ARABA EUSKARAZ 2013

berria 06-07 Elkarrizketa Aitor Garate Larunbata, 2013ko ekainaren15a 08-09 Ibilbidea Egitarau kilikagarria Testuak: Iñaki Lasa 14-15 Erreportajea Carlos Larrinagari omenaldia

Euskal mingainak kili-kili egiteko prest

Amurrioko Aresketa ikastolako ikasle, irakasle eta gurasoak Araba Euskaraz 2013ko elastikoa soinean dutela. GAIZKA OTAÑO berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 02 Araba Euskaraz Elkarrizketa Anjel Olalde «Beti dago lanerako prest dagoen jendea»

Euskararen erabilera sustatzeko «presio oraindik ez dugu behar besteko indarra erabileran. Presio soziala soziala» igotzearen beharra nabarmendu jaitsi egin da, eta, jendeak euska- du Araba Euskaraz-eko koordinatzaileak. ra badakien arren, hura erabiltze- ko pausoak eman gabe segitzen Haren aburuz,beharrezkoa da ulertzea dugu Arabako zenbait tokitan. euskara komunikatzeko hizkuntza dela . Argi dago gaur egun euskaraz hitz egin daitekeela, baina ahale- gin hori egin behar izaten da, ez da hizkuntza normalizatua. Ume- Ia hamar urte daramatza Anjel batean geunden, eta, orain, beste en eta nerabeen artean ezagutza Olaldek (Agurain, Araba, 1955) maila batera heldu gara, nire us- oso nabarmena da, baina guraso- Araba Euskaraz jaia koordina- tez. Pozgarria da hori sentitzea, en artean oraindik badaukagu tzen. Eskarmentu handia du, au- jendearen inplikazioa, oraindik egin beharra. Zenbait tokitan, rretik ere antolatu izan baititu badagoela ilusioa, eta lanerako nire iritziz, umeentzako hizkun- AEK-ko festak eta Korrika. Eus- prestasuna. Euskararen alde tza gisa utzi da, eta beharrezkoa kaltzale guztiak deitu ditu egin behar den honetan, eran- da hori aldatzea. Ulertu behar biharko festara joan eta euskaraz tzun egiten du jendeak, eta hori, dugu euskara komunikatzeko hitz egitera: «Arabarako oso ga- behintzat, pozgarria da, aurrera hizkuntza dela; horri eman behar rrantzitsua da, herri hau benetan egiteko gogoa pizten du. diogu garrantzia, presio soziala euskaldun bihurtzeko urratsak G Zein izan dira urte hauetako zail- igo behar dugu. egin ditzagun». tasun nagusiak? G Presio soziala aipatu duzu.Gizar- G Ate joka dator Arabaz Euskaraz. E Urtero lantaldea aldatu beha- tea erlaxatu egin al da? Zer moduz joan dira azken egunak? rra; buruhauste ugari sortzen E Urtero plazaratzen dugu mezu E Ohi den moduan, garaiotan xe- ditu horrek. Jendeari berriro berritzaile eta ona. Aurten, hetasun guztiak ixten saiatzen errepikatu behar diozu lelo bera. Mihian kili-kili, euskara ibili lelo- ari gara. Jende dezente dago lane- Aldaketak bere alderdi onak ere arekin, euskaraz hitz egitean sor- an, eta, horri esker, nahiko lasai baditu, noski, baina, adibidez, ja- tzen den poza adierazi nahi izan gaude. Beti geratzen dira azken kintzat ematen dira hainbat gai, dugu. Hori azaldu behar dugu, momenturako gauza batzuk: egi- eta gero konturatzen zara jende- euskarak sortzen duen zirrara, taraua osatu, aurkeztutakoa ego- ak ez dituela ezagutzen gauza ho- gogoa eta kemena. Euskara era- kitu, zer arrisku egon daitekeen riek, behin eta berriz errepikatu biltzeak dakarren mundu berri aurreikusi, aldaketak... Egural- behar dizkiezula. Hori nekaga- hori ezagutu behar dugu, euska- diak ez du lagundu aurten, eta az- rria izaten da, eta informazio hori rak horretarako aukera ematen ken unerako utzi behar izan ditu- guztia helaraztea beharrezkoa digula sentitu. gu hainbat gauza. Uste dut kon- da. Batzuetan, zalantzak sortzen G Erabilera sakontzea da mezua. trolpean dagoela dena eta ditu, zein informazio eman behar E Hori da plazaratu ditugun me- jendeak ondo pasatzeko eta eus- duzun eta zein ez den beharrez- zuetako bat, bai: euskara erabili karaz hitz egiteko aukera ederra koa. Jendearen ilusioarekin eta behar dugu. Ikastolak gaur egun izango duela. lanarekin konpondu egiten da proiektu sendoa du. Hori bultza- G 33.Araba Euskaraz dagoeneko. hori guztia. tuta, berreskurapenean sakondu- E Bai, laugarren aldiz ospatuko G Zailtasunak aipatuta,zer eman ta, egingo dugu benetako urratsa. da Amurrion. Ilusioz beterik dau- dizu Arabako ikastolen aldeko fes- BERRIA G Araba euskalduntzeko lan han- de, poz-pozik ikastolan, lanerako tak? dia egiten ari dira ikastolak. prest. Egia esanda, une batzuetan E Nabaritu dut jende asko dago- E Bai, hori da egin beharreko nik neuk lasaiegi ikusi ditut; ela lanerako prest, euskararekin antolatzen den Araba Euskaraz, euskara berreskuratzen urratsak lana, eta horretan ari gara. Behar- orain, arduratuta daude, gauzak lotura duena, eta egon badagoela beti dago lana egiteko prest dago- egiteko. Behar-beharrezkoa da beharrezkoa da hor jarraitzea. amaitzen eta. Arazorik gabe doa mugimendu hori guztia aurrera en jendea; hori txalogarria da. gaur egun horretan denbora eta G Gero eta ikastetxe gehiagok dena; hori dirudi, behintzat. ateratzeko gogoa eta kemena. Ilu- G Ezin uka arrakastatsua izaten indarra erabiltzea; are gehiago, eman du D eredura aldatzeko pau- G Bederatzi urte beteko dituzu sio hori ezin da zapuztu. Jendeak dela. Araban. soa. Araba Euskaraz-eko koordinatzaile nabaritu behar du denok gaudela E Bai, eta hori ona da Araba Eus- G Zenbat aldatu da euskarak Ara- E Euskaraz egiten ez den hez- gisa.Zer aldatu da urte hauetan? prest aurrera egiteko, eta nik ur- karaz egiten duen herriarentzat. ban duen egoera? kuntzak ez du zentzurik gaur E Gauzak aldatu dira urterik ur- terik urtera nabaritzen dut. Ber- Gainera, horrek balio behar du E Ezagutza aldetik, urrats na- egun. Hori gero eta zabalduago tera. Hasieran, bestelako egoera din dio toki batean edo bestean —eta, nire ustez, balio izaten du— barmenak egin ditugu, baina dago, baina, esan bezala, orain erabilera da erronka. G Bere garaian galdutako klaseak berreskuratu ditu Aresketa ikasto- lak,ikasleen gorakada tarteko.Leku faltari irtenbidea bilatzeko erabiliko dute aurtengo Araba Euskarazen bil- dutako dirua.Seinale ona da,ezta? E Lan ona egin izanaren ondo- rioa da. Jendeak izena eman du, eta gelak berreskuratu dira. G Zer etorkizun ikusten diozu eus- karari Araban? E Oparoa. Lanean jarraituz gero, eta behar bezala lan eginez gero, etorkizuna geurea da. Ho- rretan jarraitu behar dugu lane- an, tinko eta atsedenik gabe. 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Publizitatea Araba Euskaraz 03

