Quartett Luca Francesconi Teatro Alla Scala
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
QUARTETT luca francesconi teatro alla scala Opera in drie scènes Opera in three scenes Opening Holland Festival 2013 2 3 4 5 INFO CREDITS met / with slagwerk / percussion Robin Adams (Vicomte de Valmont) Sara de Cicco, Marco Scazzetta, Allison Cook (Marquise de Merteuil) Gerardo Capaldo data / dates muziek / music orkest / orchestra inspiciënt / inspicient za 1, zo 2 juni 2013 Luca Francesconi Ensemble “Giorgio Bernasconi” Marco Caverni Sat 1, Sun 2 June 2013 libretto dell’Accademia Teatro alla Scala voorstellingsleiding / locatie / venue Luca Francesconi, chef dirigent principal conductor stage manager Westergasfabriek, Gashouder gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk Marco Angius Pieter Loman aanvang / starting time van Heiner Müller, vrij geïnspireerd op Les viool / violin productie / production 20.30 u Liaisons Dangereuses van Pierre-Ambroise- Marco Fusi (concertmeester leader), Teatro alla Scala 8.30 pm François Choderlos de Laclos Ekaterina Reut coproductie / coproduction duur / running time after Quartett by Heiner Müller, freely inspired altviool / viola Wiener Festwochen 1 uur 20 minuten, zonder pauze by Les Liaisons Dangereuses by Pierre- Ewa Mozscynska in samenwerking met / 1 hour 20 minutes, no interval Ambroise-François Choderlos de Laclos violoncello in cooperation with taal / language dirigent / conductor Giulio Cazzani, Mercedes Lopez Lopez IRCAM, Parijs Engels met Nederlandse boventiteling Susanna Mälkki contrabas / double bass met dank aan / with thanks to English with Dutch surtitles regie / direction Luis Pablo Montoya Wiener Festwochen, Ypma Piano’s / inleiding / introduction Àlex Ollé (La Fura dels Baus) fluit / flute Steinway Center Nederland Bioscoop Het Ketelhuis toneelbeeld / set design Jihoon Shin uitgever / publisher door by Jacqueline Oskamp Alfons Flores fluit, piccolo / flute, piccolo Universal Edition AG zo 2 juni, 19.45 u video Giorgio Ratto wereldpremière / world premiere Sun 2 June, 7.45 pm Franc Aleu piccolo Milaan, 26.4.2011 meet the artist kostuums / costumes Elisabet Franch Moncunill Bioscoop Het Ketelhuis Lluc Castells hobo / oboe met with Luca Francesconi, Robin Adams, licht / light Elisa Metus Allison Cook, Susanna Mälkki Marco Filibeck klarinet / clarinet zo 2 juni, na de voorstelling computer sound design Pierluigi Capezzuto Sun 2 June, after the performance Serge Lemouton (ircam) basklarinet / bass clarinet moderator Jacqueline Oskamp ircam technische staf / technical Chiara Percivati websites staff fagot / bassoon www.teatroallascala.org Sébastien Naves, klankregie sound engineer Cecilia Medi www.accademialascala.it Julien Aléonard, opname, montage en hoorn / horn www.ircam.fr mixage van koor en orkest bij La Scala Alessandro Valoti www.allisoncook.co.uk recording, editing and mixing of the choir and trompet / trumpet www.robinadams.ch orchestra at La Scala William Castaldi, Luca Festa Benoit Meudic, productie computermuziek bastrombone / bass trombone computer music production Luca Ballabio geluidsadvies / sound consultancy pianoforte, celesta Jan Panis Megumi Nakanomori koordirigent / choir conductor keyboard Bruno Casoni Claudio Mosca, Nicolò Sbuelz (piano coach) harp Emanuela Battigelli 6 7 KORTE INHOUD scène 5 zin staken hun spel voor de tweede keer. Ze Cesare Fertonani De markiezin uit haar angst voor