani më i thellë i rruzullit tokësor? A) Oqeani Paqësor B) Oqeani
    [Show full text]
  • Cultural Dictionary and Directory
    The Cultural Dictionary and Directory Of people from culturally and linguistically diverse backgrounds A resource to increase cultural understanding for service providers and encourage liaison between communities and key multicultural providers in the ACT A project of the Migrant and Refugee Settlement Services of the ACT Inc. With the support of the ACT Office of Multicultural, Aboriginal and Torres Strait Islander Affairs (Community Service Directory – ACT Government) Original publication by Sara Khalidi 1997 Revised and Edited by Fiona McIlroy 2003 Revised and Edited by Hannah Neumayer 2012 Cultural Dictionary & Directory 2012 - Project of the Migrant and Refugee Settlement Services of the ACT Inc. 1 PREFACE TO THE CULTURAL DICTIONARY The wealth of cultural diversity in Australia is arguably one of its major assets. Acknowledgement of difference and acceptance of each person’s unique qualities, as well as their particular blend of cultural influences can assist people to grow in cultural richness and social strength. However more often than not, perceptions and attitudes are based on the limited understandings we currently hold, and we are all prone to prejudice. The key to cultural understanding lies in an open mind. Given the rise in expressions of racist attitudes in recent times, it is more important than ever to remember that general statements about cultural backgrounds can lead to stereotyping. Stereotyping often undervalues individuals and cultures, and can be based on mistaken assumptions. It must be noted that the brief and general descriptions of a culture or country, such as the snapshots in this Cultural Dictionary, should never be applied in a blanket way to any individual or group.
    [Show full text]
  • Masterlista E Qendrave Të Votimit 2019 Al
    Kodi i komunës Qendra e votimit Komuna Vendi Shkolla 1 0101C DEÇAN DEÇAN SHKOLLA "VËLLEZËRIT FRASHËRI" 1 0101X DEÇAN DEÇAN SHKOLLA "LIDHJA E PRIZRENIT" 1 0102C DEÇAN DRENOC SHKOLLA "SYLË ALAJ" 1 0103C DEÇAN GRAMAÇEL SHKOLLA "DRITA" 1 0104C DEÇAN PRAPAQAN SH.F.M.U. "JUSUF GERVALLA" 1 0105C DEÇAN STRELLCI I EPËRM SHKOLLA "BAJRAM CURRI" 1 0106C DEÇAN IRZNIQ SH.F.M.U "MAXHUN ÇEKAJ" 1 0107C DEÇAN GLLOGJAN SH.F.M.U. "HERONJËT E DUKAGJINIT" 1 0108C DEÇAN ISNIQ SHKOLLA FILLORE "ISA BOLETINI" 1 0110C DEÇAN LUMBARDHË SHKOLLA "LAN SELIMI" 1 0111C DEÇAN PREJLEP SHKOLLA FILLORE "SYLEJMAN VOKSHI" 1 0112C DEÇAN RASTAVICË SHKOLLA FILLORE "REXHEP KADRIAJ" 1 0113C DEÇAN BELEG SH.F.M.U. "ARDHMËRIA" 1 0114C DEÇAN STRELLC I POSHTËM SH.F.M.U. "DËSHMORËT E KOMBIT" 2 0201C GJAKOVË GJAKOVË GJIMNAZI "HAJDAR DUSHI" OBJEKTI I RI 2 0202C GJAKOVË GJAKOVË SHKOLLA FILLORE "MUSTAFA BAKIJA" E VJETER 2 0202X GJAKOVË GJAKOVË SHKOLLA FILLORE ""YLL MORINA" E RE 2 0203C GJAKOVË GJAKOVË SHKOLLA FILLORE "MAZLLUM KËPUSKA" 2 0203X GJAKOVË GJAKOVË SHKOLLA E MESME "NEXHMEDIN NIXHA" 2 0204C GJAKOVË GJAKOVË SHKOLLA E MESME "KADRI KUSARI " 2 0205C GJAKOVË GJAKOVË SHKOLLA FILLORE "ZEKERIA REXHA" 2 0206C GJAKOVË KRALAN SHKOLLA FILLORE "8 DËSHMORËT" 2 0207C GJAKOVË CËRMJAN SHKOLLA FILLORE "ALI HASI" 2 0208C GJAKOVË BISHTRAZHIN SHKOLLA FILLORE "GJERGJ FISHTA" 2 0209C GJAKOVË LIPOVEC SHKOLLA FILLORE "SHABAN GOLAJ" 2 0210C GJAKOVË PONOSHEC SHKOLLA FILLORE "GANIMETE TËRBESHI" 2 0211C GJAKOVË KORENICË SHKOLLA FILLORE "LUIGJ GURAKUQI" 2 0212C GJAKOVË ROGOVË SHKOLLA "HAXHI HOTI" 2 0213C GJAKOVË DEMJAN SHKOLLA FILLORE "DURAK AHMETI" 2 0214C GJAKOVË SKIVJAN SHKOLLA "UKSHIN MIFTARI" 2 0215C GJAKOVË BEC SHKOLLA FILLORE "AHMET RRUSTEMI" 2 0216C GJAKOVË NOVOSELLË E ULËT SHKOLLA FILLORE "ENGJËLL GJONI" 2 0217C GJAKOVË DAMJAN‐LAGJA SHEHU SHKOLLA FILLORE "KONGRESI MANASTIRIT" 2 0218C GJAKOVË GËRÇINË SH.F.M.U.