KULTURA SAILA Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza DEPARTAMENTO DE CULTURA Viceconsejería de Política Lingüística berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 04 Araba EuskarazPublizitatea 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Historia Araba Euskaraz 05 Ilusioz sortutako ikastola Duela 36 urte sortu zuen Amurrioko guraso talde batek Aresketa ikastola. Ordutik, ilusioaren indarrarekin aurre egin diete unean uneko zailtasunei, elkarlanean.

lusio handia, baina baliabi- Hezkuntzako haurrak egoitza izango ditu hurrengo ikasturte- de gutxi». Baldintza horiei honetara ekartzeko». Hortik an, eta, horretarako, «zerbait segika eman zituen lehen dator ikastolak orain duen beha- apurtu beharra dago», zuzenda- pausoak Amurrioko Ares- rra. «Teorian, LHrako eta DBH- riak garbi adierazi duenez. «Ziu- I keta ikastolak. Duela 36 rako prestatutako ikastetxe bat rrenik bi gelatan bihurtuko dugu urte izan zen, herriko guraso tal- da; beraz, 400 ikasle inguruk gimnasioa, eta jolastoki estalian de bat ikastola sortu beharraz ja- egon beharko lukete. Zer gerta- jarriko dugu gimnasioa». betu zenean. Eta hala hasi ziren, tzen da? 525 inguru izango gare- 2005eko Araba Euskaraz-en bil- baliabiderik gabe, baina ilusioz la». Argi dago, beraz, zein den dutako dirua jolastoki estali hori blai. Eskolak non eman ez, eta ikastolaren arazoa: leku falta. eraikitzeko erabili zuten. Amurrioko Mendiko Lagunak el- Pilaketari iristeko erraztasun Behin-behineko irtenbidea da karteak gela bat utzi zien. Hor falta gehitu behar zaio. Herria- uda honetako eraberritzea. ekin zioten proiektuari, etxe bate- ren kanpoaldean dago ikastola. «Soberan geldi daitekeen dirua ko gela batean. Jolastokirik gabe, Institutua eta udal haur eskola gorde egingo dugu, erakunde eraikinaren aurrealdean jolasten inguruan daude, baita Aresketak publikoekin inoiz akordioa lor- ziren ikasleak jolas orduan, erai- 2 urteko haurrentzat dituen tzekotan, han inbertitzeko». Ilu- kuntza lanetan zegoen lursail ba- gelak ere. Bidea nahiko estua da, sio handia, eta baliabide gutxi, tean. eta, autoa aparkatzeko arazoez bai; baina ilusio osoz kudeatuta-

Garai hura ez zuen ezagutu Ai- gain, iristea ere zaila da puntako ko baliabideak. Aresketa ikastolaren egungo egoitza txiki geratu da. KIXKUR tor Garate Aresketa ikastolako orduetan; batez ere eguraldi txa- egungo zuzendariak, baina ger- rra egiten duenean. Lehen eta tutik bizi izan balu bezala hitz egi- Bigarren Hezkuntzako ikasleen ten du. Andereño bakarra zuen kasuan, arazoa ez da hain larria, ikastolak orduan, eta hogei ikas- ikastola herri gunetik at egon le inguru. Gaur, 500 ikasletik gora arren ez baitago «hain urruti». daude matrikulatuta, eta irakas- Haur Hezkuntzako haurren leak ere nabarmen gehiago dira. gurasoek, baina, autoz eramaten Baina, funtsean, dena da berdin: dituzte seme-alabak normalean. «Ilusio handia, baina baliabide Guztiak ordu berean doazenez, gutxi»; edo ez nahi adina. Nahiko berria da Aresketa 2005eko Araba ikastolaren egungo egoitza. Euskaraz-en bildutako Orain dela hogei bat urte eraiki zuten, eta «luxutzat» du zuzenda- dirua jolastoki estali bat riak. Zein da, bada, arazoa? Oro eraikitzeko erabili zuten ez dela urre. Hasieratik iritsi ziren arazoak. Garai hartan, HHko haurrak eraikin Oinarrizko Heziketa Orokorreko berri batera mugitzea hamahiru ikasgela zituen ikasto- litzateke soluzioa, lak, baina Eusko Jaurlaritzak baina ez dago dirurik zortzi ikasgelako eraikina altxa- tu zuen. Hura moldatu beharra zegoen, eta, hartara, lehen berre- «sekulako pilaketak» sortzen di- gituratzeak ikastola inauguratu rela azaldu du Garatek. Ikastola- aurretik egin zituzten. ko txikienak beste egoitza batean Egokitze horrekin, ordura egongo balira, arazo hori saihes- arteko «egoera onenean» zegoen tuko zatekeen. Hilerri zaharreko ikastola. HH Haur Hezkuntzako barrakoiak, adibidez, herriaren ikasleek hilerri zaharreko barra- erdian zeuden, egun antzokia da- koietan ikasten zuten, eta 14 urte goen lekuan, eta horrek asko bitartekoek, egoitza berrian. errazten zuen dena. Duela bederatzi urte arte. Ares- Soluzioa, beraz, Haur Hezkun- ketako kideek nekez ahaztuko tzako haurrak eraikin berri bate- dute urte hartako elurtea. Aste ra mugitzea litzateke. Baina Santuaren aurretik izandako Aresketak ez du nahikoa diru. elur erauntsiak goitik behera Baliabide falta berriro. Biharko bota zuen eraikinaren sabaia. Araba Euskaraz-en bildutako «Korrika eta presaka» eran- dirua horretara bideratzeko tzun zuten irakasleek eta guraso- asmoa zuten, baina oraindik ez ek, eta, Aste Santuko oporraldia dute akordiorik lortu erakunde baliatuta, egoitza nagusia egoki- publikoekin. Ikastolak ezin zuen tu zuten, HHko ikasleei lekua egonean egon adostasuna noiz egiteko. Ordurako Aresketan iritsiko zain, eta ordezko plana lanean zen jada Garate: «Areto prestatu zuten. Eraikuntza berri nagusia, ingeleseko gela eta bat egiteko dirurik ez dagoenez, antzerkirako gela hartu, eta baz- egungo egoitza eraberrituko ter guztiak zatitu genituen, beste dute, beste behin ere. zerbitzu batzuk murriztuz Haur Aresketak bi gela gehiago berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 06 Araba Euskaraz Elkarrizketa Aitor Garate «Ondo dago euskaraz jakitea, baina erabileraren zirrara behar dugu»