lichamelij- beginnen een openlijk en steeds grimmiger ke aftakeling. Tegen Valmont zegt ze dat hij gevecht, een vernietiging van zichzelf en van de volgende dag, in de Opéra, Volanges kan de ander. Een salon voor de Franse revolutie, een bun- ontmoeten. ker na de Derde Wereldoorlog scène 12 scène 6 Het spel is aan diggelen. In een te ver door- scène 1 Het rollenspel begint. De markiezin doet of gevoerde verdichting speelt Valmont weer de Terwijl ze op burggraaf De Valmont wacht, ze de burggraaf is die mevrouw de Tourvel rol van mevrouw de Tourvel, die zelfmoord peinst markiezin De Merteuil over de weer probeert te verleiden en haar verzekert dat wil plegen uit schaamte dat ze zich aan de opgevlamde liefde die haar vroegere minnaar hij berouw heeft over zijn losbandig verle- burggraaf heeft gegeven. De markiezin biedt voor haar toonde. Zijzelf, vol ambigue gevoe- den; de burggraaf, in de rol van mevrouw de hem een glas met vergiftigde wijn aan: dat lens, doet zich koel voor. Tourvel, uit zijn twijfel over de oprechtheid betekent het einde van het rollenspel en van van deze woorden. de voorstelling. Valmont sterft onder de scène 2 ogen van de markiezin. Valmont komt binnen. Sarcastisch dagen de scène 7 burggraaf en de markiezin elkaar uit. Val- De dialoog wordt geserreerd, mevrouw de scène 13 mont zegt tegen Merteuil dat hij denkt dat Tourvel (ofwel Valmont) denkt dat de goede De markiezin voert de handelingen uit die ze weer verliefd is. Als Merteuil vraagt naar bedoelingen van de burggraaf (gespeeld door Ophelia heeft beschreven in Heiner Mül- welke vrouw op dit moment zijn verlan- Merteuil) voorwendsels zijn. lers Die Hamletmaschine. Ze vernielt haar gevan- gens uitgaan, steekt het haar te horen dat hij genishuis, haar bezittingen, verbrandt haar mevrouw de Tourvel begeert. Ze probeert scène 8 kleren, scheurt het hart uit haar borst en gaat zijn jaloezie op te wekken door te zeggen dat De verleidingsscène bereikt haar hoogte- met bloed besmeurd de straat op. haar nieuwe minnaar mooi is en, dat vooral, punt. De burggraaf (Merteuil) lijkt de weer- jong. stand van mevrouw de Tourvel overwonnen te hebben, door de kuise liefde die mevrouw Scène 3 de Tourvel hem ingeeft te contrasteren met Hun voorbije jeugd geeft aanleiding tot de zinnelijke gevoelens die Volanges bij hem wederzijdse spot en provocatie. De markie- opwekt. zin zou liever zien dat Valmont zich interes- seerde voor de jonge Volanges, maagdelijk scène 9 en onervaren. Valmont acht haar evenwel een De burggraaf en de markiezin, plotseling te makkelijke prooi. weifelend, onderbreken het spel. Scène 4 scène 10 Valmont stemt er toch mee in Volanges te Dan beginnen ze opnieuw. Valmont (als verleiden en vraagt waar hij haar kan ont- zichzelf) verleidt Volanges (gespeeld door de moeten, maar Merteuil, niet tevreden markiezin). Het komt tot een climax, in de gesteld, valt hem opnieuw aan en beweert dat vorm van de teloorgang van het jonge meisje. de man voor de vrouw slechts een levenloos vehikel voor plezier is. De bruutheid van het scène 11 gesprek verveelt de burggraaf. De burggraaf, die meldt dat mevrouw de Tourvel voor hem gevallen is, en de markie- 8 9 OVER QUARTETT een oorlogsstrategie. De normaliteit van een afkeer van lichamelijk verval ontdoen ze zich Luca Francesconi relatie tussen twee personen wordt ter dis- van het lichaam, als van een ding. Ze accepte- cussie gesteld. ren de simpele eindigheid van het menselijke