Plani Hapësinor
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor Republika e Kosovës Republika Kosova – Republic of Kosovo Qeveria – Vlada – Government Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor Ministarstovo Sredine i Prostornong Planiranja - Ministry of Environment and Spatial Planning Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës Kosovska Agencia za Zastitu Sredine Kosovo Environmental Protection Agency Hapësinor – Instituti për Planifikim MMPH/AMMK Instituti për Planifikim Hapësinor Institute for Spatial Planning Institut za Prostorno Planiranje PLANI HAPËSINOR PARKU KOMBËTAR “SHARRI” 1 Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor MMPH/AMMK – Instituti për Planifikim Hapësinor Hapësinor – Instituti për Planifikim MMPH/AMMK PARKU KOMBËTAR “SHARRI” PLANI HAPËSINOR Dokument i hartuar nga Instituti për Planifikim Hapësinor në bashkëpunim me strukturat relevante të sektorëve të Qeverisë së Kosovës, qeverive komunale dhe strukturave dhe niveleve të ndryshme të shoqërisë kosovare. Vërejtje: Versioni kompetent i dokumentit është versioni në gjuhën shqipe. 2 Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor REPUBLIKA E KOSOVËS QEVERIA E KOSOVËS MINISTRIA E MJEDISIT DHE PLANIFIKIMIT HAPËSINOR AGJENCIONI PËR MBROJTJEN E MJEDISIT TË KOSOVËS INSTITUTI PËR PLANIFIKIM HAPËSINOR Hapësinor – Instituti për Planifikim MMPH/AMMK PARKU KOMBËTAR “SHARRI” PLANI HAPËSINOR Prishtinë, Shkurt, 2013 3 Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor MMPH/AMMK – Instituti për Planifikim Hapësinor Hapësinor – Instituti për Planifikim MMPH/AMMK 4 Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor FAZAT KRYESORE PROFILI I I ZHVILLIMIT HAPËSINOR VIZIONI, PARIMET II Hapësinor – Instituti për Planifikim MMPH/AMMK DHE CAQET KORNIZA III E ZHVILLIMIT HAPËSINOR STRATEGJIA IV DHE VEPRIMET PËR ZBATIM DISPOZITAT V PËR ZBATIM 5 Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor Përmbajtja II. VIZIONI, PARIMET DHE CAQET ............................................. ..85 Hyrje .......................................................................................................7 Vizioni për zhvillimin e ardhshëm të Parkut ...............................87 Parimet e përgjithshme për zhvillim dhe mbrojtje ...................88 Gjendja ................................................................................................. 7 Synimet dhe objektivat ......................................................................88 Roli dhe natyra e planit ................................................................... 8 Kapacitetet investive ..........................................................................90 Procesi, fazat, fushat tematike, burimi i të dhënave ............... 9 Baza juridike dhe qëllimet themelore ......................................... 9 III. KORNIZA E ZHVILLIMIT HAPËSINOR .................................... 95 Funksionet themelore të PN “Mali Sharr” ................................10 Koncepti i zhvillimit të ardhshëm hapësinor ..............................97 Struktura, funksionimi dhe zhvillimet e ardhshme në park..100 I. PROFILI I ZHVILLIMIT HAPËSINOR ...................................... 12 Zona e parë e mbrojtjes ................................................................ 100 Pozita, kufijtë dhe veçoritë e parkut.......................................... 13 Zona e dytë e mbrojtjes .................................................................. 108 Kufijtë e parkut ................................................................................ 14 Zona e tretë e mbrojtjes ................................................................. 109 Veçoritë gjeomorfologjike dhe gjeologjike ........................... 16 Zona e ndikimit reciprok (vendbanimet përreth Parkut) ..... 110 Veçoritë klimatike .......................................................................... 17 Infrastruktura teknike në Park ...................................................... 112 Sipërfaqja e parkut dhe mbulueshmëria e territorit të tij... 18 Njohja ndërkombëtare ................................................................... 114 Sipërfaqet dhe veçoritë e tokave pyjore................................... 18 MMPH/AMMK – Instituti për Planifikim Hapësinor Hapësinor – Instituti për Planifikim MMPH/AMMK Sipërfaqet dhe veçoritë e kullosave ......................................... 19 IV. STRATEGJIA DHE VEPRIMET PËR ZBATIM.........................115 Veçoritë hidrologjike ..................................................................... 20 Strategjia e zhvillimit dhe menaxhimit mjedisor ..................... 117 Veçoritë peisazhore ....................................................................... 22 Strategjia për Zhvillim ekonomik ................................................. 127 Zonat e Parkut sipas shkallës së mbrojtjes ............................. 