Aresketa ikastolan 29 urte eman ditu baitugu; denek dute eskarmen- tua, batez ere, batzorde bakoitze- egungo zuzendariak. Han lanean ko arduradunek —batzuek jada- denetik, hiru aldiz antolatu dute Araba nik ez dute harreman zuzenik ikastolarekin, baina antolakun- Euskaraz, baina, eskarmentu nahikoa tzan laguntzeko prest daude izan arren, hasi da «urduritasuna» beti—. Horrez gain, gero eta ikas- le gehiago ditugu, eta noski, agertzen biharko eguna iritsi ahala. ondorioz, gero eta guraso gehia- go. Nabaritzen dugu. Ez dugu arazorik izan urte osoan lanak Araba Euskaraz iristeko «desira- tzen hasi da ardurak dituztenen egiteko jendea bilatzeko. Parte tzen» dago Aitor Garate, Areske- artean. Jada desiratzen gaude hartze eta erantzun ona izan ta ikastolako zuzendaria (Arrasa- eguna iristeko. dugu; oso martxa onean doa te, Gipuzkoa, 1958). Pozik G Urte osoko lana burutuko duzue dena, horrek ez gaitu kezkatzen, nabaritzen zaio, herritarrek urte bihar. behintzat. osoan emandako laguntza eta E Urtebete pasatxo daramagu G Aurreko aldietako eskarmentua babesarekin harro. Zeruari begi- lanean. Eguna hurbiltzen ari baliatu duzue,hortaz? ra ere egon da begi bazterrez, dela, denoi sortzen zaizkigu hain- E Bai, lasaitasuna ematen du arduratuta, euriak festa azken bat zalantza: «Ondo lotuta izango ardura postuetan daukazun jen- unean zapuztuko ote zuen beldur. ote dugu dena? Ondo aterako ote deak esperientzia edukitzeak. Dena dela, euriak azken eguno- da? Lagunduko ote du egural- Hori guretzat abantaila da. tan atseden eman diola dirudi, diak? Erakargarria izango ote da G Mihian kili-kili, euskaraz ibili eta eguraldiaren iragarpenen egitaraua jendearentzat?». Eta ez aukeratu duzue lelo gisa. Ezagutza- arabera eguzkitsua izango da hori bakarrik; Araba Euskaraz- tik erabilerara mugitzeko deia. Arabako ikastolen aldeko eguna. en prestaketa lanei gehitzen E Ikastolan bertan ireki genuen Bostehun ikasletik gora ditu badiozu ikasturte amaierako sal- leloa aurkezteko aukera, eta hor- Aresketak, eta egoitza berean tsa guztia mahai gainean dauka- tik atera da Mihian kili-kili, eus- ikasten dute guztiek. Biharko gula... Imajinatu momentu hone- karaz ibili. Ideia aproposa iruditu egunean bildutako diru guztia tan daukagun pastela! zaigu; orain gutxi argitaratu zen behar horri aurre egiteko eta G Erantzun ona eman al du Amu- ikerketa batean, garbi azaldu eraikin berean ikasgela berriak rriok? zuten euskararen ezagutzak egiteko erabiliko dute. Mihian E Oso ona. Araban ikastola aurrera egin duela —nabarmen kili-kili egiteko prest dauden eus- gutxi gara, eta, horren eraginez, gainera— baina erabilerak ez kaltzalez betetzea espero du. ez da hainbeste denbora igaro- duela martxa berean aurrera G Nolakoak izan dira azken presta- tzen Araba Euskaraz antolatzen egin. Nolabait hori adierazi nahi keta lanak? duzunetik hurrengo batera arte. izan dugu leloarekin. Hau da, E Azkeneko zehaztasunak Azkenekoz, 2005ean antolatu ondo dagoela euskaraz jakitea lotzen ari gara. Horiek suerta- genuen, eta aurrekoa, 1996ean. baina erabileraren zirrara, pozta- tzen dira askotan lanik zailenak. Zortea dugu, azken hiru aldietan sun hori behar dugula. Ez ahaztu, Urduritasun pixka bat ere ager- gurekin lanean izan den jendea RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS gainera, nahiko eremu erdaldu- nean gaudela. Amurrion egun osoa eman dezakezu euskara ezertarako erabili gabe. Nik badaramatzat 29 urte ikastolan, eta, etorri nintzenetik hona, ika- ragarria da ezagutza aldetik egin den aurrerapena. Beste gauza bat da erabilera; oraindik ez da erra- za Amurrion kalean euskaraz ari den jendea aurkitzea. G Nolakoa euskararen egoera Aia- raldean? E Aresketa ikastolan hasi nin- tzen urtean, ikastolak B eredutik D eredura pasatzea erabaki zuen. Hortik aurrera, pixkanaka ikas- tetxe guztiak hasi ziren B eta D ereduak hartzen; A eredua desa- gerturik dago. Irakaskuntzan, euskararen aldeko apustu argia egin da, ikastetxe guztiona. Horrek izugarrizko bultzada du ezagutza aldetik; euskaldun mor- doxka ateratzen ditugu urtero ikastetxeetatik herrira. Zer ger- 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Elkarrizketa Araba Euskaraz 07

