ARABA EUSKARAZ 2013 berria 06-07 Elkarrizketa Aitor Garate Larunbata, 2013ko ekainaren15a 08-09 Ibilbidea Egitarau kilikagarria Testuak: Iñaki Lasa 14-15 Erreportajea Carlos Larrinagari omenaldia Euskal mingainak kili-kili egiteko prest Amurrioko Aresketa ikastolako ikasle, irakasle eta gurasoak Araba Euskaraz 2013ko elastikoa soinean dutela. GAIZKA OTAÑO berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 02 Araba Euskaraz Elkarrizketa Anjel Olalde «Beti dago lanerako prest dagoen jendea» Euskararen erabilera sustatzeko «presio oraindik ez dugu behar besteko indarra erabileran. Presio soziala soziala» igotzearen beharra nabarmendu jaitsi egin da, eta, jendeak euska- du Araba Euskaraz-eko koordinatzaileak. ra badakien arren, hura erabiltze- ko pausoak eman gabe segitzen Haren aburuz,beharrezkoa da ulertzea dugu Arabako zenbait tokitan. euskara komunikatzeko hizkuntza dela . Argi dago gaur egun euskaraz hitz egin daitekeela, baina ahale- gin hori egin behar izaten da, ez da hizkuntza normalizatua. Ume- Ia hamar urte daramatza Anjel batean geunden, eta, orain, beste en eta nerabeen artean ezagutza Olaldek (Agurain, Araba, 1955) maila batera heldu gara, nire us- oso nabarmena da, baina guraso- Araba Euskaraz jaia koordina- tez. Pozgarria da hori sentitzea, en artean oraindik badaukagu tzen. Eskarmentu handia du, au- jendearen inplikazioa, oraindik egin beharra. Zenbait tokitan, rretik ere antolatu izan baititu badagoela ilusioa, eta lanerako nire iritziz, umeentzako hizkun- AEK-ko festak eta Korrika. Eus- prestasuna. Euskararen alde tza gisa utzi da, eta beharrezkoa kaltzale guztiak deitu ditu egin behar den honetan, eran- da hori aldatzea. Ulertu behar biharko festara joan eta euskaraz tzun egiten du jendeak, eta hori, dugu euskara komunikatzeko hitz egitera: «Arabarako oso ga- behintzat, pozgarria da, aurrera hizkuntza dela; horri eman behar rrantzitsua da, herri hau benetan egiteko gogoa pizten du. diogu garrantzia, presio soziala euskaldun bihurtzeko urratsak G Zein izan dira urte hauetako zail- igo behar dugu. egin ditzagun». tasun nagusiak? G Presio soziala aipatu duzu.Gizar- G Ate joka dator Arabaz Euskaraz. E Urtero lantaldea aldatu beha- tea erlaxatu egin al da? Zer moduz joan dira azken egunak? rra; buruhauste ugari sortzen E Urtero plazaratzen dugu mezu E Ohi den moduan, garaiotan xe- ditu horrek. Jendeari berriro berritzaile eta ona. Aurten, hetasun guztiak ixten saiatzen errepikatu behar diozu lelo bera. Mihian kili-kili, euskara ibili lelo- ari gara. Jende dezente dago lane- Aldaketak bere alderdi onak ere arekin, euskaraz hitz egitean sor- an, eta, horri esker, nahiko lasai baditu, noski, baina, adibidez, ja- tzen den poza adierazi nahi izan gaude. Beti geratzen dira azken kintzat ematen dira hainbat gai, dugu. Hori azaldu behar dugu, momenturako gauza batzuk: egi- eta gero konturatzen zara jende- euskarak sortzen duen zirrara, taraua osatu, aurkeztutakoa ego- ak ez dituela ezagutzen gauza ho- gogoa eta kemena. Euskara era- kitu, zer arrisku egon daitekeen riek, behin eta berriz errepikatu biltzeak dakarren mundu berri aurreikusi, aldaketak... Egural- behar dizkiezula. Hori nekaga- hori ezagutu behar dugu, euska- diak ez du lagundu aurten, eta