    [Show full text]
  • PATOSI Traditë - Kulturë Qershor 2019
    PATOSI Traditë - Kulturë qershor 2019 Traditë dhe Kulturë 1 Përmbajtja -PATOSI Monumentet e Kultit Informacion i përgjithshëm Manastiri i Shën Trifonit dhe Kultura të ndryshme, një qytet Kishat e Sheqishtes Greva e Naftëtarëve -RUZHDIE të Patosit 7 - 11 Mars 1927 Informacion i përgjithshëm Nafta Zharrëz Rezervuari i Ruzhdies Nafta Ruzhdie Monumentet e Kultit Ulliri Mekami i Drenies Flora dhe Fauna Varri i Baba Mustafait (të gjatit) Monumentet e Kulturës Monumentet e Natyrës Kalaja e Margëlliçit Ujvarat në kanionin e Siqecës Margëlliçi, dëshmitar i terrakotës së Rrapi i Zhugrit Afërditës -TRADITA MYZEQARE Tuma e Patosit Dasma Myzeqare Ura e Ofiçinës Bujqësia dhe Blegtoria Monumentet e Kultit Oda Myzeqare Kisha e “Shën Mëhillit” dhe Kishat e -TRADITA MALLAKASTRIOTE tjera të Sheqishtes Bujqësia dhe Blegtoria Monumentet e Natyrës Oda Mallakastriote Rrepet e Peshkëpijave -VESHJET KARAKTERISTIKE Punimet artizanale POPULLORE Disa nga objektet e hershme Veshjet Myzeqare kulturore Veshjet Mallakastriote -ZHARRËZA Veshjet Vllehe Informacion i përgjithshëm Veshjet Çame Vllehët në Myzeqe FESTIVALI “STREET ART” Rezervuari i Zharrzës Monumentet e Kulturës Novosela 2 Traditë dhe Kulturë “Patosi, Traditë - Kulturë”, është një botim i cili vjen në kuadër të Trashëgimisë Kulturore. Revista prezanton qytetin në aspektin e etnokulturor dhe historik, në funksion të komunitetit vendas dhe gjithë atyre që dëshirojnë ta vizitojnë atë nga afër. Patosi është zhvilluar si një qëndër e re banimi dhe shërbimi social për naftëtarët dhe familjet e tyre, të cilët e populluan qytetin dhe krijuan shtresime të larmishme social- kulturore të pasura me traditën dhe psikologjinë e zonave nga vinin. Lindja e qyteteve që vihet re në shekujt IV - III krijoi kushtet për zhvillimin e një prodhimtarie zejtare shumëdegëshe, e cila çoi në zgjerimin e veprimtarisë së tyre tregëtare si dhe rritjen e gjithanshme të ekonomisë monetare1.