tatzen da? Herriko giroa eta bere garaian jaiotza tasa baxua dirua gorde egingo dugu, akor- hemezortzi langile. Ikastola askoz apalago antolatzen zen; herrian mugitzeko hainbat zail- tarteko galdutako bi gela berres- dioa lortzen dugunean Haur Hez- barrutik ikaragarri aldatu da, askoz jende gutxiago ginen, eta tasun daudela; ez dago euskaraz kuratu ditugula. Beraz, egon kuntzari irtenbidea eman ahal baita baldintzak ere. Garai har- arazo gehiago genituen behar hitz egiteko ohiturarik. Horrek behar genuenak gehi Haur Hez- izateko. tan, aurrez fabrikatutako eraiki- guztiei erantzuteko. Guk baka- egiten duena zera da, nahiz eta kuntzakoak eta berreskuratuta- G Zenbat aldatu da Araba Euska- netan, lantegietan eta abar ari- rrik ezin genuen, eta gogoan dut euskaraz dakien den jende kopu- ko gelak gaude eraikinean. Ondo- raz festa lehen aldiz 1986an antola- tzen ginen. Gaur egun eraikina garai hartan ikastolatik kanpoko ruak ikaragarri egin duen gora rioa? Ez daukagu lekurik, eta tu zenutenetik? txiki geratu zaigu, baina beste zenbait erakunderekin lotura azken hiru hamarkadetan, orain- obrak egin behar ditugu derrigor E Dena aldatu da, ikastola bera baldintza batzuk eskaintzen diz- handia izan genuela, eskola dik ez gara gai ohitura hori egu- ume guztiak sartzeko. Beste egoi- eta festa. Gogoan dut hona etorri kigu. Garai hartakoa ilusio asko publikoko zenbait irakaslerekin, nerokora eramateko. Gai horren tza bat altxatzeko erakundeekin nintzenean ikastola txikia zela: eta baliabide gutxiko garaia zen; AEKrekin eta beste hainbat era- inguruko abisua eman nahi izan oraindik ados jarri ez garenez, 225 ikasle inguru eta hamabi- orain, ordea, zorionez, hori askoz kunderekin. Jarraitzen dugu dugu. oraingoz ezin dugu Haur Hez- hamahiru irakasle. Datorren hobeto dago, eta ziur oraindik laguntza eskatzen, baina gaur G Gazteei kostatzen al zaie gehien kuntza hemendik atera. Horrega- urtean, jada 524 ikasle izango hobeto egongo dela. Eta hori egun dauzkagun bitartekoekin, euskara erabiltzea? tik, egungo eraikina egokituko ditugu, eta 48 irakasle, gehi beste antolakuntzarekin lotua dago. askoz aukera eta baliabide gehia- E Gure ikastolan, 16 urte artera- dugu. Sobera gelditzen zaigun zenbait arlotan aritzen diren Araba Euskaraz bera 1986an go ditugu. ko ikasleak ditugu, eta garbi dugu: zenbat eta denbora gehia- go eman ikastolan, orduan eta gehiago dakite hizkuntza. Baina, aldi berean, egia da —eta ez zaigu guri bakarrik gertatzen— 13-16 urteko adin horretara iristen direnean euskara gehien dakite- nek hitz egiten dutela gutxien; nolabait, ordenari kontra egitea- rren. Gero, kuriosoa da, ikastola- tik ateratzean, handik sei bat urtera, elkartzen zara haiekin kalean, eta euskaraz bikain egi- ten dute! Jakin badakite, baina, hainbat arrazoi direla medio, ez dute erabili nahi. G Egun dauzkazuen leku arazoei aurre egiteko erabiliko duzue aurten bildutako dirua. E Gaur egun daukagun egoitza DBHrako eta Lehen Hezkuntza- «Irakaskuntzan, euskararen aldeko apustu argia egin da. Ikastetxe guztiona» «Oraindik ez da erraza Amurrion kalean euskaraz ari den jendea aurkitzea» «Parte hartze eta erantzun ona izan dugu; oso martxa onean doa dena, ez gaitu kezkatzen» rako eraikitakoa da, eta Haur Hezkuntza beti izan dugu aparte, udalak utzitako tokiren batean. Ikastolak dituen 36 urteotan, leku askotatik pasatu gara. Duela bederatzi urte, Aste San- tuan izan genuen elurte batean, HHko eraikuntzaren sabaia behera erori zitzaigun. Orduan, korrika eta presaka, familia, guraso eta irakasleen artean ego- kitu genituen eraikin nagusiko areto nagusia eta antzerkirako gela, 3, 4 eta 5 urteko ikasleak han sartu ahal izateko. Zein da gure arazoa? Ikasle gehiago matrikulatu direla eta berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 08 Araba Euskaraz Egitaraua

G Egitaraua ko pilota txapelketaren finala jokatuko dute Amurrioko eta Zigoitiko taldeek, plazan bertan dagoen pilotalekuan. Ordu erdi geroago irekiko dute Amurrio hirugarren gunea; Irrien Lagu- Sarrera nak klubaren izena eramango 2 du. Goiz eta arrats osorako eki- Sarrera 4 menak antolatu ditu elkarteak, txikienen gozamenerako. Goize- Ibilbidea 3 Sarrera an puzgarriak, globo aerostatiko- ra igotzeko aukera eta Lagunta- Sarrera sunaren sekretuak! ikuskizuna Nola heldu prestatu dituzte, besteak beste. Zure ikastola edo herritik antolatutako RENFEk tren bereziak jarriko ditu Bilbotik Bazkalostean buruhandiak, apar 1 autobusean, edo La Unionek Gasteizetik festa eta Ane eta Piratak dantzal- ipiniko dituen autobus berezietan. dia dira ekitaldietako batzuk. Txartelak aurretik erosteko aukera dago Beste aukerarik ez baduzu, eta autoz etorri Hirugarren eta laugarren autobus geltokietako leihatiletan. behar baduzu, aparkatzeko guneak egokituko dira. guneen artean dagoen Redford jatetxe inguruan antolatu dituz- te aurten egingo diren omenal- GUNEA GUNEA GUNEA GUNEA diak. Erramun Martikorena kan- 1 Parkea2 Plaza3 Irrien Lagunak4 Gazteak

11:30 Aldats 10:00 Kalaka zurezko jokoak 10:30 Irrien Lagunak 11:30 Izate faltsua Erramun Martikorena 13:00 Ostara 12:00 Abesbatza 11:30 Laguntza txakurraren 12:30 ETS eta Carlos Larrinaga 13:30 Erramun Martikorena 12:30 Bertsolariak erakustaldia 14:15 Mandoilek omenduko dituzte, (bazkarian) 14:00 Tabarra fanfarrea 12:00 ‘Laguntasunaren sekretuak!’ 16:00 Hesian 11:30ak aldera 14:30 Iñaki Plaza & Band 14:00 Buruhandiak 17:30 – 18:30 Oihan Vega 2005ean antolatu zuen 16:15 15:00 Gozategi Jolas dinamizazioa Aresketak azkenekoz, 16:00 Apar festa eta antzeko ibilbidea 17:00 Ane eta Piratak! Dantzaldia prestatu du aurten ere 10:00 Arabako Herrien Arteko 10:00 – 18:00 Yunpia, produktuak, Txapelketaren finala 10:00 – 18:00 Puzgarriak, txokoak behia, ludoteka, (Pilotalekuan) eta globo aerostatikoa Zirkuitoan zehar tari baigorriarra eta iaz Mintzanet karpa 12:00 Ginkana Xibaren eskutik 14:00 – 15:30 Paraxuta jolasak Txaranga, batukada, trikitilariak zendutako Carlos Larrinaga 18:00 – 19:15 Izargi 14:00 Eusko Label produktuak eta gaigabezia eta txistulariak omenduko dituzte, 11:30 aldera. Ikastolaren sorreran parte hartu, eta Aresketan urte luzez musika klaseak dohainik eman- dakoa da Larrinaga. Guneen artean berankorrena gazteei zuzenduta dagoen lauga- Egitarau kilikagarria rrena izango da. Hainbat kon- tzertu antolatu dituzte gune horretan. Metal doinuak jorra- tzen dituen Izate Faltsua igoko Lau gunetan banatu dute Araba Euskaraz-eko ibilbidea. Irekitze ekitaldi instituzionala da lehenik oholtza gainera, ikastolan egingo dute, 10:00etan. 11:30ean. Amurrioko taldearen Askotariko ekitaldiak prestatu dituzte: kontzertuak, Hainbat alderdi politiko eta era- ostean ETS, Mandoilek eta omenaldiak, haurrentzako jolasak, pilota partidak... kunde publikotako ordezkariek Hesian taldeen eta Oihan Vega parte hartuko dute. Ordu berean disko jartzailearen txanda izan- irekiko dute ibilbidea, eta egita- go da, 18:30 arte. rauko lehendabiziko ekimenekin Ez da musika emanaldiak uskara mihian kili- eta ez da euskaltzaleak asetzeko 2005ean hartu zuten jaia azkene- hasiko dira. Mintzanet karpa, izango dituen gune bakarra. kilika ibiltzeko modu- adinako ekitaldirik faltako. koz, eta sargori egin zuen igande ludoteka eta beste zenbait zerbi- Lehenengo gunean ere egun oso- ko egitaraua prestatu Egongo da zerekin gozatu hartan. Antzeko ibilbidea presta- tzu eskainiko dituzte parkean. rako kontzertuak antolatu dituz- du Amurrioko Areske- 10:00etatik 19:15era bitartean. tu du ikastolak aurten ere. Plazan aukera bikoitza egongo te. Aldats, Ostara, Erramun Mar- E ta ikastolak biharko 33. urtea beteko du Araba Eus- Aurreko asteetan eguraldi txa- da hasieratik. Alde batetik, nahi tikorena —bazkalorduan—, egunerako. Lau gunetan banatu karaz ikastolen aldeko festak, rra egin badu ere, iragarpenak duenak Kalaka zurezko jokoekin Iñaki Plaza & Band, Gozategi eta dute ibilbidea —Parkea, Plaza, eta, biharkoarekin, laugarrenez betetzen badira, gogor joko du jolas egiteko aukera izango du. Izargi arduratuko dira giro ona Irrien Lagunak eta Gazteak—, antolatuko du Aresketak. eguzkiak. Bestetik, Arabako herrien arte- mantentzeaz. Aipatutako ekital- 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Egitaraua Araba euskaraz 09