niet. Bestaan er uitwegen? De vrouw blijft Heiner Müller heeft Quartett afgeleid van Maar bij Heiner Müller is er meer. De claus- aan het eind alleen achter en in een vlaag van Les liaisons dangereueses van Pierre Choderlos trofobische cel is een metafoor voor de wes- woeste vitaliteit vernielt ze de tralies van de de Laclos. De manipulatieoorlog die in de terse beschaving. We leven in een wervelend, gevangenis. maatschappij losbarst dringt ook de sfeer virtuoos maskerspel, waar de grens tussen van de intiemste gevoelens binnen: de lief- werkelijkheid en toneel ongrijpbaar is – of De bijdrage van Àlex Ollé en La Fura dels de, het vertrouwen, het begrip. De rationele niet eens bestaat. Theater betekent voor Baus is belangrijk als antidotum tegen een opzet die dominant is in de machtsverhou- Müller: het kunnen verdedigen van een idee banaal postexpressionistische of ideologi- dingen van de westerse wereld vereist tota- én zijn tegendeel. Een beeld van de wereld sche lezing van Heiner Müllers werk. Dat le controle, ook in de meest beschermde ten tonele voeren en het vervolgens aanval- werk is zowel tijdgebonden, in de betrok- omgeving. len met een tegenovergesteld beeld. Door op kenheid op het lot van de westerse bescha- deze manier het apparaat van de menselijke ving, als universeel. Diezelfde route volgt de De twee protagonisten sluiten een pact, ze ambiguïteit in beweging te brengen, berei- muziek. De opera is een machine, een alche- schaffen de liefde af met het doel de heer- ken zijn teksten shakespeariaanse hoogtes. mistisch laboratorium, waarin de wanorde schappij over zichzelf en de anderen te ver- Het zijn volle, polyfone teksten, gewelddadig van driften en talen kan versmelten, dankzij krijgen. ‘Dat u me tot zo’n banaal gevoel in en poëtisch als zijn personages, die niet bang de koorts waarop muziek patent heeft. De staat acht, Valmont’, zijn de woorden van een zijn voor tegenstrijdigheid en hartstocht. andere katalysator van de ervaring is de elek- geïrriteerde Merteuil in de tweede scène. De tronische bewerking van geluiden en ruim- minnestrijd, te beginnen bij de poging de Müller heeft dan ook de tragedies en aard- tes. De luisterervaring krijgt zo de nieuwe jaloezie terzijde te schuiven, wordt een vir- verschuivingen van de vorige eeuw meege- dimensie waarvan het theater eigenlijk altijd tuoos spel van verstrengelde en acrobatische maakt. Toegeven aan vertroosting is niets heeft gedroomd: modern, snel, precies en bedriegerijen, waarin het lichaam een ding is voor hem; hij is direct, hard, hij brengt je van multidimensionaal. en de andere personen pionnen zijn. Identi- je stuk. Maar zijn denken is niet negatief, het teit gaat verloren in een oneindige vermenig- is kritisch, alert. Müller schreef: “Die myste- vuldiging van spiegels, waarin niets nog van rieuze ruimte tussen het beest en de machi- waarde is: een nihilistisch en tragisch deli- ne, dat is de ruimte van de mens.” rium. Dat lot lijkt in deze tijd ook zijn weer- slag te hebben op de rol van de kunst. Het individu, in zijn onhandige eenzaam- heid en broosheid, kan manipulatie en Quartett is een afgrond die gaapt binnen de ideologie weerstaan door het eigen hart en vier muren waarvan we geloven dat ze ons lichaam op het podium te werpen: dat is zijn beschermen tegen de wereld. Als toeschou- enige wapen. De twee protagonisten weige- wers hebben wij de indruk het terrarium van ren die zwakheid echter te aanvaarden.