    [Show full text]
  • 299 Albanian Issue and American Diplomacy in the Paris Peace
    ISSN2039Ͳ9340MediterraneanJournalofSocialSciencesVol.3(10)July2012 Albanian Issue and American Diplomacy in the Paris Peace Conference in the Light of New Historical Sources Majlinda Peza (Perriu) Ph.D.Candidate University of Elbasan, Albania E-mail: [email protected] Andriola Morina (Kambo) University of Tirana, Albania E- mail: [email protected] Abstract: Through the accumulation of the facts and the interpretation of the historical sources, this scientific work tends to give a full picture of the valuable contribution of american diplomacy, it’s representative at the Paris Peace Conference, president Wilson and american public opinion toward the albanian issue in the years 1919 – 1920. In respect of this approach, we have seen a period of extraordinary awareness of the american press of the time in favor of the albanian issue, direct result of the valuable contribution of the albanian diaspora in USA., organized in the federation “hearth”. simultaneously, as a representative of this federation, we have to mention the direct commitment and contribution in defense of the albanian issue, Fan S. Noli, which is evidenced in his meeting with president Wilson, taking his promise which he will make a reality in the Paris Peace Conference. This research will be based on analysis of historical resources before and after years ‘90, seeing from comparative context. Key words: Paris Peace Conference , “Vatra” federation, albanian diaspora, president Wilson. 1. Introduction Experience of establishing consolidating Ballkan States in XIX-XX centuries, showed that the selection and determination of the allies has been one of the key factors and in some cases determining the direction of flow of political and economic development of these country.
    [Show full text]
  • LE ISTITUZIONI EDUCATIVE in ALBANIA DAL 1878 AL 1913 Il Ruolo Della Manualistica Scolastica Nella Formazione Dell’Identità Nazionale Albanese
    View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE provided by Archivio istituzionale della ricerca - Università di Macerata 1 UNIVERSITÀ DEGLI STUDI DI MACERATA DIPARTIMENTO DI SCIENZE DELL’ EDUCAZIONE E DELLA FORMAZIONE, DEI BENI CULTURALI E DEL TURISMO CORSO DI DOTTORATO DI RICERCA IN HUMAN SCIENCE CICLO XXVI TITOLO DELLA TESI LE ISTITUZIONI EDUCATIVE IN ALBANIA DAL 1878 AL 1913 Il ruolo della manualistica scolastica nella formazione dell’identità nazionale albanese RELATORE DOTTORANDO Chiar.ma Prof.ssa Dorena Caroli Dott.ssa Esmeralda Hoti Dani COORDINATORE Chiar.ma Prof.ssa Anna Ascenzi ANNO 2014 2 Indice Introduzione .......................................................................................................................................... 3 I. Le istituzioni educative dal 1878-1886 ........................................................................................... 12 1.1. Il contesto storico........................................................................................................................... 12 1.2. Uno sguardo sulla società tradizionale albanese .......................................................................... 20 1.3. La Lega di Prizren e la nascita delle istituzioni scolastiche in lingua madre ............................... 31 1.4. L‟organizzazione dell‟istruzione nell‟Impero ottomano ................................................................ 49 1.5. L‟organizzazione dell‟istruzione in Albania .................................................................................
    [Show full text]
  • A Critical Interpretation of Deus Ex Machina Solution in the Twentieth Song of De Rada’S Songs of Milosao
    E-ISSN 2281-4612 Academic Journal of Interdisciplinary Studies Vol 4 No 2 ISSN 2281-3993 MCSER Publishing, Rome-Italy July 2015 A Critical Interpretation of Deus ex Machina Solution in The Twentieth Song of De Rada’s Songs of Milosao Dr. Vinçens Marku The University of Shkodër “Luigj Gurakuqi” Email: [email protected] Doi:10.5901/ajis.2015.v4n2p349 Abstract In this paper we will try to give the way we can definite Deus ex machina in the twentieth song of De Rada’s Songs of Milosao. What does Deus ex machina mean and what can we understand with it. Who have been the famous users of this convention? Controversies that it has faced by criticism and why some researchers didn’t accept that the earthquake (shkundullima), on the work Songs of Milosao of Girolamo De Rada, was a Deus ex machina. This invention of De Rada, in fact, being unique on its type, in which there is a supernatural phenomenon beyond human ability to be managed, such as an earthquake, used, by our poet, to realize resolution of a conflict, almost insurmountable for the time, such as extreme separation of stratum of Rina, a girl of low rural, and Milosaos, the son of the ruler of Shkodra. The couple needs a strong intervention, which is not part of a logical line of cause and effect of the subject. This external factor was created by De Rada by using of the earthquake as Deus ex machina. Here we manage to affirm clearly that the earthquake in twentieth song of the Songs of Milosao is a Deus ex machine.