diez gain, zirkuituan zehar triki- biharko festa handiaren atariko tilariak, txistulariak, txaranga ekitaldiari. eta batukada egongo dira. Amurriora iristeko zerbitzu Aplikazioa bereziak jarri dituzte garraio Teknologia berriek emandako publikoek. Hala, Gasteiztik joa- aukeretan bermatuta, ikasto- teko autobus zerbitzu berezia len aldeko jai guztiak gertu- jarri du La Union enpresak. tik jarraitzeko aplikazioa RENFEk ere tren zerbitzu bere- garatu du Ikastolen elkarte- zia jarri du Bilbotik joateko. ak Euskaltelekin batera. Autoetarako aparkaleku AppStore eta Google Play bitar- Aspaldi hasi da, baina, 2013. tez dohainik jaitsi daiteke urteko Araba Euskaraz. Urtebe- smartphone eta gailu elektroniko- teko lanean, hainbat ekitaldi etarako aplikazioa. antolatu dituzte dagoeneko. Ikas- Biharko egunari buruzko infor- le eta irakasle ohien omenez mazio praktikoa eskaintzen du gi- antolatutako afarian 400 herritar da elektronikoak. Klik bakarra inguruk parte hartu zuten. eginda kontsulta daiteke egita- Nabarmena izan zen ere aurreko raua. Amurriora autoz zein ga- larunbatean egin zuten dantza rraio publikoz heltzeko argibideak eta musika ikuskizuna. Herriko ere eskaintzen ditu. Horrez gain, hainbat talde elkartu ziren pla- hainbat eduki deskarga daitezke zan eta amurriar ugari joan ziren zuzenean aplikaziotik: logoa, ekitaldia ikustera. abestia eta bideoa. Festaren helbu- Larrinagaren alaba Amaiak rua zein den ere zehaztu dute . egin zituen aurkezle lanak, Udal Araba Euskaraz-en inguruko Musika Eskolako zuzendari informazioa emateaz gain, gai- Pedro Bazterra izan zen kudea- nontzeko festentzako informazio tzailea, eta Jon Ugarriza guztia iturria da. Hala, Kilometroak, Na- eszenaratzeaz arduratu zen. farroa Oinez, Herri Urrats eta Ibi- Dantza eta musika ikuskizuna laldia hurbiltzen diren heinean, amaitu zenean, Araba Euskaraz- haien inguruko informazioak or- eko abestiaren koreografia ikus- dezkatuko du Araba Euskaraz-en le guztiekin egiteko asmoa inguruko informazioa. zuten, baina uneko euri zaparra- Ikastolen aldeko festez aparte, dak eragotzi zuen ikastaro azka- Ikastolen elkartearen inguruko rra. Dena den, agertoki gaineko- hainbat argibide irakur daitezke. ek egin egin zuten koreografia. Elkarte barruko ikastola guztien Ondoren, eta eguraldiari aurre harremanetarako kontaktuen in- egiteko asmoz, Izargi taldearen formazioa ere eskuragarri jarri erromeriak eman zion amaiera dute. berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 10 Araba EuskarazPublizitatea 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Arabako herri arteko pilota txapelketa Araba Euskaraz 11 Euskara eta pilota,eskutik Zortzigarren urtez jarraian, Arabako herri arteko txapelketako finala jokatuko dute Araba Euskaraz egunarekin batera. Amurrio eta Zigoitia sailkatu dira.