23 Strategjia për zhvillimin e Infrastrukturës teknike .................. 135 Rezervatet strikte natyrore ........................................................... 23 Zonat me vlera të veçanta natyrore ......................................... 23 V. DISPOZITAT PËR ZBATIM ......................................................... 143 Zonat e veçanta të mbrojtura ..................................................... 27 Dispozitat e përgjithshme ............................................................. 145 Gjendja mjedisore e Parkut ..........................................................29 Masat për aplikimin e planit ......................................................... 145 Ndotja dhe degradimi ................................................................... 29 Rregullimi i hapësirës …………………………………………………………….. 146 Zonat e rrezikuara nga erozioni .................................................29 Rezhimi i shfrytëzimit të hapësirës................................................147 Vegjetacioni ...................................................................................... 31 Planifikimi dhe banimi.......................................................................147 Flora .................................................................................................... 33 Objektet publike …………………………………………………………………….. 148 Fauna .................................................................................................. 35 Hapësirat e lira .................................................................................. 148 Gjendja ekonomike e parkut ....................................................... 38 Dispozita për rregullimin e Kampeve ......................................... 150 Turizmi ................................................................................................ 38 Infrastruktura ..................................................................................... 151 Banimi në Park dhe vendbanimet për rreth tij .................. 43 Gjendja e infrastrukturës .............................................................. 46 Pjesëmarrësit në hartimin e Planit ............................................... 154 Zgjërimi i parkut................................................................................49 Literatura dhe burimet ................................................................... 155 Profili i zhvillimit hapësinor- pjesa e Dragashit....................... 54 Shtojca 1. ............................................................................................ 157 Analiza e gjendjes – SWOT ......................................................... 72 Shtojca 2. ............................................................................................ 160 Sfidat e zhvillimit të ardhshëm hapësinor .............................. 73 Shtojca 3. ............................................................................................ 162 Shtojca 4. ............................................................................................. 177 6 Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor Hyrje Gjendja Funksionimi dhe themelimi i institucioneve të reja që merren me mjedisin, si në nivelin qendror dhe në atë lokal, janë treguar si veprime të qëlluara në drejtim të arritjeve të dëshirueshme, por në të njëjtën kohë, të pamjaftueshme. Momentalisht ekzistojnë dy drejtori që menaxhojnë me pasuritë e Parkut. Njëra e vendosur në Prizren që nuk i zbaton ingerencat në tërë territorin dhe tjetra në Shtërpce që menaxhon vetëm pjesën që është brenda kësaj komune. Ekzistimi dhe funksionimi i drejtorive të përmendura po krijon hapësirë në emër të së cilës po arsyetohen veprimet që po e degradojnë vet parkun. Vështirësitë më të mëdha janë të lidhura më bazën e shënimeve e cila nuk ekziston fare, pjesa e vetme e shënimeve është e formës së thjeshtë dhe zakonisht furnizimi me një informatë të Në vitin 1986 me vendim të Kuvendit të atëhershëm të Kosovës, këtillë, varet nga vullneti i mirë i personit që e posedon. Në ligjin MMPH/AMMK – Instituti për Planifikim Hapësinor Hapësinor – Instituti për Planifikim MMPH/AMMK disa nga hapësirat me vlera të veçanta u shpallën si Park e vitit 1986 për shpalljen e Parkut Nacional “Mali Sharr” thuhet Nacional me emërtim të ri: Parku Nacional “Mali Sharr”, dhe nga se parku mbulon një sipërfaqe prej 39.000 ha. Analiza e ajo kohë është provuar që sipërfaqja e cila shtrihet në kuadër të gjendjes ekzistuese është e bazuar në pjesën më të madhe në parkut, të trajtohet në mënyrën e cila siguron përmbushjen e disa shënime të vjetruara, të cilat për shkaqet e përmendura më kritereve të përcaktuara me rregullativë ligjore dhe plotësimin e lartë nuk ka qenë e mundur të përtërihen. Me metoda të kërkesave të caktuara me marrëveshje dhe rregulla ndryshme të