az- rria izaten da, eta informazio hori rak horretarako aukera ematen ken unerako utzi behar izan ditu- guztia helaraztea beharrezkoa digula sentitu. gu hainbat gauza. Uste dut kon- da. Batzuetan, zalantzak sortzen G Erabilera sakontzea da mezua. trolpean dagoela dena eta ditu, zein informazio eman behar E Hori da plazaratu ditugun me- jendeak ondo pasatzeko eta eus- duzun eta zein ez den beharrez- zuetako bat, bai: euskara erabili karaz hitz egiteko aukera ederra koa. Jendearen ilusioarekin eta behar dugu. Ikastolak gaur egun izango duela. lanarekin konpondu egiten da proiektu sendoa du. Hori bultza- G 33.Araba Euskaraz dagoeneko. hori guztia. tuta, berreskurapenean sakondu- E Bai, laugarren aldiz ospatuko G Zailtasunak aipatuta,zer eman ta, egingo dugu benetako urratsa. da Amurrion. Ilusioz beterik dau- dizu Arabako ikastolen aldeko fes- BERRIA G Araba euskalduntzeko lan han- de, poz-pozik ikastolan, lanerako tak? dia egiten ari dira ikastolak. prest. Egia esanda, une batzuetan E Nabaritu dut jende asko dago- E Bai, hori da egin beharreko nik neuk lasaiegi ikusi ditut; ela lanerako prest, euskararekin antolatzen den Araba Euskaraz, euskara berreskuratzen urratsak lana, eta horretan ari gara. Behar- orain, arduratuta daude, gauzak lotura duena, eta egon badagoela beti dago lana egiteko prest dago- egiteko. Behar-beharrezkoa da beharrezkoa da hor jarraitzea. amaitzen eta. Arazorik gabe doa mugimendu hori guztia aurrera en jendea; hori txalogarria da. gaur egun horretan denbora eta G Gero eta ikastetxe gehiagok dena; hori dirudi, behintzat. ateratzeko gogoa eta kemena. Ilu- G Ezin uka arrakastatsua izaten indarra erabiltzea; are gehiago, eman du D eredura aldatzeko pau- G Bederatzi urte beteko dituzu sio hori ezin da zapuztu. Jendeak dela. Araban. soa. Araba Euskaraz-eko koordinatzaile nabaritu behar du denok gaudela E Bai, eta hori ona da Araba Eus- G Zenbat aldatu da euskarak Ara- E Euskaraz egiten ez den hez- gisa.Zer aldatu da urte hauetan? prest aurrera egiteko, eta nik ur- karaz egiten duen herriarentzat. ban duen egoera? kuntzak ez du zentzurik gaur E Gauzak aldatu dira urterik ur- terik urtera nabaritzen dut. Ber- Gainera, horrek balio behar du E Ezagutza aldetik, urrats na- egun. Hori gero eta zabalduago tera. Hasieran, bestelako egoera din dio toki batean edo bestean —eta, nire ustez, balio izaten du— barmenak egin ditugu, baina dago, baina, esan bezala, orain erabilera da erronka. G Bere garaian galdutako klaseak berreskuratu ditu Aresketa ikasto- lak,ikasleen gorakada tarteko.Leku faltari irtenbidea bilatzeko erabiliko dute aurtengo Araba Euskarazen bil- dutako dirua.Seinale ona da,ezta? E Lan ona egin izanaren ondo- rioa da. Jendeak izena eman du, eta gelak berreskuratu dira. G Zer etorkizun ikusten diozu eus- karari Araban? E Oparoa. Lanean jarraituz gero, eta behar bezala lan eginez gero, etorkizuna geurea da. Ho- rretan jarraitu behar dugu lane- an, tinko eta atsedenik gabe. 