rabako euskaltzale- tolaketaz arduratzen gara, baina du. 2005eko final hura gogoan du, entzat ez ezik, he- elkarri laguntzen diogu beha- «mugarria» izan baitzen Amu- rrialdeko pilotazale- rrezkoa denean». Pilota eta eus- rrioko pilota eskolarentzat. entzat ere berezia kara lurraldean sustraitzeko eta Finalera kostata iritsi ondoren, A izango da biharko sendotzeko pausoak dira. harro dago Luis Miguel Isasmen- eguna: Arabako herri arteko pilo- di Zigoitiko taldeko arduraduna: ta txapelketako finala jokatuko Faboritorik gabeko finala «Final berezia izango da, giro han- dute. Ohi den legez, Araba Euska- Finalerako sailkatu da Amurrio, dia egongo da; hor gaudela jakitea raz antolatzen duen herrian izan- eta etxean jokatuko du. Txapelke- saria da dagoeneko». Baina gehia- go dira norgehiagokak, eta egita- ta ezin hobea egin du Aiaraldeko go nahi du Isasmendik, eta «ira- rau barruan sartu du lehia antola- taldeak, partida guztiak irabazi bazteko aukera» dutela uste du. kuntzak. Hala, Amurrio eta Zigoi- baititu. Final-laurdenetan eta fi- Iritzi berekoak dira bi teknika- tia ariko dira elkarren aurka, 2. nalerdian ere nagusitasun osoz riak: «Nagusien partida aurrera guneko pilotalekuan (10:00). Au- gainditu zituzten aurkariak, bi ateratzen duenak irabaziko du; rreko bi urteetan ez bezala, ETBk kanporaketak 3-0 irabazita. hori bai, nahiko emaitza estuare- zuzenean emango du finala. Zigoitiak, berriz, erruz sufritu kin». Txapelduna Amurrio edo Zi- Tradizio bilakatu da bi festak du finalerako bidean. Sailkatze li- goitia izanik ere, euskarak eta pi- elkartzea. Duela zortzi urte ados- gaxkako lehen bi norgehiagokak lotak irabaziko dute, biharkoa in- tu zuten erabakia Araba Euska- galdu ondoren, suspertu, eta gai- dartsuago amaituta. Zigoitiaren eta Agurainen arteko finalerdia. R. URBINA / ARABAKO PILOTA FEDERAZIOA raz-ek eta Arabako Pilota Federa- nontzeko guztiak irabazi dituzte. zioak. Ordurako harreman estua Agurain aurkari gogorra izan zen zuten bi elkarteek, hainbat egi- finalerdian, eta, kadete mailako tasmotan elkarlanean aritzen zi- partidan amore eman arren, 2-1 relako. Ikastolen aldeko festa eta irabazi zuen kanporaketa Zuaia- txapelketako finala egun pare- ko Kuadrillako taldeak. tsuetan egiten zituztela ikusita, biak elkartzea erabaki zuten. 2005ean egin zuten lehenen- goz, Amurrion, hain justu. Herri- ko taldeak irabazi zuen egun har- Jendea gure alde izango tan. Lepo bete zen pilotalekua. ‘‘dugu etxean jokatuta, Aurreko urteetan finalean ikusle baina presio horrek gure gutxi izan zituztela kontuan har- aurka ere egin dezake» tuta, erabakia «arrakastatsua» DIONI DORRONSORO izan zela ulertu zuen federazioak, Amurrioko taldeko arduraduna eta, hala, finala Araba Euskaraz- «Final berezia izango da, ekin batera antolatzen jarraitzea giro handia egongo da; erabaki zuen. Ordutik, final guz- hor egongo garela jakitea tietan egon da «beteta» pilotale- saria da dagoeneko» kua. Izan ere, pilotazale sutsue- LUIS MIGUEL ISASMENDI nak ez direnak ere erakartzen di- Zigoitiko taldeko arduraduna tu halako ekitaldi batek. Hartutako erabakiarekin ira- Finala etxean jokatuko duten bazten atera dira bi aldeak. Fina- arren, ez da guztiz fio Dioni Do- la antolatzen duten taldeek zale rronsoro Amurrioko taldeko ar- ugari mugiarazten dituzte, eta duraduna: «Jendea gure alde Araba Euskaraz-en festaz goza- izango dugu etxean jokatuta, bai- tzera joandako asko finala ikus- na presio horrek gure aurka ere ten geratzen dira. Antolaketa al- egin dezake». Maila bikaina eman detik, gainera, elkar ondo kon- du taldeak, eta pozik da Dorronso- pontzen dira: «Bakoitza gure an- ro; «talde orekatua» dutela azaldu berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 12 Araba Euskaraz Ikasle ohiak Mihi kilimen eragileak Aresketa ikastolako ikasle ohiek protagonismo handia hartu dute aurtengo Araba Euskaraz-en. Ikastetxean aritutako bi ikaslek sortu dute urte honetako abestia.