    [Show full text]
  • Raportet Midis Arteve
    RAPORTET MIDIS ARTEVE Është vështirë të jepet një definicion (përkufizim) mbi artin, si dhe kur ka lindur akëcili art. Megjithatë, fillimi apo lindja e akëcilit art mund të kërkohet në kohën kur njeriu filloi t’i vështrojë gjërat dhe dukuritë që ndodhnin rreth tij dhe kur filloi ta shprehte atë që kishte dëgjuar, atë që kishte parë dhe atë që kishte ndjerë. Kështu, p.sh. njeriu parahistorik, njeriu i shpellës, vizatonte në pllakat dhe muret e shpellës gjërat (sendet) dhe kafshët të cilat e kanë tërhequr vëmendjen dhe kureshtjen e tij; ai vizatonte peshqit dhe egërsirat, sepse me të parët ushqehej, kurse nga të dytët frikësohej; ecte dhe kërcente ritmikisht, sepse i ndjenjte lëvizjet në natyrë dhe i dëgjonte zërat (tingujt) e shpendëve dhe kafshëve. Objekt i meditimeve dhe i ndiesive të tij ishte e gjithë natyra me dukuritë e saj: bubullima dhe vërshimet, tërmetet dhe zjarret, të ngrohtit dhe të ftohtit etj. Në lidhje me këto dukuri njeriu e shprehte botën e tij të brendshme dhe ndjenjat e tij i shprehte përmes formave të ndryshme, si, ritmit, vizatimit dhe më vonë edhe të fjalëve. Supozohet se nga reagimet e tilla të njeriut janë zhvilluar degët e ndryshme të artit, të cilat janë bërë objekt i kulturës shpirtërore të njeriu t. Fjala art vjen nga fjala latine ars, artis, që ka kuptimin e mjeshtërisë, aftësisë, shkathtësisë për të krijuar diçka. Ky është kuptimi më i ngushtë i fjalës art. Por arti përfshin një fushë më të gjërë të krijimtarisë njerëzore. Në lashtësi ai kishte karakter sinkretik (gr. synkrētimōs – bashkim) dhe në vete përfshinte: 1 këngët, lojrat, ritet e ndryshme religjioze (fetare).
    [Show full text]
  • Rregjimi Komunist Vrau Dhe Pushkatoi 226 Malësorë
    E PAVARUR, INFORMATIVE, HISTORIKE DHE PATRIOTIKE Botues; Vasel GILAJ, Viti i botim XXI, Nr 57, Çmimi 2 USD, New York Mars 2016 [email protected] Janar 1945 forcat e Prek Calit vrasin 57 partizanë FAQE 20-21 Zenel Shabani, “Gjenerali me xhamadan” i atdhetarisë FAQE 22-25 Pretash Zeka Ulaj, bajraktari i Kojës dhe kufinjve të Shqipërisë FAQE 26-29 Lukë Kaçaj, Shaljapini sss Shqipetar FAQE 32-35 Malësorët e Plavë e Gucisë një shekull të masakruar Rregjimi komunist FAQE 36-41 Shasi vendbanimi i hershëm ilir, qyteti vrau dhe pushkatoi i 365 kishave FAQE 42-45 Adem Demaci, Profeti i 226 malësorë Kosoves FAQE 46-48 MARS 2016 2 Ju fton të kontriboni, për promovimin dhe mbrojtjen e vlerave të patjetërsueshme që trashëguam si amanet nga të parët! E PAVARUR, INFORMATIVE, HISTORIKE DHE PATRIOTIKE INFORMATIVE, E PAVARUR, MARS 2016 3 Urdhër lirie apo ikje për liri ite me pare ne Bashkin e qytetit te shkodres,keshilli bashkiak dha nje titull nderi. Gazetaret e pranishem e pyeten kryetarin e keshillit se c’ fare ka bere ky person qe nuk e njohim,nuk e dini i pyeti Kryetari gazetaret jo than serish ata,po ky ka Vbere kerkese sqaroi kryetari. Keshtu me duket se ka ndollur edhe me Dekoraten e dhen Shoqatave Malesia e Madhe ne Detroid dhe New York,tashme nga ishe Presidentja e Kosoves A.Jahjaga ne muajin Shkurt te ketij viti,me titullin Urdheri i Lirise. Nisur nga ky fakt dhe vecanarishte nga trumbetimi dhe tundja qe po i bejne keto shoqata kesaj dekorate,dhe posacerishte ata te Detroidit ketyre zoterinjeve deshiroj tu jape dhe pa dyshim miqesishte,disa argumente per mendimin time kundershtues.