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Publizitatea Araba Euskaraz 03 KULTURA SAILA Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza DEPARTAMENTO DE CULTURA Viceconsejería de Política Lingüística berria •2013ko ekainaren 15a, larunbata 04 Araba EuskarazPublizitatea 2013ko ekainaren 15a, larunbata •berria Historia Araba Euskaraz 05 Ilusioz sortutako ikastola Duela 36 urte sortu zuen Amurrioko guraso talde batek Aresketa ikastola. Ordutik, ilusioaren indarrarekin aurre egin diete unean uneko zailtasunei, elkarlanean. lusio handia, baina baliabi- Hezkuntzako haurrak egoitza izango ditu hurrengo ikasturte- de gutxi». Baldintza horiei honetara ekartzeko». Hortik an, eta, horretarako, «zerbait segika eman zituen lehen dator ikastolak orain duen beha- apurtu beharra dago», zuzenda- pausoak Amurrioko Ares- rra. «Teorian, LHrako eta DBH- riak garbi adierazi duenez. «Ziu- I keta ikastolak. Duela 36 rako prestatutako ikastetxe bat rrenik bi gelatan bihurtuko dugu urte izan zen, herriko guraso tal- da; beraz, 400 ikasle inguruk gimnasioa, eta jolastoki estalian de bat ikastola sortu beharraz ja- egon beharko lukete. Zer gerta- jarriko dugu gimnasioa». betu zenean. Eta hala hasi ziren, tzen da? 525 inguru izango gare- 2005eko Araba Euskaraz-en bil- baliabiderik gabe, baina ilusioz la». Argi dago, beraz, zein den dutako dirua jolastoki estali hori blai. Eskolak non eman ez, eta ikastolaren arazoa: leku falta. eraikitzeko erabili zuten. Amurrioko Mendiko Lagunak el- Pilaketari iristeko erraztasun Behin-behineko irtenbidea da karteak gela bat utzi zien. Hor falta gehitu behar zaio. Herria- uda honetako eraberritzea. ekin zioten proiektuari, etxe bate- ren kanpoaldean dago ikastola. «Soberan geldi daitekeen dirua ko gela batean. Jolastokirik gabe, Institutua eta udal haur eskola gorde egingo dugu, erakunde eraikinaren aurrealdean jolasten inguruan daude, baita Aresketak publikoekin inoiz akordioa lor- ziren ikasleak jolas orduan, erai- 2 urteko haurrentzat dituen tzekotan, han inbertitzeko». Ilu- kuntza lanetan zegoen lursail ba- gelak ere. Bidea nahiko estua da, sio handia, eta baliabide gutxi, tean. eta, autoa aparkatzeko arazoez bai; baina ilusio osoz kudeatuta- Garai hura ez zuen ezagutu Ai- gain, iristea ere zaila da puntako ko baliabideak. Aresketa ikastolaren egungo egoitza txiki geratu da. KIXKUR tor Garate Aresketa ikastolako orduetan; batez ere eguraldi txa- egungo zuzendariak, baina ger- rra egiten duenean. Lehen eta tutik bizi izan balu bezala hitz egi- Bigarren Hezkuntzako ikasleen ten du. Andereño bakarra zuen kasuan, arazoa ez da hain larria, ikastolak orduan, eta hogei ikas- ikastola herri gunetik at egon le inguru. Gaur, 500 ikasletik gora arren ez baitago «hain urruti». daude matrikulatuta, eta irakas- Haur Hezkuntzako haurren leak ere nabarmen gehiago dira. gurasoek, baina, autoz eramaten Baina, funtsean, dena da berdin: dituzte seme-alabak normalean. «Ilusio handia, baina baliabide Guztiak ordu berean doazenez, gutxi»; edo ez nahi adina. Nahiko berria da Aresketa 2005eko Araba ikastolaren egungo egoitza. Euskaraz-en bildutako Orain dela hogei bat urte eraiki zuten, eta «luxutzat» du zuzenda- dirua jolastoki estali bat riak. Zein da, bada, arazoa? Oro eraikitzeko erabili zuten ez dela urre. Hasieratik iritsi ziren arazoak. Garai hartan, HHko haurrak eraikin Oinarrizko Heziketa Orokorreko berri batera mugitzea hamahiru ikasgela zituen ikasto- litzateke soluzioa, lak, baina Eusko Jaurlaritzak baina ez