kaslerik gabe ez dago ikas- Hain zuzen ere, bi ikasle ohik ra jende bila?». Hori bai, bideoa tolarik. Urtez urte aldatuz sortu dute kanta. Igon Olaguena- egiteko garaian kolaborazioak eta berrituz doazen haur eta ga arduratu da musika sortzeaz, izan dituzte; aurpegi ezagunek gazteek ematen diote bizi- eta Unai Mendibilen esku utzi du hartu dute parte: Mikel Markez, I tza ikastetxeari, eta haien letra. Elkar ondo ezagutzen dute Zuriñe Hidalgo, Naroa Gaintza... ordezkaririk fidelena bihurtzen biek, adin berekoak baitira Ikasle ohiaren aburuz, beharrez- dira ikasketak amaitu ostean. Tru- —1981. urtean jaioak—, Areske- koa da pertsona ezagunak erabil- kean, ikasleak hezten ditu ikasto- tan batera ikasitakoak eta betiko tzea horrelako abesti bat ahalik Aresketako ikasle eta irakasle ohientzat antolatutako bazkaria. KIXKUR lak, gizarterako prestatu. Etenga- lagunak. Horrez gain, ikastolako eta publiko zabalenera iristeko: beko sinergia da; iturri zaharretik, irakasle dira orain, eta Mandoilek «Herritik kanpora funtzio bikai- ur berriaren jario freskoa. Ikasto- musika taldean jotzen dute na egiten dute jendea erakartze- dute laugarren gunean, baina lako zilbor hestea moztutakoan, —trikitia jotzen du Olaguenagak; ko». Pozik azaldu da, gainera, de- goizetik ariko dira lanean. Hasie- Abestia bere bidea hartzen du bakoitzak, Mendibilek abestu egiten du—. nek erraztasunak jarri baitizkiete ra ekitaldian izango dira, eta, baina lotura ez da hor amaitzen. Herrikoak eta gertukoak iza- kolaboratzeko garaian. soinu probek uzten dieten heine- Zerbait berezia sentitu Asko zor dio batak besteari. nik, Araba Euskaraz-eko antola- Iritzi berekoa da Mendibil. Ber- an, ekitaldiez gozatzen saiatuko [nahi dut. Harreman hori ulertuta, ikasle tsolaritzako irakaslea «oso dira. Lan egiteko prest eta gogoz Gauza bera senti ohiei protagonismo handia eman harro» dago lortutako emaitzare- dago Mendibil: «Guztiok egin [dezakezu zuk. die Aresketak aurten, eta han ika- kin, eta prozesua «nahiko arin» behar dugu zerbait, euskarak Hainbeste gustatzen sitakoek bikain erantzun diote eta «erraz» joan dela azaldu du, merezi duelako erantzun hori [zaizkizun gauzak ikastolak luzatutako deiari. Ara- Ilusio handia egiten du txantxetan «sekulako marroia» guregandik». belarrira kontatuko dizkizut. ba Euskaraz-en barruan ekitaldi ‘‘zure herriko abestia zela esan arren. Herriko abestia Ikastola bere bizitzan «oso Zergatik ez hasi jolas honekin? ugari egin ditu ikastolak, eta ikas- egiteak, baina ondo egin sortu beharrak ekartzen duen garrantzitsua» izan dela aitortu Gustora egingo nuke zurekin. le izandakoek haien eskua eman behar da, ardura duzu» presioa hizpide izan du ere talde- du Araba Euskaraz-eko abestia- Zerbait egin beharko dute lagungarri zen edozein bete- IGON OLAGUENAGA kideak: «Ilusio handia egiten du ren letraren sortzaileak: «Euska- [genuke ba, behar egin behar zen garaian. Aresketa ikastolako ikasle ohia zure herriko abestia egiteak; raz ikasi izana txikitatik... Amu- konpartitzen ditugun gogo Ikasle eta irakasle ohien omenez «Guztiok egin behar baina ondo egin behar duzu, rrio nahiko herri erdalduna da. [hauekin. antolatutako bazkaria da ekitaldi dugu zerbait, euskarak ardura duzu». Zalantza izpirik Famili txiki bat gara; estimu han- Kilikatu zazu nere mingaina, horien adibiderik nabarmenene- merezi duelako erantzun erakutsi gabe, «oso berezia» izan dia diot Aresketari». Olaguena- utziko dizut egiten berdina. tako bat. hori guregandik» dela esan dute biek. garen kasuan ere «leku berezia» Berdin da sexu, kolore, adina, Joan den hilabetean, 400 ikasle Gaur egun bertsolaritza eta tri- gordetzen du ikastolak. zirrara honek merezi du UNAI MENDIBIL eta irakasle ohi inguru elkartu zi- Aresketa ikastolako ikasle ohia kiti irakasle gisa Aresketa ikasto- Arestian aipatutako bazkaria [ahalegina. ren ikastolako jolastokian, haien larekin harremanean jarraitzen gogora ekarri dute bi ikasle Egin dezakegu bion artean, omenez antolatutako bazkarira- kuntzak haiei proposatu zien duten arren, aitortu dute ikaske- ohiek. Aspaldi ikusi gabeko lagu- lagunekin kale edo etxean. ko. Elkar agurtu, eta aspaldiko la- abestia sortzeko ardura, eta biek tak amaitu zituztenean lotura ho- nekin egoteko baliatu zuten. Goxoagoak dira zure hitzak, gunekin elkartzeko parada izan «ilusio handiz» hartu zuten eran- ri zertxobait desagertu zela. Dena Oroitzapen polita gordetzen du euskaraz esaten dituzunean. zuten bertaratutakoek. Oroitza- tzukizuna. Asko gustatu zaio den, ez zen erabat galdu, ikaskide Olaguenagak: «Askorako balio Nahi baduzu kilima nazazu, penak berritu eta ahaztu gabeko ideia Olaguenagari, haren irudi- eta irakasle ohiak ezagunak iza- izan digu, ikusteko zelan bizi Probatu ezkero gustatuko pasadizoak kontatzeko aukera ho- ko ideia erakargarriagoa baita he- nik eta Amurrio oso herri handia genuen ikastola bertan ginene- [ zaizu. ri baliatu zuten, eta umore ona na- rriko norbaitek, ikastolan arituta- ez denez elkar ikusten zutelako an, eta orain ikasleek zelan bizi Mihian kili kili gusitu zen. Bazkalostean, irakas- ko batek sortzea abestia: «Prime- behin baino gehiagotan. duten ikusi dugu. Zahartu egin euskaraz ibili. leei omenaldia egin eta Araba rako ideia iruditu zitzaidan; ber- Biharkoa iristeko irrikan garela konturatu gara, alegia! Barruan duzun hori Euskaraz-eko abestiaren koreo- tan horretarako jendea badugu, daude Mendibil eta Olaguenaga. [barrez] Urte batzuk gaztetzeko ez utzi geldirik. grafia dantzatu zuten. zertarako joan behar dugu kanpo- 14:15ean kontzertua emango balio izan digu, behintzat». 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Bastida ikastola Araba Euskaraz 13

Giro izugarria izan zuten iaz Bastidan, Araba Euskaraz festan. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS Eguraldi onak lagunduta, milaka euskaltzale joan ziren Bastidara. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS Egunero barreiatzeko esfortzua

Araba Euskaraz bazaio, erabilera gero eta okerra- goa da, gero eta gehiago egiten da jaia antolatu gazteleraz». eta urtebetera, Horregatik, eraikin berria egi- tea erabaki zuten. Horretarako, euskara sustatzen diru laguntza ezinbestekoa dihardu Bastidak zenez, Araba Euskaraz-eko koor- dinatzaileekin adostu zuten Ara- bako ikastolen aldeko festa lau irata bihurtu ziren urtean behin antolatzea. Hala, iaz bastidarrak. Eus- Bastidan egin ziren 2004., 2008. kara itsasontzi hartu- eta 2012. urteko jaiak; euskara- ta, lemazain eta mari- ren aldeko Olinpiar Joko batzuk P nelez bete zuten he- balira bezala. Hurrena, baina, ez rria, euskaldunen hizkuntza da 2016an izango, beste ikastola Arabako Errioxan barneratu eta batek aurretik eskatu zuelako barreiatzeko. Barneratu eta ba- urte horretako antolaketa. rreiatu, hura izan baitzen eta iaz- 2017an egingo dute berriro jaia ko Araba Euskaraz-eko leloa. Bai- Arabako Errioxako ikastolan. na mezuak ez zuen iraungitze da- tarik, ez zen egun bakarreko Eguneroko lana aldarria, egunero-egunero landu Iazko festa ahaztuta, egunerokoa- beharreko gaia baizik. Horretan ren zurrunbiloan murgildu da dabil orain Bastida ikastola. Bastida; euskara barneratzeko Iazko festaren ondoren, erruti- eta barreiatzeko lanean jarraitu nara itzuli dira bastidarrak. dute. Ikastolako administrazio- Maria Amurrio ikastolako admi- buruak adierazi duenez, hainbat nistrazioburuak azaldu duenez, ekitaldiren bitartez saiatu dira ez dute «askorik» nabaritu Araba euskara aurrera ateratzen, ikas- Euskaraz pasa den urtean anto- tolako lana ez ezik, familiarena latu izana. Izan ere, iaz bildutako ere garrantzitsua denez, guraso- dirua ez zen behar jakin bat estal- ak euskara erabiltzera bultzatzen tzeko erabili, aurretik ikastolak saiatu dira. «Gurasoei euskaraz zituen beharrak betetzeko bai- egin dezatela esan behar diegu, ez zik. gazteleraz. Horrek duen garran- Euskarak Arabako Errioxan tziaz jabetu behar dute, haien duen egoera aztertuta, eta ere- seme-alabek euskaraz egin deza- mua erabat erdalduna dela ikusi- ten». ta, euskararen erabilera susta- Bestetik, EKA Euskal Kultur tzeko «bide bakarra» Haur Asteburuan parte hartu dute. Tti- Hezkuntza indartzea zela pen- ki Ttaka elkarteak antolatuta, Le- tsatu zuen ikastolak. Amurrio- hen Hezkuntzako laugarren eta ren hitzetan, «haurtzarotik eus- seigarren mailako ikasleak tru- karari garrantzia ematen ez katzen dituzte ikastolek. berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 14 Araba EuskarazOmenaldia Amurrioar nekaezina Carlos Larrinaga zena omenduko dute bihar; ikastolaren sorreraren parte hartzaile eta irakasle izandakoa.