    [Show full text]
  • Me Gjimnazistët 2020 Fituesit E Konkurseve Kombëtare
    TIRANA BUSINESS UNIVERSITY COLLEGE FITUESIT E KONKURSEVE KOMBËTARE ME GJIMNAZISTËT 2020 PËRMBAJTJA: ÇMIMET TEMATIKE PËR SKUADRA - KONKURSI "SIPËRMARRËSIT E SË NESËRMES, EDICIONI 10" - FAQE NR. 2 ÇMIMET TEMATIKE PËR INDIVIDË - KONKURSI "SIPËRMARRËSIT E SË NESËRMES, EDICIONI 10" - FAQE NR. 3-4 ÇMIME TEMATIKE PËR INDIVIDË - KONKURSI "JURISTËT E SË NESËRMES, EDICIONI 6" - FAQE NR. 5-6 ÇMIME SPECIALE NGA KOMPANI PARTNERE DHE TBU - FAQE NR. 7 ÇMIME MONETARE - FAQE NR. 7 ÇMIME TEMATIKE PËR SKUADRA - "SIPËRMARRËSIT E SË NESËRMES, EDICIONI 10" *Anëtarët e skuadrave fituese për secilin çmim tematik përfitojnë bursë/zbritje të tarifës së studimit në vlerën 200.000 lekë. *Anëtarët e skuadrave kandidate për secilin çmim tematik përfitojnë bursë/zbritje të tarifës së studimit në vlerën 150.000 lekë. NR. ÇMIMET TEMATIKE PËR SKUADRA SKUADRA KANDIDATE SHKOLLA QYTETI FITUES Barbarossa "Andon Zako Çajupi"; "Ismail Qemali" Tiranë Fitues Skuadra 99 Numani Fier Fitues 1 NIVEL I LARTË KREATIVITETI Numani 3 Numani Fier Solei Shefqet Guzi Gramsh Startricity Kostandin Kristoforidhi Elbasan Fitues Simply Safe Andon Zako Çajupi Fitues 2 NIVEL I LARTË INOVACIONI Tiranë BRAHJA Gjimnazi Milot Milot AMDoc (authorize me doctor) Hermann Gmeiner Tiranë andoni.exe Andon Zako Çajupi Tiranë Fitues Numani 3 Numani Fier Fitues 3 NIVEL I LARTË PREZANTIMI Udhëtarët Ismail Qemali Tiranë Next Teknike-Ekonomike, Tiranë Tiranë Next Teknike-Ekonomike, Tiranë Tiranë Fitues Fitues 4 ANALIZË TREGU CILËSORE Impact Ymer Dishnica Korçë Without Borders Halit Berzeshta Prrenjas New Ibrahim
    [Show full text]
  • Remembering the Albanian Communism: the Creation of the Collective Memory Through the Lens of the Literature of Memory of the Albanian Catholic Clergy
    E-ISSN 2281-4612 Academic Journal of Interdisciplinary Studies Vol 10 No 2 March 2021 ISSN 2281-3993 www.richtmann.org . Research Article © 2021 Eljon Doçe and Erenestina Gjergji Halili. This is an open access article licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) Received: 3 November 2020 / Accepted: 19 December 2020 / Published: 5 March 2021 Remembering the Albanian Communism: The Creation of the Collective Memory Through the Lens of the Literature of Memory of the Albanian Catholic Clergy Dr. Eljon Doçe Department of Literature, University of Tirana, Tirana, Albania Dr. Erenestina Gjergji Halili Department of Literature, University of Tirana, Tirana, Albania DOI: https://doi.org/10.36941/ajis-2021-0051 Abstract This paper aims to analyze the contribution that the literature of memory is giving in the process of constructing the collective memory about the Albanian communism. The main work, which is the central part of our research, is about Father Zef Pllumi’s book “Live only to tell” which is considered as a monument of the collective memory regarding the Albanian experience during communism. Also, this paper aims to analyze the contribution of other Albanian Catholic clergy had in facing the communist regime in Albania and the legacy they left in creating the Albanian collective memory. The method of research used is a textual analysis of the narration and the relation between fiction and history, between the general historical myth and the personal truth, which is a very interesting type of literature that is written like history but, at the same time, it feels like fiction.
    [Show full text]