antuz bizi naiz, eta zela, «pasio handikoa, umila, mu- kantuz nahi dut sikari ona eta guztiz maitaga- bizi». Lelo hori alda- rria». Antzeko hitzak erabili ditu rritzat hartuta bizi gazteenak, Amaiak: «Oso pertso- K izan zen beti Carlos na ona zen aita, beti zegoen lane- Larrinaga (1946-2012) amurrioa- rako prest. Oso maitatua zen». rra. Musika sustatzaile nekaezi- Frankismo garaian jaioa, na, euskaltzale amorratua eta Larrinagak ezin izan zuen euska- kristau ona. Haren heriotzaren le- ra ikasi, gurasoak euskaldunak henengo urteurrenean omendu- zituen arren. Euskara ez jakiteak ko du Aresketa ikastolak, Araba «amorratu» egiten zuen, eta, Euskaraz egunean. horregatik, emaztearekin eta Itziar, Andere eta Amaia Larri- herriko hainbat euskaltzalere- nagaren aita ere bazen. Alabek kin batera Aresketa ikastolaren miresmen eta harrotasun hitze- sorreran parte hartu zuen duela kin dakarte gogora nolakoa zen ia lau hamarkada. Hain zuen haien aita. Ahizpetan zaharre- handia euskararekiko pasioa, nak, Itziarrek, nabarmendu du non, nahiz eta kristau izan —gaz- Carlos Larrinaga omenduko dute bihar Araba Euskaraz egunean. AMAIA ETA ITZIAR LARRINAGA «oso pertsona alaia eta positiboa» tetan apaiz ikasketak egiten hasi zen, irakasle ikasketei ekiteko utzi zituen arte— Aresketan matrikulatu baitzituen hiru ala- bak, ez mojen eskolan. Harentzat «herriaren altxorra» zen euska- ra, eta hiru alabak euskaldun iza- teaz «oso harro» zegoen. Ikastolaren hastapenak ez ziren batere errazak izan, eta zailtasunak izan zituzten biga- rren promozioko gutxieneko ikasle kopurua betetzeko. Hala, klasean hasteko gazteegia izan arren, urtebete lehenago sartu zuten Itziar: «Bi urte nituen orduan, eta Haur Hezkuntzako lau urte egin nituen, Lehen Hez- kuntza nire belaunaldikoekin hasteko». Larrinagak Aresketarekin zuen lotura ez zen hor amaitu, bere bizitzako bi pasio nagusiak uztartzeko aukera izan baitzuen ikastolan. Ikas orduetatik kanpo, urte luzez musika klaseak eman zituen; beti ere dohainik, ikasto- lari bere borondatez lana eskai- nita. Ahizpa gazteenak dioenez, «bere bi pasio elkartu zituen: musika eta elkarlanean erakus- tea; eta, horrez gain, euskara eta ikastola». Amaiak ez, baina ahiz- petan zaharrenak irakasle gisa izan zuen aita: «Gogoan dut pri- meran pasatzen genuela abes- ten. Askotan, festa bat bezalako- ak ziren klaseak, gu ondo pasarazten zekien aitak». Musika munduan ibilbide opa- roa egin zuen Larrinagak, abes- batzen zuzendaritzan batez ere. Gasteizko Elizbarrutiko semina- rioan harmonia, organo eta koru zuzendaritza ikasi zituen. Kan- paien hotsak erakartzen zuen batez ere, eta karilloi jotzaile tre- bea izan zen —Meruelon (Kanta- bria, Espainia) haren omenezko hilarri bat altxa zuten hura hil 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Omenaldia Araba Euskaraz 15

zenean—. Hainbat abesbatza buru ere izan zen pare bat urtez. ro hutsa zen, edozein festa-edo zuzendu zituen bere bizitzan Amaiak azaldu duenez, «beti zegoenean han zegoen aita beti, zehar: Amurritarra, Lagun Arte- zegoen laguntzeko prest». Pare txorizoa banatzen, laguntzen an, Zankueta, Lau Dorreak... bat anekdota ekarri ditu gogora: edo dena delakoan». Duela bi urte, erretiroa hartu «Aita autonomoa zen, denda bat Larrinagaren sendiarentzat zuenean, hirugarren adineko zuen; baina, askotan, hura itxi «sorpresa handia» izan da Ares- Mariaka abesbatza zuzentzen eta elizara joaten zen, hiletetan keta ikastolak biharko egunare- hasi zen. organoa jotzeko». Ez da harritze- kin antolatutako omenaldia, eta Modu batean edo bestean, aita- koa, beraz, herritar maitatua iza- «oso pozik» hartu dute berria; ren musikarekiko zaletasuna testuingurua kontuan hartuz mantendu dute hiru alabek. Emaztearekin batera, gero, «berezia» izango delako. Itziar Musikeneko irakaslea eta Aresketa ikastolaren Aita «benetan harro» egongo musikologoa da; Andere, mezzo- litzatekeela azaldu du Itziarrek. sopranoa eta piano eta txelo sorreran parte hartu Erramun Martikorenarekin jolea. Amaiak aitaren bidea zuen duela ia 40 urte batera omenduko dute, eta jarraitu du eta, musika irakasle Eduardo Fraile musika irakaslea eta terapeuta izateaz gain, abes- Ikas orduetatik kanpo, arduratu da ekitaldia prestatze- batza zuzendaria da. Aitaren musika klaseak eman az. Fraile hurbileko pertsona da itzala luzea da oso, eta ondo era- zituen; beti ere dohainik, familiarentzako. mandako etsipenarekin aitortu bere borondatez Biharkoa ez da Larrinagak jaso dute bi ahizpek Amurrion eta duen lehendabiziko omenaldia. inguruan Carlosen alabak izaten Aurretik hainbat aitortza jaso di- jarraitzen dutela. tea. 1994an Urteko Amurrioar tu, Araban bertan —Amurrioko Musika munduko lan nekae- izendatu zuten, eta zortzi urte Udalak, Arabako hainbat abesba- zin horren isla da Larrinagaren geroago herriko jaietako pregoi- tzek...—, eta Euskal Herritik kan- konpromisoa. Arabako Abesba- laria izan zen. Legegintzaldi po —Meruelon—. Aitormen ho- tzen Federazioko zuzendaritza batean zinegotzi lanetan ere jar- rientzako esker oneko hitzak bai- taldeko kide izan zen hasieratik, dun zen. no ez ditu Itziarrek: «Guretzat eta 2003. eta 2006. urteen bitarte- Txikitako oroitzapenen ingu- hunkigarria da hainbeste urteta- an presidentea izan zen. Euskal ruan galdetuta, «etxetik kanpo» ko lana herriak horrela balioes- Herriko Abesbatzen Elkarteko gogoratzen du Amaiak. «Saltse- ten duela ikustea». berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 16 Araba EuskarazPublizitatea